dissertatio medica, inauguralis, de ascite abdominali

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

dissertatio medica.

INAUGURALIS,

D E

ascite abdominali.

V¥

: (

>

^ VL.

Digitized by the Internet Archive

^in 2016"

Tina A

https://archive.org/details/b24929013

dissertatio medica,INAU GURALIS,

D E

ascite abdominaleQ^U A M, i

ANNUENTE SUMMO NUMINE,Ex Auftoritate Reverendi admodum Viri,

, D. GULIELMI ROBERTSON, S.S. T.P.

ACADEMIAE EDINBURGENiE Praefeaii

I

N E C N O N

AmpliEImi SENATU^ A C A D E M I C I confenfu,

: Et nobiliflimae FACULTATIS MEDIC.E decreto*

Pro gradu DOGTORIS,I SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS AC PRIVILEGIIS

RITE ET LEGITIME C O N S E <^UE ND I S ;

Eruditorum examini fubjicit

GULIELMUSSPOONER, A. M«

Civis Bostoniensis Americanus,

Soc. Reg. Med. Edin. Sod.

Crefcit indulgens Ubi dirus Hydrops*

Nec fitim pellit, nifi caufa morbi

Fugerit Venis, et aquofus albo

Corpore languor. HoR.

Ad diem 1 2. Septerhbris, hora locoque folitisj

edin B URGI;Apud BALFOUR et SMELLIB,

Academiae Typographos.

M.DCC,LXXXV.

Viro amplifflmo

JACOBO BOWDOIN,ARMIGERO,

L. L. D.

Academiae fcientiarum Americanae

Praefidi

;

Rerum civilium

Peritia,

Atque philofophiae

Scientia,

Pariter fpeftando

;

^Cujus

Vitae integritas

Omnium reverentiam

;

Cujus'

Morum fuavitas

Omnium iamorem, -<

Conciliat;

Qui,

Libero jubente populo.

Ad fummum Relpubllcae Maflachufettenfis,

Ejus virtute praeftantiffima

Praemium haud indignum.

Domi milltlaeque imperium

Nuper eveftus eft :

o ii'/

.M T o a V/ o-a o a o

,0 .i O X 5i A

.a .J .1

sr.rtncnosT: A {rro:;;!lX!srji adir.iL

XiT 3 »ft iX

rr. ! i » / -i

onr^AA Ai/

|/w /*.,»• "i *.

; oL * ;,

i”i "t;)}» : //1

i'.': : • - : <

; V£Riir.v.'ivil. r.rjfe)’

Vi.-

Nec non

Viro doftiffimo, peritiffimo,

SAMUELI DANFORTHQui,

Rem medicam

Multos annos,

Non minus faulle quam diligenter,

Boftoniae exercuit ;i

A quo.

Quam plurima accepit beneficia,

Cum domo ejus

Atque' familiaritate

Triennium ufus eft ;

Ea obfervantia,

Eoque, quo decet, animo grato,

Hoc opufculum

Offert

gulielmus spooner.

»1 'i

',y

arr . X

^ i«0> * •

C ' > '

E R R A T i

P.!g. lo. I. i8. pro eft potus lege

H- 14. oflagies

19. 7‘ qui

14. pofiturum

21. 17- litem

3°- 1 1. proxyma

3^- 13- praecipitum

C'j..

•ir/

funt poti

oflogies

quaepofitarum

fitim

proximapraefcriptum

' \

Dissertatio medica,

/

INAUGyRALIS,

b E <

/

\SC1TE ABDOMINALL

Pauca de Afcite Abdominali, definitiong

celeberrimi Culleni fumpta, dijQTerere volo.

Afcites (abdominalis) cum tumore totius“ abdominis aequali, et cum fluduatione fatis

evidentem

A 'HISTO^

111. Cullen Synopr. Nofol. edit, quart. Ed. 1785^

10 DE ASCITE ABDOMINALI.

HISTORIA MORBI.

Per cadavera incifa, nos compertum habemus

copiam aquae haud ita parvam in abdominis

cavo, fine ulla injuria, latere poffe; cujus cum

copia morbum induxerit, haec plerumque prae-

cedunt indicia, vultus pallidus, nulla cibi appe-

tentia, fitis, cutis arida, urina parca, alvus ad->

ftrifla. Non femper haec omnia indicia adfunt;

neque in omnes eadem vi, fed in alios, eofdem-

que alias, alia faeviunt. iEgrotum fupinum le-

vis_ dyfpnoea aggreditur, in partibus inferiori^

bus extremifque corporis, tumor nonhunquam

percipitur parvus," et mane faepe levior evadens j

qui nunc abdominis partem inferiorem etiam

occupatjquo latere incumbitur, grave videtur

tenfumque. Cibi appetentia multum aegroto

minuitur, cui accedit ventriculi inflatio, omne-,

que, quod cibum male concoftum, indicat. Si-

tis intolerabilis, “ Quo plus eft potus,

plus fi-

“ tiuntur aquae,” nec urina potus ratione red-

ditur. Urina vulgo, incipiente morbo, coloris

efl

DE ASCITE ABDOMINALI, ir

eft naturalis, rubrum deinde induit colorem, et

furfuraceo-Iateritium fedimentum deponit. Pul-

fus primo haud multum mutatus, paullatim fit

debilior frequentiorque. Prout diftenditur ab-

domen, omnia haec jam memorata indicia in-

gravefcuntj dolores acerrimi, huc illuc vagan-

tes, in regionerrj hypogaflricam irruunt; fupi-

nus in periculum fummum venit, ne fpiritus in-

tercludatur, igiturque fe haSere eredum cogi-tur

; fomnus quem valde defiderat, et quo bre-ve tantum fruitur, infincerus eft, nec illum reficit

,j

quinetiam, poftquam experredus efl, fefe lafTum

fentit. Eo magis corpus conficitur macie, quomajor efl effufio

; inertia atque languor totumoccupant corpus

jnunc tufTis ficca, una cum

pulfu frequenti, parvo, intermitttente, nunc de-mum coma vel animi deliquium, quod plerum-que finem aerumnarum omnium mifero adfert,

invadunt. Sunt quibus haec mala diu, et noiiadmodum molefta, manent

; et faepe haud pri-us in exitium vertunt^ quam alius his acceflbrit

morbus; alios paucis abfumunt nienfibus.

D I A G-

12 de ASCITE ABt)OMlN ALI*

DIAGNOSIS.

Cavendnra efl: ne hunc morbum cum multis

aliis in regione abdominali vifcerum afFeftibus

confundamus ;fummamque adhibendum eft

diligentiam, ut propria dignofcamus indicia.

Cum copia aquae in afcite parva efl;, aegrotus

.

ipfe, fe ufqtio quaque movendo, faepius perci--

pere poterit} tumor prope os pubis primo ori--i

tur, qui fe per totum abdomen paullatim ex-

tendit, Quum primo indicio parum credere

poflumus, altera manu ad latus alterum aegroti,

fe eredtum vel pronum habentis, admota, alte-

ra adverfum latus feriamus}quo modo parvam,

fi adfit, copiam aquae fcntire poflimus- In-

terdurn hic morbus ab hydrope faecato, fi

magni funt facci, diflingui non potefl; ;toto e«

nim abdomine aequabiliter diftentp, pod cada-

ver incifum, aqua in quatuor vel quinque facciS

fuit reperta, His autem fignis hic ab illo mor-

bo fere femper dignofeendus. In hydrope fae-

cato, qui oritur tumor, magis inaequabilis, nia-

gifquc condans }ejus figura, corpore diverfe po*

de AS^CIT^E abdominali. 13

iito, haud multum omnino mutatur ; extremae

corporis partes lente quidem, fed non ante tu-

melcunt, quam morbus multum procelTerit

;

omnes corporis funftiones ad fua quaeque mu-

nera obeunda, plurimos in annos, fatis valent

;

nil incommodi, nifi quod adfert corpus grave,

eft aegroto. In Aflis Philofophicis haec de qua-

dam muliere, cui nomen erat Sarah Kippus, nar-

rantur. Cum annum aetatis vicefimum fepti-

mutn ageret, haud multo poft abortum, alte-

rum ejus latus tumor occupavit. Non ita mul-

to poli, eo fefe extenderat tumor, ut in utro la-

tere major elfet, haud difcerneres. Aqua, quae

tumorem induxifle, apparebat, emifla fuit, armo

nempe Domini 1757. Nunquam poftea fada

fuit gravida;

fed fluxus menftrui juflium ufque

exitum manarunt. Non illam ante vifit Dom.Martineau chirurgus, quam humor hydropicusfaepe emiflus fuerat, et quo primum vidit tem-pore, anno fcilicet 1780, aquae plena erat. Sta-

tura erat folito minor, verum abdomine adeo in-

genti, ut vix quidem aliud afpicere polfes; mi-

nime autem vultu demiflb; raro ab operatione

abhorrebat. Cum jam in eo elfet, ut aqua cen-

tum fex fextariorum quantitate elfet emittenda,

Pom. Martineau illam metiendam curavit. E-

rat


rat in circuitu pollices fexaginta feptem et di-

midium jex cartilagine enfiformi ad os pubis

triginta quatuor pollices. Crura nunc valde

intumueruntjhujus autem, omnifque, quo la-

borabat, mali, aquae copia pondufque, fine du-

bio, erant caufa. Modico cibo potuque uteba-

batur;urinam parce reddebat. Operatio, die

Sabbati, plerumque fa£la fuit, et non multum

proceffit hebdomada prius, quam ad fatis com-

mode ambulandum vires ejus fufficerent. Hu-

mor hydropicus illi primum anno 1757 emilTus,

vitaque, anno 1783, menfe Augufti, fundta eft.

Ita annos viginti quinque, doloris nonnunquam

expers, complevit ;operationem oftagies per-

pelfa, qua aquae fex millia fexcenta triginta u-

num fextariorum, vel amplius quam tredecim

dolia, erant emiffa. Cadavere incifo, uterus et

ovarium dextrum integra reperta erant;fed o-

varium finiftrum in faecum ingentem audum.

Saccus non percallofus;

fed in omni, praecipu-

eque in parte anteriore, parvis coopertus oflifi-

cationibus ;peritonaeum, modo pene incredibi-

li, callofum, reliquis vifceribus nihil erat prae-

ter naturam *.

•Qui hanc rem fufms voluerit expofitanij adeat Ac-

ta Philofophica anno 1784, pag. 471.

DE ASCITE ABDOMINALE ij

Quae graviditatem femper comitantur, nau-fea, vomitus, fluxus menflrui impediti, illam abafcite bene difcernunt, et haec infuper alia

jin

graviditate mammae firmae, in afcite admodumlaxae

; in illa tumor magis fuperne quam inhac, et prorfus fupra os pubis ortus, minus dif-

funditur.

Difcrimen eft inter hydrometram et afciten

perfpicuum. Illi enim morbo omnia fere, quaegraviditatem comitantur, indicia, praeter mam-marum affeftionem, quae non firmae fed laxaeadmodum funt

; papillae mammarum, ut abHippocrate obfervatum eft, ereftae funt, os u-teri minus et anguftius *.

^

Tympanites, qui morbus minime faepe occur-nt, cum afcite perperam quandoque fuit confu-fa. quo tempore adeft tympanites, abdominislatera comprimuntur, parte anteriore turgenteaulla percipitur fluctuatio, abdomen impulfum’?ermde ut tympanum parum conftriaum, fonat!

accedunt umbilici lumborumqueWores, tormina, quae omnia levat ventus e-

* .DrVan Swieten, vol. 4.

i6 t)E ASCITE ABDOMINALI/'

Dr Monro, fuis in praeleclionibus magnopere

laudandis, pinguedinem, circa abdomen magis

folito auftam, pro afcite femel fumptam, refert

;

quem errorem, eodem monente viro egregio, J

fugiemus, ratione fitus umbilici habita, qui obe*

fis contrarius videtur.

CAUSA PROPRIA.

Fluidi ferofi aut cujufvis aquofi effufio

vel abforptio diminuta in abdominis cavo, cau^-

fa eft afcitis.

CAUSiE OCCASIONALES.j

1

I

Hae dividi in tres poflunt.

\

I

Primo, fluidi impediti, quo minus ad dex- i

trum cordis Ventriculum commode redeant.

2do, Quodvis in abdominis cavo vas rup-

3tiOf

tum.

DE ASCITE ABDOMINALI. 17

3tio, Denique, totum ipfum fyfiema, vafapraecipue exhalantia vel abforbentia fafta de-bilia.

Cum ad multa, quae funt in thorace abdomi-neque vifcera animum verterimus nodrum, a-fciten ex obftruftione vafis cujuldam faepilfime

oriH arbitrabimur. Jecoris, lienis, renumvefchirrum, polypum in cordis ventriculo dextro,valvulas ejus in olTa verfas, alFe6lionem quam-Vis pulmonum, qua fit, ut fanguis per eos minuscommode tranfeat, hunc morbum frequenter in-

duxifle condat. Haec, quaedam de lymphati-cis prius compreffa poffunt impedire, quo mi-nus fluida m chyli receptaculum influant

; igi-

turque ora eorum bibula parum vel nihil ex fu-perfide abdominis interna exhaurient

; vel venamagna comprelTa, quo in extremis rubrorum va-forum partibus major fluidorum copia accumu-labitur, magis efidndentur fluidi aquofi. Expe-rimenta, quae fecit Lower, magnam venam im-peditam ad afciten inducendum valere, fatis pro-jn

.

^

e ‘‘ perforato dextro latere thoraciscanis venam cavam vinculo flrinxit

: Dein relaxato pedore vulnus confuit. Perado autemexperimento, canis mox oblanguebat, et intra

B

cc

<c

paucas

i8 DE ASCITE ABDOMINALI.

“ paucas horas expirabat. In differto abdomine,

“ magna feri quantitas innatare confpiciebatur,

‘‘ non aliter quam fi afcite diu laboraffet

Quam diximus fententiam de lienis fchirro,

quod refert Dr Donaldus Monro de quodam in

Elandria militante, firmatam reddit. Illi homi-

ni febre quartana laboranti tumor fuit fub cof-

tis in latere fmiftro, et haud ita multo poft to-

tum intumuit abdomen. In Scotiam profeftus,

Edinburgi in nofocomium receptus eft, ubi vita

exceffit. Sefto cadavere, magna aquae in ab-

domine copia, lienifque fchirrus, cui adhaerebant

faeculae duae, quinque vel fex aquae uncias

continentes, reperta funt;aquae et facculorum

pondus centum viginti uncias aequabat

Van Svsrieten quoque, afeiten ex omento in

tumorem fteatomofum, pondere triginta trium

unciarum diftento, accidiffe, affirmat.

• ' 2do, Caufa afeitis fecunda, quoddam nempe

vas

* Lower de Corde,

f Monro on dropfy.


vas in abdomine ruptum, raro admodum occur-

rit.

Pauca proferunt fcriptores exempla vafis mag-na ex corporis luctatione rupti. A DodtoreMorton de puero accipimus, quem annum fe-

cundum agentem, multifque malis anni tempore

opprelTum, tumor abdominis hydropicus invadit,

lotum corpus praeter faciem, qui floridum reti-

nebat colorem, macie confeflum fuit; cibum uf-

^

que ad fupremum diem appetebat. Antequammortuus, eft, operationem paracentefeos fubibat

;

emiflique erant complures fextarii chyli ladiei

dulcifque, qualis in du£lu chylifero reperiatur,

Incifo cadavere, magnus numerus glandularumdurarum, pofl: arteriam afperam pofiturum, fi- ^o-iur.gura non ita parva, quae dudlum thoracicum ita

^

preflerunt, ut impoflibile eflet, chylum in venamfubclaviam influere, inventus eft.

3tio, Cum totum fyftema, praecipueque cumvafa abforbentia vel exhalantia, fint debilia, quamcaufam afcitis diximus tertiam, hunc morbumfaepiflime oriri, perfuafum habemus; quippe quifenefcentibus, vel quibus eft malus corporis ha-bitus, tam faepe adfit. Hac debilitate, in his

partibus


partibus extremis, ita praevalente, augentur e-

arum diametri, eoque magis, quo plus eft debi-

litatis. Hinc itaque line ulla magna vi a tergo,

fme magno vaforum impetu, eorum ob atoni-

am, plus multo fluidi ferofi fecreti in cavum

proximum ductibus ejicitur excretoriis. Fluidi

ferofi fecretio aucta, ex rubrorum vaforum in-

ertia, eoruraque in fanguinem adtione impcr-

fefta, oritur. Ex quo accidit, ut partes hete-

rogeneae, 'quae fummam iftius fluidi commixti

faciunt aggregatam, minus agitentur, minufque

diffundantur. Igiturque, par§ aquofa parti vif-

cidae disjunfta in prima vafa excretoria, quae

ad eam recipiendam funt apta, fe recipit. Inte-

rea, dum exhalatio hoc modo augetur, abforp-

tio, vafis lymphaticis fe ita ut vafa exhalantia

habentibus, diminuitur. Qua relaxata parte,

’ hoc facile concipere poffumus, ut, quo plus eft

vafis lymphaticis atoniae, eo minus fuerit abforp-

tionis. Abforptio enim, quantum ab attractio-

ne capillari illam pendere putemus, erit perinde

nt diametri vaforum, in quae influant, fluida ab-

forpta, contraftae parvaeque fuerint;per hanc

autem atoniam, vafis lymphaticis, praecipueque

extremis vafis abforbentibus diametri amplae

admodum et flaccidae redduntur, igiturque at-

trac-

de ascite abdominali. 21

traclionein capillarem habere nequeunt. Ato-

niam etiam, 'quantum a vaforum actione pende-

at, atcraclione capillari fubmota, abforptioni

impedimento fore, haud minus conflat. Exabforptione dimiriuta, et exhalatione audla, flui-

da aquofa ferofaque, mediis in cavis, accumu-

lentur, neceffe eft.

Hujus relaxationis atoniaeque, cum multa a-

lia, tum haec caufae fu nt habenda ; calor nem-'

pe ingens, potus aquofi, magna praefertim in

copia, liquores fpirituofi plus nimio, adhibita,

fanguinis, ifta qua alitur materia deficiente, pe-

nuria, exercitatio nulla, vel nimia, evacuationes

immodicae, frigus, cui potiflimum fi adfit hu-

miditas;quae omnia, frigufque, imprimis et a-

qua, ad iftani, quam laflitudo aeflufque effecC'

rint fit^n compefcendam, large ingurgitata, ad

hydropem inducendum magnopere conferre vi-

dentur.

Liquores fpirituofi diu epoti totum debilitant

corpus, vaforum vim corrumpendo, eaque, ne

ad propria fungenda munera fint apta, efficien-

da5inde fequitur diathefis hydropica, quae ali-

quando afciten adfert. Obfervat Sydenhamus,

“ biba-

22 DE ASCITE ABDOMINALI,

“ bibacifllmos quofque helluones faepius hoc“ morbo, quam caeteros mortales, confliftari.”

\

Exempla funt multa, vidtum tenuem et aquo-

fum afciten intulilTe. Qua de caufa, pauperes

huic morbo maxime funt obnoxii, quippe aui

vegetabilibus farinaceifque plerumque vefcan-

tur.

Exercitatio cum nulla, tum nimia, aeque

ad hydropem inducendum, vafa relaxando,

conferunt. Illi enim, qui fere femper fedet,

haud fatis agitatur fyftema, quod fuam vim

retineat ;circuitus fluidorum languidus fit,

vafa denique fqa munera obire nequeunt. Idem

efficit nimia exercitatio, vaforum poteflate a-

gendi gradatim diminuta, prout excitantur, do-

nec vis eorum adeo fuerit diminuta, ut ad ab-

forbendum parum evadunt idonea. —

Evacuationes immodicae.—Hydropem faepifli-

me oriri ex magnis evacuationibus, praecipue ex

,haemorrhagiis, quae plus quam ullae aliae eva-

cuationes, brevi tempore, aegrotum debilitant,

ex medicis annalibus conflat.


Quemadmodum frigus hydrojiem. inducat,

haud mihi in promptu efle videtur. An, vafis

corporis externis vel ventriculi a frigore con-

tradis, fluida ad abdominis cavum propellantur j

an corporis calore, per id, imminuto, ftimulo-

que exinde caloris, aliqua ex parte, vafis ad-

empto, ea relaxata debiliaque frigus reddat, eo-

que morbum hydropicum inducat modo, pro

certo affirmare nequeo. Multa vero quae tum

accepi, cum ipfe, quibufdam adolefcentibus ad-

jutus ingeniofiflimis, ut, quid frigus in corpus

humanum efficere poflfet, me certiorem facerem,

experimenta inllitui, hanc potius, quam illam

opinionem, me fequi inclinant.

Si quis manus fuas in aquam gelidam immer-

ferit, quod omnes cum experiri tum intelligere

poflunt, eas intumefcere fentiet.

Amicus mihi Dr Wiftar Philadelphienfis,

ad pulfum arteriarum, quemadmodum fe haberet,

animo prius verfo, quam ad pontem Edinbur- '

genfem fe reciperet, cum ad columnas perve-nit, vento faeviente, facies rubicunda, pulfufquearteriarum perdebiles fiebant. Quodam alio

tempore, multa glacie ad faciem admota, rubu-

it


it valde, et intumuit, quae igni admota, pallida,

cito evafit.

Refert Dom. Marcellini Berolinenfis, fibii

quondam in Pruffia, aliquot ante annis, cumifrigus, totam fere nodlem, fubiret ingens, adeo»

intumuiffe crura, ut ocreas, quibus tunc indutus;

eft, prius effet incidendum, quam eas detrahere

polTet; fanguinemque fupra femora elFudifle.

Hoc quoque experimentum, in balneo Nofo*

comii Ebinburgenfis hoc anno perfectum, cor-

pora, frigore admoto, tumefcere docet. Die

6. kal. Mart. ; hora dimidia poft fextam horamP. M. Dr M‘Moran, brachio prius ligato, in

balneum, cui erat 62 f gr. temperamentum, de-

fcendebat : Temperamento haud ita multo pofl

ad gr. 54 diminuto, nullus in ulla arteria pul*

fus percipi potuit. 20 minutis poft horam fep-

timam, cutis ejus magis rubicunda, ligamentum-

que conftridius quam antea evafit. Urinam red-

didit in balneo, quamvis ante reddendam cura-

verat, quam defcenderat. Hora 8va tempera-

mentum erat ad gr. 53. Auftum deinde paul-

latim

f Scalae Farenlieit.


Jatimfuitadgr.80; ligamentum tunc, quod,cumfrigus effet fummum, altum in brachio fulcum,

non fine quodam dolore, fecerat, laxari mani-

fefte conflabat. Poft horam 8 vani 25 minutis

exadis, balnei temperamentum erat 97 gr. eo-

que tempore ligamentum multo magis laxatum

efl, quam ubi primum ligatum fuerat. Cutis,

<^:oloris, antea rubicundi, nunc fpeciem albam

eximie, nitidamque exhibuit.*

Experimentum quod ego, Doftor M‘Donnellet Dom. Throckmorton, optimae fpei adolofcen-

tes, in colle ad Edinburgum, qui vulgo dicitur

Arthur^s Seat, proximis nonis Januariis, cumaeris temperamentum effet ad gr. 32, nudati in-

flituimtis, hanc mihi non parurri confirmat opi-

nionem. Multis, utpote alienis, omillis, ea tan-

tum referam, quae ad rem noftram ipedlant.

Obfervavimus, quo longius frigori expofiti era-mus, eo frequentiores pulfus arteriarum effe 5

gradatim autem debiliores, donec in arteriis

brachii totius percipi non poterant. Dr M‘Don-ndl, qui fupra nivem incumbebat, adeo fuit de-bilis, ut, nifi adjutus, exfurgere nequiret. Quae-cunque pars corporum noffrorum glaciem tetigityea tumefcere femper et rubefcere, eodem tem-

G poref

26 DE ASCITE ABDOMINALt

pore pulfus perdebilis fiebat. Tumor ruborque

paullatim crefcebant, doneO finem experimento,

veftimentis indutis, impofuimus. Glans mei

penis adeo intumerat, ut fupra illam praeputium

aegre retrahere, nec ea, qua folitus eram, vi, u-

rinam ejicere poflem. Penis quoque Doftoris

M‘Donnell magno tumore affedus erat.

His rebus rite perpenfis, nonne poflibile vi-

detur, vafis cum exhalantibus tum abforbentibus,

iifque praecipue, quae in abdomine fimt, aliis ma-

gis partibus, prius debilitatis exercitatione nimia,

vel quavis alia, quae debilitat, re, tunc ingente

admoto corpori frigore, majorem fore relaxati-

onem atoniamque, adeoque ut effufio produci

poflit ?

Aquae magna copia inhaufta, quem diximus

effedum, nifi fyftemate prius debilitato, neuti-

quam edet. Corpore enim valente, aqua epota,

nifi quae parva admodum pars cum aliis faii'

guinis partibus mifcetur, per vafa omnia rapta,

aquofis excretoriis ejicitur.

RATIO

DE ASCITE ABD OMINALI. 27

RATIO SYMPTOMATUM.

Ut ab variis iftis, quibus inducatur hydrops,

omnibus multum funftionibus animalibus, fic

vifceribus chylopoeticis, ante omnia nocetur.

Qui in ventriculum aflumitur cibus, haud id

praebet nutrimenti, quod ad aflionem fyftema-

tis vafcularis fuftinendani fufficiat;quod igitur

fyftema, ad ea, quae continet, corporis fuperfi-

ciem verfus propellanda, minus valet. Fluida

quoque varia non adeo fecernuntur copiofe, ne-

que adeo poflident vim flimulatricem, ac, ad

ventriculum et inteftina excitanda, necelTe eft.

Hinc pallor, nulla cibi appetentia, alvus ad-

ftrifta.

Si qua in parte fecretio augeatur, aliis in par-

tibus diminuitur, quod utique cutem aridam,

copiam urinae parvam, fitimque efficere poteft.

Prope finem morbi, urina forfan fit parca, quoquidem tempore efl perexigua, quia aqua in re-

nes premat. Quae opinio vera efle videtur,

quia

DE ASCITE ABDOMLNALI.

quia pofl operationem paracentefeos faciam u-

rina aliquando magnopere augetur.

Dyfpneea .—Abdomine aqua didento, dia-

phragma, cum infpiratio fit, minus commode

defcendet;qua de caufa magis difficile dilata-

buntur pulmones. Quaeratur autem, fi haec fit

caufa dyfpnoeae hydropicis, cur non fe tamdiu

oflendat, quamdiu adfit diflentio ? qui enim

hydrope, non perpetua, fed intermiffa dyfpnoea,

laborat.

Tumor crurum atquefemoru?n.-^C\in\ abdomen

aqua impleri coepit, tumor in regione epigaftri-

ca primum percipitur, quo multum ingravef-

cente, comprimuntur partes regionis inferioris

venaeque iliacae, unde tumor femorum crurum-

que oritur. Qui diurno ingravefcit tempore,

levior autem, noclu, fit, quum fanguis venarum,

recumbente aegfoto, magis facile afcendat.

/

Dolores cptgajlricae regionis ,—Fluidum pro-

pe finem morbi expromitur, adeo acre, ut

febrem putridam, puflulafque, in quas inci-

derit partes, nonnunquam intulerit Ho-

rum

# phil. Tranfacl. No. 454. Scvfl. 4.

PE ASCITE ABDOMINALI. 29

rum igitur caufae funt dolorum fluidum hoc

acre, faepiufque partes, quae illud continent,

maxime diftentae. Adeo, quandoque diften-

duntur partes., ut ruptura umbilici, quae pars to-

tius abdominis fuperficiei infirmilTima eft, eve-

niat.

PROGNOSIS,

Prognofls ita erit, quemadmodum caufas mor-

bi compertas habuerimus. Si caufae funt topi-

cae, huic plerumque morbo, his faltem, quae

adhuc in ufu funt, remediis, nequicquam obvi-

am itur, minimeque faepe penitus fugatur. St

ab affedlione univerfali oriatur, fl aegrotus

,

parum provedus fit aetate, fi corporis flatus

haud multum afficiatur, nec magna copia ef-

fundatur aqua, felicem fas efl fperare exitum.

Sin autem omnia haec longe aliter eveniunt, fi

infuper accedat tuflis ficca, anafarca; fi poftquamaqua emilfa fuerit, rurfus repente colligatur, vel

emifla, foede oleat, nil fit reliqui mifero aegro-to, nifi aerumna ineluctabilis, certaque mortis

pxpeCtatio.

M E-


METHODUS MEDENDI.

Duplex eft in hoc morbo curationis confiH- .

um.

Primo, aquam auferrejdeinde, ne redeat pro* •

hibere.

Primum confilium remediis, vel interne veli

externe adhibitis, perfici poteft.I

Ea funt interna remedia, quae abforptionem i

efficiant vafa excitando ablorbentia, quo ad fuai

propria munera obeunda magis valeant; ut e--

metica, cathartica, diuretica, et diaphoretica.

•Remedio externo, aquam extemplo parti af-^

feftae demovemus ;quod fit operatione para-

i

centefeos.

Emetica,—Proxyma hyeme, emetica, auftore|

illuftriffimo Gregorio, qui apud aegros in No-

foco-


focomio decumbentes quam feliciffime verfaba-

tur, cum maximo cujufdam M‘Beth commodo,

erant adhibita. Hunc hominem feptimam jam

hebdomadam hydrops tenebat;omne adhuc re-»

medium inane redierat;

vires multum afFedae ;

pulfus perdebilis ;dyfpnoea moleftiffima. Die

7. kal. Maias emeticus tartarus praefcriptus,

profpere refpondit ; magnamque rei cujufdam

vifcidae et amarae maflam evomuit. Spiratio

tunc, vultus, vox, pulfus, meliufcule fe habere.

Emeticus tartarus iterum vefpere adhibitus, ma-»

jore etiam cum fructu. Die 6. emeticum ex

vitrioli albi femidrachma praecipitum eft, quod

vomitionem tantum femel concitavit. 5. idem

emeticum, dofe autem ad drachmam auQa, fe-

mel ut antea vomitionem, fed copiofam, excita-

vit. Tormina deinde gravia, quinque et tenu-

es admodum alvi dejeQiiones; urina ex uila ad

duas libras audta, minor multo abdominis tu-

mor;

et reliqua mala maxime erant levata. Adkal. Maias urinae decem libras reddebat

j tu-

morque vix percipi potuit.

Emetica ad abforptionem efficiendam valere,ufus tum multorum qui medicinam faciunt, curapraecipue Dom. Joannis Hunter docet. Dom.

Huntcr

32 DE ASCITE ABDOMINALE

Hunter rem quidem mirandam narrat, bubo-

nem, qui tam vere fuerat fuppuratus, ut illum

jam incifurus effet, ex trium vel quatuor dierum

naufea marina penitus abforptum fuifle. Qua^j

indudlus re, emetica multis in fimilibus cafibus,,

non minus feliciter adhibenda, juffit *.

Cum primum aegrotum curandum accipimus,

nili multum debilitetur, catharticis feliciter ad-

modum uti licet.

Cathartica debent elfe draftica, ut elaterium, .

gambogium, fol. digital. &c. nec multum inter-

mittatur temporis, quin adhibeantur. Si haec

medicamenta aliquamdiu exhibita nullo fuerint

tumori levamento, virefque multum fuerint affec- •

tae,ad diuretica et diaphoretica confugiendum eft.

Omni morbi tempore, omnique medicamento

accedant, utpote ipfa praeflantilTima, cibus nu-

triens, idque exercitationis, quod vires aegroti

ad fubeundum, fufficiant.

Dmretica. Hujus magnae medicamentorum

clalTis nulla funt, quin, alia, alio tempore, pro-[

fuerint.

Quoniam

* Hunter’s MSS. praeledt.

DE ASCITE ABDOMINALI. 33 \

Quoniam omnia recenfere longius eflet, ea,

tantum, quae maximi habentur, recenfebo, ut

cantharides, fcillam, baccas juniperi, chryftallos

tartari, et opium.

Cantharides» Non multi funt qui cantharides

laudant, quippe quarum in veficae cervicem ef-

fedlus nimis lint vehementes. Quod incommo-

dum haud adfert parva dofis, cum qua incipere

licet. Pilula grani unius cantharidum cum eam-

phorae duobus granis elFeftus nonnunquam mag-

nos bonos edidit.

Scilla .—Multi fcillae praeparationes malunt,

quibus fi jundla fuerit aqiia clnnamoni, vel quae-

vis alia aromatica, ifta naufea, quam faepe ad-

fert fcilla, auferetur. Oxymelitis drachma una,

tertia vel quarta quaque hora, vel fcillae for-

ma ficci pulveris, unum granum mane et vefpe-

re quotidie, quam dofin augeas, donec diureti-

cum elfe£lum, vel naufeam ediderit, maximefunt utilia.

^

Infufio baccarum juniperi fortis, in vino po-tiflimum, ad afeiten tollendum, faepenumerovalet. Juniperi baccarum oleum, in quadam

forma

34 de ascite abdominali.

forma grata, dofi 40 vel 50 gut. exhibitum, a-

liquando proderit.

Chryftalli tartari multos jam annos in ufu funt.

Drachma una pro dofi tertia vel quarta quaque

hora adhiberi debet. Tum maxime profunt,

cum fimul magnam bibat aquae copiam aegro--

tus.

Diaphoretica .—Hujus claflis maxime laudantur’

antimonii praeparationes cum liq. laud. conjunc- •

tae. Pulverefque Doveri^ quoque ufurpantur.

De his in Nofocomio Edinenfi obfervatur pul--

veribus, multo magis profuturos, mercurio ita>.

prius adhibito, ut os leni ptyalifmo afficiatur.{

j

Quibus perfpiratur vafa, abdomine verriculo ’i

fridlo, optime concitari poflunt. i

Magna per fe opii dofis, aliis omnibus ne*-‘

quicquam adhibitis, non femol afciten fugavit.

Sed pro ea, quae nunc vulgo obtinet de hoc re-

medio, argumentatione, nulla fas efl fperare

experimenta, quae litem dirimant, nofque illud

in hoc morbo vel ex toto laudare, vel prorfus

j

rejicere inducant.

Docu- I


Documenta ejus utilitatis funt plurima. Quo-

rum duo tantum, quae prae aliis notatu digna

videntur, hic proferam. Generofum quendam,

quem dolores nocturni, ex lue venerea male cu-

rata orientes, vexabant;quofque ad tollendos

nihil nifi liq. laud. uti voluit, in hydropem tandem

univerfalem incidere accidit. Utpote qui a me-

dicamentis abhorreret, medicum. Willis arcefli-

tum confuluit,' an liq. laudano, ad dolorem fo-

lummodo fugandum, uti liceret. Quod, qui-

bufdam rite monitis, medicus non recufavitj a-

biitque eum paucis poli diebus moriturum ratus.

Algrotus extemplo magnam liq. laudani dofin af-

fumplitj doli quotidie ufque audta, ad copiam

pene incredibilem. Vix dum elapfus elfet -men-

fis, cura omnes tumores hydropici, omnefque

nofturni dolores difcefferant; bona erat cibi ap-

petentia, forafque prodire valebat. Opium, ut

copiofe, nodtu, fudorem emitteret, magnamqueurinae redderet copiam, 'effecerat MariaeGodfrey, quod in medicis obfervationibus vi-

de^e licet. Anno Domini 1766 cum annum ae-

tatis ageret quadragefimum, febris intermittens

erat; fluxus menflirui impediti, et anno prope

jam

* Willis phiir. ration. p. i. fca. 7. chap. i.


jam exadlo, abdomen, mirum in modum, intu-

muit. Bis operationem perpeffa;

totiefque re-^

i

diit tumor;

quo evenit, ut, magno affecta .

dolore, opii parvas dofes fumeret. Semi drach- •

ma opii in fpiritu gin infufa erat, cujus femel

vel bis in die parvum affumebat cochleare..

Quod cum adhiberet, dolor ejus minutus, uri--

na majore in copia emifla, tumorque cito mul--

to rhinor fuit. Ex quo tempore, quamdiu opi-|

um fumeret, mali fuit expers;medicamento v

autem intermiffo, dolor tumorque paulatim re--j

dierunt ;fimul atque vero ad opium rurfus con-

-j

fugerat, tumor abdominis abiitj

et urina copi-

ofe reddita fuit *.

I

Mercurius, multis in cafibus abforptionem op--

time fecitj

parvis debet affumi dofibus, donec;

falivationem leniter moverit, faepe cum fcilla;

jungitur. A frigore inter mercurii ufum mag-

nopere cavendum eft aegroto.;

I

Cum his remediis hydrops obflat, cum auge- ;

tur tumor, imminetque fuffocatio, nulla fit, ne

* Med. Obferv. and Enquir. by a Socicty of Phy-

ficians at London, vol. 6. p. 19._

i

1


pundti quidem temporis, mora, quin paracente-

feos operationem faciamus.

De operationis, ineunte morbo, utilitate mul-

tum fuit jaflatum. Dr Fothergil *, operationem

prius facere, quam multum procefferit morbus,

magnopere hortatur5multaque commoda inde

accipienda profertjquod fifadum fuerit, vifcera

ne afficiantur, quod faepe fit, longum manente

aqua, prohibere poterimus. Multi autem funt

medici, quibus non placet matura operatio. O-

peratione, utpote perfacili, hydrope incipientej

praecipueque malo, poft ifta adhibita, quae jarii

recenfuimus remedia, haud diminuto, faepius

utamur oportet. Inter operationem, poftque

eam fadam, quo voluit Dr Monro, qui nuper

deceffit, cingulo indui aegrotus, cardiacifque u-

-ti debet.

ido^ Confilium noftrum fecundum, aquae

nempe reditum prohibere, . morbo a debilitate

oriente, quacunque re corpus roboratur, perfi-

ci potell. Peruvianum itaque corticem, praepa,.

rata

* Med. Obferv. and Enquir. by a Soclety of Phyfir

cians in London, vol. 4.


rata ferri, vinum generofum, tantumque eorum,

quae nutriunt, quantum cum commodo fuo fieri

poteft, fumat aegrotus. Si carne vefci minus

poteft, magnam jufculi copiam, ex bubula, vitu-

lina, vel carne pullina laute confedi, capere de-

bet. Prout vires redeant, carne utatur. Om-

ni labore eft interdicendusj

geftatio autem pri-

mum, dein modica exercitatio, quippe quibus

vires reficiantur, magnopere laudanda. Utque

frigus, praecipue fi adfit humor, imprimis ad hy-

dropem inducendum valet, fic locum habere a-

pricum aridumque, convalefcentis maxime re-

fert.'

.

Cum morbus ex reditu fanguinis ad dextrum

cordis ventriculum impedito nafcitur, caufae

hujus mali propriae tam multae funt, tamque

profunde pofitae, ut illas faepe nequicquain in-

vefligemus. Multi funt fcriptores, qui afciten,

ex caufa topica ortam, fchirro praecipueque je-

coris, quippe quod, cadavere incifo, affeftum

reperiatur, quod tamen effeftus potius, quam

caufa nonnunquam poteft; efle, tribuunt.

Ne redeat effufio hydropica, fchirrum aliafve

obftrudfiones tollamus, necelfe eft;jad quod ef-

ficiendum


fidendum pauci vero aggrediuntur. Mercurio

et cicuta multi utunturj exempla autem, qui-

bus profuerunt, non funt tam multa, quae nos

illis confidere inducant. Tali in cafu, nihil ego

moliri vellem, nifi ut, fluida corporis fuperfici-

em verfus inclinando, effufionem, ne magno-

pere augeatur, prohiberem. Quam ob caufam,

primum veftimenta calida induenda, et indufi-

um laneum cuti proximum, die quoque quinto

vel fexto mutandum, et modicam equitationeni

adhibendam,,

vellem. Crefcente aqua, ad ea,

quae confilio noflro primo fcripfimus remedia,

confugiendum eft.

Nufquam, quantum ego fcio, memoriae tra-

ditur, aliquem, hydrope, quam ruptum quod-

dam vas magnum induxerat, laborantem, con-

valuilfe. In hoc malum, quod rariflime quidem

occurrit, nil valet ars humana.

FINIS.

dissertatio medica, inauguralis, de ascite abdominali

Documents