dissociatie naar anderen toe, om uzelf te beschermen
TRANSCRIPT
1
Dissociatie naar anderen toe
Om uzelf te beschermen
Een tweetal weken geleden belde Andy, een kennis, mij op. Of hij mij diezelfde
avond kon zien ? Op sommige momenten is flexibiliteit aan de orde; flexibiliteit
om ons eigen - onbewust geprogrammeerde - programma even op zij te zetten,
en een ander pad toe te laten. Aldus ging ik in op de vraag van Andy.
Op mijn weg naar hem toe, was het mij niet duidelijk wat maakte dat Andy mij
perse nog diezelfde avond wou ontmoeten. In plaats van hier mijn eigen verhaal
van te maken, concentreerde ik mij op de weg, hetgeen echt wel nodig was
gezien het barslechte voorjaarsweer.
Niet lang nadat ik aangebeld had, deed Andy de voordeur open. Ik merkte
onmiddellijk aan de houding van Andy dat er iets diep zat bij hem. Zijn ogen
vertoonden geen glans, dit in tegenstelling tot anders. Zijn lippen waren dicht
tegen elkaar geknepen en de lach die hij tevoorschijn haalde, was er een van ‘ik
wil wel, maar ik kan niet’.
We plaatsten ons in het salon. Andy had reeds koffie voorzien en schonk in. De
opstijgende damp uit de tas koffie was het enige dat op dat moment bewoog in
het salon; een zacht aroma beroerde mijn neus.
“Bedankt dat je vandaag nog langs kon komen,” begon Andy, “Maar ik had dit
écht nodig.” Ik luisterde in stilte. En Andy ging verder: “Wat ik vandaag heb
meegemaakt. Dit heb ik nog niet meegemaakt…” “Wat bedoel je ?”, vroeg ik.
Terwijl Andy zocht naar zijn woorden, zag ik dat zijn ogen vochtig werden. Hij
veegde een traan weg, schraapte zijn keel, en ging verder. “Ik heb vandaag
woorden gehad met mijn medewerkers. Woorden, dat is nog zwak uitgedrukt, het
was echt ruzie. De spanning liep op, en uiteindelijk is er geroepen langs beide
kanten.” Andy stopte even zijn verhaal, en dronk even van de warme koffie. “
En dan hé, op het einde, werd ik overladen met grove verwijten. Ze hebben mij
echt niet gespaard. En ja, tot daar aan toe, maar weet je, het is bij mij écht
2
allemaal binnengekomen !” Andy kneep zijn ogen dicht, alsof hij het nogmaals
ervaarde. “Ik merk dat het jou echt aangegrepen heeft”, gaf ik aan.
“Effectief,” zei Andy, “Het is mij vroeger nog overkomen hoor, maar nu kwam
het heel hard aan. En daar wou ik het vanavond met jou over hebben. Want, ik
wil niet meer dat men bij mij binnengeraakt, ik wil het gewoonweg niet meer !”
“Dat begrijp ik maar al te goed”, beaamde ik, “Stel uzelf eens voor Andy, dat je
de kracht in jou zal vinden om uzelf hiertegen te beschermen, dat zou fantastisch
zijn, toch ?” Andy keek mij verbaasd aan en repliceerde: “ Dat zal wel. Maar,
dat zal mij toch niet lukken. Ik ben een gevoelsmens, ik ben dat altijd geweest, en
zal dat altijd zijn.” Ik keek Andy aan en vroeg hem: “Zou het kunnen dat je
jezelf kan beschermen tegen zo’n aanval van buitenaf, ook al ben je een
gevoelsmens ? “Misschien,” zei Andy hierop. Hierdoor was een eerste switch
gezet in de gedachtengang van Andy. Hierop ging ik verder.
“Vele medewerkers in onze sector zijn gevoelsmensen, Andy, en toch herken ik
er bij hen die zichzelf te gepasten tijde kunnen afsluiten van aanvallen van
buitenaf. En weet Andy, wat een ander kan, kan jij ook leren !” “OK, maar hoe
doen zij dat dan ?”, vroeg Andy terwijl hij naar voor in zijn zetel kwam zitten.
“Je kan dit doen via dissociatie, en dissociatie is de tegenhanger van
associatie”, lichtte ik toe. “Om een voorbeeld te geven: stel dat ik je vraag terug
te denken aan een situatie uit jouw kindertijd. En je gaat hier in gedachten naar
terug, en je leeft jezelf hier terug in met al uw zintuigen, zodat je als het ware
terug in dat moment bént, dan associeer je in dat moment.” Andy knikte en
vroeg met zijn ogen om meer. “Dissociatie is de tegenhanger hiervan; bij
dissociatie zorg je ervoor dat al de emotie van dat moment wég is, of dat
moment nu in het verleden, heden of toekomst is.” “Ja, OK”, zei Andy, “Maar
ja, hoe doe je dat dan wel ?”
“Wel, ik wil wel met jou doorheen een oefening gaan die bij jou de
ondersteunende krachten in jouzelf zal activeren, waardoor je hiervoor
gewapend bent naar de toekomst toe. Dit lijkt eenvoudig, en eigenlijk is het dat
ook.” Terwijl ik dit zei, keek ik Andy aan en ik vroeg: “En, wat denk je, zullen
we er mee aan het werk gaan ?” Andy antwoordde met: “Maar natuurlijk, wat
had je gedacht ?”
“Wellicht ben je er u van bewust dat beelden steeds gevoelens oproepen bij
onszelf. Dus, dat betekent dat als we iets veranderen aan dat beeld, we ook iets
3
veranderen aan ons gevoel, toch ? Beeld uzelf maar eens in Andy hoe fijn het zal
zijn terug te kunnen denken aan zo’n aanval zonder dat het pijn doet vanbinnen
!” Andy knikte bevestigend.
“Laat ons beginnen met het volgende Andy: kan je eens terugdenken aan een
situatie die jou een heel positief gevoel opleverde ?” Aan de oogbewegingen
van Andy zag ik dat hij zocht naar een beeld van een situatie uit het verleden.
“Ja, ik heb wel zo’n ervaring”, gaf Andy aan. “Kan je dan nu in gedachten
teruggaan naar die situatie, meer bepaald naar het meest intense moment in dat
moment ?” In gedachten deed Andy dit, en op dat moment begeleidde ik hem
verder in dat moment tot op het niveau dat hij terug volledig in die situatie zat.
Ik zag gewoonweg aan Andy dat hij ervan genoot, ook al vertelde hij mij de
content van de situatie niet. Ik begeleidde Andy verder om dit moment écht te
integreren, en gaf hem hierbij de nodige tijd. Toen bracht ik hem terug naar het
nu-moment: “En Andy, hoe was deze ervaring ?” “Gewoonweg pràchtig”, zei
Andy, en hij genoot er nog van na. “Weet nu dat deze ervaring nu sterk in jou zit
Andy, en we gaan hier straks verder mee aan het werk. Maar eerst gaan we dit
gevoel bij jou nog versterken.” Ik begeleidde Andy verder zodat het positieve
gevoel echt diep in hem zat.
“De volgende stap bestaat eruit om terug te denken aan de laatste situatie
waarbij de ander in de emotie van jouzelf raakte”, zei ik tegen Andy. “Oh, maar
dan neem ik de situatie van vandaag toch hé ! “ Ook in deze situatie begeleidde
ik Andy zodat hij opnieuw die ervaring van vandaag herbeleefde. Het lichaam
van Andy sprak boekdelen. Ondertussen bevroeg ik Andy wat er op dat moment
gebeurde op het niveau van zijn denken, wat hij hierbij voelde en wat hij dan
concreet deed.
“Bwaark,” gaf Andy aan op het moment dat hij terug in het nu-moment was,
“Het was precies of ik echt terug in dat moment van deze namiddag zat !” En hij
dronk van zijn koffie, alsof hij dat moment wou wegspoelen.
“Stel nu”, zo ging ik verder, “ Dat je iets kan bouwen buiten jouzelf waarin je
deze aanval kan deponeren. Wat zou dat dan zijn ?” Andy dacht even na en
vroeg: “Bedoel je een of ander voorwerp ?” “Dat is het”, antwoordde ik, ”De
meeste mensen nemen dan een voorwerp dat doorzichtig is, waar ze als het ware
doorheen kunnen kijken.”. “Oh”, zei Andy, “ Dan weet ik het wel. Ik denk dat ik
een doorzichtige bal neem dan.” Hierop bevroeg ik Andy opdat zowel hij als ik
duidelijk kregen hoé die doorzichtige bal er dan wel uitzag en voelde. Toen dat
4
duidelijk was, ging ik verder: “Wel Andy, je hebt nu als het ware een
reddingsboei te uwer beschikking waarin je alles wat niet van jou is, kan
opvangen en dit in alle rust kunt bekijken en ervaren. Ervaar nu maar eens zelf
hoe het voelt om deze reddingsboei buiten jouzelf te uwer beschikking te
hebben.” Andy sloot zijn ogen en ervaarde dit. “Prachtig”, gaf hij aan, “Het zit
goed, het voelt goed aan man !”.
Vervolgens nam ik Andy verder mee in de oefening. “OK Andy, kan je dan
seffens in gedachten teruggaan naar de situatie van deze namiddag en kan je je
er dan terug volledig in inleven ?” Andy knikte. “Wat er jou dan te doen staat,
Andy, is het volgende: plaats op dat moment het binnengekomen negatief gevoel
in jouw reddingsboei, en roep daarop onmiddellijk de situatie op die jou een
intens positief gevoel gaf en plaats dat gevoel in jouzelf.” “Dus, als ik jou goed
begrijp, dan dien ik nu het volgende te doen: …..” En Andy herhaalde perfect
wat ik net gezegd had. “Zo is het”, bevestigde ik, “En het is dus belangrijk dat je
dat positief gevoel binnenhaalt, want je hebt daar net plaats voor gemaakt
doordat je het slechte gevoel in uw reddingsboei geplaatst hebt. En een
vrijgekomen plaats dient terug ingevuld te worden, hé”
Vervolgens deed Andy wat ik hem gevraagd had. Het was mooi om zien hoe
Andy hier mee omging. Nadien vroeg ik hem: “En Andy, hoe heb je de situatie
van deze namiddag nu ervaren ?” Andy dacht even na, keek mij verbaasd aan,
en zei: “Ik had er helemaal geen negatieve emotie meer bij ! Vreemd hoor, neen,
gewoonweg prachtig ! Een mens vraagt zich af hoe dit in godsnaam mogelijk
is.” “Tja, en toch is het zo,” bevestigde ik. Andy stond recht, liep rond en ik
hoorde hem tegen zichzelf zeggen en herhalen: “Gewoonweg prachtig,
fantastisch !”
“Ik stel voor dat we de oefening afmaken,” zei ik aan Andy, ”En nu even naar de
toekomst kijken.” “OK”, zei Andy.
“Kan je nu even denken aan een toekomstige situatie waar de ander terug in uw
emotie kan raken,” vroeg ik aan Andy. Na even denken gaf Andy aan dat hij
zo’n situatie voor ogen had. “Wel Andy, stap dan nu maar in de toekomstige
situatie, leef u volledig in en pas toe wat je je zonet eigen hebt gemaakt”,
stimuleerde ik Andy. Terwijl ik Andy begeleidde in deze toekomstige ervaring,
volgde hij perfect en leefde zich helemaal in. Toen hij terug in het nu-moment
was, bevroeg ik hem hoe hij die toekomstige situatie had ervaren.
5
Andy kon mij in alle details aangeven hoe hij die toekomstige ervaring beleefd
had, en eindigde met te zeggen: “Voilà, geen probleem, laat maar komen ! Ik
ben er klaar voor. Ze zullen niet meer bij mij binnengeraken ! Ik voel het
gewoon !”
Als afsluiter genoten we samen verder van een goed tasje koffie, en praatten
verder nog wat na. Het was ondertussen 22.00u geworden.
Bij het buitengaan was het regenen gestopt, maar de wind blies nog even hard
door de straten als voorheen. In het naar huisrijden overliep ik in gedachten deze
avond, en hoe anders Andy’s gemoedsrust was toen hij mij uitzwaaide. Andy
stond voor een nieuwe fase in zijn ontwikkeling, hij was nu in staat om zichzelf
te beschermen tegen op emotiegerichte ‘aanvallen’ van buitenaf…
Net zoals Andy, zijn velen van ons gebaat bij het activeren van ondersteunende
krachten in onszelf, waardoor we hiervoor gewapend zijn naar de toekomst toe
om op emotiegerichte ‘aanvallen ‘ van buitenaf af te weren. Wat denk jij ervan
om jezelf zo te beschermen en alzo te laten respecteren ? Ik hoor het graag…
Koenraad Van Mierlo
2013 04 14
-------------------------------------------