Dizajn korisnikog interfejsa

Dizajn korisnikog interfejsaStrategije za efikasnuInterakciju ovjek - raunar

upotrebljivost interaktivnih sistema1knjigaDesigning the User Interface:Strategies for Effective Human-Computer InteractionFifth Edition

Ben Shneiderman & Catherine Plaisantin collaboration with Maxine S. Cohen and Steven M. JacobsAddison-Wesley ComputingISBN-10: 0-321-53735-1ISBN-13: 978-0-32153735-5

2uvodInterdisciplinarna nauka o interakciji ovjek raunar (Human Computer Interaction HCI) kombinira znanje i metode sljedeih profesionalaca:psiholozistrunjaci kompjuterskih naukagrafiki dizajneripisci tehnike dokumentacijeergonomski ekspertiantroplozi i socioloziREZULTAT: rastua popularnost socijalnih medija

3uvodNa nivou korisnikakorisniki interfejsi utiu na ivot ljudiedukacija i trening: enciklopedije, vjebe, simulacijezabava: muzika i sportske informacijekorisniki generisan sadraj: web sajtovi socijalnih mrea, dijeljenje slika i videa, zajednice korisnikauredjaji za komunikaciju preko Internetapodrka odluivanju: medicinska dijagnostika i tretmanrutinske procedure: povrat poreza

4uvodNa nivou zajedniceposlovna upotreba: finansijsko planiranje, izdavatvoprivreda i profesije: web resursi za urnale, mogunosti za razvoj karijereporodina upotreba: zabava, igre i komunikacijaglobalizacija: jezik i kultura

5uvodDesktop protiv web-baziranih aplikacijaUmreavanje i korisniki generisani sadrajsocijalni mediji zamjenjuju starije forme (novine, TV, radio)

Od mobilnih uredjaja do displeja u komercijalnim centrimaPrevod na vie jezikata oekivati?nevidljive UI koji su ugraeni u okruenjeureaje svjesne kontekstamulti-modalne interfejse

6uvodnovi look and feel kompjutera - MAC

7

uvodnovi look and feel kompjutera Vista / Win 7

8

uvodnovi look and feel kompjutera Win 8

9

uvodmanji ureaji sa vie mogunosti

Sudbina desktop kompjutera je neizvjesna i njihov UI je upitan, jer se mobilni ureaji razvijaju sa prodornim i nevidljivim interfejsima

10

Introduction1-11And smaller devices doing more

Destiny of desktop computers and their UIs is questionable, as mobile devices are developing with pervasive and invisible interfaces

Even the destiny of desktop computers and their Uis is questionable, as mobile devices are developing with pervasive and invisible interfaces.11Introduction (continued)1-12And smaller devices doing more

Destiny of desktop computers and their UIs is questionable, as mobile devices are developing with pervasive and invisible interfaces

Even the destiny of desktop computers and their Uis is questionable, as mobile devices are developing with pervasive and invisible interfaces.12pregled sadraja knjigeChapter 1:pogled u HCI sa stanovita prakse i istraivanjaChapter 2:smjernice, principi i teorijeChapters 3-4:rukovoenje procesom dizajna i evaluacijaChapters 5-9:stilovi interakcijeChapters 10-14:kritine odluke u dizajnuAfterword:drutveni i pojedinani uticaji korisnikih interfejsa

13zahtjevi upotrebljivostiProces dizajnaodreivanje potreba korisnikagenerisanje vie alternativnih rjeenjaprovoenje detaljne evaluacijeNadilaenje user friendliness-aSinonimi za user-friendly u Microsoft Word 2002 su:lako za koritenje; pristupano; razumljivo; otporno na idiote; raspoloivo i spremnoOve mjere su jo uvijek subjektivne i nejasne, tako da je neophodan sistematski proces za razvoj upotrebljivih sistema za odreenog korisnika u odreenom kontekstuU najboljem sluaju, interfejs skoro nestaje

14ciljevi analize zahtjevaUstanovi potrebe korisnikaOdredi koji zadaci i podzadaci se trebaju izvritiUkljui zadatke koji se samo ponekad izvravajuZajedniki zadaci se lako identificirajuFunkcionalnost mora odgovarati potrebi inae e korisnik odbiti proizvod ili ga nee dovoljno koristiti (primjer mobilnog telefona sa previe funkcija)

15ciljevi analize zahtjevaOsiguraj pouzdanostakcije moraju raditi onako kako su specificiraneprikazani podaci iz baze moraju reflektirati stvarnu bazuolakaj osjeaj nepovjerenja korisnikasistem treba biti raspoloiv to je ee moguesistem ne smije uvoditi grekeosiguraj privatnost korisnika i sigurnost podataka16ciljevi analize zahtjevaPromoviraj standardizaciju, integraciju, konzistentnost i portabilnostStandardizacija: koristi postojee industrijske standarde da unaprijedi uenje i izbjegne greke (npr. W3C i ISO standardi)Integracija: proizvod treba da moe raditi na razliitim softverskim paketima i alatkama (npr. Unix)Konzistentnost: kompatibilnost razliitih verzija proizvoda; koristi zajednike sekvence akcija, termine, jedinice, boje itd. unutar programaPortabilnost: omogui konverziju podataka za viestruka softverska i hardverska okruenja Softver treba da radi na vie platformiUI treba da radi na razliitim vrstama i veliinama displeja17ciljevi analize zahtjevaZavri projekte na vrijeme i unutar budetaproizvodi koji kasne ili su skuplji od predvienog budeta mogu izazvati pritisak unutar kompanije i znae nezadovoljne korisnike i gubitak posla u korist konkurencije18

mjere upotrebljivostiVrijeme uenjaBrzina izvravanjaGreke korisnikaZadravanje korisnika u odnosu na frekvenciju koritenja i lakou uenjaSubjektivno zadovoljstvo korisnika19mjere upotrebljivostiDefinii ciljnu zajednicu korisnika i klase zadataka pridruenih interfejsuZajednice evoluiraju i mijenjaju seesto se deavaju kompromisi u dizajn opcijama razliiti prioriteti ciljevaevaluacija u ranoj fazi dizajna ili kad je proizvod zavren20motivacije upotrebljivostiMnogi interfejsi su loe dizajnirani u raznom domenima:Life-critical systems kontrola leta, nuklearni reaktori, elektrina postrojenja, dispeerski sistemi za policiju i vatrogasce, medicinska opremaoekuju se visoke cijene, pouzdanost i efektnostdugi trening periodi su prihvatljivi da bi se smanjio broj greakazadovoljstvo korisnika nije prioritet jer su oni visoko motivisani21motivacije upotrebljivostiIndustrijski i komercijalni sektorbankarstvo, osiguranje, narudbe, inventari, rezervacije, rauni i prodajalakoa uenja smanjuje cijene treningabrzina i stepen greaka su relativne na cijenubrzina izvravanja je vana zbog broja transakcijasubjektivno zadovoljstvo je vano zbog zdravlja operatoravaan prevod na vie jezika22motivacije upotrebljivostiUredske, kune i zabavne aplikacijetekst procesori, elektronska pota, konferenciranje, video igre, obrazovni softver, pretraivai, mobini ureaji itd.lakoa uenja, nizak stepen greke i subjektivna satisfakcija su od ogromnog znaaja zbog konkurencijepovremena upotreba pojedinih aplikacija znai da interfejsi moraju biti intuitivni i laki za upotrebuvana podrka online helpa dizajn strukturiran u nivoe opsluuje i poetnike i eksperte korisnikepotreba niska cijena zbog konkurencijenove igre i ureaji, npr.Microsoft Kinect23

motivacije upotrebljivostiIstraivaki, kreativni i kooperativni sistemiweb browseri, pretraivai, rad uz saradnjuteko opisati benchmarkepribor za umjetnike, arhitekstonski dizajn, razvoj softvera, komponovanje muzike i sistemi za nauno modeliranjekod ovih aplikacija interfejs treba biti transparentan, tako da se korisnik moe posvetiti zadatku24motivacije upotrebljivostiSociotehniki sistemikompleksni sistemi koji ukljuuju mnogo ljudi tokom dugo vremenaizbori, zdravstvena podrka, verifikacija identiteta, prijava zloinapovjerljivost, privatnost, odgovornost i sigurnostprovjerljivost izvora i status feedbacklakoa uenja za poetnike i odziv za izgradnju povjerenjaadministratori trebaju alatke za detekciju neobinih uzoraka upotrebe25univerzalna upotrebljivostFizike sposobnosti i fiziki radni prostorrazumjeti fizike, intelektualne i personalne razlike meu korisnicimafinalni cilj je da se udovolji potrebama svih korisnikanije dovoljno mjeriti fizike dimenzije, treba uzeti u obzir i dinamike mjere, kao to su dohvat, snaga ili brzina

U praksi: tee je redizajnirati interfejs za razliite situacije nego dizajnirati univerzalni interfejs26univerzalna upotrebljivostVarijacije u percepciji ula populacije korisnikaVid: dubina, kontrast, sljepilo za boje, senzitivnost na pokretDodir: osjetljivost tastature i touch screen-aSluh: audio podraaji moraju biti prepoznatljiviDizajn radnog mjesta moe poboljati i pogorati radni uinakVisina stolice, naslon za glavu u autu, volan itd.Mobilni ureaji: vrsta tipki, veliina tipki, pritisak27univerzalna upotrebljivostKognitivne i perceptualne sposobnostiljudska sposobnost da interpretira senzorski ulaz brzo i da inicira kompleksne akcije ini moderne kompjuterske sisteme moguimurnal Ergonomic Abstracts nudi sljedei klasifikaciju ljudskih kognitivnih procesa:dugorona i semantika memorijakratkorona i radna memorijarjeenje problema i rezonovanjedonoenje odluka i procjena rizikajezika komunikacija i razumijevanjepretraivanje, slikovna i osjetilna memorijauenje, razvoj vjetina, akvizicija znanja i sticanje koncepta28univerzalna upotrebljivostOni takoer smatraju da sljedei faktori utiu na percepciju i motoriku:uzbuenje i budnostumor i nesanicamentalno optereenjeznanje rezultata i feedback-amonotonija i dosadanedostatak osjeajaishrana i dijetastrah, napetost, raspoloenje i emocijedroge, puenje i alkoholpsiholoki ritmoviPredusloviu bilo kojoj aplikaciji, iskustvo i pozadinsko znanje u domenu zadatka i interfejsa igraju kljunu ulogu u uenju i performansi

29univerzalna upotrebljivostRazlike u karakterune postoji taksonomija za identificiranje tipova karaktera korisnikadizajneri moraju biti svjesni da su populacije podijeljene i da ti dijelovi imaju razliite odzive na razliite stimulansenpr. neki ljudi vole kompjutere a neki ne voleindikatori i teorijeMyers-Briggs Type Indicator (MBTI) ekstrovertnost nasuprot introvertnostiula nasuprot intuicijiperceptivno nasuprot prosuivanjaosjeanje nasuprot racionalnom

30univerzalna upotrebljivostKulturna i internacionalna razliitostslova, brojevi, specijalni i dijakritiki znakoviulaz i itanje slijeva nadesno i zdesna nalijevoformati datuma i vremenaformati brojeva i valutateine i mjeretelefonski brojevi i adreseimena i titule (Mr., Ms., Mme.) id broj, nacionalna identifikacija i broj pasoavelika slova i takesekvence sortiranjaikone, dugmad, bojepluralizacija, gramatika, nain pisanjaetiketa, politika, ton, formalni ton, metafore

31univerzalna upotrebljivostkorisnici sa fizikim izzovimamoraju se planirati unaprijed korisnici sa posebnim potrebama (npr. ALT tag za itae ekrana)rano planiranje kota manje nego kasnije dodavanjestariji korisnicislabije vide, uju i imaju sporije reflekserazliite postavke boja i zvuka

32univerzalna upotrebljivostmladi korisnici

33

univerzalna upotrebljivostmladi korisniciak i djeca koja ne znaju itati koriste kompjuterski kontrolisane igrakeelja za interakcijom sa odgovarajuim odzivomogranienja kod djecenizak nivo spretnosti (bez povlaenja mia, duplog klika, malih ciljeva itd.)nizak nivo apstrakcije (bez kompleksnih reenica)kratak period panjeoprez u web okruenjima, ogranieni sadraj, sigurnost i privatnost, antisocijane i nasilne igre

34prevazilaenje razlika u Hw i Swglavni tehniki izazovi za sljedeu dekaduproizvodnja zadovoljavajue i efektivne Internet interakcije na brzim i sporim konekcijamaomoguavanje pristupa web servisima sa velikih displeja i malih mobilnih ureajapodrka lakom odravanju i automatska konverzija na vie jezika

35zakljuakUI znaajno utie na percepciju softveraupotrebljiv softver se bolje prodajeneupotrebljive web stranice su naputene

Dizajniraj ispravno ili plati kasnijeTi nisi korisnik!veina softver ininjer komuniciraju sa drugim programerimaUI je komunikacija sa korisnicima

36pitanja?

37