djakonise

Upload: neverni-toma

Post on 05-Oct-2015

10 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

djakonise u Crkvi

TRANSCRIPT

  • 1

    XV

    , ,

    .

    ,1

    1 : H. LECLERCQ, Dictionnaire d'archologie chrtienne et de

    liturgie, IV, Paris 1920, coll. 735-733; C. De J. FORGET, Dictionnaire de Thologie catholique, IV, 1,

    Paris 1939, coll. 685-703; Y. CONGAR, Catholicisme. Hier aujourdhui demain, III, Paris 1952 coll. 719-721; A. KALSBACH, Reallexikon fr Antike und Christentum, III, Stuttgart 1957, coll. 917-928;

    , , XIV, 2007, 752 . : GIUSEPPE MAGRIN, Il ministero ordinato: una prospettiva diversa da

    una rilettura del diaconato, Roma2005 ( , pp. 52-57; Commissione Teologica Internazionale, Il diaconato: evoluzione e prospettive, Vaticano 2002, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents

    /rc_con_cfaith_pro_05072004_diaconate_it.html, cap. IV. Il ministero delle diaconesse); JACQUES

    JOUBERT, Lordination des femmes et le dpt de la foi. propos dune "rponse" de la Congrgation pour la doctrine de la foi, Revue de droit canonique, 46/1 (1996) 29-36; R. F. TAFT, Women at Church

    in Byzantium: Where, Whenand Why, Dumbarton Oaks Papers 52 (1998) 27-87 (published summer 1999); VALERIE A. KARRAS, The Liturgical Participation of Women in the Byzantine Church, (Ph.D.

    diss., The Catholic University of America, 2002); JEAN DANILOU, Le ministre des femmes dans

    lglise ancienne, La Maison-Dieu 61 (1960) 70-96; KYRIAKI KARIDOYANES FITZGERALD, Orthodox Women and Pastoral Praxis, St. Nina Quarterly, Vol. 3, No. 2. [= Orthodox Perspectives on Pastoral

    Praxis, Brookline, Mass.: Holy Cross Orthodox Press, 1988]; THOMAS HOPKO (d.), Women and the Priesthood, Crestwood, N.Y. 1983; STEPHEN B. CLARK, Man and Woman in Christ, Ann Arbor, Mich.:

    Servant Books, 1980; ELIZABETH BEHR-SIGEL, The Meaning of the Participation of Women in the Life

    of the Church, Orthodox Women: Their Role and Participation in the Orthodox Church, ed. C. Tarasar

    & I. Kirillova, Geneva: World Council of Churches, 1977; Actes du sminaire Dans les Eglises, les

    femmes sont aussi ministres, organis par Droit et Libert dans les Eglises et par Femmes et Hommes

    en Eglise, 1995; AIM-GEORGES MARTIMORT, Les diaconesses. Essai historique, Roma 1982;

    ALEXANDER GOLUBOV, On Deacons and the Diaconate: A Response, One Church 5 (1986); MICHAEL

    ANGOLD, Church and Society in Byzantium under the Comneni, 10811261, Cambridge 1995; DAMIANO SPATARU, Sacerdoti e diaconesse: la gerarchia ecclesiastica secondo i padri cappadoci,

    Edizioni Studio Domenicano, 2007; JOLLE BEAUCAMP, Le statut de la femme Byzance (4e7e sicle),

    2 vols. I: Le droit imprial, II: Les pratiques socials, TM, Monographies 56. Paris 1990/1992; DINORA CORSI (a cura di), Donne cristiane e sacerdozio. Dalle origini allet contemporanea, Roma 2004; JEAN GALOT, Mission et ministre de la femme, Paris 1973; YVES

    CONGAR, Ministeri e comunione ecclesiale, Bologna 1973; ELSIE GIBSON, Femmes et ministres, prf.

    Yves Congar, Tournai 1971; CLEMENTINA MAZZUCCO (a cura di), E fui fatta maschio. La donna nel cristianesimo primitivo (secoli 1-3), Firenze 1989; CARLO NARDI, I Padri e la donna. Le `madri della

    Chiesa'? Dall'antica letteratura cristiana, Rivista di ascetica e mistica 66 (1997) 381-422; ENZO

    PETROLINO, Enchiridion del diaconato. Le fonti e i documenti ufficiali della Chiesa, Citt del Vaticano

    2009; CIPRIANO VAGAGGINI, Le diaconesse nella tradizione bizantina, Il Regno. Documenti 32 (1987)

    672-673; ADRIANA VALERIO (a cura di ), Donna e Bibbia, Storia ed esegesi, Bologna 2006; LINDA

  • 2

    XV

    (. 451),

    , .

    .

    1. XV

    ,

    '

    .

    ,

    ,

    ,

    ,

    .2

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    GARLAND, The Life and Ideology of Byzantine Women, Byzantion 58 (1988) 361393; MARIE-JEANNE BRRE, Lordination des femmes dans lglise catholique : les dcisions du magistre, Revue de droit canonique, 46/1 (1996) 7-20; EMILIANOS TIMIADIS, The Concern for Women in the Orthodox

    Tradition, Diakonia 12:1 (1977); DONALD M. NICOL, The Byzantine Lady. Ten Portraits, 12501500, Cambridge 1994; KALLISTOS WARE, Man, Woman, and the Priesthood of Christ, ed. P. Moore, SPCK

    London, 1978, pp. 68-90; MILITZA ZERNOV, Women's Ministry in the Church, Eastern Churches

    Review 7 (1975) 34-39; CARMELINA URSO, La donna e la chiesa nel medioevo, storia di un rapporto

    ambiguo, Annali della Facolt di Scienze della formazione, Vol 4 (2005) pp. 25-66; JOSEPH YSEBAERT,

    The deaconesses in the western church of late antiquity and their origin, Eulogia. Mlanges offerts A.

    A. R. Bastiaensen loccasion de son soixante-cinquime anniversaire, (eds.) G. J. M. Bartelink-A. Hilhorts-C.H. Kneepkens, Steenbrugge-Den Haag, Sint.-Pietersabdij 1991; JEAN COLSON, La fonction

    diaconale aux origines de lglise, , 1960. s.l. 1960, pp. 63-68, 121 sgg., 136-138; L. BOUYER, Mystre et ministres de la femme, Paris 1976; PIETRO SORCI, Ministeri liturgici della

    donna nella Chiesa antica, Donna e ministero. Un dibattito ecumenico, d. C. Militello, Roma 1991, pp. 17-96; Id., Diaconato e altri ministeri liturgici della donna, La donna nel pensiero cristiano antico,

    ed. U. Mattioli, Torino 1992, pp. 331-364; GARY MACY, The ordination of women in the early Middle

    Ages, Theological Studies 61 (2000) 481 -507; MOIRA SCIMMI, Le antiche diaconesse nella storiografia del XX secolo. Problemi di metodo, Milano 2004.

    2 PERIKLES-PETROS JOANNOU, Discipline generale antique: 1.1- Les canons des conciles

    oecumeniques (2.-9. s.), Parte 9 di Fonti, Pontificia commissione per la redazione del codice di diritto

    canonico orientale, Grottaferrata, Tipografia italo-orientale S. Nilo, 1962, p. 81(= Decrees of the

    Ecumenical Councils, Volume One: Nicaea I to Lateran V, Ed. NORMAN P. TANNER S.J., Original Text

    established by G. Alberigo, J. A. Dossetti, P.-P. Joannou, C. Leonardi and P. Prodi, in consultation with

    H. Jedin, Sheed & Ward and Georgetown University Press, 1990, p. 94).

  • 3

    :

    Diaconissam non ordinandam ante annum quadragesimum et hanc cum

    summo libramine. Si vero suscipiens manus inpositionem et aliquantum

    temporis in ministerio permanens semetipsam tradat ad nuptias, gratiae Dei

    contumiliam faciens, anathematizetur huiusmodi cum eo, qui illi coniugitur.3

    -

    , .

    , . ,

    , ,

    , , ,

    .4

    ,

    . , (

    = ) ,

    , (1. 5,12),

    .5

    2.

    ,

    .

    3 TANNER, Decrees of the Ecumenical Councils, p. 94. ,

    VII, 363e: Diaconissam non esse mulierem ordinandam ante annum quadragesimum, et eam cum accurata examinatione. Si autem postquam ordinatione sucepta ministerio aliquo tempore permansit,

    seipsam matromonio tradiderit, dei gratiae iniuriam faciens, eam cum illo qui ei coniunctus est,

    anathematizetur (ed. J. D. MANSI, Sacrum Conciliorum Nova et Amplissima Collectio, 31 vols., Florence & Venice 1759-1798).

    4 , () ,

    1895, I, p. 364. 5 (. .), , 2005, p. 112.

  • 4

    ,6

    .

    ,

    , , .

    - (),

    () ;7

    , .8 .9

    ,10 -

    .11 ,

    .

    , - .

    ,

    , ,

    .

    : , ,

    .12 , , ,

    .

    , : ,

    ( , .).

    (

    . 16, 1), :

    6 : ... , ;

    : ... . ( ) ( ), : . : , , (www.agioskanon.ru/vsobor/004.htm#15).

    7 G. A. RHALLES & . POTLES, Sintagma ton theion kai ieron kanonon, 6 vols., Athens 1852-

    1859, vol II, p. 254. 8 MANSI, VII, 364e.

    9 , , 1841, p. 165.

    10 EDUARD SCHWARZ, Acta conciliorum oecumenicum, 4 vols., Berlin and Leipzig: De

    Gruyter, 1922-1974, II, I, 1-3, p. 357. 11

    JOANNOU, Discipline generale antique, p. 94. 12

    . 16, 1: ,

    .

  • 5

    .13

    ,

    .

    ,

    , , . .

    , ,

    , .14

    3.

    ,

    ( / ),

    impositione et extensione manuum.

    (, , -, )

    (), ().

    : 1)

    , 2) ,

    .15 ,

    , ,

    : ( ) :

    ; ,

    . ,

    :

    , . ,

    . ,

    ,

    13

    Cf. can. 44 : , ,

    , ,

    . , ,

    . , ,

    . 14

    PG 137, 444d. 15

    Cf. PG 137, 441c-444d. .

  • 6

    . , ,

    ,

    , , ,

    .

    , /

    . ....

    / , : , , ,

    , : , , , ,

    . ,

    (). /

    , .

    , (, .),16

    , ,

    . , ,

    , ,

    . VII

    / .

    (, , ), ,

    .17

    ;

    ,

    16

    . I . 16, , II . 4,

    2 ,

    : , , ,

    , . (can. 14-15) .

    17 Cf. can. 14 : , .

    .

    ,

    ' ' ,

    , .

    . VII (can. 19) (?)

    ( ). .

  • 7

    , .18

    ,

    .

    , ,

    ,

    ,19 , ,

    . ,

    . ,

    ,20

    : (20. )

    ,

    . ,

    /,

    , , .

    '' () ' '

    .21

    . , , ,

    .

    .

    4.

    . (

    1160), ( 1166), ( 1195) ( 1360).

    18 , , .

    19 I . 19:

    , ,

    . 20

    , (VII, 19, 20), . :

    (). , , p. 366. 21

    , , p. 112.

  • 8

    ,

    ( )

    . 14 15

    . ,

    , ( , sic!)

    .

    (1. 5, 9), ,

    ,

    , ,

    , .

    , 18.

    .22

    ( ) ,

    ( ) , .23

    (

    ) ,

    .

    , , ,

    .

    :

    ,

    ( )

    ,

    , . ,

    , ?24

    22

    PG 137, 441d-444c. 23

    PG 137, 444d. 24

    PG 137, 441cd.

  • 9

    .

    ( )

    . ,

    .

    ; , (363/4?) 44.

    ,

    .

    ,

    , . ,

    .

    ia , 1335

    Syntagma alphabeticum (Syntagma Canonum),

    :

    , .25 , ,

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    ,

    ,

    .26

    ,

    , .

    [. ],

    ( ),

    , ,

    ,

    25

    PG 144, 1173c. 26

    PG 144, 1173d.

  • 10

    ( ), ,

    , : ,

    , , , ,

    , .

    ,

    . , ,

    , ,

    ,

    .27

    ,

    (

    ),

    ,28 ,

    ,

    .

    :

    , ,

    . ,

    ,

    , . ,

    (can. 21) . ,29

    (22-23),

    .

    27

    PG 144, 1176ab. 28

    , . : . . . , . , Responsa ad interrogationes Marci, (resp. 35, PG 138, 988ab).

    29 (can. 28).

    , , , , . , , , . () . (ep. 8, 6, PL 54, 620a). .

  • 11

    , ,

    .30 , ,

    . ,

    , .

    , , ,

    .

    5.

    .

    .

    ,31

    .

    ( 240 .)32 VIII ,

    500 ., 380 .

    , ,33 :

    , ,

    , a, , ,

    ,

    , ,

    30

    Cf. , can. 10. 31

    : http://www.womenpriests.org/it/ traditio/deac_ord.asp. : Barberini Gr. 336 ( IX .); Giorgio Varo (X .); Vaticano 1872 (X .); 7 ; ; .

    32 Commissione Teologica Internazionale, Il

    diaconato: evoluzione e prospettive, IV, Il ministero delle diaconesse. , , , , , 3 (DA, 2, 26, 4-7). , , . (DA, 3, 12, 1-4).

    33 Constitutiones Apostolorum, VIII, 19. : F. X. FUNK, Didascalia et

    Constitutiones Apostolorum, Paderborn 1905, vol. I, pp. 522-524. : ROGER GRYSON, LOrdination des Diaconesses daprs les Constitutions Apostoliques, Mlanges de science religieuse 31 (1974) 41-45.

  • 12

    , ,

    ,

    , ,

    , ,

    . .34

    ,35 , ,

    ,

    , ,

    .36 ,

    , ,

    .37

    ,

    () , ,

    , , . .

    , .

    , ,

    .38

    : ,

    , , , ,39

    ,

    ,40 ,

    ; ,

    .41

    34

    const. Ap. VIII, 20. 35

    const. Ap. VIII, 17. 36

    const. Ap. VIII, 18. 37

    const. Ap. VIII, 24-25. 38

    . 12, 32. 39

    PG 144, 1172d. 40

    . 7. : , . VII . 10: , , , .

    41 PG 144, 1172d-1173.

  • 13

    ,

    , , Didascalia, III, 12, 3,

    . , ,

    ,

    , ,

    (vir autem pronuntiet super eas nomina invocationis Deitatis in

    aqua). , , ,

    . Gratiani Decretum, III, 4, 20: Mulier, quamvis docta

    et sancta, baptizare aliquos non presumat,

    .

    Barberini gr. 33642

    ( , ),

    , ,

    , ,43 .

    ,

    . ,

    .

    , (.:

    ; ; ; .)

    , . , ,

    ,

    argumentum ex silentio,

    , VIII 28, 6,

    . , ,

    ,44

    42

    : C. VAGGAGINI, L'Ordinazione delle diaconesse nella tradizione greca e bizantina, Orientalia Christiana Periodica 40 (1974) 145-189; STEFANO PARENTI & ELENA

    VELKOVSKA, LEucologio Barberini Gr. 336, Bibliotheca Ephemerides Liturgicae Subsidia, no 80, Edizioni Liturgiche, Roma 2000.

    ( (?), , , . , , ), (. GOAR, Euchologion sive Rituale Graecorum, Paris 1647; pp. 262-267).

    43 PARENTI & VELKOVSKA, LEucologio Barberini, pp. 172-173.

    44 Novellae, in Corpus iuris civilis, III, edd. R. Schoell-G. Kroll, 1988, 3, praef.; 3, 1:

    Quapropter sancimus non ultra sexaginta quidem presbyteros in sanctissima maiore ecclesia esse, diaconos autem masculos centum, et quadraginta feminas... ita ut sit omnis numerus reverentissimorum

  • 14

    , , ,45

    , ,

    .46

    6.

    .

    , , ,

    . , ,

    .

    ,

    , (380), (394/6)

    (441),47 .

    494, (

    ) ,

    :

    Nihilominus impatienter audivimus, tantum divinarum rerum subiisse

    despectum, ut feminae sacris altaribus ministrare firmentur, cunctaque non

    nisi virorum famulatui deputata sexum, cui non competunt, exhibere.48

    clericorum sanctissimae maioris ecclesiae in quadringentis viginti quinque. : Nov. 6, 6: liceat eam in aliquo venerabilium asceteriorum ordinari et in illo habitare.

    45 Ib. et substantia earum applicabitur sanctissimis ecclesiis aut monasteriis, in quibus sunt.

    46 Ib. ad sacrum venire ministerium et adorandis ministrare baptismatibus et aliis adesse

    secretis, quae in venerabilibus mysteriis per eas rite aguntur. 47

    R. GRYSON, Il ministero della donna nella Chiesa antica. Un problema attuale nelle sue

    radici storiche, Roma 1974, pp. 187-188, , . A (Ad Timotheum prima, 3, 11) , . , je , , , (1 . 14, 34-35) (AMBROSIASTER, Commentarius in epistulas Paulinas, ed. H. J. Vogels (CSEL 81/3, p. 268).

    Concilium Nemaunense, can. 2: Illud aetiam a quibusdam suggestum est ut, contra apostholicam disciplinam, incognito usque in hoc tempus, in ministerium foeminae, nescio quo loco,

    leviticum videantur adsumptae; quod quidem, quia indicens est, non admittit ecclesiastica disciplina, et

    contra rationem facta talis ordinatio distruatur: providendum ne quis sibi hoc ultra praesumat. , , , (contra rationem)! (Conc. Arausicum, can. 26): Diaconae omnimodis non ordinandae: si quae iam sunt, benedictioni quae populo impenditur capita submittant ( . , ).

    48 A. THIEL, Epistulae romanorum pontificum genuinae, Hildesheim-New York 1974 (repr.

  • 15

    (517) (533),

    ,

    :

    Veduarum consecrationem, quas diaconas vocitant, ab omni regione nostra

    paenitus abrogamus, sola eis paenitentiae benedictione, si converti ambiunt,

    inponenda (

    , . ,

    ).49

    , (fragilitas

    sexus): Placuit etiam, ut nulli postmodum foeminae diaconalis benedictio pro

    conditionis huius fragilitate credatur.50

    .51

    . ,

    .

    ? ,

    (

    , ).52

    . ,

    , (

    , ), .

    .53

    .

    De Virginibus Velandis, c. 9

    ed. 1867), ep. 14, 26.

    49 Concilium Epaonense, can. 21.

    50 Conc. Aurelianense, can. 18.

    51 Conc. Turonenses (567), can. 19: Nam si inventus fuerit presbiter cum sua presbiteria aut

    diaconus cum sua diaconissa aut subdiaconus cum sua subdiaconissa, annum integrum excommunis

    habeatur et depositus ab omni officio clericali inter laicos se observare cognoscat. : BRIAN BRENNAN, "Episcopae": Bishops' Wives Viewed in Sixth-Century Gaul, Church History, Vol.

    54, No. 3 (Sep., 1985) 311-323; C. URSO, La donna e la chiesa nel medioevo, p. 81. 52

    Statuta Ecclesiae antiqua, can. 100. 53

    Panarion, 79, 3, 6, ed. K. Holl (GCS 37, p. 478 = 79, 4 PG 42, 744-745).

  • 16

    54

    , , .

    7.

    ,

    ,

    .

    XIX .,55

    8. 2004

    ,

    , .56

    (

    ) . (1846-

    1920) 1911, 1986 ,

    , ,

    .

    1988,

    .

    .

    , ,

    ,

    .

    . 57

    54

    , , , , p. 365. 55

    : . . /. . , 19171918 ., - 8 (2001) 139-161 (= http://omophor.ru/articles/obsuzhdenie-voprosa-o-diakonissah-na-pomestnom-sobore-

    1917-1918-gg). 56

    : Chiesa Ortodossa Greca, Il ripristino del diaconato femminile, di PHYLLIS ZAGANO (http://www.dimensionesperanza.it/aree/ecumene/chiese-cristiane/item/1497-il-ripristino-del-

    diacona to-femminile-phyllis-zagano-.html). 57

    SPATARU, Sacerdoti e diaconesse, pp. 387-388. , , : JACQUES-PAUL MIGNE, Theologiae cursus completus, Parisiis, Apud editorem, 1840, pp. 840-842; GAETANO MORONI, Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica da S. Pietro sino ai

    nostri giorni, vol. 19, Venezia, 1840 1861, pp. 269-271.

  • 17

    ,

    2002/3 . 15

    '' (cheirotonia).

    , ,58

    .

    , , ,

    . XV ,

    .

    . ,

    .

    ,

    .

    , , ,

    , . , ,

    ,

    . ,

    (

    ),

    .

    .

    . .

    58

    Commissione Teologica Internazionale, Il diaconato: evoluzione e prospettive: Il can. 15 di Calcedonia (451) sembra confermare il fatto che le diaconesse sono veramente 'ordinate' con

    limposizione delle mani (cheirotonia). Il loro ministero detto leitourgia, e ad esse non pi permesso di contrarre matrimonio dopo lordinazione. , : , , . : Nonostante le somiglianze dei riti di ordinazione, la diaconessa non avr accesso n all'altare n ad alcun ministero liturgico. Tali

    ordinazioni riguardano soprattutto igumene (badesse) di monasteri femminili. , , (cf. n. 28).

  • 18

    . , .

    (, ),

    .

    , ,

    . ?