dlvn 68-2001
DESCRIPTION
Đo Lường Việt NamTRANSCRIPT
v¨n b¶n kü thuËt ®o lêng viÖt nam §LVN 68 : 2001
Ph¬ng tiÖn ®o dung tÝch thÝ nghiÖm b»ng thuû tinhQuy tr×nh kiÓm ®Þnh
Laboratory volumetric glasswares - Methods and means of verification
1 Ph¹m vi ¸p dông
V¨n b¶n kü thuËt nµy quy ®Þnh ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn kiÓm ®Þnh ban ®Çu vµ bÊt thêng ph¬ng tiÖn ®o dung tÝch thÝ nghiÖm b»ng thuû tinh (b×nh ®Þnh møc, buret, pipet mét møc, pipet chia ®é, èng ®ong chia ®é vµ cèc ®ong cã miÖng rãt) cã c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ ®o lêng phï hîp víi quy ®Þnh trong c¸c phô lôc A, B, C, D, E vµ F cña v¨n b¶n nµy.
2. C¸c phÐp kiÓm ®Þnh
Ph¶i lÇn lît thùc hiÖn c¸c phÐp kiÓm ®Þnh ghi trong b¶ng 1.B¶ng 1
STT Tªn phÐp kiÓm ®Þnh §èi tîng Theo môc ...kiÓm tra cña §LVN
2.1 KiÓm tra bªn ngoµi B, Bu, P, O, C 5.1
2.2 KiÓm tra kü thuËt
- KiÓm tra kÝch thíc c¬ b¶n
B, Bu, P, O, C 5.2.1
- KiÓm tra ®é kÝn cña van x¶
Bu 5.2.2
- KiÓm tra thêi gian ch¶y Bu, P 5.2.3
2.3 KiÓm tra ®o lêng B, Bu, P, O, C 5.3
3
Ghi chó:
a) ý nghÜa c¸c ký hiÖu : B - b×nh ®Þnh møc, Bu - buret, P – pipet, O – èng ®ong chia ®é,
C - cèc ®ong cã miÖng rãt.
b) Trong qu¸ tr×nh kiÓm ®Þnh, nÕu kÕt qu¶ cña mét trong c¸c phÐp kiÓm tra nªu trªn kh«ng ®¹t yªu cÇu th× kh«ng tiÕp tôc thùc hiÖn phÐp kiÓm tra tiÕp theo.§LVN 68 : 2001
3 Ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn kiÓm ®Þnh
3.1 Ph¬ng ph¸p kiÓm ®Þnh
Ph¬ng tiÖn ®o dung tÝch thÝ nghiÖm b»ng thuû tinh ®îc kiÓm ®Þnh theo mét trong hai ph¬ng ph¸p sau :
a) Ph¬ng ph¸p c©n: ®èi víi b×nh ®Þnh møc, buret, pipet mét møc vµ pipet chia ®é;
b) Ph¬ng ph¸p dung tÝch: ®èi víi èng ®ong chia ®é vµ cèc ®ong cã miÖng rãt.
3.2 Ph¬ng tiÖn kiÓm ®Þnh
3.2.1 Ph¬ng tiÖn kiÓm ®Þnh theo ph¬ng ph¸p c©n gåm :
a) C¸c c©n chuÈn h¹ng III cã ph¹m vi ®o tõ 1 g ®Õn 20 kg;
b) C¸c qu¶ c©n chuÈn F2 tõ 1 g ®Õn 10 kg;
c) ChÊt láng kiÓm ®Þnh: níc cÊt;
d) NhiÖt kÕ (0 50) oC, gi¸ trÞ ®é chia 0,1 oC; NhiÖt kÕ (0 50) oC, gi¸ trÞ ®é chia 0,2 oC;
e) Èm kÕ, sai sè lín nhÊt cho phÐp 5 %;
f) Baromet, sai sè lín nhÊt cho phÐp 10 hPa.
g) Thíc cÆp, gi¸ trÞ chia ®é 0,1mm ; thíc v¹ch, gi¸ trÞ ®é chia 1 mm; th-íc cuén, gi¸ trÞ ®é chia 1 mm;
h) §ång hå bÊm gi©y;
i) C¸c thiÕt bÞ phô : b×nh c©n, ca, phÔu, èng ®ong b»ng thuû tinh, èng dÉn mÒm, gi¸ ®ì,...
4
3.2.2 Ph¬ng tiÖn kiÓm ®Þnh theo ph¬ng ph¸p dung tÝch gåm :
a) B×nh chuÈn dung tÝch b»ng thuû tinh tõ 0,01 L ®Õn 10 L theo Phô lôc A, §LVN 59 : 2000;
b) Buret chuÈn tõ 0,01 L ®Õn 10 L theo Phô lôc B, §LVN 59 : 2000;
c) Pipet chuÈn tõ 0,01 L ®Õn 10 L theo Phô lôc C, §LVN 59 : 2000;
d) Thíc cÆp, gi¸ trÞ chia ®é 0,1 mm ; thíc v¹ch, gi¸ trÞ ®é chia 1 mm; thíc cuén, gi¸ trÞ ®é chia 1 mm;
e) C¸c thiÕt bÞ phô : ca, phÔu, èng ®ong b»ng thuû tinh, ...
§LVN 68 : 2000
4 §iÒu kiÖn kiÓm ®Þnh vµ chuÈn bÞ kiÓm ®Þnh
4.1 §iÒu kiÖn kiÓm ®Þnh
ViÖc kiÓm ®Þnh theo ph¬ng ph¸p c©n ph¶i ®îc thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn sau:
- NhiÖt ®é m«i trêng vµ níc cÊt n»m trong kho¶ng (15 30) oC.
- Sù thay ®æi nhiÖt ®é cña níc cÊt trong thêi gian thùc hiÖn mét phÐp ®o kh«ng ®îc vît qu¸ 0,2 oC. Sù thay ®æi nhiÖt ®é kh«ng khÝ kh«ng vît qu¸ 1 oC/h.
- Chªnh lÖch nhiÖt ®é cña níc cÊt vµ nhiÖt ®é m«i trêng kh«ng vît qu¸ 0,5 oC.
NhiÖt ®é m«i trêng ®îc x¸c ®Þnh víi ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,2 oC, nhiÖt ®é cña níc cÊt ®îc x¸c ®Þnh víi ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,1 oC.
4.2 ChuÈn bÞ kiÓm ®Þnh
Dïng axit sunphuaric lo·ng hoÆc chÊt tÈy röa vµ níc s¹ch lµm s¹ch bÒ mÆt bªn trong cña ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh vµ c¸c thiÕt bÞ phô kh¸c nh b×nh c©n, ca, phÔu, èng ®ong. Ph¬ng tiÖn ®o theo kiÓu “®æ vµo” sau khi lµm s¹ch ph¶i ®îc sÊy kh« bÒ mÆt bªn trong.
Khi kiÓm ®Þnh theo ph¬ng ph¸p c©n ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh, níc cÊt, c¸c ph¬ng tiÖn ®o vµ c¸c thiÕt bÞ phô kh¸c ®îc ®Æt trong
5
phßng thÝ nghiÖm ®· ®îc æn ®Þnh nhiÖt ®é ®Ó ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn kiÓm ®Þnh theo yªu cÇu quy ®Þnh trong môc 4.1.
5 TiÕn hµnh kiÓm ®Þnh
5.1 KiÓm tra bªn ngoµi
Quan s¸t b»ng m¾t ®Ó x¸c ®Þnh sù phï hîp cña ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh víi c¸c yªu cÇu quy ®Þnh ®èi víi :
- B×nh ®Þnh møc, Phô lôc A (c¸c môc tõ 7.1 ®Õn 7.5, 8, 9 vµ 10);
- Buret, Phô lôc B (c¸c môc 6.1, 6.3, 6.4, 6.6, 7 , 9);
- Pipet mét møc, Phô lôc C (c¸c môc 7.1, 7.2, tõ 7.4 ®Õn 7.7, 8, 9, 10);
- Pipet chia ®é, Phô lôc D (c¸c môc 6.1, 6.3, 6.4, 7, 9, 10);
- èng ®ong chia ®é, Phô lôc E (c¸c môc tõ 7.1 ®Õn 7.6, 8, 9, 10);
- Cèc ®ong cã miÖng rãt, Phô lôc F (c¸c môc 4, 6, 8).
§LVN 68 : 2000
5.2 KiÓm tra kü thuËt
5.2.1 KiÓm tra c¸c kÝch thíc c¬ b¶n
Dïng c¸c ph¬ng tiÖn nªu trong môc 3.2.1 g) hoÆc 3.2.2 d) ®Ó kiÓm tra sù phï hîp cña c¸c kÝch thíc cña ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh víi c¸c yªu cÇu quy ®Þnh ®èi víi :
- B×nh ®Þnh møc, Phô lôc A, môc tõ 7.6;
- Buret, Phô lôc B, môc 6.2;
- Pipet mét møc, Phô lôc C, môc 7.3;
- Pipet chia ®é, Phô lôc D, môc 6.2;
- èng ®ong chia ®é, Phô lôc E, môc tõ 7.7;
- Cèc ®ong cã miÖng rãt, Phô lôc F, môc 7.
5.2.2 KiÓm tra ®é kÝn van x¶ cña buret
Buret ®îc ®Æt cè ®Þnh trªn gi¸ ®ì theo chiÒu th¼ng ®øng. N¹p níc ®Çy ®Õn v¹ch dÊu “0”.
6
§ãng van x¶ vµ gi÷ trong kho¶ng thêi gian 30 phót. NÕu trong thêi gian ®ã kh«ng ph¸t hiÖn thÊy rß rØ t¹i ®Çu vßi x¶ vµ møc níc trªn thang ®o kh«ng thay ®æi qu¸ mét gi¸ trÞ ®é chia th× van x¶ cña buret ®îc coi lµ kÝn.
NÕu buret cã èng n¹p th× ph¶i kiÓm tra c¶ ®é kÝn cña van x¶ trong ®iÒu kiÖn buret rçng vµ èng n¹p ®îc n¹p ®Çy níc tíi møc 250 mm cao h¬n v¹ch dÊu “0” cña buret theo tr×nh tù vµ ®iÒu kiÖn nªu trªn.
5.2.3 KiÓm tra thêi gian ch¶y cña buret vµ pipet
N¹p ®Çy níc vµo buret (hoÆc pipet).
Gi÷ buret (hoÆc pipet) ë vÞ trÝ th¼ng ®øng, hiÖu chØnh mÆt cong cña níc trïng víi v¹ch dÊu “0” cña buret (hoÆc v¹ch dÊu trªn cïng cña pipet).
Cho níc ch¶y tù do vµo b×nh chøa b»ng c¸ch më hÕt cì van x¶ cña buret hoÆc th¶ tù do hoµn toµn mÐp trªn cña pipet cho ®Õn khi mÆt cong cña níc ®¹t tíi vÞ trÝ ®Çu vßi x¶ cña buret (®Çu mót cña pipet). §èi víi pipet, b×nh chøa ®îc ®Æt h¬i nghiªng ®Ó ®Çu mót khÏ ch¹m vµo thµnh trong cña b×nh chøa nhng kh«ng ®îc cã sù xª dÞch nµo.
Dïng ®ång hå bÊm gi©y ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian ch¶y.
§LVN 68 : 2000
Chªnh lÖch gi÷a thêi gian ch¶y vµ gi¸ trÞ ghi kh¾c trªn ph¬ng tiÖn ®o kh«ng ®îc vît qu¸ giíi h¹n quy ®Þnh ®èi víi :
- Buret, Phô lôc B, môc 6.7;
- Pipet mét møc, Phô lôc C, môc 7.7;
- Pipet chia ®é, môc 6.5.
5.3 KiÓm tra ®o lêng
5.3.1 X¸c ®Þnh sai sè cña dông cô t¹i c¸c v¹ch dÊu
ViÖc x¸c ®Þnh sai sè ®îc thùc hiÖn ®èi víi c¸c v¹ch dÊu sau :
a) B×nh ®Þnh møc: v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh (“®æ vµo” hoÆc “®æ ra”);
7
b) Buret : v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh vµ 4 v¹ch dÊu kh¸c c¸ch ®Òu nhau n»m gi÷a v¹ch dÊu “0” vµ v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh;
c) Pipet mét møc: v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh
d) Pipet chia ®é: v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh vµ 4 v¹ch dÊu kh¸c c¸ch ®Òu nhau n»m gi÷a v¹ch dÊu “0” vµ v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh.
e) èng ®ong chia ®é: v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh vµ 4 v¹ch dÊu kh¸c c¸ch ®Òu nhau n»m gi÷a v¹ch dÊu “0” vµ v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh.
f) Cèc ®ong cã miÖng rãt: v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh vµ 4 v¹ch dÊu kh¸c c¸ch ®Òu nhau n»m gi÷a v¹ch dÊu “0” vµ v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh.
5.3.1.1 X¸c ®Þnh dung tÝch thùc quy íc cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i mét v¹ch dÊu theo ph¬ng ph¸p c©n
a) X¸c ®Þnh khèi lîng níc cÊt øng víi dung tÝch mét v¹ch dÊu
B×nh ®Þnh møc kiÓu “®æ vµo”
- §Æt b×nh ®· ®îc lµm s¹ch vµ sÊy kh« lªn bµn c©n ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng b×nh rçng;
- §o nhiÖt ®é cña níc cÊt trong b×nh chøa;
- §Æt b×nh lªn mÆt ph¼ng vµ n¹p níc cÊt vµo b×nh cho tíi khi mÆt cong cña níc trïng víi mÐp trªn cña v¹ch dÊu t¬ng øng;
§LVN 68 : 2001
- KiÓm tra vµ lo¹i trõ níc cßn b¸m dÝnh ë bªn ngoµi, ë phÇn trªn v¹ch dÊu bªn trong b×nh vµ bät khÝ trong b×nh;
- X¸c ®Þnh khèi lîng cña b×nh cã chøa níc cÊt;
- §äc gi¸ trÞ nhiÖt ®é, ¸p suÊt vµ ®é Èm cña m«i trêng.
B×nh ®Þnh møc kiÓu “®æ ra”
- N¹p ®Çy b×nh ®· ®îc lµm s¹ch tíi v¹ch dÊu t¬ng øng;
8
- §æ hÕt níc ra khái b×nh, cho níc ch¶y nhá giät trong thêi gian 60 s;
- §Æt b×nh lªn mÆt bµn c©n ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng b×nh rçng;
- §o nhiÖt ®é cña níc cÊt trong b×nh chøa;
- §Æt b×nh lªn mÆt ph¼ng vµ n¹p níc cÊt vµo b×nh cho tíi khi mÆt cong cña níc trïng víi mÐp trªn cña v¹ch dÊu t¬ng øng;
- KiÓm tra vµ lo¹i trõ níc cßn b¸m dÝnh ë bªn ngoµi, ë phÇn trªn v¹ch dÊu bªn trong b×nh vµ bät khÝ trong b×nh;
- X¸c ®Þnh khèi lîng cña b×nh cã chøa níc cÊt;
- §äc gi¸ trÞ nhiÖt ®é, ¸p suÊt vµ ®é Èm cña m«i trêng.
Buret
- §Æt buret vµo gi¸ ®ì theo vÞ trÝ th¼ng ®øng;
- §o nhiÖt ®é cña níc cÊt trong b×nh chøa;
- N¹p níc cÊt vµo buret tíi møc cao h¬n v¹ch dÊu “0”;
- Lau s¹ch níc cßn b¸m dÝnh bªn ngoµi ®Çu vßi x¶;
- X¶ níc tõ tõ vµo b×nh chøa cho tíi khi mÆt cong cña níc trïng víi mÐp trªn cña v¹ch dÊu t¬ng øng;
- KhÏ ch¹m thµnh ít cña b×nh chøa vµo ®Çu vßi x¶ ®Ó lo¹i trõ hÕt níc cßn b¸m dÝnh ë ®ã;
- KiÓm tra vµ lo¹i trõ níc cßn b¸m dÝnh ë bªn ngoµi, ë phÇn trªn v¹ch dÊu bªn trong buret vµ bät khÝ trong buret;
- X¸c ®Þnh khèi lîng rçng cña b×nh c©n vµ nót ®Ëy ®· ®îc lµm s¹ch;
§LVN 68 : 2001
- X¶ níc tù do tõ buret vµo b×nh c©n vµ chó ý ®Ó thµnh cña b×nh c©n kh«ng ch¹m vµo ®Çu vßi x¶ cña buret;
- Gi÷ kho¸ van x¶ ë vÞ trÝ më hoµn toµn cho tíi khi møc níc chØ cßn c¸ch v¹ch dÊu t¬ng øng vµi mm th× gi¶m dßng ch¶y vµ ®iÒu chØnh sao cho mÆt cong cña níc võa ch¹m vµo mÐp trªn cña v¹ch dÊu t¬ng øng;
- KhÏ ch¹m thµnh trong cña b×nh c©n vµo ®Çu vßi x¶ cña buret ®Ó thu hÕt níc vµo b×nh c©n;
9
- X¸c ®Þnh khèi lîng cña b×nh c©n cã chøa níc cÊt;
- §äc gi¸ trÞ nhiÖt ®é, ¸p suÊt vµ ®é Èm cña m«i trêng.
Pipet
- §o nhiÖt ®é cña níc cÊt trong b×nh chøa;
- Nhóng ®Çu mót cña pipet vµo níc cÊt vµ hót níc ®Ó n¹p vµo pipet tíi møc cao h¬n v¹ch dÊu “0”. Gi÷ pipet ë vÞ trÝ th¼ng ®øng;
- X¶ níc dÇn dÇn cho tíi khi mÆt cong cña níc trïng víi mÐp trªn cña v¹ch dÊu t¬ng øng;
- KhÏ ch¹m thµnh ít cña b×nh chøa vµo ®Çu vßi mót ®Ó lo¹i trõ hÕt n-íc cßn b¸m dÝnh ë ®ã;
- KiÓm tra vµ lo¹i trõ níc cßn b¸m dÝnh trªn bÒ mÆt bªn ngoµi vµ bªn trong pipet ë phÝa trªn v¹ch dÊu vµ bät khÝ trong pipet;
- X¸c ®Þnh khèi lîng rçng cña b×nh c©n vµ nót ®Ëy ®· ®îc lµm s¹ch;
- X¶ níc tù do tõ pipet vµo b×nh c©n vµ ®Ó thµnh trong cña b×nh c©n khÏ ch¹m vµo ®Çu mót cña pipet;
- §îi cho níc ®îc x¶ ra hoµn toµn khái pipet cho tíi khi mÆt cong cña níc dõng l¹i ngay t¹i ®Çu mót cña pipet. Sau vµi gi©y khÏ dÞch chuyÓn ®Çu mót cña pipet däc theo thµnh cña b×nh c©n ®Ó thu nèt giät chÊt láng cßn ®äng t¹i ®ã;
- X¸c ®Þnh khèi lîng cña b×nh c©n cã chøa níc cÊt;
- §äc gi¸ trÞ nhiÖt ®é, ¸p suÊt vµ ®é Èm cña m«i trêng.
b) TÝnh dung tÝch thùc quy íc cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra
Dung tÝch thùc quy íc cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra lµ thÓ tÝch níc cÊt t¬ng øng víi v¹ch dÊu ®ã vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
§LVN 68 : 2001
(M2 - M1)KCM(1 - a /S) V20 = [ 1 - (tW - 20) ]
(1) W (1-a/W)
Trong ®ã :V20 : thÓ tÝch níc cÊt quy vÒ nhiÖt ®é 20 oC, cm3;
10
M2 : khèi lîng cña ph¬ng tiÖn ®o hoÆc b×nh c©n cã chøa níc cÊt, g;
M1 : khèi lîng cña ph¬ng tiÖn ®o hoÆc b×nh c©n rçng, g;KCM : hÖ sè hiÖu chÝnh cña c©n chuÈn hoÆc qu¶ c©n chuÈn
t¹i møc c©n t¬ng øng (lÊy theo giÊy chøng nhËn hiÖu chuÈn);
tW : nhiÖt ®é cña níc cÊt, oC;a : khèi lîng riªng cña kh«ng khÝ, g/cm3;
S : khèi lîng riªng cña qu¶ c©n chuÈn, g/cm3;W : khèi lîng riªng cña níc cÊt t¹i nhiÖt ®é thùc tÕ, g/cm3; : hÖ sè d·n në khèi do nhiÖt ®é cña vËt liÖu chÕ t¹o ph-
¬ng tiÖn ®o, 1/oC;
Khèi lîng riªng cña kh«ng khÝ a cã thÓ ®îc tra theo c¸c phô lôc 1, 2, 3, §LVN 59:2000 hoÆc tÝnh theo c«ng thøc:
a = (0,34848P - (0,00252ta - 0,0205))10-3/(273,15+ta) [kg/m3] (2)
Trong ®ã: P : ¸p suÊt khÝ quyÓn khi c©n, hPa; ta : nhiÖt ®é m«i trêng khi c©n, oC; : ®é Èm m«i trêng, %.
Khèi lîng riªng cña níc cÊt ®îc tra theo phô lôc 4, §LVN 59:2000 hoÆc tÝnh theo c«ng thøc:
W = ( an twn) / (1+b tw)
(3)
Trong ®ã :
a0 = 9,9983952.102 kg/m3; a4 = 1,0584601.10-7 oC-4
kg/m3;
a1 = 1,6952577.101 oC-
1kg/m3;a5 = -2,8103006.10-10 oC-5
kg/m3;
a2 = -7,9905127.10-3 oC-2
kg/m3;
a3 = -4,6241757.10-5 oC-3
kg/m3;b = 1,6887236.10-2 oC-1.
11
n =
0
5
§LVN 68 : 2001
HÖ sè cña mét sè lo¹i thuû tinh ®îc tra theo phô lôc 5, §LVN 59 : 2000 hoÆc do nhµ chÕ t¹o cung cÊp.
5.3.1.2 X¸c ®Þnh dung tÝch thùc quy íc cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i mét v¹ch dÊu theo ph¬ng ph¸p dung tÝch
a) Ph¬ng ph¸p ®æ vµo:
- §Æt ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh sau khi ®· ®îc tr¸ng ít lªn mÆt bµn ph¼ng;
- N¹p ®Çy b×nh chuÈn theo môc 3.2.2 a) cã dung tÝch t¬ng øng víi v¹ch dÊu cÇn kiÓm tra tíi v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh;
- §æ níc tõ b×nh chuÈn vµo ph¬ng tiÖn ®o vµ chê cho níc ch¶y thµnh giät trong thêi gian 30 s;
- Dïng buret vµ pipet chuÈn theo môc 3.2.2 b) vµ c) ®iÒu chØnh ®Ó cho møc níc trong ph¬ng tiÖn ®o trïng víi mÐp trªn v¹ch dÊu cÇn kiÓm tra.
b) Ph¬ng ph¸p ®æ ra:
- §Æt b×nh chuÈn theo môc 3.2.2 a) cã dung tÝch t¬ng øng víi v¹ch dÊu cÇn kiÓm tra lªn mÆt bµn ph¼ng;
- N¹p ®Çy ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh tíi v¹ch dÊu dung tÝch cÇn kiÓm tra;
- §æ níc tõ ph¬ng tiÖn ®o vµo b×nh chuÈn vµ chê cho níc ch¶y thµnh giät trong thêi gian 30 s;
- Dïng buret vµ pipet chuÈn theo môc 3.2.2 b) vµ c) ®iÒu chØnh ®Ó cho møc níc trong b×nh chuÈn trïng víi v¹ch dÊu dung tÝch danh ®Þnh.
Dung tÝch thùc quy íc cña dông cô t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
V = Vc dV (4)
Trong ®ã:Vc : dung tÝch danh ®Þnh cña b×nh chuÈn, cm3;
12
dV : lîng níc thªm vµo hoÆc bít ra b»ng buret hoÆc pipet chuÈn, cm3;
5.3.1.3 TÝnh sai sè cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra
Sai sè cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra khi kiÓm ®Þnh b»ng ph-¬ng ph¸p c©n ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
= Vn - V20
(5)
§LVN 68 : 2001
Sai sè cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra khi kiÓm ®Þnh b»ng ph-¬ng ph¸p dung tÝch ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
= Vn - V
(6)Trong ®ã:
: sai sè cña v¹ch dÊu kiÓm tra, cm3;
Vn : dung tÝch danh ®Þnh cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra, cm3;
V20, V : dung tÝch thùc quy íc cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra khi kiÓm ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p dung c©n vµ ph¬ng ph¸p dung tÝch t¬ng øng, cm3;
Sai sè cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu kiÓm tra bÊt kú kh«ng ®îc vît qu¸ gi¸ trÞ quy ®Þnh ®èi víi:
- B×nh ®Þnh møc, Phô lôc A, môc 6;
- Buret, Phô lôc B, môc 5.1;
- Pipet mét møc, Phô lôc C, môc 6.1;
- Pipet chia ®é, Phô lôc D, môc 5.1;
- èng ®ong chia ®é, Phô lôc E, môc 6;
- Cèc ®ong cã miÖng rãt, Phô lôc F, môc 5.
5.3.2 TÝnh sai sè cña kho¶ng gi÷a hai v¹ch dÊu kiÓm tra
Sai sè cña kho¶ng gi÷a hai v¹ch dÊu kiÓm tra khi kiÓm ®Þnh theo ph-¬ng ph¸p c©n ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
13
ij = (Vni - Vnj) - (V20i - V20j) (7)
Sai sè cña kho¶ng gi÷a hai v¹ch dÊu kiÓm tra khi kiÓm ®Þnh theo ph-¬ng ph¸p dung tÝch ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
ij = (Vni - Vnj) - (Vi - Vj) (8)Trong ®ã:
ij : sai sè cña kho¶ng gi÷a hai v¹ch dÊu i vµ j, cm3;
Vni,j : dung tÝch danh ®Þnh cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu i vµ j t¬ng øng, cm3;
V20i,j ;Vi,j : dung tÝch thùc quy íc cña cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i v¹ch dÊu i vµ j khi kiÓm ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p dung c©n vµ ph¬ng ph¸p dung tÝch t¬ng øng, cm3;
§LVN 68 : 2001
Sai sè cña kho¶ng gi÷a hai v¹ch dÊu kiÓm tra bÊt kú kh«ng ®îc vît qu¸ gi¸ trÞ quy ®Þnh ®èi víi:
- Buret, Phô lôc B, môc 5.1;
- Pipet chia ®é, Phô lôc D, môc 5.1;
- èng ®ong chia ®é, Phô lôc E, môc 6;
- Cèc ®ong cã miÖng rãt, Phô lôc F, môc 5.
C¸c sè liÖu ®o, tÝnh sai sè cña ph¬ng tiÖn ®o t¹i c¸c v¹ch dÊu vµ kho¶ng gi÷a c¸c v¹ch dÊu ®îc ghi vµ tr×nh bµy theo mÉu cho trong phô lôc 1 hoÆc phô lôc 2.
6. Xö lý chung
6.1 Ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh ®¹t tÊt c¶ c¸c yªu cÇu nªu trong c¸c môc 5.1 , 5.2 vµ 5.3 th× ®îc ®ãng dÊu kiÓm ®Þnh hoÆc/vµ cÊp giÊy chøng nhËn kiÓm ®Þnh.
14
6.2 Ph¬ng tiÖn ®o cÇn kiÓm ®Þnh kh«ng ®¹t mét trong c¸c yªu cÇu nªu trªn th× kh«ng cÊp giÊy chøng nhËn kiÓm ®Þnh vµ xo¸ dÊu kiÓm ®Þnh cò (nÕu cã).
15