doelgroep type 9 (autismespectrumstoornissen) - koca · binnen koca vzw is elke medewerker mede...
TRANSCRIPT
DOELGROEP TYPE 9 (AUTISMESPECTRUMSTOORNISSEN)
INLEIDING : WAT IS AUTISME?
‘Autisme’,een begrip dat een veelheid aan uitingsvormen omvat: van zeer ernstig tot lichte en bijna
onmerkbare. Men zegt wel eens dat autisme vele gezichten kent. De verschillende vormen hebben
andere namen, zo spreekt men van kernautisme, atypisch autisme, syndroom van Asperger of pdd-
nos. Deze termen betekenen niet allemaal hetzelfde maar ze hebben wel de basiskenmerken
gemeen. Omdat de termen allen gemeenschappelijke kenmerken hebben, worden ze verzameld
onder één noemer en omdat er zoveel verschillende vormen zijn als de kleuren van een spectrum,
spreekt men van autismespectrumstoornissen, hierna ASS genoemd.
ASS kan je niet zien aan iemand; het zit aan de binnenkant. Het zijn de hersenen van iemand met ASS
die op een andere manier informatie verwerken. Men spreekt van een andere manier van
waarnemen en betekenis verlenen. De hersenen filteren te weinig of teveel en niet steeds de juiste
informatie. De zintuigen horen, zien, ruiken, smaken of voelen sterker of minder sterk, in ieder geval
anders. De omgeving wordt op een andere manier waargenomen en op een andere manier verwerkt.
Hierdoor reageert men ook op een andere manier.
Deze andere manier van reageren ziet men voornamelijk aan het gedrag; aan de buitenkant. Het is
die buitenkant die opvalt en waardoor we merken dat iemand anders is. Geen twee mensen zijn
hetzelfde. Geen twee kinderen met ASS vertonen hetzelfde gedrag. Wel zien we bij alle personen
met ASS gedragingen die op eenzelfde manier afwijken van ‘normaal’ gedrag. Dit kunnen we merken
op drie verschillende gebieden van functioneren, de communicatie, de sociale interactie en de
verbeelding. Als de omgeving hen te chaotisch overkomt, kunnen ze de neiging hebben zich terug te
trekken. Soms doen ze ook verwoede pogingen om het overzicht te behouden. Ze doen dan wel mee,
maar hebben blijvende moeite om zich aan onze regels aan te passen.
Men noemt ASS een handicap omdat het iemand beperkt in z’n hele zijn. ASS is niet te genezen. Door
intensieve begeleiding en het aanbieden van ondersteunende communicatie kan de ontwikkeling wel
bevorderd worden.
Het team van de doelgroep ASS binnen de school staat klaar om professioneel en met een warm hart
kinderen met ASS te bieden wat ze nodig hebben zowel in klasverband als individueel, indien
noodzakelijk. Daar waar nodig ook in hechte samenwerking met het multifunctioneel centrum van
KOCA.
DE VISIE OP AUTIMESPECTRUMSTOORNISSEN BINNEN KOCA
INLEIDING : DOELGROEP TYPE 9 (AUTISMESPE CTRUMSTOORNISSEN = ASS)
VISIETEKST KOCA DOELGROEP ASS
Doelgroep autismespectrumstoornissen binnen de kleuter- en lagere school maakt deel uit van KOCA
vzw. Binnen KOCA hanteren we onderstaande visie. Deze visietekst beschrijft de uitgangspunten van
onderwijs en zorg voor de doelgroep personen met een autismespectrumstoornis (ASS) in KOCA vzw
en is een specifieke vertaling van de opdrachtverklaring van KOCA voor de doelgroep ASS.
De tekst geeft algemene uitgangspunten weer vanuit de nood aan mogelijke toepasbaarheid in alle
contexten en wil rekening houden met de diversiteit van de personen en het spectrum.
KOCA VZW EN ASS
KOCA vzw is een onderwijs- en ondersteuningscentrum. We beogen de uitbouw van een
uniek en kwaliteitsvol levensproject bij elk individu. Hierbij zijn de ondersteuningsbehoeften
van elke persoon in zijn omgeving richtinggevend.
ASS is een informatieverwerkingsstoornis die leidt tot een andere manier van betekenis
verlenen. Door dit anders denken, vertonen personen met ASS kwalitatieve tekorten in de
sociale communicatie en interactie over de verschillende contexten (1) heen.
En zijn er beperkte, repetitieve patronen van gedrag, interesses en/of activiteiten. Daarnaast
ervaren personen met ASS frequent sensorische problemen.
Binnen KOCA vzw worden personen met ASS van kleuterleeftijd tot en met volwassenheid
ondersteund. De algemene uitgangspunten worden nog geconcretiseerd in elke specifieke
deelwerking.
WERKEN VANUIT GELOOF IN ELKE PERSOON EN ZIJN OMGEVING
Elke persoon met ASS is anders en uniek binnen zijn ruime context. We willen elke persoon
ondersteunen om mede én actief zijn individueel ondersteuningstraject te bepalen.
In onze werking houden we rekening met het feit dat personen met ASS moeite kunnen
hebben met veranderende contexten. Het waarnemen van deze verschillen en het zich er aan
aanpassen kan voor personen met ASS erg moeilijk zijn. Daarom gaan we op maat van de
persoon met ASS de verschillende contexten verduidelijken (2).
Om het probleem van contextblindheid en de moeilijkheden bij transfer van aangeleerde
vaardigheden zoveel mogelijk op te vangen, trachten we de samenwerking en afstemming
tussen de voornaamste contexten in functie van de specifieke ondersteuningsbehoeften te
optimaliseren.
Specifiek leggen we de focus op:
Empowerment van de persoon met ASS. Elke persoon met ASS wordt gestimuleerd
om actief deel te nemen aan zijn ondersteuningstraject. Zowel in het concretiseren
van zijn ondersteuningsnoden als het vormgeven van zijn ondersteuning ten aanzien
van hemzelf en zijn context.
Samenwerking met ouders is een onmisbare pijler voor een goede ondersteuning en
kan in intensiteit en aard verschillen van gezin tot gezin.
Goede afstemming tussen onderwijs en zorg is een noodzakelijke voorwaarde.
We schenken expliciet aandacht aan de ondersteuningsvragen- en noden
betreffende de mogelijke sensorische problematiek.
WERKEN VANUIT PERSOONLIJKE INZET EN BETROKKENHEID
We zetten ons in voor elke persoon met ASS en werken vanuit een diep geloof in de
mogelijkheden van elk individu en zijn context.
We engageren ons om de weg te zoeken naar de diverse ondersteuningsbehoeften binnen
de totale levensloop van de persoon met ASS.
We werken handelingsgericht en gaan uit van de mogelijkheden van de persoon met ASS
binnen zijn context.
WERKEN IN SAMENSPRAAK
Het ondersteuningsteam van KOCA vzw werkt in samenspraak met de persoon met ASS en met
zijn context als volwaardige partner.
We werken vraaggericht en luisteren naar de ondersteuningsbehoeften van de cliënt en zijn
context. We verliezen daarbij niet uit het oog wat de persoon met ASS en zijn context zelf kan
realiseren.
In een samenwerking vanuit wederzijds respect voor ieders mogelijkheden en grenzen willen we
de persoon met ASS en zijn context versterken.
Als team geloven we in de ontwikkelingskansen van elk persoon en zijn we bereid samen te
zoeken hoe deze vanuit elke unieke levens- en gezinscontext tot stand gebracht kunnen worden,
ongeacht afkomst, geaardheid, cultuur of religie van de persoon met ASS.
WERKEN VANUIT DESKUNDIGHEID
Personen met ASS verdienen een ondersteuning vanuit een optimale deskundigheid. We dragen
deze deskundigheid uit en blijven deze verder ontwikkelen zowel ten aanzien van ASS als co-
morbide stoornissen.
Specifiek leggen we de focus op:
ASS vereist een specifieke kennis en deskundigheid. Deze kennis is zeker niet enkel
theoretisch, maar moet ingebed zijn in het dagelijks handelen.
ASS deskundigheid veronderstelt een engagement tot levenslang leren.
De ASS specifieke benadering vertaalt zich in een differentiatie van het
ondersteuningsaanbod en een verduidelijking van de leefomgeving.
Gezien de spectrumstoornis is flexibiliteit van de ondersteuners een noodzaak en enkel
mogelijk wanneer het eigen handelen blijvend in vraag wordt gesteld.
Onze specialisatie willen we uitdragen naar anderen. We volgen de wetenschappelijke
evoluties op de voet en zijn bereid daaraan mee te werken.
We geloven in de meerwaarde van onze multidisciplinaire samenwerking. Wanneer dit
onvoldoende is om aan de ondersteuningsnood van een persoon met ASS en zijn context
tegemoet te komen, hebben we een inspanningsverplichting om via netwerking een zo goed
mogelijk antwoord op deze ondersteuningsnood te zoeken.
WERKEN AAN EEN INCLUSIEVE SAMENLEVING
KOCA vzw streeft naar een inclusieve samenleving en werkt mee aan een maatschappij die
toegankelijk is voor elke persoon met beperkingen, zodat iedereen hier een volwaardige
plaats in krijgt en kan opnemen.
We kiezen voor een tweesporenbeleid waarbij wederzijdse aanpassingen gebeuren vanuit
zowel de samenleving als de persoon met ASS zelf.
Voor elke persoon met ASS wordt gestreefd naar een actieve deelname aan de samenleving.
Dit doen we door samen met de persoon met ASS te werken aan het ontwikkelen van
vaardigheden die een optimale deelname in de maatschappij mogelijk maken. We moedigen
gebruikers dan ook aan om netwerken uit te bouwen en te onderhouden en ondersteunen
hen hierin. We geloven hierbij in de kracht van de persoon met ASS en zijn context om zijn
levensproject vorm te geven.
Binnen KOCA vzw is elke medewerker mede verantwoordelijk voor het kenbaar maken van
de eigenheid van ASS in functie van een inclusieve samenleving.
DOELGROEP AUTISMESPECTRUMSTOORNISSN (ASS) BINNEN BUBAO
WERKING EN ORGANISATIE DOELGROEP ASS BINNEN KOCA BASISONDERWIJS
Vanuit bovenstaande visie vertrekken we in onze doelgroep heel expliciet van de vraag wat heeft elk
kind nodig om te groeien vandaag en morgen. We bekijken hoe we aan deze noden kunnen voldoen
binnen onze school (onderwijs) en binnen het MFC (zorg). Zo bieden we een aangepaste klascontext
en therapie, afhankelijk van de noden en in samenwerking met MFC psychosociale opvolging en
buitenschoolse opvang. Deze intensieve samenwerking tussen zorg en onderwijs noemen we
integraal werken.
Alle ondersteuning wordt gecoördineerd en samengevat in een individueel handelingsplan onder
leiding van een orthopedagoog in samenspraak met alle betrokkenen. Kortom ouders, leerlingen
personeel en clb zoeken samen de best mogelijke oplossingen op korte en lange termijn.
DE LEERLINGEN
Binnen de doelgroep ASS hebben alle kinderen heel veel nood aan concrete communicatie, een
veilige en begrijpbare sociale omgeving, overzicht ,voorspelbaarheid en ondersteuning bij het
omgaan met problemen tgv autismespectrumstoornissen (sensorische prikkels, leefregels, faalangst
en depressie, …). We streven daarom naar een structureel auti-vriendelijke school met
gespecialiseerde medewerkers.
Autisme is een spectrum stoornis dit wil zeggen dat niet alle kinderen in dezelfde mate
ondersteuning nodig hebben. De ondersteuning wordt daarom gedifferentieerd aangeboden en dit
voor zowel het schoolse aanbod, als voor therapie, als voor de psychosociale behoeften. Elke nood
wordt bekeken op individueel niveau en op groeps- en klasniveau.
AUTI-AANPAK
Alle kinderen binnen doelgroep ASS krijgen een specifieke auti-aanpak. Elke leerling krijgt via een
auti-aanpak een schools (taal, rekenen, WO, LO, crea, …) en psycho-sociaal aanbod (sociale
vaardigheidstraining, auti-coaching, mentorschap, …).
Een auti-aanpak betekent :
• Kleinere klasgroepen (ongeveer 6-12 lln) • ondersteuning • Concrete communicatie • Veilige en begrijpelijke sociale omgeving • Overzicht en voorspelbaarheid • Ondersteuning bij het omgaan met problemen tgv ASS (sensorische prikkels, leefregels,
faalangst en depressie, …)
CONCRETE COMMUNICATIE
Onze leerlingen hebben heel veel nood aan concrete en eenduidige communicatie. Daarom letten
onze leerkrachten op volgende aspecten tijdens de communicatie met de leerlingen :
• duidelijkheid : Wat waar wanneer hoe (lang) met wie? • Expliciete boodschap (niet tussen de regels) • Positief : melden wat wel verwacht wordt • Visuele ondersteuning : gebruik van foto’s, tekeningen, picto’s, tekst
We leren ook onze leerlingen communiceren met anderen en ondersteunen deze communicatie
indien nodig. We richten ons in eerste instantie op
• Leren hulp vragen (kaartje, …) • Leren iets vertellen (vertelschema, …)
EEN VEILIGE EN BEGRIJPELIJKE SOCIALE OM GEVING
We maken de omgeving duidelijker door:
• Sociale regels te expliciteren • Sociale situaties uit te leggen (oorzaak- gevolg, actie –reactie) • Aan te geven welk gedrag in welke situatie verwacht wordt.
Zo bieden we training van sociale vaardigheden en training van perspectiefneming.
We zetten in op een veilige omgeving door
• extra toezicht tijdens speeltijden • Organiseren van rustruimtes en vluchtroutes
VOORSPELBAARHEID EN OVERZICHT
We proberen stress beheersbaar te maken op diverse manieren en flexibiliteit als vaardigheid bij te
brengen door:
• Gebruik van dagplanners, lesroosters, kalenders, weekroosters. • Voorbereiden op verandering met visuele ondersteuning • Begeleid kiezen (vb. vrijetijdsbord) • Stappenplannen/ Checklists aan te bieden • Ondersteuning bij probleemoplossing (bv. wachtopdracht, hulpkaartje, …) • Aangepast leermateriaal: organisers (bakjes, schema’s, visuele aanduidingen, time timers,
typeprogramma’s …)
LEREN OMGAAN MET PROBLEMEN
Vaak voorkomende problemen bij ASS-leerlingen zoals
• Pesten • Opdracht niet, moeilijk of letterlijk begrijpen • Concentratieproblemen en traagheid • Lessen storen, agressief en dwars zijn • Wisselende schoolresultaten • Motivatie • …
ondervangen we door de omgeving aan te passen zodat de situatie leefbaar wordt voor de leerling en de klasgroep. Via eenvoudige stappenplannen en kleine veranderingen in de aanpak proberen we moeilijke situaties anders aan te pakken. We richten ons op het ontwikkelen van positieve relaties, vaardigheden en gedragingen. Deze benadering komt uit het triple P programma dat we binnen heel de school gebruiken.
AANPAK SPECIFIEKE ASS-GERELATEERDE PROBLEMEN
Vele leerlingen binnen onze doelgroep kampen met
• Problemen met zintuigelijke prikkels. We hebben hiervoor verschillende ondersteuningsmogelijkheden bv.
• Plaats in de school (ZS, FP), in de klas, tijdens pauzes, in de rij,…. • Hoofdtelefoons • Rustruimtes • Aparte werkhoekjes
• Problemen met leefregels. We verduidelijken en visualiseren de regels. • Eindeloos vragen stellen. Wij vinden het belangrijk om de vraag achter de vraag te zoeken. • Zelfbeeld, faalangst en depressie, dit begeleiden we met
• Psychosociale educatie • Samenwerking met een psychiater, verbonden aan onze school of de persoonlijke
psychiater van de leerling.
SCHOOLS- EN PSYCHO-SOCIAAL AANBOD
GROEPERING VAN LEERLINGEN
Al onze leerlingen krijgen een schools aanbod in klasverband. Afhankelijk van de noden werken we
zowel klassikaal als individueel. Binnen de doelgroep ASS worden de leerlingen gegroepeerd op basis
van hun zorgvragen en vormen we zo een klasgroep.
LEERPROGRAMMA
De leerdoelen die aangeboden worden in het buitengewoon onderwijs zijn dezelfde als die van het
gewoon onderwijs. Elk kind moet immers de mogelijkheden aangeboden krijgen om terug te keren
naar het gewoon onderwijs, indien mogelijk . De leerlingen krijgen, zoals in het gewoon onderwijs, 28
lesuren per week. De leerdoelen die worden aangeboden en de werkvormen die hiervoor nodig zijn,
worden vastgelegd in een groepswerkplan of klaswerkplan, opgesteld door de klasleerkracht. Elke
leerlingengroep heeft dus zijn eigen specifieke groepswerkplan.
LEERGEBIEDEN
Onze leerlingen krijgen volgende leergebieden :
Nederlands (lezen (technisch en begrijpend), luisteren, schrijven, spreken, spelling, )
Wiskunde (getallenkennis, bewerkingen, meten en metend rekenen, Meetkunde en
probleemoplossende vaardigheden)
Wereldoriëntatie
Frans (indien mogelijk)
Sociale en emotionele ontwikkeling
Leren leren
Muzische vorming(beeld, drama, muziek, media en beweging)
Lichamelijke vorming (wekelijks turnen en zwemmen)
Godsdienst
Zelfredzaamheid
Vrije tijdbesteding
We willen dat kinderen zich op de eerste plaats goed voelen op school. Daarom beoordelen we hen
niet uitsluitend op hun schoolse prestaties, maar houden we rekening met hun problematiek, hun
faalangst, motivatieproblemen en gedrag. We leren hen op een aangepaste manier omgaan met
leeftijdsgenoten en volwassenen door het aanleren van sociale vaardigheden. We stimuleren de
zelfredzaamheid en bij leren leren vinden we het belangrijk dat kinderen zelf leren reflecteren over
hun leerproces.
Het rapport biedt u een overzichtje van waar uw kind op een bepaald moment op deze verschillende
leergebieden staat. We vermelden op het rapport welke leerstof uw kind aangeboden kreeg en in
welke mate deze leerstof gekend is.
HUISWERK
De leerlingen van de lagere school maken soms ook huistaken. De hoeveelheid en moeilijkheidsgraad
wordt aangepast aan de klasgroep. In principe is huiswerk bedoeld om gekende leerstof thuis te
oefenen.
THERAPIEËN
Naast de begeleiding in zijn klasgroep kan een kind nog bijkomende individuele therapie krijgen. Ook
tijdens de therapieën wordt er nauw aangesloten bij datgene wat er in de leerlingengroepen
gebeurt. De klassenraad beslist over de noodzaak en frequentie van dit aanbod.
LOGOPEDIE
Bij onze ASS-leerlingen trachten we steeds communicatie en sociale vaardigheden centraal te stellen.
De logopedisten zijn steeds verbonden aan een klas. Op deze manier kunnen zij samen met de
klasleerkracht op zoek gaan naar de grootste uitdagingen en samen met de leerlingengroep werken
(klasintern). Daar waar nodig werken ze individueel met de kinderen.
PSYCHOMOTORIEK
Naast de aandacht aan de ontwikkeling van de motoriek via de lessen lichamelijke opvoeding, is voor
sommige kinderen individuele psychomotorische therapie aangewezen. Het gaat meestal om jongere
kinderen die ernstige problemen hebben op gebied van:
de visuele waarneming
de ruimtelijke oriëntatie
de fijne en grove motoriek
de schrijfmotoriek
De kinesisten en ergotherapeuten staan in voor de individuele behandeling van psychomotorische
leerproblemen en het extra stimuleren van zelfredzaamheid. Binnen de doelgroep ASS zijn ook deze
therapeuten verbonden aan een klasgroep en wordt individuele therapie enkel geboden daar waar
nodig.
DOELGROEP AUTISME VERDEELD OVER TWEE CAMPUSSEN
De doorverwijzers/clb bepalen in samenspraak met ouders de zorgvragen van elke leerling. Als een
leerling in eerste instantie een permanente en structurele auti-aanpak nodig heeft, wordt de leerling
doorverwezen naar doelgroep autisme. Voor de doelgroep ASS maken we gebruik van twee
campussen: campus Fransenplaats (FP) of campus Zuidschool (ZS). De school bepaalt de campus obv
noden en mogelijkheden van elke leerling en streeft zo naar zorg op maat. De criteria die we hierbij
hanteren zijn :
• Noden m.b.t. prikkelarme omgeving • Noden m.b.t. MFC-werking • Mogelijkheden binnen de schoolwerking én MFC-werking
SAMENWERKING MET OUDERS
Ouders, begeleiders en leerlingen bezitten elk een aantal puzzelstukjes die samen een beeld vormen
van hoe iemand denkt en handelt en daarom is oprechte samenwerking voor ons een must.
Tijden de intake focussen we op elkaars verwachtingen, mogelijkheden en grenzen, die we tijdens de
loop van het schooljaar verder aftoetsen. We ontmoeten u daarom graag en informeren u op
Oudercontacten, (klassikaal en individueel)
Bespreking van het individueel handelingsplan (oudergesprek)
Info-avonden
Oudergespreksgroepen
DE OUDERCONTACTEN
In september is er een informatieavond waar de schoolwerking wordt voorgesteld. Er zal algemene
info over de werking van doelgroep ASS gegeven worden evenals uitleg over de klaswerking, het
leerprogramma, het schoolrapport, de klasactiviteiten, enz. Deze infoavond vindt plaats per
leerlingengroep. Rond de kerstvakantie en aan het einde van het schooljaar zijn de oudercontacten
gericht op het bespreken van de evolutie van uw kind met alle medewerkers (individueel). Eventueel
wordt ook het schoolrapport besproken.
HET SCHOOLRAPPORT
Het schoolrapport wordt minimaal 2 keer per schooljaar aangeboden (zie jaarkalender). Per
leergebied (taal, rekenen, …) wordt omschreven welke leerdoelen werden aangeboden, hoe ze
verwerkt werden en welke hulp uw kind hierbij gekregen heeft. Ook informatie over werkhouding en
sociale vaardigheden krijgt een plaats in het rapport.
BESPREKING VAN HET INDIVIDUEEL HANDELINGSPLAN (IHP)
Het individueel handelingsplan, kortweg IHP, is een document dat het team rondom een kind in
staat stelt een goede beeldvorming op te maken van één bepaald kind. Ook de ouders maken deel
uit van dit team. Vanuit de beeldvorming wordt twee keer per schooljaar besproken waar de sterktes
op dat moment liggen maar eveneens waar de prioriteiten liggen in aanpak. De sterkte van dit IHP
ligt in het feit dat dringende doelen door alle leden van het team samen bepaald worden. Ieder
teamlid heeft hierin zijn eigen verantwoordelijkheid, ook de ouders, ook de leefgroep, de
therapeuten enz.
OUDERGESPREKSGROEP
We organiseren binnen onze doelgroep momenten waarop ouders in gesprek kunnen gaan met
elkaar. Wij willen u zo de kans bieden om mensen te ontmoeten die net als u een kind opvoeden
met autisme. Zo kan u samenzitten met andere ouders die begrip hebben voor mekaars situatie en
gevoel. Er worden hier heel wat ervaringen en tips uitgewisseld in een open en ongedwongen sfeer.
ORIËNTERING
OVERGANG NAAR HET GEWOON ONDERWIJS
We streven ernaar om elk kind zo snel mogelijk te oriënteren naar het gewoon onderwijs. De
overstap wordt zorgvuldig overwogen en voorbereid. Voor sommige leerlingen is een doorstroming
naar gewoon onderwijs tijdens of na de lagere schoolcarrière mogelijk.
Kinderen die deze overstap kunnen maken en daarbij nood hebben aan ondersteuning in het gewoon
onderwijs, zullen we dan ook verder begeleiden vanuit het ondersteuningsnetwerk. Dit kan
aangevraagd worden via het Centrum voor leerlingbegeleiding (CLB). Het CLB van onze school volgt
dan ook alle kinderen op en bereidt deze overstap voor, samen met de ouders en het
leerkrachtenteam.
OVERGANG NAAR HET BUITENGEWOON SECUNDAIR ONDERWIJS
Sommige leerlingen stromen door naar het buitengewoon secundair onderwijs en maken indien
mogelijk daar de overstap naar het gewoon onderwijs al dan niet met ondersteuning.
Elke doorstroming is en blijft afhankelijk van de mogelijkheden en behoeften van uw kind. Het
oriënteringsproces wordt begeleid door het CLB in samenspraak met de klassenraad. Alle adviezen
worden met de ouders doorgenomen.
HERORIËNTERING NAAR EEN ANDER TYPE VAN BUITENGEWOON ONDERWIJS
Soms blijkt het Buitengewoon onderwijs type 9 niet de juiste richting voor een kind te zijn. Een
andere onderwijsvorm in een ander type van het Buitengewoon onderwijs is dan mogelijks
aangewezen. Deze overstap wordt vooraf grondig met de ouders besproken en mee begeleid door
het CLB van onze school.
BESLUIT
De doelgroep ASS is een doelgroep als (g)een ander, in een school als (g)een ander!
• als een ander … • leuke, dagelijks terugkerende activiteiten • veel beleven • spelend leren • plezier maken bij crea, culturele en sportieve uitstappen, zwemmen, … • zich goed voelen staat centraal
• als geen ander … • specifieke deskundigheid ivm autisme • specifieke aandacht voor communicatie, sociale vaardigheden en
zelfredzaamheid • Samenwerking tussen onderwijs en zorg