0

Dojo

‘Aikido lifestyle’

Informatieboekje voor leden

1

Welkom! Ik heet je van harte welkom als lid van KIWORKX dojo. Je hebt hiermee gekozen voor een bijzondere krijgskunst: aikido. Wat aikido bijzonder maakt, zowel op de mat als daarbuiten, dat leg ik je uit in dit informatieboekje voor leden. Daarnaast geeft dit boekje o.a. informatie over waar KIWORKX dojo voor staat, de visie op lesgeven, de opbouw van de lessen, examen doen, omgangsvormen (dojo regels) en de betekenis van veel gebruikte Japanse woorden. Lees dit boekje een keer door. Daarnaast is het bedoeld als naslagwerk. Ik wens je vele sportieve momenten toe, leuke contacten en waardevolle inzichten. Peter Hoogeveen

Aikido Aikido is een Japanse krijgskunst, afgeleid van de zwaardkunst van de samoerai. Dit kun je goed terug zien in de technieken die worden beoefend. Het woord aikido bestaat uit drie karakters:

合 (ai: harmonie, evenwicht), 気 (ki: levensenergie), 道 (do: de weg). De weg van de harmonie. Aikido wordt omschreven als ‘de vechtkunst waarbij je gebruik maakt van de kracht en energie van de aanvaller, om zo de aanval en agressie te neutraliseren’. Voor veel mensen is aikido veel meer dan dat, ofschoon de omschrijving hiervoor al een studie op zich waard is. Stel je maar eens voor wat jij in zo’n situatie zou doen. Grote kans dat je alleen maar kan reageren. Met aikido leer je om rustig te blijven in stressvolle situaties. Je leert jezelf verdedigen zonder de ander

2

onnodig pijn te doen. Je leert klemmen, worpen, soepel bewegen en ontspannen terwijl je beweegt. Een boeiende ontdekkingstocht, leuk en leerzaam om te doen. Aikido kent geen wedstrijden of competitie. De belangrijkste ‘wedstrijd’ is die met jezelf. Aikido beoefenen betekent namelijk jezelf overwinnen, op verschillende manieren: een correcte lichaamshouding, vallen en opstaan, positie ten opzichte van de ander, je eigen ruimte bewaren, klemmen en worpen. Hoe verder je komt in aikido hoe meer het ‘een geheel’ wordt. Een bijzondere sensatie om te ervaren. In aikido kun je oneindig beter worden. Tijdens de trainingen wordt ook gebruik gemaakt van houten oefenwapens: bokken (zwaard), jo (stok) en tanto (mes). In plaats van een competitie kent aikido ‘stages’. Dit zijn bijeenkomsten die door het heel Nederland (en daarbuiten) georganiseerd worden door aikidoscholen. Leerzame ontmoetingen van aikidoka’s van verschillende scholen en stijlen die dan met elkaar trainen. Vaak worden daarbij Japanse

3

grootmeesters uitgenodigd die hun inzichten van harte delen. Sommigen van hen waren leerling bij de grondlegger van aikido. Inzichten en verhalen, rechtstreeks van de bron. Aikido is ontwikkeld door Morihei Ueshiba (1883-1969). Hij heeft met aikido een ware vredeskunst ontwikkeld. Om hem te eren staat in iedere dojo een portret van de grondlegger die onder aikidoka’s ook wel O’sensei genoemd wordt.

Aikido stijlen Aikido kent verschillende stijlen. In KIWORKX dojo wordt de aikikai stijl beoefend. Daarbij worden uitstapjes gemaakt naar de Ki-aikidostijl, vooral om bepaalde aspecten te verduidelijken en te versterken. Voor beginnende aikidoka’s is het raadzaam om, zeker in het begin, niet te veel te switchen in stijlen. Dat geeft al snel verwarring. Kies een stijl die je past en ontwikkel daarin een gedegen basis. Ga van daaruit aikido verder ontdekken. Iedere aikidoka vindt uiteindelijk zijn of haar eigen weg.

4

Visie op lesgeven Iedereen kan en mag trainen op zijn of haar eigen niveau. Vind je iets lastig of misschien wel eng, dan liever een stapje terug dan dat je jezelf forceert. Dat laatste levert spanning op in je lijf en dat belemmert je in je aikido ontwikkeling. Iedereen traint met elkaar, ongeacht niveau of graad en iedereen helpt elkaar beter worden. Zo creeren we met elkaar een respectvolle, prettige en sportieve sfeer in de dojo. Voor beginners ligt het accent op de vorm: technieken volgens vaste en herkenbare patronen leren uitvoeren. Daarbij is een correcte lichaamshouding en goed en veilig leren vallen essentieel. Bij gevorderde aikidoka’s veschuift het accent naar vloeiend bewegen en uiteindelijk, wanneer technieken, bewegingen, houding, etc. een automatisme zijn geworden, dan ontstaat een vrijere vorm. In de caligrafie van Morito Suganuma Shihan zijn de drie fasen mooi zichtbaar: aikido in drie vormen: technisch, vloeiend, vrij.

2

5

Waar werken we binnen KIWORKX dojo naar toe? Deze pijlers geven de kijkrichting, de visie op lesgeven weer. Weerbaarheid, jezelf leren verdedigen. Het lijkt een open deur

maar een verdedigingskunst beoefenen betekent jezelf daadwerkelijk leren verdedigen. Toch lijken sommige aikidoscholen het martiale aspect ondergeschikt te maken aan de bewegingsvorm. In zo’n school leer je dan mooi en soepel leren bewegen maar als het er op aankomt heb je er niet zo veel aan. Binnen KIWORKX dojo leer je jezelf dus echt verdedigen. Daarbij zul je merken dat, juist door het zo echt als mogelijk te maken, je veel sneller leert en veel scherper wordt op alle aspecten van aikido.

Sportiviteit, een sterke fysieke basis ontwikkelen. Aikido heeft

een ‘luie kant’. Namelijk, je streeft er naar om je opponent onder controle te krijgen met zo min mogelijk inspanning. Echter, om dit werkelijk te kunnen doen vereist dit een stevige, goed ontwikkelde fysieke basis. Je ‘core’ (buik, onderrug) is in alles het vertrekpunt. Daarbij is het benenwerk essentieel voor een adequate uitvoering van aikidotechnieken. Daarom dus aandacht voor onze algehele conditie. Daarnaast is soeplesse belangrijk. Een sterke en soepele fysieke basis werkt door in mentale rust onder alle omstandigheden.

Spiritualiteit, jezelf als mens ontwikkelen. Aikido beoefen je op

de eerste plaats op een fysieke manier. Onderweg leer je zo veel over jezelf en over hoe je met anderen om gaat. Die inzichten werken door op een mentaal niveau. Binnen KIWORKX dojo besteden we hier bewust aandacht aan. Zo ontdek je hoe je ook buiten de mat bewuster kunt kiezen, bijvoorbeeld als het gaat om samenwerken, communiceren, stress reduceren, etc.

6

KIWORKX Onder deze naam verzorgt Peter Hoogeveen op aikido gebaseerde trainingen en coaching voor organisaties in het bedrijfsleven en in de non profit sector. Indien het je interesseert, kijk dan eens op www.KIWORKX.nl. Je raadt het al, de naam KIWORKX dojo is hier van afgeleid.

Dojo Een dojo is een oefenruimte. Een andere betekenis is ‘place of healing’. Het is een prettige en veilige plek waar je met anderen kunt trainen, onderzoeken, experimenteren en groeien.

Kleding

Aikido beoefenen doe je in een judo- of ju jitsupak, wit en zonder strepen of emblemen. Gevorderde aikidoka’s dragen hier overheen een hakama, een zwarte of donkerblauwe broekrok. Tot aan zwarte band dragen alle aikidoka’s een witte band. De jeugd is hierop een uitzondering. Die krijgen na het behalen gekleurde banden. Voor proeflessen, bij voorbeeld wanneer je iemand wilt introduceren, dan volstaat een joggingbroek met een T-shirt. Op de mat geen schoenen of sokken maar blote voeten. Buiten de mat worden slippers gedragen.

4

7

Basis neutralisatietechnieken

Op de bovenste rij worden klemmen weergegeven. Op de rijen daar onder worpen. Herken je ze? Kun je de namen benoemen? Het plaatje rechts toont een gecentreerde aikidoka. Het zogaamde ‘center point’ of ‘hara’ zoals dat in krijgskunsten wordt genoemd bevindt zich vlak boven je bekkenbodem. In balans met jezelf, de omgeving met het geheel. Het vertrekpunt voor alle beweging in aikido.

8

Centreren

9

Graduering

Elk half jaar is gelegenheid om examen te doen voor een kyu graad (van beginner tot aan zwarte band). De eerste graad is 6e kyu. Die is te vergelijken met de gele band in judo. Vanaf de 3e kyu mag een hakama worden gedragen. Verondersteld wordt dat dan houding, voetenwerk en positie in voldoende mate zijn beoefend en ingesleten. De dojohouder is verantwoordelijk voor het afnemen van de examens. Overleg met hem als je examen wilt doen. Soms, in ieder geval bij de hogere graden, wordt een examencommissie gevormd, bestaande uit een aantal dangraadhouders (zwarteband), waaronder de dojohouder. Examen voor dangraden (zwarte band en hoger) worden afgenomen door een aikidobond of door een Japanse grootmeester.

Sensei Peter Hoogeveen is dojohouder en leraar (sensei). Hij beoefent aikido sinds 2000, overwegend in de aikikai stijl. Hij begon zijn aikido carriere bij Joost van Straaten en deed zijn zwarte band examen bij Morito Suganuma Shihan uit Fukuoka uit Japan. In de periode 2011-2012 trainde hij bij verschillende dojo’s en leraren op zoek naar de overeenkomsten in aikidostijlen en op zoek naar een vorm die hem past. Sinds 2012 traint hij bij Joginder Singh in de stijl van Christian Tissier Shihan uit Parijs. Voordat hij met aikido begon heeft hij judo en shotokan karate beoefend in Apeldoorn. In die laatste discipline behaalde hij een zwarte band onder begeleiding van Boy Schreuders. Peter is gespecialiseerd in het vertalen van aikidoprincipes naar het dagelijks leven en werkt hierin samen met Aalt Aalten, de

7

10

Nederlandse grondlegger op dit gebied. De Ki-aikido stijl vormt hiervoor een belangrijke basis. Peter’s lijfspreuk: ‘door een uur spelen leer je iemand beter kennen dan door een jaar lang converseren’ (plato).

Dojo regels Net zoals bij iedere sport gelden bij aikido een aantal spelregels. Deze zijn bedoeld om respectvol met elkaar te trainen en om blessures te voorkomen. Voor de les Zorg dat je ruim op tijd aanwezig bent voor de les Help waar mogelijk mee met voorbereiding Hygiene: zorg dat je nagels kort geknipt zijn, je pak schoon en

was vooraf altijd je handen en voeten Doe sierraden altijd af i.v.m. kans op verwonding of

beschadiging Laat je spullen netjes achter in hal of kleedruimte. Een rustige

ogende dojo is de basis voor een prettige sfeer Heet nieuwe mensen welkom en stel hen op hun gemak

11

Voor dat je de mat betreedt: groet naar de kamiza (foto van O’sensei)

Niet met schoeisel op de mat. Draag slippers naast de mat en laat je slippers netjes naast elkaar tegen de mat staan wanneer je die betreedt

Ga in seiza (op je knieeen) op de mat zitten tot dat de les begint

Tijdens de les Groet elkaar voor en na het samenwerken Afklappen is direct stoppen en aan de kant in seiza zitten Volg de aanwijzingen van de leraar op zonder discussie Leer aan elkaar door te doen, niet door te praten. Zo onthoudt

je lijf de bewegingen sneller en beter Geef aan de leraar door wanneer je tijdens de les van de mat

af gaat Doe elkaar geen pijn. Geef het aan wanneer iets voor jou te

stevig gaat Bij afwezigheid van de leraar neemt de meest ervaren leerling

het over. Respecteer en waardeer deze als ware het de leraar Na de les Bedank het afgroeten degene(n) met wie je het laatst hebt

getraind en help elkaar met opruimen

Veel gebruikte Japanse woorden Algemeen Aikido De weg van de harmonie Aiki Harmonie, balans in relaties Dojo Oefenruimte Ki Levensenergie

12

Hara Fysieke balanspunt in ons lichaam, ons ‘centrum’

Tatami Mat waarop wordt geoefend Kamiza Zijde van de mat waar het portret van

O’sensei staat Gi Aikidopak Hakama Broekrok, gedragen door gevorderden Sensei Leraar Shihan Grootmeester met een eigen stijl Doshu ‘Meester van de weg’, nu de kleinzoon

van de grondlegger

In de dojo Mokoso Stil zijn en concentreren Re Groeten One Gaishimazu Wij groeten u beleefd (bij opening

van een les) Domo arigato goiza mashita

Dank je wel (bij afsluiting van de les)

Tori Degene die een techniek uitvoert Uke Degene die aanvalt Tachi waza Staand trainen Suwari waza Op je knieen trainen Hanmi handachi waza Tori zit, uke valt staand aan Shikko Knieenlopen Ma ai De juiste afstand t.o.v. elkaar Musubi Contact met de ander Kyu Graad in aikido, voor zwarte band Dan Graad in aikido vanaf zwarte band Tanto Houten mes Bokken Houten samoeraizwaard Jo Houten stok

13

Richting

Irimi Ingaande beweging Tenkan Meegaande beweging Omote Voorlangs de uke Ura Achterlangs de uke Jodan Hoog (boven schouder) Chudan Midden (tussen hoofd en bekken) Gedan Laag (bekken en lager Mai Recht naar voren Hidari Links Migi Rechts De namen van de aanvallen, worpen en klemmen vind je in het overzicht exameneisen (niet in die boekje). Deze dien je te kennen voor je examen. Je hebt nu een prima basis aan aikidoinfo gelezen. Op het internet kun je vele youtube filmpjes, verhalen en andere inspiratiebronnen vinden. Wil je wat richting? Vraag het me. Tot op de mat!

14

In 2001 ontmoette ik Morito Suganuma Shihan, één van de laaste leerlingen van O’sensei, tijdens mijn eerste zomerstage in Amersfoort. Hij gaf een demonstratie in caligrafie, de tweede discipline naast de zwaardkunst. Hij maakte voor mij deze caligrafie. Het betekent: ‘balans’. Een caligrafie dient in één vloeiende beweging te worden getekend, precies op de juiste plek in de ruimte op het papier, net als een zwaardbeweging of aikido techniek.

15

KIWORKX Dojo Peter Hoogeveen

0033 - (0)6 - 41118827

www.KIWORKXdojo.nl

Info@KIWORKX.nl

Voor informatie over business aikido

www.KIWORKX.nl

www.ZwartebandinLeiderschap.nl

© KIWORKX 2014