Rada Unii Europejskiej

Sekretariat Generalny

PUBLICZNY REJESTR ON-LINE AUTENTYCZNYCH

DOKUMENTÓW TOŻSAMOŚCI I DOKUMENTÓW PODRÓŻY

PRADO

2021

pl

GLOSARIUSZ

TERMINÓW TECHNICZNYCH

ZWIĄZANYCH Z ZABEZPIECZENIAMI

I, OGÓLNIE, DOKUMENTAMI

ZABEZPIECZONYMI

(W PORZĄDKU ALFABETYCZNYM)

v. 8269.pl.17+c4+add3

Przedmowa

Niniejszy dostępny publicznie glosariusz, którego pierwsze wydanie ukazało się w roku 2007, jest przykładem udanej współpracy między europejskimi ekspertami w dziedzinie dokumentów ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii, którzy spotykają się regularnie na posiedzeniach Grupy Roboczej ds. Granic i Komitetu Mieszanego ds. Dokumentów Fałszywych. Zadaniem niniejszego glosariusza jest nie tylko wyjaśnianie terminów technicznych używanych w opisach dokumentów w systemie PRADO (PUBLIC REGISTER OF AUTHENTIC TRAVEL AND IDENTITY

DOCUMENTS ONLINE – PUBLICZNY REJESTR ON-LINE AUTENTYCZNYCH DOKUMENTÓW TOŻSAMOŚCI

I DOKUMENTÓW PODRÓŻY), ale również wspieranie stosowania spójnej terminologii oraz przyczynianie się do wzajemnego zrozumienia jako podstawy skutecznej komunikacji oraz współpracy policyjnej i administracyjnej – w 24 językach urzędowych UE. Ma on również uwrażliwiać osoby, których funkcje obejmują obowiązek sprawdzania tożsamości i dokumentów tożsamości; eksperci od dokumentów będą mogli orzekać o autentyczności kwestionowanego dokumentu jedynie wówczas, gdy użytkownicy PRADO będą zgłaszali podejrzenia, za pośrednictwem miejscowej policji lub krajowego punktu kontaktowego, do dalszej analizy. Przyczynianie się do lepszej komunikacji i współpracy jest środkiem w walce z nielegalną imigracją i zorganizowaną przestępczością; wzmacnia ono również bezpieczeństwo na granicach zewnętrznych i gdzie indziej. Pragnę wyrazić podziękowania wszystkim tym, którzy umożliwili powstanie niniejszego glosariusza PRADO.

Christine Roger

Dyrektor Generalny

Dyrekcja Generalna – Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne Sekretariat Generalny Rady Unii Europejskiej

3

Przedmowa

Wstęp

Barwne włókna zabezpieczające 7

Broki

Broki fluoryzujące

Dane personalne / inne wpisy personalizacyjne

Dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD) Druk atramentowy

Druk fleksograficzny

Druk igłowy

Druk irysowy

Druk laserowy / kopiowanie laserowe

Druk offsetowy

Druk szablonowy

Druk termotransferowy

Druk wklęsły (wklęsłodruk)

Druk wypukły (typograficzny)

Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID®

Efekt kątowy

Element odczytywany maszynowo

Element optycznie zmienny - OVD

FADO

Farba fluoryzująca Farba fotochromatyczna

Farba krwawiąca (penetrująca)

Farba metalizowana

Farba opalizująca

Farba optycznie zmienna - OVI

Farba reaktywna typu „fugitive”

Farba termochromowa

Farby metameryczne

Fluoryzująca nić introligatorska

Fluoryzująca nić zabezpieczająca

Fluoryzujący „efekt rozgwieżdżonego nieba”

Fluoryzujący numer seryjny

Folia opalizująca

Foliowanie

Gilosze / wzory z cienkich kresek

Grawerowanie laserowe

Hologram

Identigram®

4

Identyfikator biometryczny (biometria) 61

● E-paszport

iFADO

Integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem

Karta z polichlorku winylu (PCW)

Kinegram®

Kod dokumentu

Kod kreskowy / kod mozaikowy

Laminat

● Nadruk na laminacie

● Wytłoczenia w laminacie

● Laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie

Laminat retrorefleksyjny

Łączenie elementów dokumentu

Metoda fototechniczna

Metoda sublimacji

Mikroprocesor bezstykowy

Mikroprocesor (chip) stykowy

Minidruk i mikrodruk

Nadruk fluoryzujący

Nić introligatorska

Nić zabezpieczająca

Niekończący się tekst

Numer seryjny

Numeracja

Obraz (druk) zawierający niewidzialne informacje osobowe (IPI) lub zakodowane informacje

dotyczące dokumentu

Oszustwo dotyczące tożsamości i przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentu

Oświetlenie kątowe

Papier fotograficzny

Pasek magnetyczny

Pasek optyczny

Perforacja igłowa

Perforacja laserowa

● Perforowany laserowo numer seryjny

● Perforowane laserowo złożone struktury i wzory: sztancowanie - specjalnie

zaprojektowane słabsze strefy laminatu

● Perforowany laserowo powtórzony wizerunek

● Perforacja laserowa połączona z zabezpieczeniami specjalnymi wykorzystującymi

zmienne kąty osi optycznych (tilting effect)

Pieczęć sucha

Pieczęć tuszowa / stempel tuszowy

5

Podłoże

pozbawione wybielacza optycznego 108

Pole przeznaczone do odczytu maszynowego

Polichlorek winylu (PCW)

Poliwęglan (PC)

Powtórzony wizerunek

PRADO

Promieniowanie UV (ultrafioletowe)

Przezroczyste okienko

Radełkowanie

Rastrowanie

Recto-verso

Relief

Rotograwiura

Sitodruk

Sygnatura grzbietowa / numeracja sekwencyjna

Sztancowanie (specjalnie zaprojektowane słabsze strefy)

Światło koaksjalne

Światło przechodzące

Tekst gotowy

Tło / nadruk zabezpieczający

Tło antykseryczne

Wiza

Wizerunek posiadacza – metody zespolenia zdjęcia z podłożem

● Powierzchnia samoprzylepna

● Przyklejenie

● Izy (nity)

● Przymocowanie zszywkami

Włókna barwne

Włókna fluoryzujące

Włókna syntetyczne

Zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV

Zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych (tilting effect)

Zakodowane informacje (zakodowany obraz)

Zmienny obraz laserowy

Znak wodny

● Znak wodny jednotonowy

● Znak wodny dwutonowy

● Znak wodny wielotonowy 151

● Znak wodny wielotonowy łączony

6

Wstęp Niniejszy glosariusz ma pomóc czytelnikowi zorientować się w terminach, które występują w PRADO; glosariusz ten NIE podaje definicji naukowych – jego głównym zadaniem jest pomóc wszystkim tym, którzy na co dzień nie sprawdzają dokumentów zabezpieczonych, w zrozumieniu sformułowań stosowanych w PRADO oraz rozpoznaniu niektórych ważnych pojęć związanych z elementami zabezpieczającymi stosowanymi w dokumentach tożsamości i dokumentach podróży. W tym celu przedstawiono proste, niewyczerpujące definicje, przykłady i wyjaśnienia.

Aby znaleźć dany rozdział w innej wersji językowej niniejszego dokumentu, należy wyszukać go za pomocą szarego trzycyfrowego numeru znajdującego się obok tytułu rozdziału, po prawej stronie u góry. Propozycje usprawnień i uwagi o błędach prosimy kierować do: helpline.PRADO@consilium.europa.eu

Jeżeli niniejszy glosariusz alfabetyczny ma być wykorzystywany np. do celów szkoleniowych, proponujemy na początek zapoznanie się z rozdziałem Oszustwo dotyczące tożsamości i przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentu .

7

022

Barwne włókna zabezpieczające Stronę należy oglądać w OŚWIETLENIU NORMALNYM ; można się również posługiwać szkłem powiększającym. Dzięki swoim kolorom barwne włókna zabezpieczające wyraźnie odróżniają się od podłoża; widać je łatwo gołym okiem. Barwne włókna zabezpieczające są to włókna o różnych barwach lub wielobarwne, dodane do masy papierniczej podczas produkcji papieru i zatopione w papierze w przypadkowych miejscach i na różnych głębokościach – innych na każdej stronie.

Zob. również: podłoże pozbawione wybielacza optycznego Zob. również: broki

Czerwone włókna w podłożu papierowym

(w powiększeniu)

Światło przechodzące (w powiększeniu) Światło normalne

8

Włókna wielobarwne

Czasem barwne włókna zabezpieczające są widoczne również w promieniowaniu ultrafioletowym: włókna fluoryzujące:

Wielobarwne włókna fluoryzujące

Włókien zabezpieczających nie należy mylić z włóknami syntetycznymi, (które poprawiają właściwości mechaniczne podłoża).

9

080

Broki Broki są to niewielkie barwne krążki dodane do podłoża papierowego (lub rozproszone w nim) podczas jego produkcji. Broki są wprowadzane do papieru w podobny sposób jak barwne włókna zabezpieczające. Broki mogą być również metaliczne lub przezroczyste; mogą także fluoryzować w promieniowaniu UV lub być wykonane z opalizującej substancji wykazującej zmiany barwy.

Barwne broki i włókna fluoryzujące

Broki termochromowe

Zob. również:

broki fluoryzujące barwne włókna zabezpieczające włókna fluoryzujące podłoże pozbawione wybielacza optycznego

10

134

Broki fluoryzujące Broki fluoryzujące są widoczne w promieniowaniu UV. W NORMALNYM OŚWIETLENIU broki fluoryzujące mogą być widoczne lub niewidoczne.

Broki fluoryzujące (małe barwne krążki) o właściwościach fluorescencyjnych są dodawane do masy papierniczej podczas produkcji podłoża papierowego i służą jako zabezpieczenie.

Zob. również: włókna fluoryzujące Zob. również: fluoryzujący „efekt rozgwieżdżonego nieba”

Podłoże pozbawione wybielacza optycznego

11

123

Dane personalne / inne wpisy personalizacyjne Personalizacja jest procesem, w którym do dokumentu są wprowadzane wizerunek, podpis i dane personalne posiadacza. Dane personalne posiadacza widnieją zarówno w polu przeznaczonym do oceny wizualnej, jak i w polu przeznaczonym do odczytu maszynowego w paszporcie (na stronie personalizacyjnej), dokumencie tożsamości lub wizie; w e-paszportach są one również zapisane w mikroprocesorze. Zob. również: holograficzna spersonalizowana nić zabezpieczająca

Zintegrowana

karta (strona)

personalizacyjna

w paszporcie

Pole

przeznaczone do

oceny wizualnej

Pole

przeznaczone do

odczytu

maszynowego

Zob. również: integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem

12

188

Dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD)

Specyfikacje dokumentów podróży przeznaczonych do odczytu maszynowego – paszportów, wiz i dokumentów tożsamości – zawarte są w dokumencie 9303 Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Większość krajów stosuje te zasady w swoich przeznaczonych do odczytu maszynowego paszportach, wizach i dokumentach tożsamości używanych do przekraczania granic. Zgodnie z tymi standardami strona personalizacyjna takiego dokumentu podzielona jest na dwa odrębne pola:

pole przeznaczone do badania wzrokowego zawierające nazwę dokumentu, wizerunek posiadacza, dane personalne oraz dane dotyczące wydania i ważności dokumentu;

082 pole przeznaczone do odczytu maszynowego zawierające niektóre informacje z pola

przeznaczonego do badania wzrokowego.

Format MRTD 2 (ID2):

01 Państwo wydające 02 Rodzaj dokumentu

03 Nazwisko – identyfikator pierwszorzędny (VR)

04 Imię – identyfikator drugorzędny (VR)

05 Płeć (3)

06 Obywatelstwo (3)

07 Data urodzenia (15)

13 Fotografia posiadacza 08 Fakultatywne elementy danych personalizacyjnych (VR)

09 Numer (seryjny) dokumentu (VR)

10 Data upływu ważności (15)

11 Fakultatywne elementy danych dokumentu (VR)

Pole V 12 Podpis

Górny wiersz przeznaczony do odczytu maszynowego

Dolny wiersz przeznaczony do odczytu maszynowego

13

Przykład: wymagane elementy wizy przeznaczonej do odczytu maszynowego (MRV) zgodnej ze specyfikacjami ICAO

Terytorium

objęte w izą

Pole przeznaczone do badania

wzrokowego:

Okres ważności Liczba

wjazdów

Długość pobytu

Pole przeznaczone

do odczytu

maszynowego

Zob. również: element odczytywany maszynowo Zob. również: mikroprocesor bezstykowy Zob. również: Ustanowienie Połączenia Uwierzytelnionego Hasłem

14

(196)

047

Druk atramentowy Druk atramentowy jest to metoda nanoszenia środka kryjącego wykorzystująca pewien rodzaj drukarki komputerowej, która działa na zasadzie natryskiwania drobnych kropelek tuszu bezpośrednio na podłoże, przy czym tusz wnika w podłoże. Może on być stosowany np. do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem. dysza drukarki

element grzewczy

lub

piezoelektryczny

nabój

atramentowy

podłoże

drukarskie

(papier)

Integracja danych personalnych / w izerunku z podłożem za pomocą druku atramentowego

15

Integracja danych personalnych i w izerunku z podłożem za pomocą druku atramentowego

196

Druk atramentowy – personalizacja barwna wewnątrz karty z poliwęglanu: Za pomocą specjalnej farby przeznaczonej do drukowania na poliwęglanie dane personalne są nanoszone na podłoże z poliwęglanu podczas produkcji karty z poliwęglanu (PC); np. technika Innosec Fusion, Polycore® lub personalizacja barwna na poliwęglanie (PCP®).

Integracja fotografii z kartą poliwęglanową (technika Innosec Fusion)

16

Technika personalizacji barwnej

na poliwęglanie (PCP®)

216

Druk fleksograficzny Fleksografia zalicza się do technik druku bezpośredniego, podobnie jak (znacznie bardziej tradycyjny) druk wypukły (typograficzny). Jako klisze drukarskie mogą służyć cienkie arkusze z materiału polimerowego, np. grawerowanego laserowo. Można używać farb wodnych, rozpuszczalnikowych lub fotoutwardzalnych o niskiej lepkości. Druk fleksograficzny jest bardzo elastyczny i za jego pomocą można drukować na niemal każdym podłożu pochłaniającym lub niepochłaniającym, w tym na przykład na laminatach.

Flexo printing on laminate

17

155

Druk igłowy Drukarka igłowa lub mozaikowa to drukarka komputerowa, która drukuje przez mechaniczne uderzanie igieł w nasączoną tuszem taśmę i dociskanie jej w ten sposób do podłoża, podobnie jak w maszynie do pisania, ale w odróżnieniu od maszyny do pisania litery powstają z punktów odpowiadających uderzeniom pojedynczych igieł.

Druk

igłowy

18

045

Druk irysowy Druk irysowy zwany jest również drukiem tęczowym. Ta metoda uzyskiwania efektów barwnych, stosowana w druku offsetowym, ma uniemożliwić dokonanie separacji barwnej lub kopiowanie dokumentów zabezpieczonych, gdyż subtelnie łączy z sobą barwy tak, że powstaje płynne przejście jednej barwy w drugą.

19

Zob. również: tło / nadruk zabezpieczający Zob. również: druk szablonowy

20

(044), (098)

046

Druk laserowy / kopiowanie laserowe 044

Drukarka laserowa jest drukarką cyfrową wykorzystującą procesy elektrofotograficzne.

098 Obraz powstaje z tonera, który przenoszony jest na podłoże, podobnie jak w przypadku konwencjonalnych fotokopiarek. Druk laserowy jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem.

Technika integracji danych personalnych i w izerunku z podłożem:

druk laserowy

21

Pole przeznaczone do odczytu maszynowego – metoda integracji: druk laserowy

22

(199)

157

Druk offsetowy Druk offsetowy (czasem, zwany litografią lub offsetem wodnym) jest techniką drukowania pośredniego, w której tekst lub obraz są przenoszone z cylindra formowego (o gładkiej powierzchni) na cylinder pośredni (z gumowym obciągiem), a stamtąd nadrukowywane na podłoże. Charakteryzuje się równomiernym rozprowadzaniem środka kryjącego i dokładnymi konturami.

199

W drukach zabezpieczonych powszechnie stosowany jest inny proces drukarski, mianowicie druk typooffsetowy (czasem zwany suchym offsetem). Stosuje się w nim techniki laserowe lub fotograficzne (np. nyloprint® – fotopolimerowa klisza drukarska) – oddziałując nimi na elastyczną kliszę drukarską, otrzymuje się powierzchnią reliefową. Jedynie jej wypukłe miejsca stykają się z obciągiem. Otrzymany wydruk jest bardzo podobny do „wodnego offsetu” (cechy charakterystyczne druku wypukłego nie zawsze są widoczne). Zob. również: druk irysowy

23

170

Druk szablonowy

Druk szablonowy – czasem określany również drukiem Orłowa – stosowany jest w druku wklęsłym; umożliwia on jednoczesne precyzyjne drukowanie więcej niż jednej barwy jedną płytą drukarską. Nowoczesna prasa drukarska często może drukować kilka barw (np. 3, 4 lub 5). Poszczególne barwy są nanoszone za pomocą osobnych szablonów, odpowiadających elementom lub częściom docelowego wzoru. Farby drukarskie mogą w niewielkim stopniu zachodzić na siebie, przez co w ostatecznym obrazie widoczne może być płynne przejśc ie kolorystyczne.

2 colours

24

3 barwy

To przejście kolorystyczne nie musi być równoległe do kierunku druku w maszynie drukarskiej, jak w druku irysowym (w technice druku offsetowego). Zob. również: tło / nadruk zabezpieczający

25

048

Druk termotransferowy Druk termotransferowy: barwna taśma tuszowa jest podgrzewana na określonej powierzchni, i roztopiony tusz zostaje w całości przeniesiony z taśmy na podłoże. Półtony generowane są przez rastrowanie. Przeniesienie jednorodnej warstwy barwnej daje w wyniku punkty lub powierzchnie o ostrych konturach. Możliwe jest również stosowanie specjalnych taśm tuszowych, np. z pigmentami metalicznymi. Druk termotransferowy jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem.

26

002

Druk wklęsły (wklęsłodruk) W procesie druku wklęsłego powstaje wypukły, wyczuwalny dotykowo relief (element wyczuwalny dotykowo), który można również dostrzec w oświetleniu kątowym. Ta cecha druku wklęsłego pozwala również uzyskiwać efekt kątowy. Druk wklęsły (wklęsłodruk) jest to technika nanoszenia środka kryjącego, w której drukowany obraz jest wytrawiany lub ryty w powierzchni płyty drukarskiej. Na płytę drukarską najpierw nakłada się gęstą i silnie zapigmentowaną farbę, którą następnie usuwa się z powierzchni niedrukujących (niewklęsłych). Farba, która pozostaje we wklęsłych miejscach płyty drukarskiej (obraz do wydrukowania) jest przenoszona na podłoże pod dużym naciskiem. Siła nacisku wtłacza podłoże we wklęsłe miejsca płyty drukarskiej.

27

Wypukła powierzchnia (= relief)

Cienie rzucane w oświetleniu kątowym

Nie należy mylić z rotograwiurą.

204 Nie należy mylić z techniką PEAK® stanowiącą połączenie druku offsetowego i wklęsłodruku: zmiany barw (lub inne zmiany) stają się widoczne w zależności od kąta patrzenia i kąta padania światła. Nie należy mylić z wyczuwalnym dotykowo grawerowaniem laserowym w laminatach lub kartach z tworzywa sztucznego.

198 Wklęsłodruk bez użycia farby powoduje odkształcenia papieru, a zatem może być wykorzystywany do uzyskiwania efektu tłoczenia (reliefu) za pomocą techniki litograficznej. Efekty kątowe bez użycia farby można również uzyskiwać w technice ślepego wklęsłodruku (tłoczenia wklęsłodrukowego).

Druk szablonowy

28

097

Druk wypukły (typograficzny) Technika nanoszenia środka kryjącego, w której miejsca drukujące są wypukłe, podobnie jak w pieczęci. Jest to jedna z najstarszych technik drukarskich. Zalicza się do technik druku bezpośredniego, podobnie jak (nieco nowsza) fleksografia; za jej pomocą można drukować na niemal każdym podłożu, w tym na przykład na foliach z tworzyw sztucznych. W dokumentach zabezpieczonych druk wypukły stosowany jest często do drukowania kolejno następujących po sobie numerów, np. numerów seryjnych.

Numer seryjny

wydrukowany

drukiem

wypukłym

(typograficznym)

Forma drukarska do druku tekstu techniką typograficzną

Nie należy mylić z suchym offsetem – typooffsetem.

29

190

Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID® Należy wykonać obrót o 90º w tej samej płaszczyźnie: widoczna jest wyraźna zmiana barwy. DID® zawiera dwie barwy dyfrakcyjne widoczne pod kątem bezpośredniego odbicia. Ułatwia to inspekcję wzrokową. Można włączać dodatkowe efekty stosując inne elementy dyfrakcyjne optycznie zmienne (DOVID).

DID® Hologram.Industries

Zobacz: element optycznie zmienny (OVD)

30

043

Efekt kątowy

Motyw wykonany techniką druku wklęsłego, widoczny po odchyleniu w oświetleniu kątowym. W zależności od kierunku padania oświetlenia kątowego obraz widoczny jest jako jasny na ciemnym tle lub odwrotnie.

W zależności od kąta padania oświetlenia kątowego litery „RP” widoczne są jako jasne lub ciemne .

Struktura utworzona z linii (90º) w motywie

wykonanym z użyciem efektu kątowego

31

Efekt kątowy

uwidoczniony

przez odchylenie

dokumentu

Zob. również: tło / nadruk zabezpieczający Zob. również: oświetlenie kątowe Zob. również: element optycznie zmienny (OVD) Zob. również: farba optycznie zmienna (OVI) Zob. również: efekt kątowy Zob. również: zmienny obraz laserowy

32

150

Element odczytywany maszynowo

Elementy odczytywane maszynowo (elementy do wspomaganej maszynowo weryfikacji zabezpieczeń dokumentów) są to zabezpieczenia, które mogą być odczytywane i weryfikowane przez maszyny (czytniki dokumentów); służą do uwierzytelniania dokumentu podróży lub tożsamości przez wykrywanie lub pomiar szczególnych fizycznych właściwości elementów lub struktur dokumentu, pomagają również uwierzytelnić posiadacza dokumentu.

Zob.: dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD)

kod kreskowy / kod mozaikowy numer dostępu karty (CAN) i Ustanowienie Połączenia Uwierzytelnionego Hasłem (PACE)

Pole przeznaczone do odczytu maszynowego mikroprocesor (chip) stykowy mikroprocesor bezstykowy pasek magnetyczny pasek optyczny

Inne (opcjonalne) elementy odczytywane maszynowo obejmują:

1. elementy zabezpieczające związane ze strukturą jak np. elementy optycznie zmienne (OVD), laminaty retrorefleksyjne i przezroczyste okienka

2. elementy zabezpieczające związane z substancją, takie jak pigmenty dodawane np. do farb zabezpieczających oraz barwne i/lub fluoryzujące włókna i oraz

broki dodawane do podłoża

3. elementy zabezpieczające związane z danymi, jak np. holograficzne lub magnetyczne nici zabezpieczające, na których mogą być zapisane zakodowane dane, lub

obraz (druk) zawierający niewidzialne informacje osobowe (IPI) lub zakodowane informacje dotyczące dokumentu.

Pole szare,

w którym

ICAO zaleca

umieszczanie

informacji

o elementach związanych ze

strukturą

Nominalny

środek

elementu

związanego

ze strukturą

Pole

przeznaczone

do odczytu

maszynowego

Pole szare,

w którym ICAO

zaleca

umieszczanie

informacji

o elementach związanych

z substancją

Nominalny

środek

elementu

związanego

z substancją

(Wymiary

w mm)

33

(079), (115), (177), (178), (220), (206)

011

Element optycznie zmienny - OVD Elementy optycznie zmienne (OVD) są to zabezpieczenia ukazujące różne informacje w zależności od kąta obserwacji lub warunków oświetlenia.

oświetlenie kątowe Te zmiany wyglądu wskutek obracania i odchylania są odwracalne, przewidywalne i powtarzalne. Rozróżniamy następujące rodzaje OVD: 1. Elementy zmieniające barwę w wyniku interferencji cienkich warstw:

OVI - farba optycznie zmienna folia opalizująca farba opalizująca

2. Materiały/struktury o zmiennej charakterystyce odbijania: laminat retrorefleksyjny zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych

(tilting effect)

115 3. Elementy dyfrakcyjne optycznie zmienne – DOVID:

Elementy typu DOVID zawierają siatki (zwykle w postaci reliefów powierzchniowych), które modyfikują światło przez dyfrakcję. W ten sposób tworzy się różne efekty, jak np. obrazy dwu- lub trójwymiarowe, efekty kinematyczne bądź zmiany barw. Poszczególne elementy typu DOVID różnią się między sobą rozdzielczością obrazu, jasnością i możliwościami animacji. Zwykle są znane pod nazwami handlowymi, jak np.:

hologram

DOVID generowane komputerowo: Kinegram®, Identigram®, Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID®

079

177

178

Exelgram®, Movigram® (177), Pixelgram® (079), Stereogram® (178), Hologram punktowy. 220

206 Element dyfrakcyjny optycznie zmienny (DOVID ) może zawierać:

mikrodruk, mikrotekst kinetyczny lub zmienny mikroelement graficzny do odczytu laserowego, niewidzialny w powiększeniu w oświetleniu normalnym. Element dyfrakcyjny optycznie zmienny (DOVID ) może być zintegrowany z laminatem.

Zob. również: efekt kątowy Zob. również: zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych

(tilting effect) Zob. również: zmienny obraz laserowy

34

183

Rada Unii Europejskiej

Sekretariat Generalny

FADO

System FADO (Fałszywe i Autentyczne Dokumenty Online) został utworzony na mocy wspólnego działania Rady nr 98/7000/WSiSW.

1. Expert FADO, akredytowany system służący wymianie informacji niejawnych

("RESTREINT UE / EU RESTRICTED") na temat fałszywych i autentycznych dokumentów podróży oraz dokumentów tożsamości między ekspertami od dokumentów, którzy spotykają się regularnie w ramach Grupy Roboczej ds. Granic - Komitetu Mieszanego, w gronie ekspertów od dokumentów fałszywych.

2. System iFADO (Intranet FADO), o ograniczonym dostępie, stanowi drugi poziom FADO. Zawiera on najważniejsze informacje dotyczące sprawdzania tożsamości i dokumentów, zaczerpnięte z systemu Expert FADO. Przeznaczony jest on do użytku organów państwowych i organów ścigania.

3. System PRADO zawiera jeszcze bardziej ograniczony zestaw informacji na temat dokumentów autentycznych i został udostępniony ogółowi społeczeństwa przez Sekretariat Generalny Rady Unii Europejskiej pod adresem: www.consilium.europa.eu/prado

Informacje w nim zawarte zostały wyselekcjonowane i dostarczone przez ekspertów od dokumentów z państw członkowskich UE, Islandii, Norwegii i Szwajcarii.

Informacje we wszystkich trzech systemach są obecnie dostępne w 24 językach urzędowych Unii Europejskiej.

Wysoka jakość i rzetelność

Dokumenty są wprowadzane do systemu przez wyspecjalizowanych ekspertów z całej Europy.

Podawane informacje są weryfikowane przez wszystkich uczestniczących ekspertów.

Weryfikacja i zapewnienie jakości odbywa się w kilku etapach, co zapewnia spójność i wysoką standaryzację informacji.

Wysokiej jakości tłumaczenia są wykonywane automatycznie przez system oraz przez wyspecjalizowanych tłumaczy w Sekretariacie Generalnym Rady.

Rodzina systemów FADO jest prowadzona na serwerach Rady Unii Europejskiej – Dyrekcji Generalnej ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,

35

Dyrekcja Spraw Wewnętrznych (JAI.1). Realizacja techniczna i obsługa są w gestii GSC.SMART.1.D. helpline.PRADO@consilium.europa.eu

36

133

Farba fluoryzująca Farba fluoryzująca jest widoczna w normalnym oświetleniu, ale w promieniowaniu UV fluoryzuje. Farba fluoryzująca zawiera nie tylko pigmenty barwne, ale także substancje (pigmenty) fluoryzujące; stosowana jest do drukowania zarówno tekstów, jak i motywów. Fluorescencja jest krótkotrwałą emisją światła, która ustaje praktycznie natychmiast po wygaszeniu źródła światła – w ciągu 10-8 sekund.

Tło w oświetleniu normalnym

Ta sama strona w promieniow aniu UV: farba fluoryzująca –

barwa brązow a w tle fluoryzuje na zielono

Nie należy mylić z: nadrukiem fluoryzującym

Zob. również: tło / nadruk zabezpieczający

37

160

Farba fotochromatyczna Farby fotochromatyczne zmieniają barwę pod wpływem promieniowania UV. Po usunięciu źródła promieniowania UV zmiana barwy utrzymuje się jeszcze przez jakiś czas, po czym obraz wraca do barwy pierwotnej.

Nadruk na laminacie wykonany farbą opalizującą

fotochromatyczną

Po ekspozycji na promieniowanie UV zielonkawy

opalizujący nadruk przez pewien czas pozostaje niebieski

38

124

Farba krwawiąca (penetrująca) Farba krwawiąca (penetrująca) jest farbą zabezpieczającą zawierającą pigmenty, które wraz z zastosowanym rozpuszczalnikiem wnikają („rozpływają się lub przebijają na drugą stronę”) w papierowe podłoże tak, że wszelkie próby mechanicznego usunięcia spowodują widoczne uszkodzenie dokumentu.

Numer seryjny wydrukowany farbą krwawiącą

(penetrującą)

Farba zastosowana do druku numeracji

częściowo przeniknęła przez podłoże papierowe

i jest w idoczna na odwrocie

druk wypukły (typograficzny) Nie należy mylić z farbą reaktywną typu „fugitive".

39

151

Farba metalizowana Należy odchylić stronę i oglądać farbę metalizowaną w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym. Obrócić o 90°. Pigmenty metaliczne, takie jak aluminium lub brąz, są stosowane jako składniki farb drukarskich do tworzenia powierzchni o połysku metalicznym. Farba metalizowana nie jest farbą zabezpieczającą w ścisłym tego słowa znaczeniu, ponieważ wszystkie drukarnie komercyjne mają do niej swobodny dostęp. Niemniej jednak farba metalizowana jest typową farbą antykseryczną , ponieważ kopia (w tym również wykonana za pomocą drukarki biurowej) nie jest w stanie oddać oryginalnego efektu metalicznego.

Srebrna farba

metalizowana

40

052

Farba opalizująca Należy odchylić stronę i oglądać farbę opalizującą w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym. Na ogół farby opalizujące (np. farby perłowe, farby o połysku perłowym lub farby z efektem macicy perłowej) zawierają półprzezroczyste pigmenty tworzące cienką warstwę zawierającą drobne płatki miki. Płatki te powodują interferencję światła rozproszonego. Tworzy to połyskliwe, perłowe efekty, które się uwidaczniają lub znikają bądź zmieniają barwę przy zmianie kąta patrzenia lub oświetlenia.

41

Zob. również: folia opalizująca

42

(207)

092

Farba optycznie zmienna - OVI Należy odchylić stronę – i zajdzie zmiana koloru. Farba optycznie zmienna (OVI) jest to farba drukarska, która zawiera mikroskopijne pigmenty działające jak filtry interferencyjne dające w efekcie dużą zmienność barwy w zależności od kąta obserwacji lub oświetlenia.

oświetlenie kątowe Farby optycznie zmienne są stosowane w druku wklęsłym (wklęsłodruku) i w sitodruku.

43

Farba optycznie zmienna zastosowana we wklęsłodruku

Farba optycznie zmienna:

(zob. zmianę barwy w przykładzie po prawej)

Farba optycznie zm ienna naniesiona sitodrukiem

na banknocie 50 euro

Podrobiony Autentyczny

Farba metalizowana Użyto OVI

zamiast OVI

(nie ma zmiany koloru)

Autentyczny

OVI: zmiana koloru

© Oesterreichische Nationalbank (OeNB.at) © Oesterreichische Nationalbank (OeNB.at)

207

44

Zob. również: farba opalizująca Zob. również: element optycznie zmienny - OVD

45

093

Farba reaktywna typu „fugitive” Należy oglądać stronę w OŚWIETLENIU NORMALNYM, ewentualnie z użyciem szkła powiększającego. Farba reaktywna typu „fugitive” jest jednym z typów farby rozpuszczalnej. Rozpuszcza się w niektórych rozpuszczalnikach lub wodzie. Zastosowanie tej farby powoduje, że określone fragmenty druku zabezpieczającego / tła znikają lub blakną w kontakcie z rozpuszczalnikami (np. kiedy fałszerz próbuje usuwać lub zmieniać nadrukowany na nim tekst personalizacyjny).

Nie należy mylić z farbą krwawiącą (penetrującą).

46

094

Farba termochromowa Farba termochromowa jest to specjalna farba, która zmienia barwę w sposób odwracalny w zależności od temperatury.

47

(197)

187

Farby metameryczne Farby metameryczne są to pary (chemicznie) różnych farb, które w danym oświetleniu są niemal nie do odróżnienia (zwykle w jasnym świetle dziennym), ale wykazują zauważalne różnice kontrastu barwnego w innym świetle (często w promieniowaniu podczerwonym) lub pod specjalnym czerwonym filtrem optycznym.

197 Specjalnym efektem metamerycznym może być np. znikanie w podczerwieni: farba widoczna w normalnych warunkach nie jest widoczna w części widma podczerwieni.

Farby metameryczne zostały

zastosowane na przykład na

banknotach euro.

W oświetleniu normalnym

W promieniowaniu

podczerwonym widać tylko

szmaragdowe cyfry, prawą

część motywu głównego

i srebrny pasek.

© European Central Bank (https://w ww.ecb.europa.eu)

O innych efektach metamerycznych mówi się czasem (nieco myląco) jako o metameryzmie w ultrafiolecie, w podczerwieni, pod czerwonym filtrem itd.

48

Do pewnego stopnia postrzeganie dwu farb metamerycznych jako identycznych w jasnym świetle dziennym może zależeć również od obserwatora.

137

Fluoryzująca nić introligatorska Fluoryzująca nić introligatorska pod wpływem promieniowania UV fluoryzuje jednobarwnie lub wielobarwnie. Ta nić introligatorska jest stosowana do zszywania stron książeczki; może składać się z kilku pojedynczych splecionych ze sobą nici, reagujących różnie, także w różnych kolorach.

W oświetleniu normalnym W promieniowaniu UV

Zob. również: nić introligatorska

49

135

Fluoryzująca nić zabezpieczająca Fluoryzująca nić zabezpieczająca fluoryzuje pod wpływem promieniowania UV. Cienki pasek z tworzywa sztucznego, metalu lub innego materiału zatopiony częściowo lub całkowicie w podłożu podczas produkcji podłoża papierowego. Reakcja ta może być również wielobarwna.

Zob. również: nić zabezpieczająca

Zobacz: podłoże

50

111

Fluoryzujący „efekt rozgwieżdżonego nieba” Fluoryzujący „efekt rozgwieżdżonego nieba” staje się widoczny w promieniowaniu UV). Fluoryzujący „efekt rozgwieżdżonego nieba” powstaje dzięki bardzo małym fluoryzującym drobinom w podłożu; drobiny te są dodawane do masy papierniczej podczas produkcji podłoża papierowego i służą jako zabezpieczenie.

włókna fluoryzujące broki fluoryzujące

podłoże pozbawione wybielacza optycznego

51

136

Fluoryzujący numer seryjny Fluoryzujący numer seryjny fluoryzuje pod wpływem promieniowania UV. Niepowtarzalny numer dokumentu wydrukowany na dokumencie i przypisany mu jako dodatkowy element zabezpieczający w celu jego identyfikacji.

Zob. również: numeracja

52

143

Folia opalizująca

Należy odchylić stronę i oglądać folię w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym.

Folia opalizująca daje połyskliwe, perłowe efekty zmieniające barwę przy zmianie kąta patrzenia

lub oświetlenia.

Zob. również: farba opalizująca Zob. również: laminat Zob. również: element optycznie zmienny (OVD)

53

(019,020)

140

Foliowanie

Należy odchylić stronę i oglądać lekko wypukłą/wklęsła powierzchnię w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym. Foliowanie polega na naniesieniu folii za pomocą rozgrzanej matrycy. Można je traktować jako pewną formę druku wypukłego (typograficznego). Podstawowe różnice między foliodrukiem a drukiem wypukłym polegają na zastosowaniu folii zamiast lepkiej farby drukarskiej jako środka kryjącego oraz na pośrednim podgrzaniu formy drukarskiej. Pod wpływem łącznego oddziaływania temperatury i ciśnienia w miejscach wypukłości matrycy warstwa folii oddziela się od nośnika i zostaje przeniesiona na podłoże, w którym zostaje trwale zatopiona w sposób uniemożliwiający usunięcie.

54

019

020 Foliowanie stosuje się często do drukowania tekstu i motywów na obwolucie paszportu –

np. foliowanie na złoto 019 lub foliowanie na srebrno 020. Foliowanie stosuje się również jako metodę nakładania hologramów i kinegramów® itd.

55

(110)

028

Gilosze / wzory z cienkich kresek Misterne ornamenty składające się ze splecionych linii ciągłych tworzących wzory geometryczne. W druku zabezpieczającym wykorzystuje się ornamenty giloszowe lub inne wzory z cienkich kresek, aby utrudnić ponowne wykonanie i reprodukcję. Gilosze i inne wzory z cienkich kresek czasami łączy się z drukiem irysowym.

Pozytywowe i negatywowe wzory giloszowe

110

Relief cienkokreskowy 110

56

(215)

030

Grawerowanie laserowe Obrazy i tekst są grawerowane w laminatach z tworzywa sztucznego lub kartach za pomocą lasera. W procesie grawerowania laserowego dane są zapisywane przez zaczernianie (zwęglanie) folii czułych na promieniowanie laserowe (foli i z polichlorku winylu (PCW) lub z uczulanego poliwęglanu (PC)). Przy zastosowaniu różnych materiałów światłoczułych można uzyskać również kolory. Głębokość grawerowania laserowego można regulować; stosowane są następujące warianty techniczne:

Grawerowanie płaskie (w określonej warstwie): zaczernianie warstw leżących pod przezroczystymi (nieczułymi na promieniowanie laserowe) foliami okrywowymi, jak w poniższych przykładach:

Niemcy – prawo jazdy (imię, data i miejsce wydania, podpis):

57

Laserowo grawerowane oznaczenia na brzegu karty poliwęglanowej , np. laserowo grawerowany numer na górnym brzegu holenderskiego prawa jazdy: technika „Sealys Edge Sealer”:

58

215 Grawerowanie laserowe wypukłe (wyczuwalne dotykowo)

Przykłady:

Niemcy – prawo jazdy (nazwisko, data i miejsce urodzenia, numer seryjny, kategorie prawa jazdy)

Szwajcaria – dowód tożsamości (np. data urodzenia na awersie):

Laserowo wygrawerowany numer wyczuwalny dotykiem

Wyczuwalna dotykiem laserowo wygrawerowana

data urodzenia

Nie należy mylić z wyczuwalnym dotykowo drukiem wklęsłym (wklęsłodrukiem) na podłożach tradycyjnych. Zob. również: zmienny obraz laserowy

59

039

Hologram Należy odchylić stronę i oglądać hologram w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w

oświetleniu kątowym. Hologram jest najczęściej stosowanym jako element zabezpieczający tradycyjnym rodzajem

elementu dyfrakcyjnego optycznie zmiennego (DOVID) . Możliwe są różne efekty, np. hologramy 2D (hologramy dwuwymiarowe) w których zmieniają się struktura i barwy, hologramy 3D (trójwymiarowe) z obrazami, hologramy z efektami kinematycznymi itd.

Hologram dwuwymiarowy

Hologram trójwymiarowy

element optycznie zmienny (OVD)

60

176

Identigram® 179

Należy odchylić stronę i oglądać Identigram® w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym. Identigram® jest holograficznym elementem zabezpieczającym stosowanym na przykład w paszportach i dowodach tożsamości, łączącym kilka różnych elementów:

holograficzny wizerunek posiadacza ( powtórzony wizerunek)

pole przeznaczone do odczytu maszynowego z elementami, które są identyczne we wszystkich dokumentach, np. poniżej, z:

trójwymiarowym niemieckim orłem

strukturami kinematycznymi

makrodrukiem

mikrodrukiem

elementami odczytywanymi maszynowo.

identigram® (obraz złożony!)

element optycznie zmienny (OVD)

61

(182)

181

Identyfikator biometryczny (dane biometryczne)

Identyfikator biometryczny jest to charakterystyczna cecha osobowa – biologiczna (anatomiczna lub fizjologiczna) lub odnosząca się do zachowania – dzięki której można ustalić tożsamość osoby przez porównanie z posiadanymi danymi referencyjnymi. Tradycyjnie najpopularniejszymi identyfikatorami biometrycznymi są: odbitka linii papilarnych i wizerunek. Inne często stosowane identyfikatory biometryczne obejmują obraz tęczówki i geometrię ręki. Identyfikatory biometryczne mogą być wykorzystywane do rozpoznawania biometrycznego, np. do rozpoznawania twarzy i tęczówki. Dziedzina zajmująca się mierzeniem znaków biometrycznych znana jest jako biometria.

182

e-paszport

W e-paszportach nośnikiem danych osobowych (identyfikacyjnych) jest wbudowany mikroprocesor (układ scalony). Specyfikacje ICAO (Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego) przewidują, że mikroprocesor bezstykowy przechowuje co najmniej dane widoczne w polu przeznaczonym do odczytu maszynowego na stronie personalizacyjnej paszportu oraz wizerunek twarzy jako powszechnie stosowany identyfikator biometryczny. Inne identyfikatory biometryczne, jak np. podpis, obraz odbitki linii papilarnych lub obraz tęczówki, można dodawać fakultatywnie. Dane biometryczne zapisane w mikroprocesorze można porównywać z cechami biometrycznymi posiadacza dokumentu oraz danymi na stronie personalizacyjnej dokumentu. Można to np. robić ręcznie, za pomocą czytnika dokumentów, lub automatycznie, za pomocą bramki elektronicznej. Zabezpieczeniem chroniącym autentyczność i integralność zapisanych danych jest podpis cyfrowy. Stosowana w tym celu technologia zwana jest infrastrukturą klucza publicznego ICAO. Organy kontrolujące mogą wykorzystywać podpis elektroniczny, aby sprawdzić, czy dane w mikroprocesorze e-paszportu zostały wprowadzone przez odpowiedni, godny zaufania organ i czy nie zostały zmienione.

E-paszport zgodny ze specyfikacjami ICAO ma na zewnętrznej przedniej obwolucie symbol e-paszportu:

Zob. również: dane personalne / inne wpisy personalizacyjne Zob. również: integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem Zob. również: dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD) Zob. również: element odczytywany maszynowo

62

184

Rada Unii Europejskiej Sekretariat Generalny

iFADO

Fałszywe i Autentyczne Dokumenty Online w intranecie

iFADO, czyli drugi poziom FADO, zawiera wyłącznie informacje jawne, ale o ograniczonym obiegu. Nie są one przeznaczone dla ogółu społeczeństwa i noszą oznaczenie: „LIMITE/LIMITED – WYŁĄCZNIE DO UŻYTKU ORGANÓW KONTROLI”. Docelową grupę odbiorców stanowią wszystkie krajowe i europejskie władze i organy ścigania dokonujące kontroli tożsamości. Jeżeli sprawdza się tożsamość, należy sprawdzać również dokumenty tożsamości i dokumenty podróży. Zob: Oszustwo dotyczące tożsamości i przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentu Żeby to móc robić, trzeba wiedzieć, jak powinny wyglądać te dokumenty; op rócz specyfikacji technicznych (w tym elementów zabezpieczających) dotyczących dokumentów autentycznych iFADO dostarcza informacji na temat najbardziej powszechnie występujących cech umożliwiających wykrycie dokumentów fałszywych. → Przy analizie dokumentu należy znać jego szczegóły techniczne. iFADO ma służyć podnoszeniu świadomości i pomagać w ustalaniu autentyczności dokumentów; wszelkie powstałe wątpliwości mogą zostać rozstrzygnięte przez ekspertów od dokumentów. iFADO zawiera informacje o krajowych punktach kontaktowych (ekspertach od dokumentów i innych).

iFADO zawiera również informacje na temat typowych fałszerstw i technik fałszerskich oraz wskazówki dotyczące wykrywania przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów.

iFADO zawiera główne informacje na temat ważności i innych aspektów prawnych dokumentów, a także opisy techniczne (w tym opisy najważniejszych elementów zabezpieczeń). Opisane są w nim autentyczne dokumenty podróży i inne dokumenty tożsamości, wizy, stemple i niektóre dokumenty stanu cywilnego państw członkowskich Unii Europejskiej i wielu krajów niebędących członkami UE.

63

Ponieważ iFADO opisuje wzory autentycznych dokumentów podróży, wiz i stempli, a także typowe przypadki fałszerstw (w których dane osobowe zostały zanonimizowane ), nie dochodzi do powielania informacji między iFADO a, na przykład, SIS.

Informacje zawarte w systemie iFADO pochodzą z systemu Expert FADO, niejawnego i opatrzonego klauzulą tajności „RESTREINT UE / EU RESTRICTED”. Informacje zawarte w systemie zostały wyselekcjonowane i dostarczone przez ekspertów ds. dokumentów z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz z Islandii, Norwegii i Szwajcarii (partnerzy Expert FADO). Funkcję komitetu sterującego w Radzie UE pełni Grupa Robocza ds. Granic, a konkretnie jej sekcja złożona z ekspertów ds. dokumentów fałszywych.

System iFADO jest prowadzony na serwerach Sekretariatu Generalnego Rady UE (SGR), w Dyrekcji Generalnej Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne (JAI). Wdrożeniem technicznym i utrzymaniem FADO zajmuje się GSC.SMART.1.D.

Oprócz systemu centralnego i centralnego punktu dostępu (centralnego proxy), które znajdują się na serwerach SGR, utworzono również krajowe serwery proxy eksploatowane przez kilku partnerów FADO. Zapewnia to użytkownikom z organów państwowych i organów ścigania w tych krajach szybszy i łatwiejszy dostęp do dokumentów.

Użytkownicy docelowi

Organy krajowe, które sprawdzają tożsamość oraz dokumenty tożsamości i dokumenty podróży, a także inne europejskie podmioty wykonawcze lub organy ścigania, np.:

Straż graniczna

Ambasady i konsulaty

Policja Służby zabezpieczenia społecznego

Europol

Frontex

Większość wpisów w dokumentach iFADO ma charakter tekstu ustandaryzowanego, który jest tłumaczony automatycznie na 24 obsługiwane obecnie języki urzędowe UE. Zapewnia to natychmiastową dostępność, a opisy są bardziej jednolite. Opisy tekstowe są tłumaczone przez wyspecjalizowanych lingwistów w Sekretariacie Generalnym Rady.

Misja

Głównym celem iFADO jest udostępnianie informacji tym organom krajowym, które (z urzędu) sprawdzają tożsamość. iFADO ma na celu służyć podnoszeniu świadomości i pomagać w ustalaniu autentyczności dokumentów; wszelkie powstałe wątpliwości muszą być rozstrzygane przez ekspertów od dokumentów.

Motywacja

Informacje na temat dokumentów tożsamości i dokumentów podróży i ich typowych fałszerstw są ważne nie tylko w kontekście nieprzepisowej i nielegalnej imigracji, ale także w postępowaniu wobec wszelkich form przestępczości zorganizowanej, jak terroryzm, handel narkotykami, przemyt uzbrojenia i handel ludźmi. iFADO jest zatem istotnym narzędziem w walce z tymi zjawiskami, które stanowią problem dla państw członkowskich UE, i przyczynia się do tworzenia bezpiecznego otoczenia i dalszego rozwoju Europy jako przestrzeni pokoju, bezpieczeństwa i stabilności w świecie.

64

Dalsze działania w praktyce

Niezależnie od kraju pochodzenia dokumentu użytkownicy iFADO powinni kierować wszelkie ewentualne pytania (w tym dotyczące szczegółowych informacji o dokumentach zagranicznych) do krajowego punktu kontaktowego ds. dokumentów tożsamości i dokumentów podróży (dane kontaktowe są dostępne w iFADO). Dostęp osób uprawnionych jest zawsze możliwy za pośrednictwem centralnego serwera proxy w Sekretariacie Generalnym Rady lub, w odpowiednich przypadkach, także za pośrednictwem krajowych serwerów proxy (intranet – krajowe sieci rządowe). Prowadzeniem kont użytkowników końcowych i wsparciem dla użytkowników końcowych zajmują się zawsze organy krajowe.

Dostęp do informacji na temat możliwości uzyskania konta iFADO: http://www.consilium.europa.eu/ifado/ifadocontacts.htm

Zob. również: FADO Zob. również: PRADO

65

122

Integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem

Integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem odnosi się do czynności wykorzystującej technikę drukarską, technikę grawerowania (laserowego) lub technikę fotograficzną (w odróżnieniu od pisania maszynowego czy odręcznego) do bezpośredniego połączenia obrazu (wizerunku posiadacza), podpisu lub danych personalnych z podłożem lub laminatem podczas personalizacji dokumentu. Integracja fotografii: wizerunek nie stanowi odrębnego (np. naklejonego) elementu dokumentu, ale jest jego integralną częścią: fotografia jest drukowana w polu przeznaczonym do badania wzrokowego na stronie personalizacyjnej (czasem stosuje się również, dodatkowo,

wizerunek wtórny np. przekształcony w perforowany wzór). Integracja jest w tym przypadku niezależna od tego, czy wpisy personalizacyjne/wizerunek są laminowane czy nie, ale fotografie cyfrowe na stronie personalizacy jnej paszportu są najczęściej chronione laminatem. Ponadto często stosuje się inne widoczne środki zabezpieczające: laminat Należy szukać oznak dokonywania nieuprawnionych zmian! Zob. również: dane personalne / inne wpisy personalizacyjne

Techniki integracji:

druk atramentowy grawerowanie laserowe druk laserowy metoda fototechniczna metoda sublimacji metoda termotransferu

Wizerunek zintegrowany za pomocą grawerowania

laserowego

66

Integracja danych personalizacyjnych, wizerunku i podpisu za pomocą

metody fototechnicznej

099

166

Karta z polichlorku winylu (PCW) PCW – polimer termoplastyczny (transparentny(099)) stosowany jako podłoże w licznych dokumentach.

poliwęglan (PC) jest często preferowany jako podłoże w druku zabezpieczającym i w dokumentach wymagających większej trwałości (długie okresy ważności).

67

054 Kinegram®

Należy odchylić stronę, by dostrzec różne obrazy dwuwymiarowe. Kinegram® należy oglądać w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym. Kinegram® jest to komputerowo generowany hologram ( element dyfrakcyjny optycznie zmienny – DOVID ), mogący tworzyć wiele obrazów o wysokiej rozdzielczości. Zawiera on szczególnego rodzaju komputerowo generowane dyfrakcyjne elementy optyczne. Mogą one być różnie projektowane, aby tworzyły efekty kinematyczne, efekty zmiany barwy, odwrócenia kontrastów i inne efekty specjalne.

Kinegram® transparentny

Kinegram®

68

Kinegram® częściowo

demetalizowany

Kinegram® metalizowany

Zob. również: element optycznie zmienny (OVD)

69

128

Kod dokumentu

Kody dokumentów stosowane w niniejszej bazie danych w odniesieniu do DOKUMENTÓW AUTENTYCZNYCH (RZECZYWISTYCH) są złożone z następujących elementów:

na przykład kod „FRA-AO-01001” zawiera:

litery „FRA” oznaczające Francję, państwo wystawienia dokumentu

= trzyliterowy kod państwa

literę „A” oznaczającą „Paszport” (krajowy) = kategoria dokumentu (lewa kolumna)

literę „O” oznaczającą „Zwykły” = rodzaj dokumentu (prawa kolumna)

„01001” (5 cyfr), z których pierwsze dwie cyfry („01”) ostatnie trzy cyfry („001”)

= numer dokumentu = numer wersji

W PRADO opisywane są następujące dokumenty:

Kategorie dokumentów: Rodzaje dokumentów:

A Paszport O (Dokument zwykły)

T Dokument podróży D Dyplomatyczny

E Dokument uprawniający do wjazdu S Służbowy / urzędowy

I Książeczka żeglarska F Wojskowy

B Dowód tożsamości P Tymczasowy

J Dokument podróży dla

cudzoziemca Y Dokument powiązany

C Wiza ( )

H Dokument pobytu

F Prawo jazdy ( )

G Dokument rejestracyjny pojazdu /

książeczka pojazdu

*) Pole „Kategoria dokumentu” jest polem

obowiązkowym w kodzie dokumentu w odniesieniu

do każdego dokumentu

**) Pole „Rodzaj dokumentu” nie jest polem

obowiązkowym kodu dokumentu

./.

70

Kategorie dokumentów: Rodzaje dokumentów:

K Licencja maszynisty O (Dokument zwykły)

L Świadectwo kwalifikacji członka

personelu lotniczego / licencja pilota P Tymczasowy

M

Świadectwo operatora pływającej

jednostki rekreacyjnej / patent

kapitana

V Upoważnienie do reprezentowania

przedsiębiorstwa

W Zezwolenie na pracę

S Karta pozwolenia specjalnego

X Inny dokument

P Dokument stanu cywilnego / inny

dokument urzędowy C

Wyciąg z rejestru karnego /

zaświadczenie wydawane przez

policję

B Urodzenie

N Obywatelstwo / narodowość

I Karta ubezpieczenia społecznego /

karta podatnika

A Adopcja

M Małżeństwo

U Zarejestrowany związek partnerski

R Rozwód

T Odpis aktu zgonu

D Stempel E Stempel wjazdowy

X Stempel wyjazdowy

*) Pole „Kategoria dokumentu” jest polem obowiązkowym w kodzie dokumentu w odniesieniu do każdego dokumentu

**) Pole „Rodzaj dokumentu” nie jest polem obowiązkowym kodu dokumentu

71

004

Kod kreskowy / kod mozaikowy

Informacje przeznaczone do odczytu maszynowego. Zob. również: element odczytywany maszynowo Dane w kodzie kreskowym (jednowymiarowym) zapisywane są w postaci zmiennej szerokości wydrukowanych równoległych kresek i odstępów między nimi; informacje te są następnie odczytywane maszynowo metodą optyczną.

Kod kreskowy (jednowy-

miarowy)

przedstawiający

numer seryjny

Kod mozaikowy (czyli kod kreskowy dwuwymiarowy) służy do zapisu danych z wykorzystaniem dwu wymiarów i dlatego może zawierać znacznie więcej informacji:

72

(018), (056), (057), (144), (145)

025

Laminat 057

Laminująca folia zabezpieczająca jest to folia nałożona, jako dodatkowe zabezpieczenie, na dokument lub stronę personalizacyjną przez zastosowanie:

siły nacisku: Laminat aplikowany na zimno

056 i/lub ciepła: Laminat aplikowany na gorąco (laminat tłoczony na gorąco)

w celu lepszego zabezpieczenia wpisanych danych przed sfałszowaniem.

053 Laminaty zabezpieczające często zawierają specyficzne zabezpieczenia, jak elementy wyczuwalne dotykiem lub elementy DOVID (elementy dyfrakcyjne optycznie zmienne), które na ogół nie są swobodnie dostępne na rynku. Przykłady: Sealys Secure Surface, laminat CFI (z pływającym obrazem barwnym), folia TKO (z nakładką zawierającą przezroczysty Kinegram®), Kinefilm® – aplikowany na gorąco laminat z integralną wkładką Kinegram®, istniejący w wersji zarówno metalizowanej, jak i przezroczystej. Laminaty mogą zawierać specjalnie wprowadzone (zaprojektowane) słabe punkty. Stosowane są laminaty od ultracienkich do grubych.

144

Nadruk na laminacie Nadruk na laminacie jest to element zabezpieczający nadrukowywany zwykle na spodniej (= wewnętrznej) stronie laminatu lub między warstwą środka klejącego a laminatem. To chroni przed ścieraniem i ingerencją. W oświetleniu normalnym nadruk na laminacie może być widoczny lub niewidoczny. Zob.: zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV Nadruki na laminacie najczęściej są wykonywane metodą sitodruku, rotograwiury lub

fleksografii.

73

74

018

Wytłoczenia w laminacie

Należy odchylić stronę i oglądać wytłoczenia w laminacie w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym; należy wyczuć dotykiem wypukłość/wgłębienie. Wytłoczenia w laminacie są to wyczuwalne dotykowo zabezpieczenia laminatu, takie jak skomplikowane wzory z cienkich kresek lub mikrodruki, wykonane w laminatach zabezpieczających przez wytłaczanie.

Źródło światła: oświetlenie kątowe

Wytłoczenia w laminacie – elementy wizualne i wyczuwalne dotykowo, z efektami odbicia światła i ruchu

75

Mikrodrukowe wytłoczenia na laminacie

Zob. również: relief

145

Laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie

W wielu paszportach zawierających tradycyjne strony personalizacyjne wizerunek posiadacza i dane personalne są zabezpieczone za pomocą przezroczystego laminatu. Aby utrudnić manipulacje, laminat można zintegrować z książeczką paszportu przez przeszycie. Po tym zabiegu część laminatu na ogół przechodzi na przeciwległą stronę, tworząc wąski margines przy grzbiecie dokumentu.

76

Laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie,

tworzący margines na przeciwległej stronie Zob. również: łączenie elementów dokumentu Zob. również: zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV

77

055

Laminat retrorefleksyjny Laminat retrorefleksyjny: w laminacie umieszczony jest niewidoczny obraz, który widać dopiero przy zastosowaniu światła koaksjalnego i specjalnego urządzenia optycznego lub sprzętu technicznego.

Zob. również: oświetlenie kątowe Zob. również: element optycznie zmienny (OVD)

W

oświetleniu

normalnym (po lewej)

i w świetle

koaksjalnym

(po prawej)

78

(003), (058), (059), (175), (180)

005

Łączenie elementów dokumentu Łączenie elementów dokumentu jest aktem łączenia pojedynczych arkuszy w książkę, książeczkę lub broszurę. Techniki łączenia elementów dokumentu najczęściej stosowane w dokumentach tożsamości:

059 Zszycie nicią – „zszycie wieloskładkowe” (zszycie grzbietowe nicią introligatorską).

79

175 Zszycie boczne nicią

180 Rozróżnia się łączenie kartek pojedynczych i kartek podwójnych.

Kartki pojedyncze

Kartki podw ójne

058 Postać ogólna: książeczka może być jednoskładkowa lub wieloskładkowa.

Książeczka jednoskładkow a

Książeczka w ieloskładkow a

80

003 Taśma wzmacniająca: dzięki niej budowa dokumentu jest mocniejsza.

212 Zawias: pasek elastycznej tkaniny stosowany do łączenia poliwęglanowej karty personalizacyjnej z dokumentem w postaci książeczki, wtopiony w korpus poliwęglanowej karty personalizacyjnej. Np.: VisiFabTM PRINT: zawias z nadrukowanymi wzorami, aby uwidocznić próby jego nacinania; VisiFabTM UV: wykorzystuje się farbę fluoryzującą i włókna fluoryzujące jako część tkaniny.

karta z poliwęglanu (PC)

Zobacz również: laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie

81

161

Metoda fototechniczna Metoda fototechniczna: procesy, w których materiały światłoczułe tworzą obraz na papierze fotograficznym. Metoda fototechniczna jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem.

Integracja

danych

personalnych

metodą

fototechniczną

82

089

Metoda sublimacji Metoda sublimacji: podobnie jak urządzenia do druku termotransferowego, drukarki sublimacyjne wykorzystują taśmę tuszową. Barwnik na folii jest podgrzewany do określonej temperatury, w której odparowuje, i wnika w podłoże w procesie dyfuzji. Aby proces ten mógł zajść, konieczne jest specjalnie powlekane podłoże. W zależności od zastosowanej temperatury w podłoże wtapiają się różne ilości barwnika. Ułatwia to produkcję wizerunków o barwach płynnie zmieniających tonację. Metoda sublimacji jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem.

83

153

Mikroprocesor bezstykowy Bezstykowy układ scalony (mikroprocesor) jest przeznaczony do zapisu i przetwarzania danych i zatopiony np. w paszportach, dowodach tożsamości i biometrycznych dokumentach pobytu. W większości dokumentów mikroprocesor jest niewidoczny w oświetleniu normalnym. Na obecność takiego mikroprocesora wskazuje zwykle symbol e-paszportu. Na karcie z poliwęglanu (PC) położenie mikroprocesora bezkontaktowego często staje się

widoczne w oświetleniu kątowym: w korpusie karty niemal zawsze występuje lekkie

wgłębienie, na ok. 0,01mm, i o średnicy 3–5mm ponad samym chipem. Wgłębienia tego nie daje

się wyczuć dotykiem, ponieważ jest to raczej stopniowa zmiana wysokości powierzchni, ale ludzkie

oko może je dostrzec, jeżeli karta zostanie odchylona przy silnym oświetleniu (kątowym).

Mikroprocesor jest połączony z (pętlową elektromagnetyczną) anteną, co umożliwia komunikację z czytnikiem kart za pośrednictwem fal elektromagnetycznych (identyfikacja za pomocą częstotliwości radiowej - RFID). Aby zasilić kartę energią i rozpocząć transmisję, niezbędna jest bliskość czytnika. Chronioną zawartość mikroprocesora można odczytać z odległości 0–10 cm. Paszporty biometryczne lub e-paszporty zawierają mikroprocesory bezstykowe (lub zbliżeniowe). Taki mikroprocesor może być wbudowany w dokument podróży na różne sposoby. Może być zatopiony w grubym przezroczystym laminacie, w obwolucie dokumentu lub w stronie personalizacyjnej z poliwęglanu. oko może je dostrzec, jeżeli karta zostanie odchylona i oświetlona silnym oświetleniem (kątowym).

Aby utrzymać odpowiedni poziom bezpieczeństwa danych w paszportach elektronicznych, stosuje się jeden z kilku standardowych protokołów kontroli dostępu:

podstawowa kontrola dostępu zapewnia, by mikroprocesor bezstykowy mógł być odczytywany przez urządzenie kontrolne, dopiero gdy zostanie odblokowany przy pomocy zweryfikowanego klucza dostępu.

rozszerzona kontrola dostępu daje wyższy poziom ochrony, ponieważ wymaga wymiany kluczy publicznych miedzy mikroprocesorem a urządzeniem kontrolnym (uwierzytelnianie

84

w terminalu): podpis cyfrowy chroni autentyczność i integralność przechowywanych danych, zwykle z użyciem infrastruktury klucza publicznego ICAO. Aby umożliwić kontrolę, państwa wydające muszą jednak wcześniej wymienić się certyfikatami kontroli lub opublikować je.

202 dodatkowa kontrola dostępu wykorzystuje protokół kryptograficzny znany jako Ustanowienie

Połączenia Uwierzytelnionego Hasłem (PACE). Dane z pola przeznaczonego do odczytu maszynowego lub numer dostępu karty (CAN), wydrukowany w polu przeznaczonym do badania wzrokowego na stronie personalizacyjnej są wykorzystywane do celów uwierzytelniania miedzy terminalem kontrolnym a mikroprocesorem. Od 1 stycznia 2018 r. elektroniczne dokumenty podróży przeznaczone do odczytu maszynowego (MRTD) obsługujące wyłącznie Ustanowienie Połączenia Uwierzytelnionego Hasłem (PACE) będą uznawane za zgodne z wymogami ICAO.

Mikroprocesor stykowy

Mikroprocesor stykowy

i mikroprocesor

bezstykowy oraz

specjalnie ukształtowana

antena pętlow a w karcie

z poliwęglanu widoczne

w świetle

przechodzącym

85

Tu, w drodze wyjątku

od reguły,

mikroprocesor

i antena są widoczne

w oświetleniu

normalnym

Zob. również: Identyfikator biometryczny Zob. również: element odczytywany maszynowo Zob. również: mikroprocesor (chip) stykowy

86

152

Mikroprocesor (chip) stykowy

Układ scalony (mikroprocesor) przeznaczony do zapisu i przetwarzania danych, zatopiony np. w dowodach tożsamości. Zabezpieczony nośnik elektroniczny, zawierający np. dane osobowe: imię, nazwisko, datę urodzenia, miejsce urodzenia, jednostkę wydającą i cyfrową wersję wizerunku posiadacza. Dowód tożsamości z mikroprocesorem stykowym należy umieścić w czytniku, aby – po przyłożeniu go do styków elektrycznych – móc odczytać zapisane w nim informacje.

Widocznymi częściami mikroprocesora są zwykle typowe styki ze złota (choć istnieją również styki w kolorze srebrnym, z powierzchniami z palladu (Pd)). Często używany mikroprocesor ma widoczne nieznaczne (jaśniejsze) poziome zarysowania. Elementy wyczuwalne dotykiem: płytkie wgłębienia na ok. 0,01 mm (nigdy wypukłości !) oddzielają poszczególne metalowe powierzchnie stykowe. Wokół modułu stykowego można na ogó ł wyczuć, np. paznokciem, szczelinę głęboką na ok. 0,1 mm.

Karty z mikroprocesorem stykowym mogą dodatkowo być zaopatrzone w: mikroprocesor bezstykowy. Zob. również: element odczytywany maszynowo

87

067 068

Minidruk(067) i mikrodruk(068)

Minidruk i mikrodruk są to linie lub motywy składające się z bardzo drobnych liter, cyfr lub elementów graficznych, które są niemal niewidoczne dla gołego oka, ale stają się widoczne w powiększeniu; w tradycyjnych dokumentach mogą one tworzyć linie ułatwiające wprowadzanie tekstu pisanego. Minidruk i mikrodruk są również stosowane jako elementy zabezpieczeń tła / nadruku zabezpieczającego oraz w niciach zabezpieczających. Zob. również: niekończący się tekst

Minidruk(067) można dostrzec gołym okiem (choć wyraźniej w powiększeniu). Mikrodruk(068) często wymaga niewielkiego powiększenia, np. za pomocą lupy

zegarmistrzowskiej.

Proste metody reprodukcji często nie pozwalają na odtworzenie szczegółów mikrodruku. Z tego powodu dokumenty sfałszowane często zawierają nieczytelny mikrodruk. Przy pomocy zaawansowanej techniki możliwe jest jednak reprodukowanie minidruku i mikrodruku przy zachowaniu wysokiej jakości.

Minidruk (tekst niebieski) i mikrodruk (mniejsze fioletowe litery)

88

(051)

024

Nadruk fluoryzujący 051

Nadruk fluoryzujący jest niewidoczny (051) (bezbarwny) w OŚWIETLENIU NORMALNYM, ale fluoryzuje (tzn. jest widoczny) w promieniowaniu UV.

W oświetleniu normalnym

W promieniowaniu UV

89

Wysokiej rozdzielczości obrazy

o barwach rzeczywistych

w promieniowaniu UV na

dokumentach z podłożem

poliwęglanowym: True Vision (365 nm)

Nadruk fluoryzujący widoczny

jest tylko w promieniowaniu UV

Nie należy mylić z farbą fluoryzującą.

Zob. również: zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV

90

035

Nić introligatorska Zobacz:

łączenie elementów dokumentu fluoryzująca nić introligatorska

(037)

036

Nić zabezpieczająca Należy oglądać stronę pod światło – nić zabezpieczająca będzie widoczna jako ciemna linia. Nić zabezpieczająca jest to cienki pasek (tworzywa sztucznego, metalu lub innego materiału) umieszczony w podłożu podczas produkcji, służący jako dodatkowe zabezpieczenie. Istnieje wiele różnych rodzajów nici zabezpieczających: od polimerowych, przez metalizowane, kolorowe paski laminatu z mikrodrukiem do bardzo skomplikowanych nici.

91

Nić zabezpieczająca

z negatywowym

mikrodrukiem (w świetle

przechodzącym)

Zob. rów nież:

mikrodruk

Nici zabezpieczające mogą być przeznaczone do odczytu maszynowego, np. magnetyczne lub holograficzne spersonalizowane nici zabezpieczające.

037 Nić zabezpieczająca może być całkowicie zatopiona w podłożu lub może częściowo wychodzić na powierzchnię tworząc okienka; wtedy jest nazywana okienkową nicią zabezpieczającą lub nicią okienkową:

Zob. również: pasek okienkowy (wstążka okienkowa) z efektem ruchu Zob. również: dane personalne / inne wpisy personalizacyjne Zob. również: niekończący się tekst Zob. również: fluoryzująca nić zabezpieczająca

92

(090), (091)

129

Niekończący się tekst Niekończący się tekst oznacza powtarzające się, czasem bez spacji, wiersze tekstu w tle / nadruku zabezpieczającym lub w nici zabezpieczającej.

091 Niekończący się tekst może być wydrukowany czcionką pozytywową:

93

090 lub czcionką negatywową:

Niekończący się tekst może być nanoszony drukiem normalnym, a także minidrukiem lub mikrodrukiem

94

169

Numer seryjny Zob.: druk wypukły (typograficzny) Zob.: perforowany laserowo numer seryjny Numery seryjne są w naszych dokumentach opisane pod hasłem numeracja, ponieważ w wielu nowo wydawanych dokumentach zabezpieczonych numeracja nie zawsze ma charakter seryjny.

95

(193)

070

Numeracja Aby przedstawić w tekście opisowym strukturę numeru seryjnego, stosuje się następujące znaki alfanumeryczne: A: dowolna litera N: dowolna cyfra R: dowolna litera lub cyfra (w kolejności losowej) np. AA-NNNNN, AAA NNN, AANNNN lub A RRRRRRRR. Inne litery stosowane są wyłącznie wtedy, kiedy są one rzeczywiście wydrukowane w każdym dokumencie tej samej serii (wersji), ale wtedy są one ujęte, jako cytat, w cudzysłów: np.: "Nr EE" NNNNNN :

Numer seryjny lub numer dokumentu jest to niepowtarzalny numer wykonany drukiem i/lub perforacją na dokumencie (lub jego częściach); dzięki swojej niepowtarzalności pozwala zidentyfikować dokument np. w procesie produkcji lub w przypadku zagubienia bądź kradzieży.

fluoryzujący numer seryjny perforowany laserowo numer seryjny

perforacja igłowa druk wypukły (typograficzny)

Nie należy mylić z numerami stron193 wydrukowanymi np. na stronach wewnętrznych dokumentu mającego postać książeczki (paszport).

96

042

Obraz (druk) zawierający niewidzialne informacje osobowe (IPI) lub zakodowane informacje dotyczące dokumentu

Informacje te są niewidoczne dla ludzkiego oka, ponieważ są wydrukowane w sposób zakodowany, i mogą być odczytane jedynie za pomocą specjalnej soczewki dekodującej (specjalnego urządzenia optycznego) lub specjalnego sprzętu technicznego (w tym skanera lub kamery i oprogramowania do obróbki obrazu).

Za pomocą specjalistycznego oprogramowania koduje się niewidoczny obraz w obrazie (druku) widocznym.

Na przykład:

w wizerunku posiadacza zakodowuje się niewidocznie informacje indywidualne, takie jak numer paszportu, lub informacje personalizacyjne, takie jak nazwisko posiadacza (IPI – niewidzialne informacje osobowe), lub

w: tle / nadruku zabezpieczającym dokumentów podróży zakodowuje się informacje dotyczące dokumentu (niezmienne), takie jak nazwę kraju (niewidoczne informacje zakodowane).

W tym przypadku karta

z przezroczystego tworzywa

sztucznego zintegrowana

z paszportem (!) przed

stroną personalizacyjną

zawiera soczewkę

dekodującą, która znajduje

się nad wizerunkiem i umożliw ia zobaczenie

niewidzialnych informacji

osobowych (IPI)

97

Nie należy mylić z efektem kątowym ani z zabezpieczeniami specjalnymi

wykorzystującymi zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) .

192

Oszustwo dotyczące tożsamości i przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentu

Oszustwo dotyczące tożsamości i przestępstwo

przeciwko wiarygodności dokumentów

Dokument autentyczny (rzeczywisty)

Dokument fałszywy

Bezprawne posługiwanie się Nieprzepisowe posługiwanie się

Podszywanie się

Dokument uzyskany w sposób

oszukańczy

Dokument nieważny

Dokument używany

niezgodnie z przeznaczeniem

Dokument przerobiony

Dokument podrobiony

Pseudodokument

Skradziony blankiet –

(bezprawnie spersonalizowany)

W wykryciu nadużycia mogą być pomocne informacje zawarte w PRADO.

Niniejszy model oszustw dotyczących tożsamości i przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów został przyjęty przez unijną sieć analizy ryzyka związanego z przestępstwami przeciwko wiarygodności dokumentów (EDF-ARA 2012 Ref R023); jest również stosowany przez FRONTEX.

Podszywanie się: Osoba podszywająca się dokonuje oszustw, udając pewną inną postać, przyjmując nazwisko lub tożsamość. Oszuści tacy zawsze posługują się rzeczywistymi dokumentami, a zatem podszywanie się ma również zastosowanie np. do autentycznego paszportu zawierającego fałszywą wizę lub stempel lub do prawdziwej wizy w przerobionym paszporcie. Dokument uzyskany w sposób oszukańczy: ten termin ogólny obejmuje zarówno dokumenty autentyczne, o które wystąpiono na podstawie oszukańczych dokumentów towarzyszących, jak i dokumenty autentyczne wydane w oszukańczych okolicznościach.

98

Dokument nieważny: Sprawdzić datę ważności („Ważny do”) w danym dokumencie. Następnie sprawdzić, czy, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami, dany dokument jest jeszcze ważny do celu, w jakim jest używany. Dokument używany niezgodnie z przeznaczeniem: obejmuje podejrzenia o używanie niezgodne z przeznaczeniem, np. imigracja następuje na podstawie wizy studenckiej, ale wjeżdżający na jej podstawie posiadacz od początku ma zamiar pracować w kraju docelowym; tego rodzaju nieprzepisowe posługiwanie się dokumentem obejmuje również sytuacje, kiedy posiadacz posługuje się zamiast wizy pozwoleniem na pobyt krótkoterminowy, podczas gdy jedynie posiadacz zezwolenia kategorii „REZYDENT DŁUGOTERMINOWY – WE” (dyrektywa Rady 2003/109/WE) lub na przykład posiadacz dyplomatycznej karty pobytu może zgodn ie z przepisami posługiwać się tego rodzaju zezwoleniem zamiast wizy (w przypadku gdy wiza jest wymagana).

156

Oświetlenie kątowe

Oświetlenie kątowe: oświetlenie boczne, padające pod ostrym kątem, ujawniające strukturę powierzchni przedmiotu przez kontrasty światła i cienia. Oświetlenie kątowe stosowane jest w szczególności do oglądu pieczęci suchych,

druku wklęsłego, efektu kątowego i miejsc, z których mechanicznie usunięto informacje.

źródło

światła

kąt

padania

światła

weryfikator

dokumentu

kąt

patrzenia

strona dokumentu

Zob. również: światło koaksjalne Zob. również: światło przechodzące

Zob. również: promieniowanie UV (ultrafioletowe)

Zob. również: efekt kątowy Zob. również: element optycznie zmienny (OVD) Zob. również: farba optycznie zmienna (OVI) Zob. również: zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych

(tilting effect) Zob. również: zmienny obraz laserowy

99

088

Papier fotograficzny Papier fotograficzny: podłoże papierowe jest pokryte światłoczułymi substancjami chemicznymi. (Nie należy mylić ze specjalnie pokrywanym papierem do druku atramentowego lub laserowego wysokiej jakości (do fotografii cyfrowych), który w języku potocznym również określa się jako papier fotograficzny).

Zob.: metoda fototechniczna

119

Pasek magnetyczny Cienki pasek materiału magnetycznego przymocowany do karty z tworzywa sztucznego, wykorzystywany do zapisu danych.

Pasek

magnetyczny

Zob. również: element odczytywany maszynowo Zob. również: pasek optyczny

100

118

Pasek optyczny Pasek optyczny jest to nośnik pamięci przeznaczony do odczytu laserowego, posiadający pojemność do 4 MB. Umożliwia przechowywanie wielu plików danych, w tym obrazów; na potrzeby szybkiego uwierzytelnienia karty możliwe jest ponadto oglądanie elementów wizualnych, jak np. mikroobrazów, wzorów zabezpieczających i elementów optycznie zmiennych (OVD).

Zob. również: element odczytywany maszynowo Zob. również: pasek magnetyczny

101

101

Perforacja igłowa Perforacja igłowa jest to wykonywanie otworów sposobem mechanicznym (przez przebijanie lub dziurkowanie) w celu wprowadzenia liczby lub motywu do dokumentu.

Numery seryjne są wykonywane jako regularne, schematyczne układy okrągłych, jednakowej wielkości otworów, zawsze przebijanych w tym samym kierunku. Perforacja igłowa jest rozpoznawalna po wypukłych brzegach („tarka”), które można wyczuć dotykiem na odwrocie podłoża.

Nie należy mylić z perforacją laserową. Zob.: numeracja

102

(102), (107), (148)

147

Perforacja laserowa Wykorzystując technologię laserową, można wykonywać perforacje różnych typów i wielkości:

102

Perforowany laserowo numer seryjny

Numer seryjny dowodu tożsamości powstaje przez perforowanie podłoża za pomocą lasera. Powstają typowe cechy wyróżniające:

brzegi otworów noszą ślady opalenia

w podłożu (papierze) na brzegach otworów na odwrotnej stronie perforacji nie ma wypukłych śladów przebicia

perforowane otwory zmniejszają się stożkowo od przodu ku tyłowi książeczki i mogą mieć różne kształty:

Pierwsza strona dokumentu

w postaci książeczki

Ostatnia strona tego samego

dokumentu w postaci książeczki

Nie należy mylić z: perforacją igłową Zob. również: numeracja Zob. również: powtórzony wizerunek

103

148

Perforowane laserowo złożone struktury i wzory

(sztancowanie – specjalnie zaprojektowane słabsze strefy laminatu)

Laserowo perforowane struktury/wzory: Destri Perf®

Perforowane laserowo złożone struktury i wzory - sztancowanie ma służyć (celowemu) tworzeniu słabych punktów w materiale. Zob. również: sztancowanie (specjalnie zaprojektowane słabsze strefy)

104

107

Perforowany laserowo powtórzony wizerunek

Perforacja tworzy powtórzony wizerunek posiadacza dokumentu, widoczny w świetle przechodzącym. Przykłady: Image Perf®, paszporty holenderskie i belgijskie.

Perforowany laserowo powtórzony wizerunek

Zob. również: powtórzony wizerunek

105

107a

Perforacja laserowa połączona z

zabezpieczeniami specjalnymi wykorzystującymi zmienne kąty osi optycznych (tilting effect)

Poszczególne litery tworzące TLI ® (Tilted Laser Image – kątowy obraz laserowy) są wynikiem perforacji pod różnymi kątami. Obraz widoczny w świetle przechodzącym zmienia się zatem w zależności od kąta patrzenia.

ImagePerf ® z TLI ® (kątowym

obrazem laserowym) w postaci

liter NLD

106

084

Pieczęć sucha Należy odchylić oglądaną stronę, przyglądać się tłoczeniu w OŚWIETLENIEU NORMALYM lub w :

oświetleniu kątowym; wyczuwać dotykiem wypukłości/wgłębienia powierzchni. Tłoczenie jest to odcisk reliefowy wykonany przy pomocy pieczęci lub stempla, np. w celu uwierzytelnienia dokumentu lub przymocowanego w dokumencie w sposób konwencjonalny (np. przyklejonego) wizerunku posiadacza.

Uwierzytelnianie: Zob. również: Zob. również: relief Zob. również: pieczęć tuszowa / stempel tuszowy Zob. również: wizerunek posiadacza – metody zespolenia zdjęcia z podłożem Zob. również: foliowanie

107

083

Pieczęć tuszowa / stempel tuszowy Ciekły tusz jest nanoszony na podłoże za pomocą pieczęci lub stempla, np. w celu uwierzytelnienia dokumentu lub konwencjonalnie przymocowanego (np. przyklejonego) wizerunku posiadacza.

Uwierzytelnianie: Zob. również: Zob. również: pieczęć sucha Zob. również: relief Zob. również: wizerunek posiadacza – metody zespolenia zdjęcia z podłożem

Potwierdzenie wjazdu do strefy Schengen na granicy zewnętrznej

108

087 001 074

Podłoże(087)

pozbawione wybielacza optycznego(001)

074 Papier zabezpieczony nie zawiera wybielaczy optycznych i z tego powodu jest martwy optycznie(074) w promieniowaniu UV (ultrafioletowym).

Tradycyjny papier zabezpieczony (np. wyprodukowany w 25% do 100% z włókna bawełnianego) jest używany w dalszym ciągu, np. w niektórych paszportach i banknotach. W paszportach i innych dokumentach zabezpieczonych można jednak stosować również podłoża papierowe z wybielaczami optycznymi (choć nie jest to powszechne).

Wybielacze optyczne są substancjami wprowadzonymi podczas produkcji do masy papierniczej – która składa się głównie z włókien drzewnych – aby podłoże papierowe wydawało się bielsze. Obecność wybielaczy optycznych można wykryć w promieniowaniu UV, ponieważ fluoryzują na niebieskawo.

Dodatkowe elementy zabezpieczające, które mogą być zawarte w podłożu, obejmują:

barwne włókna zabezpieczające włókna fluoryzujące mikrocząstki metaliczne o zmiennych optycznie właściwościach dyfrakcyjnych broki

Podłoże bez wybielaczy optycznych Podłoże z wybielaczami optycznymi

109

Podłoża syntetyczne: zob.: włókna syntetyczne oraz: poliwęglan (PC)

(082)

149

Pole przeznaczone do odczytu maszynowego W dokumencie podróży przeznaczonym do odczytu maszynowego pole przeznaczone do odczytu maszynowego zawiera niektóre informacje z pola przeznaczonego do badania wzrokowego; mają one postać ciągu znaków alfanumerycznych i symbolu „<”, ułożonych w dwa lub trzy wiersze. Ten ciąg znaków może być odczytywany czytnikami dokumentów dla łatwiejszej kontroli dokumentów podróży (czcionki umożliwiające optyczne rozpoznawanie znaków(082) – OCR).

Forma pola przeznaczonego do odczytu maszynowego:

format ID1 / td1: 86(85,6) x 54 (53,98) mm. Trzy wiersze po 30 znaków umieszczone na odwrocie dokumentu.

format ID2 / td2: 105 x 74 mm. Dwa wiersze po 36 znaków umieszczone u dołu strony personalizacyjnej lub wizy.

format ID3 / td3 (MRP – paszport przeznaczony do odczytu maszynowego): 125 x 88 mm. Dwa wiersze po 44 znaki umieszczone u dołu strony personalizacyjnej.

Zintegrowana karta (strona) personalizacyjna

przeznaczona do odczytu maszynowego, format ID3:

Pole przeznaczone do

badania wzrokowego

Dwuwierszowe pole przeznaczone do

odczytu maszynowego

Zob.: Document 9303 Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO)

Zob. również: element odczytywany maszynowo

110

159

Poliwęglan (PC)

Jako podłoże w dokumentach (np. kartach personalizacyjnych z poliwęglanu, zintegrowanych kartach personalizacyjnych w paszportach, dowodach tożsamości z poliwęglanu lub na banknotach) można stosować układ kilku warstw poliwęglanu spojonych w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem.

W odróżnieniu od np. kart z PCW, karty z poliwęglanu upuszczone na twardą powierzchnię wydają metaliczny brzęk.

Użycie poliwęglanu jako podłoża w dokumentach zabezpieczonych pozwala zastosować wiele zabezpieczeń, jak np.

tło / nadruk zabezpieczający nadruk fluoryzujący: obrazy o barwach rzeczywistych w promieniowaniu UV, np. True Vision

Personalizacja za pomocą druku atramentowego – personalizacji barwnej wewnątrz wielowarstwowego laminatu na karcie z poliwęglanu

grawerowania laserowego lub np.: wizerunku wtórnego perforowanego laserowo zmiennego obrazu laserowego i przezroczystego okienka.

Powierzchnia karty z poliwęglanu może zawierać elementy wyczuwalne dotykowo i można na niej umieścić: wypukły (wyczuwalny dotykiem) grawerunek laserowy

wytłoczenia w laminacie oraz elementy optycznie zmienne (OVD).

Można również umieścić: mikroprocesor pasek magnetyczny

111

pasek optyczny Zob. również: łączenie elementów dokumentu – zawias

168

Powtórzony wizerunek Na stronie personalizacyjnej lub na drugiej stronie dokumentu tożsamości zawierającej dane personalne można umieścić drugi (powtórzony) wizerunek posiadacza. Powtórzony wizerunek może być wykonywany tą samą techniką nanoszenia środka kryjącego co wizerunek podstawowy lub inną, np. przez zastosowanie

nadruku fluoryzującego, perforacji laserowej, przezroczystego okienka lub Identigramu®.

Perforowany laserowo powtórzony wizerunek oglądany w świetle przechodzącym (po s tronie prawej)

Zob. również: integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem

112

185

Rada Unii Europejskiej Sekretariat Generalny

PRADO

PRADO ("PUBLIC REGISTER OF AUTHENTIC TRAVEL AND IDENTITY DOCUMENTS ONLINE" -

prowadzony przez Radę Unii Europejskiej Publiczny Rejestr On -line Autentycznych Dokumentów Tożsamości i Dokumentów Podróży) jest wielojęzycznym portalem zawierającym informacje o autentycznych dokumentach tożsamości i dokumentach podróży. Opisy dokumentów zawierają opisy techniczne najważniejszych elementów zabezpieczeń tych dokumentów, a z reguły zawierają także (orientacyjne) informacje na temat maksymalnego okresu ważności opisywanego dokumentu, jak i informacje na temat jego głównych zastosowań.

Eksperci od dokumentów we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz w Islandii, Norwegii i Szwajcarii dostarczają i selekcjonują informacje, które mogą być udostępnione ogółowi społeczeństwa za pośrednictwem systemu PRADO. Informacje te pochodzą z systemu niejawnego Expert FADO. Funkcję komitetu sterującego w Sekretariacie Generalnym Rady Unii Europejskiej pełni Grupa Robocza ds. Granic, a konkretnie jej sekcja złożona z ekspertów ds. dokumentów fałszywych.

Organizacją i hostingiem PRADO zajmuje się Sekretariat Generalny Rady UE (SGR), w Dyrekcji Generalnej Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne (JAI). Realizacja techniczna i obsługa są w gestii GSC.SMART.1.D.

Większość wpisów w dokumentach PRADO ma charakter tekstu ustandaryzowanego, który jest tłumaczony automatycznie na obsługiwane obecnie 24 języki urzędowe UE. W ten sposób zapewnia się natychmiastową dostępność. Opisy tekstowe są tłumaczone przez wyspecjalizowanych lingwistów w Sekretariacie Generalnym Rady UE (SGR).

http://www.consilium.europa.eu/prado/pl/

Użytkownicy docelowi:

System PRADO jest przeznaczony dla ogółu społeczeństwa, w tym organizacji pozarządowych,

ale również podmiotów rządowych, które nie maja dostępu do iFADO, jak np.:

Pracodawcy

Służby pocztowe

Banki, instytucje kredytowe

Przedsiębiorstwa zajmujące się ochroną

Wypożyczalnie samochodów …

113

● Przy kontroli dokumentu należy znać jego szczegóły techniczne ● PRADO daje łatwy dostęp do oficjalnych informacji na temat wielu dokumentów

podróży i dokumentów tożsamości ● PRADO jest również dostępne w wersji zoptymalizowanej do użytku na urządzeniach

kieszonkowych Misja Głównym celem PRADO jest dostarczanie poprzez internet bezpłatnych i rzetelnych informacji wszystkim tym, którzy (z urzędu) sprawdzają tożsamość. Sprawdzanie tożsamości ma miejsce nie tylko na zewnętrznych granicach obszaru objętego układem z Schengen, ale również regularnie w życiu codziennym. PRADO ma uświadamiać oraz pomagać przy stwierdzaniu autentyczności dokumentów. Wątpliwości są rozstrzygane przez ekspertów ds. dokumentów. Procedura Niezależnie od kraju pochodzenia dokumentu pytania (w tym dotyczące szczegółowych informacji o dokumentach zagranicznych) należy kierować do krajowego punktu kontaktowego ds. dokumentów tożsamości i dokumentów podróży. Propozycje usprawnień lub uwagi o błędach prosimy kierować do: helpline.PRADO@consilium.europa.eu

General Secretariat of the Council of the European Union (GSC) General Directorate for Justice and Home Affairs, jai.1 Rue de la Loi 175 1048 Brussels, Belgium. Zob. również: FADO

Zob. również: iFADO

114

211

Prawo jazdy Z zasady prawa jazdy mogą być wykorzystywane jako dokumenty tożsamości jedynie w państwie wydającym. Nie są to dokumenty podróży. Wszystkie prawa jazdy wydawane w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) są wzajemnie uznawane. Okresy ważności są różne w różnych państwach i zależą od kategorii pojazdów, a mogą także zależeć od wieku posiadacza. System numeracji: 1 Nazwisko posiadacza 2 Imię/imiona posiadacza 3 Data i miejsce urodzenia 4 Organ wydający 4a Data wydania prawa jazdy 4b Data ważności prawa jazdy 4c Nazwa organu wydającego 5 Numer prawa jazdy 6 Fotografia posiadacza 7 Podpis posiadacza 8 Adres stałego miejsca zamieszkania 9 Kategoria/kategorie pojazdów, do których prowadzenia jest uprawniony posiadacz (10) Data pierwszego wydania dla każdej kategorii (11) Data ważności dla każdej kategorii (12) Informacje dodatkowe / ograniczenia

115

Kategorie:

AM Wiek minimalny: 16 lat

A1 Wiek minimalny: 14 / 16 / 17 / 18 lat

A2 Wiek minimalny: 18 lat

A Wiek minimalny: 18 / 20 / 21 / 22 lat

B1 Wiek minimalny: 16 / 18 lat

B Wiek minimalny: (17) 18 lat

C1 Wiek minimalny: 18 lat

C Wiek minimalny: (18) 21 lat

D1 Wiek minimalny: 21 lat

D Wiek minimalny: (21) 24 lat(-a)

E Wiek minimalny: 21 lat

BE Wiek minimalny: 17 / 18 lat

C1E Wiek minimalny: 18 lat

CE Wiek minimalny: 21 lat

D1E Wiek minimalny: 21 lat

DE Wiek minimalny: 24 lata Powyższy wykaz nie jest wyczerpujący, a jedynie orientacyjny. Zob. również: kategoria dokumentu

116

103

Promieniowanie UV (ultrafioletowe)

Promieniowanie UV (ultrafioletowe) należy do fal elektromagnetycznych położonych przy dolnej granicy światła widzialnego (200–400nm). Źródło tego promieniowania jest często wykorzystywane przy weryfikacji dokumentów do analizy białości papieru, farb fluoryzujących i innych zabezpieczeń, a także do wykrywania ingerencji.

O ile nie podaje się inaczej, stosowane jest promieniowanie ultrafioletowe o długości fali 365 nm.

Promieniowanie UV samo w sobie nie jest widzialne – widzialny jest jedynie jego efekt, tj. fluorescencja wzbudzona przez promieniowanie UV. Należy się przyjrzeć fluorescencji (jasności) podłoża w PROMIENIOWANIU UV: dokumenty zabezpieczone zwykle reagują mniej jaskrawo:

Dokument autentyczny

Podłoże pozbawione wybielacza optycznego

Dokument podrobiony

Kwestionowane dokumenty lub dokumenty wyblakłe można poddawać oględzinom w promieniowaniu UV, które poprawia ostrość i rozdzielczość. Wiele farb wykazuje zróżnicowane poziomy widzialnej fluorescencji ( farba fluoryzująca). Fluoryzujące włókna zabezpieczające mogą jasno fluoryzować. Ponadto, kiedy włókna takie zostaną usunięte lub uszkodzone przez fałszerza podczas usuwania wpisów oryginalnych, różnica jest widoczna w promieniowaniu UV.

źródło

promieniowania

UV

weryfikator

dokumentu

strona dokumentu

117

Prosta, ręczna

lampa UV do

weryfikacji

dokumentów

farba fluoryzująca

nadruk fluoryzujący

Zob. również: światło koaksjalne Zob. również: oświetlenie kątowe Zob. również: światło przechodzące

118

189

Przezroczyste okienko Należy oglądać stronę z poliwęglanu lub kartę z poliwęglanu (PC) pod światło – wówczas okienko stanie się przezroczyste. Przezroczyste okienko w podłożu jest wykonywane podczas produkcji podłoża. W świetle przechodzącym i przy zastosowaniu urządzenia powiększającego można zobaczyć np. wizerunek posiadacza lub zmienny obraz laserowy.

powtórzony wizerunek Zob. również: poliwęglan (PC) Zob. również: światło przechodzące

119

131

Radełkowanie Metoda zabezpieczania (uwierzytelniania) konwencjonalnie przymocowanego (np. przyklejonego) wizerunku posiadacza: za pomocą (ręcznej) prasy tłoczy się wzór z powtarzających się kresek; często między kreskami są perforowane otwory.

Metody uwierzytelniania: Zob. również: pieczęć sucha Zob. również: pieczęć tuszowa / stempel tuszowy Zob. również: wizerunek posiadacza – metody zespolenia zdjęcia z podłożem

120

214

Rastrowanie

Rastrowanie (nazwa pochodząca od płytki szklanej z naniesioną drobną siatką wstawianej między ilustracją a źródłem światła na kamerze fotograficznej) przekształca odcienie barw w elementach graficznych / obrazach w drobne punkty w formacie rastrowym, aby je można było wydrukować. Ponieważ te punkty są bardzo małe, oko ludzkie ich nie rozróżnia. Zmieniając ich wielkość lub zagęszczenie można uzyskać różne odcienie. Punkty rastrowe mogą mieć różne kształty. Obrazy bitmapowe (pliki graficzne utworzone z pikseli) są czasem również zwane obrazami rastrowymi. Praktycznie wszystkie techniki drukarskie oddają odcienie barw za pomocą punktów rastrowych.

121

122

069

Recto-verso Stronę należy oglądać pod światło. Recto-verso: obrazy umiejscowione na przedniej i tylnej stronie tej samej karty w taki sposób, żeby się dokładnie uzupełniać. Wzory lub częściowe motywy wydrukowane są pozornie bezładnie na awersie i rewersie podłoża, jednak pasują do siebie dokładnie lub tworzą nowy kompletny motyw, kiedy są oglądane w świetle przechodzącym. Niedokładne dopasowanie w dokumentach fałszywych da w wyniku zamazany obraz w świetle przechodzącym.

Motyw na awersie

Motyw na rewersie

Recto-verso

123

124

029

Relief Relief należy oglądać w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym; dotykiem wyczuć wypukłość/wklęsłość powierzchni. Relief jest czasem również zwany ślepym tłoczeniem: jest to wytłaczanie obrazów lub tekstu bez użycia farby. Polega on na wytłaczaniu pod dużym naciskiem liter, motywów i innych wzorów.

Awers Rewers

Zob. również:

foliowanie wytłoczenia w laminacie poliwęglan (PC)

125

Uwierzytelnianie: Zob. również: Zob. również: pieczęć sucha Zob. również: pieczęć tuszowa / stempel tuszowy Zob. również: radełkowanie Zob. również: wizerunek posiadacza – metody zespolenia zdjęcia z podłożem

139

Rotograwiura W tej technice nanoszenia środka kryjącego, podobnej do druku wklęsłego, wykorzystuje się płyty drukarskie z wklęsłymi obszarami lub komórkami, które tworzą drukowany obraz. Płyta drukarska wchodzi w bezpośredni kontakt z podłożem. Głębokość i wielkość wklęsłych komórek decyduje o tym, ile farby zostanie przeniesione na podłoże. Stosowane są bardzo płynne i szybkoschnące farby. Dzięki temu można nakładać na siebie kolejne warstwy farby. Czasami widoczna jest komórkowa struktura matrycy.

Rotograwiura: forma drukarska służąca do druku

tekstu.

W przypadku druku zabezpieczającego rotograwiura stosowana jest na przykład do wykonywania nadruku na laminacie:

Zbliżenie nadruku na laminacie

126

085

Sitodruk

Należy odchylić stronę i oglądać sitodruk w OŚWIETLENIU NORMALNYM lub w oświetleniu kątowym Sitodruk jest to technika nanoszenia środka kryjącego, znana również jako serigrafia, w której druk uzyskiwany jest przez przeciskanie farby drukarskiej za pomocą tzw. rakla przez przepuszczalne powierzchnie sita (siatki) na znajdujące się poniżej podłoże. Sitodruk pozwala nanieść w jednej operacji grubszą warstwę farby niż jakakolwiek inna technika nanoszenia środka kryjącego. Cechy charakterystyczne: na ogół dokładne pokrycie grubą warstwą farby oraz ślad struktury sita o ząbkowanych brzegach. W drukach zabezpieczonych sitodruk stosowany jest głównie do wykonywania nadruków na laminacie lub drukowania farbą optycznie zmienną (OVI).

Farba optycznie zmienna

zastosowana w sitodruku

127

112

Sygnatura grzbietowa / numeracja sekwencyjna

(Słupy Giedymina) („LTU”)

Sygnatura grzbietowa jest terminem zapożyczonym z introligatorstwa. Zanim powstanie gotowy produkt (broszura, książka, czasopismo itd.) należy połączyć we właściwym porządku poszczególne jego części (przycięte arkusze pojedyncze i złożone, składki). W tym celu sygnatury grzbietowe, jako znaki kontrolne (w przypadku książek zwykle na grzbiecie), umieszcza się schodkowo od góry do dołu. W paszportach tego rodzaju znak spasowania lub pozycji jest dodatkowym elementem zabezpieczającym. Dzięki niemu łatwiej jest zauważyć, czy któraś ze stron została podmieniona lub usunięta. Może to być niewidoczny w normalnym oświetleniu nadruk fluoryzujący lub element widoczny (naniesiony farbą normalną lub farbą fluoryzującą).

Połączenie sygnatury grzbietowej i numeracji stron jest określane czasem jako numeracja sekwencyjna.

128

219

Sztancowanie (specjalnie zaprojektowane słabsze strefy)

Naklejka zawiera sztancowania (specjalnie wprowadzone słabe punkty), które mają się rozerwać przy próbie usunięcia naklejki ze strony, na którą jest naklejona. Zob. również: perforowane laserowo złożone struktury i wzory (sztancowanie – specjalnie zaprojektowane słabsze strefy laminatu)

129

126

Światło koaksjalne

Światło koaksjalne jest to światło przechodzące przez układ optyczny równoległy do osi optycznej

(np. urządzenie do kontroli folii retrorefleksyjnej) lub oświetlenie padające w kierunku równoległym

do kierunku obserwacji.

W świetle koaksjalnym uwidaczniają się motywy ukryte w laminacie retrorefleksyjnym

(np. laminacie 3M ® Confirm ®).

Oś wzroku pokrywa się z (przekierowaną) w iązką światła:

Zwierciadło półprzepuszczalne

Strona dokumentu

(laminat

zabezpieczający)

Weryfikator

dokumentu

Źródło światła / kąt padania światła

Nie należy mylić z: oświetleniem kątowym Nie należy mylić ze: światłem przechodzącym

Zob. również: promieniowanie UV (ultrafioletowe)

130

173

Światło przechodzące Światło przechodzące jest to światło przenikające przez oglądany przedmiot (tu: stronę dokumentu). Oglądany przedmiot umieszcza się między okiem (lub kamerą) a źródłem światła.

źródło światła

weryfikator

dokumentu

strona dokumentu Zob. również: przezroczyste okienko Zob. również: znak wodny Zob. również: powtórzony wizerunek Zob. również: światło koaksjalne Zob. również: oświetlenie kątowe Zob. również: promieniowanie UV (ultrafioletowe)

131

086

Tekst gotowy W dokumencie zabezpieczonym tekst gotowy jest wydrukowany na powierzchni

tła / nadruku zabezpieczającego.

Nie należy mylić z danymi osobowymi / innymi wpisami personalizacyjnymi.

Nie należy mylić z tłem / nadrukiem zabezpieczającym

132

026

Tło / nadruk zabezpieczający

Tło / nadruk zabezpieczający stanowi ochronę przed podrobieniem i manipulowaniem danymi.

Tło / nadruk zabezpieczający zawiera drukowane wzory i elementy zabezpieczające, jak np.

gilosze / wzory z cienkich kresek mikrodruk druk irysowy recto-verso efekt kątowy

Inne procesy i techniki zabezpieczające związane z nanoszeniem środka kryjącego obejmują m.in.

druk wklęsły (wklęsłodruk) a także np. farby zabezpieczające (np. farba optycznie zmienna (OVI), farba reaktywna).

Pojęcie tło oznacza (zazwyczaj) barwny druk offsetowy stosowany jako tło pod inne techniki zabezpieczające związane z nanoszeniem środka kryjącego i elementy zabezpieczające, jak np.

druk wklęsły (wklęsłodruk), tekst gotowy oraz dane personalne / inne wpisy personalizacyjne w dokumentach zabezpieczonych.

133

Tło / nadruk zabezpieczający zawierające

różne elementy, tu:

gilosze / wzory z cienkich kresek

struktura siatki

mikrodruk

apla

relief cienkokreskowy

Nie należy mylić z tekstem gotowym

120

Tło antykseryczne Tła antykseryczne są to drukowane zabezpieczenia zintegrowane z tłem / nadrukiem zabezpieczającym chroniące przed imitacjami tworzonymi przez kopiowanie. Drukowane obrazy i wzory zawierają wkomponowane w tło (ukryte) informacje (np. w postaci cienkich kresek), które są niewidoczne gołym okiem podczas oglądania w normalnych warunkach, ale stają się czytelne lub widoczne albo powodują skazy (błędy) w kopiach lub reprodukcjach wykonywanych za pomocą skanera.

134

Oryginał Kopia (w idoczny wyraz „COPIE”)

135

Drugi przykład: Struktury cienkoliniowe o zmiennej orientacji i zmiennym kącie (SAM = modulacja kątowa)

Tło antykseryczne

136

213

Wiza

Wiza Schengen (pozwolenie na wjazd) może zostać wydana osobie, która planuje czasowo udać się do któregoś z państw strefy Schengen. Pobyt nie może przekraczać sześciu miesięcy (w większości przypadków), a posiadacz nie może podejmować żadnego zatrudnienia. Ogólnie, pozwolenie na wjazd (wiza) nie jest zezwoleniem na pracę. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki – na przykład dotyczące pewnych zleceń na czas określony.

Wymogi wizowe dla obywateli państw spoza strefy Schengen

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1806 z dnia 14 listopada 2018 r. wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu .

Rozporządzenie zawiera wspólną listę państw, których obywatele mają obowiązek posiadać wizę, przekraczając granice zewnętrzne państwa członkowskiego UE (załącznik I lub wykaz negatywny).oraz

Rozporządzenie zawiera również listę państw, których obywatele są zwolnien i z obowiązku wizowego (załącznik II – wykaz pozytywny): https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX:32018R1806.

Ogólnie wiza krótkoterminowa wydana przez którekolwiek państwo w strefie Schengen upoważnia jej posiadacza do przemieszczanie się w państwach Schengen i pobytów nie przekraczających 90 dni w dowolnym okresie 180 dni. Wizy na pobyty przekraczające te terminy podlegają procedurom krajowym.

Z obowiązku wizowego zwolnieni są obywatele państw spoza UE, którzy posiadają zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.

137

Z obowiązku wizowego zwolnieni są uczniowie spoza UE przebywający stale w jednym

z państw członkowskich i podróżujący wraz ze szkołą do celów wycieczki szkolnej.

Z obowiązku wizowego zwolnione są osoby uznane za uchodźców i bezpaństwowców posiadające dokument podróży państwa członkowskiego, w którym stale przebywają.

Państwa członkowskie mogą przyznawać odstępstwa od obowiązku wizowego lub zwolnienia z obowiązku wizowego wobec pewnych kategorii osób, takich jak np. posiadacze paszportów dyplomatycznych, służbowych i specjalnych. cywilne załogi lotnicze i morskie lub personel pokładowy w lotach awaryjnych/ratowniczych. inne szczegółowe przypadki zwolnień są wymienione w rozporządzeniu;

Przy zachowaniu ściśle określonych warunków i po ocenie dokonanej przez Komisję, inny mechanizm umożliwia tymczasowe ponowne wprowadzenie obowiązku wizowego wobec obywateli państwa spoza strefy Schengen, w przypadku gdy dochodzi do sytuacji nadzwyczajnej wskutek nadużywania systemu bezwizowego przez obywateli państwa spoza strefy Schengen wymienionego w wykazie pozytywnym, co prowadzi do znacznego i gwałtownego wzrostu liczby 1) nieuzasadnionych wniosków o azyl, 2) migrantów o nieuregulowanym statusie lub 3) rozpatrywanych odmownie wniosków o readmisję.

138

(073), (076), (032)

130

Wizerunek posiadacza – metody zespolenia zdjęcia z podłożem

Powierzchnia samoprzylepna Metoda zespolenia z podłożem stosowana w przypadku zdjęć konwencjonalnych.

139

076

Przyklejenie Metoda zespolenia z podłożem stosowana w przypadku zdjęć konwencjonalnych.

073 Izy (nity)

Metoda zespolenia z podłożem stosowana w przypadku zdjęć konwencjonalnych.

140

032 Przymocowanie zszywkami

Uwierzytelnianie: Zob. również: pieczęć sucha Zob. również: pieczęć tuszowa / stempel tuszowy Zob. również: relief Zob. również: Radełkowanie

141

132

Włókna fluoryzujące

Włókna o właściwościach fluorescencyjnych,które stają się widoczne w promieniowaniu UV. Są dodawane do masy papierniczej podczas produkcji podłoża papierowego i służą jako zabezpieczenie.

Włókna fluoryzujące pojawiają się w przypadkowych – różnych na każdej stronie – miejscach i na różnych głębokościach.

W NORMALNYM OŚWIETLENIU mogą one być widoczne ( barwne włókna zabezpieczające) lub niewidoczne.

W promieniowaniu

UV włókna

fluoryzujące mogą

przybierać jedną

barwę lub więcej

barw

Niewidoczne

(w normalnym

oświetleniu) w łókna

fluoryzują

na czerwono,

żółto i zielono w promieniowaniu

UV

fluoryzujący „efekt rozgwieżdżonego nieba”

142

broki fluoryzujące podłoże pozbawione wybielacza optycznego

171

Włókna syntetyczne Włókna syntetyczne są stosowane jako główny składnik w niektórych tradycyjnych specjalnych papierach zabezpieczonych: dzięki nim papier jest bardzo trwały i odporny. Przykłady syntetycznych podłoży drukarskich: Neobond® (np. stare, różowe, składane niemieckie prawo jazdy), Teslin® (ponieważ Teslin® jest dostępny w handlu, materiał ten jest często wykorzystywany do podrabiania dowodów tożsamości) Włókien syntetycznych nie należy mylić z barwnymi włóknami zabezpieczającymi, które nie mają wpływu na właściwości mechaniczne podłoża papierowego. Zob. również: podłoże

143

146

Zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV

farba fluoryzująca (farba widoczna w oświetleniu normalnym),

Nadruk

fluoryzujący

lub nadruk fluoryzujący, (niewidoczny w oświetleniu normalnym) stanowią drukowane zabezpieczenia na laminacie. Umieszczane są zwykle na odwrotnej (= wewnętrznej) stronie laminatu lub między warstwą środka klejącego a laminatem. To chroni je przed ścieraniem i ingerencją.

144

Zabezpieczenie

na laminacie

w idoczne w promieniowaniu

UV: w ielobarwny

nadruk

fluoryzujący

Zob. również: laminat Zob. również: nadruk na laminacie

145

(205)

172

Zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych (tilting effect)

Zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) : obraz lub znak można dostrzec lub dostrzec jego zmianę, gdy dokument ustawi się pod innym kątem, na przykład przy zastosowaniu techniki Sealys Latent Filter Image lub zabezpieczenia Dynaprint®. Zob. również: oświetlenie kątowe .

Technika LFI® –

Latent Filter Image. Chaber może być

widoczny

w pozytywie lub

w negatywie,

zależnie od kąta

patrzenia.

205 Pasek okienkowy (wstążka okienkowa) z efektem ruchu

(MOTIONTM)

Inne rodzaje zabezpieczeń specjalnych wykorzystujących zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) – zobacz:

efekt kątowy perforacja laserowa połączona z zabezpieczeniami specjalnymi wykorzystującymi

zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) zmienny obraz laserowy

Zob. również: okienkowa nić zabezpieczająca Zob. również: element optycznie zmienny (OVD) Zob. również: farba optycznie zmienna (OVI)

146

(113), (114)

158

Zmienny obraz laserowy Widziany obraz zmienia się w zależności od kąta patrzenia. Zob. również: oświetlenie kątowe Zmienny obraz laserowy jest to grawerowany laserowo obraz z zabezpieczeniem specjalnym wykorzystującym zmienne kąty osi optycznych umieszczany na kartach z tworzywa sztucznego: obrazy są grawerowane pod różnymi kątami przez zestaw soczewek cylindrycznych wytłoczonych w powierzchni karty. Przykłady:

113 CLI ® - zmienny obraz laserowy

114 MLI ® - wielokrotny obraz laserowy

MLI ®: w zależności od kąta patrzenia w idać numer seryjny lub rok utraty ważności

147

CLI ®

Zob. również: zmienny mikroelement graficzny do odczytu laserowego

grawerowanie laserowe powtórzony wizerunek

Zob. również: efekt kątowy Zob. również: element optycznie zmienny (OVD) Zob. również: farba optycznie zmienna (OVI) Zob. również: zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych

(tilting effect)

148

(062), (063), (064), (174), (210) 061

Znak wodny Znak wodny należy oglądać pod światło i obserwować go przede wszystkim z zastosowaniem

światła przechodzącego.

W miejscach, w których podłoże jest grubsze, widać obraz ciemniejszy. W miejscach, w których podłoże jest cieńsze, widać więcej światła i obraz jest jaśniejszy.

Jeżeli jednak położyć stronę na ciemnej powierzchni, miejsca jasne stają się ciemniejsze. Następnie należy obejrzeć znak w powiększeniu. Można również oglądać wypukłe i wklęsłe struktury na powierzchni podłoża papierowego w oświetleniu kątowym. Tradycyjne znaki wodne są motywami graficznymi lub wzorami umieszczonymi w papierze podczas jego produkcji: obrazy, tekst lub znaki uzyskane poprzez zastosowanie nacisku na podłoże w procesie produkcyjnym, co prowadzi do ukształtowania się różnych grubości papieru. Są one czasem zwane znakami wodnymi Fourdriniera. Ponieważ obraz lub wzór powstaje wskutek różnicy grubości lub gęstości podłoża papierowego, tradycyjny znak wodny, w przeciwieństwie do drukowanej imitacji, nie uwidacznia się w promieniowaniu UV. Tradycyjnego znaku wodnego nie należy mylić z cyfrowym znakiem wodnym, który jest drukowany, często na materiale drukowanym komputerowo, i stosowany do zaznaczenia własności, lub kiedy cyfra identyfikująca jest zakodowywana w plikach muzycznych, wideo lub graficznych.

149

Wyróżniamy następujące rodzaje znaków wodnych:

064

Znak wodny jednotonowy Znak wodny jednotonowy może być pozytywowy (jaśniejszy od podłoża) lub negatywowy (ciemniejszy od podłoża).

Znak wodny jednotonowy (negatywowy) Znak wodny jednotonowy (pozytywowy)

062

Znak wodny wykonany techniką elektrodruku

150

174

Znak wodny dwutonowy Znak wodny dwutonowy zawiera jednocześnie elementy pozytywowe i negatywowe.

151

063

• Znak wodny wielotonowy Nazwa angielska: cylinder mould watermark, czasem zwany znakiem wodnym cieniowanym. Przez branżę druków zabezpieczonych stosowany na ogół tylko na banknotach, w paszportach i innych dokumentach wartościowych.

152

210

• Znak wodny wielotonowy łączony Znaki wodne wielotonowe mogą być łączone ze znacznie jaśniejszymi, okrągłymi, umiejscowionymi znakami wodnymi typu „SkyLight” (bardzo cienki papier) lub ze znakami wodnymi wykonanymi techniką elektrodruku (062):

Znak wodny Cornerstone® i znak wodny Edgestone są również znakami wodnymi

umiejscowionymi.

Znak wodny

wielotonowy

153

Koniec

186

Niniejszy glosariusz NIE podaje definicji naukowych – jego głównym zadaniem jest pomóc wszystkim tym, którzy na co dzień nie sprawdzają dokumentów zabezpieczonych, w zrozumieniu niektórych ważnych pojęć związanych z elementami zabezpieczającymi stosowanymi w takich dokumentach. W tym celu przedstawiono proste, niewyczerpujące definicje, przykłady i wyjaśnienia. Aby znaleźć dany rozdział w innej wersji językowej niniejszego dokumentu, należy wyszukać go za pomocą szarego trzycyfrowego numeru znajdującego się obok tytułu rozdziału, po prawej stronie u góry. Propozycje usprawnień i uwagi o błędach prosimy kierować do: helpline.PRADO@consilium.europa.eu

© Unia Europejska, 2007-2021 Rada Unii Europejskiej Sekretariat Generalny Dyrekcja Generalna – Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne, Dyrekcja Spraw Wewnętrznych (JAI.1) Rue de la Loi/Wetstraat 175 1048 Bruksela, Belgia, Europa helpline.PRADO@consilium.europa.eu Zezwala się na kopiowanie pod warunkiem podania źródła. W przypadkach gdy do kopiowania lub wykorzystania informacji tekstowych i multimedialnych (dźwięk, obrazy, oprogramowanie itd.) niezbędna jest wcześniejsza zgoda, taka zgoda unieważnia powyższe ogólne zezwolenie i wyraźnie wskazuje wszelkie ograniczenia wykorzystania.