Youth Forum EYE

InM

aced

onian

, Alban

ianan

dEn

glish

WOMEN RIGHTSIN GLOBALPERSPECTIVES

FairytalesfromPoland

Depression & self-confidence

Curiosities ofIslam & RomanReligion...

Our Team

Reporters

Agnieszka Rudkowska

Aleksandra Lazoroska

Bisera Dalcheska

Bárbara Bécares Castaño

Denis Saveski

Ermira Aliu

Kaltrina Kolonja

Laura Vara Garcia

Lidija Mojsovska

Marta Podniece

Translators

Albina Zhuta

Aleksandra Lazoroska

Bisera Dalcheska

Darko Gjorgjijovski

Denis Saveski

Ermira Aliu

Evzi Hani

Filip GolaboskiKate Markoska

Kaltrina Kolonja

Laura Vara Garcia

Natasha Zatarakoska

Radmila Ristoska

Shadie Ademi

Designers

Bárbara Bécares Castaño

Laura Vara Garcia

Marta Podniece

Editors

Bárbara Bécares Castaño

David Koch

Evzi Hani

Jasmina Karadinovska

John Mclaughlin

Laura Vara Garcia

Marta Podniece

Coordinator of magazine

¨Do Right¨

Biljana Dimovska

Last article in april issue of aprilili

was a joke for april fools!!!!

Тестови, училишни книги, многу нешта кои треба да се направат, ичекање на малку слободно време. Мај е. Месецот кога времето еубаво и расположението на луѓето по улиците е дури подобро, но

исто така месецот кога сите ученици треба да учат дома. Но има време и за другинешта. Прочитајте го списанието и можете многу да уживате.Во март беше прославен интернационалниот ден на жената. Овде во Македо-нија е многу често да и се честита на жената и да и се подарат цвеќиња илинекои други подароци. Но дали ние навистина ги почитуваме Правата на же-ните? Ова е нешто што ние никогаш не треба да го заборавиме, и поради оваво Do Right сакаме да зборуваме за жените овој месец.Школската година е при крај па и новите изданија на Do Right исто така. Ова епредпоследното издание пред да започне летото. Youth Forum EYE конечно ќеима Веб страна каде што сите изминати списанија ќе бидат прикажани исто какои некои нови. Со среќа на вашите испити и честитки на оние кои се матурантиоваа година.

Hello Young Spirit ofStruga!

Exams, schoolbooks, lots of things to do, and now just waiting forsome free time. It’s May. The month when the weather is nice and

the mood of the people in the streets is even better, but when all the students haveto study at home. But there is time for other things. Read this Magazine and thereis lots to enjoy.International Women’s Day was celebrated in March. Here in Macedonia it is verycommon to congratulate women and give them some flowers or other presents. Butdo we really respect Woman’s Rights? That is something that we should never forget,and that is why Do Right wanted to talk about women this month.The School year is ending so are the new issues of Do Right. This is the second lastedition before the summer arrives. Youth Forum EYE will soon have a Web Sitewhere all the past magazines will be uploaded as well as some new articles. Goodluck in your exams and Congratulations to those who will graduate now.

Provime, libra shkolle, shumë punë për tu mbaruar, që më në fundtë shijohet pak kohë e lirë. Gjendemi në muajin maj, muaj ku atmos-fera mrekullueshme mund të vërehet më së miri nga fytyrat e

njerëzve të cilët shijojnë këto ditë të ngrohta duke shëtitur, të mos harrojmë se edhevet panorama e Strugës ia shton kënaqësinë dhe bukurinë kësaj shëtitjeje. Mirëpojo çdo kush e ka të njëjtin fat, ka të tjerë që duhet të mësojnë të mbyllur në shtëpi.Mos u mërzitni ka edhe gjëra tjera për tu argëtuar. lexoni numrin e ri të revistëssonë dhe do të kënaqeni pa masë.Në muajin mars bashkarisht e festuam ditën ndërkombëtare të gruas. Këtu nëMaqedoni vërejtëm se tashmë është bërë zakon të çohen urata dhe dhurata tëndryshme si shenjë respekti. Por nuk duhet harruar fakti se sa në të vërtetë ne i re-spektojmë këto të drejta! Gjithsesi kjo ka qenë një nga arsyet përse “DoRight” ufokusua më shumë në këtë temë për atë muaj!Ahtu si edhe për vitin shkollor edhe botimit tonë për këtë vit po i afrohet fundi. Fo-rumi Rinor “Eye” së shpejti do të ketë edhe faqen e vet të internetit, ku ju do tëmund ti gjeni të gjitha numrat e këtij viti si dhe disa shkrime shtesë. Ju dëashirojmëfat në provimet tuaja dhe suksese të mëtutjeshme atyre që do të diplomojnë.

Photography

Bárbara Bécares Castaño

Marta Podniece

Marshal Tito 866330 StrugaRepublic of MacedoniaTel: +389 46789360contact@youthforumeye.org.mk

Youth Forum EYE

4

Touch of Mystery

Have a [In]Sight

Be informed

On Spotlight

Know Yourself

Curious mind

Tales ofNature Boy

7

13

16

22

25

28

31

INDEXPoints of view

Know your opportunitiesafter high-school

Fairytales and reality found inPoland

The Alchemistby PaoloCoelho

Traditions in the Islam

Roman Gods

By Ilija Dimoski

Depression and Self-Confidence

Woman in Islam...... and women in the world.

Explore the world

Is it just a mystery orsomething more...?

10

Points of ViewИсламски начин на живот By Ermira Aliu. Translated by Aleksandra Lazoroska and Natasha Zatarakoska.

Изворот на нашето однесување и дејствувања доаѓа од нашата вера, традициите и моралот. Сè што не опкру-жува е раководено од нешто надприродно. Религијата е една од оние закони кои го регулира, организира на-шиот живот на тој начин, така што може да имаме корист од неа и да живееме среќен живот. Јас сум муслиманкаи јас верувам во исламот. Зборот Ислам потекнува од Арапскиот јазик и значи Поднесување-поднесување наволјата на Бог. Верникот се нарекува муслиман, од Арапскиот јазик, што значи "оној кој го поднесува Бога". Да се биде муслиман, да се следат правилата на исламот е навистина добра судбина, бидејќи овие правила воисламот имаат за цел да направат верникот да ги стави сите сомнежи зад себе. Во исламот се вели дека двоумењето ја правивербата посилна, колку повеќе се сомневате, толку повеќе дознавате нови факти кои ќе ја зајакнат и зголемат вашата верба. Дасе зборува за исламот, треба да се напишат многу книги. За да се зборува за правила на однесување, за забрани и дозволи, заобичаи и празници, за историјата и придонесувачите, за книгите и натприродните суштества,... ви треба цел живот.Муслиманите веруваат во Алах, кој е еден кој создал сè што е живо, на целиот универзум и тој е оној кој ги контролира сите нив

и ги става нив во движење. Исламот е донесен на Земјата преку натприродни суштества, ангели, кои имдаваат на луѓето смисла на правење добро и лошо. Од друга страна, постои сатаната, кој ги поттикнува луѓетода прават лоши работи. Исламот се ширел со помош на пророците, првиот е Адам како и последниот Му-хамед како што Благовештението на исламот е поднесено од страна на Светите Книги и последната од ниве Куранот- книга која служи како водич за натамошен среќен и здрав живот. Секој почеток има, свој крај,секој

живот завршува со смрт. Во исламот се верува дека после смртта, човековата душа, продолжува даживее во т.н. задгробен живот т.е.во Рајот или Пеколот. Ова е одлучено на Денот за правда, деноткога сите луѓе треба да одговараат за своите дела.

Основните обврски на еден муслиман се: Молитва на Namaz, пет дпати дневно,со позиција од страна насонцето. Постот е уште една обврска за секој муслиман, кој трае 30 дена во месецот на Рамазан.Во текот на овој месец, не е дозволено да се јаде ништо од изгрејсонце до зајдисонце. Муслима-ните кои живеат во добри финансиски услови се должни на хуманост, чин да им се помогне наоние кои се помалку среќни од нив, затоа што муслиманите се еднакви едни на други. Споредоваа финансиска можност, секој муслиман еднаш во животот, треба да оди на аџилак во Мека,во местото наречено Qaba. Qaba е првиот верски храм во историјата на исламот.

Исламски празници

Исламската година се пресметува според месечината ане сонцето. Исламската година има 12 месеци и 355дена. Почетокот на календарската година започнува однајголемиот ден во исламската историја:Аџилакот наМухамед од Мека во Медина на 16 јуни.Најважните празници се: -Исламската нова година, денот кога започнува НоватаГодина, а тоа било во 1431 год. -Роденденот на Мухамед-Мевлуд на кој секој муслимансе собира со своите пријатели и пеат Мевлуд. -Фитр Бајрам или Рамадан Бајрам кој се слави од 3 до 5дена, веднаш откако месецот на постот завршува. Наовој ден, муслиманите стануваат рано за да одат во џа-мија, децата носат нова облека и заедно со своите ро-дитиели ги посетуваат нивните роднини и пријатели.Најмладите им бакнуваат рака на постарите како знакна почит, а потоа добиваат подароци. На овој ден, же-ните подготвуваат благи работи како што е баклавата.

-Курбан Бајрам е ист како и Фитр Бајрам, само штона овој ден муслиманите колат Курбан, жртва.

Исламско однесување

Доброто образование ја претставува вистинскатаубавина кај една личност. Исламот учи како да се од-

несуваме кон себеси, другите и како да бидеме мо-рални.Не учи на почит, добри односи со другите, како

да го зачуваме чисто нашето тело, како да се облекуваме,што да јадеме, што да пиеме.Исламот забранува пиење ал-кохол и јадење свинско. Исламот има и строго дефинираниправила во врска со облекувањето.За жените, женскототело треба да биде целосно покриено освен рацете, лицетои нозете. На жената не и е дозволено да носи тесна итранспарентна облека. Шамијата се носи бидејќи косатасе смета за убавина, дел од жената кој е зачуван само заочите на семејството и споругот. Бог им дал на сите луѓе мозок и способност за мислење,па на нив е да одлучат дали ќе ги почитуваат овие пра-вила.Ние, Муслиманите, веруваме дека се е запишано инашата судбина е решена, но сепак пред нас има две ал-тернативи кои не носат на различни правци. Половина ододлуката е во наши раце. Мојата религија е одредена уште од моето раѓање и јас сумизрасната и воспитана по овие правила и традиции. И акоби ја имала можноста да избирам, повторно ќе ја донесевистата одлука. Исламот има строги правила кои што требада се следат за да се почувствуваш како вистински верник,но нештата кои се поважни и поценети во Исламот сесрцето, добрината, однесувањето и несебичноста.

Points of ViewJeta Islame By Ermira Aliu.

Burimi I sjelljeve dhe veprimeve tona vjen nga besimi, traditat dhe morali. Cdo gje qe na rrethon dhena pret udhëhiqët nga dicka superiore. Feja është një nga ato ligje që rregullon, sistematizon jetën tonënë mënyrë që ne të përfitojmë nga ajo dhe të kemi një jetë të lumtur. Unë jam muslimane dhe besoj nëfenë Islame. Fjala Islam nga arabishtja do të thotë “Nënshtrim”- nënshtrimi ndaj vullnetit të Zotit. Ndjekësi, bes-imtari i Islamit quhet Musliman që nga arabishtja do të thotë : “ai i cili i nënshtrohet Zotit”. Të jesh një musliman, të ndjekëshrregullat e Islamit është me të vërtetë një fat i mirë, pasi gjithcka e urdhëruar në Islam ka arsyetimin e vet për të bindur dhepër të larguar dyshimet nga besimtari. Në Islam thuhet se dyshimi përforcon besimin, pasi sa më tepër të dyshon në vërtetës-inë e dickaje, aq më tepër zbulon fakte të reja që përforcojnë dhe rrisin besimin. Të flasësh për Islamin,duhet tëshkruash libra të tërë. Të flasësh për rregullat e sjelljes, për ndalimet dhe lejimet, për traditat dhe festat, për historinëdhe kontribuesit e saj, për librat dhe qëniet ndërnjerzore, për Sunduesin fuqiplotë, të duhet një jetë të tërë.Muslimanët besojnë tek Allahut, i cili është ai i cili ka krijuar gjithcka të gjallë, të gjithë Universin, dhe është ai i cilikontrollon gjithcka dhe vë në lëvizje dukuritë. Islami është dërguar në tokë me anë të qenieve mbinatyrore, eng-jejve, të cilët I japin njeriut ndjenjën e të vepruarit mirë ose keq. Nga ana tjeter qëndron djalli që I nxitnjerëzit në veprime të këqija. Feja është përhapur me anë të pejgabmerëve, I pari ka qëne Ademi a.s.dhe I fundit Muhammedi a.s.Shpallja e Islamit ka zbritur me Librat e Islamit dhe libri I fundit ështëKu’rani, libër I cili shërben si udhëheqës I një jete të lumtur dhe të shëndoshë. Cdo fillim ka edhefundin e vet, cdo jetë ka edhe vdekjen. Në Islam besohet se pas vdekjes, shpirti i njeriut sëbashkume veprat e tij vazhdon pasjetën në Parajsë ose Ferr. Kjo përcaktohet në Ditën e Gjykimit, dita kurnjeriu do të përgjigjet për veprat e tij të mira dhe të këqija.

Festat Islame: Viti islam llogaritet sipashënës e jo diellit, ka 12 muaj dhe 355 ditë. Fillimi i vitit kalendarik tëmuslimanëve është marrë ngjarja më e madhe e historisë islame: Sh-përngulja e Muhammedit nga Meka në Medinë më 16 qershor. Festatmë të rëndësishme të muslimanëve janë:Viti i Ri Islam, dita kur fillon viti i ri islam. Ne jemi viti 1431. Dita e lindjessë Pejgamberit Muhamed-Mevludi në të cilën ditë Cdo muslimanmbledh të njohurit dhe të afërmit e tij dhe kendojnë Mevludin.Fitër Bajrami ose Bajrami i Ramazanit i cili festohet 3 deri 5 ditë men-jëherë pas përfundimit të muajit të Ramazanit. Në këtë ditë duhet zgjuarherët për të shkuar në xhami ku falet Namazi i Bajramit. Fëmijët vishenme rroba të reja dhe sëbashku me prindërit shkojnë për vizitë tek tëafërmit, fqinjët dhe miqtë. Më të vegjëlit ua puthin dorën në shenjë re-spekti dhe ato u japin dhurata atyre. Shtëpiakët shërbejnë ëmbëlsira përmiqtë sic është bakllavaja. Kurban Bajrami është një festë e cila festohetnjëjtë si Fitër Bajrami vetëm se në këtë ditë theret kurban.

Sjellja Islame: Edukata e mirë paraqet bukurinë e njeriut. Islami mëson se si të sillemi ndaj vehtes,ndaj të tjerëve dhe si të jemi të moralshëm. Na mëson se si të respektojmë,si të sillemi me të tjerët,sitë mbajmë trupin të pastër, cfarë të veshim, cfarë të hamë.Islami ndalon pirjen e alkoolit dhe ngrëniessë mishit të derrit. Këto islami i ka ndaluar dhe për këtë ka shkak.Islami ka përcatruar edhe rregulla në lidhje me veshjen e muslimanëve. Sa i përket femrave,trupi i njëfemre duhet të jetë i mbuluar plotësisht duke përfshirë edhe flokët përveq fytyrës,duarve dhe këm-bëve.Nuk duhet të veshë tesha të tejdukshme dhe të ngushta. Shamia mbahet pasi flokët llogaritensi bukuri,si pjesë intime e një femre dhe flokët mund tregohen vetëm para bashkëshortit,familjes dhetë afërmve. Zoti i dha mendje dhe aftësi për të menduar conjërit dhe është në duart e tij nëse ai do ti respëktojëtë gjitha këto. Ne muslimanët besojmë se gjithcka është e shkruar, dhe fati jonë është i përcaktuar,mirëpo prapë përpara nesh gjithmonë ka dy alternativa të cilat na cojnë nëpër rrugë të ndryshme.Parapëseprapë gjysma e zgjedhjes sonë është në duart tona.Fenë time ma kanë përcaktuar me vet lindjen, dhe unë jam rritur dhe edukuar sipas këtyre tradtitavedhe edukimeve, dhe nëse do të më ishtë dhënë mundësia të zgjidhja, unë nuk do të kisha bërë zg-jedhje tjetër. Islami ka rregulla të rrepta, ka kufizime, mirëpo e gjitha është për të mirën tonë,pasigjithcka është e arsyetuar. Islami ka rregulla që duhet të ndicen për të tu ndjerë si besimtar ivëtrtetë,mirëpo ajo që vlerësohet më tepër është zemra e njeriut, mirësia, sjellja dhe jo egoizmi.

Detyrat kryesore të një muslimani janë : Faljae Namazit, i cili falet pesë herë në ditë, gjatë vdondryshimi të pozitës së diellit. Agjërimi ështëobligim i cdo muslimani, i cili mbahet gjatë muajittë Ramazanit dhe zgjat 30 ditë. Gjatë këtij muaji,muslimanët nuk konsumojnë asgjë prej lindjesderi në perëndmin e diellit. Muslimanët që kanë,që jetojnë në kushte të mira i financiare kanë përobligim që një pjesë nga pasuria e tyre ta ndajnëpër ato më të pafatët, pasi të gjithë muslimanëtjanë të barabartë ndërmjet veti. Sipas asajmundësie financiare,cdo musliman e ka përobligim që njëherë në jetë të vizitojë qyetetin eMekës, në vendin e quajtur Qabe. Qabja ështëtempulli fetar i parë në historinë e Islamit.

Points of View

Islamic way of living By Ermira Aliu.The source of our actions and behavior comes from our faith, traditions and morals. Everything that surrounds us ismanaged by something superior. Religion is one of those laws that regulates and organizes our life in that way so wecan benefit from it and live a happy life. I am a Muslim and I believe in Islam. The word Islam comes from Arabian lan-guage that means Submission-submission to the will of God. The believer is called Muslim, from Arabian language whichmeans “the one who submits to God”.To be a Muslim, to follow the rules of Islam is really a good fate, because everything ordered within the rules of Islamhas as it's reasoning to make a believer forget all of he's doubts. In Islam it is said that dubiety makes the faith stronger,as much as you doubt, you discover new facts that strengthen and grow your faith. To talk about Islam, you have towrite many books. To talk about rules of behavior, for forbiddances and permits, for traditions and holidays,about it's history and contributors, about it's books and supernatural beings, you need a lifetime.Muslims believe in Allah, who is the one who created everything alive, the whole Universe and he isthe one who controls them all and puts them in movement. Islam is brought to Earth with the su-pernatural beings, angels, who give to humans the sense of doing good and bad. On the other side,there is the Satan, who stimulates people to do bad. Islam is spread with the help of the prophets,the first is Adam a.s. and the last is Mohammed a.s.The annunciation of Islam is brought by the HolyBooks, and the last of them is Qu’ran ,a book that serves as a guide for living a happy and healthy life.Every beginning has it's end, every life has it's death. In Islam is believed that after death, the persons soul along withthe persons good and bad deeds continues to it's afterlife in Heaven or Hell. This is determinate on the Day ofJudgment ,the day when all humans have to an-swer about their deeds.

The primary obligations of a Muslim

are: The praying of Namaz, five dailypraying’s, made by the position of thesun. Fasting is another obligation forevery Muslim, which lasts 30 days inthe month of Ramadan. On this month,it’s not allowed to eat anything fromsunrise to sunset. The Muslims that livein good financial conditions are obli-gated of almsgiving, an act to helpthose who are not as lucky as them,because Muslims are equal to eachother. According to this financial possi-bility, every Muslim once in a lifetime,has to do a Pilgrimage to Mecca, in theplace called Qaba. Qaba is the first re-ligious temple in the history of Islam.

Islamic Holidays: The Islamic Year is calculated according to themoon and not the sun, the Islamic calendar has 12 months and 355days. The beginning of the calendar is taken from the biggest dayin Islamic history :The Pilgrimage of Mohammed from Mecca toMedina on June 16th. The most important holidays are the IslamicNew Year, the day when the New Year begins. This is the year 1431.The Birthday of Mohammed-Mevlud,in which day every Muslimgathers his friends and family to sing the Mevlud. Fitr Bajram or Ra-madan Bajram which is celebrated from 3 to 5 days,imidiatelyafter the Month of fasting finishes. In this day, Muslims wakeup early to go to the mosque, the kids dress up with newclothes and together with their parents they visit their rela-tives and friends. The youngest ones kiss the elder peopleshands as a sign of respect, and then they receive a gift. For thisday, women prepare sweets for the guests such as baklava. AndKurban Bajram is the same as the Fitr Bajaram,only that on thisday muslims butcher a Kurban,a sacrifice.

Islamic Behavior: Good education represents the true beauty of a person. Islam teaches us how to behavetowards ourselves, towards others and how to be moral. It teaches us respect, good relationships with oth-ers, how to keep our body clean, how to dress, what to eat, what to drink. Islam prohibits drinking alcoholand eating pork. Islam has determined rules about dressing too. As for women, a female body has to becovered completely except the hands, the face, and the feet. She isn’t allowed to wear tight and transparentclothes. The handkerchief is worn because the hair is considered as a beauty ,a reserved part of a femaleand is allowed to be shown only in front of the family and her husband. God gave all the humans a brain and the ability to think, so it's in their hand if they will decide to respectthese rules .We, Muslims, believe that everything is written, and our destiny is determined ,but yet again infront of us there are always two alternatives that lead us in different paths. Half of the decision is in ourhands. My religion is predetermined from my birth, and I am raised and educated by these rules and tradi-tions, and if I had had the chance to choose, I would have made the same decision. Islam has strict rulesthat have to be followed so you can feel like a true believer, but the things that are more important and

more valued in Islam are the heart, the kindness, the behavior and unselfishness

De vita RomanoRum:се уште атрактивна и интересна!

Од легендарниот период на Рим, па се до основањто на РимскотоЦарство, римјаните верувале дека боговите се одговорни за нив-ниот живот на Земјата. Во нивна чест, тие граделе храмови вокои се молеле и оставале дарови мислејќи дека на овој начин

ги смируваат боговите и го намалуваат нивниот гнев.

Едни од најпознатите

имиња на богови во Рим-

ската религија биле:

-Јупитер – врховен Бог (Iupiter Optimus), постоел уште во

времето на етрурските кралеви. Во прво време, тој бил

поврзан со невремето, грмотевицата и молњата, а подо-

цна станал заштитник на сите Римјани и нивен моќен

сојузник за време на војни.

-Јунона – заштитничка на жените, врховна божица и со-

пруга на Јупитер. Се верувало дека таа ги гледа и ги за-

штитува жените и затоа од Римјаните е наречена “онаа

што му овозможува на детето да ја види светлината на

денот”. Секоја година во Март, жените одржувале фести-

вал во чест на Јунона наречен ‘’Matronalia’’. Исто така, во

овој месец многу Римјани стапувале во брак.

-Минерва – божица на војната, мудроста и итрината, ќерка на Јупитер и Јунона. Покрај ова, се смета дека

таа е и творец на музиката.

-Керера – божица на плодноста (семињата, жетвата и овошјето), ќерка на Сатурн и Реа. Била славена во

тајни женски ритуали кои се изведувале во текот на месец Мај.

-Марс – бог на војната, син на Јунона и на еден магичен цвет. Се верува дека тој е таткото на Ромул и Рем.

-Дијана – божица на ловот, мајка на дивите животни и шумите. Се одликувала со сила, убавина и ловечки

способности.

-Венера - божица на убавината и љубовта, ќерка на Јупитер и Ди-

дона, иако некои сметаат дека е создадена од морската пена во мо-

ментот кога умирал Уран. Таа им носела среќа и задоволство на

Боговите и луѓето.

-Меркур – гласник на боговите, исто така е поврзан со мирот и про-

сперитетот.

- Плутон – бог на подземниот

свет, тој управувал со светот на

мртвите.

- Нептун – бог на морето, од не-

говата волја зависела судби-

ната на морепловците и затоа

пред пловидба му принесувале

жртви.

Без религијата, историјата на

Римјаните е некомплетна. Ори-

гинална, изворна, совршена и

привлечна за секој човек.. сто-

тици години потоа!

By Aleksandra Lazoroska.

De vita RomanoRum:Religjioni Romak: Ende atraktiv dhe interesant!

By Alkesandra Lazaroska. Translated by Ermira Aliu.

Që kur është formuar Perandoria Romake,populli romak mendonte se jeta e tyre ne Tokë është ”faji”

i Zotit.Për nder të Perëndive,ato ndërtuan shumë tempuj ku luteshin,linin dhurata dhe me anë të

veprimit në këtë mënyrë mendonin se Perënditë do ti zvogëlonin mëkatet e tyre.

Perënditë më të famshëe në Religjionin Romak ishin:

-Jupiteri-Perëndia supreme(Iupiter Opti-mus)-ekzistonte edhe në kohën e mbretërveEtrusk.Në fillim,ai ndërlidhej mefurtunën,bubullimën dhe vetëtimën mirëpomë vonë ai bëhet mbrojtësi i të gjithë Ro-makëve dhe aleati i tyre i fortë nëpër luftëra. -Juno-mbrojtësja e gruas-Perëndeshësupreme dhe gruaja e Jupiterit.Besohet seajo kujdesej dhe i mbronte grate dhe përkëtë shkak romakët e quajtën atë ”ajo e cila imundëson fëmisë të shikojë dritën editës”.Cdo vjet në Mars kishte një festival irganizuar nga gratë romake për nder të Juno-s i quajtur ”Matronalia”.Gjatë Marsit,shumëcifte martoheshin. -Minerva-perëndesha e luftës,mencurisë dhe dinakërisë-bija e Jupiterit dhe Junos.Ajo gjithashtu llogaritet si kri-juesja e muzikës. -Ceres-perëndesha e pjellorisë(e korrjes dhe frutave)-E bijae Saturnit dhe Reës.Emri i saj festohej me rituale te fshehtatë grave të cilat bëheshin gjatë muajit Maj. -Mars-Perëndia e luftës-i biri i Junis dhe një lulejemagjike.Besohet se ai është babai i -Romulit dhe Remit. -Dijana-Perëndesha e gjuetisë dhe nëna e kafshëve të egradhe pyjeve.Ajo karakterizohej me forcë,bukuri dhe aftësi

për gjueti. -Venera-Perëndesha e bukurisë dhedashurisë.E bija e Jupiterit dheDidonës,disa mendojnë se ajo është krijuarnga shkuma e detit në momentin kur Uranipo vdiste.Ajo solli kënaqësi deh lumturi përPerëndite dhe njerëzit. -Merkuri-I dërguari i Perëndive-aigjithashtu ndërlidhet me prosperitetin dhepaqen. -Plutoni-Perëndia e Botës Nëntokësore-aimenaxhonte botën e të vdekurve. -Neptuni-Perëndia e Detit-Fati i lundruevemvarej nga dëshira e Neptunit dhe paralundrimit,ato sakrifikonin.

Pa religjionin e tyre,historia e PopullitRomak do të ishte e pakompletuar.Origji-nale,perfekte dhe dicka që definitivishtështë atraktive për cdo njeri....pas qindraviteve më pas!!!

De vita RomanoRum:Roman Religion-still attractive and interesting!

Since the Roman Empire was founded, Roman people thought that their lives on Earth were God’s

doing. In honor of the gods , they built many temples where they prayed and left gifts, thinking that

in acting this way, the gods would reduce their sins.

The most famous Gods’ names in Roman Religion were:•Jupiter - supreme god (Iupiter Optimus), existed even in the timeof the Etruscan kings. At first, he was connected with storms, thun-der and lightning, but then he became a protector of all Romansand their powerful ally in wars.•Juno - protector of women, supreme goddess and Jupiter’s wife.There was a belief that she looked after and protected women andthus the Romans named her “the one who enables a child to seethe daylight”. Every year in March there was a festival organizedby the women in honor of Juno called “Matronalia”. In March,many couples entered into marriage.•Minerva - goddess of war, wisdom and cunning, Jupiter and Juno’sdaughter. She is also considered a creator of music.•Ceres - goddess of fertility (the harvest and fruit), Saturn andRea’s daughter.Her name was celebrated in secret rituals forwomen that were performed in May.•Mars - god of war, son of Juno and a magical flower. It is believedthat he was the father of Romulus and Remus.

•Diana - goddessof the hunt andbirth-mother ofwild animals andforests. She wascharacterized by force, beauty and hunting abilities. •Venus - goddess of beauty and love, Jupiter and Didona’s daughter.Some believed that she was created by sea foam in the momentUranus died. She brought happiness and pleasure to the gods and peo-ple.•Mercury - messenger of the gods, also connected to peace and pros-perity.•Pluto - god of the underworld, managed the world of the dead.•Neptune - god of the sea; the destiny of navigators depended on hiswish and before navigation, they sacrificed to him.

Without their religion, the history of the Romans would be incomplete. It is original, perfectand something that is definitely attractive to every person…hundreds of years later!

By Aleksandra Lazaroska. Translated by Filip Golaboski.

Minerva

Jupiter

Веројатно ова не е прв пат некој да ви го поставува ова прашање, а и деновите исполнети со звукот наѕвончето кое го означува почетокот на големиот одмор наскоро ќе завршат Време е да одлучите штоќе правите понатаму. Послушајте ги советите на вашите роднини, пријатели и професори, но најважное да се послушате себеси: што сакате, во што сте добри, но најважно од се: Дали сакате да продолжитена студирање, колку долго сакате да студирате и што сакате да студирате. Пред да донесете било каква одлука, секогаш е важно да се има што е можно повеќе информации, дабарате на интернет или да разговарате со личност која ја има соодветната информација. Веќе имате од-лучено кое средно училиште го сакате, па можеби би сакале да продолжите со нешто кое е поврзаносо тоа што го правите сега или можеби сте сфатиле дека сакате да се занимавате со нешто друго. Ова еодлично време да размислите за тоа. Добар начин за полесно да се одлучите е да погледнете во програмата со предмети, прочитајте за пред-метите или ако е можно, отидете на предавање за подетално да дознаете што би можеле да очекувате. Во Струга и Охрид има широк опсег на факултети. Некои од нив се приватни, како ФОН или Меѓународ-ниот Универзитет а некои се државни факултети. Како што и претходно спомeнавме, многу е важновнимателно да се прочитаат програмите од секој универзитет затоа што може да имаат разни варијации.Друга работа која би требало да ја земете во предвид се останатите активности кои универзитетите гиовозможуваат: спортови, студентски здруженија, меѓународен потенцијал и др.

Може ли да добијам стипендија за да ги платам моите студии?

Да, Министерството за образование нуди широк круг на стипендии за учење во државните универзитетиво Македонија и во соработка со другите земји, за учење во странство. За повеќе информации, прове-рете го сајтот на Министерството за образование: www.mon.gov.mk Исто така, секоја година ФОН Универзитетот нуди 100 стипендии за новите студенти. Вие треба да ја по-полните апликацијата онлајн, а тие ќе ги одберат оние со подобра академска позадина. Крајниот рок запријава веќе истече, но имајте го ова во предвид за идната година!Секоја година во Април има настан кој се одржува во Скопје: „Денови на образование и кариера“ наскопскиот саем. Ова е одлична можност за да се информирате за различни универзитети како и изборза кариера во Македонија или странство.

By Laura Vara Garcia. Translated by Aleksandra Lazoroska.

Што ќе правите после училиштето?

Некои универзитети во Македонија

Државни универзитети и факултети

“Ss. Cyril and Methodius” University - Skopje

(www.ukim.edu.mk)

University “St.Kliment Ohridski” - Bitola (www.uklo.edu.mk)

“Goce Delcev” University – Shtip (www.ugd.edu.mk)

State University of Tetovo – Tetovo (www.unite.edu.mk)

International University of Struga - Struga (www.eust.edu.mk)

Приватни универзитети и факултети

South Eastern European University – Tetovo (www.seeu.edu.mk)

European University - Republic of Macedonia

(www.eurm.edu.mk)

FON University – Skopje and Struga (www.fon.edu.mk)

New York University Skopje – Skopje (www.nyus.edu.mk)

University American College Skopje – Skopje (www.uacs.edu.mk)

MIT University – Skopje (www.mit.edu.mk)

International Balkan University – Skopje (www.ibu.edu.mk)

Дојди каков што си,каков што беше, каковшто сакаш да бидеш.Како пријател, какопријател, како стар не-пријател. Не брзај се,побрзај, изборот е твој,не доцни. Одмори се,како пријател, какостар спомен.

By Laura Vara Garcia. Translated by Kaltrina Kolonja.

Cfarë do të bëni pasi të mbaroni shkollën e mesme?

Disa Univerzitete në Maqedoni

State Universities and Faculties

“Ss. Cyril and Methodius” University - Skopje

(www.ukim.edu.mk)

University “St.Kliment Ohridski” - Bitola (www.uklo.edu.mk)

“Goce Delcev” University – Shtip (www.ugd.edu.mk)

State University of Tetovo – Tetovo (www.unite.edu.mk)

International University of Struga - Struga (www.eust.edu.mk)

Private Universities and Faculties

South Eastern European University – Tetovo (www.seeu.edu.mk)

European University - Republic of Macedonia

(www.eurm.edu.mk)

FON University – Skopje and Struga (www.fon.edu.mk)

New York University Skopje – Skopje (www.nyus.edu.mk)

University American College Skopje – Skopje (www.uacs.edu.mk)

MIT University – Skopje (www.mit.edu.mk)

International Balkan University – Skopje (www.ibu.edu.mk)

Me siguri nuk është hera e parë që dikush ju pyet juve këtë pyetje, dhe ditët e cingërrimit të ziles për pushim,do të përfundojnë së shpejti, prandaj është koha të vendosni se cfarë do të beni më vonë. Dëgjoni këshillatdhe udhëzimet që të afërmit, profesorët ose miqët ju japin ju, por është shumë me rëndësi të dëgjonivetvetën: cka doni ju, ku jeni të mirë, dhe më e rëndësishmja nga këto është: a doni të vazhdoni studimet,për sa kohë doni të studioni dhe pse do të dëshironit të studioni.Para se të mirrni një vendim, është shumë me rëndësi të mirrni sa të mundeni, duke parë në internet oseduke biseduat me njerëz të cilët kanë mundësi tju japin një informacion të atillë. Ju gjithashtu keni zgjedhurcilin drejtim nga edukimi i dytë ju është nevojitur, ndoshta ju doni të vazhdoni me dicka të lidhur me atë qëbëni tani, ose ndoshta ju vetëm më keni realizuar atë dhe dëshironi të bëni dicka komplet ndryshe. Kjo ështëkoha e duhur për të menduar për atë.Rruga më e mirë për të vendosur se cafrë doni të bëni është të shqyrtoni një rrjeshë program, të lexoni përatë program dhe cfarë titujsh ofron ai, nëse është e mundur ose jo, kalim në literature për kontrollë se cfarëmund të prisni pas diplomimit.Në Strugë dhe në Ohër ka një linjë të gjërë të universiteteve. Disa prej tyre janë private si FON ose universitetiinternacional dhe disa janë fakulltete publike. Sic përmendëm më herët është shumë me rëndësi të lexohenprogramet për secilin universitet sepse atom und të kenë shumë ndryshime. Dicka tjeter që duhet të mirrëtnë konsiderat janë aktivitetet që universiteti posedon sic janë: sporti, shoqëria studentore, prespektiva inter-nacionale dhe të tjera.

A mund të marrë bursë për të paguar studimet?

Po, ministria e edukimit ofron një linjë të gjërë të bursave për studime në universitetet publike në Maqedonidhe në pajtim me qytete tjera, për të studiuar jashtshtetit. Për të marrë më shumë informacione në lidhjemë ketë që thamë, vizitoni faqen e ministrisë dhe shikoni për bursat: www.mon.gov.mkUniversiteti FON gjithashtu ofron 100 bursa cdo vitë për studentët e rinj, ju duhet të plotësoni aplikimin onlinedhe ato do të selektojnë nja me një prapavijë të mirë akademike. Koha e palikimit ka përfunduar por mbanimend për vitin e ardhshëm!Cdo vitë në Prill mbahet një ngjarje e cila mbledh shumë vendë në Shkup kjo quhet “Dita e edukimit dhe kari-erës” në Shkup në panairin e ekspozimit të lëmive; kjo është një mundësi e shkëlqyer për të marrë informa-cione për ndryshimet e universitetevr dhe zgjidhje kariere në Maqedoni e gjithashtu një program për të shkuarjashtë.

“ Bëju ashtu sic je, atje ku

je dhe ashtu sic dëshiron

të bëhesh. Si një shokë i

mire për shokët e mirë

dhe si një armik i vjetër

për armiqt. Merre kohën

tënde, nxitoni, zgjedhja

është e jotja, mos u vëno.

Merrë pushim, si një

shokë, si një kujtim të

vjetër “

What are you going to do after high-school?By Laura Vara Garcia.

It is probably not the first time that someone is asking you this question, and the days ofthe bell ringing for the break are going to be over soon and it is time to decide what you

want to do afterwards. Listen to the advice that your relatives, teacher or friends give you,but it is more important to listen to yourself: what do you like, what are you

good at, and most important of all: Do you want to continue studying,for how long do you want to study and what do you would like to study.

Before making any decision it is always very important to get as muchinformation as you can, looking on Internet or talking to people who

might have such information. You have already chosen which type ofsecondary education you wanted, so maybe you want to continue with

something related to what you are doing now, or maybe you just realized that you want to do somethingtotally different. This is the perfect time to think about it.

A good way to decided what you would like to do is to look through the course program, read about what the sub-jects about and, if it is possible, jump into a lecture to check out what you can expect from the degree. In Struga and Ohrid there are a wide range of universities. Some of them are private like FON or the InternationalUniversity and some are public faculties. As mentioned before it is very important to carefully read the programsof each university because they can have many variations. Another thing to take into consideration is the otherkinds of activities that the university provides: sports, students associations, international prospective, and so on.

Can I get a scholarship to pay for my studies?

Yes, the ministry of education offers a wide range of scholarships to study in public universities in Macedonia andin collaboration with other countries, to study abroad. To get more information about these grants check out thewebsite of the Ministry and look for scholarships: www.mon.gov.mkFON University also offers 100 scholarships every year for new students, you have to fill out the application online,and they will select the ones with the better academic background. The dead line to apply is already finished butkeep it in mind for next year!Every year in April there is an event which takes place in Skopje “The days of Education and Career” in the SkopjeFair Exhibition Ground; this is a great opportunity to get information about the different universities and careerchoices in Macedonia or also programs to go abroad.

Some Universities in Macedonia

State Universities and Faculties

“Ss. Cyril and Methodius” University - Skopje

(www.ukim.edu.mk)

University “St.Kliment Ohridski” - Bitola (www.uklo.edu.mk)

“Goce Delcev” University – Shtip (www.ugd.edu.mk)

State University of Tetovo – Tetovo (www.unite.edu.mk)

International University of Struga - Struga (www.eust.edu.mk)

Private Universities and Faculties

South Eastern European University – Tetovo

(www.seeu.edu.mk)

European University - Republic of Macedonia

(www.eurm.edu.mk)

FON University – Skopje and Struga (www.fon.edu.mk)

New York University Skopje – Skopje (www.nyus.edu.mk)

University American College Skopje – Skopje

(www.uacs.edu.mk)

MIT University – Skopje (www.mit.edu.mk)

International Balkan University – Skopje (www.ibu.edu.mk)

"Come as you are, asyou were, as I want

you to be. As a friend,as a friend,as an oldEnemy.

Take yourtime,

hurry up,choice is

yours,don't be

late. Takea rest, asa friend,as an old

memory."

Одам по Грунвалѕкиот мост, гледајќи во црквата сме-стена на карпата каде Св.Станислав, покровител на Кра-ков бил погребан по неговата смрт од раката на кралотБолеслав.Бела зграда светла колку сонцето со неговиотодблесок во реката Вистула.Булеварот крај реката вотекот на попладневните часови ќе биде полн со жите-лите на Краков, студенти и туристи кои одат на про-шетка,возејќи велосипеди,ролери,релаксирајќи се наклупите или едноставно седејќи на зелената трева подсенките на дрвата.Утрото е тоа што ме затекнува со својот вообичаен ут-рински метеж.Автобусите имаат свои патеки со цел даго избегнат заглавувањето меѓу сите тие автомобиликои полека ги носат луѓето до нивните работни места.Дасе качам на трамвај или да изнајмам велосипед?Едно-ставно,понекогаш е подобро да пeшачиш.Минувам крајзамокот,бесмртно живеалиште на полските кралеви соспоменик на змеј кој стои веднаш до каверната.Овдебајката започнува...Некогаш имало змеј кој ги јадел девиците и голем бројмлади витези се обиделе да го убијат , но без успех-сите биле пратени во смрт.Кралот разгласил дека ќеотстапи половина од своето кралство и неговатаќерка за жена на човекот кој ќе успее да го убиезмејот.На еден чевлар по име Дратевка му дошлаидеја да направи лажна овца полна со сулфур.Ја по-ставил за змејот да ја голтне кој откако ја голтналстанал толку жеден, што ја испил сета вода од ре-ката Вистула.Очигледно,тоа било премногу зазмејот и тој одненадеж експлодирал.Но да се вратам повторно на секојдневниот наплив нареалноста, ремек-дела од средновековната архитек-тура и претходно споменатите елементи одбајките,одам понатаму.Во близина сум на гребенот нацарскиот замок Вавел.Магијата на Сигмундовата кам-бана на врвот од катедралата која не работи,така барми се чини.Многупати ја искушувам судбината со тоашто го допирам нејзиното срце,но сè уште не сум сеомажила.Го поминувам замокот и тргнувам по Крал-

скиот Пат, кој владетелите на

Полска го користелеза да стигнат доПлоштадот.Најста-риот дел од градот,планиран и изгра-ден во XIII век,едоста обичен.Че-корам по една одтрите главниулици на Стариотград кој обично е прилично жив, полнсо кафулиња,продавници за сувенири,млечнибарови,ресторани и широка низа од од други градби вокои се сместени најразлични видови на културницентри и факултети.Стигнувам до Плоштадот ( најголе-миот во Европа (200х200 метри) ) местото каде живототзапочнува да ротира на засилен начин-улични свирачисвират на своите џамби или акустични гитари,цвеќаркипродаваат свежи рози,питачи молат за пари,туристи коиуживаат во своето утринско кафе или ги вкусуваат бо-гатствата на полската кујна ( пиероги (варени тестенинисо компири и кајмак сирење), бигос ( зелка со различнивидови месо), зурек ( бела кисела чорба)...) , фудбалскинавивачи започнувајќи го денот со полско пиво (Живец,Тиские ), деца доживувајќи радост во бркањетогулаби, најчесто лоцирани на, или во близина на спо-меникот на полскиот писател Адам Мицкиевич и јас, по-минувајќи некаде низ раскрсниците на овие различниактивности...Го слушам Хеџнал ( скоро секој час) од кулата на цркватаМариацки.Но сега тоа е знак дека доцнам.Веќе е 9:00часот.За среќа скоро сум во зградата.Предавањата се до13:30, потоа следува ручек во еден од млечните барови,па библиотеката и повторно на предавања во18:30.Плановите за вечер се однапред одредени, какоовој сончев ден да бара уште еден пријатен поглед назајдисонцето придружен со лекомислен разговор водруштво на пријателите во еден од Краковските пабови,полека исполнувајќи го моето срце со топлината и слат-киот вкус на Вишњувка (полска вотка).Покрај ова мирноуживање во зајдисонцето, Краков нуди многу активно-сти во широк спектар на културна перспектива- гледањеалтернативни или холивудско-носталгични филмови воголем број кина, уживање во возбудливоста на звуцитена саксофонот на џез концерти, прошетка низ ботанич-

ките градини преполни со различни и неверојатнирастенија од различни делови на светот, посета наКазимиерж ( еврејска област која некогаш била по-себен град со своја сопствена општина сè до ХIXвек) или качување на една од трите могили, изгра-дена од луѓе кои живееле во различно време, од-горе фрлајќи поглед врз овој мистиченград.Дефинитивно има уште многу во што можеда се ужива во оваа делимно-урбанизираназемја на чудата...

Центарот за кутура на Полска-Краковво текот на денот : Задржува место забајки додека се соочува со модернатареалност...

By Agnieszka Rudkowska. Edited by Marta Podniece.

Translated by Darko Gjorgjijovski.

By Agnieszka Rudkowska. Edited by Marta Podniece. Translated by Ermira Aliu.

Qendra Kulturore e Polonisë - Krakova e Përditshëe:Mbajtja e një hapsire për përalla derisa përballesh merealitetin modern…

Po shkoj përtej Urës Grunvaldzki dhe shikoj Kishën tek Guri, kuShën Stanislavi, patroni I Krakovës, është I varrosur pas vdekjessë tij nga dora e mbretit Boleslav - një ndërtesë e bardhë dhe eshëndritshme si dielli me reflektimin e saj në lumen Vistula.Bulevardi praën lumit mbasdite do të jetë përplot me Krako-vanë, studentë dhe turistë të cilët dalin për shëtitjë, ciklizëm,patinazh me rrota, për tu relaksuar nëpër banka ose thjesht ulennë barin e gjelbërt nën hijen e drunjve.Por është mëngjesi ai I cili më takon me trafikun e zakonshëmtë mëngjesit. Autobusët kanë rrugicat e tyre me qëllim që tëmos bllokohen në mesin e të gjithë atyre makinave të cilët

ngadalë I dërgojnë njerëzit në vendet e tyretë punës. Të hyp në tramvaj ose të huazojnjë bicikletë? Ndonjëherë është më mirëthejsht të ecësh. E kaloj kështjellën, rezi-dencën e mbretërve Polonez me monu-mentin e kucedrës I cili qëndron praënshpellës së tij. Dhe këtu fillon përralla… Një herë në një kohë ka pasurnjë

kucedër I cili ka ngrënë virgjëreshatdhe shumë kalorës të rinj kanë provuarta vrasin, mirëpo pa sukses-ato tëgjithë vdiqën. Mbreti dha shpallje se dotia jap gjysmën e mbretërisë dhe vajzëne tij për grua personit I cili do të vraskucedrën. Një këpucëtar I quajturDrateëka u paraqit me një ide për të kri-juar dhen të rrejshëm, të mbushur me squ-fur. Ai I vendosi ato për kucedrën dhe kur

kucedra gëlltiti ato, u bë aq I etshëm sa që piutërë ujin e lumit Vistula. Ishte e qartë se I

gjithë ai ujë ishte tepër dhe papritmas ek-splodoi.

Por kthimi në realitetin e përditshëm,kryeveprat e arkitekturës mesjetare

dhe elementet e përmen-dura më parë të

p ë r ra l l ave ,vazhdoj më tej.

Jam praënKodrës së

Vavel Kështjel-lës mbretërore.

Magjia e Këmbanës së Sigismundit në krye të kullës së Kate-drales, më duket se nuk funksionon. E kam joshur fatin aq herëduke e prekur zemrën e tij dhe ende jam e pamartuar. E kalojkështjellën dhe marr Rrugën Mbretërore, të cilën të huajt ePolonisë e merrnin për të arritur tek Tregu Katror. Pjesa më evjetër e qytetit, e planififkuar dhe e ndërtuar në shekullin XIIIështë shumë e rregullt. Eci teposht 3 rrugëve kryesore të Qytetittë Vjetër - I cili është zakonisht shumë I gjallë dhe I lëvizshëm-përplot me kafe, shitore suveniresh, restorante dhe shumëndërtesa të tjera ku janë të lokalizuara qendra të ndryshme kul-turore dhe fakultete. Arrij tek Tregu Katror (më I madhi në Eu-ropë 200x200 m) dhe këtu jeta fillon të qarkullojë në një mënyrëmë intensive - muzikantët e rrugëve luajnë tek instrumentet etyre, vajzat e luleve shesin trëndafila të freskët, lypsarët kërkojnëpara, turistët po kënaqen me kafen e tyre të mëngjesit ose dukeprovuar pasuritë e kuzhinës poloneze, tifozët e futbollit fillonëditën me një birrë poloneze, fëmijët e lumtur duke ngacmuarpëllumbat që më së shumti lokalizohen tek oe afër monumnetittë shkrimtarit polonez Adam Mickievicz dhe unë duke kaluardikundi nëpër udhëkryqet e këtyrë aktiviteteve të ndryshme… E dëgjoj Hejnal (si cdo orë) nga kulla e Kishës Mariacki. Por kjotani është shenjë se jamë vonë! Është ora 9 e mëngjesit. Për fattë mirë jam gati tek ndërtesa. Ligjeratat zgjasin deri në orën13.30 dhe pastaj drek në një nga qumësht - baret,pastaj në bib-liotekë dhe prap në ligjerata në ora 18.30. Planet e mbrëmjesjanë tashmë të përcaktuara - pasi kjo ditë me diell kërkon njëtjetër veshtrim të këndshëm të perëndimit të diellit e shoqëruarme bisedat e shoqërisë në një nga pabet e Krakovës dhe ngadalëmbush zemrën me ngrohtësi dhe me shijen e ëmbël tëViceniyvka (Vodka Poloneze me Qershi). Përveq kënacësisë tëqetë të perëndimit, Krakova të mundëson edhe shumë ak-tivitete të tjera me një radius të gjërë të perspektivave kulturore- shikimi I filmave alternativë ose të Hollyëood - it në kinema tëndryshme, kënaqja me tingujt e mahnitshëm të saksafonit nëkoncerte Jazz, të besh një shetitje përtej kopshteve botanikepërpjot me bimë të ndryshme nga pjesë të ndryshme të botës,të vizitosh Kazimierz, ose të ngjitesh në një nga tre kodrat e ngrit-ura nga njerëzit nga kohëra të ndryshme dhe të veshtrosh këtë

qyet atmosferik nga lartë. Dhe ka defin-itivsht më tepër për tu kënaqur në këtëvend të mrekullive pjesërisht e urban-izuar….

I’m going through Grunwaldzki Bridge looking at theChurch on the Rock, where saint Stanislaw patron of Cra-cow was burried after his death at the hand of kingBoleslaw – a white building and as bright as the sun withit’s reflection on the river Vistula. The Boulevard by theRiver in the afternoon will be full of Cracovians, studentsand tourists going for walks, cycling, roller-skating, relaxingon the benches or simply sitting on the green grass in theshadows of the trees.But it’s morning which meets me with usual morning traf-fic. Buses have their own lanes in order to avoid gettingstuck among all those cars slowly taking people to theirjobs. Should I take tram or rent a bike? Sometimes it’s bet-ter simply to walk. I pass the castle, a residence of Polishkings for immortal ages with the monument of the dragonwhich stands next to its cavern. And here the fairytale be-gins…Once upon a time there was a dragon, who ate virgins andlots of young knights tried to kill the dragon, but with nosuccess - they were all sent to their death. The king an-nounced that he would give half of his kingdom and hisdaughter as a wife to any man who succeeds in killing thedragon. A shoemaker named Dratewka appeared with anidea of making fake sheep, full of Sulphur. He planted it forthe dragon and when it devoured it, it became so thirstythat it drank all the water of Vistula River. Obviously it wastoo much for the dragon and suddenly it exploded.But going back to the everyday rush of reality, master-pieces of medieval architecture and previously mentionedelements of fairytales, I move further. I’m near the Hill ofWawel Royal Castle. The magic of Sigismund’s bell on thetop of the Cathedral’s tower doesn’t work, I think. I’vetempted fate so many times by touching its heart and I’mstill not married. I’m passing the castle and taking the RoyalRoute, which sovereigns of Poland used to take to reachthe Market Square. The oldest part of the city - plannedand built in XIII century is very regular. I walk down on oneof 3 main streets of the Old town – which is usually quitelive and vivid - full of cafes, souvenir shops, milk-bars,restaurants and a wide range of other buildings where dif-ferent kinds of Cultural Centres and Faculties are located.I reach the Market Square (the biggest in Europe (200x200meters)) and that’s where life starts to rotate ina more intensive

manner - street musicians paying their jambas or acousticguitars, flower ladies selling fresh roses, beggars askingfor money, tourists enjoying their morning coffee or tryingout the Polish cusine treasures (pierogi (boiled pastry withpotatoes and curd cheese), bigos (cabbage with differentkinds of meat), zurek (white sour soup) etc.), football fansstarting their day with Polish beer (Zywiec, Tyskie), childrenexperiencing joy of chasing pigeons mostly located on ornear the monument of Polish writer Adam Mickiewicz andme passing by somewhere in the crossroads of thosevarious activities…I hear Hejnal (like every hour) from theTower of Mariacki Church. But now it’s asign that I’m already late! It’s 9 am. Fortu-nately I’m almost in the building. Lecturesare until 13:30, then lunch in one of themilk-bars, then library and again to lecturesat 18:30. Plans for evening are already set -as this sunny day just requires another en-joyable glance of the sunset accompaniedwith frivolous chatting in the company offriends in one of the Cracovian pubs,slowly fulfilling my heart with warmth andthe sweet taste of Wiceniywka (Polishcherish vodka). Beside this calm enjoy-ment of the sunset, Cracow providesmany more activities in a wide range ofcultural perspectives - watching alterna-tive or Hollywood-ish movies in var-ious cinemas, enjoying thrillingsounds of the saxophone at jazz con-certs, taking a walk through botanicalgardens full of various amazing plantsfrom different parts of the world, visit-ing Kazimierz (the Jewish district whichused to be a separate town with its ownmunicipality until 19th century) or climb-ing up one of three mounds raised bypeople from different times and havinga glance on this atmospheric city fromabove. And there’s definitely muchmore to enjoy in this partly-urbanized

wonderland…

The Cultural Centre of Poland - Cracow daily:Keeping space for fairytales while facing mod-ern reality… By Agnieszka Rudkowska. Edited by Marta Podniece.

Правата на жените во исламот...By Ermira Aliu. Translated by Radmila Ristoska.

Како што истражувам места,како што учам за нив, како да па-тувам од едно место на друго.Ние сме сите исти,но постојатработи кои не одвојуваат едни од други.Една од нив е нашатарелигија.Како жена- муслиманка јас сум привлечена да гиобјаснам правата на жените во исламот. Жените-муслиманкисе разликуваат од сите други жени.Пред се тие имаат специ-фичен начин на облекување;нивната облека е долга и го по-крива целото тело освен лицето.Жените муслиманкинавистина го ценат подарокот кој бог им го предал,нивнатаженска убавина,па нивната обврска е да ја зачуваат нивнатауникатна и чиста убавина. Почитувањето на правилата во исламот и традицијата зависиод секое одредено семејство.На жените не им е дозволенода го покажуваат своето тело,но тоа зависи од личноста ,далитаа ќе го почитува тоа или ќе го прави спротивното.Со таа од-лука,таа ќе започне да создава нејзина слика во светот.Споредмене, мислам дека овој начин на облекување е оправдан.. Јасживеам според овие правила, и тоа не прави разлика, мојотначин на облекување не игра никаква улога во впечатокот штојас им го давам на луѓето.Ако ги споредиме арапските мусли-мани и другите муслмани во светот,помејѓу овие светови по-стојат многу разлики со оглед на тоа дека тие ја следат истататрадиција и истите правила.Женската облека е секогаш иста:долга и широка.Но во модерниот исламски свет облеката еразлична,но тоа не е непочитување на правилата:женитеносат фармерки(не премногу тесни)и други модерниалишта.Исламот за секое правило има аргумет со кој ќе гооправда:на пример,овој начин на облека кај жените ја за-држува честа,а со тоа што не ја покажува кожата прави нејзи-ниот морал да расте,од друга страна покривањето на некоиодредени делови на телото,на пример стомакот и грбот непредизвикува проблеми додека жената е бремена.Во Маке-донија постојат девојки и млади жени ,кои се облекуваат наовој начин,а тоа е вина на нивните родители.Исламското об-разование кое им го даваат не е доволно.И овој број се згле-мува бидејќи имаат премногу влијание од надворешниот свет. Основните обврски на муслиманките се:грижата за децата исемејството,нивните сопрузи и кујќата.Таа е оној кој ќе им годаде првото образование на своите деца, манирите и почи-тувањето .Авторитетот во муслиманските семејства му при-паѓа на мажот од куќата и во никој случај не може да припаѓана жената.Жената е должна да го слуша и почитува нејзиниотсопруг и неговите родители. За работа надвор од дома,акосметаме на Арапскиот свет,бројот на жени кои работат е многумал ,бидејќи таа задача му припајѓа на мажот,чија задача е дасе грижи за семејството и да донесе леб во куќата.Но надвород тие бариери во современиот муслимански свет многу оджените го освоија ова право. Во Македонија жените го имаат ова право,и јас сум среќна затоа. Кога станува збор за правење кариера или издржувањена семејството,не би требало да се прави разлика дали лич-носта е маж или жена.Придонесот е ист.Всушност во овие по-следни неколку децении,жените го направија возможен

напредокот во политикатаи економијата со нивнатасоработка.Но,морам дакажам дека на многу од же-ните не им е дозволено даработат.Ова право е сеуштево транзиција.Муслиман-ските семејства ги мажатсвоите женски деца соличност која тиемислат е со-одветна за нејзинсопруг.Тие немаатправо да изберат сокој да се мажи.Ова емногу функционално,бидејќи сите паровикои се венчале на овојначин живеатсреќно.Денес во Маке-донија ,се уште постојатовој вид на семејства коија почитуваат оваа тради-ција ,но денешните жении мажи не се исти какошто беа.Тие се повеќемодерни мислат иправат работи намодерен начин.Некои девојки сево брак со лицесо кое тие са-каат,но воповеќето случаитие се разделуваат по не-колкугодишно заедничкоживеење.Зоштоова се случува?Според мене мис-лам дека ова сеслучува бидејќи се подпритисок.Некои одлукитреба да се преземат соразмислување со главата,ане само со срцето.Најдоб-риот рецепт за среќен живот еда се комбинира старата исламска традиција со новата. Муслиманките се промениле.Иако тие ги немаат сите права,нивното живеење е оптимално. Денес,во многу случаи неможе да се разликува една муслиманка од жена која не е мус-лиманка. Но во некои други места муслиманката е создаденада живее незабележано, и на овој начин таа го живее својотживот и денес.

Ситуацијата на жените во светот

Низ историјата и од пред многу векови, жените имаат усвоено улога во општеството, каде што нејзината главна задачае грижата за семејството. Ова е всушност многу важна активност, затоа што образованието на децата е иднината наедно општество, но сепак не е доволно оценета и луѓето не и ја придаваат важноста која ја има. Тоа е како полно ра-ботно време, но не се смета за толку важно. Денес оваа ситуација е најлоша, затоа што конечно, жените можат да ра-ботат надвор од куќата во многу општества. Од тогаш, еден од главнитепроблеми е тоа што жените имаат двојно работа (таа дома и таа надвор),затоа што жената сеуште се смета за носител на работата во домот. Всушност, нема докази дека жените се подобри во домашните обврскисамо поради нивната природа, но семејствата им даваат подобро обра-зование. По однос на образованието психолозите потврдуваат дека обра-зованието на жените е многу важно бидејќи, во иднина, тие ќе гиедуцираат нивните деца. Македонија е сеуште патријархално општество каде што жените сеуштесе сметаат за инфериорни. Членови на Ѓунер Небиу од Антико, граѓанскаиницијатива на жени и меѓуетничката мрежа на лидери на движењетона НВО во Македонија дале интервју на публикација пред 4 месеци,каде што ја анализирале ситуацијата на жените во Македонија и ос-новниот заклучок е тоа дека жените овде имаат повеќе можности иобразование, но сеуште има помалку работа за нив и немаат истиобврски и права како мажите, во социјални услови. Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на женитена Република Македонија претставилo информации на Комтетотза човекови права во Женева, кои објаснуваат дека во оваа земја

Уставот и нацио-налните законигарантираат це-лосна еднаквостмеѓу мажите и жените, но вотоа жените се исклучени од еко-номски, социјални и политичкинастани. Исто така било спомнатодека во Македонија ‘Има упорноприсуство на традиционалниотмодел на поделба на улогите во се-мејството, каде што се очекува мажотда биде обезбедувачот на храна, а же-ната да ги одгледува децата.’

.... И жената во светотBy Bárbara Bécares Castaño. Translated by Bisera Dalcheska.

Домашно насилство

Домашното насилство е еден од доказитедека жените во некои места сеуште се сме-таат за послаби од мажите. Жената прифаќаулога на инфериорност поради образова-нието и поради општеството наоколу, што нее правилно. Во некои држави домашното на-силство кон жената е сеуште нормално, но засреќа овој поглед се менува со текот на вре-мето. Еден важен чекор е тоа што Обедине-тите нации го призна семејното насилствокако кршење на основните човекови правана жените и многу земји донесоа тешкиказни за мажите кои го малтретираат својотпартнер.

Феминизам

Што е феминизам? Некои луѓе го поврзуваатовој збор со фактот по потрага на супер-иорноста на жената, но далеку од тоа, овадвижење само сака да ја зацврсти еднакво-ста меѓу половите. Не само што феминиститесе жени, туку тоа е затоа што овие луѓе сакаатнешто што е здрав разум: еднаквост меѓу лу-ѓето и недискриминирање заради полот.Феминистичките групи можеле да постигнатповеќе работи во историјата, но сеуште иманешта да се направат за да се стигне до ед-наквост во светот, во сите земји.

УНИФЕМ

Република Македонија е приоритетна земја за УНИФЕМ (Фонд зажени на Обединетите нации), со помош од некои невладини ор-ганизации. Во рамките на главните активности на УНИФЕМ е дасе поддржат земјите во развој co конкретни мерки со цел да сесоздаде поцврста политика за помош на половата еднаквост, заподдршка на програми за зголемување на свеста на луѓето за важ-носта на се повеќе жени кои работат во политиката на земјата,или да се елиминира насилството врз жената фрлено од фондотна Обединетите нации. Според некои студии направени од странана УНИФЕМ, Република Македонија е во прилично ниска позицијаво ранг на еднаквост помеѓу двата пола. Луѓето треба да работатза да се рангираат повисокo.

Hulumtoj vendet, mësoj për to,dhe sikur dal dhe shkoj nganjë botë në tjetrën. Ne jemi të gjithë të njëjtë, por ka disagjëra që na ndryshojnë njëri nga tjetri. Një nga ato gjëraëstë edhe besimi fetar. Si femër që jam, jam e tërhequr tëtregoj për të drejtat e grave në Islam.Gratë muslimane dallojnë nga gratë tjera të botës. Së parigratë muslimane kanë veshje specifike:rroba të gjata qëmbulojnë tërë trupin përveq fytyrës. Gratë muslimanevlerësojnë dhuratën që Zoti ua dha atyre, bukurinë e tyrefemeërore, prandaj e kanë obligim që ta ruajnë këtë bukuriunike dhe të pastër.Respektimi i rregullave islame varet prej familjes konkrete.Femrat islame nuk jane te lejuara te tregojne trupin e tyre,mirepo varet nga vete personi nese do ta respektoje osedo te beje të kundërtën. Nga ai vendim, ajo do te fiiloje tëkrjojë imazhin e saj në shoqëri. Kjo e drejte, e veshjes sipasdëshirës, nëse mund ta them, gratë muslimane nuk e kanë.Sipas mendimit tim, mendoj se veshja në këtë mënyrëështë e drejtë dhe e arsyetuar. Unë jetojn sipas atyre rreg-ullave, dhe nuk bën ndonjë ndryshim, mënyra ime e vesh-jes nuk luan ndonjë rol tek përshtypja që unë ua lënjerëzve. Nëse krahasojmë gratë muslimane në shtetetarabe dhe gratë muslimane nëpër vende tjera, në mesketyre dy botërave ka shumë dallime duke kosideruar seato ndjekin të njëjtat rregull dhe traditaVeshjet e femravejanë të njëjta: veshje të gjata dhe të gjëra. Ndërsa nëvendet islame moderne, veshjet janë të ndryshme, mreponuk i thyejnë rregullat islame: gratë veshin xhinse (joshumë të ngushta) dhe rroba tjera të modës.Islami për cdorregull ka një argument për të arsyetuar atë: për shembull,kjo mënyrë e veshjes së grave, ruan nderin e një femreduke mos e treguar lekurën dhe rrit moralin e saj, nga anatjetër duke mbuluar disa pjesë të trupit, si barku dhe kur-rizi, nuk shkakton probleme gjatë shtazanizë. Në Maqedoninumri i vajzave dhe grave që vishen kështu është i vogël,dhe ky është faji i pridërve të tyre. Edukatën islame që ato uajapin është e varfër ose nuk ekziston.Dhe ky numër pozvogëlohet për shkak të inluencës nga bota e jashtme. Gruaja muslimane punë primare ka kujdesin e fëmijëve,bashkëshortit dhe shtëpisë. Është ajo e cila do ti’a japedukatën, do t’ua jap mësimin islam atyre. Autoritetin në njëfamilje muslimane e ka burri dhe kursesi gruaja. Gruaja ka përobligim që të dëgjojë bashkëshortin dhe ta respektojë atë.Sa për punën jasht shtëpise, nëse marri parasy gratë ngavendet arabe, numri i tyre qe punojnë është shumë i vogelose hic, pai ajo detyrë i përket burrit të shtëpisë, detyra etë cilit është të sjellë ushëimin në shtëpi dhe të kujdesoetpër familjen. Por jashtë këtyre kufijve, shumë gra fituankëtë të drejtë. Në Maqedoni gratë kanë këtë të drejtë, dhejam e lumtur që ato, ne kemi atë. Kur vjen tek krijimi i kar-rierës ose përmbajtja e familjes, nuk duhet të ketë ndonjëdallim nëse personi është femër ose mashkull. Kontributi

është i njëjtë. Në fakt,në këto dekadat e fundit, gratë

kanë mundësir progres nëpolitikë dhe ekonomi mekontributin e tyre. Pra, psejo edhe gratë muslimane?Mirëpo duhet të them seshumë gramuslimane nukkanë taë drejtë sot. Kjorregull është ende nëtranzicion. Familjet muslimane i mar-tojnë vajzat e tyre mepersonin që ato men-dojnë se do të jetëbashkeshorti iduhur për të.Ato nuk kanëtë drejtë tëzgjedhin vetëshokun e tyre tëjetës. Kjo është shumëfunksionale,pasi në të gjitharastet, ciftet që janë martuar nëkëtë mënyrë sot jetonjnë të lumtur. Porkjo vlen për ciftet që janë martyar vitemë parë. Sot, në Maqedoni, kashumë familje që erespektojnëktë traditë,por femrat dhemeshkujt e soditnuk janë të njjëtësi më parë. Atojanë më modern,dhe janë mësuar tëmendojnë dhe tëbëjnë gjërat nëmënyrë modërne. Disavajza martohen me per-sonin që ato pëlqejnë dhedashurojnë, por në shumi-cat e rasteve, pas disaviteve bashkëjetesë ato nda-hen. Pse ndodh kjo? Sipas mendimit tim, mendoj se ndoshpasi ato shpejtojnë. Disa vendime duhet të mirren dukemenduar me kokë e jo vetëm me zemrën. Receta më emirë e një jete të lumtur bashkëshortore është të kombi-nohet tradita e vjetër islame, me pak nga kjo e reja. Gratë muslimane kanë ndryshuar. Edhepse ato nuk kanëtë gjitha të drejtat, ato të arsyeshmet, jetesa e tyre ështëoptimale. Sot në shumicat e rasteve, nuk mund të dalloshgratë muslimane nga ato jo muslimane. Por në disa vendetjera, gruaja muslimane është e krijuar të jetojë e pavëre-jtur, dhe në këtë mënyrë ajo jeton sot.

By Ermira Aliu.

Të drejtat e grave në Islam...

By Bárbara Bécares Castaño. Translated by Ermira Aliu.

Situata e grave nëpër botë

Gjatë historisë dhe prej shumë shekujve më parë,gratë kanë pranuar një rol në shoqëri ku detyrat e saj kryesore kanë qënëtë përkujdeset për fëmijët.Në fakt kjo është një aktivitet shumë I rëndësishëm,pasi edukimi I fëmijëve është ardhmëria eshoqërisë,mirëpo sidoqoftë nuk është e vlerësuar mjaftueshëm dhe njerëzit nuk ia japin rëndësinë që ka.Është si një punënë kohë të plotë mirëpo nuk konsiderohet as e rëndësishme.Sot kjo situatë është më e vështirë pai,më në fund gratë mundtë punojnë jashtë shtëpisë në shumë shoqëri.Prej atëherë,një nga problemet kryesore është se gratë kanë arritur të kenëdy punë(në shtëpi dhe jashtë),pasi ende konsiderohet mbajtësja e punës në shtëpi. Në fakt nuk ka ndonjë dëshmi se gratë janë më të mira në punët shtëpiake për shkak të natyrës së tyre,vetëm për shkaktëedukatës që familjet ende e japin.Për edukimin,psikologët pohojnë se edukimi I garve është shumë I rëndësishëm,pasi nëtë ardhmen do të jetnë ato të cilat do të edukojnë fëmijët e tyre. Maqedonia është ende shoqëri patriarkale ku gratë janë ende të konsideruara si inferiore në shumë pikëpamje.Anëtarët eGjuner Nebiu të Antico ,një rrjet iniciator qytetar dhe ndëretnik nga udhëheqësit e lëvizjes NGO në Maqedoni,kanë dhënënjë intervistë për publikun para 4 muajve kur atop o analizonin situatën e grave në Maqedoni dhe konkluzioni kryesor kaqënë se gratë tani kanë më teprër mundësi dhe edukim mirëpo ende kanë shumë pak oferta për punë,dhe se ato nukkanë,në kushtë sociale,të njëjtat obligime dhe të drejta si meshkujt. Shoqëria për emancipim,solidaritet dhe barazi të grave në Republikën e Maqedonisë prezantuan një njoftim në Komitetine të Drejtave të Njeriut në Zhenevë e cila sqaronte se në këtë shtet Kushtetuta dhe Ligjet nacionale garantojnë barazi tëplotë midis burrave dhe grave,mirëpo në fakt gratë janë të përjashtuara nga ndoshitë ekonomike,so-ciale dhe politike.Gjithashtu ato përmendën se në Maqedoni “Ëkzisto prezenca e përhershme e mod-elit tradicional të ndarjes së roleve në familje,ku burri pritet që të jetë ai që mundëson bukën ndërsagruaja ajo që I rrit fëmijët.”

Dhuna Shtëpiake

Dhuna shtëpiake është një nga dëshmitë se gratë,nëdisa vende,mirren ende si më të dobëta se burrat.Gru-aja adapton një rol inferioriteti përshkak të edukimitdhe për shkak të shoqërisë përrëth e cila është e rre-jshme.Në disa shtete dhuna shtëpiake kundërgruas shihet ende si normale,por fatmirë-sisht po ndryshon me kohën.Një hap Irëndësishëm është se Kombet e Bashkuarae kanë quajtur dhunën shtëpiake si shkeljetë të drejtave njerëzore themelore të gravedhe shumë shtate kanë adoptuar dënime tërënda për burrat që keqtrajtojnëbashkeshortet e tyre.Një hulumtim përdhunën shtëpiake këtu ka konkluzuar se nëMaqedoni,një nga cdo 4 gra ka përjetuar dhunështëpiake!

Feminizmi

Cfarë është feminizmi?Disanjerëzin lidhin këtë fjalë me faktin përkërkim të supëeriritetit të grave,por larg prejsaj,kjo lëvizje ka për qëllim të vendos barazimidis gjinive.Nuk janë vetëm gratë feministe,pasi këto njërëz kanë dëshirë dicka në kuptim tëpërbashket:Barazia midis njerëzve dhe mos-diskriminimi I të tjerëve për shkak të gjinisë.Grupet feministe mund të mbërrijnë shumëgjëra në histori,mirëpo ka shumë gjëra ende përtë bërë për tu arrirur barazia nëpër të gjithëbotën,në të gjitha shtetet.

UNIFEM

Republika e Maqedonisë është një shtët priritarpër UNIFEM (United Nations Fund for Ëomen-FondiI Kombeve të Bahkuara për Gratë),me pak ndihmë të NGO –të këtu.Brenda aktiviteteve kryesore të UNIFEM ishtë tëpërkrah zhvillimin e masave konkrete me ndihmën e krijimittë politikave më të fuqishme për të ndihmuar barazinë gji-nore,të përkrah programet për ngritjen e vëmndjen tëknjërëzit për rëndësinë e të pasurit më tepër gra që punojnënë politikën e shtetit,ose duke provuar të eliminojnë dhunënme anë të një Fondi të Kombeve të Bashkuara.Sipas disastudimeve të bëra nga UNIFEM,Republika e Maqedonisë ështënë një pozitë të ulët në rangimin për barazi mesgjinive.Njerëzit mund të punojnë për të rritur atë.

... Dhe grave në botë

I can not be the woman ofyour life... because I am thewoman of mine!

As I am exploring the places, as Ilearn about them, it’s like I’mtraveling from one place to an-other. We are all the same, butthere are some things that distin-guish us one from another. One ofthose things is our religion. Like a fe-male Muslim that I am, I’m attractedto describe women rights in Islam.Muslim women differ from the other

women. First of all, Muslim women have a specific way ofdressing: their clothes are long and cover up all the bodyexcept the face. Muslim women really appreciate the giftthat God gave them, their female beauty, so their obliga-tion is to conserve that unique and pure beauty.Respecting the Islamic rules and traditions depends on theparticular family. Females aren’t allowed to show theirbodies, but it depends on that person if she’ll respect it ordo the contrary. By that decision, she’ll start creating herimage in the world. This right, not dressing like she wantsto, if I can say, Islamic women don’t have. In my opinionthis way of dressing is justified. I live by those rules, and itdoesn’t make a difference, my way of dressing doesn’t playany part to the impression that I give to people. If we com-

pare Arabian Muslims and Other Muslims in theWorld, between these worlds

there are a lot of dif-ferences consideringthat they follow thesame traditions andrules. The women’sdressing clothes are allthe same: long and wideclothes. In the modernIslamic world, the clothesare different but theyaren’t disobeying therules: women wear jeans(not too tight) and otherfashionable clothes. Islam,for every rule has an ar-gument to justify it: forexample, this way ofclothing women pre-serves the honor of awoman, by not show-ing the skin andmakes her moralgrow, on the other

hand by covering some specificparts of the body, for example the tummy and

the back, doesn’t cause problems while the women ispregnant. In Macedonia there are few girls and young

women who dress in this way. Thisnumber is growing, because thereis too much influence by the out-side world.The primary obligations of Muslimwomen are: taking care of the kidsand family, their husbands and thehouse. She is the one who will giveto her kids their first education ofmanners and respect, and theIslam education. The authority in aMuslim family belongs to the manof the house and in no way to thewoman. The woman is obligated toobey and respect their husband and his parents. As for work outside the house, if we consider the Arabianworld, the number of the women that work, is very low,nearly none, because that task belongs to the man, whosetask is to take care of the family and bring the bread to thehouse. But outside those barriers, in the modern Muslimworld, a lot of women won that right. In Macedoniawomen have this right, and I’m happy that they, we haveit. When it comes to making a career or supporting a fam-ily, it doesn’t mean to make a difference if the person is awoman or a man. The contribution is the same. Actuallyin these last few decades, women made it possible theprogress in politics and economy with their contribution.So why not Muslim women? But I have to say that a lot ofIslamic women aren’t allowed to work. This right is still intransition.Muslim families marry their female children with the per-son they think would be the proper husband for her. Theydon’t have the right to choose who they marry. This is veryfunctional, because in all the cases, the couples that aremarried in this way are living happily. But this counts forthose couples that were married years ago. Today, inMacedonia, there are still these kinds of families that re-spect this tradition, but the today’s females and malesaren’t the same as they were. They are more modern, andthey are used to think and do things in a modern way.Some girls get married with the person they like and love,but in most of the cases they separate after few years ofliving together. Why does it happen? In my opinion thishappens because they rush in. Some decisions are sup-posed to be taken by thinking with the head, and not onlythe heart. The best recipe for happy couple life is to com-bine the old Islamic tradition with the little of the new one.Muslim Women have changed. Even if they don’t have alltheir rights, the justified ones, their living is optimal. Today,in a lot of cases, you can’t differ a Muslim woman from anon Muslim. But, in some other places, the Muslim womanis created to live unnoticed, and in this way she lives herlife today.

Women’s rights in Islam...By Ermira Aliu.

... And women in the world.By Bárbara Bécares Castaño.

Situation of the Women in the World

For much of history and many centuries ago, women have adopted a role in society where their main tasks were takingcare of the family. This is actually a very important activity, because the education of children is the future of a society,but it is not viewed highly enough and people do not give to it importance. It is a full time job but not even consideredimportant. Nowadays this situation is worse because finally women can work out of the house in many societies. Thus,one of the main problems is women have double the work (that at home and that out of the home), because she is stillconsidered the worker at home. In fact, there is no evidence that women are better at domestic tasks because of theirnature, simply because the education that families still give. As for education, psychologists affirm that women’s edu-cation is very important since in the future it will be them who educate their children.Macedonia is still a patriarchal society where women are considered inferior in many minds. Members of the GjunerNebiu of Antico, a women’s civic initiative and interethnic network of leaders from the NGO movement in Mace-donia, gave an interview to a publication four months ago where they analyzed the situationof women in Macedonia, and the main conclusion is that women here havenow more opportunities and education, but still there are fewer jobs of-fered to them, and they do not have, in social terms, the same responsibil-ities or rights as men. The Association for Emancipation, Solidarity and Equality of Women of theRepublic of Macedonia presented information in the Human Rights Commit-tee in Geneva which explained that in this country the Constitution and theNational Laws guarantee complete equality between men and women, butthat in fact, women are excluded from economic, social and political events.Also they mentioned that in Macedonia “there is a persistent presence of a

traditional model in thedivision of roles in thefamily, where the man isexpected to be the breadwinner and the womanmust raise the children”.

.

Feminism

What is feminism? Some people associate this word with thesearch for superiority of women, but far from it, this movementsimply wants to establish equality between genders. Not onlywomen are feminists since these people just want somethingthat is common sense: equality between people and no discrim-ination of others because of sex.Feminist groups may have accomplished a lot of things in his-tory, but there are still a lot of things to do to reach equalityaround the world, in all countries.

UNIFEM

The Republic of Macedonia is a priority country for UNIFEM (United Nations Fund for Women), withthe help of some NGOs here. Within the main activities of UNIFEM was to support the developingof concrete measures with the aim to create stronger policies tp help gender equality, to supportprograms to increase the awareness of the people about the importance of having more womenworking in the politics of the country, or trying to eliminate violence against woman through a Fundof the United Nations. According to some studies made by UNIFEM, the Republic of Macedonia is inquite a low position in the ranking of equality between both genders. People can work to make ithigher.

Domestic Violence

Domestic violence is one piece of evidence thatwomen, in some places, are still seen as weakerthan men. The woman adopts a role of inferioritybecause of education and because of the surround-ing society. In some countries domestic vio-lence against the wife is still seen as normal,but luckily this changing with the times. Oneimportant step is that The United Nations hasrecognized domestic violence as a violationof the fundamental human rights of women and alot of countries have adopted tough punishmentsfor men who maltreat their partners. Researchabout domestic violence here has concluded that,in Macedonia, one out of every for women has ex-perienced domestic violence!

Depression is not only being sadBy Denis Saveski.

ВЕРУВАЈ ВО СЕБЕ!

By Bisera Dalceska.

Know yourself

Cамодоверба: Во врска со фактот дека самодовербата е МНОГУ важна во секој аспект од животот, многу луѓе себорат да ја пронајдат. Оние луѓе кои се однесуваат онака како што другите луѓе мислат или остануваат во нивната си-гурна зона, плашејќи се од неуспех и избегнувајќи ризик, кои работат напорно за да се поправи проблемот без никојда забележи, ги величат своите доблести колку што е можно повеќе и не оставаат простор другите да им честитаатза нивните постигнувања, и ако е така ги отфрлаат комплиментите рамнодушно, се карактеризираат со НИСКА само-доверба.Изгради ја својата самодоверба: Пред сè, треба да се обидете да се замислите себеси како веќе ја постигнувате ва-шата цел. Ова ќе доведе до прифаќање потешки предизвици и истрајување пред проблемите. Позитивното разми-слување може да ја изгради вашата самодоверба и да го убеди нашиот мозок дека сме способни да направиме СÈшто сакаме. Освен тоа, не треба да мислите дека луѓето околу вас не ве прифаќаат. Ако се наоколу, значи ве прифа-ќаат. Ако не, тогаш тоа е нивен проблем, можат секогаш слободно да заминат. Кон ова, треба да почнете да правитеона што вие мислите дека е правилно, иако сте единствен/а. Исто така, кога зборувате со некого обидете се да го ка-жете она што навистина го мислите: вашето мислење не мора секогаш да се совпаѓа со она на другата личност. Какои, ако се направи грешка – признајте, и обидете се да научите нешто од тоа. Покрај ова, прифатете ги комплиментите грациозно! Затоа, погледнете кон она што сте го постигнале и направетелиста. Поминувајте неколку минути читајќи ја и уживајте во успехот што веќе сте го постигнале! Никогаш, запомнете,НИКОГАШ не викајте ‘Нов проблем.’ или ‘Не можам да го направам ова.’, наместо тоа кажете ‘Нов предизвик.’ Ва-шиот мозок ќе ја прими оваа реченица различно и ќе бидете многу порелаксирани. Уште еднаш, ПОЗИТИВНО РАЗ-МИСЛУВАЊЕ – победете го негативниот говор кон самиот себе.Изградете знаење кое ви треба за да успеете, тогаш поставете цел и за да ја постигнете започнете со управување навашиот мозок! Среќата зависи повеќе од внатрешниот распоред на мозокот отколку од надворешните околности. – BenjaminFranklin Тој што сака да го помести светот, нека се помести прво себеси. – Socrates Она што лежи зад нас и она што лежи пред нас се мали работи во споредба со она што лежи во нас. – RalphWaldo Emerson НАШИОТ НАЈГОЛЕМ УСПЕХ НЕ Е ВО ТОА НИКОГАШ ДА НЕ ПАДНЕМЕ, ТУКУ ДА СТАНЕМЕ СЕКОГАШ КОГА ЌЕ ПАД-

НЕМЕ. – Confucius

Што е депресија?Дерпресијата претставува пореметување на расположението чии карактеристики се различни степени на тага,разочару-вање,осаменост,безнадежност,сомневање во сопствените квалитети и чувство на вина.Оваа болест статистички сепојавува кај еден на дваесет луѓе.Особата која поминува низ силна депресија може да доживее екстремни промени во расположението или пак желба запотполно повлекување од секојдневието и надворешниот свет.Како болест на расположението, ги зафаќа телото и мислите, а најлесно ја препознаваме преку основните симптоми:- Најчест симптом е отсуството на животна радост или барем смалување на уживањето во голем број активности вооднос на периодот пред болеста. - Чувства на тага или жалост кои не се предизвикани од неодамнешна загуба.Болниот понекогаш се чувствува повеќепразен отколку тажен или се изјаснува дека истовремено е и тажен и празен.- Се чувствува безволно, како да го загубил интересот за хоби и се во што претходно уживал.- Стравот се појавува кај многу заболени, најчесто поврзан со тоа дека ќе се случи нешто лошо.- Намалување на сонот, најчесто како несоница и рано будење, но кај помладите особи и како зголемена потреба за сон.- Лоши мисли, најчесто за болест, самоубиство и смрт.- Тешкотии во донесувањето одлуки.- Мало количество на енергија и брзо настапување на замор.- Чувство на вина,безвредност и беспомошност.- Постојана физичка болка како главоболка, заносување, хронични болки.- Раздразливост.- Неможност за опуштање.- Губење на телесната тежина или дебелеење.Што не е депресија?Депресијата не е чувство на минливо нерасположение, таа е болест која значајно го нарушува секојдневниот живот.Таане е знак на морална слабост туку последица на нарушувањето на хемиските состојки во мозокот при што важна улогаиграат наследноста, стресот и начинот на живот.Постои голема разлика меѓу обичното нерасположение и патењето пре-дизвикано од депресија.

Depresioni By Denis Saveski.

Translated by Kaltrina Kolonja.

Çka është depresoni?

Depresioni paraqet një gjendje shpirtërore të karakteristikat etë cilit janë shkallë të ndryshme të

mërzisë, zgënjimit, dëshpërimit, vet-misë, pesimizmi si dhe dyshimi perkualitetet që posedojnë dhe të ndjerit

i famshëm. Kjo sëmundje paraqitet ne1 nga 20 persona. Personi që kalon një

depression të fuqishëm mund të përjetojndryshime ekstreme ne disponim ose një

dëshirë për tu mbyllyr në vete nga re-aliteti që ndodh në botë,ose jasht

botës së saj shpirtërore.Si sëmundje e disponimit, ajo

kap trupin dhe mendimet,më leht mund ta njohim

nga simptomat fillestare:- Si symptom më e shpesht është mungesa e një jetese të lumturose zvoglimi i jetesës në numër të madh të aktiviteteve në lidhjeme periudhën para sëmundjes.- Të ndjerit të fajshëm ose të trishtuar për një ngjarje që kandoshur shumë herët, ose për dicka të humbur. I sëmurigjithashtu ndjehet më shumë i zbrazët se sa i mërzitur osedeklaron se në të njejtën kohë është edhe i mërzitur por edhe izbrazët(vetmuar)- Ai/ajo ndihen të pavullnetshëm, sikur të kenë humbur interesimpër hobit dhe aktivitetet që kanë përjetuar më herët.- Shqetsimi paraqitet te shumë të sëmur, më shpesh lidhet meatë se do të ndoshi dicka e keqe.- Zvoglimi i gjumit, më shpesh paraqitet me pagjumësi dhe zgjiminga gjumi shume herët, kur tek të miturit mund të paraqitet edhesi nevoj për gjumë.- Mendime të keqija, më shpesh për sëmundjen, vetvrasje dhevdekje.- Vështirësi në marrjen e vendimeve- Zvoglimi i sasisë së energjisë dhe rritje të shpejt të lodhjes- Të ndjerit i fajshëm, pavlerë dhe i pa ndihmuar.- Shpesh paraqitet edhe me dhimje koke, marramendje dhe së-mundje kritike.- Nervozizëm- Pamundësi për relaksim- Humbje peshe ose trashje.Çfarë nuk është depresion?

Depresioni nuk është ndjenjë kalimtare e mos disponimit, ajoështë një sëmundje e cila kuptueshëm e rrënon jetën e përdit-shme. Ajo nuk është shenjë e molisjes morale por pasoj e zg-jerimit të përbërsve kimikal në tru, ku një rolë të rëndësishëmluajnë pasoja që dalin nga kjo, stresi dhe mënyra e jetesës. Ekzis-ton një dalim i madhë midis një mos disponimi të thjesht dherrugës të udhëhequr nga depresioni.

Vetëbesimi

Per sa i perket faktit qe vetebesimi eshte shume i rendesishem necdo aspekt te jetes tone, shume njerez perpiqen ta gjejne ate.Ato njerez te cilet udheheqin sjelljet e tyre bazuar ne ate se cfarete tjeret mendojne, apo qendrojne ne zonen e rehatshme te tyre,ifrikesohen deshtimit dhe i shmangen marrjes se rezikut, punojneme shume mund ta zgjedhin problemin pa verejtur askush, levdo-jne virytet e tyre aq shpesh sa eshte e mundur dhe nuk i lejojnemundesi te tjereve tju urojne ne arritjet e tyre, dhe nese shpern-dahen komplimente aty per aty, jane te lidhura me vetebesim teULET.Formoje vetebesimin tend

Para se gjithash ti duhet te perpiqesh ta imagjinosh veten tendeduke arritur synimet e tua. Kjo do te drejtoj ty te pranosh sfida tendryshme,dhe te insistosh tu perballosh pengesave.Mendimi pozitiv mund te ngrej vetebesimin dhe te bind mendjentone qe ne jemi te afte te bejme GJITHCKA qe duam.Pervec kesaj ti nuk duhet te mendosh qe njerezit rreth teje nuk temiratojne. Nese ato jane rreth teje ateher ato e bejne, nese nuk ebejne ateher eshte problem i tyre, ato gjithmon mund te largohen.Shtuar kesaj ti duhet te fillosh te besh ate qe ti beson se eshte edrejte, edhe pse ti je i vetmi.Gjithashtu, kur bisedon me dike tjeterperpiqu te tregosh se cfare ne te vertetmendon: mendimi yt jo gjithmoneduhet ti pershatet personave tetjere.Po ashtu neseben ndonje gabim pranoje dheperpiqu te mesosh dicka prej tij.Perveq kesaj,pranoji kompli-mentet me miresjellje! Pran-daj, shiko ne ate qe ti tashmeke arritur dhe krijo njelist.Harxho disa minutaduke e lexuar dhe shijojesuksesin qe tashme e ke!Kurre, dhe mbaje mend kurre mosthuaj "nje problem tjeter"ose "une s'mund tabeje kete" ne vend te saj thuaj "nje sfide tjeter". Trurido ta marre kete fjali ndryshe dhe ti do te jesh me i qete.Edhe nje here MENDIMI POZITIV mposht vet- bisedat negative.Krijo njohuri qe te duhet te kesh sukses,pastaj vendos synime dhene menyre qe ti realizosh ato fillo ta udheheqesh mendjen tende!Lumturia varet më shumë në dispozicion e brendshëm te mendjesse në rrethanat e jashtme. - Benjamin FranklinLejo ate qe do te levize boten,se pari leviz ai vet.- SocratesÇfarë qëndron pas nesh dhe çka shtrihet para nesh janë çështje tëvogla në krahasim me atë që është brenda nesh. - Ralph WaldoEmersonLavdia jone me e madhe nuk eshte kurre duke rene por rritet qdo-here kur ne biemi.- Confucius

Know yourself

By Bisera Dalcheska.

Translated by Shadie Ademi.

Despite the fact that self-confidence is extremely important inevery aspect of our lives, many people struggle to find it. Those people who govern their behavior based on what otherpeople think, or staying in their comfort zone, fearing failureand avoiding taking risks, working so hard to fix the problemwithout anyone noticing, extolling their own virtues as oftenas possible and not leaving a chance to others to congratulatethem on their accomplishments, and if so dismissing compli-ments offhandedly, are associated with low self-confidence.Build up your self-confidence

First of all, you should try picturing yourself achieving your goal.This will lead you to accept difficult challenges, and persist inthe face of setbacks. Positive thinking can build self-confidenceand persuade our minds that we are able to do everything wewant. Furthermore, you shouldn’t think that people around youdon’t approve of you. If they are around you, then they do. Ifthey don’t then it’s their own problem, they can always leave.Added to this, you should start doing what you believe is right,even if you are the only one. Also, when talking to someoneelse try saying what you actually think: your opinion doesn’t al-ways have to match the other person’s. As well, if you make amistake–admit it, and try to learn something from it.In addition, accept compliments graciously! Look at whatyou've already achieved and make a list. Spend a few minutesreading it and enjoying the success you’ve already had! Never,and remember, never say, ‘another problem’ or ‘I can’t do this’.Instead you should say, ‘another challenge.’ Your brain will takethe this sentence differently and you will be way more relaxed.Once again, POSITIVE THINKING – defeat the negative self-talk.Build the knowledge you need to succeed, then set goals andin order to achieve them start managing your mind!Happiness depends more on the inward disposition of mindthan on outward circumstances. – Benjamin FranklinLet him that would move the world first move himself. –SocratesWhat lies behind us and what lies before us are small matterscompared to what lies WITHIN us. – Ralph Waldo Emerson OUR GREATEST GLORY IS NOT INNEVER FALLING BUT RISINGEVERYTIME WE FALL. – Con-fucius

Believe in yourself!

By Bisera Dalceska.

Depression is not only being sad

By Denis Saveski.

Know yourself

What is depression?

Depression is a disorder of mood whose character-istics are different degrees of sadness, disappoint-ment, loneliness, despair, doubt in one’s ownqualities and a sense of weight. Statistical depres-sion occurs in one out of twenty people. A person who goes through strong depression mayexperience extreme changes in mood or desire forcomplete withdrawal from everyday life and theoutside world. As a disease of mood, it affects the body and mind,and it can be recognized by the basic symptoms: -The most common symptom is the absence oflife's joy, or at least a reduction of enjoyment inmany activities in the period before the disease. -Feelings of sadness or grief that is not caused byrecent loss. The patient sometimes feels moreempty than sad or both sad and empty. -She/he feels grudging, as she/he loses interest inhobbies and everything which was previously en-joyed. -Fear occurs in many patients, often that some-thing bad will happen. -Reduction of sleep, mostly as insomnia and earlyawakening, but in younger persons increased needfor sleep. -Bad thoughts, mostly about diseases, suicide anddeath. -Difficulty in making decisions. -Small quantities of energy and quickly becomingfatigued.-Feelings of weight, worthlessness and helpless-ness. -Permanent physical pain such as headaches, dizzi-ness and chronic pain. -Irritability -Inability to relax -Loss of weight or obesity. What isn’t depression?

Depression isn’t a feelingof a passing bad mood, itis a disease that signifi-cantly impairs daily life. Itis not a sign of moralweakness but a conse-quence of a disruption ofchemical compounds in the brainwhere genes , stress and way of life play importantroles. There is a big difference between ordinaryand bad mood suffering caused by depression.

Алхемичарот претставува едноставна приказна, базиранаврз едноставни вистини и места.Бразилскиот писателПауло Коелјо не запознава со Сантијаго, андалузискиовчар кој една ноќ ќе сони сон за едно далечно богатствово египетските пирамиди.Па така тој тргнува и ја напуштаШпанија за да го следи својот сон.Оваа приказна ни ка-жува за суштината на мудроста да го слушаме нашетосрце, да научиме да ги читаме знаците расфрлени должнашиот животен пат, и покрај сè, да останеме доследни нанашите соништа. Романот ни ја раскажува приказната за Сантијаго, момчекое има сон, а и храброст за да го следи истиот.Кога од-лучува да замине, единствениот совет на неговиот таткое- "Патувај низ светот сè додека не видиш дека нашиотзамок е најголем и нашите жени се најубави." Во текот насвоето патување Сантијаго го гледа светскиот сјај и се сре-ќава со најразлични интересни луѓе како кралеви и алхе-мичари.Меѓутоа и покрај сè, на крајот од романот тојоткрива дека "богатството лежи таму каде што припаѓатвоето срце", дека богатството всушност е патувањето, от-критијата што ги направил и мудроста со која се здобил. Пораката која ја дава оваа приказна е дека треба да ги

следиме нашите соништа дури и ако се плашиме дека мо-жеби нема да ги постигниме нашите цели или дека ќе серазочараме кога ќе го направиме тоа.Ни покажува декаона што ќе го научиме долж тој пат е исто толку важноколку и самото пристигање на крајот, и дека некогаш ед-ноставните нешта имаат поголема вредност дури и однајпрекрасното богатство.На крајот на краиштата, ми по-кажа дека ние сме под контрола на нашата судбина и до-несуваме свои сопствени одлуки. Она што го сакам кај оваа книга е тоа што те учи добро даго живееш животот.Да го живееш секој миг од него.Да гиследиш своите соништа.Да се забавуваш и да уживаш восето она што ти го нуди животот, но да не ги заборавишнештата кои вистински ти значат.Да дозволиш да течат не-штата кои не се под твоја контрола.Да го живееш својотживот, но да ги оставиш и другите да го направат истото,

бидејќи тоа што е изводливо затебе, можеби не е и за нив. Пораката на писателот е да

ги следиме нашите соништабез разлика што и да сеслучи.Всушност, ова се од-несува на сите луѓе, затоашто сите имаат својсон.Но, како што некоилуѓе стареат и реално-ста почнува да ги гази, тие гоодолговлекуваат нивниот сон, анекои престануваат дакопнеат по него. Сметам дека ова се одне-

сува и на мене, бидејќи и јасимам сон и еден ден би са-кала да го видам како ста-нува реалност.Кога ќеостарам, би мразела дажалам за нешто што можелода се случи.Ми се допадна оваакнига затоа што може некомуда го инспирира да ги следисвоите сонови и да го слушасвоето срце без да се грижишто ќе мислат другите луѓеза нив. Прочитајте ја оваа книга

ако сте едни од малкуми-ната кои немале до-волно среќа досега даго прочитаат Алхемича-рот, ќе си направитесебеси услуга со тоа штоќе ја прочитате.Една од оние кои ќеве натераат вистински да размислите и на-учите.Несомнено уживав во неа.

Пауло Колјо “Алхемичарот”By Kaltrina Kolonja. Translated by Darko Gjorgjijovski.

Alkimisti presanton një ngjare të thjesht, bazuar në njëtë vërtët modeste dhe në një vend. Shkrimtari BrazilianPaulo Coelho shfaq Santigo-n si personazh kryesor, njëdjalë çoban Andalusian I cili një natë ëndërron nëlargësi një thesar në piramidat e Egjiptit. Dhe qëllimi Itij është: largimi nga Spanja për të ndjekur ëndrën e tij.Kjo ngjareje na tregon ne për mençuri esenciale, përdëgjimin e zemrës sonë, të mesohemi të lexojmë shen-jat hap pas hapi drejt shtegut të jetës, dhe mbi të gjithatë ndjekim ëndrrat tona.Libri tregon historin e Santiagos I cili ka një ëndërr dhepoashtu ka guximin për ta ndjekur atë. Kur ai vendos tëshkoj, për të ndjekur ëndrën e tij babai I thotë: shetitebotën dera sa të kuptojsh se kasolla jonë është më emira dhe vajzat tona janë më të bukurat.. Në këtë ud-hëtim Santiago shikon shumë bukuri të botës si dhetakon të gjithë llojet e njerëzve duke filluat prej tembretërit e deri tek alkimistët. Megjithatë në fund tëkëtij libri ai zbulon se pasuria shtrihet atje ku zemra juajrreh me fort, pasuria është një udhëtim në vete, njëzbulim që duhet bërë dhe një urtësi e fituar.Mesazhi që kjo ngjare mundohet të na përcjell ne ështëse ne të gjithe duhet të ndjekim ëndrat tona edhe pseato ndonjëherë mund të jenë të frikshme dhe nukmunden të realizojnë qëllimet tona, ose do të ndjehemitë dëshpëruar kur do të ndodhin ato. Kjo na tregon seçfarë kemi mësuar nga një rrugë e gjatë dhe mjaft tërëndësishme janë arritjet që kemi marrë në fund tëkëtij udhëtimi dhe ndonjëherë gjërat e thjeshta janëçmim i mrekullueshëm si dhe një thesar I çmuar. Më nëfund ai libër shfaqi tek unë atë se ne të gjithë jemi nën

kontrollin e fatit tonë dhe marrim vet vendimet tona. Ajo që më së shumti më pëlqen tek ky libër është se ai namëson të jetojmë jetën tonë ashtu sic duhet. Jeto momentin, ndiq ëndrrat etua, kënaqu me cdo gjë që jeta të ofron, por asnjëher mos harro gjërat të cilatme të vërtet vlejnë. Le të ikim nga gjërat të cilat nuk janë nën kontrollin tonë.Jetoni jetën tuaj dhe lini të tjerët të jetojnë jetën e tyre. Çfarë pune bejnëpër ju, mos bëni ju për të tjerët.Mesazhi I autorit në ketë novel është ndiq ëndrrat e tua pa marrë parasyshse çfarë mund të ndodh. Libri u kushtohet nëpërgjithësi njerëzve sepseshumë prej tyre kanë një ëndërr në një kohë të caktuar. Mendoj semesazhi I këtij libri ndikoi edhe te unë sepse dhe unë e kamë një ëndërdhe një ditë dëshirojë që kjo të bëhet realitet. Dëshiroj të urrej kujtimete viteve të kaluara të cilat nuk kanë ndodhur. E dua këtë libër sepse ai mund tëinspiroj çdonjërin të ndjek ëndrën e tij dhe të dëgjoj zërin e zemrës së tij. Si dhe të mosbrengoset se cfarë njerëzit e tjerë mendojnë për atë.Mesazhi im do të ishte: lexoni këtë libër nëse jeni njëri nga ata të cilëtnuk keni pasur mundësin apo fatin për ta lexuar. Bëni vetës tuaj njëfavor, lexoni këtë libër është me të vërtet I mrekullueshëm. Libër qëme të vërtet ju bënë juve të mendoni dhe të mësoni. Unë e shijova atëshijojeni edhe ju!

By Kaltrina Kolonja.

Paulo Coehlo “The Alchemist”

The Alchemist presents a simple fable, based on simpletruths and places. Brazilian storyteller Paulo Coehlo in-troduces Santiago, an Andalusian shepherd boy whoone night dreams of a distant treasure in the Egyptianpyramids. And so he's off: leaving Spain to literally fol-low his dream. This story tell us about the essential wis-dom of listening to our hearts, learning to read theomens strewn along life's path, and above all, followingour dreams. The novel tells the tale of Santiago, a boy who has adream and the courage to follow it. When he decides togo, his father's only advice is "Travel the world until yousee that our castle is the greatest, and our women themost beautiful". In his journey, Santiago sees the great-ness of the world, and meets all kinds of exciting peoplelike kings and alchemists. However, by the end of thenovel, he discovers that "treasure lies where your heartbelongs", and that the treasure was the journey itself,the discoveries he made, and the wisdom he acquired.The message that the story teaches us is that we shouldall follow our dreams even though we may be afraidthat we won't achieve our goal or that we will be disap-pointed when we do. It shows that what we learn alongthe way is as important as reaching the end of the jour-ney and that sometimes the simplest things are ofgreater value than the most wonderful treasure. Finallyit showed me that we are all in control of our own des-tinies and make our own decisions.What I like about the book is that it teaches you to liveyour life well. Live every moment in the moment. Followyour dreams. Have fun and enjoy everything life has tooffer, but don't forget the things that really matter. Letgo of things that are not within your control. Live yourlife and let others live theirs, what works for you maynot work for them.The author’s message in this novel is follow your dreamsno matter what happens. This applies to people in gen-eral because most people have a dream one time or an-other. But as some people get older and reality kicks in,people defer their dreams and some sadly never pursuethem.I think this applies to me because I have a dream andone day would like to see it become reality. I would hateto have regrets at an old age about what could havehappened. I loved this book because it can inspiresomeone to follow their dreams and listen to theirheart, and not care what other people think of them.Read this book. If you're one of the few who haven'tbeen lucky enough to read The Alchemist, then do your-self a favour and just read it. It is a wonderful book, onethat makes you really think and learn. I absolutely en-joyed it.

Paulo Coehlo “The Alchemist”By Kaltrina Kolonja.

Touch of Mystery

Останува само мистерија или...?By Lidija Mojovska.

Целото постоење на Темпларите е обвиткано со мистерија, па можеби затоа околу нивната моќима толку многу митови и легедни. Со право многу историчари се прашуваат: Каква тајна криелеТемпларите што им овозможила толку брз економски и воен развој? Многумина тајната на нив-ниот успех ја поврзуваат со митот за Светиот грал и ковчегот на заветот. Имено, кога Крсто-носците стигнале во Ерусалим, некои од нив ги пронашле тајните списи според кои ИсусХристос бил обичен човек, кој во бракот со Марија Магдалена имал потомци што до ден-денес се живи. Така Темпларите кои ја чувале тајната за гробот на Марија Магдалена, биле вопозиција да ја уценуваат црквата, па токму оваа тајна била причината за нивната брза поли-тичка и економска моќ. Другата легенда вели дека Темпларите го пронашле вистинскиот СветГрал и го пренеле во Шкотска при нивното бегство во 1307 година.Можеби најневеројатната легенда е онаа која Темпларите ги поврзува со пронаоѓањето наедна друга голема света реликвија, ковчегот на заветот, во кој Мојсеј ги донел Десетте Божјизаповеди. Според оваа легенда, Темпларите биле заслужни за пренесувањето на ковчеготна заветот во Етиопија каде се чува во најстрога тајност и денес. Неретко името на Тем-пларите се поврзува со уште две моќни организации кои сѐ уште постојат: Слободнитеѕидари - масони и Сионскиот Приориум. Според некои историчари, Темпларите ја откриле тајната наградењето на масоните, па изградиле многу храмови по нивниот урнек. На ова се надоврзува блискоставо организацијата на Редот на Темпларите и масоните, како што е хиерархиската поставеност на челосо Голем мајстор. Поврзаноста на Темпларите со Сионскиот Приориум се должи на веќеспоменатиотмит за потомците на Исус Христос и Марија Магадлена. Сѐ уште има различни толкувања на прашањетодали Сионскиот Приориум навистина постоел или сето тоа е само обична измама. Откако биле про-

терани и речиси уништени, Темпларите според некои теории, тајната за потомците на ИсусХристос му ја предале на чување на Сионскиот Приориум, кој постои до ден-денес.

Членови на Сионскиот Приориум наводно беа најистакнатите поединци,Ботичели, Исак Њутн, Виктор Иго.И се разбира еден од најзна-

чајните и најконтраверзните меѓу нив бил Леонардо ДаВинчи.

НЕКОЛКУ РАБОТИ КОИ НЕ СТЕ ГИ ЗНАЕЛЕ ЗА ДА ВИНЧИ

Леонардо бил одличен свирач на лира. Кога првпат бил претставен на Милан-скиот суд, бил претставен како музичар, не како артист или инвентатор. Неговите

слики се многу познати и контроверзни, едно од неговите најпознати дела е МонаЛиза, тоа е дело опкружено со мистерија,а има и многу теории околу неа.

Мона Лиза теорија бр.1: Нејзината насмевка значи дека таа тајно била во блаженасостојба.

Мона Лиза теорија бр.2: Таа била зачудена од музичарите и кловновите кои ја забаву-вале додека Леонардо ја портретирал. (Друга теорија вели дека Мона Лиза е портретод самиот Леонардо итро маскиран. Но ова го имате слушнато и порано, нели?) Потоа

повторно, необично за сликар, Леонардо не остави никаква дефинитивна слика за него-виот лик.Колумбискиот историчар по уметност Џејмс Бек исто така коментира за тео-ријата за Мона Лиза: ”Како што сигурно месечината не е направена од зелено сирење,ова не е да Винчи во женска облека”. Пронајдоците на Леонардо и откритијата исто така се многу корисни за развојот на нау-ката и денес, на пример Бил Гејтс го купил Codex Leicester во 1995 за 30 милиони долари.

Овој ракопис, единствениот што не се чува во Европа, ги вклучува истражувањатана Да Винчи за хидрауликата и за движењето на водата.

Леонардо ја обожавал водата: Тој направил средство задишење под вода и средство за одржување во водата и

прекрасно средство во форма на ѕвонче што може да гинапаѓа бродовите од под вода.Исто така и неговите астро-

лошки теории биле докажани: Леонардо бил првиот човекшто објасни зошто небото е сино.

Touch of MysteryA mbetet vetem nje mister ose...? By Lidija Mojovska. Translated by Evzi Hani.

E gjithë egzistenca e templarëve është mbështjellur enga misteri, ndoshta pasi egzistojnë shumë legjendadhe mite në lidhje me fuqitë e tyre. Shumë historianme të drejtë pyesin: cilat janë sekretet e fshehura tëkëtyre tempujve që mundësojnë një rritje ekonomikedhe zhvillim ushtarak aq të shpejt?! Shumë ngasekretet e suksesit të tyre lidhen me mitin e HoliGrejlit dhe Arkës së Marrëveshjes. Kur krusaderëtarritën në Jeruzalem, ato zbuluan shkrimet se-crete dhe sipas tyre Jezusi ishte një njeri i za-konshëm i cili ishte i martuar me MariMagdalenën dhe kishte fëmijë të cilët ishinakoma të gjallë. Këshut templarët të cilët embajtën sekret varrin e Mari Magdalenës, kishinpozitën dhe mundësinë për ti bërë shantazh kishës. Kjopërbën një arsye shumë të fshehtë e cila e shpjegonforcën e tyre politike dhe ekonomike. Një legjendëtjetër thotë se templarët gjetën Holi Grejlin e vërte dhee dërguan në Skoci në vitin 1307.

Ndoshta legjenda më e pabesueshme është kjo leg-jenda cila i lidh templarët me relikët e shenjtë. Arka emarëveshjes, në të cilën Moiseu mblodhi dhjet urd-hërat. Sipas kësaj legjende, templarët ishin njerëzit tëcilët çuan këtë arkë në Etiopi, ku mund të gjindet edhesot por që mbahet si top sekret. Zakonisht emri templaru referohet dy organizatave të fuqishme të cilat egzis-tojnë edhe sot: Free nest makers - Freemasonry dheZion Priorium. Freemasony – Kjo organizatë ka njëstrukturë hierarhike e udhëheqëur nga Grand Master.Lidhja ndërmjet këtyre dy organizatave qëndron në tëlartpërmendurën Mari magdalenën dhe Jezus krishtin.Egzistojnë akoma dilema në lidhje me pyetjen nëse metë vertetë egziston Priory of Zion, apo thjesht ka qenënjë mashtrim.

Disa gjëra në lidhje me Da Vinçin, që ju nuk i keni ditur.Leonardo da Vinçi ka qen një luajtës shumë i mirë i lyrës. Aipër herë të pare është prezantuar si muzicient para oborritMilanez, e jo sin jë artist apo ndonjë shpikës. Pikturat e tijjanë shumë të famshe dhe kontraverze, ku mund të veçohet“Mona Lisa”- e rrethuar përplot mister dhe me përplot shpj-jegime në lidhje me këtë.Sipas teorisë së parë: Buzëqeshja e saj nënkupton se ajo kaqenë shtatëzane por e ka mbajtur sekret këtë gjë.Teoria e dytë thotë se ajo është turpëruar nga muzicientëtdhe kllounët të cilët argëtoheshin, përderisa Leonardo pik-turonte. (Një teori tjetër thotë se portreti i Mona Lisës,paraqet portretin e vet Leonardos të maskuar pasi ështëshumë e pazakontë për një piktor që të mos lëjë një portrettë vetin.)Zbulimet e Da Vinçit ndihmuan shumë zhvillimin e sotëm tëshkencës, si për shembull Bill Gates bleu Kodeksin Leicesternë vitin 1995 për 30 milion dollar. Ky dorëshkrim, i vetmijashtë Evropës, përmban edhe kërkimet rreth lëvizjes së ujit. Da VinçI e adhuronte ujin, ai i dha një kuptim lëvizjes së ujit.Studimet e tij në lidhje me erozionin e lumenjve, e bindënatë se Toka është akoma më vjetër, akoma më shumë se ajoçka thuhet në Bibël, apo nga shkencëtarët. Teoritë e tij as-tronomike ishin vërtetuar. Ishte i pari që shpjegoi pse qielli kangjyrë të kaltërt si dhe pse Hëna është e plotë në disa peri-udha

Is it just a mystery or something more...?By Lidija Mojsovska. Translated by Laura Vara Garcia.The whole existence of the Templars is wrapped in mys-tery, perhaps because over their power there are a lot ofmyths and legedni. Many historians rightly wonder: Whatare the hidden secrets of Templars that enable them suchrapid economic and military development? Many secret oftheir success are connecting with the myth of the HolyGrail and the Ark of the Covenant. Namely, when the Cru-saders arrived in Jerusalem, some of them found the se-cret writings, according to them Jesus Christ was anordinary man, he was married with Mary Magdalene, hehad children who are still alive. Thus the Templars who hadkept the secret of the tomb of Mary Magdalene, were in aposition to blackmail the church, so this is the very secretreason for their political and economic power. Another leg-end says that the Templars found the true Holy Grail, andtransferred to Scotland in their run in 1307.Maybe the most unbelievable legend is one that connectsthe Templars with great holy relic discover, the Ark of theCovenant in which Moses brought the Ten Command-ments. According to this legend, the Templars were theones that brought The Ark of the Covenant to Ethiopia,where they are still keeping it in strictest secrecy today.Often the name of the Templars is related to two powerfulorganizations that still exist today: Free nest makers -Freemasonry and Zion Priorium. According to some histo-rians, the Templars discovered the secret and the builtFreemason temples. This organization has a hierarchicalstructure headed by the Grand Master. The connection be-tween the Templars and The Priory of Zion is due to vek-jespomenatiot myth of the sons of Jesus Christ and MaryMagadlena. Still there are different answers to the ques-tion whether the Priory of Zion really existed or it is justfraud. Having been expelled and almost destroyed, accord-ing to some templar theories, the secret to the offspringof Jesus Christ gave the store priorium Zion, which existsto this day. Members of Priorium reportedly were the mostprominent individuals, Botticelli, Isaac Newton,Victor Hugo. One of the most importantamong them was controversial

Leonardo Da Vinci.

Few things you didn’t know about da Vinci

Leonardo was an excellent player of the lira. When he firstwas introduced to the Milan Court, was presented as a mu-sician, not an artist or inventator. His painted are very fa-mous and controversial, one of his mostfamous is Mona Lisa, it is surrounded by mys-tery, and there a lot of theories around it. Mona Lisa theory No. 1: Her smile means shewas secretly pregnant. Mona Lisa theory No. 2: She was confused bythe musicians and clowns who entertainedwhile Leonardo portrayed. (Another theorysays that the Mona Lisa is a portrait ofLeonardo himself slyly disguised. Butyou have heard this before, huh? Is alsoquite unusual for a painter not to leave a por-trait of himself)Columbia art historian James Beck com-mented on the theory of Mona Lisa, "As surely as themoon is made of green cheese, this is not da VinciWomen's clothing. Leonardo’s invention and discovers were also very helpfulto the development of today’s science, for example BillGates bought the Codex Leicester in 1995 for 30 milliondollars. This manuscript, the only one not held in Europe,includes research on hidraulics and the movement ofwater. Leonardo loved the water, he made a means ofbreathing underwater and a means for maintaining waterand a wonderful tool with the form of a bell that can attackships from underwater. His studies of erosion of rivers con-vinced him that the Earth is much older even than the timethe Bible claims and some other things that he opposedeven the scientists. As well his astrological theories werealso proved; he was the first that explained why the skyhas a blue color and why the moon is fully visible in some

periods.

Touch of Mystery

Tales of Nature BoyBy Ilija Dimoski.

and don’t stop moving...

Brains of the month

Marshal Tito 86

6330 Struga

Republic of Macedonia

Tel: +389 46789360

contact@youthforumeye.org.mk

Youth Forum EYE

Supported by: Agency of Youth and Sport

“Do Right” with usdoright.magazine@gmail.com

Anita GagovskaWhen I was in high school, there were

some similar magazines as Do Right. Inthat period I liked those magazines, because

it was great way to get informed about vari-ous themes affecting the youth. Do Right is

great way not only to get informed, but also toget involved in its creation. The youngsters can

participate in the preparation of the magazine,what motivates them to THINK OUT OF THE BOX.

Kaltrina KolonjaI’m very lucky that I’m a part of Do Right Magazine, be-cause I like to express my own ideas without the influenceof others and also it’s a very beautiful experience to workwith this team; we share our ideas and opinions. It’s anopportunity to learn about different cultures, traditions,and languages and also to make new friends. Do rightmagazine is the right path for expressing your ownopinions, so just do yourself a favor became a part of

this project, because it is a wonderful one. I really enjoy it.

Agnieszka RudkowskaCooperating with Do Right Magazine is agreat opportunity to gain new skills and ex-periences You can be whoever you wish:journalist, editor, translator, designer ... Andthe only thing you need to have is the will. Iam delighted to contribute to this projectand get along with the people who makesthis brilliant idea become true.