dort hafta sunu_2
TRANSCRIPT
GÖRSEL TASARIM VE MATERYAL TASARIMI
Mehmet Barış HORZUM
Öğretim Durumlarını Planlama
Giriş
Sunu
Alıştırma
Geri Bildirim
Değerlendirme
Giriş Etkinliklerini Planlama
Öğrencilerin ilgisini çekme
Motivasyonu sağlama
Hedeflerden haberdar etme
Giriş davranışlarını saptama
Yeni ve eski öğrenmeler arasında ilişki
kurma
Sunuyu Planlama
Aşırı Bilgiden Kaçınma
Dersin Özetini Yapma
Tekrar
Kolaydan zora sıralama
Genelleme yapma (Farklı alıştırma ve örnekler)
Dikkatleri çekme (Önemli noktalara vurgu)
Alıştırma ve Geri Bildirim Planlama
Uygulanmayan bir davranış kolay unutulur,
Geri Bildirin
Kapsamlı olmalıdır,
Belirgin olmalıdır,
Düzeltici olmalıdır,
Anında verilmelidir,
Pekiştirici olmalıdır
Değerlendirmeyi Planlama
Öğretimden önce, anında ve sonra
davranışlar ölçülecek mi? Nasıl?
Araç-Gereç Kavramları
Araç-gereç: Öğretme, öğrenme etkinliklerinde kullandığımız yardımcı kaynaklar araç-gereç ikilisinden oluşur.
Araç: Daha çok mekanik nitelikteki yardımcı olup; gereci sunmada vazgeçilmez ögedir. Örnek: Tepegöz, bilgisayar, televizyon
Gereç; daha çok yazılı basılı nitelikteki yardımcı olup, aracın vazgeçilmez ögesidir. Örnek: Tepegöz asetatı, bilgisayar ve televizyon programları
Araç Gereçlerin Eğitimdeki
Yeri ve Önemi Çoklu öğrenme ortamı sağlarlar (Duyu Organları),
Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamalarına
yardımcı olur (Öğrenme Stilleri),
Dikkat çekerler (Görsel-işitsel unsurlar içerme),
Hatırlamayı kolaylaştırırlar (Pavio),
Soyut kavramları somutlaştırırlar (Atom resmi),
Araç Gereçlerin Eğitimdeki
Yeri ve Önemi Zamandan tasarruf sağlarlar (Bir resim bin
kelimeye bedeldir)
Güvenli gözlem yapma imkanı sağlarlar (Sanal
Ortamlarda Deney),
Tekrar kullanılabilirler,
İçeriği basitleştirerek anlaşılmasını kolaylaştırır,
Seçimi Etkileyen Faktörler
Öğretim hedefleri
Araç gereç özellikleri
Öğretmenin tutumu, becerisi v.b.
Yöntem seçimi
Araç gereç seçimi(Son karar)
Öğrenen özellikleri-Öğrenme stilleri,
becerileri v.b
Öğretim ortamı-ışıklandırma, büyüklük,
Öğrenci sayısı
Araçların Sınıflaması
Yansıtılmayan Araçlar
Yansıtılan Araçlar
Görsel
Görsel-İşitsel
Etkileşimli
Yansıtılmayan Araçlar
Gerçek eşya, Nesneler, Basılı Materyaller
(Kitap, Ders Notu, vb.)
Görseller (Resim, Çizim, Grafik, Posterler,
Şema, Çizgi Film)
Gösterim Alanları (Kara Tahta, Beyaz Tahta,
Kopya Tahtası, Bülten Tahtası, Döner Levha)
Yansıtılan Araçlar
Görsel Teknolojiler
Tepegöz
Data Projektörü
Slayt ve Opak Projektörü
Görsel ve İşitsel Teknolojiler
Televizyon
Video
Etkileşimli Teknolojiler
Bilgisayar
İnternet
Görseller
Görseller fikirlerin somutlaşmasını sağlar.
Dikkat çekme, odaklanmalarını sağlama,
duygusal cevaplar sağlayarak öğrencileri
motive eder.
Anlaşılması zor olan bilgileri basitleştirir.
Zamandan ve paradan tasarruf sağlar
%83 %11
%3,5
%1,5
%1
Öğrendiklerimizin;
GÖRSEL OKURYAZARLIK
Görsel mesajların doğru olarak yorumlanması
ve böyle mesajların oluşturulması yeteneğinin
öğrenilmesini ifade eder.
Görsel okuryazarlığı iki temel yaklaşım yoluyla
geliştirilebilir. Bunlar; girdi ve çıktı stratejileridir.
GİRDİ STRATEJİLERİ
Görsel analiz becerileri yoluyla görsel mesajları okuma veya kod çözmede öğrencilere yardım eder. Görselleri yorumlama Gelişim Etkisi (Yaş)Kültürel Etki (Sosyoekonomik Düzey, Yerleşim Yeri)Görsel Tercihler
ÇIKTI STRATEJİLERİ
Öğrencilere görsel oluşturma veya kodlamada yardımcı olur.
İyi Tasarlanmış Materyalin Özellikleri
Tasarım ilke ve öğeleri dikkate alınarak
tasarlanmış olma.
Anlatılacaklar hakkında açıklık sağlama.
Kolay kullanılabilir ve güncellenebilir olma.
İletilecek mesajı doğru anlayabilmek ve
yorumlayabilmek için gerekli olan çabayı
azaltma.
İyi Tasarlanmış Materyalin Özellikleri
İzleyenlerin mesaja aktif olarak
odaklanmasını arttırmalı
Materyal içinde bulunan tüm unsurlar
uyumlu ve tutarlı olmalı.
Mesajın en önemli parçasına dikkati
çekmeli.
GÖRSEL TASARIM
Tasarım Öğeleri
Tasarım İlkeleri
Tasarım Öğeleri
Çizgi
Alan
Şekil
Boyut
Doku
Renk
ÇİZGİ
Çizgi; gözü, belirli bir alanda ya da bir alan
etrafında, hareket ettirerek dikkatleri çeken
tek boyutlu bir araçtır.
ÇİZGİLER
Grafik öğeleri kullanıldığı yer ve kullanış
biçimine göre farklı algılanır. Çizgi açısından
düşünüldüğünde yatay, dikey ve eğik
çizgilerin farklı algılanacaktır.
ÇİZGİ
Yatay Çizgi
Derinlik,
Hareketsizlik
Sakinlik
Örn.: Ufuk, Cadde, Deniz
ÇİZGİ
Dikey Çizgi
Güç,
Kuvvet
Köşegen Çizgi
Hareket
Güçlülük etkisi Hareket etkisi
Sabitlik ve Durağanlık etkisi
ÇİZGİ
Çizgiler aynı zamanda ruh halini de yansıtır.
Kalın Çizgi daha etkilidir.
Birbirine yakın noktalar dikkat çeker
Hatırlama açısından kolay ve etkilidirler.
ÇİZGİ
Nesneleri Bölmek ve Birleştirmek,
Fikir, kavram veya süreç basamaklarını
bölme,
Nesne veya fikirleri kolayca
görselleştirme amacıyla kullanılırlar.
ŞEKİL ve Form
Şekil; bir yüzey üzerinde oluşturulan
iki boyutlu biçimdir.
Form; kullanılan biçimlerin birbirine
göre yerleşimidir.
ŞEKİL
Şekil çevresindeki nesneyi sarmaktadır.
ŞEKİL
Farklı şekillerden bütün oluşturma
Farklı şekillerle dikkat çekme
Temel düzeyde bilgi detaya yer
vermeme amacıyla kullanılır.
Olumlu ve olumsuz Şekiller
Olumlu şekiller; istenerek kullanılan şekilleri ifade
eder.
Olumsuz şekiller; şekillerin etrafındaki olumsuz
boşlukları ifade eder.
Öğretim materyallerinde olumlu ve olumsuz
şekillere dikkat etmek gerekir.
Olumlu ve olumsuz Şekiller
ALAN
Alan
Çalışma çevresi
Görseli oluşturan çevreyi ifade eder.
Açık Alan
Kapalı Alan
ALAN
Açık Alan
Kullanım alanı dışında kalan yerlerdir.
Resim, grafik, yazı vb. ile dolu
olmayan yerleri ifade eder.
Kompozisyonun bir parçası
Karmaşıklık ve kalabalık duygusunu
giderme
ALAN
Kapalı Alan
Kullanılan alanları ifade eder.
Resim, grafik, yazı vb. ile dolu olan
alanlardır.
Görseldeki kompozisyonun bir parçasıdırlar.
ALAN
Üç Kural Tekniği
Görseldeki alanın 3 satır
3 sütuna bölünmesini ifade eder.
En önemli parça sol üst köşedir.
BOYUT
Görecelidir. Çevreleyen cisimlerden etkilenir Dikdörtgen (Masa, Bina) Açık ve parlak şekiller daha büyük
algılanır Boyuta tasarımda boş alana göre
karar verilir Nesne hakkındaki bilgi sunar.
DOKU
Doku iki boyuta üçüncü boyut katar.
Dikkat çekmek
Bütünlüğü artırmak
Hissetmeyi artırmak amacıyla kullanılır.
Öğretim materyalinin hazırlanmasında
kullanılacak malzemenin özelliğine bağlı
olarak değişiklik gösterir.
DOKU
RENK
Uygun renk seçimleri; görsel tasarımı geliştirir
ve ayrı bir hava/önem kazandırır, dikkat uyarır
ve görsel etki yapar.
RENK
RENK
Renkler algılama üzerinde etki oluştururlar.
Görsele canlılık katarak, önemli noktalar ve
bilgiler üzerinde dikkati toplar.
Benzerlik ve farklılıkların ortaya koyulmasını
sağlar ve görüntünün gerçekliğini artırır.
RENK
Farklı renklerin kullanımının algıya etkisi
Cinsiyet
Yaş
Çevre
Sarı, mavi, pembe gibi
renklerin pastel
tonlarını daha çok
seçmektedirler.
Mavi, yeşil, bordo ve
bunların canlı tonlarını
seçerken
CİNSİYET
YAŞ
Küçük yaş grupları için parlak renkleri,
Büyük yaşlar için pastel tonları kullanırız.
Her iki yaş grubu için kontrast oluşturulmak
amacıyla parlak renklerin kullanılması etkili
olacaktır.
RENK
ÇEVRE
Yeşil ve mavi gibi renkler bozkır
Sıcak renkler ormanlık bölgelerde yaşayanlar
üzerinde daha etkili olmaktadır.
RENK
Gerçek renkler seçerek görüntünün
gerçekliğini arttırmak.
Önemli veya ayrıntı bilgileri vurgulamak
İstenilen duygusal etkiyi oluşturmak
Zeminde okunmayı etkiler.
OKUNAKLI
OKUNAKLI
OKUNAKLI
OKUNAKLI
OKUNAKLI
OKUNAKLI
YAZILARIN OKUNMASI
Yazıların okunmasında sadece renk etkili
değildir. Rengin yanında
Yazı Tipi
Yazı Tipi Boyutu
Yazının Yazılmasında büyük küçük yazılma
Satırlar arasındaki boşlukta okumayı etkiler.
YAZI TİPİ
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
YAZI TİPİ BOYUTUHangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Hangisi Daha Okunaklı?
Paragraf Aralığı Simetrik denge, ayna görüntüsü dengesidir. Yani görüntü ortadan ikiye bölündüğünde bir taraf diğer tarafın ayna görüntüsü dibi olmasıdır.
Simetrik denge, ayna görüntüsü dengesidir.
Yani görüntü ortadan ikiye bölündüğünde bir taraf
diğer tarafın ayna görüntüsü dibi olmasıdır.
Simetrik denge, ayna görüntüsü dengesidir. Yani
görüntü ortadan ikiye bölündüğünde bir taraf
diğer tarafın ayna görüntüsü dibi olmasıdır.
Tasarım İlkeleri
Bütünlük
Denge
Vurgu
Hizalama
Yakınlık
BÜTÜNLÜK
Bir görünümü oluşturan bileşenlerin
birbiriyle ilişkisidir.
Bütünlük sayfada konuyla ilgili tüm
unsurların yer almasını ifade eder.
Bir alana çok fazla şey sığdırmak yanlıştır.
BÜTÜNLÜK
Görsel elemanlar ve bunların
fonksiyonları arasındaki ilişki
bütünlüğü oluşturur. Her bir görsel
unsur, bir mesaj iletmedeki fonksiyonu
göz önüne alınarak yerleştirilmelidir.
BÜTÜNLÜK
DENGE
Dikey ve yatay eksende eşit oranda yer alma.
Simetrik veya formal denge
Bilgiyi anında yakalayabilmek için asimetrik
veya informal tasarımlarda kullanılabilir.
DENGE
Denge, objenin göz tarafından algılanan ağırlığı ile
ilgilidir. Öğretim materyalleri üzerinde denge, yatay ve
dikey eksenin her iki tarafına objelerin eşit olarak
dağıtılması ile oluşturulur. İstenilen amaca yönelik
olarak objelerin bütününe yerleşimi ile denge veya
dengesizlik etkisi yaratılabilir.
DENGE
DENGE NASIL SAĞLANIR
Terazide denge nasıl gerçekleşir?
Eğer nesneler eşit ağırlıktaysa bunlar dengede
demektir.
Eğer bir tarafta birkaç küçük parça varsa diğer
tarafta büyük bir nesne olduğunda dengede olabilir.
DENGE NASIL SAĞLANIR
Görsel dengesi de bu yollarla gerçekleşir.
Aynı zamanda görsel dengede sadece
nesnelerin büyüklüğünden değil aynı zamanda
onların parlaklığı veya koyuluğu, görsel ağırlık
terimlerinden de etkilenmektedir.
DENGE BİÇİMLERİ
Simetrik (Formal) Denge
Asimetrik (Informal) Denge
SİMETRİK DENGE
Ayna görüntüsü dengesidir.
Görüntü ortadan ikiye bölündüğünde bir taraf diğer tarafın ayna
görüntüsü gibi olmasıdır.
Sayfanın tam ortasına en üstten en alta doğru bir çizgi
çizildiğinde ekranın bir tarafındaki nesnelerin tamamı ekranın
diğer tarafında da ayna aksi gibi yer almalıdır (Bunlar özdeş
nesneler olmayabilir ancak nesnelerin sayısı, rengi ve diğer
unsurları benzer olmalıdır. Bazen bunlar tamamen özdeş olabilir).
SİMETRİK DENGE
Üreticiler
Üçüncül tüketiciler
Birincil tüketicile
r
İkincil tüketicile
r
Ekosistemde enerji akışı
Ayrıştırıcılar
ASİMETRİK DENGE
Bir tarafta birkaç küçük nesne, diğer tarafta bunların
büyük bir nesne ile dengelendiği durumda
Küçük nesnelerin büyük nesnelerden ekranın
merkezinden daha uzağa yerleştirildiği durumda
meydana gelir.
Aynı zamanda koyu maddelerin birkaç açık madde ile
dengelenmesine ihtiyaç duyulabilir.
ASİMETRİK DENGE
ASİMETRİK DENGE
Gelişigüzel ve daha az planlanmış gibi görünse de
kullanımı daha zordur.
Tasarımcının birbirinden farklı büyüklükte ve renkte
nesneler kullanması bunların dengede olup olmamasını
sürekli ve dikkatlice kontrol etmesi gerektirir.
Dengesiz bir ekran veya sayfa gerginlik hissi oluşturur.
ASİMETRİK DENGE
ASİMETRİK DENGE
Renk,
Değer,
Şekil,
Pozisyon,
Doku ve
Bakış yönü olmak üzere dikkat edilmesi gereken
bileşenler bulunmaktadır.
Renklerin Asimetrik Dengesi
Gözlerimiz renklerle odaklandırılır.
Küçük alanlardaki canlı renkler büyük alanlardaki daha
nötr renklerle dengelenerek kullanılabilir.
Resimde solda yer alan parlak kırmızı etek daha büyük
olan nötr pembe elbise ile dengelenmiştir.
Değerlerin Asimetrik Dengesi
Görsellerde değer nesnelerin parlaklığı veya koyuluğunu
ifade eder.
Siyaha karşı beyaz, griye karşı beyazdan daha güçlü
karşıtlığa sahiptir.
Bu iki rengin dengesi için daha güçlü değere sahip olan
siyahın gri alandan daha az olması gerekir.
Şekillerin Asimetrik Dengesi
Çok detaylı olmayan büyük düz alanlar, çok fazla olmayan
düzensiz şekilli nesnelerle dengelenebilir.
Çünkü göz daha karmaşık şekillere odaklanır.
Dansçı daha düzenli ve düz alanda dururken bulunduğu
alan küçük düzensiz bir alanla dengelenmiştir.
Konumların Asimetrik Dengesi
Denge için, ağırlığı çok alan nesneler merkeze yakın noktada yer
alırken düşük ağırlığa sahip nesneler merkezden uzak noktada yer
almalıdır.
Bu nesnelerin konumları bakımından temel özelliktir.
Bazen sayfanın bir bölümündeki büyük unsurlar sayfanın diğer
tarafında küçük nesneler uzak bir noktada konumlanmalıdır.
Bu asimetrik denge açısından en fazla ustalık gerektiren biçimdir.
Burada kaldıracın denge için konumlanması ele alınabilir.
Konumların Asimetrik Dengesi
Dokuların Asimetrik Dengesi
İlgi çekici dokular içeren küçük alanlar, dokusuz
görünen veya daha yumuşak alanlarla dengelenebilir.
Gözler bir resimdeki unsurların nasıl düzenlendiğine
bağlı olarak önemli noktalara odaklanabilir.
Eğer bir resimdeki insanlar belli bir noktaya
bakarlarsa resme bakanlarda oraya odaklanırlar.
Dokuların Asimetrik Dengesi
Dokuların Asimetrik Dengesi
Resimdeki üçgen veya oklar gibi unsurlar
resimdeki önemli noktaları vurgulamak için
kullanılırlar. Ancak bunlarda dengede olması
gerekir.
Dansçıların gaz ışığına odaklanmayı sağladığı
ortaya çıkıştır.
Dokuların Asimetrik Dengesi
Radyal Denge
Dengenin üçüncü şekli radyal dengedir.
Tüm unsurlar dairesel şeklin merkezinden
yayılmaktadır.
Görünüşte oldukça kolaydır.
Gözü merkeze odaklama önemlidir.
VURGU
Öğeyi dikkat ve ilgi merkezi haline
getirmek için kullanılabilecek teknikler;
Parlak renkler kullanmak
Yön gösteren araçları seçmek
Boyut farkı yaratmak
VURGU
Vurgunun bütüne baskın olması gereklidir.
Öğretim materyalinin can alıcı noktasıdır.
Dikkat çekmek istediğiniz nokta olarak
tasarlanmalıdır.
En ilgi çekici nokta olarak tasarlanıp en
önemli unsurlar yerleştirilebilir.
VURGU ŞEKİLLERİ
Zıtlık
Yalıtım
Yerleşim
Zıtlık Yoluyla Vurgulama
Zeminde bulunan büyük figürler,
Yatay figürlerin daha sık kullanıldığı
durumlarda dikey figürler,
Düzensiz şekiller arasında geometrik bir şekil,
Birçok element koyu renkli ise açık bir renk
dikkati çekecek niteliktedir.
Yalıtım Yoluyla Vurgulama
Görseldeki birçok element gruplanmış
olarak yan yana duruyorsa kendi başına
tek olarak duran bir element dikkat
çekici olarak kullanılabilir.
Yerleşim Yoluyla Vurgulama
Bir görselin tam ortasında yer alan bir
nesne odak noktası olarak algılanır.
Görseller tasarlanırken böyle bir odak
noktası kullanılabilir.
Hizalama
İnsanlar dikey veya yatay olarak hizalanan
resimleri/bütünleri, hizalanmayanlara göre
daha düzenli olarak algılarlar.
Düzenli bilgiler daha kolay öğrenilir ve
hatırlanır.
Örnek: Hizalama
Yakınlık
Görsel oluşumlarda birbirine yakın öğeler
ilişkili, uzak öğeler ise ilişkisiz olarak algılanır.
Bu nedenle öğeler yakınlık bakımından
birbirinden açıkça ayırt edilmeli, izleyiciler
yanıltılmamalıdır.
Örnek: Yakınlık
BAKANLIKBAKANLIK ÜNİVERSİTELERÜNİVERSİTELER SANAYİSANAYİ
BT KOORDİNATÖRLERİBT KOORDİNATÖRLERİ
ÖĞRENCİLERÖĞRENCİLER OKUL PERSONELİOKUL PERSONELİ TOPLUMTOPLUM
Hizmet İçi Eğitim Faliyetleri
Sorularınız!