บทท 4
นโยบายสนคาเกษตรไทยเปรยบเทยบ กบประเทศเพอนบานและทางรอด
4.1 เปรยบเทยบนโยบายขาวของไทยและประเทศเพอนบาน
4.1.1 ขาว ในอาเซยนมเพยง 5 ประเทศหลกเทานน ทมศกยภาพในการผลตเพอการ
สงออกขาว คอ ไทย เวยดนาม กมพชา พมา และลาว เพราะประเทศเหลานมพนท
มาก มระบบชลประทาน และประชากรสวนใหญในประเทศประกอบอาชพ
เกษตรกรรมและยงยากจน โดยทรฐบาลของแตละประเทศไดพยายามกาหนด
มาตรการและใหการชวยเหลอในรปแบบตางๆกน ตามแตกาลงความสามารถและ
งบประมาณของแตละประเทศ ทาใหรฐบาลของแตละประเทศไมอาจละเลย
เกษตรกรได ดงนนจงมนโยบายเขามาชวยเหลอในดานตางๆ สามารถสรปไดดงน
(1) นโยบายดานราคาขาว ปญหาสาคญของประเทศผผลตขาว คอ ปญหาราคาขาวตกตา ซงปญหา
ดงกลาวจะสงผลกระทบไปยงเกษตรกรผผลตโดยตรง ทาใหรฐบาลของแตละ
ประเทศตองออกนโยบายเขามาชวยเหลอเกษตรกร เวยดนามไมไดมนโยบายเขา
มาแทรกแซงหรอพยงราคาขาวโดยตรง แตใชนโยบายทางออม เชนใหกระทรวง
อตสาหกรรมและการคาของเวยดนาม กาหนดราคาสงออกขาวขนตา เพอปองกน
ไมใหผสงออกขายขาวราคาตาเกนไป จนสงผลกระทบตอเกษตรกรทจะถกกดราคา
รบซอ โดยราคาขนตาทกาหนดนน จะกาหนดใหเหมาะสมกบจานวนผลผลตท
ออกมาในแตละชวงของฤดกาล และในกรณทราคาขาวของโลกมความผนผวน
AEC Prompt
84
มาก รฐกจะใชนโยบายสงเสรมบรษทรฐวสาหกจ โดยใหเงนกดอกเบยตามาชวยรบ
ซอขาวเปลอกจากเกษตรกรมาสารองไว เพอปองกนไมใหเกษตรกรถกกดราคา
ขาวเปลอก
ในขณะทไทยมนโยบายในการเขาไปพยงราคาขาวโดยตรง ดวยการรบจานา16และประกนรายได17 ซงการรบจานาขาวเปลอกเปนมาตรการทดงปรมาณขาว
ออกจากตลาด โดยเฉพาะในชวงตนฤดการผลตทจะมปรมาณขาวออกสตลาดเปน
จานวนมาก ในขณะทการประกนรายได ปรมาณขาวทงหมดยงอยในตลาด แต
ราคาขาวในประเทศจะมแนวโนมผนผวนมากกวาการใชมาตรการรบจานาขาว
อยางไรกตามการดาเนนมาตรการจานาขาวทผานมาประสบกบปญหาหลายอยาง
เชน การลกลอบนาเขาขาวจากประเทศเพอนบานเขามาสวมสทธในการรบจานา
การใชงบประมาณของรฐทสงเกนจรง การบรหารจดการทไมโปรงใส และขาด
ประสทธภาพ นอกจากนการใชมาตรการดงกลาวยงทาใหราคาขาวในประเทศม
ราคาสง สงผลกระทบไปถงศกยภาพในการสงออกขาวของไทยลดลง และในป
2553 ตามกรอบขอตกลงของเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) อตราภาษจะเหลอ
รอยละ 0 หลายฝายมความกงวลวาจะมขาวจากลาว เวยดนาม และกมพชาทะลก
เขามาในไทยดงนนมาตรการการแทรกแซงราคาขาวดวยการประกนรายไดใหกบ
เกษตรกรจงเปนทางเลอกทคาดวาจะลดปญหาการบรหารและการจดการสตอก
ลดความเสยงดานราคาและ เรองผลผลตใหแกเกษตรกร ปองกนการสวมสทธขาว
16 โครงการรบจานาขาว รฐบาลตองจดสรรงบประมาณใหเปนทนสาหรบจานาขาวมขาวเปนหลกประกน เมอสนสดระยะจานา (4 เดอน) หากราคาไม
ขนหรอขนนอย เกษตรกรกปลอยหลดจานาไมไถถอน ขาวตกเปนของรฐบาล โครงการรบจานารฐมเจตนาสรางดมานดเทยมเพอรกษาเสถยรภาพราคา
ขาวไวไมใหราคาตกตามากจนเกษตรกรขาดทน 17โครงการประกนรายได รฐบาลตองจดสรรงบประมาณจายขาดเพอชดเชยสวนตางราคาขาวโดยไมมตวสนคาเขามาเกยวของ เกษตรกรจะขายขาวทก
ราคาตามกลไกตลาดขณะทตลาดยงเปนของผซอ
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
85
จากประเทศเพอนบาน สาหรบในดานงบประมาณการใชจายของภาครฐ ตอง
เปรยบเทยบดจากของจรง ระหวางนโยบายใหม (การประกนรายได) ซงเรมใชใน
เดอน ตลาคม 2552 กบโครงการพยงราคาแบบรบจานาทใชในอดต
สาหรบประเทศกมพชา พมา และลาวนน รฐบาลยงไมมนโยบายในการ
ชวยเหลอแกเกษตรกรในทกๆ ดาน
(2) นโยบายการเชาและถอครองทดนในการทาการเกษตรของตางชาต
ในปจจบนกระแสขาวการเขามาเชาททาการเกษตรในประเทศไทยของ
ตางชาต เปนทกลาวถงอยางมาก แตเมอพจารณาตามพระราชบญญตการ
ประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ.2542 ระบไวชดเจนวาคนตางชาตไมสามารถ
เขามาลงทนทาธรกจทานา และเลยงสตวในประเทศไทยได เพราะถอเปนธรกจ
ตองหามของคนตางชาต ทถกกาหนดไวในบญช 1 ใหสงวนสาหรบคนไทยเทานน
ในขณะทประเทศไทยตอตานตานการเขามาเชาพนททาการเกษตรของตางชาต
แตประเทศเพอนบานอยาง เวยดนาม ลาว พมา และกมพชา กลบมนโยบาย
สงเสรมใหตางชาตเขาไปเชาพนททาการเกษตรในประเทศ โดยมนโยบายใหเชา
พนทดวยระยะเวลามากกวา 30 ป และสามารถสงผลผลตทงหมดทผลตไดกลบไป
ยงประเทศของผลงทน ถงแมจะมนโยบายการเชาและถอครองทดนในการทา
การเกษตรของตางชาตทชดเจน แตผลงทนสวนใหญกลบใหความสนใจทจะลงทน
ในประเทศไทยมากกวา เนองจากประเทศเหลานนมความเสยงในเรองการเมอง
การกาหนดนโยบาย ซงสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาไมมมนคงในสายตา
AEC Prompt
86
ของนกลงทน ในขณะทไทยมนโยบายหลายดานทเออกบการลงทน มระบบ
โครงสรางพนฐานทดกวาและไมมความเสยงจากการเปลยนแปลงดานนโยบาย
4.1.2 มนสาปะหลง นโยบายของภาครฐในการชวยเหลอเกษตรกรผปลกมนสาปะหลงของไทย
สวนใหญเปนนโยบายและมาตรการแทรกแซงราคา ซงดาเนนการโดยกระทรวง
พาณชย ทงนเพอบรรเทาปญหาความเดอดรอนของเกษตรกรในกรณทราคามน
สาปะหลงตกตา ซงแสดงรายละเอยดเพมเตมดงน
นโยบายการแทรกแซงราคามนสาปะหลงของไทย เปนนโยบายทกระทรวง
พาณชยดาเนนการเพอบรรเทาความเดอนรอนของเกษตรกรอนเนองมาจากการ
ผลตมนสาปะหลงในป 2551/52 มมากเกนความตองการ ทาใหราคาหวมน
สาปะหลงสดลดลงมาอยทประมาณกโลกรมละ 1.00-1.30 บาท ทาใหรฐตอง
ดาเนนการเขาไปแทรกแซงราคา โดยการรบจานาหวมนสาปะหลงสด ป 2551/52
เปนปรมาณ 13 ลานตน ในราคากโลกรมละ 1.80-2.05 บาท ตงแตเดอน
พฤศจกายน 2551-เมษายน 2552 สาหรบป 2552/53 รฐบาลมนโยบายประกน
รายไดใหแกเกษตรกร โดยกาหนดราคาประกนหวมนสดกโลกรมละ 1.70 บาท ซงการ
กาหนดราคาประกน คานวณจากตนทนการผลต บวกคาขนสงและกาไรใหแก
เกษตรกร และจายคาสวนตางระหวางราคาหวมนสดใหแกเกษตรกรในกรณทราคา
ตลาดอางองตากวาราคาประกนโดยไมตองสงมอบสนคา ซงจะทาใหเกษตรกรม
รายไดคมตอการลงทน สวนในประเทศอนโดนเซย เวยดนาม กมพชา พมา และลาว
รฐบาลไมมนโยบายในการแทรกแซงตลาดแตอยางใด
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
87
4.1.3 ขาวโพดเลยงสตว นโยบายดานการผลตขาวโพดเลยงสตวของไทยนน สวนใหญเปนนโยบาย
และมาตรการแทรกแซงตลาด ซงดาเนนการโดยกระทรวงพาณชย ทงนเพอบรรเทา
ปญหาความเดอดรอนของเกษตรกรในกรณทราคาขาวโพดเลยงสตวตกตา
นอกจากนนยงมมาตรการเพอแกปญหาระยะยาวใหแกภาคการผลตขาวโพดเลยง
สตวไทยโดยแนวทางการปรบโครงการสรางการผลต การตลาด และมาตรการ
นาเขาขาวโพดเลยงสตว สาหรบนโยบายของอนโดนเซยนน กระทรวงเกษตรของ
อนโดนเซยไดออกกฎกระทรวงเกษตรเรอง การควบคมความปลอดภยอาหารจาก
พชทนาเขาและสงออก และนโยบายเพอรกษาความมนคงทางดานอาหาร ซงแสดง
รายละเอยดเพมเตมไดดงน
(1) นโยบายการแทรกแซงตลาด นโยบายการแทรกแซงตลาดขาวโพดเลยงสตวของไทย เปนนโยบายท
กระทรวงพาณชยดาเนนการเพอบรรเทาความเดอนรอนของเกษตรกรอน
เนองมาจากราคาขาวโพดเลยงสตวตกตา ซงมการดาเนนนโยบายมาโดยตลอด
ตงแต ป 2537 จนถงปจจบน นโยบายการแทรกแซงตลาดทรฐบาลเลอกดาเนนการ
คอการรบจานาขาวโพดเลยงสตว โดยในป 2548 ไดมการรบจานาขาวโพดเมลด
ความชนไมเกน 30.0% จากเกษตรกรรายบคคลปรมาณ 5 แสนตน โดยกาหนด
ราคารบจานาขาวโพดเมลดความชน 14.5% เดอนกนยายน-พฤศจกายน 2548
กโลกรมละ 4.75 บาท และเดอนธนวาคม 2548-มกราคม 2549 กโลกรมละ 5.00
บาท ระยะเวลาไถถอนภายใน 3 เดอน นบถดจากเดอนทรบจานา ตอมาในป 2551
รฐบาลไดมการดาเนนโครงการแทรกแซงตลาดขาวโพดเลยงสตวโดยการรบจานา
AEC Prompt
88
ขาวโพดปรมาณ 1.5 ลานตน โดยกาหนดราคารบจานาขาวโพดเมลดความชน
14.5% กโลกรมละ 8.50 บาท มระยะเวลาไถถอนภายใน 3 เดอนนบจากเดอนทรบ
จานา
สาหรบนโยบายแทรกแซงตลาดในป 2552 นน รฐบาลมแนวทางในการ
ดาเนนโครงการประกนราคาขาวโพดเลยงสตว โดย 1) กาหนดราคาประกน
ขาวโพดเมลดความชน 14.5% กโลกรมละ 7.10 บาท 2) กาหนดเปาหมายให
เกษตรกรรายครวเรอนใชสทธเพอขอรบเงนชดเชยสวนตางราคาประกนกบราคา
ตลาดอางองไดในปรมาณทผลตจรงแตไมเกนครวเรอนละ 20 ตน ธนาคารเพอ
การเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธกส.) ทาสญญากบเกษตรกรทประสงคจะเขา
รวมโครงการฯ เดอนสงหาคม-พฤศจกายน 2552 และ 3) เกษตรกรใชสทธประกน
ราคาไดหลงจากวนทาสญญา 15 วน แตไมเกน 3 เดอนนบจากวนทาสญญา และ
ตองไมเกน 28 กมภาพนธ 255318
(2) นโยบายดานการผลตและการตลาด กระทรวงพาณชยและกระทรวงเกษตรและสหกรณของไทย ไดรวมกนจดทา
ยทธศาสตรการปรบโครงการสรางการผลตและการตลาดขาวโพดเลยงสตวตาม
แผนบรหารราชการแผนดน ป 2548-2551 เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน
สรางมลคาเพม และทาใหเกษตรกรมรายไดจากการขยายผลผลตในราคาท
เหมาะสม เปนธรรม โดยมแนวทาง ดงน
18สานกสงเสรมการคาสนคาเกษตร กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย (กนยายน 2552)
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
89
1) ดานการผลต
1.1) พฒนาและปรบปรงเพมประสทธภาพการผลตทงดานเทคโนโลยและสายพนธขาวโพดเลยงสตวในพนทศกยภาพไมเกน 7 ลานไร เพอใหผลผลตตอ
ไรเพมขนและลดตนทนการผลต
1.2) พฒนาและปรบปรงคณภาพขาวโพดเลยงสตวโดยการถายทอดเทคโนโลยและวทยาการหลงการเกบเกยวทถกตองใหแกเกษตรกร สถาบน
การเกษตร เพอใหไดผลผลตทมคณภาพ และมรายไดเพมขน
1.3) เพมมลคาขาวโพดเลยงสตว โดยสงเสรมการเพมรายไดจากเศษวสดเหลอใชเพอเปนการสรางรายไดและเสรมสรางความเขมแขงภายในชมชน
2) ดานการตลาด
2.1) จดระบบการคาและระบบกากบดแลเพอรกษาความเปนธรรมทางการคา
2.2) สงเสรมการซอขายขาวโพดเลยงสตวในระบบตลาดขอตกลงและเชอมโยงการทาสญญาขอตกลงระหวางผซอ/ผขาย
2.3) สรางเครอขายเชอมโยงตลาดผลผลตคณภาพดเพอเพมอานาจตอรองใหเกษตรกรสามารถขายผลผลตไดราคาสงขน และจงใจใหมการพฒนา
คณภาพขาวโพดเลยงสตว
สาหรบนโยบายดานการผลตของอนโดนเซยนน พบวารฐบาลอนโดนเซยให
ความสาคญในการรกษาความมนคงทางอาหาร นนคอรกษาเสถยรภาพของ
ปรมาณการผลตขาวโพดเลยงสตวใหเพยงพอตอความตองการในประเทศ โดยม
นโยบายทเกยวของ เชน นโยบายการพฒนาโครงสรางพนฐาน เพอรกษาปรมาณ
AEC Prompt
90
และคณภาพของขาวโพดไมใหลดลง โดยเฉพาะอยางยงการจดการนาใหเพยงพอ
ในพนทเพาะปลก นโยบายการพฒนากลม/สถาบนเกษตรกร นโยบายการเพม
ศกยภาพการสงเสรมการเกษตรและการเพมศกยภาพของเกษตรกรในการเขาถง
ตลาด19
(3) นโยบายและมาตรการนาเขาขาวโพดเลยงสตว นโยบายและมาตรการนาเขาขาวโพดเลยงสตวของไทยในป 2552 มการ
กาหนดเชนเดยวกบป 2551 โดยสาหรบมาตรการนาเขาขาวโพดเลยงสตวท
เกยวของกบอาเซยนมดงน
1) มาตรการตามขอผกพน AFTA กาหนดอตราภาษนาเขา 5.0% หรอ
กโลกรมละ 2.75 บาท
2) มาตรการตามขอผกพนยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจอรวด-
เจาพระยา-แมโขง หรอ (Ayeyawady-Chao Phraya-Mekong Economic
Cooperation Strategy : ACMECS) กาหนดอตราภาษนาเขารอยละ 0
ทงขาวโพดในโครงการ Contract Farming และนอกโครงการ และผม
สทธนาเขาตองจดทะเบยนเปนผนาเขากบกรมการคาตางประเทศ และ
ตองรายงานการนาเขาตามทกาหนดเปนประจาทกเดอน20
นโยบายนาเขาของอนโดนเซยนน ขณะนกระทรวงเกษตรของอนโดนเซยได
ออกกฎกระทรวงเกษตร เรอง “การควบคมความปลอดภยอาหารจากพชทนาเขา
และสงออก” เรมมผลบงคบใชตงแตวนท 19 พฤศจกายน 2552 เปนตนไป โดย
19ผลการประชมคณะรฐมนตร วนท 8 กนยายน 2552 เรอง “รายงานผลการเดนทางไปราชการตางประเทศของรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและ
สหกรณ” 20สานกสงเสรมการคาสนคาเกษตร กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย (กนยายน 2552)
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
91
กาหนดใหผทจะสงออกสนคาพชซงรวมถงขาวโพดเลยงสตวดวย ตองตรวจสอบ
สารพษตกคาง สารอะฟลาทอกซน และโลหะหนก เชน แคดเมยม และตะกว เปน
ตน21 นโยบายนอาจมผลกระทบทาใหการสงออกขาวโพดเลยงสตวของไทยไปยง
อนโดนเซยลดลงได22
4.1.4 ถวเหลอง นโยบายดานการนาเขาถวเหลองของประเทศไทยนน พบวามการกาหนด
นโยบายและมาตรการนาเขาเมลดถวเหลองเปนอานาจหนาทของคณะกรรมการ
นามนพชและพชนามน ซงกาหนดใหประเทศไทยเปดตลาดนาเขาเมลดถวเหลอง
ป 2549 ตามมตคณะกรรมการพชนามนและนามนพช ดงน
(1) ใหนาเขาไมจากดปรมาณ และชวงเวลานาเขา อากรนาเขาในโควตา
รอยละ 0 นอกโควตา รอยละ 80
(2) ผมสทธนาเขาในโควตา รวม 13 ราย คอ สมาคมผผลตนามนถวเหลอง
และราขาว สมาคมผผลตอาหารสตวไทย สมาคมปศสตวไทย สมาคมผเลยงไกเนอ
เพอการสงออก สมาคมสงเสรมผใชวตถดบอาหารสตว สมาคมผผลตไกเพอ
สงออกไทย สมาคมผคาสนคาเกษตรกบประเทศเพอนบาน บรษท กรนสปอรต
(ประเทศไทย) จากด บรษท แลคตาซอย จากด บรษท ไทยเทพรสผลตภณฑอาหาร
จากด (มหาชน) บรษท แดรพลส จากด บรษท ไทยชม จากด และหางหนสวน
จากด คคโคเคน หากมผยนขอสทธนาเขารายใหมใหฝายเลขานการคณะกรรมการ
พชนามนและนามนพช (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร) เปนผพจารณาและแจง
คณะกรรมการทราบ
21ขาวโพดตองตรวจสอบสารตกคางและโลหะหนกประมาณ 20 รายการ 22“อนโดฯคมเขมนาเขาสนคาเกษตร” หนงสอพมพเดลนวส วนองคาร ท 8 กนยายน 2552
AEC Prompt
92
(3) ผมสทธนาเขาในโควตาตองรบซอเมลดถวเหลองทผลตในประเทศจาก
เกษตรกรทงหมด ดงน
- ถวเหลองเกรดสกดนามน ราคาไมตากวา กก.ละ 12.25 บาท ณ ไรนา
หรอ 13.00 บาท ณ หนาโรงงาน ตลาดกรงเทพมหานคร
- ถวเหลองเกรดผลตอาหารสตว ราคาไมตากวา กก.ละ 12.50 บาท ณ
ไรนา หรอ 13.25 บาท ณ หนาโรงงาน ตลาดกรงเทพมหานคร
- ถวเหลองเกรดแปรรปผลตภณฑอาหาร ราคาไมตากวา กก.ละ 14.50
บาท ณ ไรนา หรอ 15.25 บาท ณ หนาโรงงาน ตลาดกรงเทพมหานคร
ท งน ผ มสทธน า เข า ในโควตาตองท าสญญารบ ซอ เมลดถ ว เหลอง
ภายในประเทศกบกระทรวงเกษตรและสหกรณและกระทรวงพาณชย
นอก จ า กน คณ ะ ก ร ร ม ก า ร พ ช น า ม น แ ล ะ น า ม น พ ช ไ ด แ ต ง ต ง
คณะอนกรรมการกากบ ดแลเมลดถวเหลอง เพอกากบดแลและตดตามการรบซอ
เมลดถวเหลองทผลตในประเทศ การใชเมลดถวเหลองนาเขาของผมสทธนาเขา
เมลดถวเหลองในโควตาใหเปนไปตามนโยบาย เงอนไข และมาตรการนาเขาเมลด
ถวเหลอง ตามมตคณะกรรมการพชนามนและนามนพช และททางราชการกาหนด
โดยม เลขาธการสานกงานเศรษฐกจการเกษตร เปนประธาน ผแทนจากหนวยงาน
ราชการ และเอกชนทเกยวของ เปนอนกรรมการ และผอานวยการสานกวจย
เศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เปนอนกรรมการและ
เลขานการ (ทมา: สานกสงเสรมการคาสนคาเกษตร กรมการคาภายใน กระทรวง
พาณชย)
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
93
4.1.5 ปาลมนามนและนามนปาลม เ มอพจารณาในภาพรวมของนโยบายในภาพรวมของประเทศไทย
อนโดนเซย และมาเลเซย ซงเปนผผลตปาลมนามนและนามนปาลมรายใหญของ
โลกแลว จะพบวานโยบายของไทยเปนไปเพอควบคมการนาเขาเพอปกปอง
อตสาหกรรมนามนปาลมในประเทศ สวนนโยบายอนๆ และองคกรควบคมกากบ
นโยบายทยงไมชดเจน
ในขณะทในมาเลเซยรฐบาลใหการสนบสนนรวมถงการดแลและควบคม
ตงแตการปลกจนถงการสงออก สนบสนนการเพมมลคาใหกบนามนปาลมใหม
มลคาสงขน เชน เคมภณฑจากนามนปาลม และมนโยบายเพอรกษาเสถยรภาพ
ราคาผลผลต โดยการกาหนดใหมสตอกไมเกน 1 ลานตนตอเดอน อกทงยงม
Malaysian Palm Oil Board (MPOB) เปนองคกรระดบชาตในการควบคมดแล
สวนนโยบายของอนโดนเซยนนไดมการสนบสนนใหชาวตางชาตเขามา
ลงทนในธรกจปาลมนามน และสนบสนนการสงออกนามนปาลมทมมลคาสง จน
ทาใหอนโดนเซยกาวขนมาเปนผผลตปาลมนามนอนดบ 1 ของโลก 4.1.6 กาแฟ สาหรบนโยบายสงเสรมและสนบสนนดานกาแฟของประเทศไทยและ
ประเทศเพอนบานทเปนผผลตสาคญ คอ เวยดนามและอนโดนเซยนน สามารถ
สรปไดดงน
(1) นโยบายดานการปลกกาแฟ นโยบายดานการปลกกาแฟของประเทศไทยนน ปจจบนเปนการเนนดาน
คณภาพของเมลดกาแฟและปรมาณผลผลตตอไรมากกวาสงเสรมใหเพมพนทปลก
AEC Prompt
94
กาแฟ โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณไดกาหนดใหหนวยงานทเกยวของสงเสรม
ใหเกษตรกรผปลกกาแฟหนไปปลกกาแฟคณภาพดซงมราคาสงกวา และชวงชง
สวนแบงทางการตลาดของกาแฟคณภาพน รวมทงมมาตรการเพมปรมาณผลผลต
เมลดกาแฟตอไรใหเพมสงขนและมตนทนลดลง โดยการปรบโครงสรางการผลต
ปรบปรงสตรการใสปย และการพฒนาสายพนธเมลดกาแฟ
สาหรบนโยบายดานการปลกกาแฟของประเทศเวยดนามนน พบวาในชวงท
ผานมาราคาเมลดกาแฟในตลาดโลกผนผวนและตกตาทาใหรฐบาลเวยดนามหน
มาสงเสรมดานการพฒนาประสทธภาพของการปลกกาแฟมากยงขน ดงน
- กาหนดมาตรฐานของเมลดกาแฟทชดเจนเพอสรางความเชอมนใหแกผบรโภคและลกคา เชน การประกาศมาตรฐานคณภาพเมลดกาแฟ
TCVN 4193 : 2001 ในป 2544 และปรบปรงมาตรฐานคณภาพเมลด
กาแฟใหม คอ TCVN 9193 : 2001 ในป 2545 เปนตน
- นโยบายลดพนทปลกกาแฟพนธโรบสตาในพนททไมเหมาะสม และเพม
พนทปลกกาแฟพนธอาราบกาในพนททเหมาะสมแทนเนองจากมราคา
ดกวา
- คดคนและวจยพนธกาแฟใหมๆ ทใหปรมาณผลผลตสงกวา คณภาพ
ดกวา และการวจยความเปนกรด-ดางของดนในระดบทมประสทธภาพ
มากทสด นนคอมการใชปยนอยลงแตใหปรมาณผลผลตเทาเดม
- สงเสรมการผลตกาแฟปลอดสารเคม โดยเฉพาะในพนทเพาะปลกทางตอนเหนอทอยในเขตภเขา มความเหมาะสมในการปลกกาแฟโดยไม
จาเปนตองใสปยหรอยาฆาแมลง
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
95
- นโยบายเพมการลงทนของรฐบาลดานการขยายการใหบรการแกผประกอบการรายยอยในชนบท และการพฒนาโครงสรางพนฐานใน
พนทชนบทใหดยงขน เพออานวยความสะดวกดานการเพาะปลกและการ
ขนสงกาแฟ
- สมาคมกาแฟเวยดนามไดทาความตกลงกบทางการแขวงจาปาสกของลาวเพอปลกกาแฟพนธอาราบกาในพนทกวา 60,000 ไรในเขตเมองปาก
ซอง (ป 2550) โดยเปนบรษทรวมทนของสองประเทศเพอปลกกาแฟ
คณภาพดของลาว ซงผลผลตจากทแหงนจะสงออกไปยงสหภาพยโรป
และสหรฐอเมรกา แตเนองจากเนอทเพาะปลกมจากดและขาดแรงงาน
ทองถนทาใหไมสามารถขยายการผลตไดตามทตกลง โดยทางการแขวง
ไดสญญาจะจดหาพนทประมาณ 18,000-30,000 ไร ใหแกบรษทกาแฟ
รวมทนเวยดนาม-ลาวดงกลาว
สวนนโยบายดานการปลกกาแฟของอนโดนเซยนน พบวามมาตรการสงเสรม
ใหมปรมาณการผลตเมลดกาแฟภายในประเทศใหมากขน เพอลดการพงพาการ
นาเขาเมลดกาแฟจากตางประเทศ รวมทงมนโยบายสนบสนนดานการขยายพนท
การปลกกาแฟพนธอาราบกาในพนทเกาะสมาตรา เพอเพมมลคาการสงออก
แทนทกาแฟพนธโรบสตาทมราคาตากวา
(2) นโยบายดานการนาเขาเมลดกาแฟ เนองจากเมลดกาแฟจดอยในบญชสนคาออนไหวของไทย ทกาหนดใหลด
อตราภาษเหลอรอยละ 5 ในป 2553 ซงจากการลดอตราภาษนสงผลใหรฐบาลไทย
มมาตรการรบมอกบผลกระทบของการทะลกเขามาของเมลดกาแฟจาก
AEC Prompt
96
ตางประเทศ โดยกาหนดใหองคการคลงสนคา (อคส.) หรอผประกอบการทเปนนต
บคคล เปนผนาเขาภายใตเงอนไขและการกากบดแลของคณะอนกรรมการพชสวน
ภายใตคณะกรรมการนโยบายและแผนพฒนาการเกษตรและสหกรณ เงอนไขกคอ
กาหนดใหมการนาเขาเมลดกาแฟในชวงพฤษภาคม-สงหาคมของทกป และใชเปน
วตถดบในการแปรรปเทานน หามจาหนายหรอจายแจกเปนวตถดบภายในประเทศ
อกทงกาหนดใหผมสทธนาเขาเมลดกาแฟตองรบซอเมลดกาแฟในประเทศใน
ฤดกาลถดไปตามปรมาณนาเขานนดวย โดยจะตองรบซอตามราคาตลาดโลก หรอ
หากราคาตลาดโลกตกตาใหรบซอในราคาตนทนการผลตบวก 20% รวมถง
มาตรการเขมงวดดานสขอนามยพชทเปนการกาหนดในดานโรคพชและแมลง และ
มาตรการทมใชภาษ (Non-Tariff Measures : NTM) ทเปนการกาหนดมาตรฐาน
และสารปนเปอนดวย
(3) นโยบายดานราคาเมลดกาแฟ ในอดตประเทศไทยเคยดาเนนมาตรการแทรกแซงราคาเมลดกาแฟ
ดาเนนการรบจานาเมลดกาแฟพนธโรบสตาจากเกษตรกรรายยอยในจงหวดแหลง
ผลต แตในปจจบนไมไดดาเนนมาตรการดงกลาวแลวเนองจากราคาเมลดกาแฟใน
ตลาดโลกสงขน รวมทงการพฒนาเครอขายเกษตรกรชาวสวนกาแฟกบผประกอบ
กจการแปรรปกาแฟใหสามารถกาหนดราคาซอ-ขายทเหมาะสมไดเอง
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
97
4.2 ปญหาสนคาเกษตรไทยในตลาดอาเซยน
4.2.1 ขาว ถงแมปจจบนประเทศไทยจะยงคงครองอนดบ 1 ในการสงออกขาวใน
ตลาดโลก แตสาหรบตลาดอาเซยนนนคงตองยอมรบวาในชวงหลายปทผานมา
ไทยไดเสยตลาดขาวสวนใหญใหกบประเทศเพอนบานอยางเวยดนาม และยงเสย
ตลาดบางสวนใหกบกมพชา พมา และลาว ซงปญหาของขาวไทยในตลาดอาเซยน
เมอเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบาน สามารถสรปไดดงน
(1) ตนทนการผลตตอไรสง แตผลผลตตอไรตา ปญหาดานตนทนการผลตและผลผลตตอไร เปนปญหาทสงผลกระทบ
โดยตรงตอศกยภาพในการสงออกขาวของไทยในตลาดอาเซยน เพราะเมอ
เปรยบเทยบตนทนการผลตตอไรของไทยกบเวยดนาม ขอมลจากสมาคมชาวนา
ไทย ณ วนท 1 พฤษภาคม 2552 ราคาตนทนการผลตตอไรของไทยอยท 5,950
บาท ในขณะทเวยดนามมตนทนการผลตตอไรใกลเคยงกบของไทย สวนตนทนการ
ผลตของพมานนตากวาของไทยคอนขางมาก โดยการผลตขาวทใชแรงคนตนทน
การผลตจะอยท 2,000 บาทตอไร แตถามเครองจกรเขามาชวยตนทนการผลตจะ
อยท 3,000 บาทตอไร ซงผลผลตตอไรของไทยกบเวยดนามเมอเปรยบเทยบกน
แลว พบวาเวยดนามมผลผลตตอไรสงกวาไทยคอนขางมาก โดยเมอพจารณา
ขอมลชวงป 2549/50-2552/53 จะเหนวาเวยดนามมผลผลตตอไรสงถง 782.4-
796.0 กโลกรมตอไร ในขณะทไทยมผลผลตตอไรเพยง 441.6-452.8 กโลกรมตอไร
(ตารางท 6)
AEC Prompt
98
(2) ระบบชลประทานในพนทเพาะปลกมจากด จากรายงานขอมลพนฐานเศรษฐกจการเกษตร ของสานกงานเศรษฐกจ
การเกษตร ป 2551 พบวาในปจจบนมระบบชลประทานอยในพนทเพาะปลกขาว
เพยงรอยละ 32 ของพนทปลกขาวทงหมดของประเทศ สวนอกรอยละ 68 ตอง
พงพานาฝนเปนหลก ซงพนทปลกขาวทไมมระบบชลประทานสวนใหญจะอยใน
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอของไทย ในขณะทเวยดนามมระบบ
ชลประทานกระจายอยในพนทเพาะปลกมากถงรอยละ 50 ของพนทเพาะปลกขาว
ทวประเทศ ทาใหเกษตรกรทอยในเขตชลประทานสามารถปลกขาวได 2-3 ครงตอ
ป
(3) งบประมาณการวจยและพฒนาเกยวกบการผลตขาวนอยเกนไป ในปจจบนรฐบาลไทยไมไดใหความสาคญเทาทควรกบการวจยและพฒนา
เพอปรบปรงพนธขาว รวมไปถงเทคโนโลยในการเพาะปลก และการพฒนาความร
ความสามารถใหกบเกษตรกรผปลกขาว เหนไดจากการกาหนดนโยบายและการ
จดสรรงบประมาณของรฐบาล ซงรฐบาลใหความสาคญกบนโยบายดานราคาขาว
มากกวาทจะสนบสนนดานการพฒนาและการวจย โดยงบประมาณทไดมาสาหรบ
การวจยและพฒนาขาวของไทย อยในหลกรอยลานบาทตอปเทานน ในขณะท
ประเทศคแขงทสาคญอยางเวยดนาม รฐบาลเวยดนามใหความสาคญกบเรองน
เปนอยางมาก โดยทมงบประมาณหลายพนลานบาทตอป ในการสนบสนนการ
วจยและพฒนาพนธขาวอยางตอเนอง รวมไปถงการใหความชวยเหลอแก
เกษตรกรในการเพมปรมาณผลผลต สนบสนนการขยายพนธขาวใหมๆ ทใหผล
ผลตสงและใชเวลาสนลงในการเพาะปลก อกทงใหความสาคญกบการพฒนา
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
99
พนทเพาะปลกใหมศกยภาพมากขน เพอใหเออตอการปลกขาวเพอการสงออกเปน
การเฉพาะ จากปจจยดงกลาวทาใหเวยดนามสามารถพฒนาดานการผลตขาวได
อยางรวดเรว
(4) ราคาสงออกขาวไทยสงกวาประเทศเพอนบาน เมอพจารณาเปรยบเทยบราคาสงออกขาวของไทยกบประเทศเพอนบานใน
อาเซยนทสามารถผลตและสงออกขาวทงพมา ลาว กมพชา และเวยดนาม ราคา
ขาวของไทยถอวาอยในระดบทคอนขางสง โดยเฉพะเมอเปรยบเทยบกบเวยดนาม
ซงเปนคแขงทสาคญของไทยในตลาดอาเซยนและตลาดโลก จะเหนวาในราคา
สงออกขาวของเวยดนามตากวาไทยคอนขางมาก เหนไดจากราคาขาวสารชนด
5% ในป 2550 ราคาขาวของเวยดนามตากวาไทยอยเพยง 20 เหรยญสหรฐฯ
ตอตน แตในป 2552 (ม.ค.-ม.ย.) ราคาสงออกขาวของเวยดนามตากวาไทยถง
169 เหรยญสหรฐฯตอตน ซงจากราคาขาวของเวยดนามทตากวาไทยคอนขางมาก
ถอวาเปนจดแขงและจดขายททาใหเวยดนามสามารถแยงตลาดขาวในหลาย
ประเทศทงในและนอกอาเซยนจากไทย (ตารางท 43) ตารางท 43 เปรยบเทยบราคาสงออกขาวระหวางไทยกบเวยดนาม (FOB) หนวย: เหรยญสหรฐฯ/ตน
ไทย เวยดนาม รายการ
2550 2551 2552 (ม.ค.-ม.ย.) 2550 2551 2552 (ม.ค.-ม.ย.)
ขาวสารชนด 5% 333* 691* 601* 313 614 432
ขาวสารชนด 25% 305 603 469 294 553 383
หมายเหต: * เปนขอมลจาก USDA, Rice Outlook, September, 2009.
ทมา: FAO, Rice Market Monitor, collected from Jackson Son & Co. (London) Ltd. and other public sources. 2009.
AEC Prompt
100
(5) ขาดการประชาสมพนธในการสรางตราสนคาขาวไทยในตลาดอาเซยนและตลาดโลก รฐบาลยงไมมการประชาสมพนธในสนคาขาวไทยและผลตภณฑททาจาก
ขาว ในประเทศอาเซยนมากนก ถงแมวาทผานมารฐบาลจะมการจดโรดโชวขาว
ไทยในประเทศตางๆ ทงในอาเซยนและนอกอาเซยนบาง แตกยงไมเพยงพอทจะทา
ใหขาวไทยเปนทรจกในกลมผบรโภคในตางประเทศ ทสาคญยงขาดยทธศาสตรเชง
รกและงบประมาณในการสนบสนน
(6) ระบบและตนทนขนสง ตนทนการขนสงขาวของไทยอยในระดบทคอนขางสงเมอเทยบกบประเทศ
เพอนบานโดยเฉพาะเวยดนาม เนองจากโดยโครงสรางการทาการเกษตร (ปลก
ขาว) ของไทยสวนใหญใชการขนสงทางถนนเปนหลก รองลงมาเปนทางเรอและ
ทางรถไฟ เพราะไทยมระบบการขนสงทางถนนทด ทาใหสะดวกและรวดเรวแต
ตนทนจะสง ซงเมอเปรยบเทยบกบเวยดนาม โดยโครงสรางของพนทในบรเวณ
สามเหลยมปากแมนาโขงจะพงระบบทางนาเปนหลก ทาใหมตนทนการขนสงทถก
กวาไทย แตจะเกดความลาชาและไมคอยสะดวกโดยเฉพาะการรวบรวมผลผลต
จานวนมากๆ ในคราวเดยวกน แตทงนรฐบาลของเวยดนามไดใหความสาคญกบ
การสรางทาเรอไวสาหรบรองรบการขนสงขาวเฉพาะ โดยไดสรางทาเรอและ
จดระบบขนสงทางนาไวในพนทๆ มการเพาะปลกขาวทสาคญของประเทศเพอ
รองรบการขนสงขาวภายในประเทศและขนสงตอไปยงตางประเทศ ทาใหตนทน
การขนสงขาวของเวยดนามตากวาของไทยและประเทศเพอนบาน
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
101
(7) ไมมนโยบายและยทธศาสตรขาวท ชดเจนภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ในขณะทสนคาขาวของไทยตองลดภาษเปน 0 ในกรอบของ AFTA และ
กรอบของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ในวนท 1 มกราคม 2553 น ในขณะ
ทประเทศอนๆ ในอาเซยนไมไดลดภาษ แตจดขาวอยในรายการสนคาออนไหวท
ตองดแลเปนพเศษ ซงรฐยงไมมนโยบายหรอยทธศาสตรของประเทศทชดเจนใน
การกาหนดทศทางของขาวไทย ทาใหการดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของทง
ทางดานการวจยและการพฒนา รวมไปถงการสงเสรมของหนวยงานตางๆ ทง
ภาครฐและเอกชนขาดประสทธภาพ และไมเปนไปในทศทางเดยวกน
4.2.2 มนสาปะหลง ปญหามนสาปะหลงของไทยในตลาดอาเซยนมนอยมาก เนองจากในตลาด
อาเซยนไทยเปนประเทศทมศกยภาพในการผลต และความสามารถในการสงออก
ผลตภณฑมนสาปะหลงสงกวาประเทศคแขงอยางอนโดนเซยและเวยดนาม
คอนขางมาก ดงนนในตลาดอาเซยนคแขงทแทจรงของไทยคอการแขงกบตวเองใน
การพฒนาศกยภาพการผลต การพฒนาการแปรรปมนสาปะหลงออกมาใน
รปแบบตางๆ เพอทจะรกษาตลาดผลตภณฑเดมและขยายตลาดผลตภณฑใหมๆ
4.2.3 ขาวโพดเลยงสตว ขาวโพดเลยงสตวของประเทศไทยในตลาดอาเซยนนน แมวาจะมปรมาณ
ผลผลตเฉลยตอไรทเทยบกบประเทศอาเซยนแลวอยทอนดบ 2 รองจากประเทศ
ลาว แตเมอพจารณาปรมาณการผลตขาวโพดเลยงสตว จะพบวาอยในอนดบ 3
รองลงมาจากประเทศอนโดนเซยและฟลปปนส เนองจากทง 2 ประเทศนมเนอท
AEC Prompt
102
เพาะปลกขาวโพดเลยงสตวมากกวาประเทศไทย รวมทงปญหาดานอนๆ ซงสรปได
ดงน
(1) ปญหาแนวโนมการปลกขาวโพดเลยงสตวของไทยลดลง พนทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตวในประเทศไทยมแนวโนมลดลงเรอยมา ซง
มเหตผลมาจากเกษตรกรบางสวนทปลกขาวโพดเลยงสตวเปลยนไปปลกพชอนทม
แรงจงใจดานผลตอบแทนสงกวา เชน มนสาปะหลง ออย และยางพารา เปนตน จง
ทาใหพนทปลกขาวโพดเลยงสตวในประเทศไทยลดลงอยาง แตในทางกลบกน
อตสาหกรรมอาหารสตวในประเทศไทยมความตองการใชวตถดบเพมขน ซง
ขาวโพดกเปนหนงในวตถดบหลก ดงนนผลทตามมาอาจทาใหประเทศไทย
จาเปนตองนาเขาขาวโพดเลยงสตวมาจากประเทศเพอนบานเพมมากขน
(2) ปญหาการปนเปอนของสารอลฟราทอกซน การเพาะปลกขาวโพดของไทยแบงออกไดเปน 2 รนหลกๆ คอ23
1) รนท 1 มชวงเวลาการปลกเดอน พฤษภาคม-ตลาคม และมชวงเวลาเกบ
เกยวเดอน สงหาคม-กมภาพนธ มปรมาณผลผลตสงทสดประมาณรอย
ละ 80.0 ของผลผลตขาวโพดทงหมด
2) รนท 2 มชวงเวลาการปลกเดอน พฤศจกายน-มนาคม และมชวงเวลา
เกบเกยวเดอน กมภาพนธ-มถนายน มปรมาณผลผลตประมาณรอยละ
20.0 ของผลผลตขาวโพดทงหมด
23“ขอมลพนฐานเศรษฐกจการเกษตร” ศนยสารสนเทศการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร 2552
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
103
จากชวงเวลาการปลกและเกบเกยวของขาวโพดทง 2 รนน จะเหนวาในรนท
1 ซงเปนรนทมปรมาณผลผลตมากทสด พบวามชวงเวลาการเกบเกยวในฤดฝนทา
ใหเสยงตอการขนราและปนเปอนสารพษอลฟราทอกซน ซงการปนเปอนสวนหนง
จะเกดขนกบขาวโพดทเกบไวในยงของเกษตรกร และปรมาณสารพษจะเพมมาก
ขนเมอขาวโพดอยในมอของพอคาทองถน โดยเฉพาะชวงทขาวโพดอยในโกดงเพอ
รอลดความชน นอกจากนในชวงปลายของฤดฝนจะมการระบาดของโรคและแมลง
ซงทาใหผลผลตขาวโพดเสยหายอกดวย
4.2.4 ถวเหลอง ปญหาของถวเหลองไทยในอาเซยนยงไมมมากนก เนองจากประเทศไทยเปน
ประเทศผนาเขาถวเหลอง โดยสามารถสงออกไดนอยมาก และขณะนผลผลตตอไร
ของไทยอยในระดบทสงกวาประเทศเพอนบานทงหมด ดงนนในระยะสนคาดวา
ยงคงไมพบปญหา แตในระยะยาวนนอาจมปญหาผลผลตในประเทศทมแนวโนม
ลดลงเพราะมพนทใหผลผลตลดลง จงอาจตองนาเขาถวเหลองเพมขน ซงอาจเกด
ปญหาในดานคณภาพของถวเหลองทนาเขาจากประเทศเพอนบานบางประเทศท
เปนถวเหลอง (Genetic Modified Organisms : GMOs) ซงอาจทาใหถกกดกน
ทางการคาจากประเทศผนาเขาผลตภณฑถวเหลองจากไทยได
4.2.5 ปาลมนามนและนามนปาลม แมวาประเทศไทยจะยงมปญหาในการผลตปาลมนามนแตไทยกยงสามารถ
ปรบตวเพมขดความสามารถในการพฒนาอตสาหกรรมนามนปาลมจนสามารถ
พงพาตวเองได ไมตองนาเขาหรอนาเขาในปรมาณนอยและยงสามารถผลตจน
เหลอสงออกไปยงตางประเทศได สรางความเขมแขงใหเกดขนทงระบบไมวาจะ
AEC Prompt
104
เปนเกษตรกร ผประกอบการแปรรป รวมถงผบรโภค แตปจจบนยงมปญหาเกดขน
ในการพฒนานามนปาลมของไทย สามารถสรปเปนปญหาในดานตางๆ ได
ดงตอไปน
(1) ดานการผลต 1) คณภาพของผลปาลมนามนทยงมคณภาพตา เนองจากพนธปาลมม
คณภาพตา
2) ตนทนการเพาะปลกปาลมนามนของไทยอยในระดบสง เนองจาก
ชาวสวนปาลมสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอย พนทปลกปาลมนามนม
ขนาดเลก สงผลใหผลผลตตอไรอยในระดบตาและตนทนการผลตสง
รวมการขาดการบรหารจดการทด
3) เกษตรกรขาดอานาจตอรอง และมการจาหนายผลผลตขาดการแยก
เกรดทาใหไดราคาตา
(2) ดานการบรหารจดการ 1) การขยายพนทสงเสรมการปลกโดยมไดคานงถงความเหมาะสมของ
พนทและความเปนไปไดในทางปฏบต
2) โรงงานสกดนามนปาลมมกาลงการผลตสวนเกน ซงปจจบนมโรงงาน
สกดนามนปาลม 54 โรงงานมกาลงการผลตรวม 14.5 ลานตนผลปาลม
สดตอป มกาลงการผลตสวนเกนเฉลยรอยละ 55 สงผลใหเกดการตด
ปาลมดบเขาสโรงงานในขณะมทโรงงานกลนนามนปาลมบรสทธ 14
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
105
โรงงาน มกาลงการผลต 1.2 ลานตนนามนปาลมดบตอป โรงงานม
กาลงผลตสวนเกนรอยละ 45 เชนกน
3) การดาเนนนโยบายพลงงานทดแทน ซงมวตถประสงคหลกเพอ
สงเสรมไบโอดเซล โดยใชนามนสวนทเหลอจากการบรโภคมาผลต
เปนไบโอดเซล เพอลดการนาเขานามนเชอเพลง ยงไมมวตถดบเพยงพอ
แมวาจะนโยบายในการเพมพนทเพาะปลกปาลมเพอนาไปใชผลต
พลงงานทดแทนโดยเฉพาะ
4) การขาดมาตรฐานในการกาหนดราคารบซอผลปาลม การเปลยนแปลง
ของราคาผลปาลมจะสงผลตอการเปลยนแปลงราคานามนปาลมดบ
จนกระทงนามนปาลมบรสทธทใชในการบรโภคและการผลตสนคา
อปโภคบรโภคในอตสาหกรรมตอเนองดวย
5) ประเทศไทยยงขาดหนวยงานทควบคมดและจดการเกยวกบปาลม
นามนและนามนปาลมอยางเปนระบบเชนเดยวกบ Malaysian Palm
Oil Board (MPOB) ของมาเลเซย ซงกลาวไดวานเปนจดแขงทสาคญ
อยางหนงของการพฒนาอตสาหกรรมปาลมนามนของมาเลเซยจนกาว
เปนผผลตชนนาของโลก
4.2.6 กาแฟไทย (1) ตนทนการผลต สาหรบตนทนการผลตของไทยในปจจบนยงคงมระดบสงกวาประเทศคแขง
อยางเวยดนาม โดยเฉพาะตนทนคาจางแรงงานของไทยทสงกวาเวยดนามและ
อนโดนเซย ทาใหกาแฟไทยไมสามารถแขงขนในตลาดโลกได นอกจากนนยงม
AEC Prompt
106
สาเหตจากการดแลรกษาตนกาแฟไมถกวธดวย เชน การใชปยมากเกนไป การใช
ยากาจดโรคและแมลงยงไมถกตอง เปนตน สงผลใหเสยคาใชจายสงและปรมาณ
ผลผลตตา
(2) คณภาพกาแฟ คณภาพของเมลดกาแฟของไทยแมวาจะมคณภาพทดกวาประเทศคแขงทง
จากเวยดนามและอนโดนเซย แตอยางไรกตามเมลดกาแฟของไทยยงคงพบวาม
ปญหาดานคณภาพทไมสมาเสมอ เนองจากมการเกบเมลดสกและไมสกปะปนกน
การนาผลกาแฟไปตากบนลานดนทาใหเมลดกาแฟดดซบเอากลนดนเขาไปใน
เมลด (3) เวยดนามมแนวโนมผลตกาแฟเพมขนทาใหผลผลตลนตลาด จากการทเวยดนามสามารถผลตกาแฟไดมากเปนอนดบ 2 ของโลก รวมทงม
นโยบายเพมพนทปลกมากขนเรอยๆ จะยงทาใหปรมาณผลผลตกาแฟออกส
ตลาดโลกเปนจานวนมาก ทาใหเกดภาวะสนคาลนตลาด และทาใหราคา
ตลาดโลกตกตาในทสด ผลจากราคาตกตานจะยงลดแรงจงใจของผปลกกาแฟใน
ประเทศไทยมากขน และอาจสงผลใหปรมาณการผลตกาแฟในประเทศลดลง
4.3 ผลกระทบของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอสนคาเกษตรไทย
4.3.1 ขาว จากเดมกอนทจะลดภาษขาวเปน 0 ตามขอตกลงของประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยนในป 2553 การลกลอบนาเขาขาวจากประเทศเพอนบานอยางเชน ลาว
พมา และกมพชา มจานวนคอนขางมากอยแลว ซงเมอมการเปดใหมการนาเขา
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
107
ขาวอยางเสรจากประเทศในกลมอาเซยนดวยกน ผลกระทบทจะเกดขนแนนอนคอ
การทะลกเขามาจานวนมากของขาวจากประเทศเพอนบาน และสงททกฝายกงวล
กคอเมอมการนาเขาขาวจากเพอนบานอาจมสารปนเปอนและมการตดแตง
พนธกรรม (GMOs) โดยทไมสามารถแยกไดวามาจากไหน อาจเกดการปลอมปน
ทาใหคณภาพขาวของไทยดอยลง สวนในดานการคาเมอขาวของไทยมราคาแพง
ผซอหนไปนาเขาขาวจากประเทศเพอนบานทราคาถกกวา สวนพอคาในประเทศ
บางสวนอาจนาเขาขาวจากประเทศเพอนบานแลวสงออก ซงในสวนนอาจจะสงผล
กระทบตอเรองราคาขาวภายในประเทศของไทย
4.3.2 มนสาปะหลง การเปดเสรทางการคาภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ไมสงผลกระทบ
ตอมนสาปะหลงของไทยมากนก เนองจากในปจจบนไทยเปนประเทศทมศกยภาพ
ในการผลตและสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไดมากทสดในอาเซยน โดยครอง
สวนแบงตลาดมากกวาประเทศคแขงอยางเวยดนามและอนโดนเซยคอนขางมาก
ประกอบกบไทยมการพฒนาในดานการผลต ดานคณภาพของผลตภณฑมน
สาปะหลง รวมไปถงการพฒนาเทคโนโลยในการผลตและการแปรรปมนสาปะหลง
ในรปแบบตางๆ ใหมความหลากหลายมากขนอยางตอเนอง ดงนนผลกระทบของ
ผลตภณฑมนสาปะหลงภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จงเปนผลกระทางดาน
บวกมากกวาดานลบ ถงแมวาการเปด AEC อาจจะทาใหมการนาเขามนสาปะหลง
จากประเทศเพอนบานอยางเชนกมพชา ลาว พมา มากขน แตปรมาณการนาเขา
มนสาปะหลงจากประเทศเพอนบาน จะไมสงผลกระทบตอมนสาปะหลงของไทย
AEC Prompt
108
แตอยางใดเนองจากความตองการใชมนสาปะหลงของไทยในการสงออกมจานวน
มาก
4.3.3 ขาวโพดเลยงสตว จากทกลาวขางตนในดานการผลตขาวโพดเลยงสตวของไทยทมปรมาณการ
ผลตยงไมเพยงพอตอความตองการใชในประเทศ ทาใหตองนาเขามาจาก
ตางประเทศดวยนน หากในป 2553 ทอตราภาษนาเขาของประเทศอาเซยนลดลง
เหลอ 0% ซงรวมถงไทยดวยนน พบวาจะทาใหขาวโพดเลยงสตวจากประเทศ
อาเซยนเขามาในประเทศเพมมากขนเนองจากมความตองการนาเขาและราคาใน
ประเทศอยในระดบสง แตทงนในระยะสนปรมาณการไหลเขามาในไทยของ
ขาวโพดเลยงสตวจากอาเซยนยงคงมไมมากนก เนองจากปรมาณการผลตของ
ประเทศอาเซยนทเปนผผลตหลกยงไมเพยงพอตอความตองการในประเทศของ
ตนเอง แตในระยะยาวแลวหากประเทศเหลานนมการพฒนาปรมาณผลผลตตอไร
เพมมากขนแลว อาจสงผลใหปรมาณการนาเขาขาวโพดเลยงสตวของไทยจาก
อาเซยนเพมมากขน ซงจะทาใหสงผลกระทบตอราคาและเกษตรกรในประเทศได
ในทสด
4.3.4 ถวเหลอง ปจจบนผลผลตถวเหลองในประเทศไทยทยงมไมเพยงพอตอความตองการ
ใชในประเทศ ทาใหเมอประเทศอาเซยนตองลดภาษเปน 0% ในป 2553 จะทาให
ผประกอบการแปรรปผลตภณฑจากถวเหลองสามารถนาเขาถวเหลองและกากถว
เหลองไดในราคาทถกลง ซงในระยะสนอาจยงไมสงผลเสยตอเกษตรกรผผลต แต
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
109
ในระยะยาวอาจสงผลกระทบใหจานวนผผลตถวเหลองลดลงได เนองจากประเทศ
เพอนบาน เชน เวยดนาม ลาว เปนตน ในพนทตอนบนของประเทศมสภาพอากาศ
ทเหมาะสมในการผลตถวเหลอง ซงหากมการพฒนาการผลตและผลผลตตอไร ก
จะยงทาใหปรมาณผลผลตเพมขนมากและทะลกเขาสประเทศไทยมากขน
4.3.5 ปาลมนามนและนามนปาลม ปาลมนามนถอเปนพชเศรษฐกจทสาคญอยางหนงของเกษตรกรของไทย
โดยเฉพาะทางภาคใต รวมถงยงสงผลใหไทยมจดแขงในดานความมนคงทางดาน
อาหารประเภทนามน ซงนามนปาลมบรสทธของไทยถอไดวามมาตรฐานการผลต
ทสงเมอเปรยบเทยบกบประเทศผผลตปาลมนามนและนามนปาลมรายใหญของ
โลก เนองจากเปนนามนทมลกษณะใส ไมมตะกอน และไมเปนไข
สาหรบพนธกรณการเปดตลาดสนคาสนคานามนปาลมนน ตามขอตกลง
เขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) สงผลใหไทยตองปรบ
ลดภาษนาเขานามนปาลมดบและนามนปาลมบรสทธเหลอเพยงรอยละ 5 ในป
2546 จากภาษภายใตองคการการคาโลกซงเดมอยทรอยละ 20 หากเปนภาษทอย
ในโควตาการนาเขา และรอยละ 143 หากเปนภาษทอยนอกโควตาการนาเขา และ
ในป 2548 ไดมการยกเลกมาตรการโควตาภาษแลว แตใชมาตรการทมใชภาษ
NTB โดยการนาเขาตองยนนาเขาผานองคการคลงสนคา ทงนตองขนอยกบ
ปรมาณสนคาทมอยในประเทศ
สวนการปรบลดภาษของ AFTA ภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ในป
2553 ทตองปรบลดภาษลงเหลอ รอยละ 0 นน นามนปาลมของไทยตองเผชญกบ
ภาษดงกลาวดวยเชนกน แตทงนการนาเขายงตองอยภายใตการควบคมดแลของ
AEC Prompt
110
องคการคลงสนคาเชนเดม เพอปกปองผผลตในประเทศ แตหากไมมการ
ควบคมดแลการนาเขาแลว การปรบลดภาษยอมสงผลกระทบการผลตปาลม
นามนและนามนปาลมทงระบบทงอตสาหกรรมตนนา กลางนา และปลายนา
อยางหลกเลยงไมได โดยเฉพาะอยางยงเกษตรกรผปลกปาลม และโรงงานกลน
นามนปาลมบรสทธทตองเผชญกบตนทนการผลตทสง ทงยงเปนการลดความ
มนคงดานอาหาร เนองจากนามนปาลมเปนนามนพชเพยงชนดเดยวทไทยสามารถ
ผลตไดเพยงพอสาหรบความตองการในประเทศ และเหลอพอทจะนามาเปน
พลงงานทดแทนได นอกจากนโอกาสทไทยจะพฒนาปาลมนามนใหแขงขนกบ
มาเลเซยและอนโดนเซยคงทาไดยากขน เพราะเกษตรกรของไทยเปนเกษตรกรราย
ยอย ขาดการบรหารจดการและนโยบายทมประสทธภาพ ขณะทสองประเทศ
ดงกลาวเปนเกษตรกรรายใหญ และเปนอตสาหกรรมขนาดใหญ และมนโยบาย
การบรหารจดการทมประสทธภาพ จงกลาวไดวานามนปาลมของไทยเปนสนคาท
อยในภาวะเสยงเปนอยางยงหากมการปรบลดภาษเปน รอยละ 0 และมการนาเขา
ไดโดยเสร
4.3.6 กาแฟ (1) เมลดกาแฟจากเวยดนามทะลกเขาประเทศไทยเพมขน เมอกาหนดใหตองลดภาษนาเขาเมลดกาแฟจากประเทศอาเซยนดวยกน
เหลอ 5% ในป 2553 และ 0% ในป 2558 แลว จะยงทาใหมการนาเขาเมลดกาแฟ
จากเวยดนามเขามาขายในประเทศเพมมากขน เนองจากเวยดนามสามารถผลต
กาแฟไดเปนปรมาณมากในขณะทไทยเองมปรมาณการผลตไมเพยงพอตอความ
ตองการในประเทศ อกทงตนทนการปลกกาแฟเวยดนามตากวาของไทย (จาก
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
111
ตารางท 44) ซงสวนใหญแลวเปนตนทนการจางแรงงานเกบเกยว ดแลรกษา ปย
สารเคมปองกนศตรพช และคานามนเชอเพลง อกทงเวยดนามยงสามารถผลต
กาแฟไดปรมาณมากซงสามารถตอบสนองความตองการของตลาดไดตอเนอง ตารางท 44 ตนทนการปลกกาแฟของไทยและเวยดนาม ป 2549-2551 หนวย: บาทตอกโลกรม
ประเทศ 2549 2550 2551
ไทย* 30.6 32.8 39.1
เวยดนาม 12.0 24.0 33.0 ทมา: * สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ 2552
(2) พนทเพาะปลกกาแฟของไทยมแนวโนมลดลง หลงจากทเมลดกาแฟจากประเทศเพอนบานทะลกเขาประเทศมากขนแลว
อาจทาใหพนทปลกกาแฟในประเทศลดลง เนองจากราคาเมลดกาแฟมราคาถก
กวาเมอเทยบกบพชชนดอน ทาใหเกษตรกรไมมแรงจงใจในการปลกและเปลยนไป
ปลกพชชนดอนทมราคาดกวา เชน ยางพารา เปนตน ซงจะยงทาใหปรมาณ
ผลผลตกาแฟของไทยลดลงอก โดยจะเหนไดจากตารางท 38 ทแสดงขอมลดาน
การผลตกาแฟระหวางป 2549-2551 เนอทการใหผลผลตกาแฟของไทยมแนวโนม
ลดลง เมอเปรยบเทยบกบประเทศคแขงอยางเวยดนาม ทมเนอทการใหผลผลผลต
คอนขางคงท รวมทงหากปรมาณผลผลตตอไรของไทยยงคงท กจะยงทาให
ปรมาณผลผลตกาแฟของไทยนอยลงเรอยๆ จนผประกอบการแปรรปในประเทศ
ตองนาเขาเมลดกาแฟจากตางประเทศเพมขน
AEC Prompt
112
4.4 ทางรอดของสนคาเกษตรไทยภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
4.4.1 ขาว (1) เรงขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย ปจจบนประเทศไทยมยทธศาสตรขาวไทยป 2550-2554 ซงมวตถประสงคใน
การแกไขปญหาขาวอยางมระบบทงระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว เพอสราง
ความเขมแขงของระบบการผลต การคาขาวทงภายในและตางประเทศอยางยงยน
โดยมกลยทธหลก 6 ดานดงน ดานการพฒนาการผลต การสงเสรมและสนบสนน
ชาวนา การจดระบบตลาดและพฒนาผลตภณฑ การรกษาเสถยรภาพราคา
การตลาดระหวางประเทศ การบรหารจดการขนสงสนคาและบรการ โดยไดเรม
ดาเนนการมาตงแตปงบประมาณ 2551 จนถงปจจบน แตยงไมมอะไรทสมฤทธผล
ใหเหนเปนรปธรรมมากนก เพราะฉะนนในภาวะทขาวไทยจะตองเปดเสรอยาง
หลกเลยงไมไดในวนท 1 มกราคม 2553 น รฐควรตองเรงผลกดนใหมการ
ดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรขาวไทย ใหเหนผลออกมาเปนรปธรรมมากขน โดย
ตองดาเนนการดงตอไปน
1) รฐควรใหความสาคญและจดสรรงบประมาณใหเพยงพอ เพอใชในการ
ขบเคลอนการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรใหเปนไปตามเปาหมาย
ทตงไว
2) ควรมกรอบระยะเวลาในการดาเนนงานในแตละขนตอน เพอใหเหน
ความคบหนาของงานตามแผนยทธศาสตร
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
113
3) ควรมคณะกรรมการทประกอบดวยผเชยวชาญจากทกหนวยงานท
เกยวของกบขาว ทงภาครฐและภาคเอกชน ในการตดตามและ
ประเมนผลการดาเนนงานในทกระยะ เพอประเมนความคบหนาและ
ปญหาในการดาเนนงาน
(2) สรางตราสนคาขาวไทย (Thai Rice Brand) ในตลาดอาเซยนและตลาดโลก
รฐตองรวมมอกบภาคเอกชนอยางจรงจงในการสงเสรมใหมการสรางตรา
สนคาขาวไทยในตางประเทศ โดยตองมการกาหนดนโยบายและแนวทางการ
ดาเนนงานท ชดเจน เพอใหการดาเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกนและม
ประสทธภาพ
1) สรางเอกลกษณขาวไทย โดยใชจดเดนในเรองความหลากหลายของ
ชนดพนธขาวและคณภาพขาวของไทยทเหนอกวาของประเทศเพอน
บานมาเปนจดขายทสาคญ ในการสรางความแตกตางของขาวไทย
กบขาวทมาจากประเทศเพอนบาน
2) กาหนดตาแหนงของขาวไทยในในอาเซยนและตลาดโลก สารวจความ
ตองการของผบรโภคขาวในแตละประเทศ เพอสรางตราสนคาทกาหนด
คณภาพขาวและระดบราคาใหเหมาะสมและตรงกบความตองการของ
กลมเปาหมายแตละกลม
3) ปรบปรงมาตรฐานขาวไทย ใหเปนมาตรฐานสากลเพอสรางความ
เชอมนใหผบรโภคในตางประเทศมนใจในคณภาพขาวของไทยวาม
AEC Prompt
114
คณภาพ ไมมสารพษตกคา งและปลอดการตดแตงพนธกรรม
(Non-GMOs)
4) สงเสรมใหผสงออกขาวของไทยหนมาสรางตราสนคาผลตภณฑขาวเปน
ของตนเอง ซงจะเปนการเพมมลคาใหกบผลตภณฑ และสรางจดยนท
มนคงของขาวไทยในตลาดตางประเทศ
5) สรางแนวรวมแบบครบวงจร จากการสนบสนนอาหารไทยและการ
ทองเทยวของไทย
(3) ปรบปรงโฆษณาและประชาสมพนธ รฐควรรวมมอกบภาคเอกชนปรบปรงวธการประชาสมพนธสนคาขาวไทยใน
ตลาดอาเซยนอยางจรงจงและมความตอเนองมากขน เพอใหขาวไทยเปนทรจก
และสรางเอกลกษณเฉพาะของขาวไทยในตลาดตางประเทศมากขน
1) ควรทาการประชาสมพนธใหเขาถงผบรโภคมากขน โดยการโฆษณา
ประชาสมพนธทงทางวทย โทรทศนและสอสงพมพทเปนทรจกของ
ประเทศนนๆ
2) ระยะเวลาในการประชาสมพนธควรมความตอเนองพอทจะทาใหสนคา
ขาวไทยเปนทรจกของผบรโภคในทกระดบ
3) ภาครฐและเอกชนควรรวมมอกนในการออกบธสนคาในหางสรรพสนคา
ในตางประเทศ เพอใหผบรโภคไดทดลองชมสนคาไดโดยตรง
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
115
(4) บรหารจดการมาตรการนาเขาขาวใหสามารถปฏบตไดจรง ปจจบนภาครฐไดมแนวทางในการกาหนดนโยบายและมาตรการ ในการ
กากบดแลและตดตามการนาเขาขาว เพอรองรบการเปดเสรในป 2553 ซงสามารถ
สรปไดคอ การกาหนดคณสมบตผนาเขาขาว พจารณาชนดขาวทจะนาเขา
ระยะเวลาการนาเขา กาหนดมาตรฐานคณภาพขาว ตองมใบรบรองแหลงกาเนด
สนคา มาตรการดานสขอนามย กาหนดเงอนไขปลอด GMOs และพจารณาดานท
ใหนาเขา
อยางไรกตามแนวทางขางตนจะไมสมฤทธผลได หากไมมกรอบการปฏบตท
ชดเจนและการบงคบใชอยางจรงจง ซงกรอบปฏบตทจาเปนมดงน
1) กาหนดรายละเอยดปลกยอยของมาตรการและแนวทางการปฏบตให
ชดเจนมากกวาทมอย ทงนเพอทจะใหผนาแนวทางไปปฏบตนน มความ
เขาใจและสามารถดาเนนการไดจรง
2) ควรออกกฎหมายกาหนดบทลงโทษ ทสามารถหยดการลกลอบนาเขา
ขาวตามตะเขบชายแดน
3) ควรมการประชาสมพนธใหประชาชนและผทเกยวของในการลดภาษ
ขาว ไดมความเขาใจในมาตรการและแนวทางการปฏบตตางๆ ตามทรฐ
กาหนด
4) ดานนาเขาขาวตองมประสทธภาพและสามารถตรวจสอบคณภาพขาว
ใหไดตามมาตรฐานทกาหนด และจานวนดานตองมความเพยงพอใน
การทจะสกดขาวทไมมคณภาพเขามาในประเทศไทย
AEC Prompt
116
5) มแผนงานในการตดตามและตรวจสอบทแนนอน เพอประเมน
ประสทธภาพของมาตรการทกาหนดใช แลวนาไปปรบปรงแกไขให
เหมาะสมกบสถานการณ
6) ตองมหนวยงานในการตรวจสอบความโปรงใสในการทางานของ
เจาหนาทและหนวยงานทเกยวของในการนาเขาขาวจากประเทศเพอน
บาน เพอปองกนการทจรตในการลกลอบนาเขาขาวจากประเทศเพอน
บานดงเชนทผานมา
อนงมาตรการดแลการนาเขาขาวของประเทศไทยจะตองไมสรางความรสก
เชงลบตอประเทศเพอนบาน คอ พมา ลาว และกมพชา วาไทยกดกนทางการคา
เพราะจะกระทบตอการคาชายแดนซงไทยไดเปรยบดลการคาอยคอนขางมาก
หากประเทศไทยดาเนนการตามแนวทางขางตนไดทงหมด สามารถสรปถง
ความสาเรจตอการอยรอดของขาวไทย ไดคอ การเรงยทธศาสตรขาวไทยจะมผล
ตอความสาเรจสงสดรอยละ 50.0 รองลงมาคอ การปรบปรงโฆษณาและ
ประชาสมพนธ และบรหารจดการมาตรการนาเขาขาวใหสามารถปฏบตไดจรง
ตามลาดบ (ตารางท 45)
ตารางท 45 มาตรการทรฐตองเรงใหความชวยเหลอดวน
มาตรการ สดสวน (%)
เรงขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย 50.0
สรางตราสนคาขาวไทย (Thai Rice Brand) ในตลาดอาเซยน 10.0
ปรบปรงโฆษณาและประชาสมพนธ 20.0
บรหารจดการมาตรการนาเขาขาวใหสามารถปฏบตไดจรง 20.0 ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
117
ตารางท 46 ทางรอดขาวไทย ภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
1. เรงขบเคลอนยทธศาสตร
ขาวไทย
1.1 รฐควรใหความสาคญและจดสรรงบประมาณให
เพยงพอ เพอใชในการขบเคลอนการดาเนน งานตาม
แผนยทธศาสตรใหเปนไปตามเปาหมายทตงไว
1.2 ควรมกรอบระยะเวลาในการดาเนนงานในแตละ
ขนตอน เพอใหเหนความคบหนาของงานตามแผน
ยทธศาสตร
1.3 ควรมคณะกรรมการทประกอบดวยผเชยวชาญจาก
ทกหนวยงานทเกยวของกบขาว ทงภาครฐและ
ภาคเอกชน ในการตดตามและประเมนผลการ
ดาเนนงานในทกระยะ เพอประเมนความคบหนา
และปญหาในการดาเนนงาน
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
2. สรางตราสนคาขาวไทย
(Thai Rice Brand) ใน
ตลาดอาเซยน
2.1 สรางเอกลกษณขาวไทย โดยใชจดเดนในเรองความ
หลากหลายของชนดพนธขาวและคณภาพขาวของ
ไทยทเหนอกวาของประเทศเพอนบานมาเปนจดขาย
ทสาคญ ในการสรางความแตกตางของขาวไทย
กบขาวทมาจากประเทศเพอนบาน
2.2 กาหนดตาแหนงของขาวไทยในในอาเซยน สารวจ
ความตองการของผบรโภคขาวในแตละประเทศ เพอ
สรางตราสนคาทกาหนดคณภาพขาวและระดบราคา
ใหเหมาะสมและตรงกบความตองการของ
กลมเปาหมายแตละกลม
2.3 ปรบปรงมาตรฐานขาวไทย ใหเปนมาตรฐานสากล
เพอสรางความเชอมนใหผบรโภคในตางประเทศ
มนใจในคณภาพขาวของไทยวามคณภาพ ไมม
สารพษตกคางและปลอดการตดแตงพนธกรรม
(Non-GMOs)
2.4 สงเสรมใหผสงออกขาวของไทยหนมาสรางตราสนคา
ผลตภณฑขาวเปนของตนเอง ซงจะเปนการเพม
มลคาใหกบผลตภณฑ และสรางจดยนทมนคงของ
ขาวไทยในตลาดตางประเทศ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
AEC Prompt
118
ตารางท 46 (ตอ)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
3. ปรบปรงโฆษณาและประชาสมพนธ
3.1 ควรทาการประชาสมพนธใหเขาถงผบรโภคมากขน
โดยการโฆษณาประชาสมพนธทงทางวทย โทรทศน
และสอสงพมพทเปนทรจกของประเทศนนๆ
3.2 ระยะเวลาในการประชาสมพนธควรมความตอเนอง
พอทจะทาใหสนคาขาวไทยเปนทรจกของผบรโภคใน
ทกระดบ
3.3 ภาครฐและเอกชนควรรวมมอกนในการออกบธสนคา
ในหางสรรพสนคาในตางประเทศ เพอใหผบรโภคได
ทดลองชมสนคาไดโดยตรง
กระทรวงพาณชย
4. บรหารจดการมาตรการนาเขาขาวใหสามารถ
ปฏบตไดจรง
4.1 กาหนดมาตรการและแนวทางการปฏบตใหชดเจน
เพอทจะสามารถปฏบตไดจรงและมประสทธภาพ
4.2 ควรออกกฎหมายกาหนดมาตรการลงโทษ ทสามารถ
หยดการลกลอบนาเขาขาวตามตะเขบชายแดน
4.3 ควรมการประชาสมพนธใหประชาชนและผท
เกยวของในการลดภาษขาว ไดมความเขาใจใน
มาตรการและแนวทางการปฏบตตางๆ ตามทรฐ
กาหนด
4.4 ดานนาเขาขาวตองมประสทธภาพและสามารถ
ตรวจสอบคณภาพขาวใหไดตามมาตรฐานทกาหนด
และจานวนดานตองมความเพยงพอในการทจะสกด
ขาวทไมมคณภาพเขามาในประเทศไทย
4.5 มแผนงานในการตดตามและตรวจสอบทแนนอน เพอ
ประเมนประสทธภาพของมาตรการทกาหนดใช แลว
นาไปปรบปรงแกไขใหเหมาะสมกบสถานการณ
4.6 ตองมหนวยงานในการตรวจสอบความโปรงใสในการ
ทางานของเจาหนาทและหนวยงานทเกยวของในการ
นาเขาขาวจากประเทศเพอนบาน เพอปองกนการ
ทจรตในการลกลอบนาเขาขาวจากประเทศเพอน
บานดงเชนทผานมา
กระทรวงพาณชย
ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
119
4.4.2 มนสาปะหลง
(1) พฒนาระบบการผลตมนสาปะหลงและอตสาหกรรมทใชมนสาปะหลงเปนวตถดบไปพรอมๆ กน
1) สงเสรมใหมการพฒนาทางดานการผลตอยางตอเนองทงในเรองการ
พฒนาพนธ เทคโนโลยในการเพาะปลก พรอมทงใหความรเกษตรกร
ในการปลกและการดแลใหถกตอง เพอเพมคณภาพของมนสาปะหลง
และผลผลตตอไรใหมากขน
2) รฐควรจดสรรงบประมาณใหมากขนและเพยงพอสาหรบทจะใชในการ
ว จยและพฒนาพนธ เทคโนโลย ในการปลกมนสาปะหลงให ม
ประสทธภาพมากขน รวมไปถงพฒนาบคลากรดานการวจยทมอยเดม
ใหมความเชยวชาญมากขนและสงเสรมนกวจยรนใหมเพอใหการ
พฒนาเปนไปอยางตอเนองและมประสทธภาพมากขน
3) รฐควรสงเสรมอยางจรงจงในการสรางมลคาใหมนสาปะหลง โดยการ
แปรรปเปนสนคาในรปแบบตางๆ เพอขยายตลาดในอาเซยนมากขน
4) รฐควรสนบสนนและสงเสรมอตสาหกรรมทมการใชผลตภณฑมน
สาปะหลง และอตสาหกรรมตอเนอง เพอใหสอดคลองกบความสามารถ
ในการผลตมนสาปะหลงของประเทศทจะเพมขนในอนาคต
5) ภาครฐและภาคเอกชนควรรวมกนผลกดนใหมหนวยงานทดแลเรองมน
สาปะหลงโดยเฉพาะ เพอดภาพรวมของมนสาปะหลงทงประเทศ
บรหารจดการและวางแผนการผลตเพอใหเพยงพอตอความตองการใช
ภายในประเทศ และการสงออก
AEC Prompt
120
ทงนการดาเนนการตามทกลาวมาขางตนตองดาเนนการไปพรอมกนเพอให
การพฒนาทางดานการผลตและอตสาหกรรมทรองรบผลผลตจากมนสาปะหลง
เตบโตไปพรอมๆ กนกบปรมาณผลผลตทจะเพมขนในอนาคต ตารางท 47 ทางรอดมนสาปะหลงไทย ภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
พฒนาระบบการผลตมน
สาปะหลงและอตสาหกรรมทใช
มนสาปะหลงเปนวตถดบไป
พรอมๆ กน
1.1 สงเสรมใหมการพฒนาทางดานการผลตอยางตอเนองทง
ในเรองการพฒนาพนธ เทคโนโลยในการเพาะปลก พรอม
ทงใหความรเกษตรกรในการปลกและการดแลใหถกตอง
เพอเพมคณภาพของมนสาปะหลงและผลผลตตอไรให
มากขน
1.2 รฐควรจดสรรงบประมาณใหมากขนและเพยงพอสาหรบท
จะใชในการวจยและพฒนาพนธ เทคโนโลยในการปลกมน
สาปะหลงใหมประสทธภาพมากขน รวมไปถงพฒนา
บคลากรดานการวจยทมอยเดมใหมความเชยวชาญมาก
ขนและสงเสรมนกวจยรนใหมเพอใหการพฒนาเปนไป
อยางตอเนองและมประสทธภาพมากขน
1.3 รฐควรสงเสรมอยางจรงจงในการสรางมลคาใหมน
สาปะหลง โดยการแปรรปเปนสนคาในรปแบบตางๆ เพอ
ขยายตลาดในอาเซยนมากขน
1.4 รฐควรสนบสนนและสงเสรมอตสาหกรรมทมการใช
ผลตภณฑมนสาปะหลง และอตสาหกรรมตอเนอง เพอให
สอดคลองกบความสามารถในการผลตมนสาปะหลงของ
ประเทศทจะเพมขนในอนาคต
1.5 ภาครฐและภาคเอกชนควรรวมกนผลกดนใหมหนวยงานท
ดแลเรองมนสาปะหลงโดยเฉพาะ เพอดภาพรวมของมน
สาปะหลงทงประเทศ บรหารจดการและวางแผนการผลต
เพอใหเพยงพอตอความตองการใชภายในประเทศ และ
การสงออก
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงอตสาหกรรม
กระทรวงพาณชย
กระทรวงการคลง
กระทรวงพลงงาน
ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
121
4.4.3 ขาวโพดเลยงสตว
(1) เพมปรมาณผลผลตตอไร 1) ปรบเปลยนชวงเวลาการปลกขาวโพด โดยเลอนฤดปลกขาวโพดให
ลาชากวาปกต เพอปลอยใหขาวโพดแหงในแปลงและเกบเกยวไดในชวง
ทไมมฝนตกแลว นนคอทาการปลกขาวโพดในชวงกลางเดอนมถนายน-
ปลายเดอนกรกฎาคม หรอการปลกขาวโพดเปนพชทสองหลงพชอาย
สนอนๆ เชน ถวเขยว ถวเหลองพนธอายสน เปนตน แลวเกบเกยว
ขาวโพดหลงจากฝกแหงสนท ซงจะชวยลดการเกดสารอะฟลาทอกซน
ในขาวโพดไดเปนอยางด และยงชวยลดความเสยงจากฝนทงชวงใน
ระยะทขาวโพดออกดอกและตดฝก ทงนควรดาเนนการควบคไปกบการ
วจยและพฒนาพนธขาวโพดทเลอนฤดการปลก ใหมปรมาณการผลต
เพมขนมากกวาทเปนอย
2) สงเสรมการปลกขาวโพดในนาชวงฤดแลง จะสามารถผลตขาวโพดให
ปลอดสารอะฟลาทอกซนได เนองจากเกษตรกรไมจาเปนตองเรงเกบ
เกยว สามารถปลอยขาวโพดใหแหงในแปลงได และเมอพอคาคนกลาง
รบซอขาวโพดไปแลวกจะทาใหมแสงแดดเพยงพอตอการลดความชนให
ลงอยในระดบทปลอดภยไดทนเวลา
(2) กาหนดมาตรฐานขาวโพดเลยงสตวทนาเขาจากประเทศเพอนบาน
กาหนดมาตรฐานการนาเขาขาวโพดจากตางประเทศ ทงเพอควบคม
คณภาพและการปนเปอนสารพษอะฟลาทอกซนในขาวโพดเมลดแหงทเปนวตถดบ
AEC Prompt
122
อาหารสตวในประเทศและคมครองผบรโภคในประเทศจากขาวโพดทนาเขา
รวมทงกาหนดวธการตรวจสอบทชดเจน
ตารางท 48 ทางรอดขาวโพดเลยงสตวไทย ภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
1. เพมปรมาณผลผลตตอไร
1.1 ปรบเปลยนชวงเวลาการปลกขาวโพด หรอการปลก
ขาวโพดเปนพชทสองหลงพชอายสน เพอเพมคณภาพ
ผลผลต ลดการเกดสารอะฟลาทอกซน และชวยลดความ
เสยงจากฝนทงชวง รวมทงการวจยและพฒนาพนธ
ขาวโพดทเลอนฤดการปลก ใหมปรมาณการผลตเพมขน
พฒนาบคลากรดานการวจยใหมความเชยวชาญมากขน
และสงเสรมนกวจยรนใหมเพอใหการพฒนาเปนไปอยาง
ตอเนอง
1.2 สงเสรมการปลกขาวโพดในนาชวงฤดแลง เพอใหปลอด
สารอะฟลาทอกซน เนองจากเกษตรกรไมจาเปนตองเรง
เกบเกยว สามารถปลอยขาวโพดใหแหงในแปลงได และ
เมอพอคาคนกลางรบซอขาวโพดไปแลวกจะทาใหม
แสงแดดเพยงพอตอการลดความชนใหลงอยในระดบท
ปลอดภยไดทนเวลา
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
เกษตรกร
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
เกษตรกร
2. กาหนดมาตรฐานขาวโพด
เลยงสตวทนาเขาจากประเทศ
เพอนบาน
กาหนดมาตรฐานการนาเขาขาวโพดจากตางประเทศ ทงควบคม
คณภาพและการปนเปอนสารพษอะฟลาทอกซนในขาวโพด
เมลดแหงทเปนวตถดบอาหารสตวในประเทศและคมครอง
ผบรโภคในประเทศจากขาวโพดทนาเขา รวมทงกาหนดวธการ
ตรวจสอบทชดเจน
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
กระทรวงอตสาหกรรม
ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
123
4.4.4 ถวเหลอง
(1) เพมประสทธภาพการผลต 1) หนวยงานทเกยวของผลตเมลดพนธถวเหลองใหมผลผลตตอไรเพมมาก
ขนและไดผลผลตทมมาตรฐานเพอแจกจายใหเกษตรกรนาไปเพาะปลก
2) อบรมเกษตรกร รวมทงจดทาแปลงสาธตเกษตรเพอใหความรในการดแลรกษาถวเหลองใหไดตามมาตรฐานทกาหนด รวมทงเทคนคการเกบ
เกยวและการคดเลอกปรบปรงคณภาพเมลดพนธถวเหลอง
3) จดทาขอมลทรพยากรดนในแลงเพาะปลกสาคญๆ รวมทงวเคราะหและ
ปรบปรงดนใหมประสทธภาพ สามารถเพมผลผลตตอไรใหมากขน
(2) พฒนาคณภาพถวเหลอง 1) หนวยงานท เกยวของผลตเมลดพนธถวเหลองท มคณภาพและได
มาตรฐานเพอแจกจายใหเกษตรกรนาไปเพาะปลก เพอใหไดผลผลตทม
คณภาพ
2) วจยพนธถวเหลองใหมคณภาพมากขนโดยเฉพาะโปรตนในเมลดถว
เหลอง เพอเพมจดเดนใหแกถวเหลองไทย
(3) สงเสรมการสรางมลคาเพมใหผลตภณฑถวเหลอง เพมมลคาของถวเหลองในระดบทองถน อาท การผลตผลตภณฑหนงตาบล
หนงผลตภณฑ และการวจยพฒนาเทคโนโลยการนาถวเหลองไปแปรรปรวมกบ
ผลตภณฑอาหารอนๆ ทไดรบความนยม เชน กาแฟถวเหลอง ชอคโกแลตถวเหลอง
เปนตน
AEC Prompt
124
ตารางท 49 ทางรอดถวเหลองไทย ภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
1. เพมประสทธภาพการผลต 1.1 หนวยงานทเกยวของผลตเมลดพนธถวเหลองใหมผลผลต
ตอไรเพมมากขนและไดผลผลตทมมาตรฐานเพอแจกจาย
ใหเกษตรกรนาไปเพาะปลก
1.2 อบรมเกษตรกร รวมทงจดทาแปลงสาธตเกษตรเพอให
ความรในการดแลรกษาถวเหลองใหไดตามมาตรฐานท
กาหนด รวมทงเทคนคการเกบเกยวและการคดเลอก
ปรบปรงคณภาพเมลดพนธถวเหลอง
1.3 จดทาขอมลทรพยากรดนในแลงเพาะปลกสาคญๆ รวมทง
วเคราะหและปรบปรงดนใหมประสทธภาพ สามารถเพม
ผลผลตตอไรใหมากขน
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2. พฒนาคณภาพถวเหลอง 2.1 สงเสรมการผลตเมลดพนธถวเหลองทมคณภาพและได
มาตรฐานเพอแจกจายใหเกษตรกรนาไปเพาะปลก เพอให
ไดผลผลตทมคณภาพ
2.2 วจยพนธถวเหลองใหมคณภาพมากขนโดยเฉพาะโปรตน
ในเมลดถวเหลอง เพอเพมจดเดนใหแกถวเหลองของไทย
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
3. สงเสรมการสรางมลคาเพมให
ผลตภณฑถวเหลอง
เพมมลคาของถวเหลองในระดบทองถน อาท การผลตผลตภณฑ
หนงตาบลหนงผลตภณฑ และการวจยพฒนาเทคโนโลยการนา
ถวเหลองไปแปรรปรวมกบผลตภณฑอาหารอนๆ ทไดรบความ
นยม เชน กาแฟถวเหลอง ชอคโกแลตถวเหลอง เปนตน
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
กระทรวงอตสาหกรรม
ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552
4.4.5 ปาลมนามนและนามนปาลม (1) พฒนาการผลตปาลมนามน การพฒนาการผลตปาลมนามนของไทย เปนแนวทางทตองการเสรมสราง
รากฐาน การผลตของปาลมนามนไทยใหมประสทธภาพ เชน ตนทนการผลตตา
ผลผลตตอไรสง ผลผลตมคณภาพ และปรมาณผลผลตสมาเสมอ เปนตน โดย
อาศยผเชยวชาญเขามาชวยในการวจยและพฒนาพนธปาลมทใหผลผลตเปน
ปรมาณนามนทเทยบเทากบการผลตของผผลตรายใหญ และเผยแพร สนบสนนให
เกษตรกรสามารถผลตไดจรง
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
125
(2) ขยายพนทเพาะปลกในพนททเหมาะสม แมวาปจจบนไทยจะเปนผผลตปาลมนามนและนามนปาลมเปนอนดบของ
โลก และเพยงพอตอการบรโภคในประเทศแลว แตการขยายพนทเพาะปลกในพนท
ทเหมาะสมยงเปนแนวทางสาคญทหนวยงานทเกยวของตองผลกดนใหเปน
รปธรรมมากทสด เพอตอบสนองตอการบรโภคและเพอใชเปนพลงงานทดแทนใน
อนาคต รวมถงอาจมการขยายการผลตไปยงประเทศเพอนบานทพนททมศกยภาพ
ทเหมาะสม
(3) รวมกลมเพอเพมความแขงแกรง แนวทางนเปนการสงเสรมใหเกดการรวมกลมกนของเกษตรกรชาวสวน
ปาลม โรงงานสกดนามนปาลม และอตสาหกรรมตอเนอง เพอเสรมสรางอานาจ
ตอรองใหเกษตรกรซงสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอย รวมถงสรางเสถยรภาพดาน
ราคา ตนทนการผลต ความมนคงและคณภาพของวตถดบ ในอนจะสงผลใหเพม
ความสามารถในการแขงขนได
(4) การสรางมลคาเพม ปาลมนามนและนามนปาลมเปนผลตภณฑทมประโยชนมากมาย สามารถ
นาไปใชไดในอตสาหกรรมตอเนองไดหลากหลาย ทงอตสาหกรรมอาหาร อาหาร
แปรรป อตสาหกรรมพลงงานทดแทน และอตสาหกรรมโอลโอเคม ดงนนหนวยงาน
ทเกยวของทงภาครฐและเอกชน รวมถงหนวยงานทกากบดแลนโยบายเกยวกบ
ปาลมนามน ตองสงเสรมและเรงผลกดนใหมการพฒนาอยางตอเนองและจรงจง
AEC Prompt
126
(5) การบรหารจดการ การบรหารจดการมความจาเปนตอการพฒนาปาลมนามนและนามนปาลม
อยางเปนระบบมากทสด เชนเดยวกบ Malaysian Palm Oil Board (MPOB) ซง
แมวาจะมหลายหนวยงานหรอคณะกรรมหลายชด รวมถงคณะกรรมการนโยบาย
ปาลมนามนแหงชาต แตทงนการดาเนนงานยงไมกาวหนาเทาทควร ดงนนจาเปน
อยางทจะตองมคณะกรรมการระดบชาตเพอบรหารจดการพฒนาปาลมนามนและ
นามนปาลม ตงแตการผลตของเกษตรกร จนถงผลผลตขนสดทาย เพอใหเกด
ความเปนหนงเดยวกนในการพฒนาปาลมนามนของไทยใหเพยงพอตอความ
ตองการของประเทศทงดานอาหารและดานพลงงาน และทายทสดยงไมแหลงสราง
รายไดเขาสประเทศไทยดวย ตารางท 50 ทางรอดปาลมนามนและนามนปาลมไทย ภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
1. พฒนาการผลตปาลมนามน การพฒนาการผลตปาลมนามนของไทย เปนแนวทางทตองการ
เสรมสรางรากฐาน การผลตของปาลมนามนไทยใหม
ประสทธภาพ เชน ตนทนการผลตตา ผลผลตตอไรสง ผลผลตม
คณภาพ และปรมาณผลผลตสมาเสมอ เปนตน โดยอาศย
ผเชยวชาญเขามาชวยในการวจยและพฒนาพนธปาลมทให
ผลผลตเปนปรมาณนามนทเทยบเทากบการผลตของผผลตราย
ใหญ และเผยแพร สนบสนนใหเกษตรกรสามารถผลตไดจรง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
กระทรวงอตสาหกรรม
สถาบนการศกษา
2. ขยายพนทเพาะปลกในพนทท
เหมาะสม
แมวาปจจบนไทยจะเปนผผลตปาลมนามนและนามนปาลม
เปนอนดบของโลก และเพยงพอตอการบรโภคในประเทศแลว
แตการขยายพนทเพาะปลกในพนททเหมาะสมยงเปนแนวทาง
สาคญทหนวยงานทเกยวของตองผลกดนใหเปนรปธรรมมาก
ทสด เพอตอบสนองตอการบรโภคและเพอใชเปนพลงงาน
ทดแทนในอนาคต รวมถงอาจมการขยายการผลตไปยง
ประเทศเพอนบานทพนททมศกยภาพทเหมาะสม
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
127
ตารางท 50 (ตอ)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
3. การรวมกลมเพอเพมความ
แขงแกรง
แนวทางนเปนการสงเสรมใหเกดการรวมกลมกนของเกษตรกร
ชาวสวนปาลม โรงงานสกดนามนปาลม และอตสาหกรรม
ตอเนอง เพอเสรมสรางอานาจตอรองใหเกษตรกรซงสวนใหญ
เปนเกษตรกรรายยอย รวมถงสรางเสถยรภาพดานราคา ตนทน
การผลต ความมนคงและคณภาพของวตถดบ ในอนจะสงผล
ใหเพมความสามารถในการแขงขนได
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพลงงาน
เกษตรกร
สมาคมปาลมนามนและนามนปาลม
โรงงานสกดนามนปาลมดบ
โรงงานสกดนามนปาลมบรสทธ
ผผลตไบโอดเซล
4.การสรางมลคาเพม ปาลมนามนและนามนปาลมเปนผลตภณฑทมประโยชน
มากมาย สามารถนาไปใชไดในอตสาหกรรมตอเนองได
หลากหลาย ทงอตสาหกรรมอาหาร อาหารแปรรป
อตสาหกรรมพลงงานทดแทน และอตสาหกรรมโอลโอเคม
ดงนนหนวยงานทเกยวของทงภาครฐ เอกชน และหนวย งานท
กากบดแลนโยบายเกยวกบปาลมนามน ตองสงเสรมและเรง
ผลกดนใหมการพฒนาอยางตอเนองและจรงจง
กระทรวงอตสาหกรรม
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
โรงงานสกดนามนปาลม
สมาคมปาลมนามนและนามนปาลม
โรงงานสกดนามนปาลมดบ
โรงงานสกดนามนปาลมบรสทธ
ผผลตไบโอดเซล
5.การบรหารจดการ การบรหารจดการมความจาเปนตอการพฒนาปาลมนามนและ
นามนปาลมอยางเปนระบบมากทสด เชนเดยวกบ Malaysian
Palm Oil Board (MPOB) ซงแมวาจะมหลายหนวยงานหรอ
คณะกรรมหลายชด รวมถงคณะกรรมการนโยบายปาลมนามน
แหงชาต แตทงนการดาเนนงานยงไมกาวหนาเทาทควร ดงนน
จาเปนอยางทจะตองมคณะกรรมการระดบชาตเพอบรหาร
จดการพฒนาปาลมนามนและนามนปาลม ตงแตการผลตของ
เกษตรกร จนถงผลผลตขนสดทาย เพอใหเกดความเปนหนง
เดยวกนในการพฒนาปาลมนามนของไทยใหเพยงพอตอความ
ตองการของประเทศทงดานอาหารและดานพลงงาน และ
ทายทสดยงไมแหลงสรางรายไดเขาสประเทศไทยดวย
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงอตสาหกรรม
กระทรวงพลงงาน
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
สมาคมปาลมนามนและนามนปาลม
โรงงานสกดนามนปาลมดบ
โรงงานสกดนามนปาลมบรสทธ
ผผลตไบโอดเซล
ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552
AEC Prompt
128
4.4.6 กาแฟ (1) เพมประสทธภาพใหพนทปลกกาแฟ การเพมประสทธภาพใหพนทปลกกาแฟ เปนแนวทางทตองการเสรมสราง
รากฐานของการผลตกาแฟใหมประสทธภาพ เชน ตนทนตา ผลผลตตอไรสง
ผลผลตมคณภาพ และปรมาณผลผลตสมาเสมอ เปนตน โดยจดการระบบ
ชลประทานในพนทขาดแคลนนาใหมนาเพยงพอในชวงทจาเปนตอการเพาะปลก
กาแฟ วเคราะหความเหมาะสมของพนทปลกกาแฟทงประเทศ คณสมบตของดน
สภาพอากาศ และประเมนความรความสามารถของเกษตรกรผปลกกาแฟ เพอ
ดาเนนการจดอบรมความรใหเกษตรกรในแตละพนท โดยนกวชาการเกษตรและ
เกษตรกรผปลกกาแฟทมความรและประสบความสาเรจในการปลกกาแฟใหได
ผลผลตด มคณภาพ และปรมาณมาก ซงถอเปนการสรางเครอขายการถายทอด
ความรระหวางเกษตรกรดวยกน (2) เพมปรมาณผลผลตตอไร รณรงคใหเกษตรกรตระหนกถงความสาคญและผลดของการปรบปรงสวน
กาแฟเพอเพมปรมาณผลผลตตอไรใหมากขนกวาทเปนอย มแนวทางดงน
1) ปรบปรงตนกาแฟทเสอมโทรมอนเนองมาจากการใหผลผลตตดตอกน
นานเกน 5 ปขนไป โดยการตดตนกาแฟเพอใหเกดการแตกกงใหม หรอ
ทเรยกวา “ทาสาว” ทงนหนวยงานและนกวชาการเกษตรทเกยวของควร
ลงพนทสาธตวธการทาทถกตองใหเกษตรกร และจดทาค มอการ
ดาเนนการทเกษตรกรสามารถเขาใจไดงาย
2) พฒนาประสทธภาพของทรพยากรดน เพอเพมปรมาณการผลตกาแฟ
ใหไดปรมาณมากขน และทาใหกาแฟมคณภาพ กลนหอม รสชาตกลม
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
129
กลอม โดยการสารวจพนทเพาะปลกกาแฟในประเทศ วเคราะหขอมล
ทรพยากรดนเพอเปรยบเทยบความเหมาะสมและประสทธภาพของดน
ในแตละพนท จดทาฐานขอมลลกษณะของดนในแตละพนทเพาะปลก
คดคนเทคโนโลยการจดการดนใหเหมาะสมในแตละพนท จดทาแปลง
สาธตและถายทอดความรใหแกเกษตรกร (3) รกษาคณภาพผลผลตกาแฟ 1) ปรบปรงกาแฟสายพนธใหมใหมปรมาณผลผลตตอไรสงกวาพนธเกา
สามารถตานทานโรคพชตางๆ ไดดกวา เชน โรคราสนม โรคแอนแทรค
โนส โรคเนาดา เปนตน
2) สงเสรมใหเกษตรกรกาจดศตรพชโดยวธผสมผสาน เพอใหมการใช
สารเคมนอยทสด และคดคนเทคโนโลยการเกบเกยวใหปลอดสารออ
คราทอกซน ชนดเอ ซงเปนสารพษทถกสรางขนจากเชอราทเกดจากการ
เกบผลผลตทไมไดมาตรฐาน เกดความชน รวมทงจดทาคมอแจกให
เกษตรกรทราบวธการทถกตอง ซงเปนการรกษาคณภาพของกาแฟไทย
ใหเปนกาแฟปลอดสารพษ
3) พฒนาการผลตของเกษตรกรใหไดมาตรฐาน GAP (Good Aquaculture
Practice) โดยการถายทอดความรและเทคโนโลยการผลตกาแฟใหได
ตามมาตรฐาน GAP พฒนาความรเจาหนาท จดเวทชมชน เพอ
วเคราะหสภาพพนท ปญหา ความตองการเกษตรกร แนวทางการ
พฒนาเฉพาะพนทและอบรมความรเกษตรกร
4) ดาเนนการตรวจรบรองสวนปลกกาแฟและผลผลตทไดมาตรฐาน GAP
AEC Prompt
130
(4) ลดตนทนการผลต 1) สงเสรมใหเกษตรกรปลกพชแซมหรอพชรวม เชน ยางพารา สะตอ หรอ
ไมผล เปนตน เพอรกษาระดบรายได ลดความเสยงและแรงกดดนของ
รายไดในกรณราคากาแฟตกตา
2) รวมกลมเกษตรกรในพนท เพอใหมการซอวตถดบในการผลต เชน เมลด
พนธ ปย และสารเคม เปนตน ในปรมาณมาก ซงจะทาใหราคาถกกวา
การซอในปรมาณนอย รวมทงเปนการเฉลยตนทนดานการขนสงวตถดบ
และเมลดกาแฟ
3) กาหนดชวงของคาจางแรงงานทเหมาะสม และเปนธรรมแกผผลตและ
แรงงานในแตละชวงเวลา
4) สงเสรมใหเกดการจางแรงงานทมถนกาเนดในพนทนนๆ โดยสนบสนน
สวสดการทางสงคม เพอจงใจใหแรงงานกลบมาทางานพฒนาบานเกด
ของตนเอง (5) การเพมมลคา และสงเสรมการบรโภคกาแฟไทย 1) สนบสนนเงนกดอกเบยตาใหแกผประกอบการ เพอนาไปพฒนาการแปร
รปผลตภณฑ พฒนาสตรกาแฟ และบรรจภณฑท มคณภาพ ได
มาตรฐาน ตรงตามความตองการของตลาดในประเทศและตางประเทศ
2) คดคนกาแฟสายพนธใหมๆ ทเปนประโยชนตอรางกาย และมรสชาตด
กลนหอม
3) รณรงคและประชาสมพนธใหคนไทยบรโภคกาแฟไทย รวมทงใหความร
ประชาชนและผประกอบการรานกาแฟรายยอยทมอยเปนจานวนมาก
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
131
ไดทราบถงประโยชนของการดมกาแฟทมคณภาพ โทษของการดม
กาแฟทไมมคณภาพ และเทคนคในการเลอก (6) สรางเอกลกษณของกาแฟไทย 1) กาหนดเอกลกษณของกาแฟไทย ทงกลน รสชาต และถนทปลก พรอม
ทงประชาสมพนธผานสอตางๆ หรอออกงานแสดงสนคาในตางประเทศ
เพอใหผบรโภคจดจาไดวากาแฟไทยมกลนและรสชาตอยางไร
2) สงเสรมใหเกษตรกรผปลกกาแฟรวมกลมสรางตราสนคาของตนเอง โดย
ใหสถาบนการศกษาของรฐหรอเอกชนทสนใจเขารวมสรางตราสนคา
และรปแบบผลตภณฑดงกลาว และสงเสรมการออกบธในงานแสดง
สนคาทงในประเทศและตางประเทศ (7) สรางความเขมแขงของเกษตรกร และผผลตกาแฟสาเรจรป 1) เพมชองทางการเผยแพรความร ขาวสาร และแหลงขอมลใหแก
เกษตรกร เชน การสงขอความสนผานทางโทรศพทมอถอและการสง
ขาวสารทางไปรษณยใหแกเกษตรกรทขนทะเบยน เปนตน เพอให
เกษตรกรทราบและดาเนนการหาขอมลเพมเตมไดดวยตนเอง
2) จดการประชมรวมกนระหวางเกษตรกรและผผลตกาแฟสาเรจรปใน
ประเทศไทย เพอรวมกนกาหนดราคาขายเมลดกาแฟทเหมาะสมแก
ผผลตทงสองฝาย รวมทงแลกเปลยนขอมลในดานอนๆ เชน คณภาพ
ของเมลดกาแฟทตองการ ปรมาณความตองการเมลดกาแฟในปหนา
เปนตน ทาใหความสมพนธของผผลตในระดบตนนาและปลายนา
เขมแขง
AEC Prompt
132
(8) การบรหารจดการ ภาครฐและหนวยงานทเกยวของกบการดาเนนยทธศาสตรกาแฟของไทย
ควรมการดาเนนงานอยางจรงจง และจดประชมนาเสนอผลการดาเนนงานเปน
ระยะๆ ใหแกผทเกยวของหรอไดรบผลกระทบในแตละยทธศาสตรนนๆ ทราบอยาง
ตอเนอง ตารางท 51 ทางรอดเมลดกาแฟไทย ภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
1. เพมประสทธภาพใหพนท
ปลกกาแฟ
ตองเสรมสรางรากฐานการผลตกาแฟใหมประสทธภาพ เชน
ตนทนตา ผลผลตตอไรสง ผลผลตมคณภาพ และปรมาณ
ผลผลตสมาเสมอ เปนตน โดยจดการระบบชลประทานในพนท
ขาดแคลนนาใหมนาเพยงพอในชวงทจาเปนตอการเพาะปลก
กาแฟ วเคราะหความเหมาะสมของพนทปลกกาแฟทงประเทศ
คณสมบตของดน สภาพอากาศ และประเมนความร
ความสามารถของเกษตรกรผปลกกาแฟ เพอดาเนนการจด
อบรมความรใหเกษตรกรในแตละพนท
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
สมาคมทเกยวของ
เกษตรกร
2. เพมปรมาณผลผลตตอไร 2.1 ปรบปรงตนกาแฟทเสอมโทรม โดยการตดตนกาแฟเพอให
เกดการแตกกงใหม ทงนหนวยงานและนกวชาการเกษตรท
เกยวของควรลงพนทสาธตวธการทาทถกตองใหเกษตรกร
2.2 พฒนาประสทธภาพดน เพอเพมปรมาณการผลต และทา
ใหกาแฟมคณภาพ โดยการสารวจพนทเพาะปลกกาแฟใน
ประเทศ วเคราะหขอมลทรพยากรดนเพอเปรยบเทยบ
ความเหมาะสมและประสทธภาพของดนในแตละพนท
จดทาฐานขอมลลกษณะของดนในแตละพนทเพาะปลก
จดทาแปลงสาธตและถายทอดความรใหแกเกษตรกร
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
สมาคมทเกยวของ
เกษตรกร
สถาบนการศกษา
3. รกษาคณภาพผลผลตกาแฟ 3.1 ปรบปรงกาแฟสายพนธใหมใหมปรมาณผลผลตตอไรสงกวาพนธเกา สามารถตานทานโรคพชตางๆ ไดดกวา
3.2 สงเสรมใหเกษตรกรกาจดศตรพชโดยวธผสมผสาน เพอลด
การใชสารเคม จดทาคมอแจกใหเกษตรกรทราบวธการท
ถกตอง ซงเปนการรกษาคณภาพของกาแฟไทยใหปลอด
สารพษ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
สมาคมทเกยวของ
เกษตรกร
สถาบนการศกษา
ทางรอดสนคาเกษตรทสาคญของไทยภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
133
ตารางท 51 (ตอ)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
3.3 พฒนาการผลตของเกษตรกรใหไดมาตรฐาน GAP (Good
Aquaculture Practice) โดยการถายทอดความรและ
เทคโนโลยการผลตกาแฟ จดเวทชมชน เพอวเคราะห
สภาพพนท ปญหา ความตองการเกษตรกร แนวทางการ
พฒนาเฉพาะพนท
4. ลดตนทนการผลต 4.1 สงเสรมใหเกษตรกรปลกพชแซม เชน ยางพารา สะตอ ไม
ผล เปนตน เพอรกษารายได ลดความเสยงและแรงกดดน
ของรายไดในกรณราคากาแฟตกตา
4.2 รวมกลมเกษตรกรในพนท เพอใหมการซอวตถดบในการผลต เชน เมลดพนธ ปย และสารเคม เปนตน ในปรมาณ
มาก ซงจะไดราคาถกกวา รวมทงเปนการเฉลยตนทนดาน
การขนสงวตถดบ และเมลดกาแฟ
4.3 กาหนดชวงของคาจางแรงงานทเหมาะสม และเปนธรรม
แกผผลตและแรงงานในแตละชวงเวลา
4.4 สงเสรมใหเกดการจางแรงงานทมถนกาเนดในพนทนนๆ
โดยสนบสนนสวสดการทางสงคม เพอจงใจใหแรงงาน
กลบมาทางานพฒนาบานเกดของตนเอง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงการคลง
กระทรวงแรงงาน
สมาคมทเกยวของ
เกษตรกร
สถาบนการศกษา
5. การเพมมลคา และสงเสรม
การบรโภคกาแฟไทย
5.1 สนบสนนเงนกดอกเบยตาใหผประกอบการ เพอพฒนาการแปรรปผลตภณฑ สตรกาแฟ และบรรจภณฑท
ไดมาตรฐาน ตรงตามความตองการของตลาด
5.2 คดคนกาแฟสายพนธใหมๆ ทเปนประโยชนตอรางกาย
และมรสชาตด กลนหอม
5.3 รณรงคและประชาสมพนธใหคนไทยบรโภคกาแฟไทย
รวมทงใหความรประชาชนและผประกอบการรานกาแฟ
รายยอยไดทราบถงประโยชนของการดมกาแฟทมคณภาพ
และเทคนคในการเลอก
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
ธนาคารเพอการเกษตรและ
สหกรณการเกษตร
สมาคมทเกยวของ
สถาบนการศกษา
6. สรางเอกลกษณของกาแฟ
ไทย
6.1 กาหนดเอกลกษณกาแฟไทย ทงกลน รสชาต และถนท
ปลก พรอมทงประชาสมพนธผานสอตางๆ หรอออกงาน
แสดงสนคาในตางประเทศ เพอใหผบรโภคจดจาไดวา
กาแฟไทยมกลนและรสชาตอยางไร
6.2 สงเสรมใหเกษตรกรรวมกลมสรางตราสนคาของตนเอง โดยใหสถาบนการศกษาของรฐหรอเอกชนทสนใจเขารวม
สรางตราสนคาและรปแบบผลตภณฑดงกลาว
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
กระทรวงอตสาหกรรม
สมาคมทเกยวของ
สถาบนการศกษา
AEC Prompt
134
ตารางท 51 (ตอ)
แนวทาง แนวทางการดาเนนงาน หนวยงานทรบผดชอบ
7. สรางความเขมแขงของ
เกษตรกร และผผลตกาแฟ
สาเรจรป
7.1 เพมชองทางการเผยแพร ขาวสาร และแหลงขอมลใหเกษตรกร เชน การสงขอความสนผานทางโทรศพทมอถอ
ทางไปรษณย เปนตน เพอใหเกษตรกรทราบและหาขอมล
เพมเตมไดเอง
7.2 จดการประชมรวมกนระหวางเกษตรกรและผผลตกาแฟสาเรจรปในประเทศไทย เพอรวมกนกาหนดราคาขายเมลด
กาแฟทเหมาะสม รวมทงแลกเปลยนขอมลในดานอนๆ เชน
คณภาพเมลดกาแฟทตองการ ความตองการเมลดกาแฟป
หนา เปนตน ทาใหความสมพนธเขมแขง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
กระทรวงอตสาหกรรม
สมาคมทเกยวของ
สถาบนการศกษา
8. การบรหารจดการ ภาครฐและหนวยงานทเกยวของกบการดาเนนตามแนวทางทาง
รอดของกาแฟของไทย ควรมการดาเนนงานอยางจรงจง และจด
ประชมนาเสนอผลการดาเนนงานเปนระยะๆ ใหแกผทเกยวของ
ทราบอยางตอเนอง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ
กระทรวงพาณชย
กระทรวงอตสาหกรรม
สมาคมทเกยวของ
ทมา: ศนยศกษาการคาระหวางประเทศ มหาวทยาลยหอการคาไทย 2552