Download - 29. predavanje Arsic
1
Kosti donjegekstremiteta
Doc.dr.med.sc.Stojanka Arsić
23.02.2009.g.
studenti I godine medicine
PLAN PREDAVANJA
•Kratko obnavljanje kostiju i zglobova karličnog pojasa koji predstavljaFIKSIRANI DEO KOSTURA DONJEG EKSTREMITETA
•KOSTI POKRETNOG DELA DONJEG EKSTREMITETA
•KOSTI NATKOLENICE (BUTA)FEMUR
•KOSTI POTKOLENICEFIBULATIBIA
I) KOSTI KARLIČNOG POJASA1) OS COXAE2) OS SACRUMII) KOSTI SLOBODNO POKRETNOG
DELA DONJEG EKSTREMITETA1) FEMUR – butna kost2) PATELLA – čašica3) FIBULA – lišnjača4) TIBIA – golenjača5) KOSTI STOPALA
A) OSSA TARSALIA
B) OSSA METATARSALIA ( 5)
C) OSSA DIGITORUM PEDIS
ZGLOBOVI DONJEG EKSTREMITETAJUNCTURAE MEMBRI INFERIORIS
I) Spojevi između kostiju karličnog pojasa( juncture cinguli pelvici)
1. Symphisis pubica- preponska simfiza2. Art. Sacroiliaca- krsno bedreni zglob3. Sindesmoses cinguli pelvicI
vlaknasti spoj između krsne i sedalne kostiMembrana obturatoriaCanalis obturatoriius
II) Zglobovi slobodno pokretnog dela noge(juncture membri inferioris liberi)
1. Art. Coxae s.Articulatio coxofemoralis – zglob kuka2. Art. Genus – zglob kolena3. Međusobni zglobovi kostiju potkolenice
Articulatio tibiofibularisSyndesmosis tibiofibularis
4. Zglobovi stopala
REPETITIO EST MATER STUDIORUM !!!
KRATKO OBNAVLJANJE
• KOSTI KARLICE• ZGLOBOVI KARLIČNOG PRSTENA
2
I) KOSTI KARLIČNOG POJASA1) OS COXAE2) OS SACRUM
REPETITIO EST MATER STUDIORUM !!!
OS ILIUMOS PUBISOS ISCHII
OS COXAE
OS ILIUM
OS ILIUMdelovi
1) CORPUS OSSIS ILII
2) ALA OSSIS ILII
Spoljšnja strana(facies glutealis)
• Linea glutea anterior• Linea glutea posterior• Linea glutea inferior
var.
M m. glutei
ALA OSSIS ILIISPOLJAŠNJA STRANA
pripoji mišićam.gluteus minimusm.gluteus madiusm.gluteus maximus
GORNJA IVICACrista iliaca*Labium externumLabium internumLinea intermediam.obliqus externus abdominism.obliqus internus abdominism.transversus abdominis
zadnja 1/3m. latissimus dorsim.quadratus lumborum
PREDNJA IVICAspina iliaca anterior superiorincisura iliaca anteriorspina iliaca anterior inferior
ZADNJA IVICAspina iliaca posterior superiorspina iliaca posterior inferior
OS ILIUMALA OSSIS ILIIunutrašnja strana
Linea arcuta
Fossa iliaca( m. iliacus)
Facies sacropelvica
facies auricularistuberositas iliaca
3
OS ILIUM
Ala ossis ilii
unutrašnja strana
Linea arcuta
Fossa iliaca
( m. iliacus)
facies sacropelvica
facies auricularis
tuberositas iliaca
ISPITNA PITANJAOS ILIUMAlla ossis iliiCrista iliaca Spina iliaca anterior superiorSpina iliaca anterior inferior
HIATUS SUBINQUINALISLacuna musculorumLacuna vasorum
ACETABULUM
ART.SACROILIACA
OS PUBIS
OS PUBISDELOVI1.Corpus ossis pubisNa spoju između
2grane2.Ramus superior3.Ramus inferior
OS PUBIS pripoji mišića
OS PUBISunutrašnja strana
Pripoj mišića
4
ISPITNA PITANJA
OS PUBISRamus superiorRamus inferiorRamus ischiopubicus
SYMPHISIS PUBICA
OS ISCHIIDELOVI1.Corpus ossis ischiiTuber ischiadicumSpina ischiadica2.Ramus ossis ischiiSpaja se donjom
granom pubične kosti i gradi
Foramen obturatumMembrana obturatoria
OS ISCHIIspoljašnja strana
pripoj mišića
OS ISCHIIunutrašnja strana
pripoj mišića
OS ISCHIIRamus ossi ischiiRamus ischiopubicusTuber ischiadicumSpina ischiadicaForamen ischiadicum majusForamen ischiadicum minusForamen suprapyriformeForamen infrapyriforme
ACETABULUM
ISPITNA PITANJA
ACETABULUMFossa acetabuliIncisura acetabuliFacies lunataLimbus acetabuli
5
PELVIS MAJORvelika karlica
PELVIS MINORmala karlica
APERTURA PELVIS MINORISSUPERIORgornji otvor male karlica
Linea terminalisgranična linija
APERTURA PELVIS MINORISINFERIORdonji otvor male karlice
TRANSVERZALNI IKOSI PREČNICI
SAGITALNI PREČNICI( KONJUGATE)
Inclinatio pelvisAxis pelvis
ISPITNA PITANJAlinea terminalisSagitalni prečnici male karliceTransverzalni prečnici male karliceKosi prečnici male karliceInclinatio pelvisAxis pelvisAppertura pelvis minoris superiorAppertura pelvis minoris inferiorTrigonum analeTrigonu urogenitale
OS SACRUM
6
OS SACRUM-oblik klina ili 4 strane piramide4 STRANEBAZAVRH
STRANE:Facies anterior s. pelvinaFacies posterior s. dorsalis2 bočne strane
FACIES PELVINA S. ANTERIORForamina sacralia pelvinas. anteriora( rr. ventrales nn. sacrales)m. Piriformismargo pelvinus osssi s sacripromontorium
OS SACRUM
OS SACRUMFACIES DORSALISCrista sacralis mediana( srastanje spinalnih nastavaka)Nedostaje kod S5Hiatus sacralisSulci dorsales ( m..errector spinae)Crista sactalis intermedia
processus articularis superior( u gornjem deli)cornua sacralia
( u donjem delu) Foramina sacralia dorsalias. posteriora
Crista sacralis lateralisligg. Sacralia interosseaLigg. Sacralia dorsaliaLig. Sacrotuberale
OS SACRUM BOĆNA STRANAFacies auricularism. Gluteus maximusLig. sacrotuberale
BASIS OSSIS SACRICanalis sacralisPartes lateralesProcessus articularis superior( zadnja ivica)
7
OS COCCYGIS
VERTEBRAE LUMBALES (5)DELOVI:Corpus vertevrae – bubrežastog oblika L 5 NAJVEĆIForamen vertebrale – trouglast TELO OBLIKA KLINAArcus vertebrae prednja strana viša
pediculus arcus vertebrae na donjim zglobnim nastavcimalamina arcus vertebrae zglobne glačice gledaju NAPRED
Nastavciprocesus spinosus – horizontalan, kratakprocesus costarius**
Procesus articularis superior processus mamillaris **
Vertebrae lumbales
RENTGEN ANATOMIJA KOSTIJU KARLIČNOG POJASAFIKSIRANOG DELA SKELETA DONJEG EKSTREMITETA
8
ISPITNA PITANJA
OS SACRUMOS COCCYGISART.SACROILIACA
II) KOSTI SLOBODNO POKRETNOG DELADONJEG EKSTREMITETA
1) KOSTI BUTA/NATKOLENICEFEMUR – butna kostPATELLA – čašica
2) KOSTI POTKOLENICEFIBULA – lišnjačaTIBIA –golenjača
5) KOSTI STOPALAA) OSSA TARSALIA
B) OSSA METATARSALIA
C) OSSA DIGITORUM PEDIS
FEMUR- butna kost• os longum• najduža kost u telu• jedina kost buta
1) KOSTI BUTA/NATKOLENICEFEMUR – butna kostPATELLA – čašica
FEMUR- butna kostDELOVI
1.GORNJI OKRAJAK(extremitas proximalis)2.TELO( corpus femoris)3.DONJI OKRAJAK( ekstremitas distalis)
FEMUR- butna kost
GORNJI OKRAJAK(extremitas proximalis)
1) Caput femorisfovea capitis femoris
( lig. Capitis femoris)2) Collum femoris3)Trochanter major4)Trochanter minor5)Linea intertrochanterica6)Crista interttrochanterica
FEMUR- butna kost/ GORNJI OKRAJAK(extremitas proximalis)
1) Caput femorisfovea capitis femoris
( lig. Capitis femoris)2) Collum femoris“kolodijafizni ugao”125-130 stepeni
3)Trochanter major4)Trochanter minor5)Linea intertrochanterica6)Crista interttrochanterica
9
FEMUR- butna kost/ GORNJI OKRAJAK(extremitas proximalis)
TROCHANTER MAJOROblika izduženog kvadraSTRANESPOLJAŠNJA STRANAm.gluteus mediusUNUTRAŠNJA STRANAFossa trochantericam.obturator externusm.obturator internus – iznadmm.gemelli
PREDNJA IVICAm.gluteus minimusGORNJA IVICAm.piriformis
FEMUR- butna kost/ GORNJI OKRAJAK(extremitas proximalis)
TROCHANTER MINORm.iliopsoas
NAPRED NAZADLINEA INTERTROCHANTERICA CRISTA INTERTROCHANTERICALig.iliofemorale Bertini m.quadratus femorisLig.pubofemorale TUBERCULUM QUADRATUM
Klinički značaj gornjeg okrajka femura :
1.gornji okrajak (ekstremitas proksimalis),klinički tzv“proksimalni femur“-Glava femura (caput femoris) nosi zglobnu glačicu za zglob kuka (art.coxae) i spaja se sa acetabulumom, zglobnom čašicom na karličnoj kosti (os coxae)-Glava femura nosi lig.capitis femoris -trofički ligament kroz koji prolazi a capitis femoris ,krvni sud koji ishranjuje glavu femura .Ako se pokida pri padu na kuk,,naročito kad starijih osoba ,dovodi do tzv. avaskularne nekroze glavefemura,koja za posledicu ima često je potrebno ugradidti veštački kuk (nekroza)- Vrat femura (collum femoris) – česte frakture, naročito kod osteoporotičnih kostiju (menopauza, poremećaj metabolizma kalcijuma kod nekih endokrinih bolesti i sl.)- Geometrijski OBLIK vrata femura imaklinički značaj zbog adekvatne pozicije šrafova kojima se pričvršćuju delovi kosti kod fraktura(preloma) vrata femura- trohanteri (veliki i mali) – predstavljaju tzv.“trohanterični region“ gornjeg okrajka femura - Klinički značaj ima i tzv. Kolodijafizalni ugao- značaj tzv. subcapitalnih fraktura - rentgen anatomija proksimalnog okrajka femura
• RENTGEN ANATOMIJAGORNJEG OKRAJKA FEMURA
Rentgenski snimak gornjeg okrajka femura
10
FEMUR- butna kost
TELO(corpus femoris)3 stranefacies anteriorfacies lateralisfacies medialis3 iviceMargo lateralisMargo medialisMargo posterior
ZADNJA IVICALINEA ASPERA*
FEMUR- butna kost
TELO(corpus femoris)3 stranefacies anteriorfacies lateralis
m.vastus intermediusm.articularis genusfacies medialis3 iviceMargo lateralisMargo medialisMargo posterior
ZADNJA IVICALINEA ASPERA
LINEA ASPERA2 USNE
LABIUM EXTERNUM S. LATERALEm.vastus lateralisLABIUM INTERNUM S. MEDIALEm.Vastus medialeU međuprostoru se pripajaju
MM. ADDUCTORESm.adductor longusm.adductor brevism.adductor magnus i
m.biceps femoris-caput breve
U GORNJM DELU daje 3 graneSpoljašnja ( tunerositas glutealis)
M. gluteus maximusSrednja ( linea pectinea)
M. pectineusUnutrašnja ( nastavlja se napred naLinea intertrochanterica)U DONJEM DELU daje 2 graneIdu prema epikondilimaOgraničavaju FACIES POPLITEA
LINEA ASPERAU GORNJM DELU daje 3 graneSpoljašnja ( tunerositas glutealis)
M, gluteus maximusSrednja ( linea pectinea)
M. pectineusUnutrašnja / nastavlja se napred na
Linea intertrochanterica)
LINEA ASPERA
U DONJEM DELU daje 2 graneIdu prema epikondilimaLINEA SUPRACONDILARIS LATERALISm.vastus lateralism.biceps femoris –caput breveLINEA SUPRACONDILARIS MEDIALISm.adductor magnus
facies poplitea
FEMUR- butna kost /DONJI OKRAJAK(extremitas distalis)
ZGLOBNI DELOVI CONDILUS LATERALISCONDILUS MEDIALISFossa intercondilarisLinea intercondilaris
NEZGLOBNI DELOVI1) EPICONDYLUS LATERALISSULCUS POPLITEUSm.popliteus-tetivam. gastrocnemius –caput laterale2) EPICONDYLUS MEDIALIS
Tuberculum adductorium(m.Adductor magnus)
m.gastrocnemius –caput mediale FACIES PATELLARIS
11
ZGLOBNE POVRŠINENA GORNJEM I DONJEMOKRAJKU FEMURA
Ispitna pitanja:FEMUR – extremitas proximalisTrochanter major et minor(morfologija i pripoji mišića)
CORPUS FEMORISStrane, ivice i pripoji mišića
FEMUR – extremitas distalisEpicondylu lateralis – pripoji mišićaEpicondylus medialis – pripoji mišića
PATELLA - sezamoidna kost(razvija se u tetivi m.quadruceps femoris-a2 strane – prednja i zadnja2 bočne iviceBaza ( basis patellae)Vrh ( apex patellae)
PATELLA - sezamoidna kost2 strane – prednja i zadnjaPREDNJA STRANA foramina nutricia
ZADNJA STRANA\(facies articularis)*linea eminens patellae Spoljašnje polje je veće
PATELLA - sezamoidna kost2 strane – prednja i zadnjaPREDNJA STRANA foramina nutricia
ZADNJA STRANA\(facies articularis)*linea eminens patellae Spoljašnje polje je veće
PATELLA - sezamoidna kost2 bočne ivice
•Spoljašnja (m.vastus lateralis)•Unutrašnja (m.vastus medialis)
Baza ( basis patellae)m.quadriceps femoris –tetiva
Vrh (apex patellae)lig.patellae
12
PATELLA – položaj u zglobu kolena
ISPITNA PITANJAPatella(morfologija i pripoji)
FEMUR I PATELLA KLINIČKA ANATOMIJA
Intertrohanterična fraktura i njena hirurška fiksacija
Hirurška fiksacija fraktura femura i gornjeg okrajka tibiaeHirurška fiksacija femura i bilateralne frakture patellae
13
Post-traumatske frakture femura sa hirurškom fiksacijom
Mitkovićev spoljašnji i unutrašnji fiksator
Mitkovićev spoljašnji i unutrašnji fiksator
Mitkovićev dinamički unutrašnji fiksator
Prof. dr Milorad MitkovićOrtopedski [email protected]
profesor hirurgije na Medicinskom fakultetu u Nišu,
direktor ortopedsko-traumatološke klinike KC-a Niš,
član Srpske Akademije Medicinskih nauka,
viziting profesor u Švajcarskoj član je svetskog udruženja ortopeda i
traumatologa (SICOT), Predsednik sekcije ortopeda Srbije
(1999-2001). Dobitnik je brojnih međunarodnih i
domaćih nagrada i priznanja(Zlatne medalje i plakete: Eureka-Brisel, Tesla, Pupin, Instituta za
Traumatologiju iz Rige, KC-a Niš i td
Prof. dr Milorad MitkovićOrtopedski [email protected]
profesor hirurgije na Medicinskom fakultetu u Nišu,
direktor ortopedsko-traumatološke klinike KC-a Niš,
Prof. dr Milorad MitkovićOrtopedski [email protected]
profesor hirurgije na Medicinskom fakultetu u Nišu,
direktor ortopedsko-traumatološke klinike KC-a Niš,
Najvisi nivo hirurskog rada dostigao je u sledecim oblastima:
* Korekcija razlicitih vrsta deformitetaukljucujuci kongenitalne deformitete, deformitete posle preloma, zatim kod
reumatoid artrita, osteoartroze itd. Produzenje ekstremiteta,
ukljucujuci i u cilju povecanja rasta niskih osobai to kako koriscecem
svojih dostignuca sa motorizovanim unutrasnjim fiksatorom, sa "Mitkovic"
spoljnim fiksatorom i koriscenjem kombinacije spoljne i unutrasnje
fiksacije Ugradnja vestackih kukova
(cementnih, hibridnih, bescementnih, kod urodjenih iscasenja i td.)
*Pronalasci Profesora Mitkovica su u rutinskoj primeni u 60 klinika.
Koriscenjem metoda "Mitkovic" do sada je leceno preko 12.000 pacijenata.
14
Femur Frakturehirurška tehnika
• Retrogradni Intramedularni “ Nailing”– Supinatio – flexio kolena 50° vodi pristupu
Blumensaat-ovoj liniji
UGLOVI INKLINACIJE I TORZIJE FEMURA
Morfometrijski parametri gornjeg okrajka femura
Specifičnost vaskularizacije gornjeg okrajka femura
ZNAČAJ OČUVANJA KRVNIH SUDOVAPRI HIRURŠKIM YAHVATIMA !!!
Specifičnost vaskularizacije gornjeg okrajka femura
ZNAČAJ OČUVANJA KRVNIH SUDOVAPRI HIRURŠKIM YAHVATIMA !!!
15
AVASKULARNA NEKROZA GLAVE FEMURA
1) KOSTI POTKOLENICEFIBULA - lišnjačaTIBIA - golenjača
1) KOSTIPOTKOLENICEFIBULA - lišnjačaTIBIA - golenjača
16
FIBULA
FIBULA spljašnja kost potkoleniceduga kost
DELOVI1. EXTREMITAS PROXIMALIS2. CORPUS3. EXTREMITAS DISTALIS
FIBULA - extremitas proximalis
1)Caput fibulaefacies articularis capitis fibulae(art.tibiofibularis proximalis)
2)Collum fibulaen. peroneus s. fibularis communis
CORPUS FIBULAE•3 STRANE•3 IVICESTRANE
FACIES LATERALISm. peroneus longusm. peroneus brevis
FACIES MEDIALISm. extensor hallucis longusm. extensor digitorum longusm. peroneus tertiusFACIES POSTERIORcrista medialis
LATERALNO POLJEm. flexor hallucis longus
MEDIALNO POLJEm. tibialis posterior
CORPUS FIBULAE•3 STRANE•3 IVICESTRANE
FACIES LATERALISm. peroneus longusm. peroneus brevis
FACIES MEDIALISm. extensor hallucis longusm. extensor digitorum longusm. peroneus tertiusFACIES POSTERIORcrista medialis
LATERALNO POLJEm. flexor hallucis longus
MEDIALNO POLJEm. tibialis posterior
FIBULA - extremitas distalis
Malleolus lateralis1. facies articularis malleoli
lateralis2. fossa malleoli lateralis3. sulcus malleoli lateralis
17
TIBIA
GOLENJAČA(TIBIA)unutrašnja kost potkoleniceduga kost
DELOVI1. EXTREMITAS PROXIMALIS2. CORPUS3. EXTREMITAS DISTALIS
GOLENJAČA(TIBIA)GORNJI OKRAJAK ( EXTREMITAS PROXIMALIS)oblika 4 strane pitamidevrh se nastavlja telom
GORNJA STRANA (BAZA) se nazivaFACIES ARTICULARIS SUPERIOR
facies articularis condyli lateralisfacies articularis condyli medialis
eminentia intercondilaristuberculum inercondylare laeraletuberculum intercondylare mediale
ispred i pozadi su 2 polja
area intercondilaris anteriormeniscus medialis - prednji krajlig. cruciatum anteriusmeniscus lateralis - prednji krajarea intercondilaris posteriormeniscus medialis - zadnji krajlig. cruciatum anteriusmeniscus medialis - zadnji kraj
SPOLJAŠNJA STRANACONDYLUS LATERALISfacies articularis fibularistuberculum tibiae .
tractus iliotibialis fasciae latae
GORNJA STRANA (BAZA)FACIES ARTICULARIS SUPERIOR TIBIAE
GOLENJAČA(TIBIA)GORNJI OKRAJAK ( EXTREMITAS PROXIMALIS)oblika 4 strane pitamidevrh se nastavlja telom
Oštećeni lateralni meniscus Ruptura lig.crutiatum posterius
TIBIA –facies articularis superior
18
TIBIA / gornji okrajakUNUTRAŠNJA STRANA
"PES ANSERINUS" - guščija noga ( 3 mišiča)m. sartoriusm. semitendinosusm. greacilis
NAPREDTUBEROSITAS TIBIAElig patellae (m. quadriceps femoris)
NAZADFACIES POPLITEAm. PopliteusLINEA MUSCULI SOLEIm.Soleus
TIBIA
CORPUS TIBIAEoblik trostrane prizme3 strane3 iviceSTRANEFACIES MEDIALISFACIES LATERALISFACIES POSTERIORIVICEMARGO ANTERIORMARGOMEDIALISMARGO INTEROSSEUS
CORPUS TIBIAEoblik trostrane prizme3 strane3 iviceSTRANEFACIES MEDIALISFACIES LATERALISFACIES POSTERIORIVICEMARGO ANTERIORMARGO MEDIALISMARGO INTEROSSEUS
CORPUS TIBIAEFACIES MEDIALIS"GOLA", bez mizićnih pripojaotud ime "golenjačaSEM U GORNJEM DELU"PES ANSERINUS" - guščija noga ( 3 mišiča)m. sartoriusm. semitendinosusm. greacilis
FACIES LATERALISm. tibialis anterior
FACIES POSTERIORpodeljena je sa kosom linijom
LINEA MUSCULI SOLEI ( m. soleus) nagornje polje FACIES POPLITEA ( m. popliteusdonje poljem. flexor digitorum longus - medialnom. tibialis posterior - lateralno
CORPUS TIBIAE FACIES POSTERIORpodeljena je sa kosom linijom
LINEA MUSCULI SOLEI ( m. soleus) na
gornje polje FACIES POPLITEA ( m. popliteus)
donje poljem. flexor digitorum longus - medialnom. tibialis posterior - lateralno
TIBIADONJI OKRAJAK
( EXTREMITAS DISTALIS)oblik zarubljene 4 strane piramide- DONJA STRANA ( BAZA) se naziva (FACIES ARTICULARIS INFERIOR)
- UNUTRAŠNJA STRANA- malleolus medialis
-lig. deltoideum - na unutrašnjoj strani- facies articularis malleoli medialis - sa spoljašnje strane-sulcus malleoli medialis - kod zadnje ivicem. tibialis posterior - tetiva
SPOLJAŠNJA STRANA -incisura fibularis
19
TIBIA – pripoj mišića Odnosi kostijupotkolenice sa mekim tkivimai neurovaskularnim elementima
Odnosi kostijupotkolenice sa neurovaskularnim elementima
A.tibialis anterior et posterior / N. Fibularis communis,superfitialis et profundus
KOSTI POTKOLENICEKLINIČKA ANATOMIJA
Frakture kostiju potkolenice (polomljene tibia i fibula) sa hirurškom fiksacijom
20
Frakture kostiju potkolenice (polomljene tibia i fibula) sa hirurškom fiksacijom
Fraktura desnog skočnog zgloba
Frakture kostiju potkolenice (polomljene tibia i fibula) sa hirurškom fiksacijom
Hirurška fiksacija distalnog okrajka desne fibulae i tibiae
Stress Fracture Tibiae i Fibulae
Frakture desne potkolenice sa hirurkom fiksacijom
stanje nakon povrede hirurška fiksacija
FRAKTURE LEVOG FEMURA I KOSTIJU DESNE POTKOLENICE
preoperativno stanje hirurška fiksacija postoperativno stanje
21
Hirurška fiksacija bilateralnih fraktura kostiju potkolenice
Post-traumatske frakture potkolenica sa hirurškom fiksacijom
Post-traumatske frakture kostiju potkolenice – hirurška fiksacija Post-traumatske frakture kostiju potkolenice – hirurška fiksacija
Post-traumatske frakture kostiju potkolenice – hirurška fiksacija Post-traumatske frakture kostiju potkolenice - rentgenski snimak