7.7.11 © 2002 by Prentice Hall
Hoofdstuk
77Beheer van Beheer van
databronnendatabronnen
7.7.22 © 2002 by Prentice Hall
Na dit hoofdstuk ben je in staat om:Na dit hoofdstuk ben je in staat om:
• de basisconcepten en problemen van een de basisconcepten en problemen van een traditionele bestandsomgeving in orga-traditionele bestandsomgeving in orga-nisaties te beschrijven;nisaties te beschrijven;
• te beschrijven hoe een database-te beschrijven hoe een database-managementsysteem informatie managementsysteem informatie organiseert;organiseert;
• de belangrijkste typen data-de belangrijkste typen data-bases te vergelijken;bases te vergelijken;
**
© 2002 by Prentice Hall
7.7.33 © 2002 by Prentice Hall
Na dit hoofdstuk ben je in staat om:Na dit hoofdstuk ben je in staat om:
• belangrijke ontwerpprincipes en de eisen belangrijke ontwerpprincipes en de eisen van het management en de organisatie van het management en de organisatie van de databaseomgeving te benoemen;van de databaseomgeving te benoemen;
• nieuwe databasetrends te evalueren.nieuwe databasetrends te evalueren.
**
© 2002 by Prentice Hall
7.7.44 © 2002 by Prentice Hall
ManagementuitdagingenManagementuitdagingen
• Traditionele bestandsomgeving Traditionele bestandsomgeving
• Databasebenadering voor Databasebenadering voor databeheerdatabeheer
• Een databaseomgeving creEen databaseomgeving creërenëren
• DatabasetrendsDatabasetrends
**
7.7.55 © 2002 by Prentice Hall
ManagementuitdagingenManagementuitdagingen
1.1. Organisatorische obstakels:Organisatorische obstakels: de de bestaande machtsstructuur bestaande machtsstructuur uitdagen, reorganisatie vereistuitdagen, reorganisatie vereist
2.2. Kosten-batenanalyse:Kosten-batenanalyse: hoge hoge startkosten, vertraagde voordelen, startkosten, vertraagde voordelen, tastbaar en ontastbaartastbaar en ontastbaar
**
7.7.66 © 2002 by Prentice Hall
BestandshiBestandshiërarchieërarchie
• Bit:Bit: binary digit (0,1; J,N; Aan,uit)binary digit (0,1; J,N; Aan,uit)• Byte:Byte: combinatie van BITS die een TEKEN combinatie van BITS die een TEKEN
vertegenwoordigenvertegenwoordigen• Veld:Veld: verzameling BYTES die een DATUM verzameling BYTES die een DATUM
of feit vertegenwoordigenof feit vertegenwoordigen• Record:Record: verzameling VELDEN die een verzameling VELDEN die een
TRANSACTIE vertegenwoordigenTRANSACTIE vertegenwoordigen
**
7.7.77 © 2002 by Prentice Hall
BestandshiBestandshiërarchieërarchie
• Bestand:Bestand: verzameling vergelijkbare verzameling vergelijkbare RECORDSRECORDS
• Database:Database: de elektronische de elektronische bibliotheek van een organisatie bibliotheek van een organisatie met de BESTANDEN voor met de BESTANDEN voor bedrijfsapplicatiesbedrijfsapplicaties
**
7.7.88 © 2002 by Prentice Hall
BestandshiBestandshiërarchieërarchie
• Entiteit:Entiteit: persoon, plaats, ding of persoon, plaats, ding of gebeurtenis waarover gegevens moeten gebeurtenis waarover gegevens moeten worden bijgehoudenworden bijgehouden
• Attribuut:Attribuut: beschrijving van een bepaalde beschrijving van een bepaalde ENTITEITENTITEIT
• Sleutelveld:Sleutelveld: veld dat wordt gebruikt om veld dat wordt gebruikt om RECORDS te vinden, bij te werken en te RECORDS te vinden, bij te werken en te sorterensorteren
**
7.7.99 © 2002 by Prentice Hall
SleutelveldSleutelveld
Veld in elke recordVeld in elke recordUnieke identificator van Unieke identificator van DEZEDEZE
recordrecordVoor VINDENVoor VINDEN
BIJWERKENBIJWERKENSORTERENSORTEREN
**
7.7.1010 © 2002 by Prentice Hall
• RedundantieRedundantie• Afhankelijkheid tussen programma’s en Afhankelijkheid tussen programma’s en
gegevensgegevens• Gebrek aan flexibiliteitGebrek aan flexibiliteit• Slechte beveiligingSlechte beveiliging• Onvermogen gegevens Onvermogen gegevens
te delen of te te delen of te achterhalenachterhalen
**
Problemen met de traditionele bestandsomgevingProblemen met de traditionele bestandsomgeving
Plat Plat bestandbestand
7.7.1111 © 2002 by Prentice Hall
SequentiSequentiëële versus directe le versus directe bestandsorganisatiebestandsorganisatie
• Sequentieel:Sequentieel: voornamelijk op tape, voornamelijk op tape, bestanden achter elkaar opge-bestanden achter elkaar opge-slagen, fysieke volgordeslagen, fysieke volgorde
• Direct:Direct: voornamelijk op schijf, voornamelijk op schijf, toegankelijk ongeacht fysieke toegankelijk ongeacht fysieke volgordevolgorde
**
7.7.1212 © 2002 by Prentice Hall
OpslagmethodenOpslagmethoden• GeGeïndexeerde sequentiële toegangsmethode (Iïndexeerde sequentiële toegangsmethode (INDEXED SEQUENTIAL NDEXED SEQUENTIAL
ACCESS METHODACCESS METHOD (ISAM)):(ISAM)):
– Elke record wordt geElke record wordt geïdentificeerd door een sleutelïdentificeerd door een sleutel
– Gegroepeerd in blokken en cilindersGegroepeerd in blokken en cilinders
– Sleutels in de indexSleutels in de index
• Virtuele toegangsmethode (VIRTUAL STORAGE ACCESS METHODVirtuele toegangsmethode (VIRTUAL STORAGE ACCESS METHOD (VSAM)):(VSAM)):
– Geheugen verdeeld in gebieden en intervallenGeheugen verdeeld in gebieden en intervallen
– Dynamische opslagruimte Dynamische opslagruimte
** VSAM wordt voornamelijk gebruikt voor VSAM wordt voornamelijk gebruikt voor relationele databasesrelationele databases
• Directe toegangsmethode (DIRECT FILE ACCESS METHOD)Directe toegangsmethode (DIRECT FILE ACCESS METHOD)
7.7.1313 © 2002 by Prentice Hall
Directe toegangsmethodeDirecte toegangsmethode• Elke record heeft een sleutelveldElke record heeft een sleutelveld
• Sleutelveld wordt ingevoerd in een Sleutelveld wordt ingevoerd in een transformalgoritmetransformalgoritme
• Algoritme genereert de fysieke Algoritme genereert de fysieke opslaglocatie van de record opslaglocatie van de record (recordadres)(recordadres)
**
7.7.1414 © 2002 by Prentice Hall
Databasemanagementsysteem (DBMS)Databasemanagementsysteem (DBMS)
Software om data in te voeren Software om data in te voeren en bij te houdenen bij te houden
Stelt bedrijfsapplicaties in staat Stelt bedrijfsapplicaties in staat gegevens te achterhalengegevens te achterhalen
Niet afhankelijk van een specifiek Niet afhankelijk van een specifiek computerprogrammacomputerprogramma
**
DBMS
7.7.1515 © 2002 by Prentice Hall
Onderdelen van een DBMS:Onderdelen van een DBMS:
• Data-definitiontaal:Data-definitiontaal:– Definieert de gegevenselementen in een Definieert de gegevenselementen in een
databasedatabase
• Data-manipulationtaal:Data-manipulationtaal:– Manipuleert de gegevens voor een applicatieManipuleert de gegevens voor een applicatie
• Data dictionary:Data dictionary:– Formele definities van alle variabelen in een Formele definities van alle variabelen in een
database, controleert verschillende onderdelen database, controleert verschillende onderdelen van de databasevan de database
**DBM
S
7.7.1616 © 2002 by Prentice Hall
Structured query language (SQL)Structured query language (SQL)
Opkomende standaard Opkomende standaard
Data-manipulatietaalData-manipulatietaal
Voor relationele databasesVoor relationele databases
**
DBMS
7.7.1717 © 2002 by Prentice Hall
Elementen van SQLElementen van SQL
• Select:Select: lijst kolommen in een tabel lijst kolommen in een tabel• From:From: identificeert tabellen waaruit identificeert tabellen waaruit
kolommen worden geselecteerdkolommen worden geselecteerd• Where:Where: past condities toe voor het past condities toe voor het
selecteren van specifieke rijen en selecteren van specifieke rijen en voor het combineren van meer voor het combineren van meer tabellentabellen
**
DBMS
7.7.1818 © 2002 by Prentice Hall
Twee weergaven van gegevensTwee weergaven van gegevens
• Fysieke weergave:Fysieke weergave: waar zijn de gegevens fysiek waar zijn de gegevens fysiek opgeslagen?opgeslagen?
– station, schijf, oppervlak, spoor, sector (blok), station, schijf, oppervlak, spoor, sector (blok), recordrecord
– magneetband, blok, recordnummer (sleutel)magneetband, blok, recordnummer (sleutel)
• Logische weergave:Logische weergave: welke gegevens heeft de welke gegevens heeft de applicatie nodig?applicatie nodig?
– opeenvolging van feiten die de applicatie gebruiktopeenvolging van feiten die de applicatie gebruikt
– naam, type, veldlengtenaam, type, veldlengte
**DBM
S
7.7.1919 © 2002 by Prentice Hall
Relationeel gegevensmodelRelationeel gegevensmodel• Gegevens in tabelformaatGegevens in tabelformaat
• Relatie: tabelRelatie: tabel
• Tupel: rij (record) in de tabelTupel: rij (record) in de tabel
• Veld: kolom (attribuut) in de tabelVeld: kolom (attribuut) in de tabel
**Uren Uurtarief TotaalAbel 40,5 € 10,35 € 419,18
Bakker 38 € 8,75 € 332,50Chen 42,7 € 9,25 € 394,98
Den Dam 35,9 € 9,50 € 341,05
7.7.2020 © 2002 by Prentice Hall
Typen relatiesTypen relaties
Een-op-een:Een-op-een: Student ID
Een-op-veel:Een-op-veel:Studievak
StudentA
StudentB
StudentC
Veel-op-veel:Veel-op-veel:
StudentA
StudentB
StudentC
Studievak1
Studievak2
7.7.2121 © 2002 by Prentice Hall
Wortel
Eerste kind
Twee-de kind
EvaluatieEvaluatieZiekteZiekte--kostekostenn
Salarisge-Salarisge-schiedenisschiedenis
BonussenBonussen FunctiesFuncties
PensioenPensioenLevens-Levens-verzekerinverzekeringg
SpaarplannenSpaarplannen
WerknemerWerknemer
HiHiëërarchisch gegevensmodelrarchisch gegevensmodel
7.7.2222 © 2002 by Prentice Hall
Netwerk-DBMSNetwerk-DBMS
• Variatie van het hiVariatie van het hiërarchische modelërarchische model
• Geschikt voor veel-op-veelrelatiesGeschikt voor veel-op-veelrelaties
**
NetwerkA
NetwerkB
NetwerkC
Netwerk1
Netwerk2
7.7.2323 © 2002 by Prentice Hall
Andere systemenAndere systemen
• Legacy systeem:Legacy systeem: ouder systeem ouder systeem• ObjectgeoriObjectgeoriënteerd DBMSënteerd DBMS:: slaat gegevens slaat gegevens
en procedures op als objectenen procedures op als objecten• Object-relationeel DBMS:Object-relationeel DBMS: hybride hybride
**
7.7.2424 © 2002 by Prentice Hall
Een database makenEen database maken
• Conceptueel ontwerpConceptueel ontwerp
• Fysiek ontwerpFysiek ontwerp
**
7.7.2525 © 2002 by Prentice Hall
Een database makenEen database makenConceptueel ontwerp:Conceptueel ontwerp:
• Abstract model, zakelijk perspectiefAbstract model, zakelijk perspectief• Hoe worden de gegevens Hoe worden de gegevens
gegroepeerd?gegroepeerd?• Relaties tussen de Relaties tussen de
elementenelementen• Gebruikersbehoeften Gebruikersbehoeften
vaststellenvaststellen**
7.7.2626 © 2002 by Prentice Hall
• Gedetailleerd model gemaakt door Gedetailleerd model gemaakt door databasespecialisten databasespecialisten
• Entiteit-relatiediagram Entiteit-relatiediagram
• NormalisatieNormalisatie
• Hardware- en software-Hardware- en software-specifiekspecifiek
**
Een database makenEen database makenFysiek ontwerp:Fysiek ontwerp:
7.7.2727 © 2002 by Prentice Hall
Elementen van de databaseomgevingElementen van de databaseomgeving
DBMS
Gegevens-administratie
Databasetechno-logie en -beheer
Gebrui-kers
Planning en modellering van
datamethode
7.7.2828 © 2002 by Prentice Hall
Entiteit-relatiediagramEntiteit-relatiediagram
1
1
M
1
Bestelling
Kan hebben
Onderdeel
Leverancier
Kan hebben
Bestelling: #, Datum, Onderdeel #, Hoeveelheid
Onderdeel: #, Omschrijving, Eenheidsprijs, Leverancier #
Leverancier: #, Naam, Adres
7.7.2929 © 2002 by Prentice Hall
NormalisatieNormalisatie
Het maken van kleine Het maken van kleine gegevensstructuren van complexe gegevensstructuren van complexe groepen gegevensgroepen gegevens
Voorbeelden:Voorbeelden:• grootboekgrootboek• personeelsbestandpersoneelsbestand• loonbriefjesloonbriefjes
**
7.7.3030 © 2002 by Prentice Hall
Gedistribueerde databasesGedistribueerde databases
• Gepartitioneerd:Gepartitioneerd: CVE’s op afstand CVE’s op afstand (verbonden met de host) bevatten (verbonden met de host) bevatten bestanden die uniek zijn voor een locatie, bestanden die uniek zijn voor een locatie, bijv. de records van plaatselijke klantenbijv. de records van plaatselijke klanten
• Gedupliceerd:Gedupliceerd: elke CVE op afstand bevat elke CVE op afstand bevat kopiekopieën van bepaalde bestanden, bijv. ën van bepaalde bestanden, bijv. de opmaak van standaardrapporten en de opmaak van standaardrapporten en -formulieren-formulieren
**
7.7.3131 © 2002 by Prentice Hall
Database-administratieDatabase-administratie
• Definieert en organiseert de Definieert en organiseert de databasestructuur en de inhouddatabasestructuur en de inhoud
• Ontwikkelt beveiligingsproceduresOntwikkelt beveiligingsprocedures• Ontwikkelt documentatie Ontwikkelt documentatie
voor de database voor de database • Onderhoudt het DBMSOnderhoudt het DBMS
**
7.7.3232 © 2002 by Prentice Hall
DatabasetrendsDatabasetrends• Multidimensionele gegevensanalyse:Multidimensionele gegevensanalyse:
driedimensionale (of hogere) driedimensionale (of hogere) opslagmethode voor het groeperen van opslagmethode voor het groeperen van complexe gegevenscomplexe gegevens
• Hypermedia:Hypermedia: nodes met tekst, nodes met tekst, afbeeldingen, geluid, beeld en afbeeldingen, geluid, beeld en programma’s. Gegevens programma’s. Gegevens worden als nodes opgeslagen.worden als nodes opgeslagen.
**
7.7.3333 © 2002 by Prentice Hall
DatabasetrendsDatabasetrends
• Data warehouse:Data warehouse: de elektronische de elektronische bibliotheek van een organisatie bevat bibliotheek van een organisatie bevat geconsolideerde huidige en historische geconsolideerde huidige en historische gegevens voor rapportage aan het gegevens voor rapportage aan het management en voor analysemanagement en voor analyse
• On-line analytical processing On-line analytical processing (OLAP):(OLAP): tools voor multi-tools voor multi-dimensionale gegevensanalysedimensionale gegevensanalyse
**
7.7.3434 © 2002 by Prentice Hall
Onderdelen van een data warehouseOnderdelen van een data warehouse
Informatiegids
Internegegevens-bronnen
Externegegevens-bronnen
Operationelehistorische gegevens
Data warehouse
Extraheren,transformeren
Toegang/analyse
gegevens
Query’s enrapporten
OLAP
Datamining
7.7.3535 © 2002 by Prentice Hall
DatabasetrendsDatabasetrends• Datamart:Datamart: klein data warehouse met een klein data warehouse met een
speciale functie, bijvoorbeeld met speciale functie, bijvoorbeeld met klantgegevens voor marketingdoeleindenklantgegevens voor marketingdoeleinden
• Datamining:Datamining: tools voor het vinden van tools voor het vinden van verborgen patronen, relaties verborgen patronen, relaties en voor het voorspellen en voor het voorspellen van trendsvan trends
**
7.7.3636 © 2002 by Prentice Hall
DatabasetrendsDatabasetrends
Databases aan het web koppelen:Databases aan het web koppelen:• webgebruiker maakt verbinding met webgebruiker maakt verbinding met
database van leverancierdatabase van leverancier• speciale software zet HTML om in SQLspeciale software zet HTML om in SQL• SQL vindt de gegevens, de SQL vindt de gegevens, de
server zet de resultaten om server zet de resultaten om in HTMLin HTML
**
7.7.3737 © 2002 by Prentice Hall
Hoofdstuk
77Beheer van Beheer van
databronnendatabronnen