Download - at the BİR ETİK KÜLTÜRÜNÜ SÜRDÜRMEK
TOPTONEat the
Üst yönetim, yönetim kurulları ve denetim komitelerine yönetişim ile ilgilikonularda özet bilgilerSayı 68 | Haziran 2014
TONE AT THE TOP | Haziran 2014
1
BİR ETİK KÜLTÜRÜNÜ SÜRDÜRMEKGüçlü bir etik kültür, örgüt içinde ve dışında beklentileri
açıkça karşılayan kabul edilebilir yürütme ve iyi yönetişim
için temel bir zorunluluktur. Bununla birlikte, etik davranış,
etik kodlardan çok daha fazlasını kapsamaktadır. Denetim
komitesi, bir örgütün kültürünün kendi davranış kurallarıyla
aynı hizada olmasında; davranışların en üstten en alta kadar
tutarlı olmasında ve kurumsal değerlerin örgütün genelinde
ses bulmasında hayati bir rol oynar. Fakat denetim komitesi
örgüt hakkında bilgi almak için en çok hesap verme
durumunda olan üst yönetime dayandığı/güvendiği hallerde
o örgütün etik kültürünü gerçekten anlamak zor olabilir.
KPMG’nin 2014 Küresel Denetim Komitesi Anketi’ne
göre, denetim komitelerinin yaklaşık % 90’ı CEO, CFO ve
diğer üst düzey çalışanlarla sık sık gayriresmi iletişim
kurarak şirketlerinin tarzı ve etik kültürünü algılıyor.
Sadece % 45’i C-takımının (CEO, CFO gibi) altındaki
çalışanlarla etkileşime giriyor ve % 26’sı çalışan anketleri
yapıyor. Gerçekten de üst yönetimin bakış açısına aşırı
güvenme istenilmeyen riskler yaratabilir.
Tone at the Top’ın bu sayısında, donanımlı profesyoneller,
denetim komitelerinin bu riski azaltmalarına yardımcı olacak
ve örgütün etik kültürünü arttıracak beş ipucu sunmaktadır.
1 Net Beklentiler OluşturunEthisphere Enstitüsü’nün yıllık dünyanın en etik
şirketleri listesinde yer alan bir gıda ve ilaç perakendecisi
olan Safeway Inc. Şirketinde İç Denetim Yöneticisi (CAE)
olan John Lewis, denetim komitesinin bir yönetişim
çerçevesi olmalıdır, diyor. Safeway’in yönetişim çerçevesi
altta yatay yönetim, ortada yönetim kurulu ve yönetici
kadro ve en üstte hissedarlar olmak üzere bir piramite
benziyor. Safeway’in yönetişim modeli şeffaflık ve
iletişim, ölçme ve hesap verme ve iç ve dış denetimin
kontrol güçleri tarafından sarılmış durumda.
Lewis’e göre, Safeway etik riskine herhangi bir riske
yaklaştığı gibi yaklaşıyor. Lewis, “Çerçevenin içinde
iletişim mekanizmalarının -hile ve suistimal raporlama
eşiği ve bir ihbar hattı- yerinde olduğundan emin olmak
istersiniz.” demektedir. Rüşvet karşıtlığı ve yozlaşma,
kumar, müşteri mahremiyeti, rekabetçi haber alma ve
para aklama dikkate alınması gereken tüm bileşenleri
oluşturmaktadır, ifadesinde bulunmaktadır.
Lewis, hangi politika ve prosedürlerin yerleşik olduğuna
ve risk yönetim programının nasıl yürütülmesi gerektiğine
TONE AT THE TOP | Haziran 2014
ilişkin olarak, kurumsal bir yönetişim çerçevesinde nelerin
dikkate alınması gerektiğini keşfetmek için iç denetimin
en iyi uygulamaları geniş bir gözden geçirmesini tavsiye
etmektedir.
İç denetim, en iyi uygulamalara dayanan bir kurumsal
yönetişim çerçevesinin geliştirilmesi için tavsiyelerde
bulunarak değerli girdiler sağlayabilir. İç denetim aynı
zamanda, programı desteklemek için olması gereken şirket
içi resmi politika ve prosedürleri belirleyebilir ve risk
yönetim programının hayata geçirilmesi hakkında
tavsiyelerde bulunabilir.
2 Orta seviyedeki tarzı kontrol edinKurumsal Direktörler Ulusal Derneği’nin yönetici
direktörü ve Finans Direktörü (CFO) olan Peter Gleason,
orta kademe yöneticileri işin içine katarak ve çalışan
anketlerini ve ihbar raporlarını gözden geçirerek
C-takımının ötesine ulaşmaları konusunda denetim
komitelerini teşvik etmektedir. Oluşan izlere ve
anormalliklere bakarak, denetim komiteleri şirkette daha
yakın denetim dikkati isteyen alanları açığa çıkarabilirler.
“Peter Gleason, “Çalışan dönüş oranları gibi istatistiklere
bakarak başlayabilirsiniz” tavsiyesinde bulunuyor ve
devam ediyor: “Eğer düzenli olarak işten ayrılan çok sayıda
orta seviye yöneticileriniz varsa, o zaman bu insanların
üstündeki seviyede olan ve insanların gelişmesine izin
vermeyen bir sorunla karşı karşıya olabilirsiniz.”
Şirkette tüm yöneticilerle ve çalışanlarla konuşmak,
denetim komitesi üyelerinin örgütü, faaliyetlerini ve
insanlarını bütünsel anlamalarını sağlayabilir. Pek çok
durumda, tarzı belirleyen çalışanın doğrudan bağlı olduğu
yöneticisidir. Çalışanlar yöneticilerinin yönlendirmesine
göre hareket ederler. Bu nedenle, orta seviye, örgütün etik
dokusundaki yırtıkların işaretlerini aramak için iyi bir
yerdir.
3 Etiği bir öncelik haline getirinÜst yöneticiler, etik davranışı ve üst seviyedeki tarzı
bir öncelik haline getirmelidirler. Bu hem sözde hem de
özde olan bir benimseyi gerektirir. Çalışanlar tarz ve
eylemler arasındaki ince farklılıkları dahi fark ederler. Etik
Kaynak Merkezi’ne göre, misilleme korkusu, çalışanlarca
sorunların dile getirilmemesinin bir numaralı sebebidir.
Basitçe, bağımsız olarak izlenen, isimsiz bir ihbar hattı
kurmanın ötesinde, üst yöneticiler çalışanların sorularını
ve endişelerini dile getirirken kendilerini emniyette
hissedecekleri açık-kapı politikası olan çalışma ortamını
sürekli olarak desteklemelidirler.
Denetim komiteleri üst yönetim tarafından belirlenen etik
tarzı etkilemek için eşsiz bir konumdadırlar ve bunu da
kendileri etik davranış modeli olarak yapabilirler. Genel
Müdür (CEO) ve üst seviye yöneticilerin hesap vermesine
dayanan ve yönetim kurulundan ve denetim
komitesinden kaynaklanan güçlü bir etik kültür, üstte doğru
tarzın yerleşmesine hizmet edecektir. Üstteki dürüstlük
ortada güçlü bir tarzı cesaretlendirir ve destekler; bu da
sonuç olarak sağlam ve samimi bir etik kültürü yükseltir.
Kanada Sayıştay Başkanlığı’nın kıdemli müdürü Bruce
Sloan “Denetim komitelerinin cevaplanmasını istedikleri
ve aradıkları şeylere ilişkin bir soru listesi olmalıdır” diyor
ve ekliyor: “Örgütün şirketiçi resmi bir etik ve değerler
politikası var mı? Bir etik önderi var mı? Çalışanlara
düzenli etik eğitimi veriliyor mu? İnsanlar değerler ve etik
hakkında düzenli olarak konuşuyorlar mı? Bu tür şeyler
sağlıklı bir etik kültürünün vekilleridir.”
4 Davranış kurallarını kuvvetlendirin ve teşvik edin
Doğruya doğru: davranış kuralları bir örgütün her
seviyesinde uygulanmalı ve kuvvetlendirilmelidir. İstisnalar
olamaz. Özel muameleyi andıran herhangi bir şey çalışan
moralini zayıflatabilir ve başka istisnalara mazeret olmaya
hizmet edebilir. Bir kere gedik açıldığında çalışan
güveninin yeniden tesisi zor olabilir.
“Bir etik yöneticisi olarak ben yöneticilerin eylemleri
karşısında sıkça hayal kırıklığına uğradım.” diye hatırlıyor
eski bir ombudsman ve etik ve uyum yöneticisi çalışanı
olan Catherine Henry. “İşler sorunsuz biçimde yürürken
söylediklerini yaparlar; ancak çıkacak sonuçta kişisel bir
payları varsa, çoğu kez doğru şeyi yapacak cesaretten
yoksun oluyorlar.”
2
TONE AT THE TOP | Haziran 2014
Sıra etiği ve dürüstlüğü desteklemeye geldiğinde, bu
durum, ceza kabilinden olmak zorunda değildir. Etiği teşvik
ederek ve şirket değerlerini destekleyerek ve özendirerek
bir anahtar başarı göstergesi haline getirerek, şirketler kendi
etik ve uyum girişimlerini külfetten marka standardına
yükseltebilirler. Örneğin, üst düzey örgütlerde, şirket
liderleri bir kişinin dürüstlüğünün şirketin esas değerlerinin
parlayan bir yıldızı olduğu durumları öne çıkarırlar.
5 İç denetime bakışEtik Kaynak Merkezi’nin 2014 Ulusal İş Etiği
Anketi’ne göre, kötü yönetimin nedeni çoğunlukla herhangi
bir yönetim sorumluluğu taşıyan kişilere atfedilmektedir.
Üstelik, bu kötü yönetim vakalarının yaklaşık dörtte biri üst
düzey yönetim tarafından gerçekleştirilmektedir.
Denetim komiteleri, örgütün etik kültürünü değerlendirmek
ve tarafsızca raporlayabilmek için ilave bir gözetim
mekanızması olarak gerekli eğitime ve bağımsızlığa
sahip iç denetim fonksiyonlarından faydalanabilirler.
Gerçekten de iç denetim etikle ilgili amaçları, programları
ve faaliyetlerin tasarımını, uygulanmasını ve etkililiğini
değerlendirmede anahtar bir rol oynayabilir.
Denetim yönetmeliği, iç denetimin örgütün günlük işlerine
kendi doğasından gelen aşinalığı ile birleştiğinde, iç
denetçileri etik kültürü daha sağlam ve güzel idare edilen
değerlendirme arayışında olan denetim komiteleri için
özellikle değerli hale getirmektedir.
Etiğe yatırım yapmakEtiği ve uyumu bir öncelik haline getirerek, orta seviyenin
tarzını kontrol etmek için C-takımının ötesine bakarak,
örneklerle liderlik ederek ve iç denetim kaynaklarını
etkili kullanarak, denetim komitesi üyeleri denetledikleri
şirketlerdeki etik iklimi daha fazla anlayabilirler. Çünkü,
üstteki tarz, güçlü bir etik kültürü ve bu ikisini destekleyen
değerler, etkili bir risk ve kontrol çevresi için asli
önemdedir. Bu yönde biraz daha fazla çaba ile yönetim
kurulları ve denetim komiteleri işlerini uzun vadede daha
iyi yapacaklardır.
3
Denetim Komitelerinin Sorması Gereken Sorular
■ Kurumdaki tüm seviyelerden bilgi topluyor muyuz?
■ En son ne zaman ihbar hattımız ve ilgili politikalarımız ve prosedürlerimiz hakkında bir değerlendirme aldık?
■ İç denetim planı şirket kültürünün ve etik risklerin incelenmesini içeriyor mu?
■ Örgütün şirket içi resmi bir etik politikası var mı ve çalışanlar uygun şekilde eğitildiler mi?
■ İç Denetim Yöneticisinin (İDY) şirketin etik, kültür ve değerleri hakkında görüşlerini paylaşmasını istedik mi?
? ?
Hızlı Anket SorusuKurumunuz etik kararlarının nasıl verilmesi gerektiği hususunda eğitim veriyor mu?
Cevaplamak için aşağıdaki sayfayı ziyaret ediniz ve diğerlerinin cevaplarını görünüz.
www.theiia.org/goto/quickpoll
247 Maitland Ave. Altamonte Springs, FL 32701-4201 USA
TOPTONEat the
TONE AT THE TOP | Haziran 2014
IIA HakkındaInstitute of Internal Auditors (Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü) 190 ülkede 180.000 üyesi bulunan küresel bir mesleki birliktir. IIA, iç denetim mesleğinin savunucusu, uluslar arası standartların düzenleyicisi, baş araştırmacı ve eğiticisidir. www.globaliia.org
Ücretsiz Abonelik Ücretsiz abonelik için;
www.globaliia.org/Tone-at-the-Top sitesini ziyaret ediniz ya da +1-407-937-1111 numarasını arayınız.
Okuyucu Görüşleri [email protected] adresine görüş ve yorumlarınızı gönderiniz.
İçerik Danışma Kurulu Üst yönetim ve yönetim kurullarındaki deneyimleriyle birlikte, aşağıda belirtiler saygıdeğer uzmanlar, bu yayının içeriğine doğrudan katkı sağlamaktadırlar.
Martin M. Coyne II Nancy A. Eckl Michele J. Hooper Kenton J. Sicchitano
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsünün (Institute of Internal Auditors Inc., ‘’ IIA ‘’ ) Telif Hakkı © 2013 kesinlikle saklıdır. IIA isminin veya logosunun çoğaltılmasında ABD federal
ticari marka tescil sembolü olan ® kullanılacaktır. Bu materyalin hiçbir kısmı IIA tarafından öncesinde yazılı izin verilmeksizin çoğaltılamaz.
Değiştirildiği onaylanmadıkça tüm maddi yönlerden orijinali ile aynı olan bu çevirinin yayınlanması için telif hakkı sahibi olan Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü ( Institute
of Internal Auditors Inc. , ‘’ IIA ‘’ ) 247 Maitland Avenue, Altamonte Springs, Florida 32701-4201, ABD isimli kurumdan izin alınmıştır. Bu belgenin hiçbir kısmı IIA tarafından
öncesinde yazılı izin verilmeksizin çoğaltılamaz, bir geri alma sisteminde depolanamaz, veya hiçbir formda veya elektronik, mekanik, fotokopi, kaydetme veya başka bir şekilde
hiçbir suretle aktarılamaz.
İşbu belge Türkiye İç Denetim Enstitüsü tarafından 15/06/2014 tarihinde çevrilmiştir.
*574 Yanıt esas alınmıştır. Katılımcılara yalnızca bir yanıt seçme hakkı tanınmıştır.
Hızlı AnketSonuçları: Kurumunuzun üçüncü taraf (taşeron) riskleri üzerinde yeterince durduğundan ne kadar eminsiniz?
HİÇ EMİN DEĞİLİM BİRAZ EMİNİM TAMAMEN EMİNİM
%39 %53 %8