Download - Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü
Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü
DEVLET PLANLAMA DEVLET PLANLAMA TTEŞKİLATIEŞKİLATI
Türkiye-AT Türkiye-AT Gümrük BirliğiGümrük Birliği
Türkiye-AT Türkiye-AT Gümrük BirliğiGümrük Birliği
14 ŞUBAT 200814 ŞUBAT 2008
2
Ankara Anlaşması : 1 Aralık 1964
Katma Protokol : 1 Ocak 1973
Tam Üyelik Başvurusu : 14 Nisan 1987
Gümrük Birliği : 1 Ocak 1996
Helsinki Zirvesi : 10-11 Aralık 1999
Müzakerelerin Başlaması : 3 Ekim 2005
Tarama Süreci : 20 Ekim 2005 – 13 Ekim 2006
Tarihi Gelişim
3
Ankara Anlaşması-1 Aralık 1964
Madde 2: Madde 2: ““........ Gümrük birliğinin gittikçe gelişen şekilde kurulması.”........ Gümrük birliğinin gittikçe gelişen şekilde kurulması.”
Madde 10: Madde 10: “ “ - Topluluk üyesi devletlerle Türkiye arasında, ithalatta - Topluluk üyesi devletlerle Türkiye arasında, ithalatta
olduğu gibi ihracatta da gümrük vergileri ve eş etkili vergi olduğu gibi ihracatta da gümrük vergileri ve eş etkili vergi ve resimlerin, miktar kısıtlamalarının ve eş etkili başka her ve resimlerin, miktar kısıtlamalarının ve eş etkili başka her türlü tedbirin yasaklanmasıtürlü tedbirin yasaklanması
- Türkiye’nin üçüncü ülkelerle ilişkilerinde, Topluluğun ortak - Türkiye’nin üçüncü ülkelerle ilişkilerinde, Topluluğun ortak gümrük tarifesinin kabulü ve Toplulukça dış ticaret gümrük tarifesinin kabulü ve Toplulukça dış ticaret konusunda uygulanan sair mevzuata yaklaşma” konusunda uygulanan sair mevzuata yaklaşma”
4
Katma Protokol-1 Ocak 1973 Geçiş döneminde;Geçiş döneminde;
- Taraflar arasında sanayi ürünlerini konu alan bir - Taraflar arasında sanayi ürünlerini konu alan bir gümrük birliğinin tedricen gerçekleştirilmesi,gümrük birliğinin tedricen gerçekleştirilmesi,
- İşçilerin karşılıklı olarak serbest dolaşımının İşçilerin karşılıklı olarak serbest dolaşımının sağlanması,sağlanması,
- Tarım ürünlerinde giderek genişleyecek bir Tarım ürünlerinde giderek genişleyecek bir tercihli ticaret rejiminin uygulanması, tercihli ticaret rejiminin uygulanması,
- Katma Protokolün belirlediği alanlarda Türkiye ile Katma Protokolün belirlediği alanlarda Türkiye ile AT arasında mevzuat ve politikaların AT arasında mevzuat ve politikaların yaklaştırılmasıyaklaştırılması
- Şartların elverdiği ölçüde, hizmetlerin serbest Şartların elverdiği ölçüde, hizmetlerin serbest dolaşımı süreçlerinin başlatılmasıdolaşımı süreçlerinin başlatılması
5
İndirim Takvimi
AT, Türkiye’den yapılan sanayi malları AT, Türkiye’den yapılan sanayi malları ithalatından alınan gümrük vergilerini 1971 ithalatından alınan gümrük vergilerini 1971 yılından itibaren kaldırmıştır.yılından itibaren kaldırmıştır.
- Bazı petrol ürünlerinde tarife kotası- Bazı petrol ürünlerinde tarife kotası
- Bazı tekstil ve konfeksiyon - Bazı tekstil ve konfeksiyon ürünlerindeürünlerinde
miktar kısıtlaması.miktar kısıtlaması.
6
İndirim Takvimi
Türkiye’nin, 12 ve 22 yıllık listelerde yer Türkiye’nin, 12 ve 22 yıllık listelerde yer alan ürünlerde Katma Protokolün yürürlüğe alan ürünlerde Katma Protokolün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılan kademeli girdiği tarihten itibaren yapılan kademeli gümrük vergisi indirimleri ile Topluluk gümrük vergisi indirimleri ile Topluluk menşeli sanayi ürünleri ithalatından alınan menşeli sanayi ürünleri ithalatından alınan gümrük vergilerini kaldırmasıgümrük vergilerini kaldırması
7
6 Mart 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Türkiye-AT Ortaklık Konseyi Kararı (OKK) :
Taraflar arasında oluşturulan gümrük birliğinin işleyiş usul ve esasları
Gümrük Birliği
8
Gümrük Birliğine Konu Olan Ürünler
Sanayi Ürünleri Sanayi Ürünleri
İşlenmiş Tarım Ürünleri (sanayi payı sıfırlanmış, İşlenmiş Tarım Ürünleri (sanayi payı sıfırlanmış, tarım payı üzerindeki spesifik vergi uygulaması tarım payı üzerindeki spesifik vergi uygulaması devam ettirilmiştir)devam ettirilmiştir)
Tarım ürünleri ve AKÇT ürünleri gümrük birliği Tarım ürünleri ve AKÇT ürünleri gümrük birliği kapsamı dışındadır.kapsamı dışındadır.
9
Sanayi ürünlerinde tüm gümrük vergileri, eş etkili tedbirler ve miktar kısıtlamalarının kaldırılması AT’nin Ortak Ticaret Politikasına (OTP) uyum sağlanması
• Ticaret politikası araçlarının (anti-damping, anti-sübvansiyon uygulamaları, ithalatta gözetim ve denetim vb.) benimsenmesi• Ortak Gümrük Tarifesinin (OGT) benimsenmesi• Tercihli tarife politikalarının üstlenilmesi
Topluluk teknik mevzuatına uyum sağlanması Tarım ve işlenmiş tarım ürünleri Fikri ve sınai mülkiyet hakları Rekabet hukuku ve devlet yardımları Kamu ihaleleri Vergilendirmegibi alanlarda çeşitli hükümler içermektedir.
1/95 Saylı OKK’nın Kapsamı
10
Gümrük Birliği 1 Ocak 1996 tarihi itibarıyla ;1 Ocak 1996 tarihi itibarıyla ;
Türkiye, Topluluk menşeili sanayi ürünleri Türkiye, Topluluk menşeili sanayi ürünleri ithalatından alınan gümrük vergilerini kaldırmış,ithalatından alınan gümrük vergilerini kaldırmış,
Taraflar arasındaki ticarette miktar kısıtlamaları Taraflar arasındaki ticarette miktar kısıtlamaları kaldırılmış,kaldırılmış,
İşlenmiş tarım ürünleri ithalatında advalorem vergi İşlenmiş tarım ürünleri ithalatında advalorem vergi muafiyeti uygulaması başlamış,muafiyeti uygulaması başlamış,
Türkiye’nin üçüncü ülkelerden yaptığı ithalatta Türkiye’nin üçüncü ülkelerden yaptığı ithalatta Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) uygulanmaya Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) uygulanmaya başlanmış (hassas mallar listesinde yer alan bazı başlanmış (hassas mallar listesinde yer alan bazı ürünlerde OGT uygulaması 2001 yılında ürünlerde OGT uygulaması 2001 yılında başlamıştır),başlamıştır),
Üçüncü ülkelerden yapılan tekstil ürünleri Üçüncü ülkelerden yapılan tekstil ürünleri ithalatında kota ve gözetim uygulamaları ithalatında kota ve gözetim uygulamaları başlamıştır.başlamıştır.
11
Toplam Koruma Oranları (%)Toplam Koruma Oranları (%)
19951995 19961996
5,305,30 2,622,62
AB ve EFTA Ülkelerine Karşı Koruma AB ve EFTA Ülkelerine Karşı Koruma Oranları (%)Oranları (%)
19951995 19961996
5,475,47 1,341,34
Koruma Oranı: Koruma Oranı: ithalattan fiilen alınan vergi ve fonların fiili ithalattan fiilen alınan vergi ve fonların fiili ithalata oranıithalata oranı
Koruma Oranları
12
Dış Ticaretin Gelişimi (Milyon Dolar)
19951995 19961996 19971997 2005*2005* 2006*2006* 2007*12007*1
Toplam İthalatToplam İthalat 35.70935.709 43.62743.627 48.55948.559 116.774116.774 139.576139.576 169.986169.986
Toplam İhracatToplam İhracat 21.63721.637 23.22523.225 26.26126.261 73.47673.476 85.53485.534 107.154107.154
AB’den İthalatAB’den İthalat 16.86116.861 23.13823.138 24.87024.870 52.69552.695 59.33859.338 68.59068.590
AB’ye İhracatAB’ye İhracat 11.07111.071 11.54911.549 12.24812.248 41.36541.365 47.92947.929 60.40560.405
AB’den İthalatın Toplam AB’den İthalatın Toplam İçerisindeki Payıİçerisindeki Payı
4747 5353 5151 4545 4242 4040
AB’ye İhracatın Toplam AB’ye İhracatın Toplam İçerisindeki Payıİçerisindeki Payı
5151 5050 4747 5656 5656 5656
* AB-27
(1) Geçici
13
İthalatın Mal Gruplarına Göre Dağılımı (Milyon Dolar)
19951995 19961996 19971997 20052005 20062006 20072007
Sermaye MallarıSermaye Malları 8.1208.120 10.20810.208 11.05211.052 20.36320.363 23.34823.348 27.04027.040
Toplam İçindeki Pay (%)Toplam İçindeki Pay (%) 2323 2323 2323 1717 1717 1616
AraAra Malları Malları 25.07825.078 28.73728.737 31.8231.82 81.86881.868 99.60599.605 123.573123.573
Toplam İçindeki Pay (%)Toplam İçindeki Pay (%) 7070 6666 6666 7070 7373 7373
Tüketim mallarıTüketim malları 2.4172.417 4.2664.266 5.3355.335 13.97513.975 16.11616.116 18.69718.697
Toplam İçindeki Pay (%)Toplam İçindeki Pay (%) 77 1010 1111 1212 1212 1111
DiğerleriDiğerleri 9595 416416 301301 567567 507507 673673
Toplam İçindeki Pay (%)Toplam İçindeki Pay (%) 00 11 11 00 00 00
TOPLAMTOPLAM 35.70935.709 43.62743.627 48.55948.559 116.774116.774 139.576139.576 169.986169.986
14
Yabancı Sermaye Yatırımlarının Yıllara Göre Dağılımı Gerçekleşen (Milyon $) Değişim Oranı (%)
1995 934 -
1996 914 2
1997 852 -7
1998 953 12
1999 813 -15
2000 1.707 110
2001 3.288 93
2002 590 - 82
2003 745 26
2004 1.291 73
2005 8.537 561
2006 17.814 109
2007* 13.816
* Ocak-Kasım
15
Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler (15+yaş, Bin kişi)
19951995 19961996 19971997 19991999 20052005 20062006
İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı (%)(%)
7,57,5 6,56,5 6,76,7 7,77,7 10,310,3 9,99,9
Eksik istihdam Eksik istihdam Oranı (%)Oranı (%)
7,07,0 6,76,7 6,16,1 8,88,8 3,33,3 3,63,6
İşsizlik+Eksik İşsizlik+Eksik İstihdam İstihdam
14,514,5 13,213,2 12,812,8 16,516,5 13,613,6 13,513,5
Sivil İş Gücü Sivil İş Gücü (Bin Kişi)(Bin Kişi)
21.50021.500 21.80421.804 21.82421.824 23.18723.187 24.56524.565 24.77624.776
Sivil İstihdam Sivil İstihdam (Bin Kişi)(Bin Kişi)
19.89319.893 20.38820.388 20.36220.362 21.41321.413 22.04622.046 22.33022.330
16
Gümrük Birliği ile İlişkili Müktesebat Fasılları
1- Malların Serbest Dolaşımı 1- Malların Serbest Dolaşımı 2- İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi2- İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi3- Mali Hizmetler3- Mali Hizmetler4- Tarım ve Kırsal Kalkınma4- Tarım ve Kırsal Kalkınma5- Balıkçılık5- Balıkçılık6- Ulaştırma6- Ulaştırma7- Gümrük Birliği7- Gümrük Birliği8- Dış İlişkiler8- Dış İlişkiler9- Rekabet Politikası9- Rekabet Politikası10- Vergilendirme10- Vergilendirme11- Fikri Mülkiyet Hakları11- Fikri Mülkiyet Hakları12- Çevre12- Çevre
17
Gümrük Birliği-Müzakere Süreci
Gümrük birliği kapsamında Gümrük birliği kapsamında gerçekleştirdiğimiz uyum çalışmalarının gerçekleştirdiğimiz uyum çalışmalarının sağladığı faydasağladığı fayda
Gümrük birliğinden kaynaklanan Gümrük birliğinden kaynaklanan yükümlülüklerin açılış ve kapanış kriteri yükümlülüklerin açılış ve kapanış kriteri olarak gündeme gelmesi olarak gündeme gelmesi
18
Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen)
Danışma mekanizmalarının işletilmemesi Danışma mekanizmalarının işletilmemesi Gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili Gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili
alanlarda AB tarafından çıkartılacak yasal alanlarda AB tarafından çıkartılacak yasal düzenlemelerin hazırlık aşamalarında Türk düzenlemelerin hazırlık aşamalarında Türk tarafının görüşünün yeterince alınmamasıtarafının görüşünün yeterince alınmaması
Teknik komitelere katılımTeknik komitelere katılım Gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili Gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili
bazı teknik komitelere katılım konusunda bazı teknik komitelere katılım konusunda AB’nin isteksiz davranmasıAB’nin isteksiz davranması
19
Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen)
Topluluğun Tercihli Ticaret Rejimlerine uyumda Topluluğun Tercihli Ticaret Rejimlerine uyumda karşılaşılan güçlüklerkarşılaşılan güçlükler AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı serbest ticaret AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı serbest ticaret
anlaşmalarına benzer nitelikli anlaşmaları Türkiye’nin anlaşmalarına benzer nitelikli anlaşmaları Türkiye’nin de imzalaması gerkmektedir. Ancak üçüncü ülkeler bu de imzalaması gerkmektedir. Ancak üçüncü ülkeler bu konuda isteksiz davranmakta, AB tarafı ise Türkiye’ye konuda isteksiz davranmakta, AB tarafı ise Türkiye’ye yeterli desteği sağlamamaktadır. Bu durum üçüncü ülke yeterli desteği sağlamamaktadır. Bu durum üçüncü ülke pazarlarına Ülkemizin avantajlı girişine engel teşkil pazarlarına Ülkemizin avantajlı girişine engel teşkil etmekte ve ticaret sapmasına yol açmaktadır.etmekte ve ticaret sapmasına yol açmaktadır.
20
Üye ülke gümrüklerinde karşılaşılan sorunlarÜye ülke gümrüklerinde karşılaşılan sorunlar Üye ülkelere yapılan ihracatta bazı ülkelerin Üye ülkelere yapılan ihracatta bazı ülkelerin
gümrük idarelerince gümrük birliği ile gümrük idarelerince gümrük birliği ile bağdaşmayan uygulamalarla karşılaşılmakta, bu bağdaşmayan uygulamalarla karşılaşılmakta, bu durumun çözümüne yönelik olarak Komisyon durumun çözümüne yönelik olarak Komisyon nezdinde yapılan girişimlerin sonuçları çok geç nezdinde yapılan girişimlerin sonuçları çok geç alınmaktadır.alınmaktadır.
Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen)
21
Türk iş adamlarının vize sorunlarıTürk iş adamlarının vize sorunları AB ülkelerinin Türk vatandaşlarına uygulamakta AB ülkelerinin Türk vatandaşlarına uygulamakta
olduğu katı vize politikası çerçevesinde iş olduğu katı vize politikası çerçevesinde iş adamlarımıza güçlükler çıkarılmaktadır. Objektif adamlarımıza güçlükler çıkarılmaktadır. Objektif kriterlere dayanmayan bu uygulamalar ticarette teknik kriterlere dayanmayan bu uygulamalar ticarette teknik engel niteliği taşımaktadır. engel niteliği taşımaktadır.
Türkiye’de kayıtlı karayolu taşıtlarına uygulanan Türkiye’de kayıtlı karayolu taşıtlarına uygulanan kotalarkotalar Karayolu taşımacılarımıza AB üyesi ülkeler tarafından Karayolu taşımacılarımıza AB üyesi ülkeler tarafından
uygulanan geçiş belgesi kotaları ihtiyacın çok altında uygulanan geçiş belgesi kotaları ihtiyacın çok altında kalmakta, bu durum ticarette teknik engel kalmakta, bu durum ticarette teknik engel
oluşturmaktadır.oluşturmaktadır.
Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen)
22
Güney Kıbrıs Rum Yönetimiyle doğrudan ticaretGüney Kıbrıs Rum Yönetimiyle doğrudan ticaret Fikri mülkiyet haklarının etkin uygulanmasıFikri mülkiyet haklarının etkin uygulanması Veri imtiyazına dair belirsizliklerin giderilmesiVeri imtiyazına dair belirsizliklerin giderilmesi İthalat lisansı uygulamalarıİthalat lisansı uygulamaları Canlı hayvan ve et ithalatındaki kısıtlamalarCanlı hayvan ve et ithalatındaki kısıtlamalar Devlet yardımları alanında AB müktesebatına uyum Devlet yardımları alanında AB müktesebatına uyum
sağlanmamasısağlanmaması Kullanılmış motorlu taşıtların ithalatının Kullanılmış motorlu taşıtların ithalatının
serbestleştirilmesiserbestleştirilmesi Alkollü içeceklerin ithalatında karşılaşılan sorunlarAlkollü içeceklerin ithalatında karşılaşılan sorunlar
Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (AB tarafınca dile getirilen)