15 april 2015
Biobouwers – overzicht lopende
projecten
Luca van Duren
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 2
Inventarisatie (Myra van der Meulen)
Projecten met een focus op biobouwers
Basis: interviews
• Inventarisatie is nooit compleet!
• Inventarisatie is altijd een momentopname
Presentatie per regio (met Nederlandse deelnemers)
• Wadden
• Nederland
• Europa
• Internationaal
Doel:
• impressie wie doet wat?
• gaten en overlap
→
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 3
Waddengebied
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 4
Restoratie projecten + toegepast
Schelpdieren
• Waddensleutels
• Mosselwad
Zeegras
• Grootschalig herstel
zeegras Waddenzee
Position paper slib
• Hele (internationale
Waddenzee)
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 5
Perifere projecten (niet specifiek biobouwers)
Deltaprogramma Wadden
Kustlijnzorg ecologie
Wettelijke Onderzoeks Taken
• Mosselbanken (visserij)
• Mosselbanken (natuur)
• Referentiegebied Rottum
Oestervoorkomens Waddenzee
SIBES meetnet
+
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 6
Onderzoek / gepland
Wadden Engine
Slibstromen & Biobouwers
Mossel-dominantie -
Wormendominanite
De Waddenzee
abiotiek (slib)
ecologie
mens
De Waddenzee
abiotiek (slib)
ecologie
mens
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 7
Nederland (rest)
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 8
Restoratie + mitigatieprojecten
Proeven met verplaatsen van klein zeegras
Zostera noltii in de Oosterschelde:
mitigatiemaatregel bij toekomstige dijk
werkzaamheden
ANT Oosterschelde
Building with Nature
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 9
Toegepast onderzoek
Draagkracht Oosterschelde
• Deltakennis
• Draagkracht voor MZI’s
• Draagkracht kom
Building with Nature Markermeer
• Proeven golfreductie
drijvende rietmoerassen
Noordwaard
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 10
Fundamenteel model – biota onderzoek
AiO projecten Ecomorfologie van
estuaria en getijdebassins
Muds & biota interacties
Patroonvorming – ecosystem
engineers
Biogeomorfologie
AiO projecten dynamiek
pionierzones schorren +
biobouweffecten zeegras
benthos in modellen
uncovering inherent
dynamics in coupled
biogeomorphodynamic
systems offshore
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 11
Internationaal
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 12
Europa
Voornamelijk gericht op onderzoeksinfrastructuur
• HydraLab III (afgerond)
• HydraLab IV (PISCES)
THESEUS
Hoe ga je met
organismen om in
hydro-experimenten in
gootfaciliteiten op
intermediaire schaal?
+30 other partners
Innovative
technologies for safer
European coasts in a
changing climate
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 13
Singapore
Innovatieve coastal protection
Rehabilitation of eroding mangrove
mud-coasts/’mud-engine’
Joint Singapore Marine Program
(JSMP)
• Effect sediment op zeegras en
koraal
• Mangrove vestiging
Impacts van sediment op gevoelige
ecosystemen
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 14
Indonesië, China
Rehabilitation of eroding mangrove mud-coasts/’mud-engine’
Zeegras begrazing door Schildpadden
Effects of human activities on the eco-morphology of rivers & estuaries (Yangtze estuary)
Gebruik maken van
kweldertechnieken uit de
Wadden op tropische
locaties om erosie tegen te
gaan
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 15
Biobouwersprojecten in Nederland
Overzichtelijk
• Klein aantal onderzoeksgroepen
• Relatief klein aantal mensen
• Zeer veel kruisverbanden
Toegepaste programma’s
• Ecoshape / Building with Nature (www.ecoshape.nl)
• WINN programma (www.innoverenmetwater.nl)
Mensen
• Wetenschappers zijn opportunistisch
• Wetenschappers zijn geïnteresseerd in nieuwe ideeën / concepten
Het veld is niet sterk gefragmenteerd en er gebeurt niet veel
onderzoek dubbel
Externe coördinatie vanuit programma’s kan beperkt
Facilitering van ecosystem engineering / biogeomorphology
platform prima
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 16
Groepen organismen
Sterk vertegenwoordigd
• Kwelders
• Epibenthische schelpdierbanken (Nederland mosselbanken,
buitenland Oesters (Crassostrea)
• Zeegras
Minder vertegenwoordigd
• Diatomeeën
• Endobenthos
• Wormen
Niet vertegenwoordigd
• Sertularia, Sabellaria
Veel fysische slib modellen hebben bodem in simpele vorm
geparametriseerd – processen in de bodem niet altijd
gemakkelijk in te brengen
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 17
Onderzoek: Verwachtingen van Biobouwers
Meer gebruik maken van modelexercities
Simpele analytische modellen
Extreme gebiedsmodellen: Voorbeeld Thijs van Kessel:
• locale verhoging / verlaging geeft effecten op de bodem, maar doet weinig in de waterkolom op kombergingsniveau
• veranderingen kritische schuifspanning heeft groot effect, maar effect verdwijnt na 10 jaar
– referentie
– 2x concentratie
rand
– halvering tcrit
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 18
Biobouwerfuncties
Invloed op de abiotiek (m.n.
sediment) dominant
Effect van structuurvorming
(rifbouwers, aquatische
planten) op habitat
(biodiversiteit,
voedselbeschikbaarheid)
duidelijk minder nadruk
15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 19
Beleidsgerelateerde projecten
Restoratie projecten vaak nationaal of lokaal gericht; monitoring gericht op soorten, niet op functies
Programma Rijke Waddenzee: “Bevorderen van sedimentstabiliserende biobouwers”
Waarschuwing C. virginica reef restoration: balans hele ecosysteem in de gaten houden. Op een aantal plaatsten is dit proces te ver doorgeschoten (Pers. comm. Nils Volkenborn, Sally Woodin)
Uitgangspunt moet zijn ecosysteem functioneren. Mogelijk nog beter lessen te trekken van ervaringen elders.