Download - DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ
![Page 1: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/1.jpg)
DERS: TÜRKÇE
KONU: ANLAM BİLGİSİ
![Page 2: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/2.jpg)
SÖZCÜKTE ANLAM
• Sözcükler, dilin anlamlı en küçük birimleridir.
• Sözcüklerin anlam ilişkilerini iki grupta toplanır.
![Page 3: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/3.jpg)
GERÇEK ANLAM
• Sözcüklerin sözlükteki asıl anlamlarına gerçek anlam denir.
• “Uçağı pilot kullanır.”cümlesinde geçen bütün sözcükler “gerçek anlamlı”dır. Çünkü hepsi asıl anlamlıdır.
![Page 4: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/4.jpg)
Örneği inceleyelim:
• Uçak : Bir çeşit hava taşıtıdır.
• Pilot: Uçağı kullanan kişidir.
• Kullanmak :Bir aracın başına geçip onu yönetmek anlamındadır.
![Page 5: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/5.jpg)
MECAZ ANLAM
• Gerçek anlamları dışında kullanılan sözcüklerdir.
• Bu sözcükler tek başlarına kullanıldıklarında mecaz anlam taşımaz.
![Page 6: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/6.jpg)
Örnek :
• Babam bana her zaman sıcak davranır.
• Sıcak sözcüğü gerçek anlamı dışında kullanılmıştır.
• Burada sıcak: dostça , sevgi dolu anlamındadır.(mecaz anlamlı)
![Page 7: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/7.jpg)
DEYİM ANLAMI
• Kalıplaşmış sözcük öbeklerine deyim denir.
• Deyimler en az iki sözcükten oluşur. Deyim kaç sözcükten olursa olsun sadece BİR KAVRAMI yansıtır.
![Page 8: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/8.jpg)
BAZI DEYİMLER
• Eline vur ekmeğini al.
Sessiz pısırık zavallı anlamındadır.
• Eli açık :
çok para harcayan , cömert anlamındadır.
![Page 9: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/9.jpg)
DEYİM ÖRNEKLERİ
• “Saçını başını yolmak”
Deyiminde anlatılmak istenen üzülmektir.
Çok üzülen bir kişiyi göz önüne getirince o kişinin ,durumunu bu deyim çok iyi anlatmaktadır.
![Page 10: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/10.jpg)
TERİM ANLAMI
• TERİM: Okuduğu ya da duyulduğu zaman bir bilim ,sanat ya da mesleği çağrıştıran sözcüklerdir.
• Terimler kesin anlamlı sözcüklerdir.
![Page 11: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/11.jpg)
TERİMİN ORTAYA ÇIKIŞI
• Günlük dildeki sözcükler, bilim ve sanat kavramını anlatmaya yeterli olmadığı için terimler ortaya çıkmıştır.
![Page 12: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/12.jpg)
BAZI TERİM ÖRNEKLERİ
• Açı, kare ,hacim:
matematik terimi.
• Fiil, özne, yapım eki:
dil bilgisi terimi .
![Page 13: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/13.jpg)
ARGOSerseriler, kabadayılar, başıboşlar gibi toplumdüzeninin dışında kalmış kişilerin kendi araların-da özel sözcüklere argo denir.
![Page 14: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/14.jpg)
CÜMLELERİ İNCELEYELİM “Arakladığın papelleri sökül bakalım”
araklamak: çalmak
papel: para
sökül: çıkar anlamında kullanılmıştır.
![Page 15: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/15.jpg)
ARGO KELİMELER “araklamak, papel, sökül” sözcükleri hırsız argosu diye adlandırılabilir.
“Dersleri asarsan sınıfta çakarsın”
asarsan: ihmal edersen
çakarsın: kalırsın
Bu da öğrenci argosuna örnektir.
![Page 16: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/16.jpg)
DEYİMLEŞMİŞ ARGOLAR
“Madik atmak” (hile yapmak)
“Nalları dikmek” (ölmek )
“Yağ çekmek” (çıkar için övmek )
![Page 17: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/17.jpg)
YANSIMA Tabiat seslerini veren sözcüklere “yansıma” denir.
Bir şeyin çıkardığı benzer sesle yapılan sözcükler yansımadır:şırıltı, gürültü, tıkırtı, tak, şangır, güm.......
![Page 18: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/18.jpg)
YANSIMADAN TÜREMİŞ KELİMELER
“Çaydanlıktaki kaynar su fokurduyordu.”Cümlesinde fokurdamak yansımadan türemiş bir fiildir.
![Page 19: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/19.jpg)
İKİLEMELER
Anlamı güçlendirmek amacıyla iki sözcüğün değişik şekillerde yan yana kullanılmasına ikileme denir.İkilemeler çok farklı biçimlerde kurulabilir.
.
![Page 20: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/20.jpg)
BAZI ÖRNEKLER
A:Aynı sözcüğün tekrarlanması yoluyla kurulanlar:koşa koşa, iri iri....B :Eş yada yakın anlamlı iki sözcükle kurulanlar:kazma kürek,eş dost.....
![Page 21: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/21.jpg)
C:Anlamlı iki ayrı sözcükle kurulanlar:kara kuru, üçer beşerd:Karşıt anlamlı iki sözcükle kurulanlar:er geç, az çok......
![Page 22: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/22.jpg)
E:Bir sözcüğü anlamlı diğeri anlamsız iki sözcükle kurulanlar: yırtık pırtık, çoluk çocukF:Anlamsız iki sözcükle kurulanlar:eciş bücüş (yazı), süklüm püklüm (dolaşmak)............
![Page 23: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/23.jpg)
UYARI•İkilemeler yazılırken aralarına hiçbir noktalama işareti konmaz.
![Page 24: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/24.jpg)
SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİLERİ
A-ANLAMDAŞ(EŞ ANLAMLI SÖZCÜKLER)
Anlam bakımından birbirinin aynı yada yakını olan sözcüklere anlamdaş sözcükler denir..
![Page 25: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/25.jpg)
Anlamdaş sözcükleri iki öbekte toplayabiliriz:
a-Anlamları aynı olanlar:
talebe:öğrencibeyaz:akdoğa:tabiatsonbahar:güz
![Page 26: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/26.jpg)
ANLAMLARI YAKIN OLANLARYollamak:göndermekBereket:bollukSevinç:neşeBitirmek:tüketmekGerçek:hakiki
![Page 27: DERS: TÜRKÇE KONU: ANLAM BİLGİSİ](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061421/568145a4550346895db298f3/html5/thumbnails/27.jpg)
KARŞIT ANLAMLI SÖZCÜKLER
Anlam bakımından birbirinin tam tersi olansözcüklere karşıt(zıt) anlamlı sözcükler denir.Güzel:çirkin _
şişman:zayıfacı:tatlı