Download - Dipol - numer 2

Transcript
Page 1: Dipol - numer 2

D O N R O S A odwiedza Polskę

N u m e r d r u g ipaździerNik 2013

66-lecie postaci SknerusaAgAtA MikuckA

strona 4

Dlaczego warto czytać komiksy DisneyaAgAtA MikuckA

strona 11

Kaczy lecz ludzkiMikołAj SzAfrAńSki

strona 15

Toplista komiksoacutew Dona RosyAgAtA MikuckA

strona 20

Recenzje komiksoacutew - The Quest For KalevalaAgAtA MikuckA

strona 24

fanzin nie przynosi swoim autorom żadnych korzyści majątkowych nie jest powiązany z The Walt Disney company całość ani fragmenty nie może być kopiowana ani przetwarzana bez zgody redakcjiWłaścicielem obrazkoacutew użytych w artykułach oraz w recenzjach jest the Walt Disney com-pany (o ile nie wskazano inaczej) i zostały tutaj zamieszczone w ramach cytatu by zilustrować to o czym mowa w tekście Don rosa copy Don rosacopyright copy 2013

Znajdź nas na facebookugtgt wwwtnijorgdipolFB

SPIS TREŚCI

Recenzje komiksoacutew - The Seven GhostsMikołAj SzAfrAńSki

strona 26

Recenzje komiksoacutew - A Letter From HomejAkub kopczuk

strona 29

Wyrocznia komiksowazreDAgoWAł zeSpoacuteł

strona 31

Listy do redakcji

strona 38

SUPLEMENT Życie i czasy Dona Rosy MikołAj SzAfrAńSki

W SieCi

gtgt wwwfanzindipolpl

W TYm Numerzedodatek specjalny z biografią

dona rosy - gościa XXiV

międzynarodowego Festiwalu

komiksu i gier w Łodzi

DIPOL - NUMER DRUGI 3

po długim okresie milczenia DiPol powraca Nie poddaliśmy w wątpliwość misji fanzinu gdyż nie znajdujemy żadnych przesłanek wskazujących na jej wygaśnięcie W ciągu ostatnich dwoacutech lat polscy fani komiksu disneyowskie-go przekonali się o skali kryzysu czytelniczego publikujące w polsce wydawni-ctwo egmont zdecydowało o zredukowaniu częstotliwości wydawania Kaczora Donalda czyniąc go dwutygodnikiem Doświadczając trudności w pozyskaniu nowych czytelnikoacutew historyjek fandom zdany jest na przyjęcie w swoje szeregi osoacuteb spoza docelowej grupy wiekowej obecnie dojrzałych do konstruktywnej dyskusji na temat komiksoacutew

Wysoce zastanawiająca jest postawa wydawcy ktoacutery uważa że drukowanie klasycznych historyjek wpływa negatywnie na sprzedaż czasopism zapomina się że starsze komiksy wcale nie ustępujące nowym pod względem formy są po-nadczasowe ze względu na uniwersalność ich przesłania Można rzec iż bieżące produkcje nie odznaczają się żadnym dydaktyzmem jako że usilnie proacutebuje się odmłodzić wizerunek bohateroacutew tak aby ułatwić czytelnikom utożsamienie się z daną postacią Stanowi to przyczynek do dyskusji ktoacuterej podejmujemy się na łamach niniejszego numeru artykułem Dlaczego warto czytać komiksy Disneya

Należy roacutewnież zwroacutecić uwagę na datę wydania nowego DiPola ponownie pretekstem do ukazania się wersji drukowanej jest Międzynarodowy festiwal komiksu i gier w łodzi ktoacutery w tym roku gości samego Dona rosę Nic nie wskazywało że mimo słabnącej popularności komiksoacutew Disneya marzenie pol-skich fanoacutew tego twoacutercy zostanie spełnione z okazji tego jakże nieoczekiwanego święta komiksowego przygotowaliśmy toplistę najbardziej wyroacuteżniających się komiksoacutew Dona oraz pełen jego życiorys (wraz z reprintem pierwszej części wydanej w poprzednim numerze) ktoacutery publikujemy jako dodatek specjalny

Serdecznie zapraszamy do lektury oraz do odwiedzania naszej strony interne-towej wwwfanzindipolpl

R E D A K C J Azespoacuteł redakcyjny Krzysztof Foltyn (redaktor naczelny)

Agata Mikucka Mikołaj Szafrańskikorekta okładka Agata Mikucka bull Logo Łukasz Osman

Skład i łamanie Mikołaj Szafrańskikontakt fanzindipolgmailcom

Od redakCJi

DIPOL - NUMER DRUGI4

66-leCie pOSTaCi SkNeruSa Sknerus kreatorem rzeczywistości

W bieżącym roku przypada jubileusz 66 ndash lecia obecności w komiksowym świecie

Sknerusa Mckwacza ten arogancki staruszek bogacz i awanturnik ambicjoner kolekcjonerstwa skarboacutew oraz przygoacuted niewolnik małostkowych dziwactw i jednocześnie wielkodusznych gestoacutew jest od lat dla milionoacutew czytelnikoacutew postacią eks-cytującą fenomen jego popularności jest zagad-ką do rozwikłania ktoacuterej nie można podjąć się bez głębokiej znajomości kontekstu kulturowego a nawet istoty natury ludzkiej badania takie by-łyby z pewnością fascynujące ciekawe natomiast mogą być własne przemyślenia tej kwestii na pod-stawie wrażeń czytelniczych oraz zawsze przydat-nej intuicji

z relacji rysownika carla barksa ktoacutery po-wołał do komiksowego życia Sknerusa znamy powody debiutu tej postaci W latach czterdzie-stych wyczerpywała się inwencja autoroacutew hi-storyjek z kaczorem Donaldem w kreowaniu nowych przygoacuted pojawiały się nowe postacie ktoacutere urozmaicały uniwersum bohaterowie prze-żywali eskapady w egzotycznych zakątkach glo-bu ale akcji brakowało rozmachu i głębi Nieme kino podczas gdy świat ekscytował się filmami z dźwiękiem odbiorcy komiksoacutew potrzebowa-li czegoś więcej niż teatr marionetek poruszany wydumanymi w pocie czoła okolicznościami barks powiedział o Sknerusie Trudno było mi wymyślić coś nowego co moacutegłby zrobić Donald Nagle pojawiła się nowa postać na ktoacuterej mogłem się skupić przez kilka następnych lat ta szczera wypowiedź rysownika zdaje się być kluczem do zrozumienia istoty charakteru nowego bohatera Samym swoim pojawieniem się zaczął kreować komiksową rzeczywistość rzecz jasna Skne-rus jest efektem genialnego przebłysku talentu barksa inspirującego się Dickensem ale zjawia-jąc się w komiksie jest już na tyle kompletny że zdejmuje z rysownika część trudoacutew wymyślania kolejnych fabuł i kreuje je własną osobowością W twoacuterczości komiksowej była to prawdziwa re-wolucja Wcześniej akcja historyjek nie jest ini-

cjowana przez kaczora Nawet w kultowym Lost in the Andes (vide Carl Barks poleca DiPol nr 1) Donald i Siostrzeńcy wyruszają na poszukiwanie kanciastych kur zmuszeni okolicznościami egzy-stencji

Narodziny gwiazdy

Sknerus zadebiutował w Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009) w 1947 roku ekscentrycz-ny stary bogacz postanawia zażartować ze swo-ich krewnych i w tym celu wynajmuje im willę w goacuterach gdzie mają spędzić boże Narodzenie Ma zamiar przestraszyć ich przebierając się za niedźwiedzia Historyjka pokazuje że centusio-wi brakowało towarzystwa krewnych Wskazuje na to monolog podczas ktoacuterego kaczor opowiada o nienawiści do całego świata ale zaznacza że moacutegłby polubić dzielnego kaczora Dlatego chce poddać Donalda proacutebie odwagi Sknerus został stworzony przez rysownika jedynie na potrzeby tej konkretnej historii jego pierwowzorem jest Scrooge z Wigilijnej opowieści Dickensa po-twierdza to sam twoacuterca carl barks Wydawni-ctwo chciało żebym narysował historyjkę o Bo-żym Narodzeniu Rozglądając się za inspiracją zacząłem myśleć o wspaniałej opowieści Wigi-lijnej Dickensa opowiadającej o Scroogersquou Byłem

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

947

DIPOL - NUMER DRUGI 5

wtedy jak złodziej czerpiący z czyjegoś pomysłu ale dzięki temu powstała postać bogatego wujka Donalda zgorzkniały starzec u schyłku życia poszukujący rodzinnego ciepła i akceptacji to jednak osobnik pozbawiony witalności koniecz-nej do kariery w kaczogrodzkim uniwersum Wprawdzie Sknerus sprawdza się w tej historyjce ale barks wyraża niedosyt Sknerus w christmas on bear Mountain był po prostu pierwszym po-mysłem na postać starego i bogatego wuja ktoacutery wpadł mi do głowy Uczyniłem go jednak zbyt sta-rym i słabym Poacuteźniej doszedłem do wniosku że powinien być bardziej aktywny Taki staruszek nie moacutegł robić rzeczy ktoacutere chciałem by robił

Właściwej witalności nabiera Sknerus w na-stępnych opowieściach A Christmas for Shack-town (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Do-nald 52-532008) wydany w roku 1952 to kolejny komiks o tematyce bożonarodzeniowej w ktoacuterej Sknerus odgrywa ważną rolę poruszeni wido-kiem ubogiej dzielnicy Siotrzeńcy chcą zorgani-zować zbioacuterkę pieniędzy na świąteczne przyjęcie dla zamieszkujących ją dzieci Sknerus poproszo-ny o pomoc w przedsięwzięciu odmawia sfinan-sowania zakupu zabawek albowiem uważa to za marnotrawstwo W komiksie tym jawi się jako czarny charakter ktoacutery dostaje nauczkę za to że nie chciał podzielić się swym majątkiem z bied-nymi znowu pojawia się motyw Scroogersquoa ale nasz bohater jest zdecydowanie bardziej żywotny

genialne w swojej prostocie włączenie bogate-go wujka w kacze uniwersum przyniosło nadspo-dziewanie dobry rezultat Dodało wiarygodności

najbardziej szaleńczym eskapadom ktoacutere zawsze może sfinansować taki sponsor Wychodziło tak-że naprzeciw tajonym w czytelniku pragnieniu posiadania bogatego wuja ktoacutery odmieni sza-rą codzienność w pasjonującą drogę sukcesu Wydawnictwo Western publishing zauważyło w 1952 roku że sprzedaż komiksoacutew rośnie gdy w historyjkach występuje Sknerus zapropono-wano barksowi stworzenie komiksu w ktoacuterym głoacutewnym bohaterem będzie Mckwacz z perspek-tywą dalszych wydań historii o jego przygodach twoacuterca obawiał się jednak że stworzona przez niego postać nie wzbudzi trwałej sympatii posta-nowił wzbogacić wizerunek kaczora wyposażając go w cechy pozytywnie akceptowane przez czy-telnika zabieg ten rysownik uzasadnia Im częś-ciej wykorzystywałem go w swoich historyjkach tym mocniej czułem że nie zawsze mogę przed-stawiać tę postać w złym świetle tak samo jak nie można ciągle eksponować wyłącznie dobrych cech bohatera ndash to po prostu staje się nudne

zamiarem barksa było wyeksponowanie cech charakteru pracowitości oszczędności skrom-ności dzięki ktoacuterym Sknerus zdobył majątek osobiście podzielał poglądy purytaństo ndash pro-testanckiej filozofii wierzył w wartość pracy i ascezy chciał uczynić swego bohatera ideałem bdquoskromnego bogactwardquo z tego prawdopodobnie powodu Sknerus ubiera się w stary surdut i za-miast w pałacu mieszka w surowym skromnym acz dużym Skarbcu W gruncie rzeczy na tych zewnętrznych atrybutach postaci zakończyły się usiłowania barksa w realizacji purytańskiego

ideału Sknerus oczywi-ście wyzwalał się ze swo-jego pierwszego wcielenia inspirowanego Scroogersquom ale w kierunku w pewnym stopniu zupełnie niezależ-nym od twoacutercy

Samokreacja

Wydany w 1952 komiks Only a Poor Old Man to dzieło przełomowe w ktoacute-rym barks istotnie zmienił oblicze swojego bohatera

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI6

W tej historyjce Sknerus nieomal traci cały swoacutej majątek jednak dzię-ki sprytowi i niesamowitej umiejęt-ności pływania w monetach udaje mu się go uratować Donald widząc radość wuja z odzyskania zawartości skarbca nazywa go bdquostarym bied-nym człowiekiemrdquo Sądzi bowiem że ogląda człowieka nieuleczalnie uzależnionego od pieniędzy bogacz odpowiada Nikt nie jest biedny jeśli może czerpać z czegoś przyjemność A ja kocham pływać w swoich pienią-dzach jak ryba ryć w nich jak kret i podrzucać monety nad głową po przeczytaniu tego komiksu czytelnik już nigdy nie spojrzy na Sknerusa jak na skąpe-go cynika opętanego żądzą pieniądza Są one dla niego raczej pożądanym narzędziem przyjemnej zabawy Nie oznacza to oczywiście że Sknerus w minimalnym choćby stopniu zmienił swoją pa-zerność przemiana dotyczy wyłącznie stosunku do gromadzonych bogactw Nie są one celem a środkiem do realizacji zadań ważniejszych jakie one są zgodne z podstawowym etosem amerykańskiego społeczeństwa budowania od-krywania zdobywania i tworzenia barks prag-nąc trwale zakorzenić bogatego wujka w kaczo-grodzkim uniwersum skazany był na dokonanie ewolucji angielskiego skąpca w amerykańskiego pioniera

opowieści o poszukiwaczach złota z klondi-ke oraz historie o bohaterskich kowbojach ktoacute-re barks słyszał w młodości zainspirowały go do stworzenia właśnie takiego a nie innego ży-ciorysu kaczora rysownik opowiada Nigdy nie myślałem o Sknerusie w taki sposoacuteb w jaki my-ślę o milionerach ktoacuterzy nas otaczają Oni zaro-bili swoje pieniądze wykorzystując innych ludzi do pracy Świadomie proacutebowałem sprawić aby wszystko wskazywało na to ze Wujek Sknerus zdobył swoją fortunę w czasach w ktoacuterych świat nie był jeszcze tak zatłoczony kiedy można było po prostu iść w goacutery i odnaleźć tam złoto Histo-ria życia Sknerusa to spełnienie amerykańskiego mitu zaczynał od zawodu pucybuta w Szkocji gdzie zarobił pierwszą dziesięciocentoacutewkę za-czątek i obietnicę przyszłej fortuny Następnie

wyjechał do Stanoacutew gdzie pracował min jako kapitan parostatku kowboj i w końcu jako po-szukiwacz złota w klondike koncepcja pio-nierstwa rozkręca spiralę kreacji i implikuje możliwości ekspansji kaczogrodzkiego uniwer-sum w przeszłość barks a potem wielu innych autoroacutew z upodobaniem zanurza się w te pełne legend i przygoacuted czasy Sknerusowi pozwala to zbudować w pionierskiej przeszłości własny mit W komiksie Back to the Klondike z 1953 roku bohater ma problemy z pamięcią ktoacutere okazu-ją się być rzadką formą amnezji podczas kuracji zaleconej przez lekarza nabiera ochoty na podroacuteż wspomnień i wraz z rodziną rusza do klondike poznajemy w ten sposoacuteb historię młodości Skne-rusa fortunnego poszukiwacza złota a także jego nieszczęśliwej miłości do pełnej temperamentu złotki osobowość naszego bohatera zyskuje peł-ny kształt ktoacutery w fundamentalny sposoacuteb określi rolę i znaczenie jego postaci w dalszym tworzeniu kaczego uniwersum Natura pucybuta spełniają-cego swoacutej sen obieżyświata oraz pioniera wyma-ga posiadania cech charakteru ktoacutere skupiają się na osiąganiu wytyczonych celoacutew zasadniczym ich elementem jest samorealizacja branie losu we własne ręce i przemienianie rzeczywistości we-dług własnej woli umiejętność spełniania ma-rzeń wielbicieli przygoacuted i eksploracji nieznanego prawie z niczego bo z wyszperanych na strychu starych szpargałoacutew wynika u Sknerusa z domi-nującej w jego charakterze woli zmierzania się z wyzwaniami Skutki bywają czasami odmienne

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 2: Dipol - numer 2

66-lecie postaci SknerusaAgAtA MikuckA

strona 4

Dlaczego warto czytać komiksy DisneyaAgAtA MikuckA

strona 11

Kaczy lecz ludzkiMikołAj SzAfrAńSki

strona 15

Toplista komiksoacutew Dona RosyAgAtA MikuckA

strona 20

Recenzje komiksoacutew - The Quest For KalevalaAgAtA MikuckA

strona 24

fanzin nie przynosi swoim autorom żadnych korzyści majątkowych nie jest powiązany z The Walt Disney company całość ani fragmenty nie może być kopiowana ani przetwarzana bez zgody redakcjiWłaścicielem obrazkoacutew użytych w artykułach oraz w recenzjach jest the Walt Disney com-pany (o ile nie wskazano inaczej) i zostały tutaj zamieszczone w ramach cytatu by zilustrować to o czym mowa w tekście Don rosa copy Don rosacopyright copy 2013

Znajdź nas na facebookugtgt wwwtnijorgdipolFB

SPIS TREŚCI

Recenzje komiksoacutew - The Seven GhostsMikołAj SzAfrAńSki

strona 26

Recenzje komiksoacutew - A Letter From HomejAkub kopczuk

strona 29

Wyrocznia komiksowazreDAgoWAł zeSpoacuteł

strona 31

Listy do redakcji

strona 38

SUPLEMENT Życie i czasy Dona Rosy MikołAj SzAfrAńSki

W SieCi

gtgt wwwfanzindipolpl

W TYm Numerzedodatek specjalny z biografią

dona rosy - gościa XXiV

międzynarodowego Festiwalu

komiksu i gier w Łodzi

DIPOL - NUMER DRUGI 3

po długim okresie milczenia DiPol powraca Nie poddaliśmy w wątpliwość misji fanzinu gdyż nie znajdujemy żadnych przesłanek wskazujących na jej wygaśnięcie W ciągu ostatnich dwoacutech lat polscy fani komiksu disneyowskie-go przekonali się o skali kryzysu czytelniczego publikujące w polsce wydawni-ctwo egmont zdecydowało o zredukowaniu częstotliwości wydawania Kaczora Donalda czyniąc go dwutygodnikiem Doświadczając trudności w pozyskaniu nowych czytelnikoacutew historyjek fandom zdany jest na przyjęcie w swoje szeregi osoacuteb spoza docelowej grupy wiekowej obecnie dojrzałych do konstruktywnej dyskusji na temat komiksoacutew

Wysoce zastanawiająca jest postawa wydawcy ktoacutery uważa że drukowanie klasycznych historyjek wpływa negatywnie na sprzedaż czasopism zapomina się że starsze komiksy wcale nie ustępujące nowym pod względem formy są po-nadczasowe ze względu na uniwersalność ich przesłania Można rzec iż bieżące produkcje nie odznaczają się żadnym dydaktyzmem jako że usilnie proacutebuje się odmłodzić wizerunek bohateroacutew tak aby ułatwić czytelnikom utożsamienie się z daną postacią Stanowi to przyczynek do dyskusji ktoacuterej podejmujemy się na łamach niniejszego numeru artykułem Dlaczego warto czytać komiksy Disneya

Należy roacutewnież zwroacutecić uwagę na datę wydania nowego DiPola ponownie pretekstem do ukazania się wersji drukowanej jest Międzynarodowy festiwal komiksu i gier w łodzi ktoacutery w tym roku gości samego Dona rosę Nic nie wskazywało że mimo słabnącej popularności komiksoacutew Disneya marzenie pol-skich fanoacutew tego twoacutercy zostanie spełnione z okazji tego jakże nieoczekiwanego święta komiksowego przygotowaliśmy toplistę najbardziej wyroacuteżniających się komiksoacutew Dona oraz pełen jego życiorys (wraz z reprintem pierwszej części wydanej w poprzednim numerze) ktoacutery publikujemy jako dodatek specjalny

Serdecznie zapraszamy do lektury oraz do odwiedzania naszej strony interne-towej wwwfanzindipolpl

R E D A K C J Azespoacuteł redakcyjny Krzysztof Foltyn (redaktor naczelny)

Agata Mikucka Mikołaj Szafrańskikorekta okładka Agata Mikucka bull Logo Łukasz Osman

Skład i łamanie Mikołaj Szafrańskikontakt fanzindipolgmailcom

Od redakCJi

DIPOL - NUMER DRUGI4

66-leCie pOSTaCi SkNeruSa Sknerus kreatorem rzeczywistości

W bieżącym roku przypada jubileusz 66 ndash lecia obecności w komiksowym świecie

Sknerusa Mckwacza ten arogancki staruszek bogacz i awanturnik ambicjoner kolekcjonerstwa skarboacutew oraz przygoacuted niewolnik małostkowych dziwactw i jednocześnie wielkodusznych gestoacutew jest od lat dla milionoacutew czytelnikoacutew postacią eks-cytującą fenomen jego popularności jest zagad-ką do rozwikłania ktoacuterej nie można podjąć się bez głębokiej znajomości kontekstu kulturowego a nawet istoty natury ludzkiej badania takie by-łyby z pewnością fascynujące ciekawe natomiast mogą być własne przemyślenia tej kwestii na pod-stawie wrażeń czytelniczych oraz zawsze przydat-nej intuicji

z relacji rysownika carla barksa ktoacutery po-wołał do komiksowego życia Sknerusa znamy powody debiutu tej postaci W latach czterdzie-stych wyczerpywała się inwencja autoroacutew hi-storyjek z kaczorem Donaldem w kreowaniu nowych przygoacuted pojawiały się nowe postacie ktoacutere urozmaicały uniwersum bohaterowie prze-żywali eskapady w egzotycznych zakątkach glo-bu ale akcji brakowało rozmachu i głębi Nieme kino podczas gdy świat ekscytował się filmami z dźwiękiem odbiorcy komiksoacutew potrzebowa-li czegoś więcej niż teatr marionetek poruszany wydumanymi w pocie czoła okolicznościami barks powiedział o Sknerusie Trudno było mi wymyślić coś nowego co moacutegłby zrobić Donald Nagle pojawiła się nowa postać na ktoacuterej mogłem się skupić przez kilka następnych lat ta szczera wypowiedź rysownika zdaje się być kluczem do zrozumienia istoty charakteru nowego bohatera Samym swoim pojawieniem się zaczął kreować komiksową rzeczywistość rzecz jasna Skne-rus jest efektem genialnego przebłysku talentu barksa inspirującego się Dickensem ale zjawia-jąc się w komiksie jest już na tyle kompletny że zdejmuje z rysownika część trudoacutew wymyślania kolejnych fabuł i kreuje je własną osobowością W twoacuterczości komiksowej była to prawdziwa re-wolucja Wcześniej akcja historyjek nie jest ini-

cjowana przez kaczora Nawet w kultowym Lost in the Andes (vide Carl Barks poleca DiPol nr 1) Donald i Siostrzeńcy wyruszają na poszukiwanie kanciastych kur zmuszeni okolicznościami egzy-stencji

Narodziny gwiazdy

Sknerus zadebiutował w Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009) w 1947 roku ekscentrycz-ny stary bogacz postanawia zażartować ze swo-ich krewnych i w tym celu wynajmuje im willę w goacuterach gdzie mają spędzić boże Narodzenie Ma zamiar przestraszyć ich przebierając się za niedźwiedzia Historyjka pokazuje że centusio-wi brakowało towarzystwa krewnych Wskazuje na to monolog podczas ktoacuterego kaczor opowiada o nienawiści do całego świata ale zaznacza że moacutegłby polubić dzielnego kaczora Dlatego chce poddać Donalda proacutebie odwagi Sknerus został stworzony przez rysownika jedynie na potrzeby tej konkretnej historii jego pierwowzorem jest Scrooge z Wigilijnej opowieści Dickensa po-twierdza to sam twoacuterca carl barks Wydawni-ctwo chciało żebym narysował historyjkę o Bo-żym Narodzeniu Rozglądając się za inspiracją zacząłem myśleć o wspaniałej opowieści Wigi-lijnej Dickensa opowiadającej o Scroogersquou Byłem

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

947

DIPOL - NUMER DRUGI 5

wtedy jak złodziej czerpiący z czyjegoś pomysłu ale dzięki temu powstała postać bogatego wujka Donalda zgorzkniały starzec u schyłku życia poszukujący rodzinnego ciepła i akceptacji to jednak osobnik pozbawiony witalności koniecz-nej do kariery w kaczogrodzkim uniwersum Wprawdzie Sknerus sprawdza się w tej historyjce ale barks wyraża niedosyt Sknerus w christmas on bear Mountain był po prostu pierwszym po-mysłem na postać starego i bogatego wuja ktoacutery wpadł mi do głowy Uczyniłem go jednak zbyt sta-rym i słabym Poacuteźniej doszedłem do wniosku że powinien być bardziej aktywny Taki staruszek nie moacutegł robić rzeczy ktoacutere chciałem by robił

Właściwej witalności nabiera Sknerus w na-stępnych opowieściach A Christmas for Shack-town (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Do-nald 52-532008) wydany w roku 1952 to kolejny komiks o tematyce bożonarodzeniowej w ktoacuterej Sknerus odgrywa ważną rolę poruszeni wido-kiem ubogiej dzielnicy Siotrzeńcy chcą zorgani-zować zbioacuterkę pieniędzy na świąteczne przyjęcie dla zamieszkujących ją dzieci Sknerus poproszo-ny o pomoc w przedsięwzięciu odmawia sfinan-sowania zakupu zabawek albowiem uważa to za marnotrawstwo W komiksie tym jawi się jako czarny charakter ktoacutery dostaje nauczkę za to że nie chciał podzielić się swym majątkiem z bied-nymi znowu pojawia się motyw Scroogersquoa ale nasz bohater jest zdecydowanie bardziej żywotny

genialne w swojej prostocie włączenie bogate-go wujka w kacze uniwersum przyniosło nadspo-dziewanie dobry rezultat Dodało wiarygodności

najbardziej szaleńczym eskapadom ktoacutere zawsze może sfinansować taki sponsor Wychodziło tak-że naprzeciw tajonym w czytelniku pragnieniu posiadania bogatego wuja ktoacutery odmieni sza-rą codzienność w pasjonującą drogę sukcesu Wydawnictwo Western publishing zauważyło w 1952 roku że sprzedaż komiksoacutew rośnie gdy w historyjkach występuje Sknerus zapropono-wano barksowi stworzenie komiksu w ktoacuterym głoacutewnym bohaterem będzie Mckwacz z perspek-tywą dalszych wydań historii o jego przygodach twoacuterca obawiał się jednak że stworzona przez niego postać nie wzbudzi trwałej sympatii posta-nowił wzbogacić wizerunek kaczora wyposażając go w cechy pozytywnie akceptowane przez czy-telnika zabieg ten rysownik uzasadnia Im częś-ciej wykorzystywałem go w swoich historyjkach tym mocniej czułem że nie zawsze mogę przed-stawiać tę postać w złym świetle tak samo jak nie można ciągle eksponować wyłącznie dobrych cech bohatera ndash to po prostu staje się nudne

zamiarem barksa było wyeksponowanie cech charakteru pracowitości oszczędności skrom-ności dzięki ktoacuterym Sknerus zdobył majątek osobiście podzielał poglądy purytaństo ndash pro-testanckiej filozofii wierzył w wartość pracy i ascezy chciał uczynić swego bohatera ideałem bdquoskromnego bogactwardquo z tego prawdopodobnie powodu Sknerus ubiera się w stary surdut i za-miast w pałacu mieszka w surowym skromnym acz dużym Skarbcu W gruncie rzeczy na tych zewnętrznych atrybutach postaci zakończyły się usiłowania barksa w realizacji purytańskiego

ideału Sknerus oczywi-ście wyzwalał się ze swo-jego pierwszego wcielenia inspirowanego Scroogersquom ale w kierunku w pewnym stopniu zupełnie niezależ-nym od twoacutercy

Samokreacja

Wydany w 1952 komiks Only a Poor Old Man to dzieło przełomowe w ktoacute-rym barks istotnie zmienił oblicze swojego bohatera

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI6

W tej historyjce Sknerus nieomal traci cały swoacutej majątek jednak dzię-ki sprytowi i niesamowitej umiejęt-ności pływania w monetach udaje mu się go uratować Donald widząc radość wuja z odzyskania zawartości skarbca nazywa go bdquostarym bied-nym człowiekiemrdquo Sądzi bowiem że ogląda człowieka nieuleczalnie uzależnionego od pieniędzy bogacz odpowiada Nikt nie jest biedny jeśli może czerpać z czegoś przyjemność A ja kocham pływać w swoich pienią-dzach jak ryba ryć w nich jak kret i podrzucać monety nad głową po przeczytaniu tego komiksu czytelnik już nigdy nie spojrzy na Sknerusa jak na skąpe-go cynika opętanego żądzą pieniądza Są one dla niego raczej pożądanym narzędziem przyjemnej zabawy Nie oznacza to oczywiście że Sknerus w minimalnym choćby stopniu zmienił swoją pa-zerność przemiana dotyczy wyłącznie stosunku do gromadzonych bogactw Nie są one celem a środkiem do realizacji zadań ważniejszych jakie one są zgodne z podstawowym etosem amerykańskiego społeczeństwa budowania od-krywania zdobywania i tworzenia barks prag-nąc trwale zakorzenić bogatego wujka w kaczo-grodzkim uniwersum skazany był na dokonanie ewolucji angielskiego skąpca w amerykańskiego pioniera

opowieści o poszukiwaczach złota z klondi-ke oraz historie o bohaterskich kowbojach ktoacute-re barks słyszał w młodości zainspirowały go do stworzenia właśnie takiego a nie innego ży-ciorysu kaczora rysownik opowiada Nigdy nie myślałem o Sknerusie w taki sposoacuteb w jaki my-ślę o milionerach ktoacuterzy nas otaczają Oni zaro-bili swoje pieniądze wykorzystując innych ludzi do pracy Świadomie proacutebowałem sprawić aby wszystko wskazywało na to ze Wujek Sknerus zdobył swoją fortunę w czasach w ktoacuterych świat nie był jeszcze tak zatłoczony kiedy można było po prostu iść w goacutery i odnaleźć tam złoto Histo-ria życia Sknerusa to spełnienie amerykańskiego mitu zaczynał od zawodu pucybuta w Szkocji gdzie zarobił pierwszą dziesięciocentoacutewkę za-czątek i obietnicę przyszłej fortuny Następnie

wyjechał do Stanoacutew gdzie pracował min jako kapitan parostatku kowboj i w końcu jako po-szukiwacz złota w klondike koncepcja pio-nierstwa rozkręca spiralę kreacji i implikuje możliwości ekspansji kaczogrodzkiego uniwer-sum w przeszłość barks a potem wielu innych autoroacutew z upodobaniem zanurza się w te pełne legend i przygoacuted czasy Sknerusowi pozwala to zbudować w pionierskiej przeszłości własny mit W komiksie Back to the Klondike z 1953 roku bohater ma problemy z pamięcią ktoacutere okazu-ją się być rzadką formą amnezji podczas kuracji zaleconej przez lekarza nabiera ochoty na podroacuteż wspomnień i wraz z rodziną rusza do klondike poznajemy w ten sposoacuteb historię młodości Skne-rusa fortunnego poszukiwacza złota a także jego nieszczęśliwej miłości do pełnej temperamentu złotki osobowość naszego bohatera zyskuje peł-ny kształt ktoacutery w fundamentalny sposoacuteb określi rolę i znaczenie jego postaci w dalszym tworzeniu kaczego uniwersum Natura pucybuta spełniają-cego swoacutej sen obieżyświata oraz pioniera wyma-ga posiadania cech charakteru ktoacutere skupiają się na osiąganiu wytyczonych celoacutew zasadniczym ich elementem jest samorealizacja branie losu we własne ręce i przemienianie rzeczywistości we-dług własnej woli umiejętność spełniania ma-rzeń wielbicieli przygoacuted i eksploracji nieznanego prawie z niczego bo z wyszperanych na strychu starych szpargałoacutew wynika u Sknerusa z domi-nującej w jego charakterze woli zmierzania się z wyzwaniami Skutki bywają czasami odmienne

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 3: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 3

po długim okresie milczenia DiPol powraca Nie poddaliśmy w wątpliwość misji fanzinu gdyż nie znajdujemy żadnych przesłanek wskazujących na jej wygaśnięcie W ciągu ostatnich dwoacutech lat polscy fani komiksu disneyowskie-go przekonali się o skali kryzysu czytelniczego publikujące w polsce wydawni-ctwo egmont zdecydowało o zredukowaniu częstotliwości wydawania Kaczora Donalda czyniąc go dwutygodnikiem Doświadczając trudności w pozyskaniu nowych czytelnikoacutew historyjek fandom zdany jest na przyjęcie w swoje szeregi osoacuteb spoza docelowej grupy wiekowej obecnie dojrzałych do konstruktywnej dyskusji na temat komiksoacutew

Wysoce zastanawiająca jest postawa wydawcy ktoacutery uważa że drukowanie klasycznych historyjek wpływa negatywnie na sprzedaż czasopism zapomina się że starsze komiksy wcale nie ustępujące nowym pod względem formy są po-nadczasowe ze względu na uniwersalność ich przesłania Można rzec iż bieżące produkcje nie odznaczają się żadnym dydaktyzmem jako że usilnie proacutebuje się odmłodzić wizerunek bohateroacutew tak aby ułatwić czytelnikom utożsamienie się z daną postacią Stanowi to przyczynek do dyskusji ktoacuterej podejmujemy się na łamach niniejszego numeru artykułem Dlaczego warto czytać komiksy Disneya

Należy roacutewnież zwroacutecić uwagę na datę wydania nowego DiPola ponownie pretekstem do ukazania się wersji drukowanej jest Międzynarodowy festiwal komiksu i gier w łodzi ktoacutery w tym roku gości samego Dona rosę Nic nie wskazywało że mimo słabnącej popularności komiksoacutew Disneya marzenie pol-skich fanoacutew tego twoacutercy zostanie spełnione z okazji tego jakże nieoczekiwanego święta komiksowego przygotowaliśmy toplistę najbardziej wyroacuteżniających się komiksoacutew Dona oraz pełen jego życiorys (wraz z reprintem pierwszej części wydanej w poprzednim numerze) ktoacutery publikujemy jako dodatek specjalny

Serdecznie zapraszamy do lektury oraz do odwiedzania naszej strony interne-towej wwwfanzindipolpl

R E D A K C J Azespoacuteł redakcyjny Krzysztof Foltyn (redaktor naczelny)

Agata Mikucka Mikołaj Szafrańskikorekta okładka Agata Mikucka bull Logo Łukasz Osman

Skład i łamanie Mikołaj Szafrańskikontakt fanzindipolgmailcom

Od redakCJi

DIPOL - NUMER DRUGI4

66-leCie pOSTaCi SkNeruSa Sknerus kreatorem rzeczywistości

W bieżącym roku przypada jubileusz 66 ndash lecia obecności w komiksowym świecie

Sknerusa Mckwacza ten arogancki staruszek bogacz i awanturnik ambicjoner kolekcjonerstwa skarboacutew oraz przygoacuted niewolnik małostkowych dziwactw i jednocześnie wielkodusznych gestoacutew jest od lat dla milionoacutew czytelnikoacutew postacią eks-cytującą fenomen jego popularności jest zagad-ką do rozwikłania ktoacuterej nie można podjąć się bez głębokiej znajomości kontekstu kulturowego a nawet istoty natury ludzkiej badania takie by-łyby z pewnością fascynujące ciekawe natomiast mogą być własne przemyślenia tej kwestii na pod-stawie wrażeń czytelniczych oraz zawsze przydat-nej intuicji

z relacji rysownika carla barksa ktoacutery po-wołał do komiksowego życia Sknerusa znamy powody debiutu tej postaci W latach czterdzie-stych wyczerpywała się inwencja autoroacutew hi-storyjek z kaczorem Donaldem w kreowaniu nowych przygoacuted pojawiały się nowe postacie ktoacutere urozmaicały uniwersum bohaterowie prze-żywali eskapady w egzotycznych zakątkach glo-bu ale akcji brakowało rozmachu i głębi Nieme kino podczas gdy świat ekscytował się filmami z dźwiękiem odbiorcy komiksoacutew potrzebowa-li czegoś więcej niż teatr marionetek poruszany wydumanymi w pocie czoła okolicznościami barks powiedział o Sknerusie Trudno było mi wymyślić coś nowego co moacutegłby zrobić Donald Nagle pojawiła się nowa postać na ktoacuterej mogłem się skupić przez kilka następnych lat ta szczera wypowiedź rysownika zdaje się być kluczem do zrozumienia istoty charakteru nowego bohatera Samym swoim pojawieniem się zaczął kreować komiksową rzeczywistość rzecz jasna Skne-rus jest efektem genialnego przebłysku talentu barksa inspirującego się Dickensem ale zjawia-jąc się w komiksie jest już na tyle kompletny że zdejmuje z rysownika część trudoacutew wymyślania kolejnych fabuł i kreuje je własną osobowością W twoacuterczości komiksowej była to prawdziwa re-wolucja Wcześniej akcja historyjek nie jest ini-

cjowana przez kaczora Nawet w kultowym Lost in the Andes (vide Carl Barks poleca DiPol nr 1) Donald i Siostrzeńcy wyruszają na poszukiwanie kanciastych kur zmuszeni okolicznościami egzy-stencji

Narodziny gwiazdy

Sknerus zadebiutował w Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009) w 1947 roku ekscentrycz-ny stary bogacz postanawia zażartować ze swo-ich krewnych i w tym celu wynajmuje im willę w goacuterach gdzie mają spędzić boże Narodzenie Ma zamiar przestraszyć ich przebierając się za niedźwiedzia Historyjka pokazuje że centusio-wi brakowało towarzystwa krewnych Wskazuje na to monolog podczas ktoacuterego kaczor opowiada o nienawiści do całego świata ale zaznacza że moacutegłby polubić dzielnego kaczora Dlatego chce poddać Donalda proacutebie odwagi Sknerus został stworzony przez rysownika jedynie na potrzeby tej konkretnej historii jego pierwowzorem jest Scrooge z Wigilijnej opowieści Dickensa po-twierdza to sam twoacuterca carl barks Wydawni-ctwo chciało żebym narysował historyjkę o Bo-żym Narodzeniu Rozglądając się za inspiracją zacząłem myśleć o wspaniałej opowieści Wigi-lijnej Dickensa opowiadającej o Scroogersquou Byłem

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

947

DIPOL - NUMER DRUGI 5

wtedy jak złodziej czerpiący z czyjegoś pomysłu ale dzięki temu powstała postać bogatego wujka Donalda zgorzkniały starzec u schyłku życia poszukujący rodzinnego ciepła i akceptacji to jednak osobnik pozbawiony witalności koniecz-nej do kariery w kaczogrodzkim uniwersum Wprawdzie Sknerus sprawdza się w tej historyjce ale barks wyraża niedosyt Sknerus w christmas on bear Mountain był po prostu pierwszym po-mysłem na postać starego i bogatego wuja ktoacutery wpadł mi do głowy Uczyniłem go jednak zbyt sta-rym i słabym Poacuteźniej doszedłem do wniosku że powinien być bardziej aktywny Taki staruszek nie moacutegł robić rzeczy ktoacutere chciałem by robił

Właściwej witalności nabiera Sknerus w na-stępnych opowieściach A Christmas for Shack-town (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Do-nald 52-532008) wydany w roku 1952 to kolejny komiks o tematyce bożonarodzeniowej w ktoacuterej Sknerus odgrywa ważną rolę poruszeni wido-kiem ubogiej dzielnicy Siotrzeńcy chcą zorgani-zować zbioacuterkę pieniędzy na świąteczne przyjęcie dla zamieszkujących ją dzieci Sknerus poproszo-ny o pomoc w przedsięwzięciu odmawia sfinan-sowania zakupu zabawek albowiem uważa to za marnotrawstwo W komiksie tym jawi się jako czarny charakter ktoacutery dostaje nauczkę za to że nie chciał podzielić się swym majątkiem z bied-nymi znowu pojawia się motyw Scroogersquoa ale nasz bohater jest zdecydowanie bardziej żywotny

genialne w swojej prostocie włączenie bogate-go wujka w kacze uniwersum przyniosło nadspo-dziewanie dobry rezultat Dodało wiarygodności

najbardziej szaleńczym eskapadom ktoacutere zawsze może sfinansować taki sponsor Wychodziło tak-że naprzeciw tajonym w czytelniku pragnieniu posiadania bogatego wuja ktoacutery odmieni sza-rą codzienność w pasjonującą drogę sukcesu Wydawnictwo Western publishing zauważyło w 1952 roku że sprzedaż komiksoacutew rośnie gdy w historyjkach występuje Sknerus zapropono-wano barksowi stworzenie komiksu w ktoacuterym głoacutewnym bohaterem będzie Mckwacz z perspek-tywą dalszych wydań historii o jego przygodach twoacuterca obawiał się jednak że stworzona przez niego postać nie wzbudzi trwałej sympatii posta-nowił wzbogacić wizerunek kaczora wyposażając go w cechy pozytywnie akceptowane przez czy-telnika zabieg ten rysownik uzasadnia Im częś-ciej wykorzystywałem go w swoich historyjkach tym mocniej czułem że nie zawsze mogę przed-stawiać tę postać w złym świetle tak samo jak nie można ciągle eksponować wyłącznie dobrych cech bohatera ndash to po prostu staje się nudne

zamiarem barksa było wyeksponowanie cech charakteru pracowitości oszczędności skrom-ności dzięki ktoacuterym Sknerus zdobył majątek osobiście podzielał poglądy purytaństo ndash pro-testanckiej filozofii wierzył w wartość pracy i ascezy chciał uczynić swego bohatera ideałem bdquoskromnego bogactwardquo z tego prawdopodobnie powodu Sknerus ubiera się w stary surdut i za-miast w pałacu mieszka w surowym skromnym acz dużym Skarbcu W gruncie rzeczy na tych zewnętrznych atrybutach postaci zakończyły się usiłowania barksa w realizacji purytańskiego

ideału Sknerus oczywi-ście wyzwalał się ze swo-jego pierwszego wcielenia inspirowanego Scroogersquom ale w kierunku w pewnym stopniu zupełnie niezależ-nym od twoacutercy

Samokreacja

Wydany w 1952 komiks Only a Poor Old Man to dzieło przełomowe w ktoacute-rym barks istotnie zmienił oblicze swojego bohatera

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI6

W tej historyjce Sknerus nieomal traci cały swoacutej majątek jednak dzię-ki sprytowi i niesamowitej umiejęt-ności pływania w monetach udaje mu się go uratować Donald widząc radość wuja z odzyskania zawartości skarbca nazywa go bdquostarym bied-nym człowiekiemrdquo Sądzi bowiem że ogląda człowieka nieuleczalnie uzależnionego od pieniędzy bogacz odpowiada Nikt nie jest biedny jeśli może czerpać z czegoś przyjemność A ja kocham pływać w swoich pienią-dzach jak ryba ryć w nich jak kret i podrzucać monety nad głową po przeczytaniu tego komiksu czytelnik już nigdy nie spojrzy na Sknerusa jak na skąpe-go cynika opętanego żądzą pieniądza Są one dla niego raczej pożądanym narzędziem przyjemnej zabawy Nie oznacza to oczywiście że Sknerus w minimalnym choćby stopniu zmienił swoją pa-zerność przemiana dotyczy wyłącznie stosunku do gromadzonych bogactw Nie są one celem a środkiem do realizacji zadań ważniejszych jakie one są zgodne z podstawowym etosem amerykańskiego społeczeństwa budowania od-krywania zdobywania i tworzenia barks prag-nąc trwale zakorzenić bogatego wujka w kaczo-grodzkim uniwersum skazany był na dokonanie ewolucji angielskiego skąpca w amerykańskiego pioniera

opowieści o poszukiwaczach złota z klondi-ke oraz historie o bohaterskich kowbojach ktoacute-re barks słyszał w młodości zainspirowały go do stworzenia właśnie takiego a nie innego ży-ciorysu kaczora rysownik opowiada Nigdy nie myślałem o Sknerusie w taki sposoacuteb w jaki my-ślę o milionerach ktoacuterzy nas otaczają Oni zaro-bili swoje pieniądze wykorzystując innych ludzi do pracy Świadomie proacutebowałem sprawić aby wszystko wskazywało na to ze Wujek Sknerus zdobył swoją fortunę w czasach w ktoacuterych świat nie był jeszcze tak zatłoczony kiedy można było po prostu iść w goacutery i odnaleźć tam złoto Histo-ria życia Sknerusa to spełnienie amerykańskiego mitu zaczynał od zawodu pucybuta w Szkocji gdzie zarobił pierwszą dziesięciocentoacutewkę za-czątek i obietnicę przyszłej fortuny Następnie

wyjechał do Stanoacutew gdzie pracował min jako kapitan parostatku kowboj i w końcu jako po-szukiwacz złota w klondike koncepcja pio-nierstwa rozkręca spiralę kreacji i implikuje możliwości ekspansji kaczogrodzkiego uniwer-sum w przeszłość barks a potem wielu innych autoroacutew z upodobaniem zanurza się w te pełne legend i przygoacuted czasy Sknerusowi pozwala to zbudować w pionierskiej przeszłości własny mit W komiksie Back to the Klondike z 1953 roku bohater ma problemy z pamięcią ktoacutere okazu-ją się być rzadką formą amnezji podczas kuracji zaleconej przez lekarza nabiera ochoty na podroacuteż wspomnień i wraz z rodziną rusza do klondike poznajemy w ten sposoacuteb historię młodości Skne-rusa fortunnego poszukiwacza złota a także jego nieszczęśliwej miłości do pełnej temperamentu złotki osobowość naszego bohatera zyskuje peł-ny kształt ktoacutery w fundamentalny sposoacuteb określi rolę i znaczenie jego postaci w dalszym tworzeniu kaczego uniwersum Natura pucybuta spełniają-cego swoacutej sen obieżyświata oraz pioniera wyma-ga posiadania cech charakteru ktoacutere skupiają się na osiąganiu wytyczonych celoacutew zasadniczym ich elementem jest samorealizacja branie losu we własne ręce i przemienianie rzeczywistości we-dług własnej woli umiejętność spełniania ma-rzeń wielbicieli przygoacuted i eksploracji nieznanego prawie z niczego bo z wyszperanych na strychu starych szpargałoacutew wynika u Sknerusa z domi-nującej w jego charakterze woli zmierzania się z wyzwaniami Skutki bywają czasami odmienne

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 4: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI4

66-leCie pOSTaCi SkNeruSa Sknerus kreatorem rzeczywistości

W bieżącym roku przypada jubileusz 66 ndash lecia obecności w komiksowym świecie

Sknerusa Mckwacza ten arogancki staruszek bogacz i awanturnik ambicjoner kolekcjonerstwa skarboacutew oraz przygoacuted niewolnik małostkowych dziwactw i jednocześnie wielkodusznych gestoacutew jest od lat dla milionoacutew czytelnikoacutew postacią eks-cytującą fenomen jego popularności jest zagad-ką do rozwikłania ktoacuterej nie można podjąć się bez głębokiej znajomości kontekstu kulturowego a nawet istoty natury ludzkiej badania takie by-łyby z pewnością fascynujące ciekawe natomiast mogą być własne przemyślenia tej kwestii na pod-stawie wrażeń czytelniczych oraz zawsze przydat-nej intuicji

z relacji rysownika carla barksa ktoacutery po-wołał do komiksowego życia Sknerusa znamy powody debiutu tej postaci W latach czterdzie-stych wyczerpywała się inwencja autoroacutew hi-storyjek z kaczorem Donaldem w kreowaniu nowych przygoacuted pojawiały się nowe postacie ktoacutere urozmaicały uniwersum bohaterowie prze-żywali eskapady w egzotycznych zakątkach glo-bu ale akcji brakowało rozmachu i głębi Nieme kino podczas gdy świat ekscytował się filmami z dźwiękiem odbiorcy komiksoacutew potrzebowa-li czegoś więcej niż teatr marionetek poruszany wydumanymi w pocie czoła okolicznościami barks powiedział o Sknerusie Trudno było mi wymyślić coś nowego co moacutegłby zrobić Donald Nagle pojawiła się nowa postać na ktoacuterej mogłem się skupić przez kilka następnych lat ta szczera wypowiedź rysownika zdaje się być kluczem do zrozumienia istoty charakteru nowego bohatera Samym swoim pojawieniem się zaczął kreować komiksową rzeczywistość rzecz jasna Skne-rus jest efektem genialnego przebłysku talentu barksa inspirującego się Dickensem ale zjawia-jąc się w komiksie jest już na tyle kompletny że zdejmuje z rysownika część trudoacutew wymyślania kolejnych fabuł i kreuje je własną osobowością W twoacuterczości komiksowej była to prawdziwa re-wolucja Wcześniej akcja historyjek nie jest ini-

cjowana przez kaczora Nawet w kultowym Lost in the Andes (vide Carl Barks poleca DiPol nr 1) Donald i Siostrzeńcy wyruszają na poszukiwanie kanciastych kur zmuszeni okolicznościami egzy-stencji

Narodziny gwiazdy

Sknerus zadebiutował w Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009) w 1947 roku ekscentrycz-ny stary bogacz postanawia zażartować ze swo-ich krewnych i w tym celu wynajmuje im willę w goacuterach gdzie mają spędzić boże Narodzenie Ma zamiar przestraszyć ich przebierając się za niedźwiedzia Historyjka pokazuje że centusio-wi brakowało towarzystwa krewnych Wskazuje na to monolog podczas ktoacuterego kaczor opowiada o nienawiści do całego świata ale zaznacza że moacutegłby polubić dzielnego kaczora Dlatego chce poddać Donalda proacutebie odwagi Sknerus został stworzony przez rysownika jedynie na potrzeby tej konkretnej historii jego pierwowzorem jest Scrooge z Wigilijnej opowieści Dickensa po-twierdza to sam twoacuterca carl barks Wydawni-ctwo chciało żebym narysował historyjkę o Bo-żym Narodzeniu Rozglądając się za inspiracją zacząłem myśleć o wspaniałej opowieści Wigi-lijnej Dickensa opowiadającej o Scroogersquou Byłem

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

947

DIPOL - NUMER DRUGI 5

wtedy jak złodziej czerpiący z czyjegoś pomysłu ale dzięki temu powstała postać bogatego wujka Donalda zgorzkniały starzec u schyłku życia poszukujący rodzinnego ciepła i akceptacji to jednak osobnik pozbawiony witalności koniecz-nej do kariery w kaczogrodzkim uniwersum Wprawdzie Sknerus sprawdza się w tej historyjce ale barks wyraża niedosyt Sknerus w christmas on bear Mountain był po prostu pierwszym po-mysłem na postać starego i bogatego wuja ktoacutery wpadł mi do głowy Uczyniłem go jednak zbyt sta-rym i słabym Poacuteźniej doszedłem do wniosku że powinien być bardziej aktywny Taki staruszek nie moacutegł robić rzeczy ktoacutere chciałem by robił

Właściwej witalności nabiera Sknerus w na-stępnych opowieściach A Christmas for Shack-town (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Do-nald 52-532008) wydany w roku 1952 to kolejny komiks o tematyce bożonarodzeniowej w ktoacuterej Sknerus odgrywa ważną rolę poruszeni wido-kiem ubogiej dzielnicy Siotrzeńcy chcą zorgani-zować zbioacuterkę pieniędzy na świąteczne przyjęcie dla zamieszkujących ją dzieci Sknerus poproszo-ny o pomoc w przedsięwzięciu odmawia sfinan-sowania zakupu zabawek albowiem uważa to za marnotrawstwo W komiksie tym jawi się jako czarny charakter ktoacutery dostaje nauczkę za to że nie chciał podzielić się swym majątkiem z bied-nymi znowu pojawia się motyw Scroogersquoa ale nasz bohater jest zdecydowanie bardziej żywotny

genialne w swojej prostocie włączenie bogate-go wujka w kacze uniwersum przyniosło nadspo-dziewanie dobry rezultat Dodało wiarygodności

najbardziej szaleńczym eskapadom ktoacutere zawsze może sfinansować taki sponsor Wychodziło tak-że naprzeciw tajonym w czytelniku pragnieniu posiadania bogatego wuja ktoacutery odmieni sza-rą codzienność w pasjonującą drogę sukcesu Wydawnictwo Western publishing zauważyło w 1952 roku że sprzedaż komiksoacutew rośnie gdy w historyjkach występuje Sknerus zapropono-wano barksowi stworzenie komiksu w ktoacuterym głoacutewnym bohaterem będzie Mckwacz z perspek-tywą dalszych wydań historii o jego przygodach twoacuterca obawiał się jednak że stworzona przez niego postać nie wzbudzi trwałej sympatii posta-nowił wzbogacić wizerunek kaczora wyposażając go w cechy pozytywnie akceptowane przez czy-telnika zabieg ten rysownik uzasadnia Im częś-ciej wykorzystywałem go w swoich historyjkach tym mocniej czułem że nie zawsze mogę przed-stawiać tę postać w złym świetle tak samo jak nie można ciągle eksponować wyłącznie dobrych cech bohatera ndash to po prostu staje się nudne

zamiarem barksa było wyeksponowanie cech charakteru pracowitości oszczędności skrom-ności dzięki ktoacuterym Sknerus zdobył majątek osobiście podzielał poglądy purytaństo ndash pro-testanckiej filozofii wierzył w wartość pracy i ascezy chciał uczynić swego bohatera ideałem bdquoskromnego bogactwardquo z tego prawdopodobnie powodu Sknerus ubiera się w stary surdut i za-miast w pałacu mieszka w surowym skromnym acz dużym Skarbcu W gruncie rzeczy na tych zewnętrznych atrybutach postaci zakończyły się usiłowania barksa w realizacji purytańskiego

ideału Sknerus oczywi-ście wyzwalał się ze swo-jego pierwszego wcielenia inspirowanego Scroogersquom ale w kierunku w pewnym stopniu zupełnie niezależ-nym od twoacutercy

Samokreacja

Wydany w 1952 komiks Only a Poor Old Man to dzieło przełomowe w ktoacute-rym barks istotnie zmienił oblicze swojego bohatera

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI6

W tej historyjce Sknerus nieomal traci cały swoacutej majątek jednak dzię-ki sprytowi i niesamowitej umiejęt-ności pływania w monetach udaje mu się go uratować Donald widząc radość wuja z odzyskania zawartości skarbca nazywa go bdquostarym bied-nym człowiekiemrdquo Sądzi bowiem że ogląda człowieka nieuleczalnie uzależnionego od pieniędzy bogacz odpowiada Nikt nie jest biedny jeśli może czerpać z czegoś przyjemność A ja kocham pływać w swoich pienią-dzach jak ryba ryć w nich jak kret i podrzucać monety nad głową po przeczytaniu tego komiksu czytelnik już nigdy nie spojrzy na Sknerusa jak na skąpe-go cynika opętanego żądzą pieniądza Są one dla niego raczej pożądanym narzędziem przyjemnej zabawy Nie oznacza to oczywiście że Sknerus w minimalnym choćby stopniu zmienił swoją pa-zerność przemiana dotyczy wyłącznie stosunku do gromadzonych bogactw Nie są one celem a środkiem do realizacji zadań ważniejszych jakie one są zgodne z podstawowym etosem amerykańskiego społeczeństwa budowania od-krywania zdobywania i tworzenia barks prag-nąc trwale zakorzenić bogatego wujka w kaczo-grodzkim uniwersum skazany był na dokonanie ewolucji angielskiego skąpca w amerykańskiego pioniera

opowieści o poszukiwaczach złota z klondi-ke oraz historie o bohaterskich kowbojach ktoacute-re barks słyszał w młodości zainspirowały go do stworzenia właśnie takiego a nie innego ży-ciorysu kaczora rysownik opowiada Nigdy nie myślałem o Sknerusie w taki sposoacuteb w jaki my-ślę o milionerach ktoacuterzy nas otaczają Oni zaro-bili swoje pieniądze wykorzystując innych ludzi do pracy Świadomie proacutebowałem sprawić aby wszystko wskazywało na to ze Wujek Sknerus zdobył swoją fortunę w czasach w ktoacuterych świat nie był jeszcze tak zatłoczony kiedy można było po prostu iść w goacutery i odnaleźć tam złoto Histo-ria życia Sknerusa to spełnienie amerykańskiego mitu zaczynał od zawodu pucybuta w Szkocji gdzie zarobił pierwszą dziesięciocentoacutewkę za-czątek i obietnicę przyszłej fortuny Następnie

wyjechał do Stanoacutew gdzie pracował min jako kapitan parostatku kowboj i w końcu jako po-szukiwacz złota w klondike koncepcja pio-nierstwa rozkręca spiralę kreacji i implikuje możliwości ekspansji kaczogrodzkiego uniwer-sum w przeszłość barks a potem wielu innych autoroacutew z upodobaniem zanurza się w te pełne legend i przygoacuted czasy Sknerusowi pozwala to zbudować w pionierskiej przeszłości własny mit W komiksie Back to the Klondike z 1953 roku bohater ma problemy z pamięcią ktoacutere okazu-ją się być rzadką formą amnezji podczas kuracji zaleconej przez lekarza nabiera ochoty na podroacuteż wspomnień i wraz z rodziną rusza do klondike poznajemy w ten sposoacuteb historię młodości Skne-rusa fortunnego poszukiwacza złota a także jego nieszczęśliwej miłości do pełnej temperamentu złotki osobowość naszego bohatera zyskuje peł-ny kształt ktoacutery w fundamentalny sposoacuteb określi rolę i znaczenie jego postaci w dalszym tworzeniu kaczego uniwersum Natura pucybuta spełniają-cego swoacutej sen obieżyświata oraz pioniera wyma-ga posiadania cech charakteru ktoacutere skupiają się na osiąganiu wytyczonych celoacutew zasadniczym ich elementem jest samorealizacja branie losu we własne ręce i przemienianie rzeczywistości we-dług własnej woli umiejętność spełniania ma-rzeń wielbicieli przygoacuted i eksploracji nieznanego prawie z niczego bo z wyszperanych na strychu starych szpargałoacutew wynika u Sknerusa z domi-nującej w jego charakterze woli zmierzania się z wyzwaniami Skutki bywają czasami odmienne

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 5: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 5

wtedy jak złodziej czerpiący z czyjegoś pomysłu ale dzięki temu powstała postać bogatego wujka Donalda zgorzkniały starzec u schyłku życia poszukujący rodzinnego ciepła i akceptacji to jednak osobnik pozbawiony witalności koniecz-nej do kariery w kaczogrodzkim uniwersum Wprawdzie Sknerus sprawdza się w tej historyjce ale barks wyraża niedosyt Sknerus w christmas on bear Mountain był po prostu pierwszym po-mysłem na postać starego i bogatego wuja ktoacutery wpadł mi do głowy Uczyniłem go jednak zbyt sta-rym i słabym Poacuteźniej doszedłem do wniosku że powinien być bardziej aktywny Taki staruszek nie moacutegł robić rzeczy ktoacutere chciałem by robił

Właściwej witalności nabiera Sknerus w na-stępnych opowieściach A Christmas for Shack-town (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Do-nald 52-532008) wydany w roku 1952 to kolejny komiks o tematyce bożonarodzeniowej w ktoacuterej Sknerus odgrywa ważną rolę poruszeni wido-kiem ubogiej dzielnicy Siotrzeńcy chcą zorgani-zować zbioacuterkę pieniędzy na świąteczne przyjęcie dla zamieszkujących ją dzieci Sknerus poproszo-ny o pomoc w przedsięwzięciu odmawia sfinan-sowania zakupu zabawek albowiem uważa to za marnotrawstwo W komiksie tym jawi się jako czarny charakter ktoacutery dostaje nauczkę za to że nie chciał podzielić się swym majątkiem z bied-nymi znowu pojawia się motyw Scroogersquoa ale nasz bohater jest zdecydowanie bardziej żywotny

genialne w swojej prostocie włączenie bogate-go wujka w kacze uniwersum przyniosło nadspo-dziewanie dobry rezultat Dodało wiarygodności

najbardziej szaleńczym eskapadom ktoacutere zawsze może sfinansować taki sponsor Wychodziło tak-że naprzeciw tajonym w czytelniku pragnieniu posiadania bogatego wuja ktoacutery odmieni sza-rą codzienność w pasjonującą drogę sukcesu Wydawnictwo Western publishing zauważyło w 1952 roku że sprzedaż komiksoacutew rośnie gdy w historyjkach występuje Sknerus zapropono-wano barksowi stworzenie komiksu w ktoacuterym głoacutewnym bohaterem będzie Mckwacz z perspek-tywą dalszych wydań historii o jego przygodach twoacuterca obawiał się jednak że stworzona przez niego postać nie wzbudzi trwałej sympatii posta-nowił wzbogacić wizerunek kaczora wyposażając go w cechy pozytywnie akceptowane przez czy-telnika zabieg ten rysownik uzasadnia Im częś-ciej wykorzystywałem go w swoich historyjkach tym mocniej czułem że nie zawsze mogę przed-stawiać tę postać w złym świetle tak samo jak nie można ciągle eksponować wyłącznie dobrych cech bohatera ndash to po prostu staje się nudne

zamiarem barksa było wyeksponowanie cech charakteru pracowitości oszczędności skrom-ności dzięki ktoacuterym Sknerus zdobył majątek osobiście podzielał poglądy purytaństo ndash pro-testanckiej filozofii wierzył w wartość pracy i ascezy chciał uczynić swego bohatera ideałem bdquoskromnego bogactwardquo z tego prawdopodobnie powodu Sknerus ubiera się w stary surdut i za-miast w pałacu mieszka w surowym skromnym acz dużym Skarbcu W gruncie rzeczy na tych zewnętrznych atrybutach postaci zakończyły się usiłowania barksa w realizacji purytańskiego

ideału Sknerus oczywi-ście wyzwalał się ze swo-jego pierwszego wcielenia inspirowanego Scroogersquom ale w kierunku w pewnym stopniu zupełnie niezależ-nym od twoacutercy

Samokreacja

Wydany w 1952 komiks Only a Poor Old Man to dzieło przełomowe w ktoacute-rym barks istotnie zmienił oblicze swojego bohatera

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI6

W tej historyjce Sknerus nieomal traci cały swoacutej majątek jednak dzię-ki sprytowi i niesamowitej umiejęt-ności pływania w monetach udaje mu się go uratować Donald widząc radość wuja z odzyskania zawartości skarbca nazywa go bdquostarym bied-nym człowiekiemrdquo Sądzi bowiem że ogląda człowieka nieuleczalnie uzależnionego od pieniędzy bogacz odpowiada Nikt nie jest biedny jeśli może czerpać z czegoś przyjemność A ja kocham pływać w swoich pienią-dzach jak ryba ryć w nich jak kret i podrzucać monety nad głową po przeczytaniu tego komiksu czytelnik już nigdy nie spojrzy na Sknerusa jak na skąpe-go cynika opętanego żądzą pieniądza Są one dla niego raczej pożądanym narzędziem przyjemnej zabawy Nie oznacza to oczywiście że Sknerus w minimalnym choćby stopniu zmienił swoją pa-zerność przemiana dotyczy wyłącznie stosunku do gromadzonych bogactw Nie są one celem a środkiem do realizacji zadań ważniejszych jakie one są zgodne z podstawowym etosem amerykańskiego społeczeństwa budowania od-krywania zdobywania i tworzenia barks prag-nąc trwale zakorzenić bogatego wujka w kaczo-grodzkim uniwersum skazany był na dokonanie ewolucji angielskiego skąpca w amerykańskiego pioniera

opowieści o poszukiwaczach złota z klondi-ke oraz historie o bohaterskich kowbojach ktoacute-re barks słyszał w młodości zainspirowały go do stworzenia właśnie takiego a nie innego ży-ciorysu kaczora rysownik opowiada Nigdy nie myślałem o Sknerusie w taki sposoacuteb w jaki my-ślę o milionerach ktoacuterzy nas otaczają Oni zaro-bili swoje pieniądze wykorzystując innych ludzi do pracy Świadomie proacutebowałem sprawić aby wszystko wskazywało na to ze Wujek Sknerus zdobył swoją fortunę w czasach w ktoacuterych świat nie był jeszcze tak zatłoczony kiedy można było po prostu iść w goacutery i odnaleźć tam złoto Histo-ria życia Sknerusa to spełnienie amerykańskiego mitu zaczynał od zawodu pucybuta w Szkocji gdzie zarobił pierwszą dziesięciocentoacutewkę za-czątek i obietnicę przyszłej fortuny Następnie

wyjechał do Stanoacutew gdzie pracował min jako kapitan parostatku kowboj i w końcu jako po-szukiwacz złota w klondike koncepcja pio-nierstwa rozkręca spiralę kreacji i implikuje możliwości ekspansji kaczogrodzkiego uniwer-sum w przeszłość barks a potem wielu innych autoroacutew z upodobaniem zanurza się w te pełne legend i przygoacuted czasy Sknerusowi pozwala to zbudować w pionierskiej przeszłości własny mit W komiksie Back to the Klondike z 1953 roku bohater ma problemy z pamięcią ktoacutere okazu-ją się być rzadką formą amnezji podczas kuracji zaleconej przez lekarza nabiera ochoty na podroacuteż wspomnień i wraz z rodziną rusza do klondike poznajemy w ten sposoacuteb historię młodości Skne-rusa fortunnego poszukiwacza złota a także jego nieszczęśliwej miłości do pełnej temperamentu złotki osobowość naszego bohatera zyskuje peł-ny kształt ktoacutery w fundamentalny sposoacuteb określi rolę i znaczenie jego postaci w dalszym tworzeniu kaczego uniwersum Natura pucybuta spełniają-cego swoacutej sen obieżyświata oraz pioniera wyma-ga posiadania cech charakteru ktoacutere skupiają się na osiąganiu wytyczonych celoacutew zasadniczym ich elementem jest samorealizacja branie losu we własne ręce i przemienianie rzeczywistości we-dług własnej woli umiejętność spełniania ma-rzeń wielbicieli przygoacuted i eksploracji nieznanego prawie z niczego bo z wyszperanych na strychu starych szpargałoacutew wynika u Sknerusa z domi-nującej w jego charakterze woli zmierzania się z wyzwaniami Skutki bywają czasami odmienne

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 6: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI6

W tej historyjce Sknerus nieomal traci cały swoacutej majątek jednak dzię-ki sprytowi i niesamowitej umiejęt-ności pływania w monetach udaje mu się go uratować Donald widząc radość wuja z odzyskania zawartości skarbca nazywa go bdquostarym bied-nym człowiekiemrdquo Sądzi bowiem że ogląda człowieka nieuleczalnie uzależnionego od pieniędzy bogacz odpowiada Nikt nie jest biedny jeśli może czerpać z czegoś przyjemność A ja kocham pływać w swoich pienią-dzach jak ryba ryć w nich jak kret i podrzucać monety nad głową po przeczytaniu tego komiksu czytelnik już nigdy nie spojrzy na Sknerusa jak na skąpe-go cynika opętanego żądzą pieniądza Są one dla niego raczej pożądanym narzędziem przyjemnej zabawy Nie oznacza to oczywiście że Sknerus w minimalnym choćby stopniu zmienił swoją pa-zerność przemiana dotyczy wyłącznie stosunku do gromadzonych bogactw Nie są one celem a środkiem do realizacji zadań ważniejszych jakie one są zgodne z podstawowym etosem amerykańskiego społeczeństwa budowania od-krywania zdobywania i tworzenia barks prag-nąc trwale zakorzenić bogatego wujka w kaczo-grodzkim uniwersum skazany był na dokonanie ewolucji angielskiego skąpca w amerykańskiego pioniera

opowieści o poszukiwaczach złota z klondi-ke oraz historie o bohaterskich kowbojach ktoacute-re barks słyszał w młodości zainspirowały go do stworzenia właśnie takiego a nie innego ży-ciorysu kaczora rysownik opowiada Nigdy nie myślałem o Sknerusie w taki sposoacuteb w jaki my-ślę o milionerach ktoacuterzy nas otaczają Oni zaro-bili swoje pieniądze wykorzystując innych ludzi do pracy Świadomie proacutebowałem sprawić aby wszystko wskazywało na to ze Wujek Sknerus zdobył swoją fortunę w czasach w ktoacuterych świat nie był jeszcze tak zatłoczony kiedy można było po prostu iść w goacutery i odnaleźć tam złoto Histo-ria życia Sknerusa to spełnienie amerykańskiego mitu zaczynał od zawodu pucybuta w Szkocji gdzie zarobił pierwszą dziesięciocentoacutewkę za-czątek i obietnicę przyszłej fortuny Następnie

wyjechał do Stanoacutew gdzie pracował min jako kapitan parostatku kowboj i w końcu jako po-szukiwacz złota w klondike koncepcja pio-nierstwa rozkręca spiralę kreacji i implikuje możliwości ekspansji kaczogrodzkiego uniwer-sum w przeszłość barks a potem wielu innych autoroacutew z upodobaniem zanurza się w te pełne legend i przygoacuted czasy Sknerusowi pozwala to zbudować w pionierskiej przeszłości własny mit W komiksie Back to the Klondike z 1953 roku bohater ma problemy z pamięcią ktoacutere okazu-ją się być rzadką formą amnezji podczas kuracji zaleconej przez lekarza nabiera ochoty na podroacuteż wspomnień i wraz z rodziną rusza do klondike poznajemy w ten sposoacuteb historię młodości Skne-rusa fortunnego poszukiwacza złota a także jego nieszczęśliwej miłości do pełnej temperamentu złotki osobowość naszego bohatera zyskuje peł-ny kształt ktoacutery w fundamentalny sposoacuteb określi rolę i znaczenie jego postaci w dalszym tworzeniu kaczego uniwersum Natura pucybuta spełniają-cego swoacutej sen obieżyświata oraz pioniera wyma-ga posiadania cech charakteru ktoacutere skupiają się na osiąganiu wytyczonych celoacutew zasadniczym ich elementem jest samorealizacja branie losu we własne ręce i przemienianie rzeczywistości we-dług własnej woli umiejętność spełniania ma-rzeń wielbicieli przygoacuted i eksploracji nieznanego prawie z niczego bo z wyszperanych na strychu starych szpargałoacutew wynika u Sknerusa z domi-nującej w jego charakterze woli zmierzania się z wyzwaniami Skutki bywają czasami odmienne

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 7: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 7

od zamierzeń ale najważniejsze to bdquowziąć sprawy we własne ręcerdquo

z pionierskiej przeszłości i kariery pucybuta wynika także skłonność do wspoacutełzawodnictwa Dotyczy to zaroacutewno statusu najbogatszego ka-czora świata jak i innych dziedzin życia W Back to the Klondike Sknerus rywalizuje z złotką w umiejętności poszukiwania złota a w komiksie The Second-Richest Duck (pol O kawałek sznur-ka Kaczor Donald 322010) z 1956 roku długoś-cią kłębka sznurka udowadnia że jest bogatszy od swojego najpoważniejszego konkurenta jakim jest granit forsant czasami pęd do rywalizacji ponosi Sknerusa tak bardzo że sprzeniewierza się głęboko w nim tkwiącej zachłanności do groma-dzenia pieniędzy i z związanego z tym skąpstwa W historyjce Statuesque Spendthrifts (pol Po-mnik Sknerusa Kaczor Donald 81994) wydanej w roku 1952 bohater barksa wspoacutełzawodniczy z pewnym Maharadżą ich rywalizację można odczytać jako konflikt protestanckiej etyki pra-cy z konsumpcyjnym kapitalizmem Wypowiedź Sknerusa z tej historyjki Co za szalony świat O bogactwie człowieka nie świadczy to że je po-siada ale to że je trwoni to reakcja na wieść że media uznały Maharadżę za bogatszego od niego tylko dlatego iż ten przeznaczył wysoką sumę na rzecz budowy ogromnego pomnika korneliusza kwaczaka w kaczogrodzie Nie przeszkadza to Mckwaczowi podjąć rękawicę i prześcigać się z konkurentem w wydawaniu astronomicznych sum na budowę coraz większego i lepszego mo-numentu gdy Maharadża bankrutuje a Donald zwraca Sknerusowi uwagę że moacutegłby dać bieda-kowi parę groszy Sknerus wpada w szał Myślisz że kim ja jestem ndash przeklętym utracjuszem

Wytrwałość cechująca pionieroacutew i poszu-kiwaczy złota w przypadku Mckwacza potęguje się w zawzięte dążenie do celu uczepiwszy się raz jakie-goś pomysłu musi dobrze dostać po głowie aby zrezygnować W roz-maitych przygodach zajad-ły upoacuter staruszka rodzi

wiele konfliktoacutew i jest kanwą wielu zabawnych gagoacutew Świetnie ilustruje to historyjka o tytule The Midas Touch Wiedźma Magika de czar kradnie pierwszą dziesięciocentoacutewkę Sknerusa aby przetopić ją na naszyjnik dający swojemu posiadaczowi dotyk Midasa Akcja komiksu to szaleńczy pościg za złodziejką podstępnie skra-dzionej monety znamienne jest że w gonitwie za ukochanym numizmatem Sknerus nie bacząc na przeszkody wędruje aż na szczyt Wezuwiusza podobna sytuacja miała miejsce w opowieści The Lemming with the Locket z 1955 roku bohater przemierza świat wzdłuż i wszerz w poszukiwa-niu leminga ktoacutery przypadkowo zabrał ze sobą medalion wewnątrz ktoacuterego Sknerus ukrył kar-teczkę z szyfrem do sejfu otwierającego Skarbiec

Sylwetka Mckwacza byłaby niepełna bez przy-pomnienia jego talentoacutew językowych znajomo-ści historii itp Są one zrozumiałe w świetle jego doświadczeń życiowych i profesji obieżyświata zagadką natomiast są zdolności nieosiągalne dla zwykłych śmiertelnikoacutew umiejętność pły-wania w pieniądzach oraz wyczuwania obecności cennych metali W tym gubi się nawet sam carl barks Nie wytłumaczę w jaki sposoacuteb on to robi bo sam nie jestem w stanie tego pojąć czyżby twoacuterca przyznawał że utracił kontrolę nad dzie-łem lub nigdy jej nie posiadał

osobowość Sknerusa wynikająca z połą-czenia skąpego bogacza z mentalnością poszu-kiwacza złota stała się kopalnią inspiracji carl barks konstatuje to następująco Wydaje mi się że lepiej będzie jeśli powiem że Donald jest moją

ulubioną postacią ponieważ jest taki jak moi przyjaciele sąsiedzi

jak ja sam ndash jest po prostu goś-ciem od wszystkiego Jeśli jed-

nak miałbym napisać jakąś historyjkę naprawdę szybko wybrałbym Sknerusa jako

mojego ulubieńca bo moacutegłbym wymyślić opowieść o nim znacz-nie szybciej niż o Donaldzie

(Dlaczego) Coacuteż ponieważ Wujek

copy THE WalT DisnEy COMPany 1953

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 8: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI8

Sknerus moacutegłby szukać pieniędzy albo stoczyć bi-twę z Braćmi Be aby uratować swoacutej majątek On sam jest jak gotowy scenariusz bez konieczności wymyślania go genialna intuicja artysty sprawi-ła że pozwolił Mckwaczowi swobodnie w na-turalny sposoacuteb zaistnieć komiksowym świecie osobowość Sknerusa kreowała się niejako sa-modzielnie a twoacuterca nie silił się na wtłoczenie go w ramy jednoznaczności zważmy fakty Nasz bogaty wujek przyplątał się do kaczogrodzkiego towarzystwa planowany na jeden epizod i wbrew zamierzeniom pozostał na trwałe inspirował twoacutercoacutew a oni obsadzali go w rolach kreatora przygoacuted czyż nasz bohater nie jest prawdziwym demiurgiem rzeczywistości

W krzywych zwierciadłach

od momentu debiutu Mckwacza w kaczo-grodzkim uniwersum po dzień dzisiejszy po-jawia się wiele nieporozumień i przekłamań dotyczących prawdy o jego właściwej naturze kontrowersje budzi charakter jego bogactwa Niektoacuterzy zwłaszcza przedstawiciele szkoły wło-

skiej uważają Sknerusa za typowego przedsta-wiciela wielkiego kapitału ktoacutery majątek zdobył wyzyskując innych barks przeciwstawia się tej opinii i wyjaśnia Sknerus jest całkowicie prze-ciwny systemowi kapitalistycznemu Moacutegłby go zniszczyć w przeciągu jednego roku nie byłoby już żadnej konkurencji ani wolnego rynku Moacuteg-łby wstrzymać to co napędza kapitalizm ndash wy-dawanie pieniędzy Im szybciej się je wydaje tym szybciej rośnie dobrobyt innych Sknerus nigdy nie wydaje niczego więc wszyscy stają się coraz biedniejsi podczas gdy on gromadzi ich majątek z czasem nikt nie będzie miał pieniędzy proacutecz nie-go jednocześnie tłumaczy Musiałem uczynić go kapitalistą inwestującym w kopalnie żeby napę-dzać scenariusze moich historii ale Sknerus moacuteg-łby zniszczyć system kapitalistyczny jak zresztą każdy inny system nie tracąc przy tym skarboacutew ktoacutere zgromadził w ciągu całego swojego życia Niezrozumienie istoty bogactwa Sknerusa jest w sumie mniej poważne niż podejmowane przez pokolenie artystoacutew epoki po-barksowskiej proacute-by jednoznacznego określenia natury kaczora chybione wydają się wszelkie teorie uzasadnia-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

953

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 9: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 9

jące zmiany komiksowego Sknerusa na przełomie lat psychologizowanie o wpływie przebywania z kochającymi bliskimi itp nie brzmi wiarygod-nie W tej kwestii najlepiej odwołać się do mi-strza barks wyjaśnia i zachęca czytelnikoacutew do samodzielnego wyrobienia sobie zdania o na-szym bohaterze Po latach zastanawiałem się czy przedstawiłem jego postać wystarczająco jasno a jednocześnie niezbyt jednoznacznie Czasem my-ślę sobie bdquoPrzypuśćmy że ktoś nigdy nie widział żadnego komiksu z Wujkiem Sknerusem nigdy o nim nie słyszał czy ten ktoś moacutegłby przeczytać taką historię i zrozumieć co motywuje tego starego kaczorardquo () Nie wiem czy udało mi się uczynić pomysł na tę postać czytelnym dla nowych odbior-coacutew Wydaje się że ludzie ktoacuterzy wchodzili w ten sposoacuteb w świat komiksu byli na tyle bystrzy że zaczynali szukać poprzednich opowieści o Skneru-sie żeby mogli budować takie wyobrażenie o nim jakim był naprawdę

Ekspansja mitu w świadomość zbiorową

rosnąca z biegiem lat popularność serii ko-miksowych z udziałem bohateroacutew kaczogrodu spowodowała wrastającą rozpoznawalność po-szczegoacutelnych postaci Wydawcy i komercyjnie nastawiony przemysł powstały wokoacuteł komiksu lansowały oczywiście kaczora Donalda tytuły czasopism na całym świecie koszulki z nadru-kami najrozmaitsze gadżety z jego wizerunkiem wreszcie słynna guma do żucia zwana potocznie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

bdquodonaldoacutewąrdquo budowały i utrwalały w świadomo-ści zbiorowej legendę głoacutewnego bohatera kaczego uniwersum paradoksalnie w cieniu tej promocji bez nakładoacutew i spontanicznie wrastał w nią tak-że mit Sknerusa Warto przytoczyć jeszcze jed-ną wypowiedź carla barksa oceniającego przy-czyny popularności Mckwacza Myślę że Wujek Sknerus jest tak bardzo popularny dlatego że jest wręcz absurdalnie bogaty Pieniądze nie sprawia-ją że jest arogancki czy pompatyczny Po prostu zabawne jest to że on je gromadzi czyż twoacuter-ca nie był w błędzie Stan majątku sam w sobie rzadko przekłada się na kreację idola Nie mniej w świadomość milionoacutew fakt jego niesamowite-go bogactwa wdrukował się trwale i osiągnął im-ponujący zasięg Świadczą o tym publikacje ame-rykańskiego magazynu forbes zamieszczającego corocznie listę 15 najbogatszych postaci fikcyj-nych od 1947 roku gości tam Sknerus Mckwacz i pnie się w goacuterę rankingu by od roku 2007 stale zajmować dwie pierwsze lokaty podobny inprint jak w przypadku synonimu krezusa zapisało się kojarzenie Mckwacza ze skąpstwem W potocz-nej polszczyźnie nieużytego kolegę często obda-rzamy epitetem bdquoty Sknerusierdquo podobnie w italii włoskie imię Mckwacza bdquopaperonerdquo przeniknęło do mowy zwykłych zjadaczy chleba i oznacza bo-gatą oraz skąpą osobę

barks byłby zdziwiony zaskakującymi czasami powodami popularności wykreowanej postaci z pewnością nie stan majątku ale duma ze szko-ckiego pochodzenia jakim obdarzył twoacuterca na-szego bohatera skłoniły radę Miasta glasgow do wpisania w roku 2007 Sknerusa na listę sławnych

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 10: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI10

mieszkańcoacutew tego grodu A my chyba trochę za-zdrościmy że carl nie uczynił go polakiem

rozwoacutej cywilizacji medialnej okazał się wy-jątkowo korzystny dla ekspansji mitu Sknerusa pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stule-cia podjęto proacutebę przeniesienia scenariuszy bar-ksowskich komiksoacutew na ekran W jej wyniku powstał dobrze znany oacutewczesnemu pokoleniu polskiej młodzieży serial animowany Kacze Opo-wieści twoacutercy kreskoacutewki zrezygnowali z obec-ności Donalda w tym przedsięwzięciu uznali że jego postać nie zawładnie wyobraźnią młodego odbiorcy W głoacutewnej roli obsadzono Mckwacza gwarantowało to bowiem właściwą sztuce filmo-wej dynamikę akcji i dyskretną dydaktykę Serial niemal całkowicie skupiał się na postaci i pasjo-nujących przygodach Sknerusa zastanawiające że w wielu wykorzystanych w kreskoacutewce scena-riuszach barksa w ktoacuterych zgodnie z zamysłem autora pierwotnie nie istniał Mckwacz pojawia się w wersji filmowej Może to oznaczać że nasz bohater atrakcyjnością swojej osoby na użytek nowych form medialnych zaczął uzurpować so-bie ambicję poprawiania dzieł swoich twoacutercoacutew Miłośnikom oryginalnego barksowskiego Skne-rusa przypomniała się zabawa w krzywych zwier-ciadłach i obserwowali ją z obawą oraz lekkim niesmakiem ostatecznie brak postaci Donalda okazał się ograniczeniem dla autoroacutew animacji i zaczęli oni szukać nowych rozwiązań fabu-larnych często niezgodnych z pierwotnym za-

mysłem barksa Serial podbił serca widzoacutew na całym świecie i przyczynił się w istotny sposoacuteb do spopularyzowania Mckwacza w kręgach zde-cydowanie szerszych niż czytelnicy komiksoacutew kreował się bowiem w filmie i telewizji

Sześćdziesiąt sześć lat to kilka pokoleń czytel-nikoacutew fanoacutew filmu i telewizji ktoacuterzy mieli moż-liwość spotkania i poznania Sknerusa część z nich ma do niego stosunek bardzo krytyczny inna zaś obdarza go uwielbieniem ale wszyscy przyznają że jest on postacią fascynującą Mimo roacuteżnych starań nikomu nie udało się zdefinio-wać w pełni jego natury i motywoacutew jakie nim powodują kłopoty z tym mieli i mają rysujący go artyści mamy i będziemy mieli my odbior-cy fenomen popularności Sknerusa tkwi gdzieś głęboko w naszych duszach i bliski jest literackim przypadkom Hucka finna lub kubusia puchat-ka bull

Agata Mikucka

BIBLIOGRAFIAAndrae thomas Carl Barks and the Disney

Comic Book Unmasking the Myth of Modernity university press of Mississippi 2006 str 84-88 93-97 105 136-137 142 144 146 148-149 185-186 Ressurecting The Self-Made Man str 187-226

barks carl Uncle Scrooge And What Makes Him Tick uncle Scrooge 266 Walt Disney Ma-gazine publishing group 1992

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 11: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 11

dlaCzegO WarTO CzYTać kOmikSY diSNeYaW obronie nieprzeciętnej i niedocenionej sztuki

P ojawienie się fanzinu DiPol adresowanego głoacutewnie do polskich fanoacutew komiksu może

budzić kontrowersje wśroacuted pewnych grup czy-telnikoacutew Wynika to z dość czytelnego przesła-nia ideowego będącego zamierzeniem twoacutercoacutew pisma a odbiciem ktoacuterego usiłują być treści ko-lejnych numeroacutew owe ambicje sprowadzają się w istocie do propagowania komiksu disneyow-skiego jako pełnowartościowego gatunku sztuki cennego dla odbiorcoacutew ze względu na autentycz-ne walory estetyczne i poznawcze takie rozu-mienie tego przedsięwzięcia powoduje pragnie-nie możliwie najszerszego grona czytelnikoacutew niezależnie od ich wieku pozycji społecznej czy też znajomości tematu uniwersalność adresatoacutew fanzinu i wspomniane ambicje wywołują wiele niechętnych komentarzy spotykanych na forach internetowych fanoacutew komiksu Warto więc głę-biej uzasadnić ideę twoacutercoacutew Dipola a także prze-konanie o zasadności popularyzowania disney-owskich historyjek

W polsce sztuka komiksowa ma charakter zde-cydowanie niszowy rzeczywiste wprowadzanie jej do szerszego obiegu rozpoczęło się w naszym kraju na początku lat 90 ubiegłego wieku przez tak kroacutetki okres czasu nie zdążyła ona zakorzenić się w ludzkiej świadomości jako uznana dziedzi-na sztuki obecnie popularyzowanie jej przed-stawia się jako zestaw chaotycznego działania związanego z naiwną wiarą w mechanizmy wol-nego rynku także w sferze kultury W stosunku do klasyki gatunku prowadzi to do lekceważenia jej waloroacutew skutkującego ograniczonymi wy-daniami i brakiem poważnej wyzbytej infanty-lizmu krytyki Działalność obecnych na rynku firm wydawniczych i czasopism komiksowych prowadzi generalnie do postępującego obniża-nia jakości oferowanych publikacji Wiąże się to z wybitnie merkantylnym schlebianiem niewyro-bionym gustom odbiorcoacutew takie przedmiotowe traktowanie sztuki komiksowej i jej czytelnikoacutew jest faktycznym deprecjonowaniem i sztuki i jej odbiorcy

W obserwowanej obecnie polityce wydaw-niczej dotyczącej twoacuterczości disneyowskiej do-minuje niskiej jakości marketing lekceważący czytelnikoacutew i skutkujący doborem komiksoacutew mało wartościowych propagowane są historyjki zawierające w fabule udziwnienia mające na celu przyciągnięcie spodziewanego zainteresowania a faktycznie będące gwałtem i profanacją praw-dziwej formy oraz natury myszo-kaczego uni-wersum celem nadrzędnym stało się sprzedanie produktu Nachalność tego procederu niejedno-krotnie sięga śmieszności zjawisko to ilustruje chociażby tekst piosenki z reklamy tygodnika kaczor Donald - Kaczor Donald wiedzą wszyscy to jest ziomo jedwabisty Są komiksy i gadżety nie ma lepszej dziś gazety Kaczor Donald to jest kroacutel Kaczor Donald - mega cool Nawiązując do sty-listyki subkultury hiphopowcoacutew marketingow-cy afiszują podążanie komiksu disneyowskiego z bdquoduchem czasurdquo pomijając kwestię że bdquoduch czasurdquo nigdzie się prawdopodobnie nie wybiera to efekt jest komiczny podobnie rozumując nale-żało by szacownego profesora uniwersytetu ubrać w bojoacutewki i zmusić do wyczynoacutew na deskorolce a tłumy chętnych szturmowałyby mury uczelni

Na szczęście bdquoziomalskardquo stylistyka jest w tym przypadku jedynie chwytem reklamowym ko-miksy publikowane w gazecie są od niej czyste choć zapewne to tyko kwestia czasu Nieodłączne stało się natomiast zachęcanie do nabycia pisma przez wkładanie do każdego numeru wyrafino-wanych gadżetoacutew zabawki typu sztuczna kupa czy słynne smrodliwe bomby o ktoacuterych głośno było w mediach kilka lat temu wprawdzie znik-nęły ze względu na dezaprobatę opinii publicznej ale i obecne bdquododatkirdquo są zdecydowanie wątpliwej jakości Wiązana sprzedaż tego typu rodzi po-nadto podejrzenie czy przypadkiem gazeta nie stała się dodatkiem do gadżetu

bez ogroacutedek trzeba stwierdzić że przy takiej polityce marketingowej większość publikowa-nych historyjek z udziałem kaczek i myszy jest słaba a to z kolei prowadzi do zanikania zain-

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 12: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI12

teresowania disneyowską twoacuterczością czyni się tym szkodę najmłodszym czytelnikom i zasmuca tych ktoacuterzy mają świadomość rzeczywistej war-tości wynikającej z zanurzenia się w to komikso-we uniwersum

utarł się pewien schemat myślowy w odnie-sieniu do komiksu polega on na traktowaniu tej działalności artystycznej jako adresowanej do bdquoubogich duchemrdquo mniej wyrobionych intelek-tualnie i szukających łatwej rozrywki z tego po-wodu ocenia się ją jako sztukę gorszego gatunku i przyjmuje lekceważący stosunek do niej ten schemat jest bliźniaczo podobny do wspoacutełczes-nego nierozumienia istoty średniowiecznej biblii pauperum były to skroacutety biblii w postaci oko-ło dwunastu kart ilustracji okraszonych skrom-nym komentarzem słownym Sądzi się o nich że przeznaczone były dla licznych woacutewczas an-alfabetoacutew fak-tycznie zaś biblia pauperum uży-wana była przez elitę intelektualną do przekazywa-nia ma luczk im prawd religijnych jej wtoacuternym za-stosowaniem była rola wzornika dla artystoacutew mala-rzy i rzeźbiarzy W ma lucz k ich wyrabiała zdol-

ność inteligentnego odbioru sztuki i uczyła koja-rzenia obrazoacutew z tekstem

Wizualizacja przekazu informacji nie jest wy-nalazkiem wspoacutełczesności jego pierwotne ślady znajdujemy już w rysunkach naskalnych Wraz z rozwojem cywilizacji obraz zyskiwał na znacze-niu jako sposoacuteb ujmowania rozumienia i prze-kazywania wiedzy od ilustracji książek i prasy fotografii filmu telewizji dotarliśmy do doby in-ternetu co nie jest obrazem ma wspoacutełcześnie byt wątpliwy zaczynamy natomiast mieć trudności z jego zrozumieniem

komiks w wielkim uproszczeniu to taka wspoacutełczesna biblia pauperum co nie oznacza że łączą je związki następstwa jako efekt ekspresji artystycznej sztuka komiksowa znalazła i znaj-duje tak wielu odbiorcoacutew bo najpełniej w skroacute-conej formie realizuje dialog obrazu i słowa Wy-ważona relacja między nimi wytwarza niezwykle efektywny sposoacuteb przyswajania wiedzy i kontem-plowania rozrywki twoacutercy zaś daje możliwość uczenia prawdy objawiającej się w stwierdzeniu ndash żeby widzieć trzeba wiedzieć

Na zaaplikowaniu tej prostej prawdy już u swoich podstaw - początku zbudowany jest fenomen disneyowskiego uniwersum inaczej niż w innych komiksowych historyjkach czytel-nik od pierwszego kontaktu wie że znalazł się w świecie ktoacutery jest jedynie naśladownictwem rzeczywistości pewność ta jest wizualizowana dziwacznymi kształtami bohateroacutew ktoacutere trud-no odnieść do ludzi lub zwierząt Świadomość ich umowności pozwala widzieć przeżycia dis-

neyowskich po-staci we właści-wym dystansie jaw ią się nam tymi ktoacuterymi są w istocie ndash ak-torami zmyślo-nych opowieści rea l izowanych w starannej sce-nografii udającej realność odczu-cie to zgodne jest z intencjami naj-wybitniejszego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

Czy musiało do tego dojść

Fragment Biblii Pauperum

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 13: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 13

twoacutercy disneyowskich historyjek carla barksa ktoacutery tak je wyjaśnia () miałem [Donalda] za aktora ktoacutery moacutegł zagrać dowolną rolę Moacutegł być Szekspirem tchoacuterzem albo kimkolwiek innym tyl-ko nie mordercą lub zaboacutejcą

twoacutercy disneyowskiego uniwersum przyjmując konwencję transparentnej fikcyjności bohateroacutew dokonali jednocześnie paradoksalnego zabiegu wyposażenia osobowości wykreowanych posta-ci w drobiazgowo konsekwentne cechy tożsa-me ludziom w realnym świecie oacutew paradoks i wspomniana konsekwencja są niezwykle istot-ne całość bowiem sprowadza się do czytelne-go przekazu ndash nasze historyjki są zmyślone ale zawierają prawdę o nas takich jakimi naprawdę jesteśmy Marzymy o przygodach poznawaniu świata sukcesie ale w tym co może się nam zda-rzyć pozostajemy z ułomnościami własnej natury przezwyciężanie ktoacuterych jest trudne a czasami niemożliwe

gottfried Helnwein znany na całym świe-cie artysta po odejściu barksa wypowiedział te słowa Od Kaczora Donalda nauczyłem się wię-cej o życiu niż ze wszystkich szkoacuteł do ktoacuterych uczęszczałem [] W Kaczorze Donaldzie Carla Barksa odnajdujemy swoje własne lęki wątpliwo-ści i słabości swoją głupotę proacuteżność nieprawość zazdrość i łatwowierność Ale i ten sam upoacuter ktoacute-ry napotykamy podnosząc się po każdej porażce i każdej katastrofie przy okazji przytoczenia wy-powiedzi Helnweina należy uwypuklić jeszcze je-den element charakteryzujący klasyczne komiksy disneyowskie jest nim rzetelność twoacutercoacutew wobec własnego dzieła dyktowana poważnym traktowa-niem odbiorcy oto fragment wywiadu jakiego carl barks udzielił brucersquoowi Hamiltonowi - Te-lewizja mierzy w tę samą widownię nawet jeśli mają jakieś bardziej wyszukane programy nie ukazują się one zbyt często Moacutewi się że Lewis Caroll pisał opowieści dla obojętnie jakiego pozio-mu czytelnika ośmiolatek moacutegł je czytać z pozio-mu ośmiolatka dwunastolatek z poziomu dwuna-stolatka i dorosły - z poziomu dorosłego Czy twoje historyjki też takie były

Carl Barks Wychodziło na to że tak Nie że-bym kiedykolwiek myślał że tak się stanie ale właśnie tak to szło udowadniają to reakcje fa-noacutew

W DiPolu przypominana jest często prawda o ogromnym wkładzie historyjek disneyow-skich w rozwoacutej sztuki komiksowej i ich projekcji w kulturę ogoacutelną ludzkości słusznie przyroacutewny-waną do podobnej roli jaką mają baśnie Ander-sena czy postać kubusia puchatka rzecz jasna nie dotyczy to wszystkiego co powstało w cza-sie przebytym od wykreowania disneyowskie-go uniwersum Mamy więc twoacutercoacutew wybitnych i miernych naśladowcoacutew dzieła genialne i histo-ryjki niewarte wzmianki krytyka Warto zatem selekcjonować ten dorobek i popularyzować jego najcenniejsze osiągnięcia

klasyczny komiks disneyowski osiągnął swoje artystyczne wyżyny i zdobył wielką popularność dzięki rozumieniu potrzeb czytelnikoacutew Szacu-nek dla odbiorcy objawia się w walorach estetycz-nych rysunku ekscytujących scenariuszach wy-bornym dowcipie i dyskretnej dydaktyce złożyła się na to praca wielu wybitnych twoacutercoacutew carl barks nazywany Hansem christianem Anderse-nem komiksoacutew genialny rysownik wprowadził manierę dyskretnego dydaktyzmu i wymoacuteg wier-nego odwzorowania realnych zachowań w histo-ryjkach floyd gottfredson artysta skupiony na postaci Mikiego ktoacuterego przedstawił jako idea-listę i optymistę toczącego walkę z nieprzyjazną rzeczywistością tworzył genialne scenariusze mrocznych opowieści i kryminałoacutew ktoacutere zaska-kują czytelnika zwrotami akcji i wielopiętrowoś-cią intrygi romano Scarpa wyeksponował natu-ralne relacje między bohaterami zwroacutecił uwagę na kwestie ich roacuteżnych osobowości admirator wrażliwej uczuciowo natury Sknerusa Don rosa twoacuterca ktoacutery podjął się proacuteby dojrzałej analizy zachowania postaci wprowadzając w swoje histo-ryjki elementy psychologicznych dylematoacutew

Dzięki nim i wielu innym artystom powstała wielka skarbnica z ktoacuterej korzystały pokolenia czytelnikoacutew Dorobek ten nie powinien zostać zapomniany należy go przybliżać jak najwięk-szej liczbie fanoacutew aby stał się ich nauką radością i inspiracją

gottfried Helnwein tak opisuje swoje pierwsze spotkanie z disneyowskim uniwersum - Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 14: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI14

czas była uwięziona pod ziemią Patrzyłem ostroż-nie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwy-czajone do olśniewającego kaczogrodzkiego słoń-ca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarbca Skne-rusa Byłem znoacutew w domu w porządnym świe-cie gdzie można było zostać spłaszczonym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadne-go uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacutełtym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właś-nie spotkałem kogoś kto zmienił moje życie na za-wsze - Kaczora Donalda

Sztuka komiksowa w swej funkcji podstawo-wej jest rozrywką po obrazkowe historyjki się-gamy głoacutewnie z jej potrzeby Są bowiem proste do zrozumienia dla czytelnika w każdym wieku i stanowią idealne wprowadzenie do kojarzenia obrazu ze słowem użycie środkoacutew wizualnych ktoacutere oferuje forma nie jest wymyślne zupełny laik będzie w stanie zorientować się jak przebiega akcja treść jest uniwersalna i łatwa do przyswo-jenia w roacuteżnych kręgach kulturowych kontakt z historyjkami disneyowskimi rozwija wrażli-wość estetyczną i poszerza wyobraźnię W war-

stwie edukacyjnej są doskonałym narzędziem uczenia refleksji i podjęcia wysiłku interpretacyj-nego celują w intelektualne możliwości przecięt-nego dziecka i jednocześnie stwarzają możliwo-ści niespodziewanych odkryć bardzo dojrzałym mentalnie czytelnikom Dowcipne gagi i sytua-cje uczą poczucia humoru Dyskretna dydakty-ka konsekwentnie stawia na wartości właściwego rozroacuteżniania dobra od zła Młody czytelnik znaj-dzie w tym wskazoacutewki kształtowania charakteru człowiek dojrzały przypomnienie że owe roacuteżnice nie są względne

komiks disneyowski w pełni wykorzystał możliwości tkwiące w dialogu obrazu ze sło-wem Można zaryzykować stwierdzenie że nawet jej przekroczył W czasach nam wspoacutełczesnych cywilizacji dyktatu bytoacutew wizualnych stanowi wartość nie do przecenienia w kształtowaniu umiejętności ich opisania i zrozumienia poma-ga zrozumieć świat i nas samych twoacutercy Dipola tym właśnie uzasadniają potrzebę redagowania swojego bdquokonserwatywnegordquo fanzinu bull

Agata Mikucka

Komiksy disneyowskie nie muszą składać się wyłącznie z prostych i chwytliwych rysunkoacutew Powyżej jeden z fenomenalnych poacutełstronicowych bdquosplash panelirdquo Carla Barksa

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

954

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 15: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 15

kaCzY leCz ludzki rzecz kaczogrodzka

W prawdzie komiksowe przygody z disneyowskimi kaczkami koja-

rzą się najczęściej z fabułą fantastycznej lub egzotycznej przygody umiejscowionej w rozmaitych zakątkach globu bazowym miejscem akcji większości historyjek po-zostaje miasto zwane kaczogrodem po-mysłodawcą rodzinnego gniazda Donal-da był genialny carl barks Dzięki temu zabiegowi wprowadzony został domyślny ład tożsamościowy kaczego uniwersum Stworzenie wyjściowej scenerii dla histo-ryjek sprawiło że twoacutercy znacznie szybciej znajdowali pomysł na opowieść zawsze mody-fikując miasto według bieżących potrzeb biorąc pod uwagę ilość twoacutercoacutew korzystających z pomy-słu barksa należy kompleksowo go rozpatrzyć stawiając pytanie - czy możliwości kaczogrodu zostały już doszczętnie wyczerpane

Nazwa miasta jednoznacznie pozwala utoż-samić się z tym miejscem wszystkim kaczym postaciom przez złożenie przymiotnika bdquoka-czyrdquo z leksemem bdquogroacutedrdquo twoacuterca nie uciekł się do parafrazowania określenia powszechnie znanej miejscowości co alienowałoby kaczą popula-cję a przede wszystkim za sprawą swojej her-metyczności byłoby pomysłem jednorazowym przykładowo nazwa typu bdquokaczy jorkrdquo spraw-dziłaby się skutecznie w jednym komiksie ale niekoniecznie w następnych na potrzeby ktoacuterych wymagana byłaby zmiana scenerii koncept na-zwy symbolizuje więc otwarty charakter nowo stworzonej przestrzeni co pozornie ułatwia czytelnikowi zrozumienie charakteru miasta co więcej tak proste rozwiązanie zaowocowało roacutewnież powstaniem nowego życia postaci gdyż coraz bardziej złożone komiksy nie były w sta-nie naśladować zachowań postaci takiego typu jak na filmach kroacutetkometrażowych kaczor Do-nald wraz ze swoimi towarzyszami nie byli od tej pory połączeni pępowiną z Hollywood gwiazdy srebrnego ekranu mieszkały wszak w kalifornii a carl barks postanowił odciąć się od filmowej

przeszłości bohateroacutew by uwiarygodnić ich dla potrzeb rozmaitych przygoacuted toczących się w ka-drach historyjek obrazkowych Słowami twoacutercy - To powstało zwyczajnie z potrzeby Nie wyob-rażałem sobie by Studio Disneya było miejscem zamieszkania wszystkich tych postaci więc dla-czego by nie nazwać go Kaczogrodem - ponieważ tam mieszkają kaczki Donald jako mieszkaniec kaczogrodu miał przeto otrzymać wiarygodną tożsamość co z biegiem czasu pozwoliło przestać postrzegać jego postać wyłącznie w kategoriach bdquośmiesznego zwierzęciardquo

otwierając losową stronę historii obrazkowej toczącej się w kaczogrodzie można zauważyć że artyści dbają o wplecenie w tło kadroacutew innych mieszkańcoacutew miasta Dogmatyczne przywiąza-nie Disneya do konwencji stanowczo zabraniają-cej ukazywania ludzkich wizerunkoacutew wymusi-ła powstanie oryginalnej społeczności Składają się na nią bowiem przede wszystkim stworzenia przypominające ludzi lecz roacuteżniące się od nich nosem - ten na ogoacuteł rysuje się w formie czarne-go guzika czy też kulki co sprawia wrażenie iż kaczogrodzianie mają dużo wspoacutelnego z psami kwestia ich antropomorfizacji tudzież anima-lizacji pozostaje nierozstrzygnięta i stanowi do dziś element sporoacutew w środowisku znawcoacutew ko-miksoacutew Społeczność kaczogrodzka jawi się jako aglomerat roacuteżnorodności gatunkowej nieupośle-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

944

Rok 1944 - pierwsza wzmianka o Kaczogrodzie

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 16: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI16

dzonej względem siebie Warto dodać że disney-owscy bohaterowie często wchodzą w interak-cje z innymi kaczorami czy też innymi ptasimi postaciami W obrazie kaczogrodu nie można doszukiwać się wiarygodnego odzwierciedlenia struktur społecznych takich jak podziały klasowe czy rasowe związane z gatunkiem postaci choć na co wskazuje semantyka miasto należy do ka-czek Dowodem jest burmistrz miasta ktoacuterym zazwyczaj jest prosiak W gruncie rzeczy twoacutercy komiksoacutew nie wykazują zainteresowania studio-waniem mechanizmoacutew życia społecznego być może niektoacuterzy fani byliby skłonni postawić tezę że zroacuteżnicowanie ludności pozwala przekonać odbiorcoacutew (w szczegoacutelności tych młodszych) do idei multikulturalizmu Należy wszakże zauwa-żyć że kaczogrodzian łączy poczucie wspoacutelnoty kulturowej chociażby na płaszczyźnie językowej i lokalizacyjnej roacuteżnorodność gatunkowa nie zaburza więc integralności kaczogrodu ale po-głębia jego potencjał przez dodanie bogatego tła udającego zroacuteżnicowanie społeczne znane z rze-czywistości

Na przykładzie dziesięciostronicowych komik-soacutew carla barksa niosących najczęściej prze-słanie dydaktyczne można zaobserwować że wykreowana przez niego aglomeracja zakomi-cie pozoruje lustrzane odbicie rzeczywistości kaczogroacuted jest w końcu stworzony na kształt świata dobrze znanego czytelnikowi - obecne są w nim wieżowce osiedla czy też budynki użyteczności publicznej Szybko okazuje się też że właścicielem znacznej części umiejsco-wionych tam przedsiębiorstw jest jeden z bo-hateroacutew - wujek Sknerus jego rola w budowie miasta jest zaznaczona chociażby w komik-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1950

sie Statuesque Spendthrifts (pol Pomnik Skne-rusa Kaczor Donald 81994) gdzie pojedynkuje się on z Maharadżą jaksiemastanu w budowa-niu coraz to większych pomnikoacutew korneliusza kwaczaka - założyciela miasta komiks ten do-skonale ujawnia dystans między rzeczywistością a fikcyjnym uniwersum gdyż autor przedstawił sytuację niemożliwą do zrealizowania w żadnym realnym mieście Na jej nieprawdopodobny cha-rakter wskazuje fakt że ostatnie ze stworzonych pomnikoacutew są wykonane w całości z diamentoacutew i złota Wątek ten jest swoistym komentarzem do bezsensownych wyścigoacutew toczonych przez bogaczy ktoacuterzy bezsensownie trwonią dorobek całego życia aby zaspokoić swoje chore ambicje fikcyjny charakter kaczogrodu ukształtowany jako zbliżone odbicie realności pozwala na two-rzenie najbardziej ekstrawaganckich barwnych scen twoacuterca doskonale zdawał sobie sprawę z konieczności zakorzenienia wykreowanej fik-cji w prawdziwych zdarzeniach historycznych W nawiązaniu do czasoacutew pionierskich wploacutetł w scenografię przywoływanego komiksu po-mnik kwaczaka z kolbami kukurydzy

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 17: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 17

zabiegiem uwierzytelniającym wymyślony świat jest szczegoacutełowe przedstawianie najbardziej cha-rakterystycznych obiektoacutew kaczogrodu takich jak Skarbiec Sknerusa z czasem czytelnikom udzielona została wskazoacutewka dotycząca ulokowa-nia miasta - w komiksie The Gilded Man wspo-mniany jest bowiem stan kalisota fakt że ka-czogroacuted leży w Ameryce wydawał się oczywisty ze względu na rodzimy język jakim posługiwały się kaczory - amerykański angielski trudno jed-nak o dotarcie do racjonalnych wnioskoacutew doty-czących usytuowania geograficznego z lektury wielu historyjek wynika iż miasto znajduje się w bliskim sąsiedztwie goacuter oceanu i pustyni Na-zwa stanu w ktoacuterym mieszkają kaczory sugeruje że złożona jest z nazw kalifornii i Minnesoty co zapewne wynika z inklinacji rodzinnych twoacutercy ktoacutery przeżył w nich lwią część życia Lokalizacja ta w niektoacuterych teoriach fanoacutew zajmuje miejsce oregonu w ktoacuterym urodził się barks koncep-cja ta zdaje się chybiona jako że kalisota zosta-ła określona wyraźnie 51 stanem w historyjce Sitting High (pol Droga do gwiazd kD 41994) Amerykanizacja kaczogrodu była niezbędna ze względu głoacutewną grupę odbiorcoacutew produkcji dis-neyowskiej komiksy barksa pierwszą popular-ność zyskały w Stanach zjednoczonych

Aura kaczogrodu stała się tak atrakcyjna i niepowtarzalna że wśroacuted czytelnikoacutew natu-ralne stało się pragnienie znalezienia się w nim jak ujął to artysta gottfried Helnwein Otwar-cie mojego pierwszego komiksu z Kaczorem Do-naldem było jak ujrzenie światła słonecznego dla osoby ktoacutera po katastrofie goacuterniczej przez długi czas była uwięziona pod ziemią Patrzy-łem ostrożnie bowiem moje oczy nie były jeszcze przyzwyczajone do olśniewającego kaczogrodz-kiego słońca Łapczywie wciągałem zapylonymi płucami świeży wiatr ktoacutery wiał od strony skarb-ca Sknerusa Byłem znoacutew w domu w porząd-nym świecie gdzie można było zostać spłaszczo-nym przez walec i przedziurawionym przez kule bez żadnego uszczerbku na zdrowiu W świecie w ktoacuterym wszyscy wyglądali porządnie z żoacuteł-tym dziobem albo czarnym guzikiem zamiast nosa Tam właśnie spotkałem kogoś kto zmie-nił moje życie na zawsze - Kaczora Donalda

Mieszanina fantazji i prawdy ktoacutera ukształto-wała kaczogroacuted złożyła się w fascynujący konglo-merat o ogromnym potencjale interpretacyjnym inicjującym dobre zakotwiczenie wielu nowych pomysłoacutew disneyowskich twoacutercoacutew Mogły się w nim dziać rzeczy nie do zrealizowania w re-alnym świecie ale nie oznaczało to że były nie-wiarygodne w kaczogrodzkim uniwersum Uzna-wałem Kaczogroacuted za magiczne miejsce w ktoacuterym mogła być dowolna pogoda - moacutewi twoacuterca Nie tylko nagłość zmian warunkoacutew atmosferycz-nych jest wyznacznikiem tej magii Składa się na nią także brak określonych granic miasta zaroacutewno pod względem geograficznym jak i za-sobowym każda kolejna historyjka dodawała rozmaite elementy urbanistyczne ktoacutere mogły ale nie musiały być stałą scenerią w ktoacuterej dzie-je się akcja Nie istniała bowiem taka potrzeba a wyjątek od tej reguły stanowiły jedynie stałe miejsca powiązane z zamieszkaniem bohateroacutew (np Skarbiec Sknerusa dom Donalda) twoacutercy komiksoacutew płodnie korzystali z pomysłu barksa lansującego owe niekonsekwencje brak szcze-goacutełowego opisania miasta był bardzo wygodny i nie ograniczał wyobraźni artystoacutew taki stan rzeczy utrzymał się aż do powstania aktywnych grup miłośnikoacutew kaczego uniwersum początko-wo skupionych wokoacuteł carla barksa członkowie fandomu pragnęli usystematyzować kaczogroacuted na podstawie wszystkich dzieł barksowskiego kanonu okazało się to daremne ponieważ bar-dzo łatwo można było zarzucić barksowi twoacutercy miasta niespoacutejności logiczne i niekonsekwencje trudno bowiem analizować fikcyjne i tylko do pewnego stopnia umownie realne miasto w ka-tegoriach logicznych Donaldyści usiłując naśla-dować strukturalistoacutew zapomnieli że kaczogroacuted należy traktować jako ideę uporządkowanie ka-czogrodu tak aby wszyscy artyści mogli się za-stosować do ustalonych zasad jest praktycznie niemożliwe realizacja bardziej ambitnych za-łożeń fabularnych zmusiłaby kaczory do opusz-czenia granic miasta Na niewykonywalność tego przedsięwzięcia wskazuje roacutewnież stosunek The Walt Disney company do swojego komiksowe-go dorobku firma-matka nie przywiązuje dużej wagi do drukowanych przez rozmaite wydawni-ctwa komiksoacutew gdyż w stosunku do innych pro-

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 18: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI18

dukcji zyski z historyjek obrazkowych są mikro-skopijne łatwo więc wywnioskować że nie jest w jej interesie tworzenie kanonu restrykcyjnych zasad ktoacuterego mieliby przestrzegać wszyscy ar-tyści Nadmierne kultywowanie klasyki i trady-cji kaczego miasteczka prowadzi do osłabienia jego inicjacyjnego potencjału albowiem narzuca ograniczenia ktoacutere utrudniają postaciom funk-cjonowanie w wymyślanych scenariuszach gdzie czas i przestrzeń powinny być umownie swobod-ne

Śmiałkiem z grona artystoacutew ktoacutery mimo wszystko podjął się tak karkołomnego zadania jest znany szerszemu gronu polakoacutew Don rosa pragnął on dokonać syntezy na podstawie ko-miksoacutew barksa lecz został zmuszony dopowie-dzieć część szczegoacutełoacutew z historii kaczogrodu posiłkując się inwencją twoacuterczą przykładowo już w 1989r postanowił on przedstawić włas-ną wersję założenia miasta przez korneliusza kwaczaka niejako spełniając marzenia fanoacutew ktoacuterym nigdy nie zostało przedstawione na ten temat żadne wyobrażenie - nawet legendarne (barks wspominał jedynie o forcie ktoacutery znajdo-

wał się na wzgoacuterzu obecnie zajmowanym przez Skarbiec) umieszczając każdą historyjkę barksa na osi czasu (przyjmując że jej rok wydania był roacutewnoznaczny z czasem akcji) rosa siłą rzeczy zdecydował utworzyć porządek logiczny spajają-cy wszystkie przygody stworzone przez swojego mistrza i zabrał się za łatanie niekonsekwencji i niedopowiedzeń przykładowo z pomysłu jed-nego ze swoich fanoacutew postanowił pragmatycznie rozwiązać trzy kwestie - zaistnienia Diodaka na stałe w gronie bohateroacutew powstania Wolframi-ka jego pomocnika oraz katastrofy budowlanej z komiksu A Christmas For Shacktown (pol Opowieść przedświąteczna Kaczor Donald 52-532008) tworząc historię Gyrorsquos First Invention (pol Pierwszy wynalazek KD - Wydanie Specjal-ne 82005) porządkowanie kaczogrodu postawi-ło rosę w pozycji kreatora jego kompletności lecz czy kompletność ta jest potrzebna miastu ktoacutere wyroacuteżnia się swobodą dystansem do rzeczywi-stości roacuteżnorodnością i naturalnością zdefinio-wane przez niego elementy takie jak podziemne bdquostarerdquo miasto ktoacutere stanowi fundament wspoacuteł-czesnego kaczogrodu rozwikłały wiele tajem-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 19: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 19

n i c l e c z przyczyniły się też do odebrania magiczne-go charak-t e r u t a k w y j ą t k o -wego miej-s c a fa n-t a s t yc z ne dla kaczego u n i w e r -s u m b y ł y w ł a ś n i e n i e d o p o -wiedzenia i zawoalo-wanie szczegoacutełoacutew do-tyczących kreacji miej-sca czy zagospodarowania przestrzennego ale dla artysty tak głęboko wielbiącego wkład barksa w tworzenie kaczego świata niemal buchalterski porządek był niezbędnym wymogiem do tworze-nia własnych historii Można bowiem zaryzyko-wać tezę że z wrodzoną dla siebie skromnością rosa nie czułby się dobrze budując własny ka-czogroacuted od podstaw przeto zwracając uwagę na każdy szczegoacuteł musiał uporządkować wizje swo-jego mistrza

trudno o określenie czy w historyjkach obraz-kowych można mieć do czynienia z realizmem magicznym gdyż grafika utrudnia odczytanie czy przedstawione zdarzenia są rzeczywiście ma-giczne acz przedstawione w sposoacuteb realistyczny Niemniej kaczogroacuted dla wygody całej rzeszy twoacutercoacutew musi pozostać miejscem o bliżej niezi-dentyfikowanych wspoacutełrzędnych geograficznych klimacie atmosferycznym i liczbie ludności jest workiem bez dna ponieważ jego elastyczność pozwala stworzyć specjalne warunki na potrzeby pojedynczego komiksu jeżeli ktoacutereś z zapropo-nowanych rozwiązań okazuje się na tyle owocne że stwarza potencjał do ponownego wykorzysta-nia jest ono na ogoacuteł włączane na stałe do kaczo-grodzkiego świata - tak stało się chociażby z vika-rowskim (znanym z historyjek Vicara) uznaniem Donalda za pracownika lokalnej fabryki mar-

garyny Nie jest to jed-n a k ś w i a t utopijny na co mogłaby wsk a z y wać w c z e ś n i e j c y t o w a n a w y pow ied ź g ot t f r i e d a Helnweina każdy z bo-hateroacutew jak dobrze wia-d o m o p o -siada przy-pisanego do siebie wroga

obok kapitalizmu roz-wijanego przez finan-

sowe imperia Mckwacza czy kwakerfellera kwit-nie przestępczość na czele z bandą niezdarnych braci be funkcjonuje roacutewnież koło gospodyń Miejskich walczące o emancypację kobiet Nie-wątpliwie pozostaje jednak światem roacutewnole-głym narażonym na wpływy kultury z rzeczy-wistości (wszak słowami barksa Kaczogroacuted i jego mieszkańcy stanowią część całej światowej kultury i stylu życia) acz bardziej doskonałym - z bezpo-średniego przesłania każdego komiksu nie płyną żadne pesymistyczne wnioski a wręcz przeciw-nie czytelnik jest w stanie chłonąć optymizm płynący ze szczęśliwych bądź humorystycznych zakończeń każdy twoacuterca postrzega kaczogroacuted na swoacutej własny sposoacuteb dopisuje do niego autor-skie elementy a każdy czytelnik jest w stanie od-naleźć w nim cząstkę siebie i zidentyfikować się z tym światem gdyż mimo że jego mieszkańcy nie są wolni od wad skupiają w sobie idee i war-tości (a bezsprzecznie łączy ich umiłowanie dla szczęścia) A środowisko ktoacutere nawet w małej części sprawia wrażenie idealnego nie jest w sta-nie się przeterminować kaczogroacuted jest tworem ponadczasowym i trwać będzie z kaczymi posta-ciami do samego końca ze względu na doskonałe dla tych bohateroacutew uwarunkowania bull

Mikołaj Szafrański

Obraz bdquoJuly Fourth in Duckburgrdquo Carla Barksa przedstawiający kaczogrodzką paradę z okazji święta niepodległości USA

copy THE WalT DisnEy COMPany 1976

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 20: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI20

TOpliSTa kOmikSOacuteW dONa rOSY

W izyta Dona rosy w naszym kraju jest znaczącym wydarzeniem dla polskich

fanoacutew komiksu Niewielu z nich będzie mia-ło okazję na bezpośredni kontakt ze sławnym twoacutercą i poznanie jego ref leksji z doświadczeń artystycznych jesteśmy pewni że pobyt rysow-nika w polsce wzbudzi duże zainteresowanie jego dziełami redakcja Dipola wychodząc naprzeciw tej potrzebie opracowała listę sześciu najlepszych jej zdaniem utworoacutew przygodowych rosy pole-camy ją początkującym miłośnikom komiksoacutew disneyowskich i poddajemy pod osąd koneserom

6 Skarby Krezusa (1995)The Treasury Of CroesusWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

Skarby Krezusa będą z pewnością gratką dla miłośnikoacutew kultury starożytnej W komiksie tym Sknerus postanawia odnaleźć odpowiedź na drą-żące ludzkość pytanie - czy możliwe aby lidyjski kroacutel posiadał przed wiekami majątek przewyż-szający fortunę najbogatszego kaczora świata je-dynym sposobem by rozstrzygnąć tę kwestię jest odnalezienie skarbca antycznego monarchy a to będzie wymagało długich poszukiwań i sporych nakładoacutew finansowych kaczy bogacz nie waha przed ryzykiem straty dużych funduszy byle tyl-

ko bronić tytułu najmajętniejszego w dziejach owe absurdalne ambicje Sknerusa przypomina-ją zachowanie centusia z kroacutetkich komediowych opowiastek carla barksa zakończenie komiksu zawiera dowcipną i błyskotliwą puentę łudząco podobną do tych ktoacuterymi stary mistrz zwykł kończyć swoje opowieści czytanie historyjki zapewnia przednią dawkę humoru i nieco lekko-strawnej dydaktyki

5 Korona Krzyżowcoacutew (2001)The Crown of the Crusader KingsWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

Wśroacuted komiksoacutew rosy historyjka ta wyroacuteżnia się zdecydowanym złamaniem sztampy większo-ści przygodowych opowieści charakterystycznych dla tego autora powtarzalności motywoacutew uży-wanych w jego scenariuszach przeczy korona krzyżowcoacutew prezentując świeżą bo odmien-ną kompozycję fabularną tym razem Sknerus wpada na trop legendarnej korony krzyżow-coacutew jednego z najcenniejszych skarboacutew zako-nu templariuszy odnalezienie jej może jednak wymagać od kaczej rodziny większego wysiłku niż dotychczasowe eskapady skonstruowane na zasadach prostej zagadki detektywistycznej za-kończone sukcesem obecne zazwyczaj w twoacuter-

copy THE WalT DisnEy COMPany 1995

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 21: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 21

czości Dona wtrącenia przybliżające czytelnikom tło historyczne zostały tym razem w naturalny sposoacuteb wplecione w narrację opowieści a wie-dza płynąca z tych dygresyjnych wstawek jest dla czytelnika łatwo przyswajalna interesującym jest że komiks powstał na kilka lat przed kul-minacją mody na templariuszy ktoacuterą wywołała publikacja książki Dana browna Kod Leonadra da Vinci Historyjka nie zawiera bdquowydumanychrdquo sensacji mieszczących wszelkie tajemnice ludzko-ści co znamionuje utwory powstałe w dobie tej swoistej templariuszomanii Wciągająca intryga i niebanalna fabuła sprawią ucztę czytelnikowi i na pewno zaskoczą

4 List z domu (2004)The Old Castlersquos Other Secret or A Letter From HomeWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie Specjalne 62005

tą bezpośrednią kontynuację Korony Krzyżow-coacutew śmiało można nazwać zwieńczeniem sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza twoacuterca sam przyznał że poszukiwania przez kaczą rodzinę legendarnego skarbu templariuszy były jedynie fabularnym pretekstem aby rozświetlić familijne tajemnice i rozliczyć grzechy Sknerusa W Liście z domu autor podejmuje się zadania objaśnienia czytelnikom psychologicznych przyczyn charak-teru Mckwacza Dokonując dogłębnej analizy motywoacutew ktoacutere ukształtowały osobowość pro-tagonisty uzasadnia jego poacuteźniejsze losy zaowo-cowało to pojawieniem się rozbudowanego wątku obyczajowego dla ktoacuterego punktem kulminacyj-nym jest pojednanie Mckwacza z siostrą Matyl-dą podjęcie przez rosę tak nietypowego dla ko-miksu disneyowskiego zagadnienia konsekwencji rodzinnych animozji w połączeniu z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w komiksie zaważyło na popularności dzieła i zaskarbiło mu sympatię ogromnej rzeszy czytelnikoacutew

3 Czarny Rycerz powraca (2004)The Black Knight Glorps AgainW y d a n i e p o l s k i e K a c z o r D o n a l d 2 7 2 0 0 8

Sknerus wypożycza muzeum kaczogrodzkie-mu swoją kolekcję cennych pamiątek zebranych w podroacuteżach po całym świecie zbiory muze-

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

001

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 22: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI22

alne zabezpieczone są przed kradzieżą bardzo skomplikowanymi technicznymi mechanizmami i pułapkami Wzbudzają one zaufanie kaczora ktoacutere ulega nadwątleniu gdy wystawę odwiedza Arszen Lampen słynny z nadzwyczaj-nego sprytu złodziej-dżentelmen zło-czyńca podstępem wykrada Mckwaczowi niezwykłą zbroję pokrytą uniwersalnym rozpuszczalnikiem zdolnym dezintegrować nawet najtrwalszy metal po przywdzianiu pancerza staje się tytułowym czar-nym rycerzem i wyrusza by zniszczyć zawartość skarbca bogacza opi-sywany komiks jest kontynuacją innej historyjki rosy zatytułowanej Czarny Rycerz w ktoacuterej Arszen Lampen debiutuje po-wtoacuterne wykorzysta-n i e t e j postaci ok a z a-ł o s i ę strzałem w dziesiąt-kę Lampen w roli czar-nego chara kteru sprawdza się zna-komicie jako je-dyny jest w stanie d z i ę k i swemu nadzwyczajnemu sprytowi i pomysłowo-ści stać się realnym zagrożeniem dla majątku

Sk nerusa W opowie-ści tej nie-mal przez c a ł y c z a s o b s e r w u -j e m y n a -stępujące

po sobie coraz bar-

dziej despe-rack ie proacuteby

ratowania mienia kaczora przed anta-

gonistą ktoacutery wydaje się niezwyciężony Dzięki

kreatywnym rozwiązaniom i licznym zwrotom akcji tak zbu-

dowana historia nie nuży czytelnika lecz jest ze

strony na stronę staje się coraz bardziej

angażująca trzy-mająca w napię-ciu do samego końca

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

copy THE WalT DisnEy COMPany 2004

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 23: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 23

2 W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali (1999)The Quest for KalevalaWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 32001

kolejna fenomenalna opowieść przygodowa napisana i zilustrowana przez Dona rosę tym razem rysownik funduje kaczym bohaterom epi-cką wyprawę w poszukiwaniu fantastycznego artefaktu występującego w skandynawskiej mi-tologii - magicznego młynka Sampo co czyni tę historię najlepszą spośroacuted innych przygodoacutewek twoacutercy Dowiecie się z recenzji na stronie 24

1 Ostatnia podroacuteż do Dawson (1988)Last Sled to DawsonWydanie polskie $kneru$ - komiksy z Kaczogrodu t 12001 Kaczogroacuted - Don Rosa Komiksy z Kaczogrodu t 22010

Niespodziewane zdarzenie decyduje że

Sknerus udaje się w podroacuteż do miasta Dawson w okolicach ktoacuterego jako młody poszukiwacz

złota zdobył swoje bogactwo rosa świadomie naśladuje konwencję barksowskiego arcydzieła Back to the Klondike (pol Powroacutet do Klondike Kaczor Donald 9-102012) lecz unika przypad-łości charakterystycznych dla wtoacuternych imitacji owe imitatorstwo niewymuszone niewolniczym przywiązaniem do dzieł barksa zdaje się czytel-nikowi przez swą naturalność i polot utworem świeżym na wskroś nowatorskim prowadzi to autora do osiągniecia najwyższego mistrzostwa w dziedzinie twoacuterczości komiksowej bliskiej choć niezupełnie wirtuozerii starego mistrza Niech za rekomendację posłuży opinia niezwy-kle krytycznego wobec swoich prac twoacutercy ktoacute-ry opisywany komiks uważa za jedno ze swoich najlepszych dzieł powroacutet Mckwacza do dzikiej krainy jukonu i jego konfrontacja z dawnym oponentem implikują wspaniałą przygodę ktoacuterej słodko-gorzkie zakończenie na długo pozostanie w pamięci odbiorcoacutew bull

Agata Mikucka

copy THE WalT DisnEy COMPany 1988

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 24: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI24

The Quest for kalevalaScenariusz i rysunki Don Rosa

Pierwsza publikacja Don Rosan parhaita (1999 Finlandia)

Wydanie polskie $kneru$ - Komiksy z Kaczo-grodu t 3 (2001) pod tytułem

W poszukiwaniu źroacutedeł Kalevali

D orobek twoacuterczy takiego luminarza sztuki komiksowej za jakiego uznaje się wspoacuteł-

cześnie Dona rosę jest ogromny głoacutewnie w sen-sie ideowego rozwoju gatunku Mniej imponująca w stosunku do bardziej płodnych artystoacutew ilość historyjek jego autorstwa w ciągu lat urosła także w całkiem pokaźny zbioacuter oczywiste jest że znaj-dziemy w nim bardzo dobre i słabsze dzieła po-szukując najwybitniejszych warto zwroacutecić uwagę na wydaną w roku 1999 historyjkę The Quest for Kalevala W komiksie tym rysownik wyzwala się z maniery naśladownictwa konwencji barksa i niespętany nią tworzy wspaniałe dzieło według swojego pomysłu eksponując własną wrażliwość estetyczną i etyczną fascynacja starym mi-strzem wpędzająca rosę w kolejne konty-nuacje i odwołania do prac barksa zosta-ła tu zapomniana i dzięki temu artysta rozkwita własną oryginalnością The Quest for Kalevala jest pasjonują-cą pełną przygoacuted opowieścią kreśloną przez autora z wyko-rzystaniem odniesień do sta-rych legend i mitoacutew Wzbudza zainteresowanie wielu czytel-nikoacutew a smakosze znajdują w niej wspomnianą wcześ-niej oryginalność autorską

Don rosa znany jest

w świecie komiksoacutew disneyowskich z wykorzy-stywania wątkoacutew historycznych i mitologicznych w swoich przygodoacutewkach podobnie jest w przy-padku tej historyjki W niej twoacuterca sięgnął do fińskiego eposu narodowego kalevali okazją do podjęcia tego tematu była 150 rocznica publika-cji tego sztandarowego dzieła skandynawskiej mitologii było to prawdopodobnie odwzajemnie-nie sympatii z jaką spotykają się komiksy rosy w tej części świata Historia opowiada o trwają-cej przez wieki walce między czarnoksiężnikiem Vaumlinaumlmoumlinenem i wiedźmą Louhi o magiczny młynek Sampo ktoacutery zapewnia swojemu posia-daczowi nieskończone bogactwo oraz pomyśl-ność W komiksie rosy kaczory zostają wplątane w konflikt ktoacuterego przyczyną jest mityczny ar-tefakt

Sknerus przeszukując swoje pamiątki znajduje świstek papieru ktoacutery okazuje się niezapłaconym rachunkiem za naprawę butoacutew wykonaną przez kaczora pewnemu wykładowcy z uniwersytetu fińskich Śpiewakoacutew Ludowych Dzięki porad-nikowi Młodego Skauta Siostrzeńcy dowiadują się że dłużnik Mckwacza był twoacutercą poematu bdquo k a l e v a l ardquo zawierającego stare sagi

i legendy skandynawskie zelektryzowany tą informa-

cją Sknerus postanawia wyruszyć na poszukiwania tajemniczej ma-

chiny dającej nieskończone boga-ctwo a będącej przedmiotem sporu bohateroacutew eposu kaczogrodzianie stają się aktywnymi uczestnikami porachunkoacutew legendarnych istot przebieg akcji wykaże że dobrze

znane komiksowe postacie mają

reCeNzJe kOmikSOacuteWPowszechnie wiadomo że komiksoacutew opowiadających o losach disneyowskich bohateroacutew jest

niezliczona ilość Występuje roacutewnież olbrzymie zroacuteżnicowanie jeśli chodzi o poziom historyjek Owa ilość i jakość powoduje iż fani powinni dzielić się ze sobą wiedzą na ich temat oraz wymieniać

poglądy odnośnie poszczegoacutelnych scenariuszy Wszak nie wszystko warte jest czytania Nasze pismo pragnie ułatwić wymianę tych informacji za pomocą działu do ktoacuterego każdy czytelnik

może nadsyłać recenzje wybranych przez siebie komiksoacutew Pragniemy aby w naszych komiksowych debatach brała udział jak największa liczba uczestnikoacutew Zapraszamy i czekamy na Wasze teksty

Twoacuterca przeprowadził rzetelne badania archiwistyczne aby jak najwierniej przedstawić bohateroacutew fińskiego eposu

copy THE WalT DisnEy COMPany 1999

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 25: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 25

wiele wspoacutelnego charakterologiczne z bohate-rami kalevali

twoacuterca mistrzowsko wykorzystał historię o kalevali w komiksie W The Quest for Kaleva-la zobaczymy nie tylko głoacutewnych bohateroacutew eposu czyli Vaumlinaumlmoumlinena i Louhi ale także inne boacutestwa pojawia się tuoni boacuteg śmierci pod postacią kostuchy oraz ilmarinen twoacuterca Sam-po ktoacutery w komiksie konstruuje je po raz kolej-ny wykorzystując techniczne talenty Diodaka czytelnik ma okazję poznać kalewską nomen-klaturę bowiem język w dialogach boacutestw zo-stał dopasowany do sposobu wysławiania się bohateroacutew podniosłych eposoacutew gdyby rosa pozostał w pętach maniery barksowskiej moacutegł ograniczyć się do uczynienia Sampo kolejnym mitycznym skarbem ktoacutery staje się obiektem zainteresowania Sknerusa porzucając to swoi-ste niewolnictwo wykorzystał fabułę oryginal-nej opowieści i uczynił kaczych bohateroacutew od-twoacutercami roacutel w pojedynku między boacutestwami

Do stworzenia komiksu Don użył nie tylko materiału z samej kalevali zawarł w swojej historyjce także fakty związane z jej badania-mi i upowszechnieniem Wykładowca ktoacuterego spotyka młody Sknerus to postać historyczna elias Loumlnnrot ktoacutery podroacuteżował po finlandii gromadząc pieśni i przekazy ludowe opowiada-jące o bohaterach epopei W 1849 roku opubli-kował zebrane przez siebie materiały w postaci jednego poematu

Warto wspomnieć że rosa w jednym z kadroacutew historyjki wykorzystał dzieło Obro-na Sampo (ang The Defence of Sampo) nama-lowane przez przedstawiciela finśkiego malar-stwa secesyjnego Akseliego gallen-kallelego Artysta ten stworzył serię ilustracji zainspiro-wanych przez opowieść o kalevali oproacutecz jego najbardziej znanego dzieła Don sięgnął także po obraz Wykuwanie Sampo (ang The Forging of the Sampo) ktoacuterego przeroacutebka widnieje na 12 str komiksu odwołanie się do twoacuterczości malarza świadczy o tym że rysownik dogłęb-nie zbadał wszelkie konteksty podjętego tema-tu być może jest w tym coś więcej odsłania swoisty hołd złożony fińskiemu artyście lub estetyczne upodobania rosy Wszak sztuka ko-miksowa bliska jest secesji

Narracja komiksu jest płynna autor nie nadużywał przeskokoacutew czasowych między po-szczegoacutelnymi sekwencjami kadroacutew czytelnik może wczuć się w akcję i towarzyszyć przygo-dom bohateroacutew Niezrozumiałym zgrzytem w harmonijnej opowieści wydaje się wprowa-dzenie sekwencji gagoacutew z ogromnym morskim potworem iku-turso ktoacutery okazuje się być przerośniętą ropuchą to oczywiste że twoacuterca

Obrazy Akseliego Gallen-Kallego (po lewej The Defence of the Sampo po prawej The Forging of The Sampo)

ŹROacuteD

ŁO W

iKiP

EDia

ORG

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 26: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI26

chciał zawrzeć w swojej opowieści element gro-teskowy jednak monstrum samo w sobie nie jest zabawne a potwoacuter i żarty z nim związane jakby wskoczyły z serii filmoacutew o godzilli iku-turso nie stanowi wyzwania nawet dla pechowego i niepo-radnego zwykle Donalda ktoacutery bez problemu radzi sobie z odesłaniem potwora w morską ot-chłań W tak doskonale przemyślanej oraz opra-cowanej historyjce można było spodziewać się bardziej spektakularnego rozwiązania akcji

osłodą wyczynoacutew ropuchy są rysunki przed-stawiające Helsinki Wykonane z ogromną do-kładnością pejzaże miejskie przedstawiają liczne zabytki fińskiej stolicy i dodają komiksowi cen-nych waloroacutew poznawczych

zakończenie komiksu zawiera w sobie typo-wy dla twoacuterczości rosy mocno zaakcentowany morał twoacuterca stara się przekazać czytelnikowi fundamentalną prawdę że dobra materialne nie czynią człowieka szczęśliwym Sknerus rezygnuje z nieustających bogactw dla miłości i przyjaźni bliskich W odroacuteżnieniu od innych znanych nam historyjek kończących się zwykle kroacutetkim dydak-tycznym przesłaniem w podobnym stylu The Qu-est for Kalevala jest w sumie w całości historyjką w rodzaju moralitetu bohaterowie komiksu ak-tywnie uczestnicząc w konflikcie istot z legendy nieustannie poddawani są proacutebom charakteru oraz wyborom między dobrem a złem zainte-resowanie autora mitem o kalevali i wykorzy-stanie jej w komiksie świadczy iż uwolniony od narzuconych sobie pęt konwencji artysta potrafi stworzyć coś naprawdę nowego i oryginalnego pragniecie poznać bliżej wielbionego przez fanoacutew

rosę oraz delektować się przygodami poszukiwaczy Sampo ndash sięgnijcie po The Quest for Kalevala bull

Agata Mikucka

The Seven ghostsScenariusz Ted Osborne

Fabuła i rysunki Floyd GottfredsonInking Ted Thwaites

Opublikowany w 96 paskach gazetowychw okresie 1008-28111936

Wydanie polskie MegaGiga t 34 (2011)pod tytułem Opowieść o siedmiu duchach

C oraz częściej postać Myszki Miki kojarzy się czytelnikom komiksoacutew z rozwiązy-

waniem kryminalnych zagadek i zmaganiami z plagą przestępczości jest to w znacznym stop-niu zasługą włoskiej szkoły scenarzystoacutew ktoacute-rzy upodobali sobie obsadzanie Mikiego w roli detektywa Wymagający odbiorcy krytycznie odnoszą się do tej maniery wskazując na płytki schematyzm większości wspoacutełcześnie pisanych historyjek co ich zdaniem deprecjonuje wartość postaci myszona koronnym argumentem ta-kiej tezy jest przypomnienie początkoacutew kariery głoacutewnego bohatera myszogrodzkich opowieści Datują się one na lata trzydzieste XX wieku gdy za kształt paskoacutew komiksowych z Mikim odpo-wiedzialny był floyd gottfredson twoacuterca zreali-zował woacutewczas kilka historii wcielając głoacutewnego bohatera w rolę detektywa przykładem świet-nego komiksu opisującego rozwiązywanie kry-minalnej zagadki i związanych z tym przygoacuted jest The Seven Ghosts W mojej opinii jest jedną z najlepszych historyjek obrazkowych z Mikim w całej jego karierze Można bowiem odnaleźć w niej prawie wszystkie cechy charakterystyczne dla przygoacuted tej sztandarowej postaci Disneya

Myszogrodzki Sherlock Holmes zrodził się z podświadomych potrzeb czytelnikoacutew W trud-nych czasach Wielkiego kryzysu i szerzenia się rozmaitych patologii w tym szczegoacutelnie groź-nego wzrostu przestępczości w amerykańskim społeczeństwie obywatele potrzebowali herosa pozytywnego wojownika zwalczającego zło Wi-dzieli je obecne we wszystkich sferach życia i nie

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

999

Oproacutecz epickiej przygody w komiksie znajdziemy roacutewnież sporą dawkę nietypowego jak na realia disneyowskie humoru

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 27: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 27

znajdowali recepty na wyeliminowanie roacuteżnych postaci złodziejstwa korupcji itp potrzebą i ma-rzeniem było znalezienie bohatera ktoacutery stanie do walki o dobro przeciwko ogoacutelnemu zdepra-wowaniu Determinacja i chęć pokonania wszyst-kich przestępcoacutew samodzielnie wpisywała się doskonale w zasadę bdquoMyszka Miki kontra reszta światardquo

fabuła przygody skupia się wokoacuteł siedmiu zjaw ktoacutere opanowały willę pułkownika basset-ta Miasto ogarnęła panika nikt nie kwapi się do zbadania sprawy z powodu sparaliżowania strachem początek opowieści obrazuje pewien aspekt ludzkiej natury w tamtych czasach Lu-dzie ukrywają oni swoacutej strach przed duchami przeczą ich istnieniu lecz właśnie takie tłumienie doprowadza do wybuchu histerii na samo wypo-wiedzenie przez Mikiego słowa bdquoduchrdquo podobnie wyglądało podejście społeczeństwa do Wielkie-

go kryzysu - szukano ucieczki od rzeczywistości w zabawie i fikcji filmowej co w rezultacie dopro-wadziło do ożywienia rozwoju popkultury

Miki - osobowość uwielbiająca zagadki i za-wsze skora do pomocy innym widząc jak pło-chliwie do sprawy podchodzi policja zakłada agencję detektywistyczną Wspierają go roacutewni sobie intelektem bdquoinaczejrdquo Donald i goofy ktoacute-rzy nadają komiksowi barw i nie pozwalają na monotonność akcji Na tym naprawdę polega ich asysta albowiem myszon dojdzie do rozwiązania zagadki samodzielnie Wynika z tego wniosek że działania wprowadzające humor nie przekła-dają się na sukces w śledztwie Duet ten mimo że pojawiał się w kadrach komiksowych rzadko został nie bez powodu nazwany w innej histo-rii Helpless Helpers (dosł bdquonieporadni pomocni-cybdquo) parę roacuteżni stosunek do duchoacutew goofy jest nieświadomy zagrożenia nawiązuje ze zmorami dobry kontakt i pośredniczy w ich rozmowach z Mikim Donald natomiast jak przystało na raptusa ulega emocjom przerażenia w kontak-cie z duchami Do spoacutełki dołącza tylko po to by udowodnić otoczeniu że wcale nie ma pietra ka-czor w 1936 roku obchodził jako postać dopiero swoje drugie urodziny ale możemy domyślać się że występy takie jak w Seven Ghosts zaskarbiały mu sympatię czytelnikoacutew i w przyszłości pozwo-liły na stworzenie odrębnego paska komiksowe-go z Donaldem jako głoacutewnym bohaterem gott-fredson twierdził że nie umie rysować kaczora stąd Donald nie zagrał wielu epizodoacutew w przygo-dach Mikiego W przyszłości środowiska kaczo-Witamy w domu Siedmiu Upioroacutew

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

Całe miasto zwariowało Przywroacutecenie spokoju to nadrzędny cel dla Mikiego

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 28: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI28

grodzkie i myszogrodzkie rozwijały się własnymi ścieżkami a postaci z każdego z nich spotykały się w historyjkach okazjonalnie Seven Ghosts jest w tym względzie ewenementem w całej historii disneyowskiego komiksu

bardzo ciekawą postacią w komiksie jest puł-kownik bassett właściciel nieszczęsnej willi osborne i gottfredson dokonali mistrzowskiej parodii obyczajoacutew klasy wyższej bassett uważa się za człowieka honoru i dżentelmena w każdym calu Sprawia to że mimo przerażenia zachowa-niem duchoacutew początkowo wcale nie chciał się ich pozbywać z racji domniemanego z nimi pokre-wieństwa osobliwie przedstawiono jego wybu-chowy charakter ktoacutery powoduje wiele komicz-nych sytuacji

zjawy wcale nie nadają historyjce atmosfery grozy komiks przez cały czas trzyma w napięciu ale naprawdę to humor bierze goacuterę nad horro-rem Akcję napędzają potyczki upioroacutew z zespo-łem detektywoacutew Należy uwzględnić że nie mamy tu do czynienia ze zwykłym płosze-niem duchoacutew ale z odpowiednio wyważoną opowieścią kryminalną Walorem Seven Ghosts jest brak wykorzy-stania dobrze znanych czarnych charakteroacutew ktoacuterzy wpisali się do stałej obsady przygoacuted takich jak chociażby czarny piotruś rozwiązanie zagadki ukrywa się w czterech ścianach domu rozwikłanie jej następuje w najmniej spodziewanym momen-cie Miki zostaje sam na sam z czytelni-kiem i metodą dedukcji dochodzi do odkrycia prawdy Właśnie wtedy ujawniają się te zalety charakteru myszy - determinacja samodzielność i żelazne zasady ktoacutere doprowadzają do sukcesu zagadka musi być rozwiązana a sprawca ujęty Właśnie te cechy ułatwiają historii dopasowanie się do disneyowskiej konwencji szczęśliwego za-kończenia Autorzy komiksu nieco je przedłużyli wprowadzając końcową zawiłość aby dodatkowo uwypuklić charaktery głoacutewnych postaci

po raz kolejny można roacutewnież zauważyć jak bardzo roacuteżne od siebie są komiks i animacja Miki Donald i goofy rok poacuteźniej ponownie walczyli z duchami tym razem w kroacutetkometra-

żoacutewce The Lonesome Ghosts jedynym wspoacutelnym elementem obu produkcji jest pomysł - trio tych samych postaci wspoacutelne biuro detektywistycz-ne oraz dom ze zjawami W kadrach historyjki nie widać wyraźnych elementoacutew zaczerpniętych z filmoacutew ktoacuterymi inspirował się rysownik czyli horroroacutew The Old Dark House i The Cat and the Canary Motyw domu w ktoacuterym straszy jest sta-ry jak świat ale twoacutercy komiksu zaadaptowali go w myszogrodzkich realiach nieszablonowo od-miennie niż w filmie gdzie pierwszy plan oku-pują emocje grozy i tajemniczości w komiksie dominują przygoda i humor

od pewnego czasu komiksem możemy cieszyć się w polsce Warto o tym powiedzieć ponieważ niewiele dłuższych przygoacuted autorstwa gottfred-sona wydano w polsce drukiem uznano naj-prawdopodobniej że stary wizerunek postaci

moacutegłby zniechęcić czytelnika ko-miks ukazał się w 34 tomiku serii MegaGiga zatytułowanym Koszmar z ulicy Kaczej W związku z tym

czuję się zobowiązany wyjaśnić kil-ka kwestii czytelnikowi ktoacutery nigdy wcześniej nie miał styczności z tak starym komiksem Disneya czy też ze starszym wizerunkiem Myszki Miki

po pierwsze rzuca się w oczy budowa komiksu oryginalnie paski składały

się przeważnie z czterech kadroacutew i były drukowane w odcieniach czerni i bieli w amerykańskich ga-zetach Stąd też niektoacutere kwestie mogą wydawać się powtoacuterzone

jeśli chodzi o aspekt artystyczny w niektoacuterych kadrach pojawiają się kropkowane cienie używa-ne przez lwią część komiksiarzy w latach trzy-dziestych Na potrzeby wydania polskiego doda-no kolor a historię przemontowano do formatu troacutejrzędowego ten proceder wiązał się z kolei z potrzebą rozszerzenia bądź zwężenia niektoacute-rych rysunkoacutew Wspomniane szczegoacuteły nie prze-szkadzają rzecz jasna w lekturze inaczej wyglą-da sprawa z tłumaczeniem opowieści ktoacutere być może z powodu paniki tłumacza (wszakże jak moacutewi już sam tytuł w historii pojawia się sie-dem upioroacutew) przesadnie trzyma się oryginału gubiąc mnoacutestwo okazji na podkreślenie humoru

copy THE WalT DisnEy COMPany 1936

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 29: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 29

pisarski idealnie sprzyja tworzeniu takich dzieł Artysta pragnął pisać dłuższe historie przygo-dowe niestety wydawcy mu na to nie pozwalali W pewnym stopniu udało mu się zrealizować te ambicje przy okazji tworzenia historyjki A Letter From Home jest to najdłuższy disneyowski ko-miks w jego karierze liczy bowiem aż 36 stron oproacutecz imponującej ilości plansz oferuje czytel-nikowi także rozbudowaną doskonale przemy-ślaną fabułę i wiele typowych dla warsztatu ar-tysty smaczkoacutew

Długość komiksu nie była jedynym proble-mem z ktoacuterym Don rosa musiał się zmierzyć tworząc A Letter From Home przeszkodę w for-mie niemożności wykorzystania postaci sioacutestr Sknerusa stworzył sam twoacuterca w jedenastym rozdziale Życia i Czasoacutew Sknerusa McKwacza Są nią relacje między centusiem a jego rodziną rosa nie moacutegł użyć w komiksie postaci Horten-sji matki Donalda ponieważ musiałby wyjaśnić gdzie była przez dwadzieścia pięć lat i dlaczego opuściła kaczogrodzką familię Dylemat był nie-rozwiązywalny więc zdecydował na występ tylko jednej z sioacutestr Matyldy

kolejną przeszkodą był fakt iż rosa nie miał już pomysłoacutew na poszukiwanie jakiego skarbu wysłać Sknerusa fani będący z nim w stałym kontakcie proponowali mu stworzenie opowieści o znalezieniu Świętego graala Artysta nie chciał zgodzić się na napisanie takiej historii ponieważ trzeba byłoby szczegoacutełowo wyjaśnić czym jest owy artefakt a to bardzo zwiększyłoby rozmiary komiksu poszedł na kompromis i napisał oraz narysował A Letter From Home w ktoacuterym boha-

Seven Ghosts przeszedł do klasyki ga-tunku Mimo że twoacutercoacutew historii z po-staciami Disneya fascynuje motyw grozy waga dzieła gottfredsona pozostaje nie-zapomniana Dzięki uznaniu kolekcjo-neroacutew floyd w czasach swojej emerytu-ry stworzył akwarelę ilustrującą scenkę z poszukiwania duchoacutew w posiadłości bassetta obraz ten cieszy się największą popularnością wśroacuted wszystkich nama-lowanych przez artystę figuruje często na okładkach czasopism z klasycznymi historyjkami W roku 2003 scenarzysta Don Markenstein i rysownik ceacutesar ferioli w ra-mach hołdu dla mistrza ponownie wyprawili troacutejkę przyjacioacuteł do willi pułkownika w przy-jemnej historii zatytułowanej Mystery of Freefer Hall

komiks jest godny polecenia wszystkim a zwłaszcza tym ktoacuterzy do tej pory nie przepa-dali za Mikim 76 lat temu gryzoń oczywiście był idealny ale działał inaczej i w odmiennym środowisku Nadawało to odpowiedni koloryt historyjkom z jego udziałem a nawet stwarzało okazję intelektualnej przygody floyd gottfred-son rozwinął nurt komiksowy udanie eksploatu-jąc wszechstronne walory postaci myszona i nie-jednokrotnie udowadniał że Miki nie jest płytki i monotonny Nadanie mu zawodu detektywa było kamieniem milowym w komiksowej karie-rze czołowego bohatera Myszogrodu Nadmierne i płytkie wykorzystywanie tego motywu w bar-dzo wielu poacuteźniejszych historyjkach pomysł ten znacznie zdeprecjonowało Seven Ghosts nie po-siada wad swoich wątpliwych kontynuacji i choć-by z tego powodu warto ją poznać bull

Mikołaj Szafrański

a letter From Home

Scenariusz i rysunki Don RosaWydanie polskie Kaczor Donald Wydanie

Specjalne nr 62005 bdquoDzielni Rycerzerdquo pod tytułem List z domu

D on rosa przyznał kiedyś że przychodzą mu do głowy pomysły na nawet 60-stroni-

cowe komiksy Można powiedzieć że jego talent

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 30: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI30

wościach kamienia filozoficznego A Letter From Home obfituje w wiele wątkoacutew historycznych czyta się je świetnie albowiem przedstawione są skroacutetowo w innych komiksach rosy są dłu-żyzny i mogą wręcz nudzić czytelnika idealnie napisana skondensowana historia zakonu tem-plariuszy Mnie osobiście zdziwiła agresywność Matyldy (niby staruszka a taka bdquodzikardquo)

fabuła jest bardzo ciekawa i wciągająca pro-log przedstawia fakty historyczne i skroacuteconą wersję komiksu The Crown Of The Crusader Kings Sknerus Mckwacz osławiony poszukiwacz skarboacutew postanowia wroacutecić do rodowej siedzi-by zamku Mckwaczy na torfowiskach rannock w Szkocji Ma zamiar odnaleźć skarb templa-riuszy bowiem zdobyte wskazoacutewki kierują go w to miejsce początkowo jego podroacuteż jest tylko kolejnym poszukiwaniem skarbu lecz z czasem staje się czymś zupełnie innym czym jaki se-kret skrywa dozorczyni zamku czy Mckwacz znajdzie swoacutej upragniony skarb tego wszystkie-go dowiesz się z komiksu

Warto poznać geniusz rosy objawiony w kar-tach A Letter From Home komiks znajduje

się w czołoacutewce najlepszych dzieł tego jed-nego z najwybitniejszych scenarzystoacutew i rysownikoacutew disneyowskich Według

mnie A L e t te r From Home w pełni zasługuje na

czternaste miejsce w rankingu in-ternetowej bazy komiksoacutew Dis-neya iNDuckS Naprawdę war-t o pr z e c z y t a ć i przekonać się czym zaskarbił sobie sympatię tak wielu fanoacutew na całym świe-ciehellip bull

Jakub Kopczuk

terowie poszukują skarbu templariuszy Legen-da głosi że wśroacuted zebranych przez zakonnikoacutew bogactw znajdują się także Święty graal i Arka przymierza Don rosa przyznał że wykorzystał niemal całe swoje notatki z badań historii skar-bu uznał to za okoliczność niezwykłą bowiem zwykle wykorzystuje około dziesięciu procent sporządzonych przez siebie zapiskoacutew Warto wspomnieć że A Letter From Home jest konty-nuacją wcześniejszego komiksu rosy w ktoacuterym Sknerus poszukuje korony krzyżowcoacutew The Crown Of The Crusader Kings Historia złożona z dwuczęściowej opowieści o skarbie templariu-szy powstała przed modą na ten zakon rycerski w y k r e o w a - ną przez Dana browna i jego bestsel- lerowy kod da Vinci

komiks za- wiera wszystkie typo-we cechy dzieł rosy jest to długa historia przygo- dowa będąca kon-tynuacją opowieści barksa The Fabulous Philosopherrsquos Stone i The Old Castlersquos Secret Autor rozwija w h is tor y jce dzieje klanu Mckwa- czy przod-koacutew i najbliższej rodzi- ny Skne-rusa opowieść Matyl-dy odkrywa co działo się w zamku rodowym podczas wieloletniej n ie ob e c no -ści bogacza Dzięki temu dow i a duje -m y s i ę j a k spędzał czas ojciec Skne-rusa fergus Mckwacz po śmierci swo-jej żony rosa obdarow uje także swoich fanoacutew roacuteżno-ra k i mi c ie-kawostkami i zabawą pra-wami fizyki ktoacutera objawia się we właści-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 2

004

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 31: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 31

WYrOCzNia kOmikSOWaczęsto zadawane pytania i rzadko udzielane odpowiedzi

F ilmy i komiksy z disneyowskimi bohaterami są doskonale znane na całym świecie Mimo

tego dla wielu odbiorcoacutew niektoacutere zagadnienia ze świata ich przygoacuted nadal są niezrozumiałe i owiane tajemnicą W tym dziale pragniemy roz-wiewać wszelkie wątpliwości oraz w wyczerpują-cy sposoacuteb odpowiadać na nurtujące czytelnikoacutew pytania W tym numerze po raz kolejny część z nich została wybrana przez zespoacuteł redakcyjny na podstawie długotrwałej obserwacji środowiska fanowskiego toczącego zajadłe dyskusje dotyczą-ce komiksoacutew Disneya Mamy nadzieję że przed-stawione zagadnienia są interesujące a udzielone odpowiedzi zaspokoją ciekawość czytelnikoacutew zachęcamy do wspoacutełredagowania tego działu prosimy o nadsyłanie intrygujących pytań i inte-resujących Was kwestii

Ile lat ma Sknerus McKwaczpytanie o wiek bohatera jest jednym z najczęś-

ciej zadawanych przez fanoacutew pragniemy poznać wszystkie sekrety naszych ulubionych postaci aby moacutec precyzyjnie określić nasz stosunek do nich Nic więc dziwnego że zagadnienie wieku tak wyrazistej i popularnej postaci jak Sknerus od dziesięcioleci nurtuje wielbicieli komiksoacutew

przeszkodą w sprecyzowaniu wieku Skne-rusa jest fakt że twoacuterca tej postaci carl barks nigdy nie wypowiedział się na ten temat wprost W jego komiksach pojawiają się odniesie-nia do pewnych wydarzeń historycznych ktoacutere miały miejsce pod koniec XiX w Daje nam to podstawy do sformułowa-nia wniosku że Mckwacz jest kaczorem niezwykle długowiecznym powinniśmy jednak pamiętać iż twoacuterca wspominał o wyżej przywołanych wydarzaniach z perspektywy osoby żyjącej w połowie ubiegłego stulecia a więc nieodległych mu czasowo utożsamiał się w pewien sposoacuteb ze swoim bohaterem ktoacuterego uczynił uczestnikiem zdarzeń z poprzed-niej epoki ktoacutera bezpowrotnie przeminę-

ła jedną z nielicznych dat z biografii Sknerusa jakie podaje barks jest rok 1867 czyli rok urodzin bogacza W czasach wspoacutełczesnych artyście był starcem ponad osiemdziesięcioletnim

Don rosa korzystając z informacji zaczerpnię-tych z historyjek barksa podjął proacutebę określenia dokładnego wieku Sknerusa twoacuterca wprowadził do swoich komiksoacutew daty precyzujące czas po-szczegoacutelnych zdarzeń postanowił osadzić histo-rię losoacutew kaczej rodziny w konkretnych ramach czasowych gdybyśmy chcieli wyliczyć ile lat ma Mckwacz obecnie to na podstawie podawa-nej przez barksa daty liczba ta wyniosłaby około 150 Należy jednak uwzględnić fakt iż w komik-sach rosy przygody kaczych bohateroacutew koncen-trują się w latach 50 dwudziestego wieku czyli w tym samym czasie kiedy powstawały histo-ryjki carla Nie ma więc mowy o nadnaturalnej długowieczności Wręcz przeciwnie rosa prag-nął uczynić disneyowskie postacie naturalnymi i dlatego wystrzegał się czasowych skokoacutew poza epokę swego poprzednika Nie zawahał się także poruszyć tematu śmierci Sknerusa uczynił to w luźnej ilustracji przedstawiającej groacuteb kaczo-ra koncepcja ta nie znalazła odzwierciedlenia w żadnej historyjce jednak według pomysłu rosy Sknerus zmarł w 1967 roku

o ile twoacutercy będący bezpośrednimi spadko-biercami dorobku komiksowego barksa stara-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

948

Sknerus z 1948 roku - jeszcze z długimi bokobrodami i innym modelem binokli

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 32: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI32

ją się zachowywać spoacutejność jeśli chodzi o wiek Sknerusa to odmienny stosunek do tej kwestii prezentują scenarzyści ze szkoły włoskiej W hi-storyjkach ich autorstwa bohater sprawia wra-żenie o wiele młodszego Świadczy o tym jego stosunek do nowinek technicznych kapitalizmu i nowoczesnych sposoboacutew zarabiania pieniędzy zapominają oni o bogatej przeszłości Mckwacza znanej z barksowskich opowieści ktoacutera silnie wpłynęła na jego charakter i stosunek do zdo-bywania bogactwa Sknerus niezakorzeniony w swoim czasie staje się postacią nieco schizofre-niczną pozbawioną właściwego mu charakteru Wciela się wyłącznie w postać rozkapryszonego wujka-kapitalisty

ranking najbogatszych postaci fikcyjnych amerykańskiego czasopisma forbes szacuje wiek kaczego krezusa na 82 lata Nie należy jednak traktować tej informacji poważnie ma ona praw-dopodobnie charakter wyłącznie symboliczny

z łatwością można określić wiek Sknerusa jako postaci komiksowej W tym roku kaczor obchodzi 66 rocznicę swojego debiutu w histo-ryjce Christmas on Bear Mountain (pol Wielka Niedźwiedzica Kaczor Donald 51-522009)

Dlaczego siostrzeńcy Donalda mają czapki ko-loru czerwonego niebieskiego i zielonego a ich ubranka są czarne Z czego to wynika i czy za-wsze tak było

W czasach pojawienia się w kaczym uniwer-sum sympatycznych Siostrzeńcoacutew zmiany wyglą-du ich ubrań nie wywołały większego poruszenia wśroacuted odbiorcoacutew disneyowskich produkcji być może wydawało się to naturalne podobnie jak fakt że wszyscy zmieniamy stroje w zależności od okoliczności lub własnych upodobań po la-tach kwestia ta budzi zainteresowanie fanoacutew czytelnicy pytają o przyczynę dla ktoacuterej twoacutercy komiksoacutew i kroacutetkometrażoacutewek postanowili zre-zygnować z pierwotnej dowolności barw poszcze-goacutelnych elementoacutew ubranek kaczorkoacutew w tym szczegoacutelnie żoacutełtego koloru czapki jednego z nich

W pierwszych animacjach z udziałem Sio-strzeńcoacutew żaden z nich nie występuje w niebie-skim stroju Stale natomiast widzimy kaczorka w żoacutełtej lub pomarańczowej koszulce i czapce w tym samym kolorze podobnie dzieje się w ory-

ginalnym pasku komiksowym z lat 30 w ktoacuterym Hyzio Dyzio i zyzio debiutują W poacuteźniejszych wydaniach został on przekolorowany aby zacho-wać historyczną spoacutejność postaci z wyjaśnień pracownikoacutew firmy wynika że pierwotne użycie żoacutełtej barwy wynikało z potrzeby odroacuteżnienia się czapki siostrzeńca od niebieskiego beretu Donal-da

gigant komiksowej twoacuterczości carl barks nie miał wpływu na sposoacuteb kolorowania swoich hi-storyjek oraz jak sam przyznaje nigdy go to nie interesowało Wysyłał do redakcji czarno-białe plansze gotowej opowieści ciekawostką jest że przekonanie to zdradził po przejściu na emery-turę tworząc serię barwnych obrazoacutew olejnych z disneyowskimi kaczorami objawił w nich fantastyczny talent naturalnego wyczucia walo-roacutew koloru i woacutewczas malował żoacutełtą czapkę tam gdzie komponowała się z tłem o wiele częściej niż niebieską ktoacutera mogła wydawać mu się dy-sonansem

trudno stwierdzić ktoacutery z kaczorkoacutew nosił w początkach żoacutełtą czapkę Możemy przypusz-czać że nosili ją na zmianę bowiem w pierw-szych komiksach ubrania Siostrzeńcoacutew barwiono zgodnie z kaprysem kolorysty a nie z kontekstem opowieści Dopiero w latach 80 ustalono indywi-dualny kolor stroju dla każdego z bohateroacutew De-cyzję o wykonaniu tego zabiegu zdeterminowała premiera serialu animowanego Kacze Opowie-ści twoacutercy produkcji stwierdzili że kreskoacutewka będzie miała o wiele bardziej złożoną fabułę niż dotychczas powstałe kroacutetkometrażoacutewki uznano więc za konieczne umożliwienie widzom odroacuteż-nienie kaczoroacutew na podstawie koloru ich czapek od tego momentu każdemu z siostrzeńcoacutew zo-stała na stałe przypisana konkretna barwa - Hy-ziowi czerwona Dyziowi niebieska a zyziowi zielona

zasada ta dotyczy jednak tylko publikacji wy-dawanych w Stanach zjednoczonych poszcze-goacutelne wydawnictwa komiksowe we własnym zakresie dobierają barwy czapek dla kaczorkoacutew Stosowane są wszelkie kombinacje kolorystycz-ne W historyjkach ukazujących się w polsce nad ktoacuterymi pieczę sprawuje europejskie wydawni-ctwo egmont zauważymy że Hyzio ma czapkę niebieską Dyzio zieloną a zyzio czerwoną

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 33: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 33

Niektoacuterych może dziwić fakt że w pierwszych komiksach koszulki kaczorkoacutew były kolorowe znane nam obecnie czarne wdzianka nie były pierwotnym zamierzeniem twoacutercoacutew podob-nie jak niebieska marynarska koszula Donalda (patrz Dipol nr 1) ich ubrania miały być kolo-rowe uległo to zmianie gdy zaczęli regularnie pojawiać się w gazetowych paskach codziennych rysowanych przez Ala taliaferro Wygląd postaci musiał zostać dostosowany do standardoacutew tych kroacutetkich historyjek i wymogoacutew druku czarno-białych codziennych wydań Stroje w czarnym tuszu tworzyły mocniejszy kontrast z elementami tła w rysunkach być może przyzwyczajenie ko-lorystoacutew i walor koncentrowania uwagi na czar-nych plamach niewielkich postaci spowodowały że ta konwencja przeniesiona została do koloro-wych publikacji

Skąd Sknerus ma tyle pieniędzy Wiele osoacuteb zastanawia się w jaki sposoacuteb najbo-

gatszy kaczor na świecie zdobył swoje bogactwo twoacuterca postaci Sknerusa carl barks oproacutecz eksponowania jego olbrzymiego majątku włożył dużo wysiłku w przybliżenie czytelnikowi jego źroacutedła W historyjce Only a Poor Old Man sio-strzeńcy wprost pytają Mckwacza w jaki sposoacuteb stał się tak majętny bogacz odpowiada że nie zdobył swojej fortuny na spekulacjach w wątpli-wym moralnie świecie finansjery jego bogactwo jest owocem wieloletniego gromadzenia zarobio-nych pieniędzy podczas podroacuteżowania po całym świecie ciężko pracował ale zarobił swoacutej mają-tek jego zdaniem uczciwie wygrywając rywaliza-cję w interesach dzięki osobistemu sprytowi i sile charakteru Sięgał myślami dalej niż inni robił krok naprzoacuted tam gdzie inni zawracali Warto pamiętać o jego manii oszczędzania przejawia-jącej się w niebywałym skąpstwie - nigdy nie wydał centa na czcze rozrywki Dzięki do-świadczeniu zdobytemu podczas wielu po-droacuteży odnosił sukcesy w każdej branży jaką się zainteresował W komiksie The Seven Cities of Cibola wymie-nione zostają sektory działalności jaką się zajmuje Sknerus szyby naftowe koleje ko-palnie złota farmy fabryki

parowce teatry młyny sklepy radiostacje gaze-ty rybołoacutewstwo fabryki konserw wyścigi konne ndash w zasadzie wszystko co przynosi zyski z cza-sem dochodzi do tego że Mckwacz nie może znaleźć dziedziny ktoacuterą by się już wcześniej nie zajmował określa sam siebie jako ośmiornicę ktoacutera swoimi bdquomackamirdquo kontroluje praktycznie wszystkie interesy świata W tym samym komik-sie centuś odnajduje jednak działalność ktoacutera pozwala mu się jeszcze bardziej wzbogacić - po-szukiwanie skarboacutew Motyw ten często powraca w komiksach ze Sknerusem odnajdywane zagi-nionych bogactw stanowi więc zapewne niebaga-telny wkład do jego budżetu Warto przytoczyć słowa carla barksa wyjaśniające powody bizne-sowego sukcesu postaci ktoacuterą stworzył

() Jest ekonomistą Wierzy że pieniądze mu-szą być w ruchu i przenosi je buldożerem

Nigdy niczego nie wyrzuca szczegoacutelnie pienię-dzy Nadal ma pierwszą dziesięciocentoacutewkę ktoacuterą zarobił i oczywiście wszystkie pozostałe

Wujek Sknerus obdarzony jest nieprzeciętnym talentem do osiągania sukcesu w przedsięwzię-ciach biznesowych Pewnie słyszeliście o teorii ska-pywania prezydenta Ronalda Reagana [według niej należy stworzyć warunki ludziom bogatym na pomnażanie majątku bo rezultatem tego bę-dzie wzrost gospodarczy dotyczący całego społe-czeństwa teoria reagana opierała się na obser-wacji że prestiż sukcesu majątkowego objawia się nie sumą na koncie a podziwianym przez innych wysokim poziomem życia to rodzi potrzebę za-pewnienia tego pragnienia ktoacutera tworzy nowe f i r my miejsca prac y

towary i w na-stępstwie

k l a s ę

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 34: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI34

średnią ktoacuterej potrzeby realizują robotnicy emi-granci itp w sam doacuteł drabiny społecznej tym sa-mym w wyniku tego procesu bogacą się wszyscy ndash przyp tłum] Wujek Sknerus ma roacutewnież włas-ną teorię powstawania bogactwa - teorię parowa-nia Oto wyjaśnienie Kiedy płaci swoim siostrzeń-com pensję trzydziestu centoacutew na godzinę wie że wydadzą ją oni na napoje gazowane w najbliższej budce Właściciele budki wykorzystają te pienią-dze na zakup gazu od fabryk chemicznych a fa-bryki chemiczne będą potrzebowały smoły poga-zowej A kto ma fabrykę smoły pogazowej Wujek Sknerus Tym sposobem jego trzydzieści centoacutew będące metaforyczną kroplą deszczu z chmury majątkowej Sknerusa parując podgrzewane przez pośrednie biznesy wraca dwukrotnie powiększone w tę chmurę wzbogacając ją o sześćdziesiąt centoacutew

Sknerus nie jest już taki dobry jako filozof Twierdzi że jego fortuna nie pomaga mu w inte-resach bo wykorzystanie jej potęgi dawałoby nie-uczciwą przewagę A przecież zarobił swoje pienią-dze unikając wszelkiej spekulacji Nie zdaje sobie sprawy z tego że wyznając i realizując taki system wartości jest jedynym w swoim rodzaju

W czym tkwi sekret szczęścia Gogusiapomysł na stworzenie postaci gogusia kwa-

botyna kuzyna Donalda narodził się w 1948 roku kiedy carl barks potrzebował konkurenta dla swojego głoacutewnego bohatera aby uatrakcyjnić tworzone historyjki Następnie by wyposażyć go w wzbudzającą niechęć Donalda przewagę posta-nowił obdarzyć go niebywałym szczęściem kon-trastującym z pechową naturą kaczora Motyw konfliktu między kuzynami miał w sobie ogrom-ny potencjał i był wielokrotnie wykorzystywany nie tylko przez samego barksa ale także przez jego następcoacutew biorąc pod uwagę ogrom histo-ryjek z udziałem gogusia w negatywnej roli jaką zwykł w nich odgrywać można wysnuć wniosek że jest w tym skojarzeniu tak przeciwstawnych postaci jakiś głębszy sens lub ukryty zamiar fani zastanawiają się co sprawiło że goguś posiadł tak niewyobrażalne szczęście

Wszelkie komiksowe proacuteby zbadania sekretu szczęścia gogusia podejmowane przez kaczych bohateroacutew okazały się daremne W historyj-ce Gladstonersquos Terrible Secret (pol Tajemnica

Szczęścia Kaczor Donald 182012) Donald wraz ze swoimi siostrzeńcami stara się odkryć czemu jego kuzyn zawdzięcza tak wielkie powodzenie w życiu zamiast szczęśliwego talizmanu ktoacutery ich zdaniem przynosi kwabotynowi szczęście odnaleźli dowoacuted jego jedynego życiowego upo-korzenia jakim była konieczność podjęcia pracy poprzez puentę tej gagowej historii barks starał się przekazać odbiorcom że wszystkie kolejne wysiłki podjęte w celu odnalezienia źroacutedła tajem-niczego szczęścia gogusia będą bezcelowe Sam twoacuterca zresztą nie powracał więcej do tego tema-tu Dlaczego jednak postanowił uczynić kuzyna Donalda szczęściarzem

Niezmiennie dobra passa miała uniemożliwić gogusiowi zdobycie sympatii czytelnika Niesa-mowite szczęście stanowi podstawę tożsamości gogusia i odbija się na innych cechach jego cha-rakteru gnuśność i lenistwo ktoacutere z niego wy-nikają stały się źroacutedłem pychy ktoacuterą przejawia w relacji z Donaldem oto sąd barksa o gogusiu - Nie sądzę żeby ktokolwiek moacutegł polubić postać ktoacutera dostaje od życia wszystko co najlepsze nie podejmując żadnego wysiłku Ludzie lubią czuć że inni toczą taką samą walkę o dobra jak oni sami Goguś natomiast był gościem ktoacutery zyski-wał wszystko to o co walczyli nie trudząc się ani trochę

Stosunek zaś twoacutercy do Donalda jakże od-mienny - Zawsze czułem że jestem tak samo pechową osobą jak Donald ktoacutery staje się ofiarą wielu niefortunnych okoliczności Jednakże wyda-je mi się że nie ma takiego człowieka w Stanach Zjednoczonych ktoacutery nie moacutegłby się z nim utoż-

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

949

Goguś opowiada o swoich koligacjach rodzinnych

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 35: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 35

samiać On jest wszystkim każdym popełnia te same błędy ktoacutere my popełniamy

W zasadzie zagadkę możemy uznać za roz-wiązaną ndash nie ma w niej paranormalnej tajem-nicy postać gogusia jest emanacją buntu mi-strza przeciw nieroacutewności szans występujących w społeczeństwie jedni z racji przynależności do warstwy uprzywilejowanej materialnie otrzymu-ją bdquona tacyrdquo wszystko to o co z wielkim trudem muszą zabiegać inni Właśnie tacy hartowani w walce z przeciwnościami a nawet często prze-grywający są zdaniem barksa o wiele więcej war-ci niż dobrze urodzeni szczęściarze

Gdzie leży KaczogroacutedNazwa miasta ktoacutere zamieszkują kaczy boha-

terowie zostaje wymieniona po raz pierwszy na kartach historyjki carla barksa High-wire Dare-devils (pol Linoskoczek Kaczor Donald 191997) z 1944 roku W ostatnim kadrze tej opowieści widzimy drogowskaz bdquokaczogroacuted ndash 2096 milrdquo z akcji komiksu wiadomo że Donald i jego sio-strzeńcy przebywają w buffalo amerykańskim mieście położonym w stanie Nowy jork Wymie-niony dystans ktoacutery byliby zmuszeni pokonać aby powroacutecić do domu daje nam podstawy by sądzić że kaczogroacuted znajduje się w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych z innego komik-su barksa The Gilded Man dowiadujemy się że miasto zlokalizowane jest w wymyślonym przez niego stanie kalisota Nazwa ta stanowi synte-zę kalifornii i Minnesoty jednakże odległość dzieląca te dwa stany nie pozwala określić gdzie moacutegłby znajdować się obszar zamieszkiwany przez kaczory Nazwa mitycznej krainy zawiera w sobie człony stanoacutew w ktoacuterych barks spędził sporą część swojego życia zapewne to zrodziło pomysł na taką a nie inną kombinację W dzie-sięciostronicoacutewce Some Heir Over the Rainbow (pol Spadkobierca Sknerusa Kaczor Donald 101996) twoacuterca umieścił kadr przedstawiający mapę z prawdopodobną lokalizacją kaczogro-du według ktoacuterej miałby on znajdować się na zachodnim wybrzeżu Stanoacutew zjednoczonych carl barks tak tłumaczy prawdziwą lokalizację kaczogrodu - Miasto Kaczogroacuted było naprawdę dziwnym miejscem Leżało nad oceanem w po-bliżu jeziora na roacutewninie i nieopodal ogromnych

goacuter puszcz i wszystkiego co tylko możliwe W cza-sie zimy padał tam śnieg ndash mnoacutestwo śniegu - ale rosły tam też palmy To naprawdę dziwne miejsce Zawsze zlokalizowane było bardzo blisko pusty-ni [Donald] opuści Kaczogroacuted i znajdzie się na pustni Mojave [pustynia położona w zachodniej części Stanoacutew zjednoczonych ndash przyp tłum] już po kroacutetkiej chwili oznacza to nic innego iż tak naprawdę kaczogroacuted powstał w wyobraźni twoacuter-cy ktoacutery zapłodnił tym pomysłem imaginację każdego z czytelnikoacutew i w niej został ostatecznie zlokalizowany Wyposażony w pewne stale atry-buty i zaludniony bohaterami o zdefiniowanych osobowościach funkcjonuje w wyobraźni odbior-cy indywidualnym widzeniem i interpretacją

Kiedy i dlaczego oczy Myszki Miki przeewolu-owały do formy znanej obecnie

oczy Mikiego przeszły wiele zmian zanim ustalono ich ostateczny wygląd W pierwszej kroacutetkometrażoacutewce z udziałem myszona Plane Crazy widzimy go że ma duże białe i okonturo-wane W kolejnych występach bohatera kontury jego oczu zostały usunięte a ich kształt można było odczytać z rysunku twarzy Wkroacutetce zre-zygnowano z tego naturalnego obramowania na rzecz ekspresji spojrzenia z wykorzystaniem jedynie czarnych źrenic w ktoacuterych poacuteźniej ry-sowano delikatne wcięcie mające przypominać uproszczony refleks świetlny kształt oczu znany wspoacutełcześnie został zaprojektowany w 1938 roku przez animatora freda Moorersquoa podczas tworze-nia kreskoacutewki The Pointer powstanie nowego designu zdeterminowały plany stworzenia filmu pełnometrażowego Fantazja w ktoacuterej Miki miał odegrać znaczącą rolę chodziło o przygotowanie odbiorcoacutew do zaakceptowania nowego wyglądu i uniknięcie niepotrzebnego szoku podczas oglą-dania kosztownej i starannie przygotowywanej produkcji W komiksach z jego udziałem nowy design po raz pierwszy zaprezentowano w serii paskoacutew gazetowych Mickey Mouse Meets Ro-binson Crusoe autorstwa floyda gottfredsona Wszystkie one zostały opublikowane w gaze-tach jeszcze przed premierą wspomnianej wyżej kroacutetkometrażoacutewki The Pointer prawdopodobnie gottfredson wiedział o pracach nad animowa-nymi przygodami myszona i świadomie wyszedł

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 36: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI36

w swoich rysunkach naprzeciw nadchodzących zmianom uznał roacutewnież że poprawki wpro-wadzone przez animatoroacutew do aparycji myszy są korzystne dla czytelności postaci rysownik skonstatował - Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem źrenice w oczach Mikiego w nowych projektach postaci od razu mi się spodobały Nie wyjaśnia dlaczego przypadły mu do gustu ale być może powodem jak sami zauważycie jest usunięcie dy-sonansu w przedstawianiu oczu myszona inaczej niż innych postaci komiksowych ktoacutere roacutewnież doznały podobnych przeobrażeń

Skąd Don Rosa zaczerpnął inspiracje do wykre-owania postaci pochodzących z rodu McKwa-czy

podejmując się napisania komiksowej biografii Sknerusa Don rosa zamierzał stworzyć komplet-ny życiorys bohatera oparty przede wszystkim na dorobku carla barksa podczas opracowywania scenariusza do historii życia najbogatszego ka-czora świata bazował głoacutewnie na informacjach zawartych w opowieściach i notatkach mistrza a niemal całkowicie zignorował komiksy o Mc-kwaczu narysowane przez innych twoacutercoacutew albo-wiem uważał ich treść za apokryficzną Wszystkie rozdziały sagi Życie i Czasy Sknerusa McKwacza są rozwinięciem luźnych koncepcji genialnego rysownika ktoacutere rosa przetworzył według włas-nych wizji wpasowując je w swoje zamierzenie podobnie postąpił z rodziną Sknerusa ktoacuterej członkowie debiutują w historyjkach narysowa-nych na potrzeby wspomnianego cyklu

owe czołobitne inspirowanie się swobodnymi pomysłami barksa poświadcza historia wykorzy-stania przypadkowego szkicu drzewa genealo-

gicznego kaczej rodziny Mistrz nakreślił je w la-tach 50 ubiegłego wieku Wymienia tam imiona sioacutestr Sknerusa Matyldy i Hortensji rosa uznał ten szkic za dobre praźroacutedło wykreowania gene-alogii kaczej familii pragnąc tą kreację uwiary-godnić poprosił carla o potwierdzenie informacji o rodzinie Mckwacza Wybitny rysownik zwe-ryfikował pozytywnie te dane tworząc w 1991 roku jego nową wersję drzewa genealogicznego specjalnie na prośbę rosy Wkroacutetce potem Don napisał pierwszą opowieść ktoacuterej akcja osadzona jest w czasach dzieciństwa centusia - Of Ducks And Dimes And Destinies (pol Pierwsza dzie-sięciocentoacutewka Komiksy z Kaczogrodu 22010) oproacutecz rodzeństwa w komiksie występuje roacutew-nież ojciec Sknerusa fergus ktoacuterego notatki barksa określają przezwiskiem bdquostary Scottyrdquo Design postaci jest autorskim pomysłem rosy mimo że moacutegł skorzystać z kreacji wymyślonych wcześniej przez innych artystoacutew

Studiując dokładnie wszystkie opowieści napi-sane przez barksa Don odnalazł w nich wzmian-ki dotyczące innych krewnych Sknerusa Naj-bardziej cennymi z nich okazały się fragmenty opowieści A Christmas for Shacktown w ktoacute-rych zawarte zostało nie tylko wspomnienie stry-ja imieniem Nerwus ale roacutewnież jego wizerunek przedstawiony na starej fotografii z albumu ro-dzinnego Historyjka The Great Steamboat Race opowiada z kolei o konflikcie między Sknerusem a Horseshoe Hoggiem ktoacutery przed wieloma la-tami zainicjowali ich wujowie kaczor prag-nąc wyjaśnić swym siostrzeńcom genezę sporu przybliża im postać swojego stryja bulaja Mc-kwacza kapitana parostatku Kroacutelowa Bawełny kursującego po rzece Missisippi rosa ochoczo

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

936

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

939

Ewolucja wizerunku Mikiego

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 37: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 37

zaadaptował owego przodka do swego dzieła Ży-cie i Czasy Sknerusa McKwacza bowiem umożli-wiła mu wiarygodne powiązanie losoacutew ubogiego szkockiego emigranta z poszukiwanym amery-kańskim krewnym postanowił jedynie zastąpić bulaja innym imieniem co umotywował nastę-pująco - Uznałem że Bulaj nie brzmi zbyt szkocko i to raczej pseudonim dla kapitana parowca rzecz-nego W biografii najbogatszego kaczora świata wspomniany stryj debiutuje zatem już jako An-gus Mckwacz

W kreowaniu historii rodu Mckwaczoacutew rosa sięga w czasy odległe i wzbogaca ją o przodkoacutew bogacza żyjących w okresie wczesnego śred-niowiecza Wiedzę o tych bohaterach autor za-czerpnął z historyjki barksa pod tytułem The Old Castlersquos Secret w ktoacuterej skąpiec wraz z ro-dziną odwiedza dawną siedzibę klanu - zamek na ponurych Wzgoacuterzach Wnętrze fortecy zdo-biły zbroje członkoacutew rodu ktoacutere barks opatrzył dowcipnym opisem ich właścicieli te lakoniczne biogramy pomogły Donowi stworzyć postacie ta-kie jak sir kwakstetier sir rusztyfon sir eremi-tus oraz sir Dulcynian epizodycznie występujące w sadze Życie i czasy Sknerusa Mckwacza Na jej kartach pojawił się także inny antenat Mal-colm XVi-wieczny żeglarz ten Mckwacz był z pewnością wzorowany na oficerze marynarki imieniem Matey debiutującym w barksowskiej opowieści Back To Long Ago W komiksie tym Sknerus wprowadzony w stan hipnozy przypo-mina sobie życie jednej ze swoich inkarnacji ktoacute-

ra ukryła tajemniczy skarb na bezludnej wyspie W swoich historiach rosa umieścił roacutewnież kapi-tana zgryzika Mckwacza znanego z fabuły The Horseradish Story

Don nie zdradza źroacutedła inspiracji ktoacutere po-służyło do stworzenia postaci matki Skneru-sa kaczencji orsquoDraki Wiemy że nie powstała ona w porozumieniu z barksem ani w oparciu o jego dorobek Wytłumaczenie dla obecności tej niebarksowskiej osoby w uniwersum może-my znaleźć w wypowiedzi rosy - Kacze drzewo rodowe mojego autorstwa bazuje prawie wyłącz-nie na uniwersum wykreowanym przez Barksa Stworzyłem co prawda kilka własnych postaci ale JEDYNIE po to by utworzyć pełne rodziny w wy-niku czego wszystkie postacie Barksa wpasowałyby się do drzewa prawidłowo Don wyjaśnił roacutewnież kwestię nurtującą fanoacutew - Domyślam się [że jest irlandzkiego pochodzenia] Proacutebowałem wymy-

ślić inne nazwisko brzmiące bdquokaczordquo ale nie chciałem używać przedrostka bdquoMcrdquo po raz kolejny Irlandia była cał-kiem blisko [Szkocji] a ja nie miałem do tej pory jeszcze żadnego nazwiska zaczynającego się od bdquoOrdquo

Wspomniany przypadek wy-kreowania matki Sknerusa jest para-doksalnie ostatecznym wyjaśnieniem źroacutedeł inspiracji rosy przy tworzeniu historii jest nim zamiłowanie twoacuter-cy i jemu podobnych do nieustannego porządkowania rzeczywistości w ro-zumianej jedynie przez nich logice bull

copy TH

E W

alT

Disn

Ey C

OMPa

ny 1

952

Nerwus McKwacz w komiksie Carla Barksa

Klan McKwaczy w komplecie

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 38: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI38

liSTY dO redakCJi opinie i komentarze

M imo że pierwszy numer DiPola spotkał się z relatywnie dobrym przyjęciem ze stro-

ny środowiska fanoacutew komiksoacutew disneyowskich a w internecie był on czytany ponad 10 tysięcy razy redakcja nie otrzymała znaczącej reakcji zwrotnej Ankietę o ktoacuterej wypełnienie uprzej-mie prosiliśmy na ostatniej stronie poprzedniego numeru wypełniło zaledwie dwadzieścia osoacuteb

będąc świadomym funkcji jaką pełni kryty-ka pragniemy ponownie zaznaczyć jak ważne są dla nas komentarze czytelnikoacutew Dlatego też zdecydowaliśmy się na publikację jedynych li-stoacutew jakie przez ostatnie dwa lata nadeszły do redakcji zachęcamy do nadsyłania własnych opi-nii a w szczegoacutelności tych konstruktywnych bez nich nie jesteśmy w stanie czynić DiPola lepszym

I jak tu zacząć taką wypowiedź Na wstępie może powiem że z lubię zjeżdżać świat na

okrągło tutaj postawiono mnie w kropce bo za-wsze łatwiej jest krytykować a jednak trudniej chwalić a po przeczytaniu tego pisma okazało się że nie ma po czym jeździć o Wy szczwane lisy utrudniliście mi teraz życie

A teraz na poważnie zacznę od strony tech-nicznej bo to była pierwsza rzecz na ktoacuterą zwroacute-ciłam uwagę nim przeczytałam treść bardzo przyjemny format Większość gazet i czasopism ma rozmiar A4 lub większy co utrudnia czyta-nie ze względu na przerzucanie ogromnych stron wyciąganiu głowy w dal gdy leży na stole itp tutaj mały rozmiar sprawdza się świetnie - jest bardzo przystępny do podroacuteży np komunikacją miejską kartki na lekko sztywnym papierze się nie gną nie wywijają podczas czytania - kolej-ny plus gazetka porządnie złączona artykuły przejrzyste już tutaj mogę powiedzieć z całą sta-nowczością bardzo dobra robota w ktoacuterą widać że była włożona cierpliwość i chęci

po wymacaniu czas na to co najważniejsze w każdym pisanym wydaniu - treść Ale nim do tego przejdę uwagę zwroacuteciła mi okładka cie-

szę się że jest ona wykonana rękami jednego z wspoacutełredaktoroacutew fanzin nabiera w ten sposoacuteb osobisty charakter widać że jest tworzony z pa-sją bo przecież można było by wziąć jakikolwiek obrazek i wkleić go na stronę głoacutewną tutaj po-święcono temu masę czasu zapału i wykazano się pomysłowością - to lubię

Nie umiem ocenić tych artykułoacutew profesjo-nalnie więc pozwoacutelcie że zrobię to ze swojego poziomu znajomości tematu jestem odbiorcą ktoacutery w przeszłości bardzo lubił kroacutetkie animacje z kaczkami i do dziś posiada parę sztuk komik-soacutew Nigdy jednak nie zgłębiałam historii komik-sowych bohateroacutew ani ich twoacutercoacutew Możliwe że kto inny ocenił by to lepiej będąc obeznany w tych klimatach Dlatego czuję się dość onie-śmielona wypowiadając się na ten temat ale mam nadzieję że zdanie szarego odbiorcy też potrak-tujecie serio Artykuły są ciekawe możne właśnie dlatego że wcześniej nie zapoznałam się z takimi informacjami carl barks Don rosa - te osoby kilka razy przewiały mi uszy ale był to co najwy-żej powiew ktoacutery nigdy nie przybliżył mi tych osoacuteb Dzięki temu fanzinowi mogłam poznać tych autoroacutew bliżej uwagę przykuła mi roacutewnież bdquoWyrocznia komiksowardquo w ktoacuterej znajdują się odpowiedzi na pytania czytelnikoacutew znalazłam odpowiedź roacutewnież na swoje pytanie za co bar-dzo dziękuję o ile fakt rękawiczek mi był znany to nie spodziewałam się że majątek Sknerusa da się w jakikolwiek sposoacuteb przybliżyć (gratuluję za-pału i pracy nad wyszukiwaniem tych drobnych poszlak i proacuteby liczenia danych) cieszę się że w pisemku nie ma suchości a czytelnika przy-ciągacie ciekawostkami i faktami o ktoacuterych nie moacutewi się na co dzień odbiorca taki jak ja czyli słyszący bicie dzwona ale nie wiedzący skąd ono pochodzi znalazł swoje miejsce w odbiorze cie-szę się że poszerzyłam wiedzę o wartościowe in-formacje dotyczące kaczuch a nie o chłam ktoacutery często przewija się w mediach dla młodzieży

Na koniec mam małe sugestiepytania czy nie chcielibyście podpisywać się z imienia i nazwi-

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 39: Dipol - numer 2

DIPOL - NUMER DRUGI 39

ska oczy wi-ście nie wszę-dzie w końcu przy artykułach o wiele łatwiej posługiwać się kroacutetkim hasłem niż potokiem li-ter Ale czy nie warto w stop-ce redakcyjnej zawrzeć t ych dwoacutech swoich danych to pis-mo jest powo-dem do dumy i nie widzę nic złego w podpi-saniu się pod nim poza tym w razie sprzeczek i podroacutebek imienia czy nazwiska nie da się skraść Nie życzę Wam oczywiście niemiłych przygoacuted z podszywa-niem ale po świecie chodzą dziwne osobniki i za-wsze lepiej być zabezpieczonym Sprawa długa z tego co się dowiedziałam pismo ma być wyda-wane w dość dużym odstępie przygotowanie go zajmuje na pewno ogromną ilość czasu ale czy nie dało by się go trochę pogrubić Nieco ponad trzydzieści stron to trochę mało na tyle wolnych popołudniowych wieczoroacutew

Na koniec chcę podziękować bo to dzięki ta-kim ludziom prawdziwy Disney i prawdziwe ko-miksy mogą żyć na nowo

pS indiana jones zawsze mi czymś śmierdział Dzięki Wam teraz zauważyłam że było to jajko bull

Katarzyna Kempińska

W chwili wolnej rzuciłem okiem na DiPola i bardzo mi się spodobał Do tego stop-

nia wywarł na mnie profesjonalne wrażenie że go sobie wydrukowałem i czytałem przed snem D Naprawdę jakość wydania i jakość artykułoacutew jest bardzo wysoka Myślę że można takim ma-teriałem zainteresować większą grupę odbior-coacutew niekoniecznie interesujących się tym tema-

tem tak dogłębnie jak Wy to dobra wroacuteżba na przyszłość ) trzeba się będzie zastanowić w jaki sposoacuteb można to zrobić najlepiej facebook nie-wątpliwie ale to jednak za mało Moja osobista ocena tego dzieła jest bardzo wysoka myślę że moacutegłbym za jakość artykułoacutew dać gdzieś 5 lub 5+ a oprawa graficzna 5+ lub nawet 6 Widać od razu że przygotowują to osoby obeznane w te-macie nie ma mowy żeby były jakieś błędy no i w ogoacutele włożyliście w to swoje dusze ) roacutew-nież gratuluję i życzę powodzenia aby to pismo co jakiś czas pojawiało się na stronach WDcSbull

Jan Pogocki

Nadawcom listoacutew serdecznie dziękujemy za czas jaki poświęcili na lekturę i ocenę zinu jak można zauważyć w tym numerze zastoso-waliśmy się do części sugestii o czym świadczy chociażby odejście od anonimowości autoroacutew - od tej pory posługujemy się bowiem nazwiska-mi ponadto dla ułatwienia lektury papierowej wersji DiPola wprowadziliśmy drobne modyfi-kacje w szacie graficznej w tym zwiększyliśmy wielkość drukowanej czcionki W oczekiwa-niu na następne wydanie wszystkich spragnio-nych treści zapraszamy na stronę internetową wwwfanzindipolpl

copy THE WalT DisnEy COMPany

  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka
Page 40: Dipol - numer 2
  • Okładka
  • Spis treści
  • Słowo wstępne
  • 66-lecie postaci Sknerusa
  • Dlaczego warto czytać komiksy Disneya
  • Kaczogroacuted
  • Toplista komiksoacutew Dona Rosy
  • Recenzje komiksoacutew
    • The Quest for Kalevala
    • The Seven Ghosts
    • A Letter From Home
      • Wyrocznia komiksowa
      • Listy do redakcji
      • Tylna okładka

Top Related