EVOLUTIEThema 6
DE EVOLUTIETHEORIE
Evolutie is een proces wat miljarden jaar plaatsvindt.
De theorie gaat uit van het volgende proces.
veranderingen in genotypen. natuurlijke selectie. ontstaan van nieuwe soorten.
Dit proces leidt tot het volgende principe: ‘Het best aangepaste organisme heeft de grootste kans om te overleven’.
EVOLUTIETHEORIE
Veranderingen in genotypes bij organismen mutaties geslachtelijke voorplanting
VERSCHILLENDE SOORTEN DOOR MUTATIES VAN EEN GEMEENSCHAPPELIJKE VOOROUDER
EVOLUTIETHEORIE
Natuurlijke selectie het organisme dat het best in aangepast aan de omgeving heeft de grootste kans om te overleven
EVOLUTIETHEORIE
Kunstmatige selectie niet selecteren op beste aanpassing, maar om bijvoorbeeld ‘liefheid’
Voorbeeld domesticatie dieren
WEAT IS LEEFBAAR , WAT IS NIET LEEFBAAR?
DOELGERICHT KWEKEN OP VERSCHILLENDE EIGENSCHAPPEN
BEWIJZEN EVOLUTIETHEORIE
Door naar het verleden en heden te kijken proberen we evolutie te bewijzen.
Verleden Fossielen Aardlagen
Heden DNA vergelijking celvergelijking homologie organen embryonale ontwikkeling rudimentaire organen
FOSSIELEN
Door fossielen krijgen we tijdbeeld van de ontwikkeling van organismen.
oudste fossielen liggen het diepst
VOORBEELD
Waar vinden we in de grand canyon (VS) de oudste fossielen?
FOSSIELEN Toegepast op de grand canyon Verschillende aardlagen verschillende fossielen
FOSSIELEN
Verschillende aardlagenverschillende fossielen
Kan je deze verklaren?
bepalen ouderdom door koolstofdatering
FOSSIEL TYRANNOSAURUS
FOSSIEL ORDOVICIAN
FOSSIELEN VAN MISSING LINKS?!
FOSSIELEN
Fossielen laten zien dat er vele diersoorten op de wereld bestaan hebben.
Veel van deze dieren zijn verdwenen en er zijn veel nieuwe diersoorten ontstaan.
Door fossielen krijgen we een duidelijk beeld van hoe leven op aarde is geëvolueerd.
DE GESCHIEDENIS VAN HET LEVEN OP AARDE
4,6 miljard jaar:ontstaan aarde. 3,8 miljard jaar:ontstaan eenvoudig leven in water 3,3 miljard jaar: ontstaan bacteriën + fotosynthese
zuurstofproductie 1,8 miljard jaar: ontstaan veelcellige organisme.
530 miljoen jaar: veel nieuwe levensvormen in water 500 miljoen jaar: landplanten 450 miljoen jaar: ontstaan landdieren, eerst
geleedpotigen, daarna amfibieën en reptielen.
DE GESCHIEDENIS VAN HET LEVEN OP AARDE
300 miljoen jaar: veel bossen + insecten 250 miljoen jaar: bloeitijd reptielen (sauriërs) + ontstaan
eerste vogels en zoogdieren 65 miljoen jaar: uitsterven sauriërs. komeet
zoogdieren + vogels kwamen tot bloei 1,5 miljoen jaar: ontstaan primitieve mens 150.000 jaar: ontstaan moderne mens:
homo sapiens sapiens
ONTSTAAN LEVEN
Oersoep? Experiment Miller; het ontstaan van organisch materiaal begin leven?
ONTSTAAN LANDDIEREN
ontwikkelingvan vinnen naar poten
ONTSTAAN LANDDIEREN
Boleophthalmus boddarti
Amfibievis: - ademen via de huid en de keel - leeft in de buurt van water
LONGVIS-VAN ZWEMBLAAS NAAR LONG -VAN VIN NAAR POOT
OVERGANGSVORMEN AMFIBIE/ REPTIEL
VOGELBEKDIEREIERLEGGEND ZOODGDIER
In mei 2008 volledige DNA van een vogelbekdiervrouwtje wereldkundig
80% van de genen gedeeld werden met andere zoogdieren, DNA ook stukken bevatte die kenmerkend zijn voor vogels en reptielen en niet voor zoogdieren.
opvallende kenmerken die doen denken aan vogels en reptielen-Het mannetje van het vogelbekdier heeft een soort gifangel aan de achterpoot. Dit lijkt op slangengif (reptieleigenschap).-Het dier legt eieren in een ondergronds hol, net als reptielen.-De eieren komen uit dezelfde lichaamsopening waar ook de geslachtsdelen, de urinebuis en de anus op uitkomen (net als bij vogels en reptielen).-Poten met zwemvliezen die lijken op de poten van watervogels.-Een mond zonder tanden en leerachtige bek die lijkt op snavel van een vogel
MIERENEGEL EIERLEGGEND ZOOGDIERMET EEN “BUIDEL”
BUIDELDIEREN
ONTSTAAN EERSTE VOGELS
Kenmerken van zowel reptielen als vogels
OVERGANGSVORMEN
ONTSTAAN EERSTE ZOOGDIEREN
EVOLUTIE VANDAAG.
Natuurlijke selectie ontstaan nieuwe soorten DNA vergelijking celvergelijking homologie organen embryonale ontwikkeling rudimentaire organen
HOMOLOGIE ORGANEN
Overeenkomst in bouw verschil in functie
HOMOLOGIE
Overeenkomsten in embryonale ontwikkeling fout in het biologieboek
RUDIMENATIRE ORGANEN organen die in de loop der tijd hun functie hebben
verloren.
heupbeen heeft oorspronkelijke functie verloren, maar is nog wel aanwezig in organisme
NIET LEEFBARE MUTATIES
MOGELIJKE OORZAKEN: STRALING, MEDICIJNEN, VOEDING, GIFSTOFFEN
RECONSTRUCTIE ICHTYSTEGA