1
LERAREN OPLEIDENEEN MEGAMETAKLUS
Rob van Otterdijk
2
Eigen ervaring: 25 jaar leraar Engels, Maatschappijleer,
Drama(Mavo, Havo, Vwo, Vavo) 13 jaar lerarenopleider Fontys
Lerarenopleiding Tilburg maatschappijleer (vakdidactiek, sociaal-culturele vakken, begeleiding onderzoek, stage))
3 jaar opzet en uitvoering Universitaire lerarenopleiding maatschappijleer Tilburg University
Ervaring
3
COMPETENTIEONTWIKKELING1 : Pedagogisch2 : Vakinhoudelijk & didactisch3 : Interpersoonlijk4 : Organisatorisch5 : Samenwerking collega's6 : Samenwerking omgeving7 : Reflectie & ontwikkeling
FUNDAMENTEN GOEDE LERAAR
4
Grensverleggend Grensverkennend Resultaat van een autonoom proces Inspirerend Beschouwend Emotie oproepend Resultaat van passie Communicatief Vernieuwend Open Kritisch Omkering werkelijkheid Verrassend
ONDERWIJS=KUNST
HIER GAAT HET IN STERKE MATE OM DE
HOUDING,
DE IDENTITEIT VAN DE DOCENT
5
Een goede leraar geeft leerlingen een stem Een goede leraar is een vakman en een
meesterlijk docent Een goede leraar laat zijn leerlingen vooral samen leren Een goede leraar is persoonlijk betrokken bij zijn
leerlingen Een goede leraar helpt zijn leerlingen over hun
drempels Een goede leraar ziet zijn werk als een uitdaging Een goede leraar onderzoekt of zijn werk werkt Een goede leraar streeft naar duurzaamheid Een goede leraar mag je gerust de maat nemen Een goede leraar leert zijn leven lang
EEN GOEDE LERAAR (Fontys)
6
COMPONENTEN:Vakmanschap 50% Kennisbasis per
vakMeesterschap 50% Generieke
kennisbasis
Kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd onderwijs.
Toenemende aandacht voor (praktijk)onderzoek
DE HBO LERARENOPLEIDINGBachelor en master (FLOT: 1000studenten)
7
LEERLIJNENVAK VAKDIDACTIEK ALGEMENE DIDACTIEK STAGE ONDERZOEK20 cursussen 8 cursussen 8 cursussen 3 stages
Geleidelijke opbouwnaar actieonderzoek jaar 4
Oriënterende stageHoofdfase stage 1Hoofdfase stage 2Afrondende stage
Jaar 1 en 2Jaar 1 en 2Jaar 1,2,3
Voltijd en deeltijd
8
Jaar 1 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4
Werken in de school
2 Werken in de school
Werken in de school
8
Flankerend onderwijs
2 Flankerend onderwijs
2 Flankerend onderwijs
2 Flankerend onderwijs
2
Vakdidactiek 1Schoolvak mij’leer
2 Vakdidactiek 2Elementaire werkvormen (ook LBA)
2 Vakdidactiek 3Bijzondere werkvormen en leerboekanalyse
3 Vakdidactiek 4Vaardighedenonderwijs en MBO-oriëntatie
3
Sociologie 1 3 Sociologie 2 3 Multiculturele samenleving
3 Nieuwste geschiedenis
3
Politicologie 1 3 Sociale psychologie
4 Project jaar 1 1 Politicologie 2 3
Massamedia 1 3 Economie en verzorgingsstaat
3
Totaal 14 14 18
Jaar 2 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4
Werken in de school
5 Werken in de school
5
Flankerend onderwijs
2 Flankerend onderwijs
2 Flankerend onderwijs
3 Flankerend onderwijs
3
Vakdidactiek 5Ethiek en meningsvorming
3 Vakdidactiek 6Toetsing en evaluatie
2 Vakdidactiek 7Ontdekkend leren
2 Vakdidactiek 8Mens en maatschappij
3
Recht 4 Culturele Antropologie
3 Democratie & rechtsstaat
4 Socialisatie 4
Criminaliteit 3 Internationale ontwikkelingen: Europa
3 Onderzoek/project
3
Internationale Betrekkingen
4
Buitenlandexcursie: Brussel
2
Totaal 16 15 16 13
I
II
BACHELOR
9
Jaar 3 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4Werken in de school
5 Werken in de school
5
Ontwikkeling van onderwijs + ICT
2 Ontwikkeling van onderwijs + ICT
2 Ontwikkeling van onderwijs+ ICT
2
Vrije studieruimte
4
Technologie en duurzaamheid
4 Internationale ontwikkelingen: Noord-Zuid
4 Sociaal-culturele veranderingen
4 Arbeid (sociale verschillen)
3
Sociale & politieke filosofie
4 Maatschappelijk vraagstuk
4
Massamedia 2 3 Sociologie:Sociologische stromingen
4
Totaal 15 13 17 15
III
Jaar 4 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4
Werken in de school/LIO
5 Werken in de school/LIO
5 Werken in de school/LIO
5 Werken in de school/LIO
5
Theorie actieonderzoek
1 Actieonderzoek 3 Actieonderzoek 3 Actieonderzoek 3
Vrije minor 7 Vrije minor 8 Vrije minor 7 Vrije minor 8
Totaal 13 16 15 16
IV
10
MASTERJR 1
2012 - 2013Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4
VakSociologie6 ects
VakCriminologie en strafrecht6 ects
VakInternationale betrekkingen5 ects
VakSocialisatie5 ects
Examendomeinen4 ects
Wetenschapsfilosofie6 ects
Stage x Algemene didactiek Algemene didactiek 6stpI
JR 2 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4
VakPoliticologie6 ects
VakMedia, beeldvorming en cultuur6 ects
VakArbeidsvraagstukken6 ects
VakPluriforme samenleving6 ects
Vakdidactiek: Leerplanontwikkeling 4 ects
Onderzoek voorbereiding15 ects (incl. uitvoering)
Onderzoek voorbereiding
Stage: 12 ects x x x
II
JAAR III: Uitvoering onderzoek en afronding stage
11
*Samenwerkingsverband Tilburg University enOns Middelbaar Onderwijs*Stuurgroep ULT/OMO*Elke opleiding maakt deel uit disciplinaireopleiding*Coördinatie door opleiding ism scholen*Overleg opleidingsscholen en partnersDoel: Versterking kwaliteit van leraren in de regioMeer academici voor de klas.
ULT:Universitaire lerarenopleiding Tilburg
Opleiden, onderwijs, onderzoek, ontwikkeling
12
De 4 O’s:
• Opleiden in de school• schoolgebonden opleiden en onderzoek • oriëntatiestage (12 ects) en verdiepingsstage (18
ects)
• ULT ism AOS/OidS-docenten
• Onderwijs• thematisch opgebouwd curriculum (18 ects)
• algemene didactiek, vakdidactiek, integratiecolleges
• inhouden, opdrachten ism OidS-docenten,
opleiden, onderzoek, onderwijs, ontwikkeling
13
De 4 O’s:
• Onderzoek in de school:• onderzoeksthema’s vanuit scholen en
vaksecties• lesontwerponderzoek (6 ects) en leeronderzoek (6
ects) aansluitend bij thema’s scholen/vaksecties• docentbegeleiding ism UvT-
onderzoekscoördinator
• Ontwikkeling in de school• vaksectie-thema’s ihkv schoolontwikkeling en
innovatie • UvT-begeleiding praktijkgericht onderzoek
docenten• academische leraar van de toekomst
Curriculum, inhoudelijk
14
Evaluatie obv • Tentamens (AD/VD)• Opdrachten (AD, VD, Integratie), bijvoorbeeld:
observatietaken, curriculumoriëntatie eigen schoolvak, verslagen van schoolgebonden activiteiten, …• Stages (beoordeling SPD/OD/VD, lesbezoekverslag,
reflectieverslag)• (video)portfolio met opdrachten, gefilmd
zelfportret, POP en reflecties: voortgang en voortschrijdend inzicht
• Onderzoeken (ism school- en/of sectiethema)• Lesontwerponderzoek• Leeronderzoek
15
KWALITEITSVERBETERING1. Integratie theorie en praktijkSterk accent op snelle toepassing vandidactische theorie relevantie voor beroepspraktijk
2. Integratie opleiding en praktijk
a. Intensief contact OD’s en opleiders in gezamenlijk teamb. Opleiders bespreken kaders waarbinnen opleiding wordt vorm gegeven. Kaders zijn mede bepaald door opleidingsscholenc. Opleiders zijn autonoom in bepalen inhoud, maar communiceren die met praktijkdocenten. Er is afstemming met
praktijkdocenten.d. Opleiders bezoeken alle stagiaires minimaal 3 keer per jaar
ULT
16
3. Intensieve samenwerking met Ons Middelbaar Onderwijs
a. Garantie opleidingsplaatsenb. Gedeelde en gelijkwaardige
verantwoordelijkheid voor invulling programma.
c. Commitment directies
ULT
17
Algemene didactiek 6ectsVakdidactiek 6ectsIntegratiecolleges (verticale leerlijn) 6ectsOpleiden op de school(Stage, begeleiding, intervisie) 30ectsOnderzoek(lesontwerp, leeronderzoek) 12ects
60ects
ULTCURRICULUM
18
Curriculum Week 1 2 3 4 5 6 7 8
Didactiek – AD(6 ECTS)
Reflectie op onderwijs, de docent en de leerling:Subjectieve werktheorie; Reflectiecyclus Korthagen;Observatie-technieken
Algemene theorie over curriculum-oriëntatie
De klas als leeromgeving:Communicatie in de klas;Groepsdynamica en klassenklimaat
De klas als leeromgeving:Motiveren;Orde houden;Pedagogisch handelen in de klas
Lesvoor-bereiding:Introductie MDALeerdoelen formuleren
Werkvormen:Directe instructie;Onderwijs-leergesprek
Toetsing en evaluatie:Toetsing en evaluatie;Afronding MDA: Relatie leerdoelen- werkvormen- toetsing
Tentamen (deel 1)
Didactiek – VD(6 ECTS)
Introductie vakdidactiekOriënteren op het schoolvak Nederlands
Leesvaardigheid Spelling en grammatica
Mondelinge taalvaardigheid: later
Schrijfvaardig-heid
Fictie- en literatuuronderwijs 1
Analyseren van toetsen; bespreking van het eindexamen
Tentamen (deel 2)
Integratie 1 (3 ECTS)
Zie programma dat afgelopen semester gedraaid heeft.
Stage 1 (totaal 12 ECTS) - Opl. School, Algemeen
Kennismaking OD, SPD, introductie, praktische gang van zaken,
Werkbezoek OD-SPD op eigen locatie
Stage 1 – Opl. School Lesgebonden activiteiten
Observatie van twee lesdagdelen bovenbouwklas H/V + een lesdagdeel vakdocent (spd) bovenbouw
Observatie van 2 lesdagdelen onderbouwklas H/V + lesdagdeel vakdocent (evt. spd) onderbouw
Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 2 VD: observatie-opdracht bovenbouwklas havo en vwo met specifieke aandacht voor leesvaardigheid
Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 3 AD-VD: observeren van en/of inspelen op groepsdynamiek + spelling en grammatica
Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 4 AD-VD: motiveren + mondelinge taalvaardgheid
Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 5 AD-VD : lesvoorbereiding o.b.v. MDA + uitvoering m.b.t. les schrijfvaardigheid.
Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema AD: onderwijsleergesprek
VOORBEELD
19
Periode 1: 3 dagen in de week40 lesgebonden activiteitenPeriode 2: 4 dagen in de week60 lesgebonden activiteiten
Regelmatig intervisiebijeenkomsten
OPLEIDEN IN DE SCHOOL
20
Partnerschap
Vakgerichtheid
IntegratieConcentrisch
werken
OnderzoekTraineeship
PIVOT
21
Studenten:*Veel aandacht voor leren in de school*Afstemming opdrachten AD-VD-AOS*Veel aandacht voor onderzoek in combinatie met reflectieDocenten-opleiders*Autonomie mbt invullen opleiding*Ontwikkeling opleiding in team van mede-opleiders en opleidingsdocenten*Verantwoordelijkheid voor beoordeling*Stagebezoeken en vakdidactische begeleiding ism met praktijkdocent*Docenten hebben binding met universiteit
ULTPOSITIEVE ASPECTEN
22
Studenten (maatschappijleer) hebben veel tijd nodig om inhoudelijk voldoende niveau te bereiken. Is extra belasting.
Inhoudelijk niveau is probleem. De tijd die studenten nodig hebben om te groeien in het vak
is beperkt. Snelkookpan In praktijk blijkt afstemming nog niet zo eenvoudig.
Partnerschap moet nog verder ontwikkeld worden. De opleidingsscholen hanteren uiteenlopende eisen en
praktijken. Er is wel commitment van directies maar altijd van docenten
voor opleidingsschool. Facilitering spd’s Financiering Opleiding spd’s.
PUNTEN VAN OVERWEGING