EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -iii
Dk;Zdkjh lkjka{k
1.1 Introduction ifjp;
Hkkjr ljdkjus Ikk;kHkwr lksbZ lqfo/kkauk pkyuk ns.;kP;k /kksj.kkarxZr 10 tkxfrd ntkZps egkekxZ cka/k.;kps ;ksthys vkgs] ts.ksd#u
ns’kkrhy loZ 'kgjkauk ,d= tksM.;kr ;sÅu fodklkyk pkyuk feGsy- egkjk"Vª 'kklukP;k ik;kHkwr lqfo/kk ns.;kP;k fu;ksftr
/kksj.kkuqlkj fo|eku ekxkZe/;s ,dkposGh eksB;k izek.kr gks.kkÚ;k jgnkjheqGs iM.kkjk rk.k ukxiwj&eqacbZ f’k?kzlapkj nzqrxrh
egkekxkZeqGs (NMEW) deh gks.;kl enr gksbZy- egkjk"Vª jkT; jLrs fodkl egkeaMG e;kZfnr ;kauk ukxiwj&eqacbZ f’k?kzlapkj
nzqrxrh egkekxkZph (NMEW) vk[k.kh o vaeyctko.kh ;a=.kk Eg.kwu fu;qDr dj.;kr vkys vkgs] izLrkfor egkekxZ gk 10
ftYg;kae/kwu tk.kkj vlwu fonHkZ] ejkBokMk vkf.k dksd.k izns’kki;Zr ;s.kkj vkgs- ;k ;kstuspk eq[; Hkkx gk ukxiwj] o/kkZ]
vejkorh] okf’ke] cqy<k.kk] tkyuk] vkSjaxkcn] vgenuxj] ukf’kd vkf.k Bk.ks ;k izeq[k ftYg;ke/kwu tk.kkj vkgs- ukxiwj&eqacbZ
f’k?kzlapkj nzqrxrh egkekxZ gk egkjk"Vª jkT; egkekxZ (MSH) ekukadkuqlkj cka/k.;kr ;s.kkj vlwu lnj egkekxZ gk jk"Vªh;
egkekxkZP;k ntkZpk vlsy- ukxiwj&eqacbZ f’k?kzlapkj nzqrxrh egkekxZyk egkjk"Vª jkT; ’kklukpk loksZPp iz/kkU; vlysyk gk
izdYi vkgs- lnj izdYikpk izkjaaHk f’koeMdk] fgax.kk] ukxiqj ;sFkwu gksÅu R;kph lekIrh fHkoaMh] Bk.ks ;sFks gks.kkj vkgs-
izLrqr egkekxkZe/;s 6 injh ekfxZdkapk fodkl dj.;kr ;s.kkj vlwu] egkjk"Vªkrhy ukxiqj rs eqacbZi;Zar cktqyk gejLrk vl.kkjk
egkekxZ vl.kkj vkgs- lnj 6 le`/nh egkekxkZph :anh 120 ehVj vlwu ukxiqj rs eqacbZ ;k nksu 'kgjke/khy izoklkyk ykx.kkjk
osG gk 16 rklko:u 6 rklkaoj vk.ksy vls [kk=hiwoZd lkaxw 'kdrks- lnj egkekxZ ikp izns’kkrwu tkr vlwu egkjk"VªkP;k
fonHkZ] mRrj egkjk"Vª] ejkBokMk] if’pe egkjk"Vª vkf.k dksad.k izns’k ;kauk tksMr vlwu v’kkizdkjs fodflr vkf.k fodkuf’ky
'kgjkauk tksM.;kr fdaok R;kaph lkaxM ?kky.;kl enrxkj Bj.kkj vkgs- lnj izdYi fonHkZ] mRrj egkjk"Vª] ejkBokMk] if’pe
egkjk"Vª vkf.k dksad.k izns’k ;kauk tksMyk xsY;keqGs g;k {ks=kae/;s izknsf’kd lerk syrk vkf.k U;k; fodkl lk/krk ;sbZy- le/nh
egkekxkZeqGs vkf.k mUurheqGs vls fo’oklkus Eg.krk ;sbZy dh] fonHkZ vkf.k ejkBokM;klkj[;k usgeh nq"dkGxzLr fdaok
nq"dkGkP;k lkoVk[kkyh vl.kkÚ;k Hkkxkr lkekftd vkf.k vkfFkZd fodkl gks.;kl enrp gksbZy-
;k le`/nh egkekxkZph jpuk gh ’kk’or ok<hP;k rÚgsus dj.;kr vkyh vkgs dh] T;keqGs gk ekxZ xzkeh.k o fodklkiklwu oafpr
vlysY;k ftYg;kae/khy —"kh vkf.k brj m|ksxkauk pkyuk ns.kkjk Bjsy- lnj egkekxZ gk HkO; o egkjk"Vªkyk le`/nhdMs us.kkjk
vlwu T;keqGs fofo/k {ks=kaph nkyus [kqyh gks.kkj vkgsr] tls jfgok’kh vkf.k vkS|ksfxd VkÅuf’ki vkf.k R;kpcjkscj nzqrxrh
egkekxZ gk ,d Lokoyach ekWMsy Eg.kwu mn;kl ;sbZy- dkiM m|ksx] ekfgrh ra=Kku v’kk izR;sd uksMpk lekos’k ;ke/;s dj.;kr
vkyk vlwu fofHkUu yksdkaP;k LFkkfud xjtk fopkjkr ?ksÅu fodflr dj.;kr vkyk vkgs- lkekftd o yksdkae/;s le/nrk o
lekurk fuekZ.k dj.;kph gh ,d mRre la/kh vkgs- ;keqGs ’kgjkae/;s jkstxkjkP;k la/kh ok<rhy] dq’ky dkexkajkph xjt] vkfFkZd
Lokra= vkf.k ik;kHkwr lqfo/kk ;klkj[;k vko’;d vlysY;k lks;hlqfo/kake/;s o R;kaP;k ekx.kh&iqjoB;ke/;s y{k dsnzhar dj.ks
’kD; gksbZy-
Ukkxiwu eqacbZ egkekxZ gk QDr ukxiwj] vkSjaxkckn vkf.k eqacbZ ;k izeq[k 'kgjkukap tksMu ulwu] ;k[ksjht lajs[ku tkr vlysyk
xzkeh.k Hkkx vkf.k izeq[k cktkjisBk ;kaukgh tksM.;kl enrxkj Bj.kkj vkgs- egkekxkZph izokl ukxiwj rs eqacbZ vlk gksr vlY;kus
v’kh geh nsrk ;sbZy dh] dkiM] i;kZoj.k] 'kS{kf.kd vkf.k mRiknu dj.kkjs m|ksx egkekxkZP;k uksMe/;s iqUgk pkyw djrk ;srhy-
;k[ksjht egkekxZ jkT;krhy ,dnqlÚ;k izknsf’kd eq[;ky;kauk tksMr vlY;ksu iz’kkldh; lqfo/kk o iz’kkldh; miØekauk xrh
feGsy-
egjk"Vª 'kklukP;k fu.kZ;kuqlkj fodflr vkf.k etcqr vl.kkÚ;k eqacbZ lkj[;k 'kgjkauk tksMwu ,d 'k`a[kyk r;kj dj.ks gks;-
tls cqVhcksjh&o/kkZ&djatk&vkSjaxkckn&flUuj&?kksVh rlsp djatk&yks.kh&ukx>jh ekfxZdkaP;k cktqus tksMyh xsyh vkgs- ;k lanHkkZr
okfM;k VsDuks baftfuvjhax lfoZlsl ;kaP;k leosr la;qDr miØeke/;s VkVk dUlYVahx baftfuvjlZ] eqacbZ vkf.k /kkjkJkW vkf.k
daiuh izk- fy- ;kauk egkjk"Vª jkT; ekxZ ifjogu egkeaMGkus iwoZ O;ogkjhrspk vH;kl vkf.k izdYikpk rif’kyokj vgoky
iWdst&4 lkBh r;kj dj.ks ca/kudkjd dsys vkgs-
okfM;k VsDuks baftfuvjhax lfoZlsl ;kauh Js.kh ^^,** lkBh fcYMhax ,UOgkjesaV bafM;k izk- fy- NABET ekU;rkizkr vf/kd`r
lYykxkj use.;kr vkys vkgs- lnj lYykxkj i;kZoj.kh; ifj.kke eqY;kadu vH;kl rlsp brj i;kZoj.kh; eatqjh @ijokus vkf.k
ou [kkR;kdMwu ykx.kkjs ijokus feGfo.;kl enr djrhy-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -iv
1.2 Project Location and Description izdYi LFkku vkf.k o.kZu
Sr.
No.
Particulars : Details
1. IkzdYikrhy jLrk : NMEW – Package IV in Maharashtra state.
Starts from Dhotre Village, Vaijapur – Ahmednagar District
Boundary to Taranganpada Village in Igatpuri Taluka, Nashik
District 2. HkkSxksfyd LFkku : Dhotre 19°51'52.09"N latitude 74°38'42.73"E longitudes
Taranganpada 19°40'50.08"N latitude 73°35'22.45"E longitude 3. izdYikps izLrkfor LFkku : State District
Maharashtra Ahmednagar and Nashik 4. IkWdste/kwu tkr vlysys rkyqds o R;kaph
ykach
The Alignment is passing through 3 tehsils – Kopargaon (29.4 km) in
Ahmednagar district and Sinnar (61.25km) & Igatpuri(30.03km)
Nashik District. 5. ,dw.k izHkkfor gks.kkjh xkos : 54
6. izLrkfor ekxkZe/;s ;s.kkÚ;k jLR;kauk
tksM.kkjs iwy
: 3 numbers. Considering the major roads crossing the proposed
Expressway & access to the proposed Township
7. iwy 8: Minor
2: Major 8. eq[; Crossings : 6 (4 on road, 1 on Railway line at Samwatsar & 1 on Godavari
River) 9. izLrkfor izdYikph ,dw.k ykach : 120.696 km
10. Hkwlaiknu djko;kps ,dw.k {ks= : 1448.03 Ha for ROW
11. ,dw.k [kpZ ¼Ckka/kdke½ : Rs. 4127 CR.
12. HkwdaikP;k izo.k {ks= oxZokjh : Zone - III
13. Takxy : 23.548 Ha
14. vf/kd`r ekxZ ¼Right of way½ : 120 m
15. ekxhZdk ¼ysu½ : Green Field Alignment (6 lane Expressway)
16. gejLrk @ ?klj.khpk jLrk ¼Service
roads/slip roads½
: 5m
17. nqHkktd ¼Median½ : 22.5m
18. QyksRiknu vkf.k yWaUMLdsihax
¼Horticulture and landscaping½
: Throughout
19. ca/kkjk : 6m
20. Highway Design Standards Contemplated (Ch:- 502.698 to 623.379 KM) a. Xkrh : 150 Kmph
b. Min. Horizontal Curve Radius : 1210 m c. Camber : 2.5% d. Radius without Super elevation : 4200m e. Super elevation : 5% for desirable min. radius f. Stopping Sight Distance (SSD) : 360m g. Intermediate Sight Distance (ISD) : 720m h. Carriageway : 3+3 Lanes (Flexible Pavement) i. ysuph #anh ¼Lane Width) : 3.75m
j. Paved Shoulder : 3.0m k. Earthen Shoulder : 2.0m l. K-Value : 295 for summit curve m. K-Value : 91.9 for valley curve 21. izdYikrhy ?kVd (Project Components)
a. lkoZtfud lksbZ&lqfo/kk
i. izR;sd 5 fd-eh- varjkoj vkf.kck.khP;k osGh mi;ksxh ;srhy vls VsfyQksu]
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -v
Sr.
No.
Particulars : Details
ii. ikfdaZx vkf.k Vªd mHks dj.;klkBh tkxk]
iii. Loa;pfyr lsok dsanz
iv. #X.kokfgdk o Vksfoax lqfo/kk]
v. tyn izfrlkn okgu]
vi. izR;sd 50 fd-fe- oj foJkarh {ks=]
ba/ku LVs’ku vkf.k QqM Iyk>k vkf.k jsLVkWjaV] nqdkus] iksfyl LVs’ku
b. jLR;kP;k dMsyk vlysY;k lksbZ&lqfo/kk
i. Vªd VfeZuy] cl VfeZuy
ii. Median plantation/landscaping,
iii. cksx|ke/;s izdk’k ;kstuk]
iqykaps lkSn;hZdj.kj] jLR;kaojhy fnos vkf.k vadkRed Qyd] interchanges e/;s lkSj ÅtsZps fnos
c. Okk;Qk;] okgrqdhoj fu;a=.k Bso.;klkBh lhlhVhOghP;k fu;a=.kk[kkyh laiw.kZ izdYi-
1.3 Alternative Alignments Considered fopkjkr ?ks.;kr vkysys i;kZ;h lajs[ku
i;kZoj.k o ou ea=ky;kus izdkf’kr dsysY;k lanHkkZuqlkj jk"Vªh; egkekxkZlkBh fopkjkr vl.kkÚ;k izns’kkapk mixzgkP;k izfresP;k}kjs
vH;kl dj.;kr vkyk- lnj fopkjkr vlysY;k rhu izns’kkaph iwoZigk.kh] losZ{k.k mixzgk}kjs] toposheet, MRSAC ¼egkjk"Vª fjeksV lsafUlx vWIyhds’ku lsaVj½ us miyC/k dsysY;k Hkw&vkd`rhuqlkj] tfeuhpk okij vH;kl.;kr vkyk vkgs- jLrs lajs[kUu gs
i;kZoj.k o ou vkf.k gokeku cny ea=ky;kus izdk’khr dsysY;k lanHkkZuqlkj rhu VI;ke/;s dj.;kr ;srs- ifgY;k VI;kr rhu
’kD; vl.kkÚ;k fBdk.kh lajs[ku dj.;kr ; srs- nqlÚ;k VI;kr rif’kyokj ekfgrhlg mixzg izfrekaoj lnj i;kZ;h lajs[ku
vf/kLFkkfir dj.;kr ;srs vkf.k vertical profile generate dj.;kr ;srs- frlÚ;k VI;kr brj rhu i;kZ;kapk fopkj d#u
vafre lajs[ku cuoys tkrs- lnj egkekxkZe/;s okgukapk rklh osx 150 fd-eh- vl.kkj vlwu] jk"Vªh; egkekxkZph ekuds]
vR;fcanw LFkkuds] dusDVj] tfeu vf/kxzg.k ;kstuk ;kapk fopkj dj.;kr vkyk vkgs-
lajs[ku djrkuk [kkyhy ckchapk fopkj dj.;kr vkyaaa%
oU; izns’k vkf.k vHk;kj.;kP;k Hkkxkpk okij 'kD;rks VkG.ks-
T;k izns’kkaps fodkl vkjk[kM;kuqlkj fu;kstu pkyw vkgs@fodflr >kyh vkgsr-
Ckxk;rh @ f}Ó;e gaxkeh ihd {ks=kae/kwu tk.kkjk ekxZ VkG.ks-
ukihd @ vkslkM tfeuhapk tkLrhr tkLRk okij-
ljdkjh tfeuh o Right of Way pk ’kD; frFks okij-
xkoBk.k o euq"; oLrhiklwu dehr deh 150 eh ykac varj Bso.ks-
jLR;kP;k laj[kusr dehr deh oG.ks vkf.k 2000 eh- f=T;k Bso.k-
'kD; gksbZy rso<;kizek.kkr jsYos iqykapk ekxZ VkG.ks (RoB)-
tyk'k;kapk ekxZ @ tyk’kk;kauk oxG.ks-
1.4 Environmental Impact Assessment i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadu (EIA)
Hkkjr ljdkjus izdkf’kr dsysY;k ekxZn’kZd lanfHkZ; lqphuqlkj @rRokuqlkj jsYos @jLrs@egkekxZ ;klkj[;k izLrkfor izdYikalkBh
i;kZojh.kh; vH;kl dj.;kr vkyk- izLrkfor jLR;kpk vH;kl djrkuk] R;kP;k vktqcktwP;k 10 fdfe- {ks=kP;k i;kZoj.kkj
gks.kkjk ifj.kke dj.kkÚ;k ckchaoj fopkj dj.;kr vkyk vkgs- i;kZoj.k eqY;kadu dk;Zi/nrhph ;knh djrkuk i;kZoj.kkoj
vk/kkjhr eqyHkwr vVh tls] ek/;fed L=ksrkaph ekfgrh feGfo.;kr vkyh vkgss- i;kZoj.k leL;k vksG[k.;kr o v’kk leL;k aoj
mi;k lqpfo.;kr vkys vkgsr-
i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadu vgokyke/;s iwoZ O;ogkjhrspk (Pre feasibility report) ,d osxGs izdj.k tek dj.;kr vkys-
T;ke/;s i;kZoj.k vuqerh feGo.;klkBh o i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadu lqpuk] 2006 o nq:Lrh varxZr (Pre feasibility
report) cufo.;klkBh vko’;d R;k ekxZn’kZd lwpukapk lekos’k dj.;kr vkyk vkgs-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -vi
i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadu vf/klqpuk] 2006 o dsysY;k nq:Lrh rlsp vVh vkf.k rjrqnhuqlkj ^^i;kZoj.kh; eatqjh ?ks.;klkBhpk
iwoZ&O;ogkfjdrspk vgoky o ekxZn’kZd rRos** vlk Lora= [[email protected] cuowu rks iwoZ&O;ogkfjdr i;kZoj.kh; eqY;kadu
ifj.kke vgokyklkscr lknj dj.;kr ;sbZy-
1.4.1 Need of the Study vH;klkph xjt
jk"Vªh; egkekxZ izdYi gk yksdkaP;k vkfFkZd o lkekftd dY;k.kklkBh ,d egRokph Hkwfedk ctkorks- i.k R;kposGh cka/kdke
vkf.k okij VII;kr lHkksorkyP;k i;kZoj.kkoj izfrdwy ifj.kke fnlwu ;srkr-
izdYikP; cka/kdkekeqGs gks.kkÚ;k ifj.kkekae/;s i;kZoj.kh; laosnu’khy ?kVkdkaps uqdlku] tehuhph /kwi] —"kh tehuhps
uqdlku]iquZolu] yksdla[;k’kk=h; cny] LFkkfud vkfFkZd O;oLFkse/;s cny vkf.k >ikV;kus gks.kkjs ’kgjhdj.k bZR;knhPkk lekos’k
visf{kr vlrks- vls izfrdwy ifj.kke deh dj.;klkBh ¼i;kZoj.k izHkko ewY;kadu½ gs ra= vko’;d cuys vkgs-
1.4.2 Scope of Work dkekph O;kIrh%
i;kZoj.k eqY;kadu vkdyu gh ,d lfoLrj izfØ;k vkgs] th izdYikph ladYiuk @ ;kstuk cufo.;kiklwu rs okij VII;ki;Zar
lq: jkgrs o rh i;kZoj.k eqY;kadukP;k izFke pj.kkr O;kIrh vkf.k iMrkG.kh izfØ;k Eg.kwu vksG[kyh tkrs- i;kZoj.kh; ifj.kke
eqY;kadu gs i;kZoj.kkoj mn~Hko.kkÚ;k eq[; leL;kapk ifj.kke vkf.k R;k deh dj.;klkBh dj.;kr ;s.kkÚ;k mi;;kstukapk
dj.;kr ;s.kkjk vH;kl gks;- izFken’khZ ikfgys vlrk i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadukoj tkLr y{k dsafnzr d:u R;kpk i;kZoj.kkoj
gks.kkjk izHkko deh dj.;kl enr gksbZy-
i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadukpk ewyHkwr mn~ns’k vkgs dh] i;kZoj.kkoj gks.kkÚ;k izR;{k vkf.k laHkkO; ifj.kkekapk o R;kP;k
fo’kkyrspk vH;kl fdaok fopkj d:u ufou 6 injh xzhu fQYM egkekxkZPkk vH;kl dj.ks gks;- rlsp i;kZOkj.kk;n`"V;k
egkekxkZP;k jpuspk vH;kl djrkuk i;kZoj.kkoj tkLr y{k dsanzhr dj.;kr vkys vkgs- i;kZOkj.kh; fLdzfuaxlkBh izLrkfor
vH;kl {ks=klkBh [kkyhy mn~nh"Vs vkgsr-
izLrkfor izdYi Hkkxkr ewyHkwr i;kZoj.kh; fLFkrh fuekZ.k dj.;klkBh gosrhy xq.koRrk] /o.khph ikrGh] ik.;kph
xq.koRrk] ¼i`"BHkkx vkf.k tfeu½ ekrhph xqa.koRrk bR;knhpk fopkj dj.ks- -
vko’;d vlysY;k i;kZoj.kh; eqY;kadu izdkjps oxhZdj.k dj.ks-
i;kZoj.kkoj gks.kkÚ;k laHkkO; leL;kaps fp= js[kkVus] laosnu’khy leL;kph tkxk fuf’pr dj.ks] rlsp iq<hy vH;kl
dj.;klkBh i;kZoj.k ifj.kke eqY;kadu (EIA), dj.;kr vkys vkgs-
laHkkO; i;kZoj.kh; fpark vksG[k.;klkBh,
laHkkfor i;kZoj.kkoj gks.kkjk nq"’kifj.kke y{kkr ?ksrk egkekxkZP;k ekxkZph jpuk djrkuk i;kZoj.kh; fopkjkaoj tkLr
Hkj fnyk vkgs dh ukgh ;kph [kk=h dj.ks-
1.5 Project Location and Connectivity izdYikps LFkku o R;kph lkaxM @tksM.kh
izLrkfor iWdst&4 ekxZ gk vgenuxj vkf.k ukf’kd ftYg;ke/kwu tkr vlwu izdYikph O;kidrk c?krk gk jk"Vªh; egkekxZ Ø-
50] jk"Vªh; egkekxZ Ø- 3 o vkf’k;kbZ egkekxZ Ø- 47 yk vuqØes ukf’kd ;sFks rj jk"Vªh; egkekxZ Ø- 3 yk flUuj xko o
jkT; ekxZ Ø- 47 vkf.k jkT; ekxZ Ø- 7 yk dksijxko ;sFks tksMrks- rlsp jk"Vªh; egkekxZ Ø- 3 ?kksVh ;sFks o jk"Vªh; egkekxZ
Ø- 50 yk flUuj ;sFks tksMrks- lnj egkekxZ vkf’k;kbZ egkekxZ&46@ jk"Vªh; egkekxZ Ø- 7 Eg.ktsp xzsV vkf’k;kbZ nzqrxrh
egkekxkZyk flUuj ;sFks o rksp iq<s ok<r tkÅu vkf’k;kbZ ekgkekxZ Ø- 43 yk ¼Xokysj½ e/;izns’k vkf.k ¼gSnzkckn½ vka/zkizns’k]
vkf’k;kbZ ekgkekxZ Ø- 47 yk ¼ukf’kd] Bk.ks½ egkjk"Vª vkf.k vkf’k;kbZ ekgkekxZ Ø- 45 yk cSxyksj ¼dukZVd½ ;sFks tksMyk
xsyk vkgs- rlsp izLrkfor egkekxZ o eqacbZ&iq.ks egkekxZ ;kaP;ke/khy varj 100 fd-fe- vlY;kus lnj egkekxkZP;k okgrqdhe/;s
eksB;kizek.kkr ok< gksbZy-
;k izdYikps eq[; mfn"V Eg.kts izkeq[;kus O;kolkf;d uksM cuowu] vkS|ksfxd] O;kikjh] —"kh] i;ZVu {ks=ke/;s ok< ?kMowu
jkstxkj fufeZrh dj.ks o vkS|ksfxd {ks+= ok<he/khy eq[; nqok vlsy-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -vii
1.6 Need for the Project and Its Importance izdYikph xjt vkf.k R;kps egRo
l|ifjfLFkrh ikgrk] vkS|ksfxd ok< gh eq[;r% eqacbZ] iq.ks vkf.k dkgh izek.kkr ukf’kd o vkSjaxkckn ;k ’kgjkaP;k toG
vl.kkÚ;k eqacbZ leqnzh canjkeqGs lhfer jkghyk vkgs- eqacbZ&iq.ks usgehp tehu] yksdla[;k vkf.k Ikk;kHkwr lksbZ&lqfo/kkauh le`/n
jkghyk vkgs- ;keqGs gs izns’kkoj izpaM izek.kkr ncko ok<r vlY;kus rs egkjk"Vªkps vkf.k ns’kkps vkfFkZd eTtkrarw cuys vkgsr-
g;k egkekxkZeqGs ek>xko xksnh o tokgjyky usg: iksVZ VªLV ,desdkaP;k toG vlY;keqGs eksB;k izek.kkr r;kj oLrwaph
fu;kZr dsyh tkÅu dP;k ekykph vk;kr gksÅ 'kdsy-
izLrqr% nqljhdMhy cktwl ikgrk] moZfjr egkjk"Vªk’kh rqyuk dsY;kl fonHkZ vkf.k ejkBokMk izns’kkph vkfFkZd laiUur% deh
izek.kkr vk<Gwu ;srs- ;kph eq[; dkj.ks Eg.kts deh izek.kkr gks.kkjs vkS|ksfxdj.k] {ks=h; fodkl] tyL=ksrkapk vHkko] 'ksrhlkBh
ykx.kkÚ;k lqihd tehuhpk vHkko vkf.k uohu ra=Kkukpk vHkko gks;-
v'kk izdkjP;k ’kgjkauk xqaro.kwdhph eq[; {ks=s Eg.kwu izLrqr d: ’kdrks tls] okgu fufeZrh] laj{k.k] varjh{k vfHk;kaf=dh]
ekfgrh ra=Kku] dkiM o vUu izfØ;k bR;knh- izLrkfor izdYikps eq[; /;s; Eg.kts vkS|ksfxd fodklkph uohu dsanzkph fufeRkh
dj.k] {ks=h; fodklk lkscr euksjatukph lk/kus@i;ZVu fodkl ;kauk pkyuk ns.ks gks;- ;k izdYikeqGs osGsph cpr gks.;kl enr
gksbZyp ijarq R;kpcjkscj ns’kkP;k vkfFkZd izxrh ok<hl pkyuk ns.;klgh enr gk.kkj vkgs-
1.7 Project Benefits izdYikps Qk;ns
izLrqr izdYikeqGs fo|eku ukxiwj eqacbZ jLR;kojhy okgrqdhph dksaMh deh gksÅu ufou O;kikjkl pkyuk feGsy- ;k izdYikeqGs
laiw.kZ izns’kkyk Qk;nk iksgpwu izdYi {ks=ke/;s ekdsZV vkf.k lkekftd lsoke/;s eksB;k izek.kkr ok< gksÅu R;kpk ykHk lokZuk
feGw ’kdsy- jLR;kP;k fufeZrheqGs okgrqdhlkBh ykx.kkjk [kpZ deh gksÅu O;kolkf;d o vkS|ksfxd la/khe/;s ok< gks.;kl
mi;qDr B: ’kdsy-
1.8 Existing Environmental Features fo|eku i;kZoj.kh; oSf’k"Vs
In the EIA it is necessary to study and analyse specific Environmental Parametries which are as follows:
1.8.1 Climatic Data from Secondary Sources ek/;fed L=ksarkekQZr gokeku MsVk
izR;sd fBdk.kP;k gokekukoj rsFkhy HkkSxksfyd ifjfLFkrhpk izHkko fnlwu ;srks- osxGsi.kk ikfgY;kl fdukjiV~VhdMhy Hkkxke/;s
gokeku gs [kwi vknzZ vkf.k mcnkj vkgs- rlsp nqljhdMhy cktql Eg.ktsp iwosZdMhy mrkj vkf.k iBkjkdMhy Hkkxr mrjr
xsY;kl gokeku gs rqyusus deh neV vkgs- okf"kZd vknzZrsps izek.k fdaok iYyk igkrk lk/kkj.krk 50 rs 80 VD;kaP;k njE;ku
vlrs vls fnlwu ;srs- rkiekukph ljkljh igkrk 17-50 rs 33-30 lsafUVxzsM i;Zar uksanfo.;kr vkys vkgs-
ikolkGk gk vlk izHkko’kkyh ?kVd vkgs] T;kP;k vfu;fer vkf.k uSlfxZd cnykeqGs fdaok vfuf’prrseqGs ouLirhaph ok<
vkf.k 'ksrhP;k mRiUukoj izHkko ikMw 'kdrks- lk/kkj.kr% tqu rs lIVsacj efgU;kP;k njE;ku nf{k.k&if’peh eksleh ikolkps
ftYg;krhy Bjkfod izek.k gs 2000&3500 fe-fe- brds vkgs- lkekU;rk lokZr tkLr ikolkps izek.k gs tqyS efgU;kr
uksanfo.;kr vkys vkgs- itZU;ekukps izek.k gs nf{k.ksis{kk mRRkjsdMs deh vkgs-
1.8.2 Geomorphology and Soil Types Hkw&vk—rh foKku vkf.k ekrhps izdkj
Topography HkkSxksfyd jpuk
izLrkfor nzqrxrh egkekxkZph lajs[kuk lk/;k&likV p<mrkj vlysY;k i"BHkkxkpk izns’k rlsp ?kkV vkf.k 'ksr tfeuhpk izns’kke/kwu
tkr vkgs- lnj egkekxkZlkBh ykx.kkjh tfeu gh ik.kh @tyk’k; vlysY;k i"BHkkxkrwu tk.kkj ukgh ;kph ;ksX; rh dkGth
?ks.;kr vkyh vkgs- lnj izdYik iklwu ik.;kps vusd tyL=ksr vkf.k if’pesyk Hkkrlk unh tkr vkgs-
Soil:ekrh
Bk.ks ftYg;krhy izdYikrxZr ;s.kkjh tehu gh dkGlj&dkGh ekrhph vlwu rh vusd iWpe/;s foHkkxyh xsyh vkgs- lg;knzhP;k
mrkjkdMhy Hkkxkr nÚ;k&[kksÚ;kP;k njE;ku fnlwu ;srs- ukf’kd ftYg;krhy ekrh gh gokekukeqGs fuekZ.k >kysyh cslkYV
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -viii
[kMdkiklwu fufeZr fofo/k NVkauh; qDr jk[kkMh dkGh] ykylj vkf.k xqykch v’kh vkgs- izdYi jLR;ke/;s dkgh] jk[kkMh vkf.k
jsrkM ekrh vfydMsp vk<Gwu vkyh vkgs-
1.9 Policy, Legal and Administrative Framework /kksj.k] dk;ns’khj vkf.k iz’kkldh; pkSdV @jpuk
fo|eku fLFkrhe/;s vfLFkRokr vl.kkjs dk;ns] laLFkk vkf.k /kksj.kkapk jk"Vªh; o jkT;Lrjh; ikrGhoj vk<kok o iqujkoyksdu
vkf.k leiZdrk riklwu i;kZoj.k izHkko eqY;kaduklkBh vko’;d vl.kkÚ;k ckcha fopkjkr ?ks.;kr vkY;k] ts.ksd:u izdYikP;k
fofo/k VII;koj vko’;d vlysY;k ijokuxh @eatqjh ?ks.ks t:jhps vkgs rs vksG.;kl enr gksbZy-
1.9.1 Environmental Clearance i;kZoj.kh; vuqerh
dsanzh; i;kZoj.k o ou ea=ky;kP;k 2006 P;k vf/klwpusuqlkj vkf.k osGksosGh dj.;kr vkysY;k nq:Lrh o rjrqnh izek.ks lnj
izdYikps ch Js.khe/;s oxhZdj.k dj.;kr vkys vkgs-
izLrkfor] Ukkxiwj egkekxkZpk jLRkk ou {ks=karwu @izns’kke/kwu tkr vlwu o vusd VII;ke/;s Eg.ktsp lk/kkj.ki.ks 23-548 gsDVj
ou izns’kke/;s iljysyk vkgs- izLrkfor jLRkk gk ou izns’kkrwu tkr vlY;kl lnj ou{ks=kph ekfgrh ou foHkkxkP;k uksanhe/kwu
riklwu ?ks.;kr ;sr vkgs- i;kZoj.kh; eqY;kadu lferhph 159 oh ¼;knh ua- 3-2½ cSBd fnukad 30 es] 2016 jksth laiUu
>kyh] lnj cSBdhe/;s lanHkZ vVhauk ekU;rk ns.;kr vkyh vkgs- ou foHkkxkdMwu ykx.kkÚ;k eatqjhlkBh dsafnz; i;kZoj.k] ou
o gokeku cny foHkkxkP;k ladsrLFkGkoj fnukad 17 vkWxLV] 2016 jksth vkWuykbZu izLrko lknj dj.;kr vkyk vkgs-
1.10 Methodology dk;Zi/nrh
izdYi gkrkG.;kiwohZ tyn i;kZoj.kh; izHkko eqY;kadukpk vH;kl dj.;klkBh ikp dk;Zi/nrhpk voyac @ vk;ksftr dj.;kr
vkyk tls izdYi {ks=kapk rikl vkf.k izdYi {ks=kph VsgG.kh @ izdYi {ks=kaph iwoZigk.kh] izkFkfed o ek/;fed ekfgrhps
fo’ys"k.k vkf.k izdYikeqGs ckf/kr gks.kkÚ;k lacaf/krka’kh ppkZ ;k i/nrhoj vk/kkjhr gksrk] ts.ksd:u izdYikoj gks.kkjs laHkkO;k
ifj.kke vksG[k.;kl enr gksÅ 'kdsy-
Task 1: Environmental Screening of the project
dk;Z 1% izdYikph i;kZoj.kh; Nkuuh
izdYikP;k i;kZoj.kh; eqY;kadukph lq:okr gh R;kph i;kZoj.kh; Nkuuh izfØ;sph O;ogkjhdrk y{kkr ?ksÅu dj.;kr vkyh
vkgs- ;k Nkuuh izØh;spk eq[; mn~ns’k Eg.kts izdYikeqGs mn~Hko.kkÚ;k izeq[k i;kZoj.kh; leL;k vksG[k.ks tls dh] laj[kuse/;s
;s.kkÚ;k i;kZoj.kh; laosnu’khy ckch] tehuhpk gks.kkjk okij] ik.;kP;k i`"BHkkxkoj gks.kkjs ifj.kke] ml.kokjhoj ?ksrysY;k
tkxsph miyC/krk] lkekftd lksbZ&lqfo/kkaoj gks.kkjk ifj.kke] fof’k"V ouLirh o izk.kh tkrhaoj gks.kkjk ifj.kke bR;knh-
Task 2: Review of Proposed Improvements and Review of Policies, Regulations and Institutional
Arrangements
dk;Z 2% izLrkfor lq/kkj.kkpk] /kksj.ks] fu;ekapk vkf.k laLFkkRed O;oLFksph leh{kk @ifj{k.k
leh{kk dj.;kps eq[; dkj.k Eg.kts] i;kZoj.kh; izHkko eqY;kadukpk n`"Vhdksu cnyus vkf.k R;klkBh vko’;d vl.kkjh ekfgrh
xksGk dj.ks gks;- izdYikph leh{kk djrkuk Hkkjrke/;s ykxw vlysys loZ dk;Zjr /kksj.ks @ dsanzh; i;kZoj.k o ea=ky;kus fnysys
funsZ’k] egkjk"Vª jkT; jLrs fodkl egkeaMG vkf.k i;kZoj.kh; dk;ns@fu;eP;k dk;Zi/nrhaizek.k dj.;kr ;sbZy- ojhy ckch
O;frfjDr] Hkkjrkrhy eqG i;kZoj.kh; dk;ns@fu;e@/kksj.kkeqGs izdYikP;k r;kjh vkf.k vaeyctko.kh djrkukP;k dks.kR;kgh
VII;ke/;s ifj.kke fdaok izHkko fuekZ.k gksÅ 'kdrks] Eg.kwu R;kph leh{kk dj.;kr vkyh-
Task 3: Base line Environmental Profile of the Project
dk;Z 3% izdYikpk i;kZoj.kh;n"V;k v/kksjs[khr vkjk[kMk
l|ifjfLFkrh igkrk] izdYi {ks=kpk i;kZoj.kh; vkjk[kMk @ :ijs"kk cuforkauk [kkyhy ckchapk lekos’k dj.;kr vkyk vkgs-
izLrqr {ks=kae/;s ikg.kh d:u] VsgG.kh iFkdk}kjs vkf.k oSf’k"V;iw.kZ laosnuf’ky ckchaps jsdkWfMax] gkrkus lapkfyr gks.kkÚ;k
GPS iz.kkyhP;k ek/;ek}kjs izdYi {ks=kapk i;kZoj.kh; vkjk[kMk r;kj dj.;kr vkyk vkgs-
tSfod] HkkSfrd] lkekftd vkf.k i;kZoj.kh; ekfgrhps vkdyu rlsp ladyu dj.;kr vkys vkgs-
izdYikP;k BGd oSf’k"V;kckcr izknsf’kd vf/kdkÚ;ka’kh ppkZ dj.;kr vkyh vkgs-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -ix
Task 4: Prediction of Environmental Impacts
dk;Z 4% i;kZoj.kh; izHkkokaok vankt
i;kZoj.kh;n`"V;k v/kksjs[khr vkjk[kM;kuqlkj xksGk dsysyh izFkfed Lo:ikph ekfgrhps fo’ys"k.k] izLrkfor izdYikeqGs
dks.kdks.kR;k ?kVdkaeqGs i;kZoj.kkoj ifj.kke gks.kkj vkgs R;kaph vksG[k dj.;kr vkyh vkgs- cka/kdke pkyw gks.;kiwohZ] pkyw
>kY;kuarj o laiw.kZ jLrk r;kj >kY;kuarjP;k ifj.kkekaps fo’ys"k.k dsys xsys vlwu] cka/kdkekph fo’kkyrk o egRo v’kh
foHkkx.kh dj.;kr vkyh vkgs- izLrkfor izdYikeqGs mn~Hko.kkÚ;k i;kZoj.khZ; ifj.kkekaps fo’ys"k.k [kkyhyizek.ks%
1. Land tehu
i;kZoj.k eqY;kadu djrkuk >kMs&>qMis] izk.khek=kaph uSlfxZd olrhLFkkus gyoY;keqGs] 'ksr tfeuh o bekjrhps foHkktu
fdrh >kys vkgs ;kaps eqY;ekiu dj.;kr vkys vkgs-
izdYikP;k cka/kdkekeqGs ekrh nq"khr gks.;kps izek.k] ekrhph gks.kkjh /kwi] mrkjkoj vfLFkj gks.kkjh ekrh] ekSY;oku oLrwph
fdaok lkfgR; pksjh] ekyeRrsps gks.kkjs uqdlku] lqfid tfeuhps gks.kkjs uqdlku] uSlfxZd tyL=ksrkaps ekxkZr cny >kY;keqGs
gks.kkjs uqdlkukps ifj.kke fopkjkr ?ks.;kr vkys vkgsr-
izLrkfor jLR;kP;k cka/kdkekeqGs vktqcktqP;k Hkkxkrhy okgrqdhoj dk; izfrdwy ifj.kke gksbZy ;kps eqY;ekiu dj.;kr
vkys vkgs- ¼mnk- jgnkjheqGs gks.kkjh okgrwd dksaMh o R;keqGs gks.kkjs vi?kkr½-
i;kZoj.kh; eqY;kadu djrkuk LFkkfud {ks=kP;k fodklkoj vkf.k izknsf’kd izeq[k ;kstukaoj dk; ifj.kke gksÅ 'kdrks ;kckcr
;ksX; mik; lqpfo.;kr vkys vkgsr-
2. Air gok
500 feVjP;k varjkoj vlysyh vfrlaosnuf’ky oLrh] :X.kky;s] 'kkGk] lajf{kr vHk;kj.;s bR;knh i;kZoj.kh; eqY;kadu
djrkuk vksG[k.;kr vkyh vkgsr-
izdYikP;k cka/kdke djrkuk [kMh ef’kuP;k okijkeqGs fufeZ.k gks.kkjh nqf"kr /kqG] xje ef’kueqGs gks.kkjs ok;q mRltZu vkf.k
cka/kdke lkfgR;kP;k us&vk.k dj.;klkBh okij.;kr ;s.kkÚ;k okgukeqGs gks.kkÚ;k ifj.kkekaps eqY;ekiu dj.;kr vkys
vkgs-
izdYikP;k cka/kdkeqGs gks.kkjs gosrhy iznq"k.k] O;kid xq.koRrk o ;ksX; xf.krh; ekWMsypk okij rlsp iznq"k.kklkBh dkj.khHkwr
Bj.kkjh iznq"kds o R;kaps lknjhdj.k dj.ks bZ- dsY;kus i;kZoj.k gks.kkjs nq"kifj.kkekaps eqY;kadu djrk ;s.ks lksis gksbZy] vls
lqpfo.;kr vkys vkgs-
3. Water ik.kh
i;kZoj.kh; eqY;kadu djrkuk tyL=ksrkaP;k i`"BHkkxkoj gks.kkjs ifj.kke] fuekZ.k gks.kkjh iqjfLFkrh] tfeuhph /kwi] ukY;krhy
ekrhpk xkG ;kps eqY;kekiu dj.;kr vkys vkgs-
tyL=ksrkaP;k i`"BHkkxkoj rlsp Hkw&xHkkZrhy tyL=ksrkaoj gks.kkjs ifj.kke rikl.;kr vkys vkgs-
rkRiqjR;k Lo:ikr mHkkj.;kr ;s.kkjh izdYi dk;kZy;s vkf.k dkexkjkalkBh cka/k.;kr vkysyh ?kjs ;keqGs gks.kkjs ifj.kke
tk.k.;kl lqpfoys vkgs-
ekrhps f<xkjs gyoY;kus o Hkj.;kus ekrh ik.;kP;k izokgkr felGY;kus unh izokgkP;k fn’ksus okg.kkÚ;k ik.;kph
xq.koRrse/;s gks.kkjs cny i;kZoj.kh; eqY;kadukeqGs vksG[k.;kr vkys vkgsr-
4. Noise /ouh
eksBeksB;k ef’ku o cka/kdkeklkBh okij.;kr ;s.kkÚ;k midj.kkaeqGs gks.kkÚ;k /ouh iznw"k.kkP;k ikrGhps eqY;kadu dj.;kr
vkys vkgs-
jLR;kps cka/kdke iw.kZ >kY;koj okgrwdheqGs gks.kkjs /ouhps ifj.kke i;kZoj.kh; eqY;kadu djrkuk dj.;kr vkys vkgs-
fofo/k fBdk.kh xf.krh; ekWMsy oki:u vkoktkps vankt ?ks.;kr vkys vkgsr-
lq:axkeqGs fuekZ.k gks.kkjh Lianus o R;kpk gks.kkjk ifj.kke i;kZoj.kh; eqY;kadu djrsosGh ekst.;kr vkys vkgs-
5. Biological tSfod
>kMs>qMis u"V dsY;keqGs gks.kkjk ifj.kkekapk vH;kl eqY;kadu djrkuk dj.;kr vkyk vkgs-
oU;izk.kh] R;kpk vkokl vkf.k tSofofo/krk ;koj gks.kkÚ;k ifj.kkekaps eqY;ekiu dj.;kr vkys vkgs-
i;kZoj.kh; eqY;kadu djrkauk ik.;kph xq.koRrk] ekrhP;k xq.ky{k.kkapk] /ouh vkf.k gosrhy iznw"k.kkps izek.k rikl.;kr
;kos vls lqpfo.;kr vkys vkgs-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -x
Task 5: Preparation of Environmental Management and Monitoring Plan
dk;Z 5% i;kZoj.kh; O;oLFkkiu vkf.k ns[kjs[k vkjk[kMk r;kj dj.ks-
i;kZoj.kh; o uSlfxZd izdkjkoj vk/kkfjr möo.kkjs ifj.kke o rs lkSE; dj.;klkBh izfrca/kkRed mi;k;kstuk vksG[k.;klkBh
rlsp] vaeyctko.kh o jLR;kps dke iw.kZRokr vkY;kP;k VII;koj gks.kkjs ifj.kke let.;klkBh i;kZoj.kh; O;oLFkkiu vkjk[kMk
r;kj dj.;kph f’kQkjl dj.;kr vkyh-
1.11 Environmental Impact Assessment i;kZoj.k izHkko eqY;kadu
i;kZoj.kkoj gks.kkÚ;k eq[; ifj.kkekaps fo’ys"k.k dsys vlrk] i;kZoj.kh; lalk/ku s] ekuoh eqY;s vkf.k i;kZoj.k’kkL=h; lalk/kukapk
gks.kkjk okij gks;- i;kZoj.kh; lalk/kukoj gks.kkjs ifj.kke FkksMD;kr o.kZu dsys vkgsr rs iq<hyizek.ks %
1.11.1 Construction Phase cka/kdke VIIkk
cka/kdkek njE;ku dehr deh izHkkfor gksrhy v’kk i;kZoj.kh; ckch%
i;kZoj.k’kkL= ¼ouLirh vkf.k izk.khoxZ½
gosrhy lHkksorkyph xq.koRrk
/ouhph xq.koRrk
ik.;kph xq.koRrk ¼i`"BHkkx vkf.k tfeuh[kkyhy tyL=ksr½
ekrh @ tfeu
rlsp cka/kdkek VII;k njE;ku yksdkaph gks.kkjh xSjlksbZ o R;keqGs R;kP;k thouekukoj gks.kkjs ifj.kke @cny-
Causes of impacts on Air quality are: gosP;k xq.koRrsoj ifj.kke dj.kkjh dkj.ks%
tfeuhp likV djrkuk gosr ilj.kkjs /kqGhsps d.k]
gosrhy /kqGhps tkLrhps izek.k-
dPP;k ekykoj izfØ;k djrkuk gks.kkjs iznq"k.k]
okgrqd cka/kdkeknjE;ku dPPkkeky gkrkGrkuk] okgrqd djrkuk o uarj rks u"V djrkuk gks.kkjs iznq"k.k]
iniFk r;kj djrkuk gks.kkjs iznw"k.k]
[kqY;k Hkkxkr dke djrkuk okÚ;keqGs gks.kkjh ekrhph /kqi vkf.k lkBoysY;k oLrw us&vk.k djrkuk gks.kkjs iznq"k.k-
Noise Pollution will be caused by: /ouh iznq"k.kklkBhph dkj.ks%
Ckka/kdke pkyq vlrkuk eksBeksB;k ef’ku o cka/kdkeklkBh okij.;kr ;s.kkÚ;k midj.kkaeqGs gks.kkjs /ouh iznw"k.k-
[kMhe’khu ;a=kpk gks.kkjk vkokt]
lqa:xkeqGs gks.kkjk vkokt bR;knh-
Water quality impacts caused by: ik.;kP;k xq.koRrsoj ifj.kke dj.kkjs ?kVd%
i`"BHkkxkokjhy ik.;kP;k izokgke/;s dsysyk cny-
HkwtykP;k izokgkr dsysyk cny]
ik.;kP;k xq.koRrse/;s >kysys v/k%iru@cny ¼i`"BHkkx vkf.k tfeuh[kkyhy tyL=ksr½
Impact on Soil: tehu@ekrhP;k xq.koRrsoj gks.kkjs ifj.kke%
tfeuhP;k lqihdrse/;s gks.kkjh ?kV]
tehuhph gks.kkjh /kqi
tfeuhps gks.kkjs iznq"k.k
lokZps feGwu gks.kkjs ,df=r ifj.kke
Impact on Ecology (flora & fauna) i;kZoj.k’kkL=h; ifj.kke ¼ouLirh vkf.k izk.khoxZ½
jR;kP;k cka/kdkeknjE;ku] dkgh fuoMd fBdk.kph >kMs th jR;kP;k cka/kdkeke/;s (ROW) vMFkGk fuekZ.k djr vlrhy]
v’khp >kMs rksM.;kr ;srhy- fo|eku jLRkk gk dks.kR;kgh ou{ks=krwu ¼lajf{kr vkf.k jk[kho ou½ tkr ukgh ;kph dkGth
?ks.;kr vkyh vkgs-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -xi
oU;izk.;kP;k ;s&tk dj.;kP;k ekxkZe/;s ;s.kkjh ca/kus-
typj izk.;kP;k fuoklkLFkkukaps uqdlku-
i;kZoj.kh; vlerksyrk-
iznq"k.kkeqGs tSofofo/krsoj gks.kkjs ifj.kke-
lnj jLR;kP;k :anhdj.k o cGdVhdj.k rlsp dkgh fof’k"V fBdk.kh mHkkj.;kr ;s.kkÚ;k mM~Mk.kiqykaP;k cka/kdkekeqGs
vktqcktwP;k ifjljkrhy i;kZoj.kkj ifj.kke tk.kow 'kdrkr- mM~Mk.kiqykaP;k cka/kdkekeqGs /ouh vkf.k gosrhy iznq"k.kkP;k
ikrGhe/;s dkgh izek.kkr ok< gks.;kph 'kD;rk orZfoyh vkgs-
1.11.2 Operation Phase jLrk lapkfyr djrkukpk VIIkk
jLR;kPks cka/kdke iw.kZ >kY;kuarj i;kZoj.kkoj gks.kkjs ifj.kke gs eq[;r% ldkjkRed vlrkr- rFkkfi] jLrk lapkfyr djrkuk
jkfgysY;k viqÚ;k dk;kZeqGs fdaok ns[kHkky vkf.k fu;a=.k djrkukP;k jkfgysY;k dkgh =qVheqGs i;kZoj.kkoj izfrdwy ifj.kke
tk.kow 'kdrks- jLrk iw.kZ @lapkfyr >kY;koj gosrhy iznq"k.kkps izek.k deh gks.;kl enr gksbZy]vls visf{kr vkgs- ijarq nqjoj
ikgrk okgukaaP;k ok<.kkÚ;k la[;seqGs gosrhy iznw"k.kke/;s ok< gks.;kl enr gksbZy] R;klkBh fn?kZdkyhu ;ksX; mik;k;kstuk
izdYikP;k jpuse/;s o okgukae/;s lekfo"B dsys tkr ukghr- egkekxkZP;k cka/kdke >kY;koj okgukaP;k O;ofLFkr tk.;keqGs
/ouh iznq"k.kkP;k ikrGhe/;s derjrk ;s.;kl enrxkj Bjsy- jLR;kP;k cka/kdkekeqGs izokl osG o [kpkZe/;s cpr gksÅu laHkkO;
vi?kkrkaps izek.k deh gksbZy- iq<s vlsgh Eg.krk ;sbZy dh] fo|eku jLR;kps :anhdj.k o cGdVhdj.k dsY;kus i`"BHkkxkojhy
ik.;kph xq.koRrk] jLrk lapkyhr dj.;kP;k njE;ku >kysY;k xks"Vhe/;s ldkjkRed ifj.kke fdaok cny tk.kow 'kdrks-
okgkukae/kwu gks.kkÚ;k xGrheqGs rlsp mRlthZr gks.kkjh jlk;us ekrhr felGwu rh iznq"khr gks.;kl dj.khHkwr Bjsy- jLR;kph
fufeZrh >kY;keqGs lkekftd o vkfFkZd lq/kkj.kkuk pkyuk feGwu] lacaf/kr {ks=krhy yksdkaph thoueku o vkfFkZd ok< gks.;kl
Qk;nsf’kj Bjsy- lnj jLR;keqGs eq[; Eg.kts izoklkBh ykx.kkjk osG vkf.k [kpkZph cpr gksbZy-
1.12 Mitigation Measures mik;;kstuk
1.12.1 Construction Phase cka/kdkekpk VIIkk
i;kZoj.kh; ifj{k.k losZ{k.k djrkuk miyC/k >kysY;k ekfgrhP;k vk/kkjs] izLrkfor izdYikP;k cka/kdke VII;ke/;s möo.kkjs
i;kZoj.kh; ifj.kke deh dj.;klkBh fdaok 'kefo.;klkBh [kkyhy izek.ks mi;k;kstuk lqpfo.;kr vkY;k vkgsr- rFkkfi]
vksG[k.;kr vkysys cgqrsd loZ mik; izdYikph jpuk djrkuk vkf.k cka/kdke ikg.kh djrkukP;k VII;koj letwu ?ksowu ;ksX;
eqn~ns izdYikP;k oSf’k"V;ke/;s varZHkwr dj.;kr vkY;k vkgsr- rn~uqlkj] tckcnkjh ,tUlhus egkjk"Vª jkT; jLrs fodkl
egkeaMGkP;k ns[kjs[k vkf.k ekxZn’kZuk[kkyh i;kZoj.kh; ifj.kke lkSE; dj.kkjh mik;;kstuk lqfpr dsyh vkgs-
a. Prevention of top soil / erosion: ekrhph gks.kkÚ;k /kwihyk izfrca/k dj.;klkBh ;kstysY;k mi;;kstuk%
ikolkG;kr eksB;k {ks=kae/;s gks.kkjh ekrhph /kwi cka/kdkekps ;ksX; fu;kstu dsY;kus ikolkG;kr [kqys jgk.kkÚ;k {ks=kph /kwi
deh gks.;kl enr gksbZy-
tehuhyk vMFkGs fuekZ.k dj.kkÚ;k oLrw vkiY;k iwoZfu;ksftr vkdkjkr vk.k.;kr ;srhy-
m?kMs vl.kkjs i`"BHkkx 'kD; gksbZy rso<;k yodj fu;ksftr fLFkrh vk.k.;kr ;srhy-
o`{kjksi.k@ jLR;k[kkyhy ukyk@iqy@ca/kkjk cka/kY;kus] ekrhph gks.kkjh /kqi deh fdaok fLFkjLFkkoj djrk ;sbZy-
Ckka/kdkeklkBh okij.;kr vkysY;k tkxsoj ijr o`{kjksiu dj.;kr ;sbZy-
;ksX; ekxkZph fuoM dsY;kus o`{k NkV.kh o Hkj.khe/;s ;ksX; leUo; lk/kwu ekSY;kou oLrwps gks.kkjs mRiknu deh dj.;kl
vkf.k [kM~M;kaps izek.k deh d:u ekrhps tru dsys tkbZy-
b. Prevention of dust nuisance: /kqGhpk gks.kkjk minzo deh dj.ks%
cka/kdke m?kM;koj rlsp dksjM;k@oknGkeqGs mM.kkÚ;k /kqGhps iznq"k.k deh dj.;klkBh ik.;kph osGksosGh Qokj.kh dj.;kr
;sbZy-
/kqG izo.k Hkkxkr dke dj.kkÚ;k dkexkjkauk rksaMkoj yko;ps eq[koVs vkf.k mUgkps p"es iqjfor.;kr ;srhy-
Cka/kdke lkfgR; us.kkjs Vªd >kdwu us.;kr ;srhy R;keqGs /kqGh d.kkapk gks.kkjk minzo VkG.;kr ;sbZy
mR[kuukeqGs vkf.k cka/kdke lkfgR; okgwu us.kkjs Vªd ojrh >kdY;keqGs /kqGhpk gks.kkjk minzo deh gksbZy-
jLR;kph lajs[kuk x`gfuekZ.k laLFkk] 'kkGk] vkf.k dkekP;k fBdk.kko:u tk.kkj ukgh ;kph ;ksX; [kcjnkjh ?ks.;kr ;sbZy-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -xii
[kMh ef’ku vkf.k cka/kdke lkfgR; tls Mkacj xje djko;kph ef’ku v’kk fBdk.kh clo.;kps lqpfoys vkgs] ts.ksd:u
fuoklh vkf.k i;kZoj.kh;n`"V;k laosnuf’ky {ks+=kauk dkgh gkuh iksgksp.kkj ukgh-
c. Noise emission from vehicles and construction activities:cka/kdke vkf.k okgukeqGs gks.kkjs /ouh mRltZu %
cka/kdkeklkBh okij.;kr ;s.kkjh loZ okgukaPkh MkxMwth O;ofLFkr dj.;kr ;sÅu R;koj ^^iznq"k.k eqDr izek.ki=** vl.ks
vko’;d vkgs-
LFkkfud jfgok’kkauk dks.kR;kgh vlkekU; gks.kkjk vkokth iwoZ lwpuk ns.;kr ;sbZy vkf.k cka/kdkekps lkekU;r% dke gs
fnolk djkos ts.ksd:u vkoktkpk =kl gks.kkj ukgh vls lqpfo.;kr vkys vkgs-
jfgok’kh Hkkxkae/;s vkoktkyk izfrca/k ?kky.;klkBh Noise Barriers ?kky.;kr ;sbZy-
d. Protection of Water quality: ik.;kP;k xq.koRrsph dkGth%
okg.kkÚ;k ik.;kP;k izokgkps ;ksX; fu;kstu dj.;kr ;sbZy-
cka/kdke njE;ku dks.kR;kgh izlaxh uSlfxZd ik.;kP;k izokgkyk ck/kk iksgpukj ukgh ;kph ;ksX; [kcjnkjh ?ks.;kr ;sbZy-
;a=lkexzh] ;a=lap vkf.k flesaV dWafØV lkBfo.;kph tkxk rlsp ckaa/kdke dkexkjkph jkg.;kph Nko.khps fBdk.k gs uSlfxZd
tyL=ksrkaP;k izokg ;kaP;kiklwu nwj jkgrhy- izdYikph vaeyctko.kh njE;ku ik.;kph xq.koRrk fu;feri.ks rikl.;kr
;sbZy-
ikolkps ik.kh lkBo.kwd dj.ks vkf.k rs iquZokij dj.;klkBhpk vkjk[kMk r;kj dj.;kr ;sr vkgs o R;kpk iquokZij
dj.;kr ;sbZy-
e. Health and Safety of Workers: dkexkjkaps vkjksX; vkf.k lqjf{krrsph ?;ko;kph dkGth%
loZ O;kolkf;d dkexkj vkiY;k vkjksX;kps vkf.k lqjf{krrsps ikyu djrkr fdaok ukgh ;kaph [kcjnkjh ?ks.;kr ;sbZy-
fu;feri.ks dkexkjkaP;k vkjksX;kph rikl.kh dj.;kr ;sbZy-
vkikrdkyhu fLFkrh gkrG.;klkBh oS|fd; rlsp MkWDVj dk;e rSukr Bso.;kr ;srhy-
cka/kdke dk;kZe/;s xqarysY;k dkexkjkauk ;ksX; laj{kd midj.ks iznku dj.;kr ;srhy ts.kd:u R;kuk dkgh gkuh iksgp.kkj
ukgh-
f. Environmental health & safety consideration at construction campsites & work-sites:
i;kZoj.kh;n`"V;k vkjksX; vkf.k lqjf{krrsph dkGth ?ksrkuk cka/kdke Nko.kh @f’kfcjs rlsp dkekP;k fBdk.kkpk fopkj djkok%
f’kfcjs @Nko.;krwu fu?k.kkÚ;k lkaMik.;koj izfdz;k dj.;klkBh fQjR;k STP ph O;oLFkk dj.;kr ;sbZy
f’kfcjs @Nko.;ke/;s fuokÚ;kph iqjs’kh rjrqn] ik.kh iqjoBk] eyeq= vkf.k ?kudpjk izfrca/k dj.;kph ;ksX; lks; dj.;kr
;sbZy-
eysjh;k rlsp brj lafnX/k jksxkapk izknqHkkZo ok<w vFkok gksÅ u;s Eg.kwu vLoPN ik.;kpk fupjk vkf.k fdVd uk’kdkaph
Qokj.kh osGksosGh dj.;kr ;sbZy-
g. Preventing impacts on places of cultural importance: lkaLd`frn`"V;k egRokP;k LFkGkaoj dkgh ifj.kke
gks.kkj ukgh ;kph dkGth ?ks.ks%
lkaLd`frn`"V;k egRokP;k LFkGkaiklwu lwqjf{kr varj Bsoys xsys vkgs-
1.12.2 Operation Phase jLrk lapkfyr djrkukpk VIIkk
jLRkk dk;Zjr djrkukP;k izlaxh dkj.khHkwr Bj.kkjs eq[; xks"Vh Eg.kts 'kjhjkoj vkf.k i;kZoj.kh; rlsp okgukaP;k ve;kZn
onZGheqGs jLrs lqjf{krrsse/;s ?kM.kkjs ifj.kke gks;- g;k ifj.kkekaph ;ksX; rh dkGth jLR;kps lajpuk r;kj djrkuk ?ks.;kr vkyh
vlwu] R;kps ;ksX; fujh{k.k gs cka/kdke vkf.k jLrk dk;Zjr djkrkukP;k osGh dj.;kr ;sbZy-
a. Prevention of Air Quality Impacts: gosP;k xq.koRrsoj gks.kkjs ifj.kkekuk izfrca/k dj.;klkBh%
ouLirhoj @>kMs>qMwikaoj gks.kkÚ;k iznq"k.kkyk izfrca/k djsy vls ckg; vkoj.k i/nr fodflr d:u gosrhy iznw"k.k deh
djrk ;sbZy-
b. Prevention of Noise Level Impact: /ouhP;k ikrGhe/;s gks.kkjk izHkko deh dj.;klkBh%
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -xiii
jLrk dk;Zjr djrkuk lqpfoysY;k R;kp fBdk.kh ?ks.;kr vkysY;k mi;;kstukpk voyac dsY;kl /ouh iznq"k.kkph ikrGh
deh djrk ;sbZy-
laosnuf'ky {ks= vkf.k yksd oLrh vkgs v’kk fBdk.kh gkWuZ izfrcaf/kr rlsp fn’kkn’kZd fpUgs yko.;kr ;srhy ts.ksd:u
/ouh iznw"k.kke/;s ?kV gksbZy-
c. Protection of Land Environment: tfeuhphs laj{k.k dj.;klkBh%
cka/kdke v’kk izdkjs dj.;kr ;ksftys vkgs] T;keqGs i;kZoj.kkyk dks.krhgh gkuh gks.kkj ukgh vkf.k fo|eku fu;kekaph
dkVsdksji.ks vaeycatko.kh dj.;kr ;sbZy-
>kMkaph ykxoM] ekrhph oSf’k"Viw.kZrk c?kwu vkf.k LFkkfud gokekukyk ekuosy v’kk >kMk&>qMwikaph ykxoM dj.;kr
;sbZy-
1.13 Environmental Management Plan i;kZoj.kh; O;oLFkkiu ;kstuk%
izdYikps lw&lq=hdj.k] vaeyctko.kh vkf.k i;kZoj.kh; laj{k.kkRed mik; Bjforkauk rlsp izdYikph lq:okrhyk vkf.k uarj
i;kZoj.kh; O;oLFkkiu ;kstuusph vko’;drk vlrss- i;kZoj.kh; O;oLFkkiu ;kstuk [kkyhy nksu VII;kr izLrkfor vkgs-
1.13.1 Construction Phase cka/kdkekpk VIIkk
cka/kdke VII;knjE;ku i;kZoj.kh; O;oLFkkiu ;kstusr [kkyhy ckchapk lekos’k dj.;kr vkyk vkgs%
i;kZoj.kkoj gks.kkj izHkko deh dj.;klkBh] i;kZoj.kh; ifj.kke eqY;kaduke/;s lqpfo.;kr vkysY;k loZ mik; ;kstukapk
lekos’k izdYikph jpuk vkf.k vfHk;kaf=dhP;k VII;knjE;ku rlsp cka/kdkekP;k VII;kP;k osGh ?ks.;kr vkY;k vkgsr fdaok
ukgh ;kaph i`"Bh dj.;kr vkyh vkgs-
cka/kdkek njE;ku vkf.k cka/kdke lkfgR; f’kfcjs@Nko.;k ;kP;kiklwu gok] ik.kh] /ouh vkf.k ekrhps iznq"k.k gks.kkj ukgh
;klkBh ;ksX; mik; ;kstuk dj.;kr vkY;k vkgsr-
unh izns’kkr cka/kdke djrkuk] dke pkyq vkgs vls /ot fdaok fu’kk.kh yko.;kr ;srhy] ts.ksd:u okgukauk fn’kkfunsZ’k
gksÅu vi?kkr@VDdj VkGrk ;srhy-
cka/kdke f’kchj @ Nko.;ke/;s iqjsls ik.kh iqjoBk] ba/ku] fuokjk vkf.k LoPNrkx`gs miyC/k d:u ns.;kr ; srhy-
izkFkfed vkjksX; lksbZ&lqfo/kk vkf.k izFkeksipkj lap loZ cka/kdke dkexkjkauk miyC/k d:u ns.;kr ;srhy-
dpjk] nqf"kr ik.kh fdaok eksMrksM >kysys vo’ks"kkeqGs izHkkfor >kysY;k Hkkxkiklwu gyo.;kr ;sÅu rk s Hkkx R;kP;k eqG
fLFkrhr vk.k.;kr ;sbZy-
vi?kkrkeqGs lkaMysys rsy vkf.k cka/kdke ;a=ke/;s okij.;kr ;s.kkjs xzhl xGrh Fkkacfo.;klkBh ;ksX; rh [kcjnkjh ?ks.;kr
;sbZy-
loZ [kM~Ms vkf.k dsysys [kk.kdkekps i;kZoj.kh; n`";k fu;kstu dj.;kr ;sbZy-
izdYi cka/kdkeknjE;ku fuekZ.k >kysY;k ?ku dpÚ;kps O;oLFkkiu izpfyr fu;ekuqlkj dj.;kr ;sbZy-
i;kZoj.k vkf.k ou ea=ky; o brj lacaf/kr vf/kdkÚ;kauh ijokus tkjh djrkauk R;ke/;s ?kkrysY; vVhaps ikyu dj.;kr
;sbZy-
1.13.2 Operation Stage jLrk lapkfyr djrkukpk VIIkk
jLrk dk;Zjr djrkukP;k VII;knjE;ku i;kZoj.kh; O;oLFkkiu ;kstusr [kkyhy ckchapk lekos’k dj.;kr vkyk vkgs
jLRkk lapkfyr djrkukP;k njE;ke] iznq"k.kkps fu;a=.k dj.;klkBh vaeyctko.kh @ gok] ik.kh] /ouh] ekrhph xq.koRrk
;koj gks.kkjk nq";ifj.kke jks[k.;klkBh ;ksX; rh [kcjnkjh ?ks.;kr ;sbZy-
'kD;rks deh izek.kkr /ouhph fufeZrh gksbZy v’kk midj.kkapk okij dj.;kr ;sbZy-
1.14 Environmental Monitoring Programme i;kZoj.kh; ns[kjs[k dk;ZØe @i/nrh%
izLrkfor i;kZoj.kh; ns[kjs[k i/nrh fu;feri.ks pkyw dsY;kl iznq"k.kkeqGs gks.kkjs fofo/k i;kZoj.kh; xq.k/kekZP;k xq.koRrsps eqY;kadu
djrk ;sÅ 'kdsy-
EIA REPORT FOR DHOTRE TO TARANGANPADA OF 120.696 KM (PACKAGE IV) OF ACCESS CONTROLLED NMEW 01/19/2017
ES -xiv
1.15 Additional Studies: vfrfjDr vHkkl%
lanfHk;Z vVhr ueqn dsY;kuqlkj i;kZoj.kh; izHkko eqY;kadu djrkuk [kkyhy ckch fopkjkr ?ksrY;k tkrhy%
i;kZoj.kh; rK eqY;kadu lferh vkf.k jkT; i;kZoj.kh; vk?kkr eqY;kadu izkf/kdj.k ;kauh fnysY;k funsZ’kkuqlkj lanfHkZ;
vVhapk Bjforkuk vH;kl dj.;kr vkyk vkgs-
tu lqukouhP;k osGh mpy.;kr vkysys eqn~ns vkf.k izdYi iqjLdrkZ ;kaus fnysY;k izfrlkn rDR;kP;k Lo:ikr r;kj
dj.;kr ;sbZy-
jkLR;kP;k loZlk/kkj.k vkjk[kM;kph ekuds vkf.k lqj{kk midj.kkaph oSf’k"Vs rikl.;kr vkyh] rlsp izf’k{k.k nsrkauk izdYi
vkjk[kM;klac/kh o lqj{ksfo"k;h laiw.kZ ekfgrh ns.;kr ;sbZy-
okgrwd O;oLFkkiu vkjk[kMk r;kj dj.;kr vkyk vkgs-
vaeyctko.khP;k osGh xrh vkf.k nk:eqGs vkf.k okgukaP;k lqj{kk rlsp dk;ns] fu;e ;kaps iqujkoyksdu dj.;kr ;sbZy-
jLrk lqj{ksoj ns[kjs[k dj.;klkBh laLFkkRed pkSdV r;kj dj.;kr vkyh vkgs-
Hkfo";ke/;s ?kM.kkÚ;k vi?kkrkauk rkRdkG enr vkf.k vkf.kck.khP;k osGh vi?kkrxzLr O;Drhuk oS|dh; enr miyC/k
d:u ns.;kr ;sbZy-
1.16 Proposed table of content for EIA report: i;kZoj.kh; izHkko eqY;kaduklkBh r;kj dj.;kr vkysyk
izLrkfor fo"k;kpk rDrk%
izdj.k 1 & ifjp;
izdj.k 2 & izdYikps o.kZu
izdj.k 3 & izdYikph i;kZoj.kh;n`"V;k vk/kkjjs[kk
izdj.k 4 & möo.kkjs ifj.kke vkf.k R;k deh dj.;klkBh ;ksthysY;k mi;k ;kstuk
izdj.k 5 & i;kZ;h fo’ys"k.k (w.r.t. lkbZV vkf.k ra=Kku)
izdj.k 6 & vfrfjDRk vH;kl ¼tks[kehps eqY;ekiu vkf.k tulqukouh fo"k;h½
izdj.k 7 & izdYikps Qk;ns
izdj.k 8 & i;kZoj.kh; O;oLFkkiu vkjk[kMk
izdj.k 9 & i;kZoj.kh; fu;a=.k dk;ZØe
izdj.k 10 & izdYikP;k lYykxkjkps izdVhdj.k @euksxr
1.17 Identification of Implementing Authority vaeyctko.kh izkf/kdj.kkph FkksMD;kr ekfgrh%
Lora= i;kZoj.k O;oLFkkiu d{k LFkkiu d:u R;ke/;s izf’kf{kr vkf.k vuqHkoh O;Drhaph use.kwd dj.;kr ;sbZy- i;kZoj.k
O;oLFkkiukP;k vkjk[kM;kph vaeyctko.kh dj.;kr ;srs vFkok dls ;kph osGksosGh igk.kh d{kkrQsZ dj.;kr ;sÅu R;kpk
vgoky ,dk ofj"Bkl lknj dj.;kr ;sbZy ts.ksd:u i;kZoj.k O;oLFkkiu vkjk[kM;kph ;ksX; jhrhus vaeyctko.kh dj.;kr
;sbZy- lnj d{kkrQsZ oufoHkkx] egkjk"Vª iznq"k.k fu;a=.k eaMG] lkoZtfud vkjksX; foHkkx] eglwy foHkkx bR;knh laLFkk@la?kVuk’kh
leUo;s lk/k.;kr ;sbZy- fu;qDr vf/kdkjh gok] ik.kh] /ouh vkf.k ekrh xq.koRrk PIU lkj[;k vf/kd`r ,tUlh ekQZr d:u
?ksowu R;kP;koj ns[kjs[k Bsosy-
1.18 Conclusion fu"d"kZ
i;kZoj.kh; ifj.kke vkf.k rs deh dj.;klkBh izLrkfor ;kst.;kr vkysys izfrca/kkRed mik; ;kaps lfoLrj fo’ys"k.k dj.;kr
vkY;koj vlk fu"d"kZ dk<.;kr vkyk dh] izdYikP;k cka/kdke vkf.k jLrk laP;kyukP;k njE;ku ?ks.;kr ;s.kkÚ;k izfrca/kkRed
mi;k;kstukeqGs i;kZoj.kkrhy ifjlaLFksyk dks.krhgh gkuh fdaok Úgkl gks.kkj ukgh ;kph dkGth ?ksryh xsyh vkgs- brj nqljs
Qk;ns ikgrk izdYikeqGs izLrqr {ks=ke/;s jkstxkj fufeZrh vkf.k yksdkaP;k vkfFkZd ifjfFkrhe/;s ok< gksbZy] nG.koG.kkP;k o
ik;kHkwr lqfo/kkaP;k ok<heqGs lkekftd&vkfFkZd fLFkrh etcwt gks.;kl enr gksbZy- R;keqGs izdYikP;k vaeyctko.kh dsY;kl
laiw.kZ {ks=kP;k 'kk’or ok<hlkBh gkrHkkj ykow 'kdrks-