Emancypacyjna rola Emancypacyjna rola rytuałów zbiorowych w rytuałów zbiorowych w dyskursie społecznym dyskursie społecznym
BelfastuBelfastu
dr Kamila Kamińskadr Kamila Kamińska
Instytut PedagogikiInstytut Pedagogiki
Uniwersytet WrocławskiUniwersytet Wrocławski
Irlandia Północna jest areną Irlandia Północna jest areną typowego konfliktu o typowego konfliktu o
tożsamość tożsamość
Dyskurs:Dyskurs:
Protestant- KatolikProtestant- Katolik
Unionista- RepublikaninUnionista- Republikanin
Lojalista- NacjonalistaLojalista- Nacjonalista
Historia konfliktuHistoria konfliktu 1605 - początek kolonizacji 1605 - początek kolonizacji Ulsteru przez prezbiterian ze Ulsteru przez prezbiterian ze Szkocji; Szkocji;
11 lipca (1 lipca) 1690 - bitwa 11 lipca (1 lipca) 1690 - bitwa nad rzeką Boyne, nad rzeką Boyne,
1691 - ludność katolicka została 1691 - ludność katolicka została pozbawiona wszelkich praw pozbawiona wszelkich praw cywilnych i ekonomicznych cywilnych i ekonomicznych
23 kwietnia 1916 - powstanie 23 kwietnia 1916 - powstanie wielkanocne, wielkanocne,
lipiec 1921 - powstała złożona lipiec 1921 - powstała złożona z 26 hrabstw Irlandia z 26 hrabstw Irlandia
Wielki Piątek 1998 r. podpisano Wielki Piątek 1998 r. podpisano porozumienie między rządami porozumienie między rządami Wielkiej Brytanii i IrlandiiWielkiej Brytanii i Irlandii
Dynamika konfliktuDynamika konfliktu
Społeczności lokalne byłych robotniczych Społeczności lokalne byłych robotniczych dzielnic (gł. północnego Belfastu) od dzielnic (gł. północnego Belfastu) od kilku pokoleń reprodukują swe jasno kilku pokoleń reprodukują swe jasno zdefiniowane opozycyjne identyfikacje zdefiniowane opozycyjne identyfikacje
- Segregacyjny system edukacyjnySegregacyjny system edukacyjny- Obszary jednolite narodowościowoObszary jednolite narodowościowo- Język, kultura (wartości, rytuały, Język, kultura (wartości, rytuały,
symbole)symbole)
Przestrzeń miejska jest nie tylko osnową lecz Przestrzeń miejska jest nie tylko osnową lecz często także bezpośrednim uczestnikiem często także bezpośrednim uczestnikiem
tego dyskursu – w ujęciu hermeneutycznymtego dyskursu – w ujęciu hermeneutycznym
Podział Podział terytorialnyterytorialny BelfastuBelfastu
Belfast- wojna czy pokój?Belfast- wojna czy pokój?
W wyniku wieloletnich działań na rzecz W wyniku wieloletnich działań na rzecz pojednania zdecydowanie wyciszono pojednania zdecydowanie wyciszono zbrojną stronę konfliktu, wciąż zbrojną stronę konfliktu, wciąż jednak śmierć zbiera tam swoje jednak śmierć zbiera tam swoje żniwożniwo
Ofiary konfliktu od 1994 Ofiary konfliktu od 1994 rokuroku
Zginęło 241 osóbZginęło 241 osób
112 Katolików112 Katolików
89 Protestantów89 Protestantów
18 osób o nieokreslonej tożsamości18 osób o nieokreslonej tożsamości
W 2007 roku 4 ofiaryW 2007 roku 4 ofiary
W 2008 jak dotąd 1W 2008 jak dotąd 1
Konflikt symboliczno – Konflikt symboliczno – rytualnyrytualny
Miurale, flagi, pomalowane krawężniki, Miurale, flagi, pomalowane krawężniki, symbole poszczególnych grup symbole poszczególnych grup paramilitarnych stanowią jasny paramilitarnych stanowią jasny komunikat podkreślający tożsamość komunikat podkreślający tożsamość danej grupydanej grupy
Rozwiązanie…..zamalować?........ Rozwiązanie…..zamalować?........
Rytuały zbioroweRytuały zbiorowe
regulują szereg sfer życia mieszkańców regulują szereg sfer życia mieszkańców Belfastu, zarówno w codzienności, jak i od Belfastu, zarówno w codzienności, jak i od święta. Pytania dotyczące tras przejazdu święta. Pytania dotyczące tras przejazdu taksówek unionistycznych i taksówek unionistycznych i nacjonalistycznych przez miasto, nacjonalistycznych przez miasto, chodzenia po odpowiedniej stronie ulicy chodzenia po odpowiedniej stronie ulicy stanowią częstokroć kwestie życia lub stanowią częstokroć kwestie życia lub śmierci śmierci
Czarne taksówki w Czarne taksówki w Belfaście – nie tylko Belfaście – nie tylko
transporttransport
Katolicki mural poświęcony pamięci Katolicki mural poświęcony pamięci taksówkarzy, którzy zginęli służąc taksówkarzy, którzy zginęli służąc
społecznościspołeczności
Granicę wyznaczaGranicę wyznacza
krawężnikkrawężnik
Obchody rocznicy bitwy pod Obchody rocznicy bitwy pod BoyneBoyne
Tradycja sięga XVIII wiekuTradycja sięga XVIII wieku
Poniedziałek Wielkanocny – rozpoczęciePoniedziałek Wielkanocny – rozpoczęciedo soboty najbliższej 18 grudniado soboty najbliższej 18 grudnia
Około 3 500 parad rocznieOkoło 3 500 parad rocznie
Budżet około 20 milionów funtówBudżet około 20 milionów funtów
Konflikt symboliczny?...Konflikt symboliczny?...
Whitrock parade 2005Whitrock parade 2005
Pochodnie- przed..Pochodnie- przed..
Po….Po….
Kwestie społeczneKwestie społeczne
Protestanci podzieleni są głównie ze Protestanci podzieleni są głównie ze względu na klasę (stan posiadania, względu na klasę (stan posiadania, wykształcenie), jednakże to nie wykształcenie), jednakże to nie jedyny podział – także kwestie jedyny podział – także kwestie denominacji i przynależności denominacji i przynależności (sympatyzowania) do konkretnej (sympatyzowania) do konkretnej grupy paramilitarnej (UVF, UFF, UDA grupy paramilitarnej (UVF, UFF, UDA itp.)- udział w paradach i stosunek do itp.)- udział w paradach i stosunek do nich nie jest jednoznacznynich nie jest jednoznaczny
Interpretacje Interpretacje
Większość podkreśla aspekt terytorialnyWiększość podkreśla aspekt terytorialny
Reprodukcja hierarchii władzy w ramach Reprodukcja hierarchii władzy w ramach Orange orderOrange order
Umocnienie tożsamości społeczności Umocnienie tożsamości społeczności lokalnych – bands, dekoracje, parady… lokalnych – bands, dekoracje, parady…
Affirmative actionAffirmative action
wprowadzane od kilku lat wprowadziły wprowadzane od kilku lat wprowadziły w rytuały Belfastu a poprzez nie w rytuały Belfastu a poprzez nie także w cały dyskurs społeczny obok także w cały dyskurs społeczny obok szczytnych ideałów niestety również szczytnych ideałów niestety również nowe napięcia nowe napięcia
Typy konfliktów o Typy konfliktów o tożsamośćtożsamość
Reprodukcja tożsamości w konflikcie Reprodukcja tożsamości w konflikcie rytualnymrytualnym
Wchłonięcie tożsamościWchłonięcie tożsamości Konflikt na tle ambiwalencji tożsamościowejKonflikt na tle ambiwalencji tożsamościowej Ograniczenie tożsamości etnicznejOgraniczenie tożsamości etnicznej Uwolnienie tożsamościUwolnienie tożsamości Całkowite zagrożenie dla tożsamościCałkowite zagrożenie dla tożsamości
likwidacja tożsamości wraz z etosemlikwidacja tożsamości wraz z etosem likwidacja pluralizmu tożsamościowegolikwidacja pluralizmu tożsamościowego
Konflikt z władzą publiczną - Konflikt z władzą publiczną - reroutingrerouting