Auteursrecht in het hbo
Wat speelt er bij hbo-instellingen qua auteursrecht?
25 september 2017Presentatie voor FOBID JC Raymond Snijders
Even een beeld krijgen van het
hbo
Momenteel studeren aan de 37 door de overheid
bekostigde hogescholen in Nederland ruim
446.000 studenten.
Meer dan 40.000 werknemers vallen onder de
door de Vereniging Hogescholen afgesloten cao-
hbo.
Elke hogeschool(bibliotheek) is aangesloten bij het
Netwerk Auteursrechten Informatiepunten-hbo.
Over beelden gesproken
Tot ca. 2010 deed het hbo weinig met
auteursrechten:
“Onbewust” gebruik van de vertoningsbeperking in
de klas met vertonen van video en tv beelden
Samenstellen van readers via repro-afdelingen die
de afspraken in readerovereenkomst naleefden.
Docenten en dus instellingen hoefden nauwelijks
of niet over auteursrecht na te denken
Digitaal veranderde veel
Toenemend gebruik van ELO’s betekende dat
docenten zelf (digitaal) onderwijsmateriaal plaatste
in modules. Geen rol meer voor repro-afdelingen.
Tienduizenden docenten, hbo-breed, gingen
onbewust onbekwaam aan de slag met andermans
werken: veel misstanden, veel boetes en veel
vragen
Het belang van auteursrecht
De PRO-blematiek bij hogescholen leidde rechtstreeks tot de oprichting van het NAI-hbo in 2011. Praktische insteek: het delen van kennis en ervaringen, en gezamenlijk oplossingen zoeken. Handen aan het bed.
Vanaf 2014 zat NAI-hbo samen aan tafel met Stichting PRO en de Vereniging Hogescholen voor een betere readerovereenkomst die aansloot op de praktijk. Maar ook, wat betekent de onderwijsexceptie nou echt?
Readerovereenkomst 2015-2017
Contactpersonen, jaarlijkse evaluatie en betere
afstemming tussen praktisch gebruik van materiaal
& waar toestemming voor nodig is
Tegelijkertijd ook focus op betere licenties
afsluiten: regelen van gebruiksrecht zodat er niet
dubbel betaald wordt voor content van NL
uitgevers
Afbeeldingen en foto’s in de
readerovereenkomst
Gebruik van foto’s en afbeeldingen is ook geregeld
in de onderwijsexceptie maar was niet concreet
vertaald in de readerovereenkomst. NAI-hbo heeft
dit samen met PRO en Pictoright verduidelijkt.
De laatste twee jaar wordt er, in kader van o.a.
blended learning, enorm veel video- en
beeldmateriaal gebruikt door docenten. Maar ook
geproduceerd. AIP’s doen veel aan voorlichting
over correct gebruik.
NAI-hbo
Behalve netwerk voor de AIP’s ook centrale regie op afspraken met PRO, Pictoright, Videma, Reprorecht en Buma/Stemra.
Partner voor de Vereniging Hogescholen maar ook voor SURF
Vertegenwoordigt standpunt van hbo instellingen bij Europese consultaties
Maar zo veel mogelijk praktisch: vuistregels, kennis delen (netwerk), APA handboek
Open access en publiceren
HBO werkt sinds 2006 samen in HBO Kennisbank.
Eerst afstudeerwerken en later verbreding naar
vak- en onderzoekspublicaties
Publicatiebeleid bij hogescholen: veel discussies
over auteursrecht van studenten op
afstudeerwerken en werkgeversauteursrecht voor
vak- en onderzoekspublicaties
Open access en publiceren (2)
Zorgen dat hbo medewerkers niet auteursrecht
klakkeloos overdragen aan educatieve uitgever
Zorgen dat afstudeerwerken, vak- en
onderzoekspublicaties (groen OA) in eigen
repository gepubliceerd kunnen worden. Levert
studenten en docenten zichtbaarheid op
Zorgen voor afspraken met *alle* NL uitgevers
over Open access/selfarchiving vanuit OA-
bepaling auteurswet
Auteursrechten en
hogeschoolbibliotheken: de blik vooruit
Onverminderd de focus op correct gebruik van
auteursrechtelijk beschermde materialen in het
onderwijs
Het onderwijs verandert, het toegepast onderzoek
verandert, de wetgeving verandert. Bibliotheken
moeten mee veranderen maar pakken nog niet
hun rol
Binnen en buiten: (nieuwe) privacywetgeving,
meer open access en open leermiddelen