Download - Honda super-idea-handbook
1Honda Super Idea
1Honda Super Idea
2คมอกระตนจนตนาการ
“เพราะเราเชอมนวาทกสงเปนไปไดดวยพลงแหงความฝน”
ตลอด 8 ปทผานมา ฮอนดาไดรเรม และด�าเนนโครงการ“ฮอนดา ซเปอร ไอเดย คอนเทสต” ตงแตปพ.ศ.
2548 มาอยางตอเนอง เพอเปดโอกาสใหเยาวชนไทยไดแสดงพลงความคดสรางสรรคและจนตนาการ โดยในแตละ โครงการฯ ลวนไดรบการตอบรบอยางดเยยมจากเยาวชนทวประเทศโดยมผลงานสงประดษฐทสงเขาประกวดรวมทงสนกวา300,000ผลงานดวยความมงมนในการพฒนาตอยอดโครงการฯใหเกดประโยชนสงสดตอเยาวชนฮอนดาจงไดจดกจกรรมอบรมพเศษเสรมสรางจนตนาการทออกแบบ
เฉพาะส�าหรบนกเรยนอาทการจดอบรมถายทอดความรดานศลปะการจดล�าดบความคดและการน�าเสนอตลอดจนการจดกจกรรมอบรมพเศษส�าหรบคร เพอใชประกอบการเรยนการสอนในการสรางเสรมพลงความคดสรางสรรคในเดกดวยความรวมมอจากผเชยวชาญในศาสตรแตละแขนงอยางตอเนอง
เพอการพฒนาสงเสรมพลงความคดสรางสรรคอยางยงยน ฮอนดาจงไดรวบรวมองคความรและจดท�า
3Honda Super Idea
“คมอกระตนจนตนาการ Honda Super Idea” ขนเปนครงแรกเพอเปนคมอการเรยนการสอนใหกบครตลอดจนผปกครองทสนใจน�าไปใชประกอบการพฒนาดานศกยภาพการสงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรคส�าหรบเยาวชนใหเปนรปธรรมและแพรหลายมากยงขน
ดวยความเชอมนในพลงแหงความฝนทถายทอดมายงพนกงานฮอนดาจากรนสรนนบตงแต “บาตะ บาตะ” หรอจกรยานตดเครองยนตสงประดษฐชนแรกทก�าเนดขนจากความฝนของ มร.โซอจโร ฮอนดา ทตองการคดคนยานพาหนะเพอชวยใหทกคนสามารถเดนทางไดอยางรวดเรวน�ามาสการคดคนเทคโนโลยเพอการเดนทางจ�านวนมากมายของฮอนดาตงแตรถจกรยานยนตรถยนตหนยนตอาซโมและเครองบนเจทจวบจนปจจบนมผใชผลตภณฑฮอนดามากกวา25ลานคนทวโลกอนเปนบทพสจนความส�าเรจทขบเคลอนดวยพลงแหงความฝนทไมหยดนงของฮอนดา ในโอกาสน ฮอนดา ขอขอบคณอยางจรงใจตอคณะกรรมการผทรงคณวฒไดแกรศ.ดร.ชตเหลาวฒนาผอ�านวยการสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนามมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร(FIBO)รศ.ดร.บงอรเสรรตนรองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา
คณศบญเลยงดร.จตรา ดษฎเมธาผเชยวชาญดานความคดสรางสรรคและศกยภาพเดก คณกองพนธ อปถมภรงพงศครเอทฟไดเรกเตอรบรษทฟารอสทดดบจ�ากด(มหาชน)และบรษท ซเปอรจว อเวนต จ�ากด ทรวมพฒนาคมอฯ ดงกลาวจนส�าเรจโดยหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะมสวนชวยสงเสรมศกยภาพทางความคดสรางสรรคและจนตนาการของเยาวชนไทย และขอใหทกทานเพลดเพลนไปกบโลกแหงความฝนและจนตนาการครบ
พทกษ พฤทธสารกรรองประธานกรรมการบรหารอาวโส
บรษทฮอนดาออโตโมบล(ประเทศไทย)จ�ากด
4คมอกระตนจนตนาการ
Contributorsรศ. ดร.ชต เหลาวฒนาผอ�ำนวยกำรสถำบนวทยำกำรหนยนตภำคสนำม (FIBO) มหำวทยำลยเทคโนโลยพระจอมเกลำธนบร ประธำนกรรมกำรประจ�ำโครงกำร Honda Super Idea Contest
ดร.จตรา ดษฎเมธา ประธำนโครงกำรศนยพฒนำควำมสขมนษย บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยศรนครนทรวโรฒ นกจตวทยำและผเชยวชำญดำนกำรพฒนำศกยภำพบคคล
คณกองพนธ อปถมภรงพงศครเอทฟ ไดเรกเตอร บรษท ฟำรอสท ดดบ จ�ำกด (มหำชน)
รศ. ดร.บงอร เสรรตนรองอธกำรบด มหำวทยำลยรำชภฏบำนสมเดจเจำพระยำทปรกษำพเศษ และผเชยวชำญดำนกำรสอน
คณจย - ศ บญเลยงศลปน นกคด นกเขยน
5Honda Super Idea
บทความ“เพราะเราเชอมนวาทกสงเปนไปไดดวยพลงแหงความฝน” 2วตถประสงคในการจดท�าคมอน
บท Imagination Needs Inspirationบทความ“จนตนาการ...ความฝน...ความเชอ...แรงบนดาลใจแหงความเปนจรง...” 8เรองราวการกอตงบรษท ฮอนดา มอเตอร จ�ากดจากความฝนและจนตนาการ
บทความของครในการปลกพลงความคดสรางสรรค 12โดย รศ. ดร.บงอร เสรรตน
บทความ“เรยนรเขาใจเทคนคการกระตนจนตนาการในเดกแตละวย” 16โดย ดร.จตรา ดษฎเมธา
บทความ“การใชเหตผลในการออกแบบนวตกรรมทางเทคโนโลยผานแผนภมหนาท“(FunctionBlockDiagram)” 26โดย รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
บท Imagination Meets Knowledgeถอดรหสผลงานตวอยางสงประดษฐ 34โดย รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา และ คณกองพนธ อปถมภรงพงศ
ถอดรหสผลงานจนตนาการ จากผลงานในโครงการ 8 ปทผานมาเพอน�าไปสการสรางสรรคผลงานจนตนาการทดเปนไปไดแบบไมใชแคฝนเฟอง!!!! 76โดย รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
บท Imagination Meets Inspirationคมอจนตนาการแบบบมเพาะจนตนาการและความคดสรางสรรค 81โดย ศ บญเลยง
หลกการ’จารยจย 83
บทความ“คดใหมกบสอประกอบการสอน” 84•แบบฝก:ถก...ถกตองนะครบ! 86•แบบฝก:วาดภาพ–ฟงเพลง 90•แบบฝก:โลกกวางจนตนาการ 94•แบบฝก:โรงรบจ�าน�าจนตนาการ 98•แบบฝก:สวนทหายไป 102•แบบฝก:ความนาจะเปนไมจ�าเปนตองมค�าตอบเดยว 106•แบบฝก:พายความคด 110
บทความปดทายการใชแบบฝกหด 115โดย รศ. ดร.บงอร เสรรตน
สารบญ
หนงสอคมอกระตนจนตนาการHondaSuperIdeaจดท�าโดยฝายกจกรรมองคกรเพอสงคมบรษทฮอนดาออโตโมบล(ประเทศไทย)จ�ากดบรษทซเปอรจวอเวนตจ�ากดดแลการผลตคณะผจดท�าเนอหาบรรณาธการอ�านวยการ:ววฒนวงศภทรฐต,นฑาหมหนตพลบรรณาธการ:ปนอนงควชรปาณทมงานกองบรรณาธการ:วรญญาไพจตรพทกษ,อตสาหทรพยคลง,ดนพลไชยมงคล,วรญญาแววสวสด,จรพรรณอชฌานนท,นรศราตนตก�าเนดกลบรรณาธการศลปกรรม:วฐระมหนตพลศลปกรรม:นธพงศมหทธนยโสภณภาพประกอบ:ภทรดาประสานทอง
บทความและภาพในหนงสอเลมน สงวนลขสทธตามกฎหมาย หามน�าไปเผยแพรเพอวตถประสงคอนนอกเหนอจากการเรยนการสอนในหองเรยนกอนไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากทาง บรษท ฮอนดา ออโตโมบล (ประเทศไทย) จ�ากด
ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาตศบญเลยง,รศ.ดร.ชตเหลาวฒนา,รศ.ดร.บงอรเสรรตน,ดร.จตราดษฎเมธา,กองพนธอปถมภรงพงศ.คมอกระตนจนตนาการHondaSuperIdea.--:บรษทฮอนดาออโตโมบล(ประเทศไทย)จ�ากด,2013.
120หนา1..0.ภทรดาประสานทอง,ผวาดภาพประกอบ.I.ชอเรอง.
ISBN978-616-91832-0-4
6คมอกระตนจนตนาการ
Imagination NeedsInspiration
7Honda Super Idea
“Logic will get you from A to Zimagination will get you everywhere.”
Albert Einstein
“ตรรกะจะพำเรำไปจำก A ถง Zแตจนตนำกำรจะพำเรำไปทกหนแหง”
อลเบรต ไอนสไตน
8คมอกระตนจนตนาการ
จนตนาการ...ความฝน...ความเชอ...แรงบนดาลใจแหงความเปนจรง...
หากในอดต หนมนอยคนหนงไมไดเลอกวงไลตามความฝนของเขา หรอ
ในวนตอๆมาชายหนมทเตบโตจากหนมนอยผนนในชวงวยตางๆไมได
สานฝนและสรางจนตนาการของเขาใหเกดขนจรงเรอยมา...ในวนนโลกกคง
ปราศจากนวตกรรมอนเปนประโยชนมากมายทผลผลเปนผลงานทาง
เทคโนโลยหลายชนจาก“ฝนทเปนจรง”เหลานน
9Honda Super Idea
“ความคดสรางสรรคคอพลงเนรมตสรรพสง”
โซอจโร ฮอนดา
พลงแหงความฝนสไอเดยทยงใหญ
อาณาจกรยนตรกรรมฮอนดาของตวเอง ทกลายเปนต�านานแหงนวตกรรมอนหลากหลายเพอทกคนนนเรมตนขนพรอมกบชวตของ“นกฝน”อยางโซอจโรฮอนดากบเรองราวทเขาสราง กลมบรษท “ฮอนดา” ใหเกดและเตบใหญในปจจบนไดนนยงนบเปนต�านานแหงการ“ปนฝน”
ของตวเขาเอง ดวยการจนตนาการถงสงทไมมอยจรงในอากาศ ใหกลายเปนสงทจบตองไดและสามารถน�ามาใชงานไดจรง
เรองราวของยานยนตสญชาตญปนซงเปนทรจกไปทวโลกนนาจะเปนตวอยางส�าคญส�าหรบการสรางไอเดยและกระตนจนตนาการในการสรางสรรคไดไมมากกนอยเลยทเดยว
ครงหนง...ในวยเดกบตรชายคนโตของครอบครวทมอาชพชางตเหลกมาหลายชวอายคนไดแรงบนดาลใจแรกในการเปน “นกประดษฐ” และยงใฝฝนทอยากจะสรางรถยนต จากการทเคยไดเหนรถยนตคนหนงวงเขามาใน“โคเมยว” หมบานเลกๆ ในเมองอวาเตะ ชนบทซงเปนบานเกดของเขาเมอครงยงมอายไมถงสบขวบและอกครงในชวงทยงเปนวยรน เขาไดไปดสาธตการแสดงขบเครองบนโดยมสเตอรอารต สมธ นกบนชาวอเมรกน ดวยการปนจกรยานทแอบพอเอาออกจากบาน ไปไกลในตางเมอง
ถง20กโลเมตรไดสรางแรงบนดาลใจและกระตนจนตนาการใหเดกชายตวนอยในเวลานน
แมจะเปนเดกทไมมความถนดดานการเรยนเขยนอานมากเทากบพรสวรรคทฉายแววอจฉรยะในการประดษฐสงตางๆความสขงายๆของเขาคอการไดอยทามกลางกลนน�ามนรถและเขมาเครองยนต
ดวยความมงมนแมในวยเพยง15ปเขาตดสนใจทจะหยดเรยนหนงสอในโรงเรยนเมอจบชนประถมศกษาเดนทางจากบานเกดทคนเคย แลวออกไปเผชญโชคชะตาไลตามความฝนของตวเอง โดยไปขออาศยท�างานทอซอมรถอารตโชไกทมชอเสยงถงในโตเกยวซงทนนเปนเหมอน“โรงเรยนของความฝนแหงแรก” ทบมเพาะจนตนาการของเขาใหเพมพนระหวางทไดเรมงานทนนแมจะยงไมไดท�างานเกยวกบเครองยนตดงความฝนทตงใจในทนทแตเขาไมเคยทอผานเหตการณและเรองราวททงสขและทกขขมบอยครงชวตยงมอบประสบการณทเตมไปดวยความลมเหลวแตเขาเลอกทจะใชความผดหวงครงแลวครงเลาทพบเจอในการเดนหนาตอและทกครงความฝนทเขาเชอมนนนเปนเหมอนแสงไฟจากประภาคารทชวยไมใหเรอทลองลอยอยกลางน�า...หลงทางไปกบสายน�า ทามกลางก�าลงใจทอถอยแตอยางใด
10คมอกระตนจนตนาการ
ในทสดโซอจโรฮอนดากอตงอซอมรถของตวเองขนในวย22ปทบานเกดของเขาไดส�าเรจและยงพฒนาใหทนนเปนเหมอน “หองทดลอง” ท�างานตามความฝนของตวเองในการเปน“นกประดษฐ”ใชจนตนาการผนวกสงทไดพบเจอ สรางความเชอวาสงทอยในฝนของเขานน...สามารถเปนจรงไดอยางไมหยดยง พรอมกบสรางความกาวหนาใหกบกจการอยางตอเนอง
จากเรองราวของเขา...ดเหมอนจนตนาการ จะพาเราไปในโลกใบทเราไมเคยไป และท�าในสงทไมเคยมใครคดไดมากอนแมความฝนอาจดเหมอนหางไกลแตกลบไมไดเกนความใฝฝนของผทเปนนกประดษฐ และนกออกแบบซงเปยมดวยจนตนาการ
เวลาผานมาจนในวนนโลกม“สงประดษฐ”ทเรมตนจากจนตนาการของเขาจ�านวนมากมาย จากเครองยนตส�าหรบรถจกรยานบาตะบาตะรถมอเตอรไซคประกอบ ทไดไอเดยมาจากการผนวกเครองยนต เขากบจกรยานเปนครงแรก สรถยนตหลากหลายรปแบบ...อกทงยงม
เครองบนเจท ในรปแบบทไมมใครเคยคดมาได หรอแมกระทงหนยนตASIMOซงโลกนบเปน“มนษยประดษฐ”
ทสมบรณแบบทสดตวแรก
นอกจากการพฒนายนตรกรรมเพอชวตประจ�าวนแลวฮอนดายงมงสรางสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอมดวยเทคโนโลยทสอดคลองกบการอนรกษธรรมชาต พฒนารถจกรยานยนตและรถยนตทงส�าหรบชวตประจ�าวน และเพอใชแขงขนในสนามแขงรถระดบนานาชาต ดวยความเชอวาสนามแขงระดบโลกคอหองทดลองเคลอนทของทมวศวกรฮอนดา...รถยนตพลงงานแสงอาทตยHondaDreamสการแขงขน World Solar Challenge เสนทางทรานสออสเตรเลย(อนดบทสอง)เปนตน
11Honda Super Idea
ผลตภณฑล�าสมยมากมายเทคโนโลยใหมๆและการสรางสงทไมเคยปรากฏมากอนใครจะคาดคดวามนษยจะสามารถสรางหนยนตASIMO–มนษยประดษฐหรอ“Humanoid”ซงนบเปน“กาวตอ”จากอดตทโลกตะวนออกเคยม “คะระคร นนเงยว” สงประดษฐในยคเอโดะ ราวศตวรรษท 17 นน และอกมากมาย สะทอนใหเหนถงจนตนาการและความฝนทไมหยดนงดวยการพฒนาผลงานชนดงกลาวและชนอนๆ อยางตอเนองมาอกหลายซรสดวยกน ฮอนดา โกลดวง รถจกรยานยนตทวรง ทไดรบการตดตงระบบถงลมนรภยในรถจกรยานยนตเปนครงแรกของโลกรวมไปถงเครองบนฮอนดาเจท...เครองบนเจทสวนตวทเปนเครองบนขนาดเลกระบบไอพนน�าหนกเบาซงเปนหนงในสดยอดนวตกรรมอากาศยานดวยการออกแบบ
เครองยนตไวบรเวณเหนอปกและใชวสดคอมโพสตชนดโลหะน�าหนกเบาพเศษเปนครงแรกอกเชนกน ในฐานะผผลตยานยนตรายใหญแหงหนงของโลกทกวนนฮอนดาดวยเจตนารมณของโซอจโรฮอนดานนม งมนคดคนนวตกรรมทมคณภาพและเป ยมไปดวยเทคโนโลย เพอใหผคนใชชวตทสะดวกสบายขน มความสขทามกลางสงแวดลอมทดและยงยนการน�าเสนอคณคาใหมๆสสงคมโลก และสรางความสขแกผใชผลตภณฑ จงยงถอเปนปณธานหลกจากฮอนดา ทงน ในปจจบน “ยเมะ”
ค�าญปนซงมความหมายวา “ความฝน” นน ยงคงเปนตนแบบ
ของผลงานทกสงจากฮอนดาเพอโลกเสมอมา อกทงยงคง
สรางปรากฏการณ และความมหศจรรย ดวยจนตนาการ
อนไมหยดยงตอไป
12คมอกระตนจนตนาการ
13Honda Super Idea
รศ. ดร.บงอร เสรรตน
รองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ทปรกษาพเศษและผเชยวชาญดานการสอน
ครเปนบคคลส�าคญ(คนหนง)ทจะท�าใหความคดสรางสรรคของเดกๆ พฒนาขน โดยการกระตนใหเดกๆมจนตนาการมฝน(ทดเหมอนวาจะเปนไปไมไดในเดยวนน)มความคดใหมๆแปลกๆแหวกแนวไมเหมอนใครอกทงมความคดทมมต มความคดทมลกษณะหลากหลายมมมองและมความละเอยดในแงมมทคดนน
การทจะท�าใหความคดในลกษณะดงกลาวเกดขนนนครจะตองตระหนกในบทบาทการเปนผชวย
(ขอย�าวาเปนเพยงแคผชวยเทานนจรงๆหามเปนผลงมอลงแรงลงหวคดเสยเอง)แตครจะตองเปนผชวยฝมอดทตองม 2 รคอรเขา และ รเรา(รบทกครงชนะทกครง)
1. รเขำ ครตองรเขำใน 2 ลกษณะ คอ 1) รจกความคดสรางสรรคซงเปนเปาหมายหลกทจะพฒนาใหเกดขน โดยครจะตองรจกความคดสรางสรรคอยางสนทสนมคนเคยและลกซงมากพอ ทงรวาความคดสรางสรรคคออะไร เกดไดอยางไร รวาเกดหรอไม เกดในปรมาณมากนอยเพยงไรและท�าอยางไรจงจะเกดขน 2) รจกเดกโดยเฉพาะรจกจรตความชอบบคลกความถนดตลอดจนรระดบความคดสรางสรรคทมอย
การทคร รจกจรต ความชอบบคลก ความถนดของเดก กจะท�าใหสามารถเลอกสรรกจกรรมทเหมาะกบจรตของเดก เนองดวยความคดสรางสรรคสรางไดผานกจกรรมตางๆ มากมาย (มใชเพยงการวาดภาพเทานน)
ควำมคดสรำงสรรคเปนสงทมควำมส�ำคญมำก ควำมเจรญรงเรอง และสงแปลกใหมทเกดขนในโลกใบน ลวนเกดจำกควำมคดทแตกตำงจำกผคนทวไป เกดจำกฝนและจนตนำกำรของผกลำทไมกลวควำมตำง ดวยควำมส�ำคญดงกลำวควำมคดสรำงสรรคจงถกบรรจไวในหลกสตรตงแตอดตจนถงปจจบน และถกบรรจ ในหลกสตรของทกระดบ
บทบาทของครในการปลกพลงความคดสรางสรรค
14คมอกระตนจนตนาการ
เดกคนใดทมจรตความชอบแบบใดกเลอกสรรกจกรรมใหเหมาะสม
ส�าหรบการรระดบความคดสรางสรรคทมอยของเดกกจะท�าใหสามารถเลอกสรรกจกรรมทมระดบความยากงายเหมาะกบเขา ในการทครจะรระดบความคดสรางสรรคทมอยของเดกอาจจะท�าไดหลายลกษณะทงการตรวจสอบอยางเปนทางการผานแบบทดสอบกไดหรออาจจะใชการสงเกตพฤตกรรมและผลการคดทอาจจะสะทอนผานผลงานหรอค�าพด โดยอาจจะพจารณาตามองคประกอบของความคดสรางสรรคดงน
ตรวจสอบ ความคดคลองโดยสงเกตความรวดเรวในการคดสงใดสงหนงเชนบอกประโยชนของปากกามาใหมากทสดในเวลา5นาท
ตรวจสอบ ความคดรเรม โดยตรวจสอบความแตกตาง ความแปลกของความคดทอาจจะเทยบเคยงกบกลมเพอนวยเดยวกนกลมเดยวกนหรอเทยบเคยงกบความคดเดมทเคยคด
ตรวจสอบ ความคดหลากหลาย (ยดหยน)โดยสงเกตจ�านวนแงมมในการคด ผเรยนทมความคดหลากหลายจะคดเรองตางๆในหลายแงมมมมองมากมาย
ตรวจสอบ ความคดละเอยดลออ โดยพจารณารายละเอยดของสงทคดรายละเอยดของผลงานทปรากฏ
การตรวจสอบความคดสรางสรรคโดยใชกรอบดงกลาวจะท�าใหครรขอมลของเดกๆทจะตองชวยเหลอวามความคดสรางสรรคในองคประกอบลกษณะใด อยในระดบใดซงจะเปนขอมลส�าคญทเปรยบดงแสงสวางน�าทางใหครออกแบบกจกรรมไดเหมาะสมกระตนความคดสรางสรรคไดมากขน
2. รเรำ กอนทจะลงมอพฒนาเดกใหมความคดสรางสรรคครคงตองรจกตนเองวาเปนอยางไรมบคลกลกษณะเออตอการชวยเหลอเดกใหมความคดสรางสรรคหรอไม คณครทานใดทไมเคยคดอะไรแปลกๆ แตกตาง กลวความใหมกลวความแตกตาง ขาดความมนใจเมอตองท�าสงตางๆไมเหมอนคนอนขอใหทานรบรวาทานอาจจะเปนอปสรรค
15Honda Super Idea
ส�าคญในการกระตนพฒนาความคดสรางสรรคใหกบเดกเพอการร จกตวเองวามลกษณะเออตอการฝกความคดสรางสรรคแกเดกๆมากนอยเพยงใดครอาจจะพจารณาวาทานเปนอยางนหรอไม 1. เครงเครยด หมกมน ข�าไมเปน รงเกยจเรองราวข�าๆสนกๆ 2.คดวาโลกนมเพยงขาวกบด�า/ถกกบผดเทานน 3.มแผนทชดเจนเดนตามแผนเปะผดแผนเมอไรมความรสกวาตนเองลมเหลว 4.มความเชอตามค�าพดทวา“ครอาบน�ารอนมากอนเชอฟงครแลวจะไดด” 5.มค�าตดปากวา“เธอท�าไดแคนเหรอ”และคดวาค�าชมเปนของสงตองใหกบผวเศษและผลงาน/ผคนท ล�าเลศเทานน คณครผใดทประเมนตนเองพบวาทง 5 ขอเปน
ลกษณะประจ�าตวอยางถาวร ขอใหทานตระหนกวา ทานคอ
จดออนทอาจจะขดขวางการพฒนาความคดสรางสรรค
ของเดกๆ
หากทานตองการปรบเปลยน/ปฏวตตนเอง เพอใหพรอมทจะเปนผชวยรวมดวยชวยพฒนาความคดสรางสรรคใหเดกๆทานจะตองปรบบทบาทของตนเองใหเปนอยางน 1.สรางบรรยากาศสบายผอนคลายเปนกนเองยดหยนตลกขบขนและเชอมนวาบรรยากาศทสรางจะท�าใหความคดใหมฟกตวขนมา
2.ไมเนนระเบยบแบบแผนกฎกตกามากเกนไปจนยบยงความคดใหมทก�าลงงอกงาม
3.สร างความเชอในความงดงามของความหลากหลายมากมายมตและหลากแงมม
4.สรางความเชอใหเกดความมนใจในสงทคดผลการคด และสงทเปนอย จนสลดทงความเชอในตวอยางทดทถกยกยองวาเปนเลศ และเลก/ตดขาด จากการเลยนแบบคนอนโดยสนเชง
5.ม/ใชสอเทคนคและวธการกจกรรมรปแบบแนวทางทหลากหลายในการกระตนใหเกดความคดในแงมมทไมเคยคดมากอน ทงวธการทสรางขนมาเอง และวธการทพสจนแลววาเกดผลดอาทการระดมสมองซนเนคตคการอปมาอปไมย
6. ใหความเคารพตอทกความคดแมจะไมดนก ไมตรงกบความคดของเรา
7. ใหการเสรมแรงอยางทนทวงท จรงจง จรงใจและหนกหนวง เมอบงเกดความคดผลงานทแปลก ใหมแตกตางไมเหมอนใคร
8.สรางพลงใจและความมนใจเมอเดกๆมความกลาหาญทจะคดลงมอท�า/ผลตผลงานทมความแตกตาง
9. มความอดทนรอความคดใหม และกระตนใหเกดความเชอมนวาความคดใหมจะตองเกดขน
มค�ากลาววา
....ถาครคดไมเปน อยาคาดหวงวาจะสามารถฝก
ใหเดกๆ คดเกงได
....ถาครไมเคยคดตาง แปลกใหม อยาคาดหวง
วาจะสามารถฝกใหเดกๆ คดตาง แปลกใหมได
เพอรวมกนสรางโลกใบนใหหมนในทศทางใหม
เพอสรางสงคมใหมสงใหมเกดขน ขอคณครจงปรบเปลยน
ความคด พฤตกรรม มงมนในการสรรหากจกรรมใหม ใน
การพฒนาเดกไทยใหเปยมไปดวยฝน จนตนาการ และ
ความคดสรางสรรคดวยเถด
16คมอกระตนจนตนาการ
17Honda Super Idea
ดร.จตรา ดษฎเมธา นกจตวทยาและผเชยวชาญดานการพฒนาศกยภาพบคคล
นกวทยาศาสตรระดบโลกทชออลเบรตไอสไตนไดกลาวประโยคหนงทส�าคญทเกยวของกบความคดสรางสรรคไววา “จนตนาการส�าคญกวาความร” ไอสไตนใหมมมองวาความรใหมๆจะเกดขนไดจ�าเปนอยางยงทตองหลดออกจากความจ�าเจเดมๆทมอยไมวาจะเปนความคดแบบเดมๆความรสกแบบเดมๆและการกระท�าแบบเดมๆ เพราะสงเหลาน ท�าใหคนเราขาดการสราง “ฝน”
หรอ“คดสรางสรรค”กนไปเวยนวนอยแตสงเการปแบบเกาท�าใหขาดการสงเกตและตงค�าถามตอไปขางหนาท�าใหไมกลาทจะเปลยน หรอไมกลาท�าสงใหมในสงทอาจจะดกวาเดมหรอเปลยนแปลงไปจากเดมใหปรากฏ
นนยอมเปนทประจกษชดเจนวา“ความคดสรางสรรค”
หรอค�าวา“จนตนาการ”ไมไดอยในวงจ�ากดเพยงแคเรองทางศลปะ การวาดภาพ การผลตผลงานดานศลปนอยางเดยวแตคนในทกๆวชาชพไมวาเพศใดอายเทาใดสามารถใชความคดสรางสรรคเปนตวขบเคลอนเพอใหเกดการเรยนรและการใชชวตอยางมคณภาพไดทงนนเพอตอยอดปรบปรงเปลยนแปลงหรอสรางสงใหมๆขนมา
คนเราทกคนมสมองสวนจนตนาการดวยกนทงสนแตถาสมองสวนนไมไดถกการฝกพฒนา หรอการกระตนใชยอมเทากบไมไดรบการสนบสนนสงเสรมใหท�างานนนเองการพฒนาความคดสรางสรรคนน เปนการพฒนาการท
แตกตางจากพฒนาการดานอนๆจากผลการวจยพบวาพฒนาการทางสตปญญาของเดกจะเจรญขนตามระดบอายวฒภาวะและประสบการณทเพมขนในขณะทพฒนาการความคดสรางสรรคกลบเจรญสงสดชวงแรกในวยเดกและคอยๆลดลงไปเมอเรมโตเปนผใหญเพราะในวยดงกลาวเรามกลมทจะใชสวนของสมองแหงความสรางสรรคไปอยางนาเสยดาย ความคดสรางสรรคจงไมไดรบการพฒนาตออยางตอเนอง
สมองของคนเราคลายกบผลของถววอลนท (ทกระเทาะออกมาแลวจากเปลอก) ความคดสรางสรรค เกดขนจากการท�างานของสมองซกขวาของคนเรา ตามหลกของทฤษฎสมองสองซกทแบงสมองออกเปนสมองซกซายและสมองซกขวา
สมองซกซายจะท�างานเกยวของกบเรองของเหตผลตรรกะขอมลภาษารายละเอยดการคดวเคราะหการเขยนการพด สมองซกซายจะมประสทธภาพสงในการวเคราะหขอมลทางภาษาและตวเลขในขณะทสมองซกขวานนท�างานเกยวของกบเรองของอารมณ ความรสก สนทรยะในเรองตางๆการจนตนาการการสรางสรรคการกลาลองสงแปลกใหมการบรณาการเชอมตอสมองซกขวาจะมประสทธภาพสงในการมองเหนและการกะระยะในการสรางภาพรวม
เรยนร เขาใจ เทคนคการกระตนจนตนาการในเดกแตละวย
18คมอกระตนจนตนาการ
สมองซกซายจะควบคมการท�างานของรางกายดานขวาสวนสมองซกขวาจะควบคมการท�างานของรางกายดานซายของคนเรา
หากตองการใหเดกใชสมองแหงความสรางสรรคเราจ�าเปนตองปลกกระตนการท�างานของสมองดานขวาใหมากขนเพราะในระบบการศกษาจะเนนการใชสมองซกซายเปนหลก ซงหากสมองทงสองซกมการฝกใชจะท�าใหท�างานสงเสรมกนและกนเกดความยดหยนในการคดและมพลงในการคด 2 ดานทงวเคราะห สงเคราะหไดสง ลองสงเกตเดกเลกๆ ตงแตแรกเกดถง 2 ป หากเรมเรยนรทจะหยบจบสงของ เดกเลกจะเรมตนการหยบจบของตางๆดวยมอซายกอน เปนการกระตนสมองดานขวา พฒนาการความคดสรางสรรคจะผานทางจบตองอมกดดดมองส�ารวจสงตางๆหรอฟงเสยงสงรอบขาง
ชวงอาย 2-4 ป เดกเรมมความสนใจในสงใหมมากขน แมวาความสนใจนน จะเปนความสนใจระยะสนเปลยนกจกรรมไปเรอยๆอยางไมตงใจเดกจะเรมมค�าถามวา“ท�าไม” “อะไร” เปนเจาหนจ�าไมอยเสมอและอาจถามซ�าๆบอยๆหากคณพอคณแมหรอคนเลยงดเกดความร�าคาญไมตอบหรอดจะท�าใหเดกไมกลาและเปนการหยดการเชอมโยงของสมอง หรอการสงเกตสงรอบขางเปนการลดทอนความสรางสรรคได โดยการตอบค�าถามนน ใหใชการตอบแบบงายๆ เปนรปธรรม เพราะเดกยงไมเขาใจความเปนเหตเปนผลแบบผใหญ การตงค�าถาม แสดงถงการสนใจสงภายนอกการตองการเรยนรซมซบสงใหมใหเกดการเรยนรเขาสสมองและเกดการคอยๆสงสมความซบซอนของขอมลตอไป
ชวงอาย4-6ปเดกจะเรมสนกกบการเลนบทบาทสมมตท�าตามแบบอยางทเหนเชนเลนเปนหมอเปนคนท�างานท�ากบขาวคนตงทองถาผใหญเขาไปเลนดวยและใหเดกพดโตตอบตามบทบาทอยางสนกสนาน เดกจะกลาพดถายทอดความคดออกมาไดอยางอสระไดฝกคดประโยคและตอยอดเรองราวตามจนตนาการของตนเอง ซงเปนการ
ตอบอยางงายๆตามความเขาใจของตนเองมผดบางถกบางจากเหตผลในความเปนจรง
ชวงอาย 8-10ป ในชวงน เดกจะเรมสามารถใชทกษะหลายดานในการคดสรางสรรคและจะใชความสามารถเฉพาะตวในการท�ากจกรรรมตางๆ เรมเลยนแบบคนทนายกยองเปนฮโรอยากเลนเปนตวพระเอกนางเอกอยากเปนตวเดนทสามารถเอาชนะปญหาอปสรรคตางๆมการออกทาทางแสดงออกมากขน ซงผใหญควรเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกและไดเรยนรจากการเลนดวยวาบทบาททเขาเลนเดนอยนน เกงดานใด และใชความเกงใหเปนประโยชนเชนเปนต�ารวจจบผรายเปนฮโรพทกษคนดเปนพยาบาลชวยเหลอคนไข เพอใหเรยนรการเขาใจการตอยอดความคดสรางสรรคไปในทางสรางสรรคและเปนประโยชนเชอมโยงกบชวตจรงดวยหรอหากเลนเปนบทตวรายควรกระตนใหเดกเรยนรวาไมดอยางไรเพอเกดการคดวเคราะหเชอมโยงคดตอ
ชวงอาย10-12ปเปนชวงเรมเขากลมปรบตวเขากบกลมเพอนวยเดยวกน เรมเลยนแบบบคคลทใกลเคยงกบชวตจรงมากขนเรมเขาใจความสมพนธเชงเหตผลมากขนคดในสงซบซอนเปนนามธรรมไดมากขน มสมาธมากขนชอบอานชอบทดลองส�ารวจคนความพฒนาการดานศลปะและดนตร เรยนรศลปะและดนตรไดเรวตองการการสนบสนนดานก�าลงใจเมอรเรมท�าอะไร จากเพอนและคนรอบขางเพราะขาดความมนใจมความวตกกงวลและคดมากขนกวาสมยชวงเดกความคดสรางสรรคจะสอผานทางการคดการพดแสดงความคดเหนการเลนบทบาทสมมตทน�ามาใชในชวตจรงได
กลฟอรดนกจตวทยาชาวอเมรกนอธบายถงลกษณะของความคดสรางสรรคในทฤษฎโครงสรางทางสตปญญาวาความคดสรางสรรคเปนความสามารถของสมองทคดไดกวางไกล หลายทศทาง องคประกอบของความคดสรางสรรคมดวยกน4องคประกอบดงน
19Honda Super Idea
องคประกอบของความคดสรางสรรค
1. ความคดรเรม (Originality)คอมความคดทเกดขนเปนครงแรก แปลกใหม แตกตางไปจากความคดแบบเดมๆหรอเปนการน�าสงทมอยเดมมาประยกตเกดเปนสงใหม ตองอาศยการจนตนาการและการคดทแตกตาง กลาทาทายสงทมอยเดมซงความคดรเรมนบอยครงอาจไดรบการตอตานหวเราะเยาะหรอไมเหนดวยจากคนอนวาเพอเจอไมอยในความเปนจรง เชน การคดสรางทคาดผมก�าจดเหาบนศรษะการคดยายสสารจากทหนงไปทหนงโดยไมตองใชพาหนะเคลอนท
2. ความคดคลองตว (Fluency) คอ การคดหาค�าตอบใหไดปรมาณทมากในเวลาทจ�ากด ความคดคลองตวนมความส�าคญมากตอการแกไขปญหาเพราะเมอมปญหาคนสรางสรรคจะคดหาทางออกหรอหาวธแกไขออกมากอนหลายๆวธแลวจงมาพจารณาเลอกความคดทดและคมคามากทสดขนมาอกครง ไมใชคดปญหาใหเจอปญหาจนหาทางออกไมเจอ และไมรวาจะคดตอไปอยางไร เชนการคดถงสงทมวงกลมเปนสวนประกอบใหไดมากทสด
(แกวน�านาฬกาแวนขยายลอรถยนตโคมไฟเทพเสรภาพลกบดประตโดเรมอนกลองใสกระดาษช�าระขวดยาหลอดยาสฟนฯลฯ)
3. ความคดยดหยน (Flexibility) คอรปแบบการคดทไมตายตวคดไดหลายประเภทหลายทศทางและหลายแงหลายมมอยางอสระความคดยดหยนจะชวยเพมคณภาพความคดใหมากขน ท�าใหมองเหนไดหลายมมมอง หลายมตท�าใหคดตอยอดตอไปอกไดเชนการคดวาแกนกระดาษช�าระน�ามาท�าอะไรไดบาง (ตวอยางเชนกลองสองทางไกลกระบอกเสยงส�าหรบพดสอสารตกตาโมบายแขวนก�าไลดามไมตแบดลงใสขวดแกวทใสเทยนแทงลงใสของกระปกออมสนกรอบรปโคมไฟกระเปาสะพายหนยนตกระบอกไฟฉายฯลฯ)ซงค�าตอบทไดจะสามารถน�ามาจดเรยงเปนหมวดหมหรอประเภทยอยไดทแตกตางกนทงหมวดของเลนหมวดเครองประดบหมวดเครองใชหมวดกฬาหมวดเครองมอสอสาร
20คมอกระตนจนตนาการ
21Honda Super Idea
4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration)คอการใหรายละเอยดตอเพอขยายความคดหลกใหไดความหมายอยางครบถวนเกดความละเมยดยงขนสามารถผสมผสานท�าใหเกดสงใหมๆ ขนมาได เดกโตจะมความคดละเอยดลออมากกวาเดกเลก และเดกผหญงจะมความคดดานนมากกวาเดกผชาย เชน การวาดภาพดอกไม จะมการใสรายละเอยดของเกสร หนาม กลบดอก ระบายกลบดอกเปนสตางๆลงไปดวย
เทคนคในกำรกระตนจนตนำกำรและสงเสรมควำมคดสรำงสรรคในเดก
ในเดกระดบประถมศกษาครและผใหญสามารถกระตนสงเสรมความคดสรางสรรคสามารถท�าไดหลายทางดงตวอยางเทคนคตอไปน
1. การใชกจกรรมกระตนผานทางการใชโสตประสาททงหา
การใชกจกรรมกระตนผานทางภาพทไดมองเหนเสยงทไดยน ลนไดสมผส จมกไดรบกลน และผวหนงไดรบสมผส เปนการกระตนการท�างานของโสตประสาททงหาจะท�าใหสมองซกขวาเกดการตนตวและจะเชอมโยงไปสระบบความคดกบสมองซกซายไดอยางด ใหเกดการเรยนรทดขน สงผลใหเดกนนเปนคนกระตอรอรน อยากเรยนร จงเรมกระบวนการสงเกต ซกถาม หาค�าตอบทดลองท�า ทดลองสมผส เกดเปนการสรางแรงบนดาลใจในการเรยนรจกตนเอง รจกโลกดขน เกดการจดประกายทางความคดโดยอาศยการประมวลผลขอมลจากประสบการณเดม
ค�าพดทสามารถใชกระตนปลกโสตประสาททงหานนสามารถแฝงในขณะทเดกเลนท�ากจกรรมหรอการเรยนไดทงสนการเราการใชโสตประสาททงหาจะท�าใหเดกเกดความสนใจ อยากรอยากเหน ซงเปนลกษณะของคนทมความคดสรางสรรค
“มองบนทองฟา ดกอนเมฆนนส..... มองเหนเปนสอะไร
บาง มรปรางเหมอนหรอคลายกบอะไรเอย” “ฟงดๆ นะ เสยงนเสยงอะไรเอย..... ไดยนเสยงมาจาก
ทางไหน ลองออกเสยงตอบส”
“ลองปนดนเหนยว/ดนน�ามน เปนรปผลไมกน”
“นกลนอะไรเอย”
ผใหญควรกระตนใหเดกไดขบเคลอนตวออกมาสมผสกบกจกรรมจรงๆ แทนการนงนงๆ เพราะหากกลามเนอไดขยบเขยอนไดมการโตตอบในการสอสารจะท�าใหพฒนาการดานอนๆไดพฒนาขนดวยทงดานกลามเนอกายทางอารมณ ทางสงคม และทางสตปญญา และท�าใหเกดการสนใจตอสงแวดลอมภายนอก
2. การตงค�าถามดวยค�าถามปลายเปด
การตงค�าถามปลายเปดในการถามเดกจะท�าใหเดกสามารถตอบค�าตอบไดอยางอสระ ค�าถามทดจะกระตนความสงสย น�าไปสการสงเกต การตงสมมตฐาน คนหาค�าตอบดวยการส�ารวจทดลองหาขอมลผใหญควรมประเดนของค�าถามเพอใหการเลาเรองราวนนเกดความตอเนองและเหนเปนภาพได
ค�าถามปลายเปดน�ามาใชเพอการลบสมองสวนของความสรางสรรคไดเชนเดยวกน “ใครรบางวานคออะไร
เอย” “ลองทายดสวา สงนนาจะท�า หรอเกดมาจากสงใด”
“สงๆ น สามารถใชท�าอะไรไดบาง”ซงเทคนคทใชในขณะทฟงค�าตอบใชหลกเดยวกนคอเมอตอบเสรจอยาเพงพดทนทวาใชหรอไมถกหรอผดแตลองเปดโอกาสใหเดกไดระดมความคด ระดมสมองออกมาไดมากทสด เชน “ใคร
มค�าตอบอนอกบางไหม” “สามารถใชเปนอะไรไดอก”
“เพราะอะไรถงคดวาเปน..... สงน”การท�าเชนนจะท�าใหเกดการอยากฟงอยากรอยากรวมทาทายความคดและในขณะทเฉลยค�าตอบ ผเฉลยสามารถใชน�าเสยงขนลง ใชการเวนชวงจงหวะใหลนเพอใหเกดความสนกสนานรวมดวย
22คมอกระตนจนตนาการ
ตวอยางเชนหากเดกวาดภาพใดภาพหนงเสรจแลวน�ามาใหด หากผใหญใหความสนใจแลวถามตอวา “นคอ
ภาพอะไรเอย” เมอเดกตอบแลว อยาเพงขดหรอแกลงให
รสกแยวา “ไมใช” “ไมเหนเหมอนเลย” หรอ “ตงชออะไร
ไมเคยไดยน พดไมรเรอง ไมรจก” ใหฟงการอธบายกอน
แมวาเหตผลจะไมสมพนธกน สงส�าคญคอการใหเดกกลา
เลาเรองโดยมผใหญคอยๆชวยใหเรองนนตอเปนเรองราวดวยการใชประโยคค�าถามเชน“แลวอยางไรตอ” “แลวสง
นกบสงนน มนเกยวของกนอยางไร” ขณะฟงหรอพดคยจ�าเปนตองมการแสดงสหนารบฟงไมตดบททนทการแกลงท�าเปนไมรบางและตงค�าถามเพอใหเดกไดพดตอบตอจะท�าใหเดกเกดความพยายามในการหาค�าตอบมาตอบใหคยเชงสรางสรรคไมใชการพดตามหลกความเปนจรง ทตดสนวาภาพนนผดหรอถก เพราะสงทเดกเลาเปนการพดตามจนตนาการ ซงหากตงค�าถามตอไปไดจะท�าใหเดกคนหาค�าตอบมาตอบแลวเกดการเรยนรใหมจากการพดคย
ค�าตอบทควรตอบจากการตงค�าถามไมควรเปนค�าตอบแบบเชงภาษาเขยนหากตองการพฒนาความสรางสรรคเราควรฝกนกใหเกดเปนภาพเพอตอยอดตอทเรยกกนวา วาดภาพฝน เหนภาพในสงทคดไว เพอจะไดท�าใหความฝนทเหนปรากฎจรงขน หรอ รแนวทางในการเดนเขาหาความฝนนนๆ เพราะภาพเมอมองเหน มนสามารถตอภาพออกไปไดอกเรอยๆไรทสนสด
ค�าตอบทได จงไมมค�าวาผด ไมมค�าวาถกจะเปนค�าตอบทางขางทางตะแคงทางซายหรอทางขวาไดทงนนเพราะความคดสรางสรรคเปนการรวบรวมเอาความรตางๆ ทไดจากประสบการณเดมแลวเชอมโยงเขากบประสบการณใหม ไมจ�าเปนตองมความสมบรณ เนนการปรบ เปลยนแปลงสรางสงทตางจากความคดเดมแลวผลตออกมาเปนความคดทเปนประโยชน
3. กระตอรนรนตอค�าถามแปลกๆ ของเดก และมการ
พดชมเมอเดกกลาซก กลาถาม กลาตอบ
หากเดกมการตงค�าถามถามขนมา การตอบของ
ผใหญควรตอบอยางมชวตชวาและกอนตอบควรทวนค�าถามในลกษณะทวนประโยคและท�าใหเปนประโยคบอกเลากอนแลวคอยตอบเดก
ตวอยางเชน “ท�าไมทางมาลายไมเหนมมาลาย
ขามเลยคะ” “อม.. นนสนะ หนหนอยชางสงเกตดจรงๆ
(ชม) วาไมเหนมมาลายมาขามถนนเลย (ทวนประโยคค�าถาม)” จากนนลองใหเดกไดมโอกาสคดและสงเกตตามไปดวย “หนหนอยลองนกถงมาลายส มาลายมรปรางอยางไรคะ” เมอเดกตอบวา“เหมอนมาคะ”ผใหญจะเรมพดคยกบเดกตอได เพอใหเดกไดคด และไดค�าตอบตอวา “แลวส
ของมาลายมสอะไรบาง”เมอเดกตอบวา“สขาวและสด�า”
หลงจากนนผใหญจงน�าค�าตอบมาเชอมโยงกบทางมาลายวา“ใชเลย... แลวลองดสคะวา ตรงถนน (ชทางมาลาย)
นมสอะไรบาง” เดกตอบ “สขาว” ทสดจงใหค�าตอบวา“ใชคะ ตรงถนนมสขาว สลบกบสเทาของพนถนน คลาย
กบสของตวมาลาย เราเลยเรยกวา ทางมาลาย ซงมไว
ใหคนขามถนนอยางปลอดภยคะ”การตอบเชนนจะคอยๆน�าทางใหเดกไดรวมรบร ค�าตอบและดกวาการตอบวา“ทางน เขาไมไดใหมาลายขาม เขาไวใหคนขามคะ”ตอบเพยงเทาน เดกจะไดเพยงค�าตอบ แตไมไดมการกระตนกระบวนการสงเกต เพอการไดมาซงค�าตอบ ถาเดกบอกไมรจกมาลายผใหญควรชวยหาขอมลมาประกอบการอธบายพาไปสวนสตวหรอหาภาพมาลายมาใหดเพอจะไดเชอมโยงความคลายคลงระหวางสงสองสงขนมาได
การใหเดกไดรวมสงเกตและเชอมโยงประสบการณเกากบประสบการณใหมและเรยนรจกความคลายคลงจะท�าใหเดกเรมอยากเรยนรตอ หรอเกดคดสรางสรรคค�าศพทใหมๆค�าถามใหมๆออกมาจากจนตนาการซงหากสามารถสงเสรมใหเขาไดพดฐานการคดวามความเปนมาจากเรองใดจะท�าใหเขาใจถงการเชอมโยงและการปลอยความคดอสระของเขาใหรอยเรยงออกมาไดหากค�าถามดงกลาวไม
23Honda Super Idea
จ�าเปนตองอธบายใหแตสามารถใหหาค�าตอบจากแหลงอนๆควรสงเสรมใหเขาไดหาความรเพมเตมจากการสงเกตลองท�าตงค�าถามกลบหรอชวนกนไปทดสอบทดลองเพอใหไดมาซงค�าตอบวธการตอบค�าตอบแบบส�าเรจรปหรอแบบเบดเสรจทไมตองคดหรอทดลองอะไรดวยตนเองจะท�าใหเดกรบแตขอมล และคลอยตามเพยงอยางเดยว ท�าใหไมเกดการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห
4. การใหเดกมสวนรวม และแสดงบทบาทสมมต
วธการน สามารถท�าไดโดยการแสดงละคร หรอการชวยกนเลาเรองผานทางนทานซงนทานหลายเรองเปนเรองทเดกเคยรหรอฟงมาแลวหลายครงหากผใหญใหเดกมสวนรวมในการเลา ตงชอตวละครรวมกน ท�าทาทางใหสอดคลองกบตวละครทก�าลงเลาใหฟงไปดวยจะท�าใหเขารสกวาเขาเปนสวนหนงของการด�าเนนเรองนนและกระตนใหเกดการอยากฟงอยากชวยคดหาค�าพดหรอหาทางออกไดในกรณทท�าเปนกลมสามารถแบงกลมก�าหนดบทบาทใหท�าระหวางเลาเรองไดดวยครหรอผใหญจะชวยเปนคนน�าและใหเดกเขามามสวนรวมเปนระยะๆ
นทานเปนอปกรณทดส�าหรบการสงเสรมจนตนาการตวอยางเชนหากเลาเรองหมสามตว ใหเดกชวยกนตงชอหมแตละตว ขณะทพดถงหมตวทหนง อาจใหเดกนนลองท�าเสยงหมท�าหนาหรอทาทางแบบหมเมอเลาถงสนขจงจอกครสามารถกระตนใหเดกนนชวยกนเปาลมบานแตละหลงไปพรอมกนและอาจมการสอดแทรกตวละครอนๆเขามาเพอใหเดกไดเลยนแบบบทบาทของสตวชนดอนๆไดดวยรวมถงการตงค�าถามทายเรองเพอใหเดกไดตอบตอเพอเชอมโยงเขากบชวต ในหองเรยนจงควรมอปกรณหรอสงของทจะน�ามาประกอบการเรยนร เพอสงเสรมกระบวนการสรางความคดสรางสรรคดวย ไมวาจะเปนดนสอส กระดาษฉากบาน เพอใหเกดความสนกสนาน ซงในบางครง การใหเดกมสวนรวมของการสรางฉากสรางละครเชนตดภาพหนาหมเพอมาใสเปนหนากากและใหเดกระบายสพอท�าเสรจแลวจงน�ามาใชในละครเดกจะรสกเกดความภมใจและอยากเขามามสวนรวมและหากเขารสกสนกเขาจะกลบไปท�าตอทบานไดในรปแบบตางๆเชนไปวาดรปไปเลนบทบาทสมมตคยเลนถงความประทบใจและเรองราวใหกบครอบครวไดฟง
24คมอกระตนจนตนาการ
ในเดกทโตสามารถใชการเขยนเพอสรางเรองราวตอหรอการก�าหนดหวขอแลวน�ามาพดคยกนไดเชน“นกเรยน
จะท�าอะไรบาง หากรวาน�าจะทวมโลกภายใน 10 ปขางหนา” หรอ “โรงเรยนในฝนของฉนเปนอยางไร” ค�าถามเหลานจะทาทายความคดและเปดโอกาสใหเดกไดคดอยางอสระหรอเปนการสรางแบบจ�าลองของความฝนของเขาใหปรากฏขนมาได ซงความคดรเรมทแปลกใหม จะเปนจดเรมตนของการสรางนวตกรรมใหมๆขนมาในวนใดวนหนงไดอกวธหนงทจะเกดความสรางสรรคได คอการคดตอยอดตอจากสงเกาทมอยเดม หรอ อาจใชการตงค�าถามในเชงลกษณะ“จะเกดอะไรขนตอ”“ภาพตอไปจากนจะเปนอยางไร”ท�าใหเกดการมองไปขางหนาไมใชการมองแตสงทเหนหรอเปนในแคจดทมจดทยนอยเทานน
5. การเจอประสบการณใหมๆ
และการฝกท�าสงทแตกตางไปจากเดม
การไปทศนศกษา การไดลองเลนหรอท�ากจกรรมอะไรใหมๆ เปนวธการกระตนพลงจนตนาการทด เพราะจะท�าใหเดกตองหดสงเกต ด ฟง โดยครและผ ใหญ จะท�าหนาทกระตนการสงเกตและการคดการลงมอท�าการคดตอ
ตวอยางเชนเมอพาเดกไปในสวนหรอแหลงธรรมชาตการหยบใบไมแหงหรอกงไมแหงขนมาเพยง1ชนยอมสามารถกอใหเกดจนตนาการไดมากมาย ใชเลนเปนพาหนะเปนคทาวเศษ หรอน�ามาเรยงตอกนใหเกดรปภาพตามจนตนาการ โดยครอาจเปนผจดประกายท�าใหดกอนเปนตวอยางใหเดกสนกกบการดและตดตาม จากนนลองใหเขาท�าดวยตวเองหรอคดท�าในรปแบบอนๆสรางสรรค ผลงานดานศลปะออกมาและใหอธบายพดคยกนหรอวธน�าเสนอทแตกตางออกไปจากเดม การออกจากหองเรยน
ในกลองสเหลยมดวยการนงเรยนแบบเดมๆมาสแหลงเรยนรธรรมชาตจะท�าใหเดกเกดการเรยนรจกการตงค�าถามการคดคนหาค�าตอบจากสงทสนใจ
ความสนกของการสรางสรรคจะเกดขนไดจากการใหเดกลองฝกท�าสงทแตกตางไปจากเดมในชวตธรรมดาประจ�าวนเพราะเมอเกดความจ�าเจและความคนชนอารมณของคนจะเรมเบอหนายไมอยากเรยนรแตถาท�าใหเกดอารมณสดๆความรสกใหมๆในสงทใกลตวจะท�าให เดกสนใจอยากท�าเรองธรรมดาท มอย ให สนกสรางสรรคกวาเดมได
ตวอยางเชน เปลยนขางของการใสถงเทา เคยใสถงเทาขางซายกอน กสลบมาเปนเปลยนใสขางขวากอนบางเคยจบแกวมอซาย ลองจบดวยมอขวา เพยงเปลยนจากซายไปขวาขวาไปซายหนามาหลงหลงไปหนาบนลงลางลางขนบนทแยงบางตะแคงบางสลบไปเรอยจากสงคนชนทเคยๆจะกลายเปนสงซงแปลกๆทไมเคยท�าใหเกดความรสกเกดสตทตองคอยสงเกตหรอลองวธการใหมๆขนมาได
การน�าสงของธรรมดาทใชทวๆไปในชวตประจ�าวนมาท�าใหเกดความแตกตาง ท�าใหเดกเกดความสนกของการคดตอได ตวอยางเชน การน�าหลอดน�าใหเดกดแลวถามเดกวาสงนใชท�าอะไรเดกสวนใหญจะบอกวา“ใชดด
น�า”ถาหากครถามใหเดกคดรเรมตอวา“หลอดน�าสามารถ
ท�าประโยชนท�าอะไรไดอก” จะเรมมค�าตอบแหงการสรางสรรคออกมาไดซงจะท�าใหเดกเรยนรวาของทมอยหรอใช
25Honda Super Idea
อยทกๆวนหากลองตงค�าถามและนกตอใหแตกตางจะท�าใหไดความรใหมจากเรองเลกๆ ทธรรมดาแตไมธรรมดาเดกจะสนกกบการคดตอกบการหาประโยชนของหลอดน�ามาใชมากกวาการหยบหลอดเพอมาใชดดน�าเพยงอยางเดยว
อกวธการหนง ครจะหยบหลอดขน แลวน�ามาดดขดใหเปนวงกลม ท�าเปนจานรองแกวใหเดกด สานหลอดเปนรปสตวท�าเปนกานดอกไมการท�าเปนตวอยางใหเดกเกดความสนใจอยากรอยากท�าตอท�าใหเดกสามารถหาเรองทจะท�าใหสมองเกดสรางสรรคไดรอยแปดพนเกา จนทสด อาจเกดการอยากทดลอง อยากปรบ อยากเปลยนกนใหม และหากตองการทาทายความคดมากขนส�าหรบเดกโตอาจมของ2สงแลวใหคดหาความสมพนธของ
สงของตวอยางเชนน�าหลอดดดน�าไปวางกบผกหรอวางกบถงมอแลวใหเดกลองชวยกนคดวาหลอดดดน�ากบผกหรอถงมอเกยวกนหรอเขากนไดอยางไรสงเหลานลวนเปนการทาทายความคดสรางสรรคทงสน
เทคนคทยกตวอยางมาขางตน เปนสวนหนงการพฒนาความสรางสรรคหากผใหญเหนความส�าคญและรวมกระตนไปพรอมกนดวยการสงเสรม เออบรรยากาศแหงความสรางสรรคและเปดโอกาสใหเดกไดคดไดท�าไดแสดงออก และมเวทของการน�าเสนอ สงทผ ใหญคดไมถง อาจเกดขนจากความคดของเดกๆเพอจะน�าไปสการสราง นวตกรรมใหมๆขนมาไดในทสด
26คมอกระตนจนตนาการ
การใชเหตผลในการออกแบบนวตกรรมทางเทคโนโลย ผานแผนภมหนาท(Function Block Diagram)
27Honda Super Idea
1. บทน�ำ จากการทเปนกรรมการHondaSuperIdeasCon-testเปนเวลาถงแปดปเตมผมไดมโอกาสสมผสอจฉรยภาพของเยาวชนไทยระดบชนประถมศกษาปท 1-6 เยาวชนเหลานสามารถสรางจนตนาการใหมสวนสมพนธอยางมนยส�าคญกบปญหาทอย รอบตวพวกเขาครอบครวและสงคมใกลชดบอยๆครงทจนตนาการของพวกเขาอยเหนอความคาดหมายของผใหญ นบเปนเรองทนาปตและยนดยงทคนไทยรนใหมสามารถคดตางและนอกกรอบไดอยางมศกยภาพ ท�าใหเกดความหวงวาชนชาตไทยสามารถด�ารงชพอยรอดไดในภาวะการแขงขนทรนแรงดานนวตกรรมในระดบภมภาคและนานาชาต
อยางไรกตามความสามารถสรางจนตนาการอยางเดยวแมดเสมอนเปนเรองทส�าคญอยางยงอาจจะไมเพยงพอตอการผลตผลลพททเราตองการ เพราะเมอค�านงถงทรพยากรอนมจ�ากดเราควรตองสนใจและทมเทสรรพก�าลงของเราเฉพาะจนตนาการทกอประโยชนตอมวลมนษยชาตซงสามารถจ�าแนกออกไดหลายสาขา บทความนจะกลาวถงขบวนการใชเหตและผลในการออกแบบ นวตกรรมทางเทคโนโลยทสามารถจบตองไดและเรองทใกลตวมนษยเราทสดในขณะน
ผมเองเคยสงสยมากวานกประดษฐเอกของโลก เชนนายโธมสเอดสนเจาของผลงานสงประดษฐกวา1,000ชนนน
ทานมขบวนการสรางเหต-ผลในการประดษฐอยางไร บาง?เสยดายทผมเกดไมทนและไมมโอกาสไดท�างานใกลชดทานกอรปกบไมมเอกสาร/หนงสอบนทกเกยวกบขบวนการคดตรรกะทเกยวกบสงประดษฐเหลานนค�าถามและขอสงสยทยงคงหาค�าตอบทชดเจนไมไดและยงคงคาใจผมเสมอมา
จงหวะและโอกาสเกดขนเสมอหากเราวงเขาหาในชวงการศกษาระดบปรญญาเอกของผมบรษทโบวองไดใหทนวจยแกอาจารยทปรกษาของผมเพอคนหาความสมพนธของชนสวนงานออกแบบโดยเฉพาะอยางยงเฮลคอปเตอรหนงล�านน มชนสวนอยมากกวา 20,000 ชนแตละชนม
หนาท (Function) ท�างานทสมพนธกนอยางไร?
และค�าถามทยากกวาค�าถามแรกคอ นกออกแบบ
รไดอยางไร? วาตองออกแบบชนสวนรปรางอยางนน เพอ
ใหท�างานไดอยางมระบบกบชนสวนอนๆ ในเฮลคอปเตอรนน
แนนอนครบวาความซบซอนเกดขนอกตรงทวามไดมนกออกแบบเพยงทานเดยวในการท�างานออกแบบ แตมการท�างานเปนทม และอปกรณบางชนสวนตองมการออกแบบใหมสวนใหญน�าของ Version เกามาปดฝนใชใหม เชนเดยวกบรถยนตทเราใชอยนนเองดงนน“ขบวนการ”ทแสดงออกถงฟงกชนการท�างานของแตละชนสวนทสมพนธกบชนสวนอนๆอยางมเหตผลจงเปนเรองจ�าเปนทตองสรางขนดวยวตถประสงคส�าคญสองประการ
การใชเหตผลในการออกแบบนวตกรรมทางเทคโนโลย ผานแผนภมหนาท(Function Block Diagram)
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ผอ�านวยการสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม (FIBO) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร
หนำทพนฐำน
หนำทยอย 1
หนำทเดยว 1 ชนสวน 1
ชนสวน 2
ชนสวน 3
หนำทเดยว 2
หนำทเดยว 3
หนำทยอย 2
หนำทยอย 3
ท�ำไม
จดประสงค กำรกระท�ำ ชนสวน
เสนข
อบเข
ตกำร
พจำ
รณำ
เสนข
อบเข
ตกำร
พจำ
รณำ
รปแบบทวไปของแผนภมหนำท
อยำงไร
28คมอกระตนจนตนาการ
1. เพอตรวจสอบวาจนตนาการของเราเปนไปไดในการปฏบตหรอไม? มจดโหวของหนาททใดบางทตองแกไขและเตมเตมมฉะนนจนตนาการของเราจะตกต�าจากจากความใฝฝนมาเปนเพยงความฝนเฟองไป 2.ใชเปนเครองมอในการสอสารระหวางผออกแบบดวยกนในเรองระบบหนาททมความสมพนธกนโดยรวมเครองมอนจกมประโยชนมากในกรณทสงประดษฐนนๆมความซบซอนหลายหนาทและหลายชนสวนไมวาจะเปนมมมองจากบนลงลางหรอลางขนบนส�าหรบงานออกแบบเบองตน
2. หนำทของชนงำนในขบวนกำรออกแบบ งานออกแบบมกไมมรปแบบทตายตวผสมผสานกนระหวางศาสตรและศลป แตกเปนปญหาทางดานเหตและผล ทตองการขบวนการสงเคราะหและวเคราะหอยางมขนตอน จนท�าใหไดผลลพธตามทตองการ มขอสงเกต
ประการหนงวานวตกรรมทางเทคโนโลยนนควรท�าการวเคราะห บนพนฐานหนาทของผลตภณฑหรอชนสวนมากกวาการสาธยายเพยงรปลกษณะหรอชอเรยกเฉพาะในหลายกรณการก�าหนดชอเรยกเฉพาะในขนตอนของการออกแบบกลบมผลเสยเพราะไปปดความคดสรางสรรคและโอกาสทางเลอกอนๆอกดวย
เมอเราตองการอธบายฟงกชนของชนสวนเรามกคดถงวาชนสวนนนๆ ท�าหนาทอะไรมากกวาชอของชนสวนนนการอธบายดงกลาวเปนภาษากลางส�าหรบผเชยวชาญดานออกแบบหลายๆ สาขาทก�าลงท�างานรวมกนอย ทงนเพอปองกนการออกแบบทซ�าซอนกน และชวยใหทมสามารถออกแบบ “ทางเลอก” ทมคณภาพ ประสทธภาพสงกวาและตนทนถกกวาได ขอใหทราบดวยวา งานออกแบบเชงแนวคด (Conceptual Design) ทผานขบวนการอธบายฟงกชนหรอหนาทของชนสวนจะชวยใหชนงานออกแบบทไดในขนตอนสดทายมความสมบรณอยางยงเนองจากทม
29Honda Super Idea
ผออกแบบมไดยดตดอยกบแนวคดเพยงหนงเดยวหรอไดรบการครอบง�าจากแนวความคดของชนงานทปรากฎใหเหนแลว
ทมนกออกแบบมเครองมอทใชอธบายและสอสารขบวนการออกแบบเชงแนวคดคอ“แผนภมหนาท” (Func-tion Block Diagram, FBD) แผนภมนใชระบเปาหมายของการออกแบบในรปแบบหนาทพนฐาน (Basic Func-tion) ทมออกแบบจะขยายออกเปนหนาทยอยๆ (Second-ary Function) จนทายทสดไดหนาทเดยว (Low LevelFunction)ทสามารถถกก�าหนดใหเปนหนาทของแตละชนสวนโปรดดรปแผนภมหนาทประกอบ
ขบวนการทยอยหนาทพนฐานสหนาทยอยจนถงหนาทเดยวนท�าใหเกดโครงสรางทางดานเหตผลทอยในรปแบบ“แผนภมหนาท”กลอง(Node)ดานซายมอคอหนาทพนฐานซงจะตอไปถงหนาทยอยและหนาทเดยวดวยเสนตรง (Branch) เสนนแสดงความสมพนธเชงเหตผลระหวางกลองหนาทตางๆ
กลองหนาท(FunctionBlock)จะปรากฎชอของหนาททเปนภาระทตองกระท�าใหเสรจสนเมอพจารณากลองดานซายมอจะบรรจชอหนาททระบเหตผลวาเหตใด(Why)
ทตองท�าภาระหนาทนนๆในขณะทกลองทางดานขวามอระบชอหนาททระบหนาทอยางไร (How)ทสามารถบรรลภาระหนาทของกลองกลางนนไดหากอานหนาทจากกลองดานซายไปดานขวาจะพบวาหนาทจะถกแยกยอย(Decomposition) จากหนาทพนฐานสหนาทยอย และหนาทเดยวตามล�าดบ หรอหากมองอกมตหนงคอ การโยงใยความสมพนธเหตผลจากวตถประสงคจนถงชนงานทออกแบบขนมาเสนไขปลา(Dottedline)ระบขอบเขตในการพจารณา
ขอยกตวอยางเครองฉายแผนใสหนาทพนฐานของอปกรณนการขยายและสงภาพไปทจอซงเมอแยกยอยตามวธการขางตนแลวจะไดหนาทยอยตางๆอาทการสองแสงการรวมแสงและการใหความสวางแกแผนใสแตละหนาททถกแยกยอยไปนนขอแนะน�าคอเราตองใชค�ากรยา-นามรปแบบงายๆ ในการอธบาย ไมควรใชค�านามเฉพาะ เชนพดลม สายไฟ เพราะอาจท�าใหผออกแบบตดกบดกแนวความคดกบการใชอปกรณ/ชนสวนเดมๆทคนเคยแตละหนาทตดตอกบสวนขอตอ ท�าไม/อยางไร (Why/How)โปรดสงเกตวาเปนกลองหนาททเราไมตองการอนเกดจากผลขางเคยง (Side Effect) คอการกอเกดแสง (CreateLight)และการผลตความรอน(ProduceHeat)ซงตองการกลองหนาทเพมเตม คอการระบายความรอน (DissipateHeat)ออกจากระบบเพอปองกนความเสยหายทอาจเกดขน
ภำพแสดงแผนภมหนำทของเครองฉำยแผนใส
ตดตงอปกรณ
ท�ำไม
เสนขอบเขต เสนขอบเขต
อยำงไร
ขยำยภำพ
สองแสง
รวมแสง
ใหแผนใส
ระบำยลม
ถำยทอดภำพ
ใสกลอง
ใหควำมสวำงแผนใส
เปลยนทศทำงแสง
รองรบน�ำหนกของแผนใส
ผลตภำระควำมรอน
ควบคมกระแสไฟฟำ
สรำงก�ำลงงำนไฟฟำ
กระจำยควำมรอน
เปลยนชนดพลงงำน
ปรบระยะทำง
สรรสรำงแสง
ปกปองคนใชงำน
ปรบแตงรปลกษณ
30คมอกระตนจนตนาการ
3. กำรระบชอหนำท ตามทไดกลาวไวในขางตนวาคกรยา-นามตองเรยบงายและมความหมายพนฐานททราบกนโดยทวไปเราอาจเตมค�าวเศษณเพอขยายค�านามไดบางแตตองระวงวาจะเปนนามเฉพาะ ตวอยางการเตมค�าวเศษณทยอมรบไดคอ สงผานแรง “ยก” (Transmit Lift Force) รบขอมลความดน (Receive Pressure Data) นอกจากการหลกเลยงการใชคกรยา-นามทมความหมายเฉพาะเกนไปเราตองใชกรยาทเปนผกระท�า (Active) มใชเปนผถกกระท�า(Passive) เพราะการเปนผถกกระท�า ลวนน�ามาซงขอสงสยมากมายวาชนสวนใดเปนผกระท�าหนาทนนๆ
4. ขอตอ และ/หรอ (And/or) การประยกตใชขอตอท�าไม/อยางไร (Why/How)ในแผนภมหนาทมกใหค�าตอบหลายค�าตอบในชวงเรมตนการออกแบบ และหลายครงขอมลทจะน�ามาสนบสนนการตดสนใจมไมเพยงพอดงนนเราจงจ�าเปนตองใชขอตอ“และ” แทนดวยเสนทบปกตส�าหรบกรณมหลายทางเลอกทเปนไปได และใชขอตอ “หรอ”แทนดวยเสนประหมายถงทางเลอกทตองเลอกทางใดทางหนง
สญลกษณขอตอขอตอ และ – ท�ำไม / อยำงไร
ขอตอ หรอ – ท�ำไม / อยำงไร
ขอตอ เหตผล
ขอตอ ชวครำว
ขอตอ ขอมล
ขอตอ ทบทวน
31Honda Super Idea
8. ขอตอ “ทบทวน” (Revision) แผนภมหนาท จ�าเปนตองบนทกขอตอในอดตทเคยไดรบการพจารณาแตไมไดหลงจากมการทบทวนอยางไรกตามขอตอเหลานเราควรคงไวในแผนภมและตองมการบนทกเวลา/วนท/ผรบผดชอบไวดวยเพราะอาจตองน�าขอมลเหลานมาใชประโยชนในอนาคตผมขอแนะน�าใหใชกระดาษPost-itในการสรางกลองหนาทเพอใหสามารถโยกยายไป-มาใหสอดคลองกนผานขอตอตางๆทไดกลาวมาขางตน การโยกยายนหาจดลงตวนจะคลายๆ กบการทเดกเลกตอเลโกเลนนนเอง
ผมไดมอบหมายหวขอวทยานพนธระดบปรญญาเอกทเกยวของกบการพฒนาแผนภมหนาทผานระบบปญญาประดษฐ หากมนกศกษาทสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม(ฟโบ)สนใจเราคาดวาจะมซอฟทแวรในการตอกลองหนาทอยางอตโนมตจนเราสามารถสรางทางเลอกในการออกแบบไดอยางไมจ�ากด
ตอนนยงไมมซอฟทแวรใหใชผใดทสนใจวธการนควรลองดวยมอและสมองตนเอง ประยกตใชกบไอเดยสงประดษฐของนองๆทเตรยมสงเขาประกวดรายการHondaSuper Idea Contest ปนกไดนะครบ ผมรบรองวาสนกและทาทายความเปนเหตและผลในไอเดยทคดขนครบ
5. ขอตอ “ชวครำว” (Temporal) ในบางกรณทมการท�าวศวกรรมยอนรอย(ReverseEngineering)หรอการลอกเลยนแบบมออาชพทไมผดกฎหมายจะปรากฎวามบางหนาทเกดขนชวคราว และเกดรวมกบหนาทอนแมวาเราอาจไมสามารถระบชวงเวลาทเกดขนไดแตผออกแบบตองรบทราบและระบหนาทน เราใชสญลกษณเสนผาศนย(Center-Line)ในการระบขอตอ“ชวคราว”นการระบายความรอนทเกดขนในเครองฉายแผนใส คอลกษณะของขอตอน
6. ขอตอ “เหตผล” (Causal) ตวอยางของเครองฉายแผนใส เราพบวา เมอก�าเนดแสง(CreateLight)ขนมาแลวผลสบเนองคอการผลตความรอนเราใชสญลกษณของเสนลกศรทบแทนขอตอ“ผลสบเนอง”
7. ขอตอ “ขอมล” (Information) ผเขยนไดใชแผนภมหนาทในการอธบายงานออกแบบเฮลคอปเตอรทกชนสวนพบวาเฮลคอปเตอรล�าหนงประกอบดวยระบบทซบซอนอยหลายระบบ และมลกษณะส�าคญทขอตอทไดกลาวมาขางตนทงหมด ไมสามารถน�ามาใชประกอบค�าอธบายได นนคอมการโยงขอมลจากกลองหนาทหนงไปยงกลองอนๆเราจงตองก�าหนดขอตอ“ขอมล” ดวยสญลกษณเสนประลกศรแทนค�าอธบายดงกลาว
32คมอกระตนจนตนาการ
Imagination MeetsKnowledge
33Honda Super Idea
“Everything you can imagine is real.”Pablo Picasso
“ทกสงทจนตนำกำรไดลวนเปนจรงได”
ปำโบล ปกสโซ
34คมอกระตนจนตนาการ
35Honda Super Idea
จนตนาการบนโลกความจรงจนตนาการและความฝนยอมมจดรวมกนบนความเปนจรงเพอใหเมอจนตนาการพบเจอกบความรและความเปนจรง
จะเกดเปนผลงานทเปนปรากฏการณใหมของโลกไดตอไปในอนาคต...เหลานคอตวอยางสงประดษฐแหงการสรางสรรคทพบกบโลกความเปนจรง
การถอดรหสผลงานสงประดษฐจากการประกวดฮอนดาซเปอรไอเดยคอนเทสตในปตางๆทผานมามงหวงทจะชวยใหเรามองเหนตนทางของไอเดย
ไปพรอมกบความเปนไปไดทจะพฒนาไอเดยใหกลายเปนผลงานทมประโยชนตอไป
ถอดรหสผลงำนตวอยำงสงประดษฐจำก รศ. ดร.ชต เหลำวฒนำ
ผอ�ำนวยกำรสถำบนวทยำกำรหนยนตภำคสนำม (FIBO)
และ คณกองพนธ อปถมภรงพงศครเอทฟ ไดเรกเตอร
บรษท ฟำรอสท ดดบ จ�ำกด (มหำชน)
ผลงานนมความนาสนใจตรงทเดกพยายามปรบเอาตวจบความเคลอนไหวของการเกดแผนดนไหว และสนามไปอยหนางานหรอสถานทจรง ซงปจจบนนทเราใชกนเปนแคลกบอลธรรมดา สงสญญาณแจงกลบมาทหอบงคบการ แตเดกกลบคดอปกรณใหมความทนสมย มความเปนหนยนตมากขน มากกวาทมอยในปจจบน ในสวนขอมลทน�าเสนอเดกสามารถพดหนวยตางๆไดถกตองอยางเชนแผนดนไหว9รกเตอรเปนระดบทท�าใหเกดสนามจรงแสดงถงการหาขอมลมาอยางด แตสงทควรระวงคอเปนผลงานแบบMultiFunctionทไมสมพนธกนเรองการปลกปะการงหรอกรองน�าทะเลควรเนนเรองการเตอนภยสนามใหชดเจนเรองเดยวจะดกวา
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ความนาสนใจของผลงานชนนอยทการผนวกเรองปญหาภยธรรมชาต (สนาม)ทกอใหเกดการสญเสยเขากบการดแลธรรมชาต (การปลกปะการงและเครองท�าน�าทะเลใหใส)เหมอนเปน “การปองกนภยจากเขาและกชวยดแลเขาไปในขณะเดยวกน” เจาของผลงานมความสนใจใครร และยงมความคดเชงบวกเกยวกบธรรมชาตในเกณฑด ทนาสนใจเพมเตมกคอเจาของผลงานไมลมทจะใสรายละเอยดเรอง “เครองจดจ�า” และ “เครองบงบอกวนเวลา”เขาไปในสงประดษฐชนนซงยงชวยท�าใหงานดมคณคามากขนไมเพยงแตจะชวย“กภย”ธรรมชาต ไดแลวยงเตมความคดในเรองการบนทกประวตศาสตร ไวควบคกนไปอกดวย
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน : จากเหตการณสนามทเกดขนในภาคใตของประเทศไทยครงอดตท�าใหเกดความเสยหายหนกตอทรพยากรธรรมชาตจงตองการหาทางชวยคนความงามและเตมสมดลคนใหกบธรรมชาต
เจาของความคด : ด.ช.วฒนา พณวานช (เอก)ชนป.3โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท1
ผลงาน : เครองดกสนาม
แนวคดผลงาน :เนองจากภาวะน�ามนแพงเปนปญหาของเรามาโดยตลอดอกทงราคาน�ามนและแกสหงตมยงคงแพงยงขนไปอกเสมอนอกจากการสรรหาพลงงานทดแทนแลวการดดแปลงรถยนตซงเปนยานพาหนะส�าคญทเราใชกนอยางแพรหลายใหงดการใชเชอเพลงไดนาจะเปนทางออกทชวยแกปญหานไดรวดเรวขนเจาของความคด : ด.ช.วธวนท จงจตพร (เดย)
ชนป.6โรงเรยนนราทรกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท1
ผลงาน : รถไมใชน�ามน
เครองเกบพลงงานโมเลกลอากาศทจะเปลยนเปนพลงงานความรอนในรปแบบ fusion ความคดของผลงานชนนทมการดงกลไกจากอนาคตมาแกปญหาความตองการดานลกของผบรโภค(ConsumerInsight)ในปจจบนไดอยางเขาใจแมไมใชน�ามนแตรถหนาตาคลายยานอวกาศคนนกตองใชพลงงานจากเครองปฏกรณพลงงานและเทคโนโลยชนสง หากมองในมมของการหาพลงงานทดแทนกนบเปนไอเดยทแกปญหาในปจจบนและกเปนไอเดยทสามารถตอยอดไปไดอกเพอกระตนใหเกดการคดคนพลงงานทดแทนในรปแบบใหมๆกเปนได
กองพนธ อปถมภรงพงศ
ความนาสนใจของผลงานชนนคอการคดตางจากเดกทวไปกลาฉกจากไอเดยเดกทวๆไปท�าใหผลงานดนาสนใจและแตกตางประกอบกบเวลาน�าเสนอผลงานดอนดตนเตนกบสงทตวเองคดซงท�าใหคนดรสกตนเตนตามไปดวย ในสวนของขอมลประเดนพลงงานทดแทนแบบนอาจจะเปนเรองยากส�าหรบเดกอยางเชนพลงงานจากไฮโดรเจนแบบทเดกคดนนจากขอมลปจจบนหากเกดขนจรงมนจะเปนปฏกรยาทรนแรงมากมนคอนวเคลยรหรอระเบดไฮโดรเจน ซงเกดแรงอดมหาศาลเปนระเบดทรนแรงมากสามารถท�าใหเมองทงเมองหายไปได จงไมสามารถปลอยพลงงานงานทงมวลมาใชกบรถไดในขณะเดยวไดเลยเรองเหลานตองใชเวลาในการเรยนรขอมลแตส�าหรบเดกคนนถอวามความกลาคด กลาแตกตาง และพยายามอยางด ซงเปนสงทท�าใหผลงานชนนนาสนใจ
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
Creative Idea
เปนไปไดวาการเหนคนเสยชวตจากการจมน�าอาจเปนทมาของไอเดยนแตความคดทเหมอนน�าเอาประสบการณในการชมหนงวทยาศาสตร ซงมเรอด�าน�าหรอยานด�าน�าผนวกกบพพธภณฑสตวทะเลและการหดเรยนวายน�ามาสรางเปน“เครองมอ”ในการชวยชวตคน ซงไดรบการคลคลายใหกลายเปนไอเดยทดงายและสนก นคอตวอยางการหยบยกสงใกลตวมาพฒนาใหตอบรบกบความตองการทางสงคม จากนนน�ามาเพมความคดสรางสรรคเพอแกปญหาและความชนชอบเฉพาะตวของเจาของผลงานการเลอกใชสสมสดยงมนยส�าคญทสะทอนถงสญลกษณในการกชวต ไมเพยงเทานนการออกแบบหนาตาของยานชวยชวตทใชกระเบนมาเปนแรงบนดาลใจไมเพยงแตดดแตยงกลมกลนกบสถานการณและสภาพแวดลอมอกดวย
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
ผลงานนเปนการเสนอฟงกชนหรอหนาทหรอความสามารถทอยากใหสงประดษฐนมแลวหาทางเชอมโยงออกมาเปนผลงานไดอยางกลมกลน มความลกซงในดไซน ทเกดจากความประทบใจในปลากระเบนแนนอนวาเราไมเคยเหนเรอด�าน�ารปทรงปลากระเบนและจากคณสมบตของปลากระเบนทแบนๆ เมอเจอคลนใตน�ากจะหงายทอง แตเดกเสนอความคดไดลกซงตอไปอกวามคณสมบตของตกตาลมลกใสเขาไปขางในตวปลากระเบนชวยแกปญหาการท�างานในเวลาพลกคว�าไดถอวาเปนความคดทแปลกใหมไมเหมอนใคร
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
แนวคดผลงาน : สงประดษฐในการกชวตคนจมน�าซงดดแปลงมาจากแผนโฟมฝกวายน�ากบกระเบนราห
เจาของความคด : ด.ช.พงษพนธ พงศรตนพศทธ (จเนยร)ชนป.6โรงเรยนสวรรณวงศจ.สงขลา*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท1
ผลงาน : เรอกระเบนกชวต
แนวคดผลงาน : การมองหาสตวน�าทางอจฉรยะเพมเตมจากสนขในการชวยเหลอและอ�านวยความสะดวกใหกบผพการทางการมองเหน
เจาของความคด : ด.ช.พชญพล จรวงศาพนธ (อนด)ชนป.3โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท2
ผลงาน : นกชวยน�าทางคนตาบอด
Creative Idea นบเปนไอเดยทนาชนชมเปนอยางยงดวยการพฒนาจากสงเดมทเราใชเปนสนขน�าทางคนตาบอดใหกลายมาเปน “นกกลไกชวยน�าทางคนตาบอด” การผสมผสาน“แผนทน�าทาง” ทผใหญใชขณะขบรถเปนการตอยอดทนาสนใจ ซงนาจะชวยใหการท�างาน“น�าทาง”มประสทธภาพยงขนผนวกเขากบการเลอกนกมาใชดจะเปนทางออกทดไมแพสนข เพราะเปนสตวทมความเปนมตรใกลเคยงกน แตทดมากกวากนคอนกสามารถบนรบสญญาณในทสงไดดอกดวยหากไอเดยนมการผลตจรงคงเปนนวตกรรมทแมแตคนทวไปอยากจะครอบครองไมแพเฟอรบทเคยฮตแนนอน
กองพนธ อปถมภรงพงศ
ผลงานนมความนาสนใจตรงทเปนเรองทท�าไดงาย ระบบเซนเซอรตางๆ ไมซบซอนมความเปนไปไดจรงเปนตวอยางทดของผลงานทสวนประกอบตางๆทงชนมโฟกสสงทท�าอยางชดเจน เปนผลงานทออกมาดโดยไมจ�าเปนตองเปนMulti Function ในสวนของโมเดลแมหนนกจะเปนของเลนส�าเรจรปแตเดกกน�ามาแตงเตมพฒนาตอเขากบเสอผาและปมในการท�างานตางๆ ไดอยางลงตว การน�าเสนอกดมความมนใจในตวเอง และมนใจในผลงานทท�าจงเปนผลงานทด
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ความนาสนใจของผลงานชนน คอ มการดงการเคลอนไหวมาใชในหนยนตไดอยางถกตองนนกคอ เรองการใชขาของหนยนต เนองจากตองใชงานในปาการเคลอนทดวยขาจะดกวาการใชลอและชอบทเดกคดถงการใชขาดบไฟปาตรงจดนเปนตวอยางของMultiFunc-tion ทด คอ ขา นอกจากเดนแลวยงชวยในการดบไฟไดดวย เปนการท�างานหลายหนาทโดยใชชนสวนเดยวแบบสมพนธเชอมโยงกนเดกมความกระตอรอลนและความ“ใส”ในการน�าเสนอซงเปนจดทดงดดความสนใจของผฟงไดด การพฒนาเพมเตมส�าหรบสงประดษฐน คอ คณสมบตของแมงมมเปนเหมอนแครถบงคบ เพราะท�าหนาทแคสงสญญาณและรอการตดสนใจจากคนทหอบงคบการ ซงแตกตางจากหนยนต เพราะถาเปนหนยนตตองมระบบทสามารถตดสนใจกบเหตการณทอยตรงหนาไดในระดบหนงเชนวงหนไฟไดหลบทศทางตางๆไดดงนนเดกสามารถตอยอดไอเดยเพมสมรรถนะหนยนตเขาไปไดอกซงจะท�าใหมความนาสนใจเพมมากขน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ความกลวและความนากลวจากเรองไฟไหมเปนทมาของผลงานชนน จงนบไดวาเปนไอเดยทมาจากวกฤตทสรางโอกาสอยางแทจรงเนองจากเปนไอเดยทสนกสนานและสรางรอยยมใหกบทกคนได อกทงยงเปนอกชนไอเดยทยงใหญจากเดกนกเรยนชนประถม 2 ทมความหวงใยเรองสงแวดลอมและความปลอดภยของนกกภยธรรมชาตการเลอก“แมงมม”ซงเปนสตว8ขามาเปนรปแบบของผลงานชวยเพมความสะดวกในการเคลอนท โดยเฉพาะอยางยงในการไตพนดนตางระดบกน นบวาเปนผลงานทเลงเหนปญหาของการกภยในสถานทเกดเหตไดเปนอยางดการใสรหส“ลกบอล+แมงมม”ยงนบเปนการแสดงออกถงหลกของความคดสรางสรรคเบองตนไดอยางชดเจนนอกจากนนการเลอกเตมแผงพลงงานแสงอาทตยเขาไปท�าใหรสกไดถงความลกซงในผลงาน
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน : จากขาวการเกดไฟปาครงใหญทประเทศอนโดนเซยครงหนงท�าใหเกดแรงบนดาลใจส�าหรบความคดเครองมอชวยดบไฟปานขนมาเพอใหไมจ�าเปนตองสงคนเขาไปเสยงในการดบไฟปาอกทงปายงจะไมเสยหายอกดวย
เจาของความคด : ด.ญ.ณชาภทร ดาวสดใส (พรม) ชนป.2โรงเรยนธดานเคราะหจ.สงขลา*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท2
ผลงาน : แมงมมดบไฟปา
แนวคดผลงาน : การก�าจดยงโดยทวไปจะเปนการใชสารเคมซงจะกอใหเกดสารตกคางและเกดเปนมลพษตออากาศความคดในการหาสงประดษฐไมใชสารเคมจงท�าใหเกดการสรางเครองมอชวยดกจบลกน�านขน
เจาของความคด : ด.ช.จรายทธ ฉตรเพชร (เจ)ชนป.6โรงเรยนอนบาลชยนาทจ.ชยนาท*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท2
ผลงาน : เครองดกลกน�าโซลารเซลล
ผลงานนมความโดดเดนเรองการน�าหลกการตามธรรมชาตทถกตองมาใชกบการสรางสงประดษฐ ซงกคอเรองการสงเกตพฤตกรรมของสตวตามธรรมชาต เพราะธรรมชาตของลกน�า เวลาทลอยอยผวน�าแลวเจออะไรมากระทบจะทงตวดงลงไปใตน�าเมอเรมตนคดจากการสงเกตสงทมอยจรงในธรรมชาตแบบนจงท�าใหผลงานทออกมาดเขาใจงายและท�าใหเกดขนจรงไดเลย ซงตามหลกการท�างานของสงประดษฐในปจจบนน สงประดษฐทท�าหนาทกระตนใหเกดกระบวนการตามธรรมชาตชวยด�าเนนการตอเนองจนเกดผลเสรจสน โดยทสงประดษฐไมตองท�างานทงกระบวนการการคดประดษฐแบบนเปนเรองด เพราะจะชวยประหยดพลงงานและคาใชจายไดมาก
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
นบเปนไอเดยทนามหศจรรยส�าหรบเดกนกเรยนป.6 เรยกไดวาเปนการมองไดลกถงตนตอของปญหา “ท�าไมตองก�าจดยงทบนได ถาเราก�าจดลกน�าไดงายกวา”เปนการตดวงจรดวยวธทงายและนาสนใจการน�าเรองกงหนระบายความรอนมาประยกตใช กนบเปนเรองใกลตวเจาของผลงานมองเหนผลเสยของมลพษ สารเคมนบเปนเรองทนาปลกฝงใหกบเยาวชนไทย “ไอเดยดดเชนนนาชนชมและตอยอดเปนนวตกรรมของเดกไทย”
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
ผลงานนมการน�าเสนอทด สอวาเปนเดกจตใจด น�าปญหาทเจอใกลตวมาคดแกปญหามวธการในชวงตนทนาสนใจชวยในการดงดดคนใหตงใจฟงการน�าเสนอไดอยางดแตในมมของวทยาศาสตรสงทตองระวงและเปนบทเรยนส�าคญจากการคดสงประดษฐชนนคอ “การเรมตนคดจากขอมลทผดพลาด” ท�าใหการท�างานของสงประดษฐผดพลาดไดเพราะในทางวทยาศาสตรอตราการเตนของหวใจหรอจงหวะการเตนทเกดขนไมสามารถบอกความหมายทชดเจน จงหวะการเตนหนงอาจตความหมายไปไดตางๆ มากมาย ยกตวอยางเวลาทเราตนเตนรอลนผลสอบกบตนเตนเวลาตองออกไปพดหนาชนหวใจเราเตนแรงเหมอนกนแตเราไมสามารถน�าการเตนแรงนมาบอกไดวาเตนแรงเพราะอะไรและอกประเดนคอส�าหรบโจรทท�าครงแรกอาจจะตนเตนหวใจเตนแรงแตเมอท�าบอยๆกจะเรมชนการเตนของหวใจกไมเหมอนเดมเรากไมสามารถวดอะไรจากการเตนของหวใจไดอกตอไป ดงนน นคอตวอยางของการระมดระวงในเรองการตงตนคด และ ศกษาขอมลทถกตองเพอน�าไปสการสรางสงประดษฐทมความเปนไปไดจรง
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
เมอภยคกคามใน3จงหวดชายแดนภาคใตยงคกรนเจาของผลงานซงเปนผอยในพนทโดยตรงไดมองเหนถงความสญเสยจงท�าใหเกดแรงผลกดนในการสรางสรรคนวตกรรมทนายกยองไอเดยทอาจท�าใหเรานกถงรายการโทรทศนประเภทลวงความลบไดน�ามาประยกตใหเขากบสถานการณ ซงเปนการประยกตทมสาระส�าคญอยางมากนบเปนการ “คดด” ทมประโยชน ตวผลงานอาจจะยงขาดความชดเจนในเรองของการ ใชงานหรอประสทธภาพจากการใชงานไปบางแตรากฐานไอเดยของผลงานชนนนบเปนความคดทจดประกายความคดสรางสรรคไดเปนอยางด
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน :มทหารและต�ารวจถกโจรกอการรายลอบท�ารายเปนประจ�าท�าใหเกดการสญเสยชวตและทรพยสนจ�านวนมากจงคดเครองมอนขนมาเพอชวยตรวจจบคนราย
เจาของความคด : ด.ช.ฮากม มะมง (กม)ชนป.5โรงเรยนไทยรฐวทยา10(บานใหม)จ.นราธวาส*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท2
ผลงาน : เครองจบหวใจโจร
แนวคดผลงาน :หนยนตชวยก�าจดกาซเรอนกระจกพรอมอดรรวและสรางออกซเจนไปดวยพรอมกน
เจาของความคด : ด.ช.กนล ทองสมย (บม)ชนป.3โรงเรยนดรณสกขาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท3
ผลงาน : หนยนตกนกาซเรอนกระจก
ผลงานนมโมเดล และการน�าเสนอทด คอ โมเดลชวยใหการสอสารการท�างานของสงประดษฐออกมาด ชดเจน สงทอยากแนะน�าในการคดตอยอด คอ การน�าตวเลขตนทนมาใชในการคดดวยโดยการลองคาดเดาเลนๆวาสงประดษฐของเราถาท�าจรงจะมตนทนเทาไหรถาสงมากเกนไปจะท�าอยางไรดเดกสวนใหญจะหลกเลยงตวเลขซงการมตวเลขไมไดท�าใหความคดสรางสรรคเรานอยลง แตอาจจะท�าใหเราคดอปกรณประเภทอนๆไดมากกวาทจะตองใชหนยนตเชนแทนทจะท�าเปนหนยนตทงชนอาจท�าเปนอปกรณตดไปกบดาวเทยมหรอจรวดแทนกไดสงประดษฐทเดกๆคดออกมากจะหลากหลายมากขนไมไดตดกรอบอยทตองออกมาเปนหนยนตเพยงอยางเดยวเทานน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
กาซเรอนกระจก (Greenhouse gases) คอกาซคารบอนไดออกไซด มเทน ไนตรสออกไซดคลอโรฟลโอโรคารบอน(Chlorofluorocarbon)ทมอยในอากาศซงท�าหนาทลดการสญเสยความรอนออกไปนอกโลกซงหากมมากเกนไปโลกจะรอนจนสงมชวตอยไมได เจาของผลงานไดหยบไอเดยเกยวกบเรองของยานอวกาศมาบวกเขากบเครองสรางกาซออกซเจนในตปลา อกทงยงเตมเครองสรางชนบรรยากาศและเครองอดรรวเขาไปเพมอกนยยะหนงคอการน�าเอาความคดจากกลไกเดยวกบของตนไมทแปลงกาซคารบอนไดออกไซดเปนออกซเจนออกมา นบเปนความคดสรางสรรคทใช“ทฤษฎหลอดไฟหนงบวกหลอดไฟสองกลายเปนหลอดไฟสาม”ไดอยางนาประทบใจ
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
เมอพจารณาดผลงานชนนท�าใหเราอดยมในความคดสรางสรรคของเจาของ ผลงานเปนไมไดเหมอนกบวาความคดเกดจากเบสคทวา“เมอมภยจากไฟมากใหเกบของใสตเซฟททนไฟได” แตทนาสนกคอการเลอกเอารปแบบของเปลอกหอยสสดใสมาดดแปลงท�าหนาทเปนตเซฟขนาดยกษนนในการชวยเกบโรงเรยนใหพนภย ความคดนอาจท�าใหเรานกถงภาพวาดวนสยนอยในหอยขนาดยกษ ผลงานชนนยงใหความรสกคลายกบเปนเวทคอนเสรตขนาดใหญทเราสามารถเปด-ปดได และสญจรไปไหนมาไหนไดอยางสะดวกหากลองคดตอยอดเขาไปอกระดบดวยการบวกลอรถเขาไปเรายงจะไดโรงเรยนเคลอนททนารกนาเรยนและยงสามารถหลบหนภยคกคามตางๆไดอยางมประสทธภาพมากขนอกดวย
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
ผลงานนมความสรางสรรคสะทอนใหเหนถงการใสใจปญหาทเกดขนกบคนทอยทางภาคใตมความคดลกซงถงระบบการท�างานดานในคอนอกจากเดกจะบอกวาพบโรงเรยนแลวอปกรณตางๆในโรงเรยนกพบไดดวยแตถาจะพฒนาตอใหเปนไอเดยทสมบรณควรลองคดตอวาจะพบโรงเรยนและอปกรณตางๆดวยวธการอยางไรและน�าเสนอเพมเตมออกมากจะสมบรณขน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
แนวคดผลงาน :เกดเหตการณลอบวางเพลงเผาโรงเรยนทางภาคใตท�าใหเดกหลายๆคนไมมทเรยนหนงสอ
เจาของความคด : ด.ญ.ศขรน เผาอรณ (ชมพ) ชนป.3โรงเรยนประสานมตรจ.ปทมธาน*ผลงานรองชนะเลศอนดบ1ระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท3
ผลงาน : เปลอกหอยเกบโรงเรยน
แนวคดผลงาน : สงประดษฐทไดความคดมาจากเหตการณสรางความหายนะตางๆทเกดขนในปจจบนอยางเชนแผนดนไหวตกถลมเหมองแรถลมฯลฯท�าใหเกดการสญเสยและสญหายเนองจากเจาหนาทไมสามารถเขาไปชวยเหลอไดอยางทนทวงท
เจาของความคด : ด.ช.ชวน ศรเมอง (ชาง) ชนป.6โรงเรยนไผทอดมศกษากรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท3
ผลงาน : แมลงสาบนกคนหา
ผลงานชนนนบเปนอกตวอยางหนงของการเรยนรจากสงรอบตวไดเปนอยางดประกอบดวยกฎทวา “ทกสงอยางในโลกลวนมขอด” จากแมลงซงเปนทนารงเกยจอยางแมลงสาบเจาของผลงานไดน�าขอดมาจดประกายเกดความคดในการสรางสรรคนวตกรรมใหมทจะชวยเหลอชวตมนษยจากภยพบตไดแมลงสาบนกคนหาอาจจะเปนการน�าไอเดยของสนขดมกลนทคอยดมกลนคนหาสงของมาผนวกเขากบการอยรอดและความสามารถในการเคลอนทไปในทตางๆของแมลงสาบนบเปนไอเดยอจฉรยะทนาชนชมนอกจากนนเจาของผลงานยงค�านงถงเรองเลกนอย ทไมควรมองขามดวยการใสเซนเซอร กลอง ไฟและอนๆทยงชวยใหสงประดษฐท�างานไดอยางชาญฉลาดยงขนดวย
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
เปนผลงานทเดกอธบายปญหาโครงสรางการท�างานและคณสมบตของแมลงสาบไดถกตองสอใหเหนถงการหาขอมลมาเปนอยางดแตสงทควรเพมเตมกคอการอธบายกระบวนการทน�าไปสผลวามนเกดผลแบบนไดอยางไรคอเดกมขอสงเกตเรองแมลงสาบและ มความเขาใจวามนสามารถวงเขาซอกเลกซอกนอยได แตอะไรละ? ทท�าใหมนวงเขาไปไดตรงจดเกดเหตหรออะไรทชวยใหมนวงไปตามทางไดละจงขาดความเชอมโยงตรงนทเดกไมไดอธบาย ซงถาหาขอมล คด หรอ จนตนาการ ตอ แลวน�าเสนอออกมาดวยกจะดมาก
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
หนอนสเขยวสดทถกหยบมาเปนรปแบบของผลงานชนนมความนารกนาชงในขณะเดยวกนหากจะคดในมมมองกลบกนเราอาจตงค�าถามตอไปอกไดวาไอเดยนท�าไมตองเลอกมาเปนหนอนหรอควรจะเลอกใชในรปแบบของนกทมความสามารถพรอมบนไดอยแลวและเพมฟงกชนอนเขาไปอก (แทนทจะใชหนอนแลวเตมปก)หากพจารณาดรปลกษณภายนอกอาจจะคดวาไอเดยนเปนเพยงไอเดยธรรมดาทวไป แตหากพจารณาในรายละเอยดตางๆทถกคดและเตมเขาไปไมวาจะเปนอยางเรองหนอนมนหรอแมแตปกทยนออกมาไดนนท�าใหพบวาผลงานชนนไดรบการสรางสรรคไอเดยมาเพอเสรมการท�างานของสงประดษฐไดเปนอยางด
กองพนธ อปถมภรงพงศ
ผลงานนเปนการดงประเดนเรองแผนดนไหวทสรางความสญเสยใหคนจ�านวนมากมาเปนโจทยตงตนไดอยางนาสนใจรปญหาและแกปญหาอยางถกจดเปนผลงานทมการคดเรองระบบกลไกใสใจรายละเอยดไดด เชน ตอนทอธบายวาเวลาหนอนบนตองหดตวเพอความสมดลดานพลศาสตรในการบนเปนตน สงทเปนลกษณะเฉพาะของผลงานนคอเปนผลงานทมหลายวตถประสงคมากเกนไป คอ ทงแจงเหตแผนดนไหว และซอมแซมตกทแตกราวเสยหายดวย ซง 2 วตถประสงคน ไมไดมความเกยวของกนเลย เพราะเหตการณแผนดนไหวตามหลกการแบงได3ชวงคอกอนเกดระหวางเกดและหลงเกดซงการรบมอแตละชวงแตกตางกนไมจ�าเปนตองมารวมอยในสงประดษฐเดยวกนและสงทเดกเลอกมาใหเปนความสามารถของสงประดษฐนคอชวงกอนเกดกบหลงเกดซงเปน2ฟงกชนทไมตอเนองกนแทนทจะเปนเรองของการเตอนและน�าไปสการชวยอพยพระหวางเกดเหตการณจะดกวาดงนนถาเลอกเนนฟงกชนเดยวจะดตอบโจทยมากกวาหรอถาจะเลอก2ฟงกชนกควรเปนฟงกชนทตอเนองกน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
Creative Idea
แนวคดผลงาน :โลกเกดเหตการณแผนดนไหวบอยครงท�าใหผคนบาดเจบลมตายบานเรอนและสงกอสรางตางๆแตกราวเสยหาย
เจาของความคด : ด.ช.คเณศ นพทธธรนนท (เคนโด)ชนป.4โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยกรงเทพฯ*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท3
ผลงาน : หนอนฟนฟแผนดน
แนวคดผลงาน : รถตดและเกดอบตเหตราคาน�ามนแพงน�าในคลองเนาเสยท�าใหเกดความคดหาทางหลกเลยงเสนทางสญจรแบบเดมๆทมอยแลว
เจาของความคด : ด.ช.รชตะ ชาตบตร (ภม)ชนป.3โรงเรยนดรณสกขาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท4
ผลงาน : เรอด�าน�าขนสงมวลชน
ผลงานชนนนบเปนผลงานทสามารถแกปญหาครงเดยวในหลายเรอง “แบบ4 in1”เพราะตอบโจทยไดถง4หวขอดวยกนไดอยางนาสนใจ1)ปญหารถตด2)อบตเหตบนทองถนน3)น�ามนราคาแพงและ4)น�าในคลองเนาเสยหากวเคราะหถงทมาของไอเดยเหลานนาจะมาจากเรอโดยสารคลองแสนแสบทถกหยบมาผนวกเขากบเครองบ�าบดน�าเสยแลวเพมเตมความนาสนใจดวยการพฒนาเปนเรอด�าน�า สงทเปนผลพลอยไดส�าคญคอการชวยลดอบตเหตบนทองถนนไดดวย มค�าถามทตามมาคอเรอด�าน�าล�านใชพลงงานจากอะไร และจะเปนการเพมอบตเหตในคลองหรอไม ซงอาจเปนเรองทจะตองคนควาเพมเตมตอไปอกเพอสรางความสมบรณใหกบผลงานตอไป
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
ผลงานนเปนการดงปญหาทคนสวนใหญเดอดรอนจรงๆจากการนงเรอในคลองทน�าเนาเสยเวลาน�ากระเดนใสกมกลนเหมน ซงคดหลกการท�างานไดอยางนาสนใจ โมเดลทท�าออกมากเปนชนงานทด มรายละเอยดเยอะ สะทอนใหเหนถงการใสใจรายละเอยดทงในเรองของขอมลและโมเดลสงประดษฐอยางด
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ผลงานนคดวาเปนการคดสงประดษฐจากตวเองทไมมความสขเวลาทไปหาหมอเมอคดจากตวเองการน�าเสนอผลงานออกมากดมนใจมาก มการเกบรายละเอยดตางๆทเกยวของกบสงประดษฐไดทงหมด ดงนน “ถาจะเรมตนคดใหคดจากสงใกลตว” เปนอกหนงวธการทชวยสรางสรรคสงประดษฐใหเกดขนได เพราะเมอเรามองดรอบตวเราจะพบวายงมสงทเราสามารถชวยปรบปรงใหดขนไดอกมากมายและยงเปนสงประดษฐทเปนไปไดจรง เกดขนจรงไดการขบกลอมคลนสมองของคนดวยบทเพลงกสามารถท�าไดจรงอกดวย
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
หากถามเดกวาเวลาไปโรงพยาบาลกลวหรอเปลากคงไมตองเดาวาค�าตอบคออะไร แตไอเดยทนารกมากจาก “พยาบาลตวนอย” เจาของผลงานนนบเปนความคดทโดดเดน ซงสามารถชวยแกปญหาใหดวยการคดแบบ “ตรงกบใจของผบรโภค” ไดเจาของผลงานคลกคลอย กบโรงพยาบาลท�าใหเกดความคดทจะหยบยกเอาความตองการของเดกในเรองนมาพฒนาตอใหเปนของจรงเตยงสมองกลทหนาตาเหมอนเตยงของเจาหญงในเทพนยายถกเสรมเตมดวยอปกรณการแพทยในรปแบบทจะท�าใหเดกคลายความกลว ทมาของไอเดยนาจะมทมาจากเกาอนวด+เครองคอมพวเตอร+เครองมอแพทย+ความกลวของเดกเวลาไปโรงพยาบาล
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน :เพอไมใหเดกๆกลวเวลาไปโรงพยาบาลและไมเสยเวลานานในการตรวจ
เจาของความคด : ด.ญ.ศศรา อนชย (เอน เอน) ชนป.2โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลยจ.เชยงใหม*ผลงานรองชนะเลศอนดบ1ระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท4
ผลงาน : เตยงสมองกล
แนวคดผลงาน : ตองการสรางบานของมนษยทปองกนภยธรรมชาตทเกดขนบอยในปจจบนทงแผนดนไหวพายน�าทวมเปนตนเพอความปลอดภยของผอยอาศย
เจาของความคด : ด.ช.จรฏฐ บญจง (เจมส)ชนป.6โรงเรยนประสานมตรจ.ปทมธาน*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท4
ผลงาน : บาน UFO ปองกนภยธรรมชาต
บาน UFO จากเจาของผลงานชนน ท�าใหเรานกถงกระดองเตาไฮเทคทปองกนภยจากธรรมชาตไดและมสงอ�านวยความสะดวกครบครนอยภายในนนไมวาจะเปนชองระบายอากาศหรอแผงโซลาเซลลในการสรางพลงงานส�าหรบการใชงานไดดวยตวเองตองขอชนชมวาความคดสรางสรรคนมความครบถวนในเรองของการใชงานดวย นอกจากนนการออกแบบใหมตมถวงเมอเกดแผนดนไหวและพนลกษณะทองเรอแสดงใหเหนถงความคดทไดคดมาแลวอยางละเอยดลองจนตนาการดหากมหมบานUFOนเกดขนในประเทศไทยจรงๆสกหมบานหนงคงจะเปนหมบานทเปนแลนมารคของประเทศแนๆ
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
ผลงานนเปนตวอยางสงประดษฐทดมาก เพราะเปนสงประดษฐทคดรอบดานถกตองตามหลกเกณฑ ครบถวนทงหมด ฟงกชนการท�างานครบ ตอบโจทยของปญหาเรองการรบมอกภยธรรมชาตตางๆไดหมดโมเดลทท�าออกมากดนาสนใจชวยประกอบการอธบายไดอยางชดเจน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
เปนผลงานทนาสนใจ มโมเดลผลงานและการน�าเสนอทด ซงเปนสงทจ�าเปนมากทจะชวยดงดดใหคนหนมาสนใจในชนงาน ถงแมในเรองหลกการและการลงลกในรายละเอยดของผลงานจะมไมมากกตาม สงทเดกสามารถพดเพมเตมในการน�าเสนอได คอ ขอมล พนฐาน เชน ขอมลเรองไวรสในไขหวดจะถกท�าลายไดดวยสงใด? เชอมโยงกบผลงาน สงประดษฐนอยางไร? และในอนาคตถาจะพฒนาไอเดยตอใหมความสมบรณกควรมการอธบายถงกระบวนการท�างานวาตวยาเปนอยางไร?และเพราะอะไรเชอโรคถงตายได?
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
เจาของผลงานเองกมองดคลายคณหมอตวนอยทโคลนนงตวเองออกมาเปนซโมเพอสาธตการตดเชอหวดแตทนาประหลาดใจคอความคดทมองวาการตดเชอหวดนนมาจากเพยงการรบประทานอาหารลงสกระเพาะ ไอเดยนจงกลายเปนเพยงยาฆาเชอโรคในกระเพาะเทานน ซงหากดจากการสาธตระบบการท�างานทไดน�าเสนอแลวนาจะเหมาะกบการท�าลายเชอโรคพวกทองเสยทองรวงมากกวาอยางไรกตามกตองขอชนชมใหการน�าเสนอทชวนตดตามและสรางสรรคอยางมาก ไมวาจะเปนการจ�าลองการเอกซเรยกระเพาะ หรอการสมมตการทานอาหารทปนเปอนเชอโรคนนน�าเสนอผลงานออกมาไดอยางนาสนใจ
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน :เนองจากในชวงเวลาหนงทผานมามผตดเชอไขหวดใหญสายพนธใหม2009เปนจ�านวนมากจงสรางสงประดษฐนขนเพอใชท�าลายเชอหวดในรางกาย
เจาของความคด : ด.ช.ฉตร ธาราฉตร (ฉตร)ชนป.3โรงเรยนเซนตคาเบรยลกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท5
ผลงาน : หนยนตท�าลายไขหวด
แนวคดผลงาน : เพอรณรงคการเลกบหรและเปนก�าลงใจใหกบผทอยากเลกบหรอกดวย
เจาของความคด : ด.ญ.พร สตยเพรศพราย (พร)ชนป.4โรงเรยนแสงโสมกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท5
ผลงาน : หนยนตเลกบหร
เปนผลงานทดงประเดนเรองบหรทเปนประเดนสงคม และมคนเกดความทกขจากมนเสมอๆ เดกท�าการศกษาขอมลเรองการเกดโทษจากบหร และน�าเสนอเปนแนวทางออกมาสงทสะดดตาทสด คอ โมเดลของผลงานทสวย ดงดดความสนใจของผชมไดอยางด
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ไอเดยของเจาของผลงานนนาสนใจมากโดยเฉพาะอยางยงตรงจดทเปนการบอกเปนนยยะวาวนงดสบบหรโลกนาจะมทกวน และนกเปนทมาของหนยนตผเสอสสดใสทจะชวยรณรงคการเลกบหร ถงแมการท�างานของหนยนตดเหมอนจะเปนเพยงผใหขอมลเพยงเทานนประหนงพรตตยนแจกเอกสารรณรงคการเลกสบบหร อกทงยงใหก�าลงใจดวยเพลงดนตรบ�าบดแตการใสใจในรายละเอยดขององคประกอบของผเสอแลวน�ามาแบงหนาทการท�างานทงหวหนวดปากตาปกกนบวานาชนชมสงทอยากใหพจารณาเพมคอการเลอกหนาตาของหนยนตนนควรจะตองเขากนไดกบบคลกของกลมเปาหมายนนจะท�าใหเราไดผลงานทนาสนใจยงขนอก
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
ความนาสนใจของผลงานชนน คอ รปลกษณของผลงานทสวยงาม ดงดดความสนใจเดกมการใหขอมลเรองไฮโดรคารบอนในน�ามนซงสอถงการลงรายละเอยดของสงทเกยวของกบสงประดษฐไดด แตจดออนของผลงานน คอ เนนทความสวยงามของตวชนงานมากกวาฟงกชนหรอประโยชนในการใชงาน ดงนนนอกจากมชนงานทดแลว ควรมขอมลฟงกชนการท�างานของผลงานทละเอยดดวยจะดมาก
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
หนาตาของผลงานชนนดเหมอนสตวประหลาดตวรายในหนงวทยาศาสตรแตพฤตกรรมกลบดเปนมตร เจาแมงกะพรนกงปลาหมกท�าหนาทก�าจดวกฤตของเจาของผลงานนนาจะเปนสงจ�าเปนทแทนขดเจาะน�ามนนาจะมการขยายผลไปยงเรอบรรทกน�ามนทกล�า สงทผใหญไดเรยนรจากความคดของเยาวชนคนเกงคอ “การเตรยมการปองกนทกครงหากอยในภาวะเสยง” ความคดดานการสรางสรรคระบบนเวศและอนรกษสงแวดลอมไดถกปลกฝงในเดกรนใหมอยางมนยยะส�าคญไอเดยของเดกชนประถม1กสามารถกอบกโลกได
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน : หนยนตแมงกะพรนทจะคอยตรวจสอบและจดการน�ามนหรอสารเคมจากแทนขดเจาะหรอเรอขนสงทจะรวไหลออกมาในทองทะเล
เจาของความคด : ด.ช.ภทรดนย ธปสวรรณ (เจตน)ชนป.1โรงเรยนสาธตม.ศรนครนทรวโรฒกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท6
ผลงาน : แมงกะพรนก�าจดวกฤตในน�า
แนวคดผลงาน : เปลยนใหกระเปาเดนทางท�าหนาทเปนยานพาหนะไดดวยโดยการเปดกระเปาออกแลวขนขไดเลย
เจาของความคด : ด.ญ.ประกายดาว ขนภกด (ปงปอนด)ชนป.5โรงเรยนมารยอปถมภจ.นครปฐม*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท6
ผลงาน : กระเปาเดนทางแบตเตอร
ผลงานนเปนความคดทนาสนใจดเรยบงายแตดดใชในการสอสารสงทตองการไดชดเจนไมซบซอนและเปนตวอยางของสงประดษฐแบบMultiFunctionทดมความสมพนธกนโดยใชวสดเดยวกนคอเปนทงกระเปาเดนทางและเปนทงรถเดนทางเชอมโยงกนไดเดกมการศกษาเรองระบบกลไกการท�างานทถกตองคอจดทใหลอหลงขบเคลอนไมได ใหตามลอสวนหนาอยางเดยว เพอลดความยงยากของระบบกลไก และเหมาะสมกบการท�างาน ถาหากจะมการคดตอยอดเพมเตมในสงประดษฐน กแนะน�าวาสามารถเตมกลไกอนๆเชนมระบบหลบหลกสงกดขวางไดเปนตน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
โดยทวไปแลว เราเคยเหนจกรยานพบไดทเจาของสามารถหวไปไหนมาไหนไดสะดวกและทตางประเทศจะมMicroScooterLuggageทเปนลกผสมระหวางกระเปาเดนทางแบบลากและสกตเตอรส�าหรบน�าไปใชเวลาเดนทางทตองเดนไกลในอาคารสนามบนใหญๆนบวาครงนเจาของผลงานไดน�าเสนอไอเดยทพฒนาขนจากนนไปอกขน คอกระเปาเดนทางผสมกบมอเตอรไซคอวกาศ นบเปนการตอยอดสงประดษฐทมอยแลวใหดยงขนไปอก ในอนาคตอนใกลเราอาจไดเหนนกเดนทางลากกระเปาเดนทางออกจากสนามบนแลวกเปลยนกระเปาเดนทางเปนมอเตอรไซคอวกาศพงตรงไปชอปปงตอไดเลยกเปนได
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
เปนผลงานทคดจากเรองใกลตวเปนปญหาทตวเองและเพอนๆอาจจะเคยประสบความเดอดรอนหรอก�าลงเดอดรอนอยมการพจารณาถงกลไกทเคยเหนในชวตประจ�าวนเชนการลอยงการลอหนใหตดกบดกเดกจงน�าหลกการลอใหตดกบดกนมาประยกตเปนหลกการท�างานของสงประดษฐของตนเอง ซงกเปนอกวธการหนงทลองน�าไปปรบใชกนไดคดจากปญหาคดจากสงทเหนรอบตวซงเปนการฝกใชการสงเกตทดดวย
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
หากเปรยบเปนสนคาผลงานชนนกคงเปนสนคาOTOPทมมมมองชนะเลศในขณะทงานของเดกคนอนมงไปยงดานทท�าเพอสงแวดลอมและเพอแกไขปญหาใหญๆทหางไกลชวตประจ�าวนหรอไมกเปนนวตกรรมกโลกแตผลงานชนนกลบเปนเรองใกลตวชนดทจะมองเหนไดตองใชการมองผานกระจกเงาเลยทเดยว ความคดเรยบงายทมาจากหวหาเหาสมยโบราณน�ามาผนวกเขากบกลไกท�าหนาทในการหาเหาโดยอตโนมตดวยการใชเลอดหลอกเปนตวลอชวนใหนกถงกบดกหนทใชเนยแขงเปนตวลออยางไรกตามถงแมทมาของไอเดยจะไมซบซอนนกแตกนบวาตอบความตองการผบรโภคและโดดเดนพอสมควร
กองพนธ อปถมภรงพงศ
Creative Idea
แนวคดผลงาน : เครองหาเหาอตโนมตใสปบหาเหาไดปบเลยทนทและยงชวยดดขนตามทตางๆของรางกายไดอกดวย
เจาของความคด : ด.ญ. ธนพร เสารภาษชนป.3โรงเรยนอนบาลล�าพนจ.ล�าพน*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท7
ผลงาน : กบหาเหา
แนวคดผลงาน : เมอรถทถกน�าทวมเสยหายจงเกดความคดในการประดษฐรถยนตลอยน�าขนมาโดยเมอรถอยบนถนนจะท�างานปกตแตเมออยในน�าลอจะพบเกบและมลอยางออกมาท�าใหรถลอยน�าไดดวย
เจาของความคด : ด.ญ. เกศราภรณ คะชาชนป.6โรงเรยนอนบาลแพรจ.แพร*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท7
ผลงาน : รถยนตลอยน�า
ภาพของรถยนตจ�านวนมากทประสบปญหาตอนน�าทวมทผานมายงคงเปนฝนรายของคนเมอง ผลงานรถยนตลอยน�าชนนจงถอไดวาชนะใจกรรมการและดวยเหตนเอง จะเหนไดวารถยนตและแพยางถกน�ามาผนวกกนทางความคด กลายเปนรถสะเทนน�าสะเทนบกประมาณวาวงไดทงบนถนนและลอยน�าได สงทเจาของผลงานเพมเตมคอการเสรมอปกรณใหรถคนนสามารถเคลอนทเมอลอยน�าไดดวยการใชไมพายพาย จะเหนวานคออกขนของการมองไกลไปในอนาคต หากจะใหดยงขนไปอกกยงสามารถพฒนาตอใหกลายเปนเรอยนตไปเสยเลยจะไดใชขบไปชวยผประสบภยอนๆไดอยางสะดวกยงขนดวย
กองพนธ อปถมภรงพงศ
ผลงานนเปนไอเดยทนาสนใจทเดกมความคดทนกบความคดของคนทอยในแวดวงอตสาหกรรมนในปจจบน ซงเชอวา เดกไมรมากอน เพราะจ�าไดวาหลงจากดเดกน�าเสนอผลงานแลวอก1เดอนตอมากมProductจรงออกมาในทองตลาดสงทอยากแนะน�าเพมเตมส�าหรบผลงานทเกยวกบการลอยในน�าคออยากใหศกษารายละเอยดและพดถงเรอง“ความถวงจ�าเพาะ”เกยวกบน�าหนกของรถกบการจมและเรองจดศนยถวงถามขอมลเหลานประกอบการน�าเสนอผลงานดวยจะนาสนใจมากสวนการออกแบบใหลอจมลงในน�าเพอเปนใบพดชวยขบเคลอนรถไดในความเปนจรงการท�าแบบนจะท�าใหน�าเขาชวงลางของเครองยนตท�าใหเครองพงไดซงถาเดกมการคนหาขอมลเพมมากอนกเชอวาจะออกแบบเรองการใชลอในผลงานนไปเปนแบบอนแทน
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
Creative Idea Comment
76คมอกระตนจนตนาการ
ถอดรหสผลงานจนตนาการจากผลงานในโครงการ 8 ปทผานมา เพอน�าไปสการสรางสรรคผลงานจนตนาการทดเปนไปไดแบบไมใชแคฝนเฟอง!!!!
1.พอแมผปกครองและคณครเปนแรงสนบสนนทส�าคญ ดงนนควรสอนใหเดกรจกการคดแบบกระบวนการHow&Whyใหเปนคอคดไดวาสงประดษฐนท�าไมตอง
มหนาทนน? (Why) แลวคดตอไดวา เราจะท�าใหเกด
หนาทนไดอยางไร? วธการไหน? (How) เปนการกระตนใหเดกฝกคดเปนระบบ และควรท�าแคบอกเลาประสบการณตวเองวาเคยท�าแบบใดเกดผลดหรอไมดอยางไรเทานนไมควรไปครอบง�าหรอปดกนความคดของเดกดวยการชวยคดหรอก�าหนดทศทางของสงประดษฐนนๆใหกบเดก 2.วธการไดมาซงค�าตอบส�าหรบปญหาทเราก�าลงเผชญอยม3วธคอ 2.1. เหตการณทบทวนเหตการณทผานมาซ�าๆและการแกปญหาแบบเดมมผลลพธอยางไร กอาจชวยในการหาค�าตอบเพอแกปญหา 2.2. เหตผล (How&Why) ขบวนการใชเหตผลท�าใหเกดแนวความคดใหมทชวยแกปญหาได
รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา
ผอ�านวยการสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม (FIBO) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร
2.3. จต จตทนง จตทมนคงมสมาธจะน�าไปส ค�าตอบทสรางสรรคได
3. จากผลงานทผานมาพบวาเดกไทยสวนใหญเลอกปนเขาถกลกคอ“เอาปญหาเปนทตงเพอหาทางแกปญหา” ไดอยางถกตองตรงจด ดงนนการตงตนคดจากปญหากเปนหนงในวธการทด
4. เดกไทยสวนใหญสรางผลงานไดดงดดใจ มความสวยงามนาสนใจ
5. ไอเดยทดควรมการคดถงตนทนทจะเกด การฝกใหเดกๆ จนตนาการถงตวเลข หรอมลคาทอาจจะเกดเปนการตอยอดการคดไอเดยแบบหนง ทอาจน�าไปสการคดชนงานทเปนค�าตอบทดกวาการใชหนยนตเปนค�าตอบทกครงไป เชน เปนชนสวนเสรมตางๆ และการคดถงตนทนยงชวยปองกนการคดไอเดยทฝนเฟองเกนจรงไดดวย
77Honda Super Idea
6. สงประดษฐของเดกสวนใหญ จะบอกวา “มนชวยไดแลว มนท�าสงนนสงนได “แตไมมการบอกวามนท�าไดอยางไร?คอเดกบอกสวนท1วา“รปญหา”กบบอกสวนท3“รผลทจะเกด”ไดแตสวนท2คอ“เกดผลแบบนไดอยางไร” เดกบอกไมได “มนกลายเปนสงมหศจรรยทท�าใหเกดขน!!!”เดกๆควรฝกคดขยายความตรงนดวยเพราะนเปนสงส�าคญในการกระตนใหเดกคดตอวามนท�าใหออกมาเปนแบบทตองการไดอยางไรและเปนการท�าใหสงประดษฐทเดกคดใกลเคยงความจรงไดไมใชแคการ“ฝนเฟองเพอฝนหรอเปนสงประดษฐทเหลวไหล”
7. ผลงานของเดกสวนใหญชอบคดแบบMultiFunctionใหเกดขนใน1ผลงานคอสามารถท�าไดหลายๆอยางซงการคดแบบนสงส�าคญคอแตละอยางทท�าไดตอง
เชอมโยงตองสมพนธกนไมใชแปะๆหนาทมาหลายๆอนแตไมเชอมโยงกนเลยกไมใชจะดเสมอไปบางอยางรใหจรงในประเดนเดยวแลวท�าใหสดยอดจะดกวา 8. Allen Newell กลาววา
“Breakthough Ideas Never Come From
Teamwork”
ไอเดยทโดดเดนไมไดมาจากการท�างานเปนทมประโยคนตองการสะทอนใหพอแมผปกครองและคณครเหนวาหลายครงทเดกสนกกบการคดจนตนาการคนเดยวอาจน�าไปสผลงานทไมซ�าแบบใครเนองจากเดกมไดถกไอเดยอนครอบง�าถาพอแมหรอคณครสงเกตเหนควรรบสนบสนนใหเดกไดท�าในสงทเขาคดแลวทานอาจตองอทานวาเหลอเชอจรงๆ
หนอนฟนฟแผนดน
1. รปญหา 2. กระบวนการท�างาน 3. รผลเกดแผนดนไหวแลวมคนบาดเจบและเสยชวต
ชวยแจงเหตแผนดนไหวได ท�าใหผคนปลอดภย
เปนเรองมหศจรรย
????
เดกๆ ตองลองคดวา
กระบวนการท�างานทท�าใหเกดผล
คออะไร?
Imagination MeetsInspiration
78คมอกระตนจนตนาการ
“Imagination is intelligence with an erection.”Victor Hugo
“จนตนำกำรคออจฉรยภำพ ทเกดจำกกำรสรำง”วคเตอร ฮโก
79Honda Super Idea
80คมอกระตนจนตนาการ
81Honda Super Idea
โดย ศ บญเลยง
เรยบเรยง โดย นรศรา ตนตก�าเนดกล
คมอจนตนาการแบบบมเพาะจนตนาการและความคดสรางสรรค
82คมอกระตนจนตนาการ
83Honda Super Idea
หลกการ ’จารยจย
ความคดสรางสรรคคอการไมท�าตามความเคยชน คนทมความคดสรางสรรคกลาแสดงออกบางครงกไมจ�าเปนตองออกมาแสดงเสมอไป อลเบรตไอนสไตนกลาววา‘จนตนาการส�าคญกวาความร’ทเขาพดอยางนเพราะไอนสไตนมความ รมากแตเราอยาเพงเชอทงหมดจนตนาการไมไดส�าคญไปกวาความรเพราะตองมความรประกอบ มนษยจงสามารถสรางสรรคจนตนาการใหเปนจรงได จนตนาการและความรตางมสวนส�าคญ...จนตนาการควรผสมผสานกบความรเปนเหมอนกบ“ขนมชน” (ค�ากลาวนอางองจากบนหลาสนกาลาคร)มจนตนาการระดบหนงนนสรางบางอยางไดแตตองมความร อกระดบหนงดวยตอยอดกนขนไปเรอยๆดงนนการทครใหความรนบเปนสงมคณคาไมเชนนน จนตนาการจะไมสามารถถกน�าไปประดษฐเปนอะไรไดเลยหวงวาหองเรยนของคณครจะเตมไปดวยความร และจนตนาการเชน“ขนมชนทอรอย” จนตนาการอาจไมใชการวาดรปสวยไมสวยวธคดของเดกส�าคญกวาการวาดสวยฉะนนหนาทของครคอ ชวยใหเดกกลาทจะคดสรางสรรคดวยวธการท�าใหเดกๆรสกปลอดภยทจะคดอะไรกไดและชวยสราง บรรยากาศทกระตนจนตนาการ ความคดแรกเกดของเดกๆเหมอน‘หนอกลวย’แตถาเราดแลดๆความคดนนจะพฒนาไปเปน‘เครอกลวย’ ความคดสรางสรรคทถกพฒนาเปนสงประดษฐตกอาคารสงบทเพลงไพเราะฯลฯลวนเกดขนมาจากการ รางความคดบนกระดาษเปลาสงส�าคญจงอยท‘กระดาษ’กบ‘กบาล’ของเรานเอง ความคดสรางสรรคไมไดหมายความวาตอง‘เพมเขาไป’เทานนการ‘ลดทอนออก’กจดวาเปนความคด สรางสรรคอยางหนงตวอยางเชนการคดไตรตรองหลายตลบแลวพบวา“ไมท�าดกวาท�า”จงไมลงมอท�า นนกนบวาเปนการใชความคดสรางสรรคดวยเชนเดยวกน วธสอนทดประกอบดวย2จงกบ3ใจคอจงมอจงใจเราใจชโลมใจและการยวใหนกฝกใหคดตาม ตดดวยการตงค�าถามเพอกระตนใหกระบวนการเรยนรภายในของเดกๆตนตวอยเสมอ สงทครควรท�าบางครงแค“บอก”บางครงตอง“อธบาย”แตวธการทจะท�าใหคณครไดเรยนรไปพรอมกบ เดกเกดประสบการณเชนเดยวกบเดกนนคอ“ลงมอท�า หรอสาธต”ใหเหนเปนแบบอยาง ลองเปลยนเครองหมาย“?”ใหเปนเครองหมายอศจรรย “!” “หา... จรงหรอมนท�าอยางน!” “คดอยางน
กไดดวยหรอ!” ของรางวลทเดกๆอยากไดเมอตอบถกอาจไมใชดนสอปากกายางลบบางทเดกๆกอยากไดพระเครอง เปนของรางวลเพราะการคดอยในกรอบหรอการตกรอบใหความคดยอมไมกอเกดจนตนาการแลวนอาจ เปนความลบทคณครอาจยงไมรวาจรงๆแลวเมอใหเดกๆลองเลอกระหวาง อปกรณเครองเขยนกบพระเครองเดกสวนใหญเขาเลอกพระเครอง!!!
84คมอกระตนจนตนาการ
นอกจากกระดานด�ากระดานไวทบอรดปากกาเมจกกระดาษดนสอสลองมองหาอปกรณเสรมเพอสรางสสนกระตนบรรยากาศใหเออตอการกอเกดจนตนาการดวยการหยบจบสงตางๆใกลตวมาเปนสอการสอนไมวาจะเปนแผนซดเกาเทปคาสเซทหมดอายรโมตทวหรอของทไมนาจะเกยวของเชนอางน�ามนตกระบอกเซยมซแมกระทงผลสมโอลวนน�ามาประยกตเปนสอการสอนไดการน�าของสงหนงทมหนาทอยางหนงมาใชอกหนาทหนงแบบขามสายพนธจะกอใหเกดจนตนาการและความสนกสนานขนทนท
คดใหมกบสอประกอบการสอน
“อปกรณส�ำคญ”
(1) สอทหาไดจากสงใกลตวแบบปจจบนทนดวนตองเปนสอทหาไดงายและใชแทนความหมายหรอสงทตองการสอไดดยกตวอยางเชนพระพทธเจาไมไดตระเตรยมใบไมมากอนพระองคทรงหยบใบไมขนมาหนงก�ามอเพอยกเปรยบวาพระธรรมนนมมากมายเปรยบไดทงปาหากสงทพระพทธเจาทรงหยบขนมาสอนสงนนแคสวนหนงเทานนถาจะเปรยบกคงเปนเพยงใบไมก�ามอเดยวเปนตน (2) สอทเตรยมมาอยางดเมอคณครตองการสอการสอนเปน‘ลกโลก’ถาลองเปลยนลกโลกพลาสตกส�าเรจรปเปน‘ผลสมโอ’ทผาไดใหเหนเปลอกเหนเนอเหนน�าเหนแกนผลผวเปลอกทไมเรยบความเขยวของสเปลอกการสอนเรองโลกทมทงเปลอกโลกมแกนโลกมแผนดนแผนน�าสอทเปนผลสมโอจงมความเหมอนโลกจรงๆและนาสนใจกวาลกโลกพลาสตกเปนไหนๆหลงจากสอนเสรจแถมผาแบงแจกใหเดกๆรบประทานไดอกดวยหรอการทคณครหยบรองเทาหรอกลวยหอมมาสมมตแทนโทรศพทสภาพหองเรยนจากเงยบๆกเปลยนเปนเสยงหวเราะทนใด
เมอน�าสงตางๆรอบตวมาประยกตใชเปนสอประกอบการสอนบอยๆคณครจะเรยนรวาสงไหนควรน�าเปนสอสอนเรองอะไรอยางไรกตามการเลอกหาสอประกอบการสอนควรค�านงถงความสอดคลองของเรองราวทตองการน�าเสนอเปนส�าคญ
สวนอปกรณอนๆอาทจอรบเครองฉายแผนทบเครองฉายโปรเจคเตอรในบางโรงเรยนทสามารถจดหาไดสมควรอยางยงทจะมไวประกอบการท�ากจกรรมเพราะ‘ภาพ’‘แสง’เรยกรองความสนใจจากเดกๆไดดกวา‘เสยง’แสงและภาพสามารถรวมจดสนใจของเดกๆใหเปนหนงเดยวไดอยางนาอศจรรยอกทงยงท�าใหผลงานทเพงท�าไปปรากฏขนทนทท�าใหผเรยนรสกวาสงทเขาคดเขยนขนนนส�าคญและเปนทยอมรบอยางไรกตามในบางโรงเรยนทไมสามารถจดหาอปกรณอเลกทรอนกสเหลานไดลองใชการเขยนลงบนกระดาษแผนใหญแลวตดเขากบก�าแพงทกดานทวบรเวณในระดบสายตาททกคนมองเหนทวกนเพอสรางการอยในบรรยากาศของการท�ากจกรรมรวมกน
สอประกอบการสอนแบงเปน 2 ประเภท
85Honda Super Idea
“คณครตองเชอกอนวา ‘เดกทกคนมจนตนาการอยแลว
และ สอนอยางไรไมท�าลายจนตนาการ’
เราตองเรมตนดวยการสรางหองเรยนทมบรรยากาศ
พรอมสงเสรมจนตนาการของเดกๆ ใหไดปลดปลอย
ลดความเกรงกงวลและพะวงเรองค�าตอบถกตอบผด
เพราะเมอตอบอะไรก ‘ถก’ ‘ไมผด’ เขาจงรสกสนก
และอยากทจะจนตนาการอะไรตอไปอกมากมายไมรจบ”
ศ บญเลยง
86คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“สรางบรรยากาศท ‘ถก’ หรอ ‘ไมมอะไรผด’ เพอลดความเกรงกลวกงวลในการหาค�าตอบทถกตองเพอเตรยมความพรอมของหองเรยนและผเรยนกอนน�าเขาสกจกรรมกระตนจนตนาการและความคดสรางสรรคตอไป”
อปกรณ-กระดาษ|ปากกาเมจกหวใหญ
ขนตอนกจกรรม -คณครวาดภาพอะไรกไดเพอใหไดค�าตอบอะไรกได-ใชภาพทวาดเปนหวขอในการพดคยซกถามหาค�าตอบทเดกๆจนตนาการไปถง
แบบฝก : ถก... ถกตองนะครบ!
87Honda Super Idea
โปรดใชจนตนำกำรสกครหนง สงนคอ...?
ก.
ข.
ค.
คณครลองวาดภาพอนๆ อกมากมายโดยตองไมค�านงถงความเหมอนและความสวยงาม หรอลองเรยกใหเดกๆออกมาวาดเองแลวใชภาพวาดทไดเปนหวขอพดคยแลกเปลยนจนตนาการกบผเรยนอกครงลองตงค�าถามถามตอบจากการพจารณารปบนกระดานวาเดกๆเหนเปนสงใดบางครงคณครกตองท�าหนาทเปนนกแสดงดวย ทนททเดกตอบอะไรมากตาม คณครตองหนไปรบฟงค�าตอบ แลวท�าทาทางดใจทพวกเขาตอบถก
“เตา” “ใชเลย!”
“พายทอรนาโด” “ถกตอง!”
“กหลาบ” “รไดยงไง!”
“ยานอวกาศ” “เธอนแจวจรงๆ!”
88คมอกระตนจนตนาการ
เดกจะเหนเปนเตาเปนพายทอรนาโดเปนกหลาบเปนยานอวกาศทงหมดคอความคดจนตนาการของเดกเองถาเขาเหนเปนอะไร มนกเปนสงนนนนแหละ คณครควรระลกไวเสมอวา ‘ทกค�าตอบทเกด
จากจนตนาการของเขา ถกทกขอ!’กจกรรมนจงไมมค�าตอบใดทผดเลยเพราะทกค�าตอบทเกดจากการเทยบเคยงสงทเหนกบประสบการณของเดกตองถกหมด!!!
เมอไรกตามถาเขาตอบบางสงแลวคณครตดสนวา ‘ไมใช’ ‘ผด’ เทานนแหละ จนตนาการของเขากจะแลนกลบไปอยหลบลกๆ ของซอกสมอง และไมยอมใหจนตนาการของเขาไดออกมาโลดแลนอกเลยสวนการยกมอแยงกนตอบกเชนกนยอมอนญาตใหเกดขนไดเราตองชดเจนเสยกอนวากจกรรมนก�าลงฝกเดกๆ ในมมของจนตนาการ ไมไดฝกวนย ฉะนนยงแยงกนตอบเยอะนนเปนสญญาณวา ตอมจนตนาการของเดกๆเรมท�างานแลวและท�างานไดดเสยดวย
สงทคณครตองค�านงเมอเขามาส ห องเรยนทก�าลงบมฝกเรองจนตนาการและความคดสรางสรรคกคอตองเชอมนในพลงของจนตนาการของเดกเสยกอนเชอวาทกคนมจนตนาการอยแลวจงไมมความจ�าเปนใดๆทจะไปตดสนถกผดกบจนตนาการของพวกเขาตองทลายบรรยากาศของหองเรยนทนาเกรงนากลวและสงเสรมใหเกดบรรยากาศของความกลาแสดงความคดเหน เมอเราเตรยมความพรอมผเรยนใหมความมนใจเพมมากขน กลาหาญทจะตอบอะไรกได อยในหองเรยนทปลอดภยจากการตดสนถกผดความรสกเรมสนกและอยากมสวนรวมกจะตามมาเมอถงจงหวะนคณครตองฉวยโอกาสทจะเพมดกรความเปนหองเรยนหรรษาเตมดวยเสยงหวเราะ ซงคณครสามารถตามดวย“กจกรรมวาดภาพ – ฟงเพลง”เปนล�าดบตอไป
89Honda Super Idea
บนทกจนตนาการ
90คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“สรางบรรยากาศหองเรยนใหผอนคลายและขบขน เพอเตรยมเดกๆ ใหพรอมทจะเปดเผยความคดและจนตนาการอยางอสระ”
อปกรณ-กระดาษสขาวขนาดA4-ดนสอ-เครองเสยง|เพลงบรรเลง
ขนตอนกจกรรม - ใหเดกๆ จบค แลวสลบกนวาดภาพใบหนาคของตน ดวยกตกา หนง) วาดตอเนอง หามยกดนสอสอง)วาดใหเสรจภายในหนงชวงนกหวด(เวลาสนๆ)-ชวนเดกๆคยและชนชมผลงานทไดจากการท�ากจกรรม-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม
แบบฝก : วาดภาพ - ฟงเพลง
91Honda Super Idea
เรมตนดวยกจกรรมทเรยกเสยงหวเราะไดทนทเมอเสรจสนกจกรรมเชนกจกรรมวาดภาพคอนทวร(ContourDrawing)กจกรรมนไมตองการความเหมอนความสวยงามหรอความประณตมากนกการลงมอวาดใหเสรจในระยะเวลาอนสนกเพอใหเดกๆไมเกรงและลองท�างานชนดทบดเบยวผดไปจากตนแบบโดยก�าหนดกตกาวา เดกๆ จะไมยกดนสอจนกวาจะวาดภาพใบหนานารกจมลมของเพอนเสรจ วาดใหเสรจภายในหนงชวงนกหวด สนสดเสยงเปานกหวดทกคนตองวางดนสอ ภาพวาดทไมพถพถนมากนกกลบสรางความขบขนมากพอทจะเปลยนหองเรยนเงยบๆใหมเสยงหวเราะได
กจกรรมสรางสรรคและสงเสรมใหผเรยนมจนตนาการหนาททส�าคญอยางหนงของคณครคอตองสรางหองเรยนทมบรรยากาศผอนคลายและสนกสนานทเออใหจนตนาการของผเรยนกอเกดอยางรวดเรวและเปนอสระ เพราะความเครงครดและเปนระเบยบมากเกนไป มกเปนอปสรรคขดขวางการเดนทางของจนตนาการ
(ตวอยำงภำพวำดใบหนำโดยไมยกดนสอ)
92คมอกระตนจนตนาการ
กจกรรมวาดภาพใบหนาเพอนสามารถตอเนองดวยกจกรรมการเขยน ดวยการใหเดกๆ เขยนบรรยายลกษณะใบหนาของเพอนทเพงวาดไปถอเปนการน�าทกษะการใชภาษามาสงเสรมความพรอมของผเรยนดวยอกทางหนง แตจงอยาลมวาเดกทกคนไมไดถกฝกการเขยนมา ฉะนนกจกรรมการเขยนทมาเสรมนจงตองไมเลงผลเลศวาเดกๆจะเขยนบรรยายไดดเพราะหากวาเดกๆวาดรปมาดวยความสนกหลดโลกแลวตองมาจบดวยความกลวทจะเขยน การเตรยมความพรอมใหกบผเรยนจะสะดดลงได ซงรปแบบการเขยนคงตองออกแนวข�าๆเขยนสนๆเพยงมงหวงใหเดกๆไดฝกการสงเกตและรสกสนกสนานกบกจกรรมนกเพยงพอแลว เมอสนสดกจกรรมหากมเครองฉายแผนทบทสามารถน�าภาพทไดขนจอกยงสรางความฮาและเรยกเสยงหวเราะจากเดกๆไดเปนอยางด
“เขำมใบหนำเรยวยำว จมกโดงมำก ตำโต สวมแวนกรอบกลมมไฝเมดสด�ำใตตำขวำ ผมเสนใหญดหยำบกระดำง”
93Honda Super Idea
บนทกจนตนาการ
94คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“เปดรบจนตนาการทเปนจรงแลวบนโลก รบชมผลงานสงประดษฐสดเจงในวงการตางๆ เพอกอเกดแรงบนดาลใจใหมๆในการคดสรางสรรคของตนเองตอไป”
อปกรณ-ภาพสงประดษฐตางๆทนาสนใจประกอบกจกรรม-กระดาษ-ดนสอ|ปากกาเมจก
ขนตอนกจกรรม-ชชวนคยจากภาพสงประดษฐตางๆตงค�าถามปลายเปดเพอใหกระบวนการคดของเดกๆ ถกกระตนอาทท�าไมเขาจงสรางสงประดษฐนขนมา?ถาไมใชลกษณะแบบนมนจะเปนอะไรไดอก? เปนตน-กจกรรมสถานการณสมมตโจทย“หากตองอยกลางสภาวะน�าทวมจงออกแบบสงประดษฐ ทแกปญหาหรออ�านวยความสะดวกในการด�าเนนชวตกลางสภาพทน�าทวมดงกลาว” กลมละ1อยางภายในเวลา20นาทผานกระบวนการกลม(3–5คน)
แบบฝก : โลกกวางจนตนาการ
95Honda Super Idea
สรปประมวลผลทไดรบจำกกำรท�ำกจกรรม
สงประดษฐทเรามใชกนอยในปจจบนลวนเกดจากการคดแกไขปญหาและเพออ�านวยความสะดวกในการใชชวตของมนษยกลาวไดวาปญหาคอทมาของความคดสรางสรรค
(ตวอยำงภำพสงประดษฐทคดขนเพออ�ำนวยควำมสะดวกในชวตประจ�ำวนจำกประเทศญปน)
“ชดเชดพน”
“แวนกรวยหยอดตำ”
96คมอกระตนจนตนาการ
(ตวอยำงภำพสงประดษฐทคดขนเพออ�ำนวยควำมสะดวกในชวตประจ�ำวนจำกประเทศญปน)
การเขาสกจกรรมคณครคดเลอกภาพผลงานหรอสงประดษฐประเภทเดดจดคดไดไงจากประเทศยอดนกคดอยางญปน ซงสวนใหญถกคดคนมาเพออ�านวยความสะดวกในชวตประจ�าวน อาท หยอดตาอยางไรไมใหหกเลอะเทอะจงเกดเปน“แวนกรวยหยอดตา”เมอตองรบประทานบะหมรอนๆเกดเปนนวตกรรม“ตะเกยบตดพดลม”ซงท�าใหเรากนบะหมทอนก�าลงดการออกแบบ“ชดเชดพน”เพอใหการคลานไปมาทวบานของเดกเลกดมประโยชนมากขน หรอหากคณแมไมอยบานไมสามารถใหนมลกไดคณพอกสามารถใหนมเสมอนคณแมเมอเรามสงประดษฐทเรยกวา“เตานมของคณพอ”
“ตะเกยบตดพดลม”
“เตำนมของคณพอ”
97Honda Super Idea
ระหวางทชวนดและพดคยแลกเปลยนความคดความเหนจากตวอยางสงประดษฐจากการคดพลกแพลงกลายเปนสงประดษฐสดเจง ขอควรระวงส�าหรบเดกทมจนตนาการไมมากนก มกจะใชวธการ‘ลอก’ ไอเดยดๆ เหลานนทนท ดงนนคณครตองรบขดขวางการลอก โนมน�าเดกๆ ใหอยในโครงสรางการเรยนรทเกดจาก‘ด’น�าไปสการ‘สรางใหม’ในแบบฉบบเฉพาะตนจนตนาการมอยแลวในเดกทกคนมากนอยไมเทากนหากเราใชเครองมอทผดกบเดกทผดแทนทจนตนาการจะเพมขนกอาจลดนอยถอยลงกเปนได
หลงจากเปดโลกกวางจนตนาการตอเนองดวยกจกรรมสถานการณสมมตโดยใหโจทยวา “หาก
ตองอยกลางสภาวะน�าทวม จงออกแบบสงประดษฐทแกปญหา หรออ�านวยความสะดวกในการด�าเนน
ชวตกลางสภาพทน�าทวมดงกลาว”โดยสามารถเปลยนแปลงโจทยไดหลากหลายในครงตอๆไปแบงกลมยอยใหแตละกลมไดระดมสมองออกแบบสงประดษฐภายในเวลา20นาท ใชกลวธของกระบวนการกลมเขาไปชวยเดกๆพฒนาความคดสรางสรรคจากนนใหแตละกลมน�าเสนอสงประดษฐทคดขนสกนปดทายกจกรรมดวยการประมวลสงทเดกๆไดรบจากกจกรรม
จากกจกรรมนสามารถน�าไปสกจกรรม“โรงรบจ�าน�าจนตนาการ” ไดอกดวย
บนทกจนตนาการ
98คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“น�ากระบวนการของเกมมาท�าใหจนตนาการทเดกๆคดสรางสรรคขนมคณคาและมลคาเปนการเรยนรผานบทบาทสมมตในทาทของเกม”
อปกรณ-น�าภาพผลงานการสรางสรรคจากกจกรรม“โลกกวางจนตนาการ”มาใชเลนในเกม “โรงรบจ�าน�าจนตนาการ” -ตรายางปมรปดาว|หมกประทบ-ของรางวลเชนเครองเขยน|หนงสอ|พระเครองฯลฯ-เครองแตงกายเถาแก(ถาม)
ขนตอนกำรท�ำกจกรรม -คณครตองมจ�านวนมากกวา1คนสวมบทบาทเปน‘เถาแก’คอยรบจ�าน�าจนตนาการ-กจกรรม“จ�าน�าจนตนาการ”น�า‘จนตนาการ’ไปจ�าน�าแลกเปลยนเปน‘ดาว’แลวน�าจ�านวน ดาวทไดไปแลกของรางวล-รวบรวม‘จนตนาการ’ทไดจากการรบจ�าน�าขนบอรดหรอฉายบนแผนทบ เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม
แบบฝก : โรงรบจ�าน�าจนตนาการ
99Honda Super Idea
‘โรงรบจ�าน�าจนตนาการ’ คอโรงรบจ�าน�าจนตนาการทถกแปรรปไปเปนสงประดษฐ หรอนวตกรรมใหมๆทค�านงถงผอนมประโยชนตอผคนในระดบเลกหรอรบใชมนษยชาตในระดบใหญ
เมอไดผลงานทเกดจากจนตนาการแลวเดกๆน�าเสนอจนตนาการกบเถาแกแตละโรงขณะเดยวกนเถาแกกมสทธพจารณาจะรบหรอไมรบจ�าน�าจนตนาการนนๆไว ซงเถาแกแตละโรงกมมาตรฐานทไมจ�าเปนตองเหมอนกน เชน โรงนดมากแตใหดาวเยอะ อกโรงรบจ�าน�างายๆ แตใหดาวเดยว หรออกโรงถามซกไซหลายค�าถามถงจะรบจ�าน�า ในทางกลบกนเดกทเปนเจาของจนตนาการกมสทธเลอกวาจะจ�าน�ากบเถาแกโรงไหน เพราะอะไร และยงสามารถน�าผลงานทเกดจากจนตนาการไมจ�ากดจ�านวนไปน�าเสนอกบเถาแกหลายๆโรง
‘จนตนำกำร’ ไมไดหมำยถงเฉพำะสงประดษฐ
100คมอกระตนจนตนาการ
ความสนกสนานทเกดขน1)เจาของจนตนาการและเถาแกแตละโรงตางมสทธเลอกซงกนและกน2)คนทคดจนตนาการไดเยอะไมจ�าเปนตองไดราคาดเสมอไป3)คนทคดจนตนาการไดนอยแตจนตนาการนนเจงมากกเปนไปไดทจะไดมลคาทสงไดดาวเยอะเปนตนกจกรรมนเดกๆจงรสกสนกสนานกบบทบาทสมมตในทาทแบบเกมโดยคณครตองท�าความเขาใจกนกอนวา ‘โรงรบจ�าน�าจนตนาการ’เปนเกมในมมของเกมเราจงใหของรางวลไดแตนนไมไดหมายความวาจนตนาการถกตมลคาและตอบแทนดวยของรางวลเพยงแตสรางกระบวนการของเกมมาเพอใหเดกๆรสกสนกสนานมแรงขบเคลอนวาท�าไมเขาตองจนตนาการมากมายท�าไมเขาตองท�าใหจนตนาการของเขามประโยชนตอผอนท�าไมเขาตองตอบค�าถามใหชดเจนในสงทคดและเพอใหเหนปลายทางวาจนตนาการทคดขนน�าไปสอะไรไดบาง ในรปแบบของเกมจงแปรผนสรางกฎกตกาไดไมจ�ากดอาทการสะสมดาวเพอน�ามาแลกของรางวลไมวาจะเปนเครองเขยนหนงสออานนอกเวลาหรอกระทงพระเครอง!
เมอสนสดเกมเถาแกแตละโรงน�า‘จนตนาการ’ทไดรบจ�าน�ามาน�าเสนอเพอใหเดกๆทงหมดไดเหนผลผลตจากความคดและจนตนาการของทกคนพรอมกน คณครลองประมวลวาจนตนาการสวนใหญเปนไปเพอใคร?รบใชอะไร?แลกเปลยนเรยนรกอนปดทายกจกรรมดวยการประมวลผลสงทเดกๆเรยนรจากการท�ากจกรรมน
บนทกจนตนาการ
101Honda Super Idea
บนทกจนตนาการ
102คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“เรยนรจากความผดพลาดและความไมสมบรณชวนคดตอเปนค�าถามปลายเปดจากสงทไมสมบรณทเราพบเจอในชวตประจ�าวนเชนปายตางๆทเขยนผดหรอเขยนไมครบเพอน�า‘ผด’มาใหเรยนรและจดจ�าสงท ‘ถก’บมฝกใหเปนคนชางคดชางสงเกตไมละเลยรายละเอยดเลกๆนอยๆอนเปนคณลกษณะส�าคญของนกสรางสรรค”
อปกรณ-ปายค�า|ภาพประกอบกจกรรมตวอยาง(ก)(ข)(ค)
ขนตอนกจกรรม -คดวเคราะหถามตอบจากภาพประกอบกจกรรม-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม
แบบฝก : สวนทหายไป
103Honda Super Idea
หากคณครมดวงตาทละเอยดออนเพยงพอบางทคณครอาจพบเจอมขตลกทจะใชเปนสอประกอบการสอนบนประกาศตางๆ ระหวางเสนทางมาโรงเรยน หรอพบเจอในหองน�า ในโรงอาหาร หรอแมแตประโยคทเดกๆเขยนผดในสมดจดงานหรอรอยขดเขยนบนโตะนกเรยนเปนตนลองเลอกและถายภาพหรอจดใสสมดโนต เพอน�าสอทมอยรอบตวมาใชเปนสอในการสรางกระบวนการเรยนร เปนวธการหาสอประกอบกจกรรมโดยไมตองลงทนอะไรมากนก
ระหวางท�ากจกรรมคณครลองชชวนใหเดกๆคดวเคราะหแลวตงเปนค�าถามประเภทปลายเปด(Open-endedQuestions)เพอใหเดกๆตอบค�าถามอยางเชอมโยงและเปนอสระเปดโอกาสใหพวก เขาอธบาย และเรยนรจากขอผดพลาดและความไมสมบรณนนๆ จากตวอยางท ‘ผด’ เพอเรยนรในสงท‘ถก’เชนเดยวกบการสอนเรองความดบางครงไมจ�าเปนตองสอนวาอะไรคอ‘ความด’หากเปนการสอนเรอง ‘ความชว’เพอน�าไปสรปลกษณของความดยกตวอยางเรอง ‘กองขาวนอยฆาแม’นทานเรองน ไมไดสอนใหลกฆาแมแตสอนวาความโกรธนากลวลกตองไมฆาแมดงนนจงผกเรองใหลกฆาแมเชนเดยวกนกบการสอนการใชภาษาทถกตองกตองน�าสงทผดมาสอน
ค�าวา‘ควาย’กบ‘ร’สองความหมายมารวมกนแลวกลายเปนสงทดถานกภาษาศาสตรวเคราะหอาจจะบอกวาไมใช เพราะค�าวา ‘คร’นนไมใชการมารวมกนของค�าวา ‘ควาย’กบ ‘ร’แตมรากศพทมาจากค�าบาลวา‘คร’ทแปลวา‘หนก’ภาระหนาทของคนเปนครทหนกถาเราไมตดกบการบญญตความหมายเรากสามารถลอเลนกบถอยค�าทพบเหนได
ตวอยำง (ก)
ศนยพฒนำคณภำพ...รและบคลำกรทำงกำร
104คมอกระตนจนตนาการ
ลองตงค�าถามวา ‘อะไร’ ทหายไป? เพอสขอนามยทด ผลตภณฑของดประจ�าต�าบลจงตองผานการนงพาสเจอรไรซกอนใชหรอไม?
ตวอยำง (ข)
ตวอยำง (ค)
ปายนตงใจสอสารวา‘เชยรบอลไมเสยง’หรอ‘เชยรบอลไมเสยง’
บมฝกใหเดกๆ เปนคนชางคดชางสงเกตและใสใจกบรายละเอยดทกสงรอบตวมากกวาเดม เรยนรทจะสงสยและตงค�าถามซงเปนปจจยส�าคญทชวยใหกระบวนการคดสรางสรรคถกพฒนา
หนงต�ำบล...นงผลตภณฑ
เชยรบอลไมเสยง หลกเลยงกำรพนน
105Honda Super Idea
บนทกจนตนาการ
106คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“เอาสงทเดกๆ เลนจนคนชนมาเปลยนใหม เพอท�าหนาทใหม และใชในการพดคยแลกเปลยนความคดเหน”
อปกรณ-ภาพ“แบบทดสอบเขาโรงเรยนสาธตฯ”รปและบตรค�าประกอบกจกรรมตวอยาง(ก)(ข)
ขนตอนกจกรรม-ถามตอบจากภาพประกอบกจกรรม-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม
แบบฝก : ความนาจะเปนไมจ�าเปนตองมค�าตอบเดยว
107Honda Super Idea
ขอใดคอสงทหายไปจากราวตากผา?ตอบพรอมเหตผลก.เสอเพราะ...ข.กางเกงเพราะ...ค.ถงเทาเพราะ...ง.รองเทาเพราะ...
ตวอยำง (ก)
การตอบค�าถามประเภท“อะไรเอย ....?”หลายครงทเดกๆตอบถกเพราะความจ�าดคอฟงค�าถามและค�าตอบมาแลวเชนอะไรใหญทสดในโลก?ค�าตอบคอปลาวาฬ/อะไรใหญกวาปลาวาฬ? ค�าตอบคอปลาวาฬชบแปงทอด หากคณครฟงแลวตดสนวา เดกคนนนมจนตนาการ จงเปนสงทไมถกตองนก เพราะค�าตอบไดมาจากการจ�า ดงนคณครตองแยกใหออกระหวาง‘จนตนาการ’กบ‘ความจ�าด’แตการเลนทาย“อะไรเอย?”กมขอดคอสอนทางออมใหคดนอกกรอบหรอเหนวายงมหนทางหาค�าตอบทแตกตางไปจากตรรกะปกต
ก
คง
ข
108คมอกระตนจนตนาการ
ครงหนงของ8คอเทาไหร?ก.4ข.0ค.3
จากแบบทดสอบเขาโรงเรยนสาธตฯในตวอยาง(ก)แทนทจะเอาเปนแบบทดสอบวดระดบไอควคณครสามารถน�ามาใชเปนสอในการพดคยแลกเปลยนอาทเชนค�าตอบสวนใหญคอ“ถงเทาหายไป เพราะ
ดจากการเรยงล�าดบ” หรออาจมเดกบางคนเลอกทจะตอบวา “กางเกงหายไป เพราะมเสอตากอยแลว
3 ตว แตกางเกงม 2 ตว”น�ามาซงประเดนใหคณครควรชวนเดกคดตอวา
“จ�าเปนไหมทตองมจ�านวนเสอทพอดกบจ�านวนกางเกง เพราะในชวตจรงเราอาจมเสอนกเรยน3ตวขณะทมกางเกงเพยง2ตวกเปนไปไดใชไหม?”หรอ
“เราตองไปถามคนทหยบสงของไปจากราวตากผาวาเขาหยบอะไรไป เพราะสงนนอาจเปนกางเกงในกได”
คณครจงมหนาทกระตนค�าถามปลายเปดเพอใหเกดกระบวนการคดวเคราะหท�างานสงเสรมใหผเรยนไมลดละทจะหาค�าตอบดวยเหตผลของเขาเอง แมกระทงตองบอกเดกๆ วา เดกๆ มสทธทจะตอบผดบางกได
ตวอยำง (ข)
109Honda Super Idea
อกตวอยางทคณครสามารถน�ามาตอเนองจากกจกรรมขางตนได
หากเดกๆมทกษะการใชภาษาอยางมจนตนาการ คณครอาจไดรบค�าตอบมากมายเชนปรบปรง |ช�ารด|ปวย|ไมสบายเปนตน
ค�าถามประเภทนเดกสวนใหญมกกลวและพะวงกบการหาค�าตอบทถกตองทสดเพยงหนงเดยวในความเปนจรงแลวไมมค�าตอบทถกทสดมแตจะใหค�าตอบไหนถกดวยอะไรคอเหตผลทมาสนบสนนตางหาก!
จงเปลยนประโยคจำก ‘หองน�ำเสย’ เปนประโยคอนทมควำมหมำยเดยวกน
หองน�ำเสย
110คมอกระตนจนตนาการ
หลกกำรและแนวคด“การระดมสมอง(BrainStorming)เปนอกหนงกระบวนการทท�าใหความคดสรางสรรคและจนตนาการพรงพรออกมาไดดทสด”
อปกรณ-กระดาษแผนใหญ-ปากกาเมจกหลายส(เนนหวใหญ)
ขนตอนกำรท�ำกจกรรม-กจกรรมระดมสมองตามโจทยทก�าหนดไวเชน‘เปลยนงานวนเดก’ ‘เปลยนสนามเดกเลนใหม’
‘เปลยนโรงเรยนใหม’เปนตน
แบบฝก : พายความคด
111Honda Super Idea
การระดมสมอง(BrainStorming)เปนการใหอสระทางความคดแสนบรรเจดของเดกๆไดเบงบานสามารถน�าเสนอความคดแปลกใหมซงความคดแปลกแตกตางนแหละจะน�าไปสความคดรเรมไดบมฝกการคดมาก(เชงปรมาณ)คดไว(เชงความเรว)โดยก�าหนดกตการวมกนวาหามปฏเสธความคดเหนของคนอน และไมวพากษวจารณ หรอตดสนถกผดกบความคดใดๆ ของใครเลย เมอรสกไมชอบความเหนของเพอนสงทตองท�าคอเสนอความคดทดกวาและจงจ�าไวเสมอวาการคดเลนๆนนสามารถท�าได เพราะความคดเลนๆ นนอาจน�าไปสการพฒนาเปนความคดจรงจง ความคดทจรงจงเกนไปกอาจถกปรบใหมทาททเลนๆมากขน ฉะนนทกความคดเหนตองมพนทในกลม ในขณะเดยวกนคณครตองสรางบรรยากาศเปดกวางยอมรบและกลนกรองเพอใหไดความคดสรางสรรคทมความเปนไปไดทเปนของทกคน
กระบวนการกลมทผานวธแบบระดมสมองบนกระดาษหรอกระดาน เปนอกวธทดกวาการยกมอตอบซงเมอผเรยนตอบแลวความคดดๆจะหายวบไปในอากาศในทางกลบกนหากเมอไรกตามทเดกๆไดปากกากระดาษกบกระดานความคดมากมายและแตกตางกจะพรงพรออกมารองรอยของความคดทกความคดไดรบการบนทกเปนลายลกษณอกษร
การเลอกใชอปกรณกระดาษกบปากกาเมจกควรใหเลอกใชกระดาษแผนใหญปากกาหวใหญหลากสเพราะความคดทยงใหญมกจะแสดงออกมากบตวหนงสอขนาดใหญเหนชดเจน เขยนตวเลกๆ อานไมออกเหนไมชดเจนมแนวโนมวาความคดทไดนนจะเลกลงตามไปดวย
ยงไปกวานนการระดมความคดตองไมถกตกรอบดวยล�าดบตวเลข 1 2 3 4 หรอการคดเปนขอๆลองใหผเรยนไดทดความคดอยางอสระกระจดกระจายลากเสนระโยงระยางเชนเดยวกบการสรางแผนทการแตกตวของความคด(Mind-map)หรอบางคนถนดคดเปนภาพกยอมไดเพราะการวาดเปนภาพแทนตวหนงสอนนจะยงท�าใหเดกเกดจนตนาการท2ท3ท4กวางไกลขนเปนล�าดบ
สรปประมวลผลทไดรบจำกกำรท�ำกจกรรม
112คมอกระตนจนตนาการ
เชนการเขยนวา“ตดโปสเตอรทเสาไฟฟา”กบการวาดเปนภาพ
การเขยนเปนตวหนงสอเฉยๆนน จนตนาการจะไมเกดเทากบการเหนเปนภาพทนททเหนภาพวาดตดโปสเตอรทเสาไฟฟาเดกๆอาจจนตนาการตอไปวาแลวตดทไหนไดอกตดบนหลงควายไดไหม?ตดทจกรยานแลวปนไปไดไหม?หรอตดบนตวเราเองไดไหม?ผลของการแตกหนอจนตนาการคอพนทเดมของการโฆษณาประชาสมพนธทเคยตดอยบนบอรดหรอก�าแพงกไดถกขยายสพนทใหมๆเปนการประชาสมพนธทมชวตชวาและสรางสรรคมากกวาเดม ล�าดบตอไปคณครสรางโจทยเพอเปนเงอนไขของการคดสรางสรรคและบมฝกการคดนอกกรอบในทนลองหยบยก‘การเปลยน’เปนเงอนไขเชนออกแบบงานวนเดกทเคยจดขนมากอนซงปกตงานวนเดกเกดจากการจดการของผใหญดวยวธคดของผใหญ คราวนลองใหเปนงานวนเดกของเดกเพอเดกดบางแนนอนวากจกรรมทถกออกแบบแปลกแตกตางกวาทเคยจดมาแนๆ
113Honda Super Idea
แตงแฟนซ/สอยดาว/เตน/กนวบาก/เขยนภาพลอคร/ครตกน�า/ปาเปาคร/บทบาท/ผลดกนสอน/ละครคร/ใหครท�าการบานฯลฯ
กระบวนการกลมเพอระดมสมองเชนนจะชวยใหความคดสรางสรรคของเดกๆ มการรบสงและเพมพลงความคดระหวางกนชวยใหกระบวนการคดเชงสรางสรรคไดรบการพฒนาอยางกาวกระโดดโอกาสนใหพวกเขาไดแสดงความคดสรางสรรคอยางเตมทในชวงเวลาทผเรยนระดมสมองและน�าเสนอคณครตองมหนาทชวยกลนกรองความคดนนๆ ซงความคดสรางสรรคทถกคดกรองแลวจะกลายเปนแผนทการท�างานทเดกๆทสามารถน�าไปตอยอดเปนกจกรรมอยางเปนรปธรรมเปนการน�าจนตนาการบนหนากระดาษมาตอยอดดวยการลงมอปฏบตในโลกของความจรง
(ตวอยำง Mind-map มทงเขยนเปนตวหนงสอ
และรปวำดระโยงระยำง จำกขอมล ‘งำนวนเดก’ ดำนลำง)
ตวอยำง : ระดมสมองออกแบบ ‘งำนวนเดก’
114คมอกระตนจนตนาการ
115Honda Super Idea
รศ. ดร.บงอร เสรรตน
รองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา
ทปรกษาพเศษและผเชยวชาญดานการสอน
บทความปดทายการใชแบบฝกหด
วำดวยคมอ
(กอนทจะกลาวถงแบบฝกหดขอกลาวถงสาระทน�าเสนอในคมอเพอเชอมโยงความคดสกเลกนอย)คมอกระตนจนตนาการฉบบนน�าเสนอสาระ3ลกษณะดงน 1) สาระเชงวชาการ เกยวกบความคดสรางสรรคในแงการเกดลกษณะสงทเกดเทคนควธการในการกระตนใหเกด และบทบาทผเกยวของในการพฒนาใหเกดความคดสรางสรรค
2) สาระทเปนตวอยางผลงานเดกๆ ซงแสดง ผลตภณฑทเกดจากการคดทมการวเคราะหแงมมความคดทมากมายแตกตางสะทอนผานสวนประกอบผลตภณฑและหนาทของผลตภณฑ (ผลตภณฑทเสนอนแสดงรปธรรมของสงทเรยกวาความคดละเอยดลออความคดยดหยนและความคดรเรม ใหผอานเกดความเขาใจลกษณะของความคดตางๆไดมากขน)ส�าหรบลกษณะ/ความเหมอน/ความตางของผลตภณฑมจดทนาสนใจดงน
- ผลตภณฑ ทงหมดเกดขนจากการสงเกต และหยบจบสถานการณเรองราวปญหารอบตวมาใครครวญคดหาวธการใหมๆ ถาพจารณาลกษณะปญหากพบวา บางกเปนปญหาเลกๆของผคนไมกคนสงผลกระทบไมมากบางกเปนปญหาใหญของสงคมชมชนบางกเปนปญหาทกระทบกบตนเองบางกเปนปญหาทไมเกยวของไมสงผลกระทบตอตนเองเลยแตเดกๆกใสใจทจะคดแกปญหาซงแสดงถงความเอออารและความมจตใจทด
- มความแตกตางกนระหวางผลตภณฑของเดกหญงและเดกชายอยางชดเจน
- มความแตกตางในการกอเกดของผลตภณฑ บางผลตภณฑน�าความคดเดมมาตอยอดใหมบางผลตภณฑน�าความคดหลายความคดมาผสมผสาน บางผลตภณฑมการปรบมมมอง/เปลยนหนาทเดมจนเกดเปนมมมอง/หนาทใหม
116คมอกระตนจนตนาการ
3)สาระทเปนสอ/กจกรรมเทคนควธการทครและผเกยวของใชในการกระตน/พฒนาความคดสรางสรรคของเดกๆซงสะทอนบทบาทของคร/พอแมอยางชดเจน ทส�าคญ เปนกจกรรมทสามารถตอยอด ผสาน เตม และเชอมโยงกนหรอเชอมโยงกบความคด/กจกรรมอนๆได
วำดวยเรองแบบฝกหด
สอ/กจกรรมการฝกฝน/กระตนความคดสรางสรรคทเรยกวาแบบฝกหดทน�าเสนอในคมอกระตนจนตนาการฉบบนน�าเสนอแบบฝก7แบบฝกคอแบบฝกถกตองนะครบแบบฝกวาดภาพ–ฟงเพลงแบบฝกโลกกวางจนตนาการแบบฝกโรงรบจ�าน�าจนตนาการแบบฝกสวนทหายไปแบบฝกความนาจะเปนไมนาจะมค�าตอบเดยว และแบบฝกพายความคดเมอพจารณาแบบฝกทงหมดจะพบวามเทคนค/วธการ/หลกการ/เครองมอทใชในแบบฝกเพอกระตนจนตนาการดงน 1. เครองมอส�าคญในการกระตนจนตนาการ คอค�าถามโดยเฉพาะค�าถามปลายเปดทไมไดมค�าตอบเจาะจง 2.การสรางความสนกการจดบรรยากาศทผอนคลายข�าๆการมค�าตอบทผดบางถกบางการท�าอะไรเปนๆ เปนเสมอนการเปดประต เปดความคด เปดสมอง และ
เปดกบาล(ค�านอางองจาก’จารยจย) 3. โจทย คอตวกระตนความคด การตงโจทยททาทายจะท�าใหเกดความสนกทจะคดโจทยทสรางขนใหเกดการคดรวมกนจะท�าใหฝกฝนการรบฟงกนและกน และฝกการหลอมรวมหลายความคดเปนความคดทชดเจนคมชดกระจางขนโจทยทถกปรบเปลยนเงอนไขท�าใหเกดการไมยดตดเกดการมองสถานการณในแงมมอนๆ 4. ขอหาม/สงควรละเวนในการใชแบบฝกในการจดกจกรรมมหลายประการทส�าคญยงคอ 4.1)การท�าใหเกดบรรยากาศทเนนระเบยบกรอบวนยจนความคดตงตว 4.2)การเอยค�าวาผดไมใชไมได(แมเพยงครงเดยวกไมควรท�า) 4.3)การลอกความคดผอน (ตองใหเดกตระหนกวาเปนการกระท�าทไมเหมาะสมอยางรนแรง) 5.เกมค�าชมการแขงขนและของรางวลเปรยบเหมอนตวชวย/น�ามนหลอลนทท�าใหกจกรรมสนกขนคดไดมากขนอสระไมกลวผด
117Honda Super Idea
ส�ำหรบแบบฝกทง 7 แบบนน จะเหนวำสำมำรถ จดเปนกลมได 4 กลมดงน
-กลมแบบฝกทควรใชในเบองตน/ชวงแรกของการฝกเพอการปพนฐานและสรางความสนกตลอดจนความกลาคอ“แบบฝกถกตองนะครบ” (แบบฝกนครตองเลนดวยกบเดกรวมตวเปนหนงเดยวและตองเชอในความคดและค�าตอบของเดกๆอยางจรงใจ)และ“แบบฝกวาดภาพ–ฟงเพลง”(เปนแบบฝกทครตองก�าหนดกตกาใหสรางผลงานภาพวาดทไรความประณตผลงานนสรางเพอใหเกดการกระตกตอมข�าในความบดเบยวยงเมอผสานกบขอความฮาๆอสระกท�าใหเรยกเสยงหวเราะและสรางบรรยากาศไดด)
-กลมทเนนผลตภณฑจากการคดคอ “แบบฝก
โลกกวางจนตนาการ” ทเรมตนจากการใหตวอยางความคดแปลกๆทไดรบการยอมรบกอนสลดตวอยางทงไปเหลอเพยงการคดในสไตล/ลลาของตนเองและ“แบบฝกโรงรบจ�าน�า
จนตนาการ” ทเนนการสรางผลงาน อธบายความ บอกเลาความคดเบองหลงของผลงานและสรางความตระหนกใหเหนวา จ�านวนความคดอาจจะมคานอยกวาความลกซงของความคดทเปนฐานในการผลตผลงาน
- กลมทเนนความคดในมมอนๆ หลายๆ มม/ ฝกหกมมความคดคอ“แบบฝกสวนทหายไป”ทฝกคดมมใหม/มมอนจากความไมชดเจนความไมสมบรณและความผดพลาด ซงชวยใหเดกๆ ตระหนกวา เรองทน�ามาคดนนมหลากหลายไมเพยงเรองราวทดเปนทางการครบถวนสมบรณเทานนและ“แบบฝกความนาจะเปนไมนาจะมค�าตอบเดยว”
เปนแบบฝกทท�าใหเดกๆ ไดเรยนรทจะไมยดตด แตไหลลนไปตามเหตผลและขอมลทใชประกอบในสถานการณใหม
-สวน“แบบฝกพายความคด”เปนแบบฝกทน�าเทคนคในการพฒนาความคดสรางสรรคทนยมใชมานานและไดผลมากโดยน�าเทคนคตางๆเชนแผนภาพความคดการวาดภาพการใหสการเปดกรอบการจดท�าใหเกดรองรอยความคดการใชสองายๆทครมอยแลวเชนปากกาหวใหญหลายสกระดาษแผนโตการเปลยนเงอนไขมาใชในการเตมสสนและกระตนความคดและความกลาใหมากขน
แบบฝกทงหมดทเสนอ คณครอาจจะน�าไปดดแปลง
เตมความคด เสรมขอมล ใชเทคนค ปรบสาระเนอหาเพม/
พลกแพลงโจทย/ค�าถามใหเหมาะสมยงขน และอาจจะใช
แบบฝกหลายๆ แบบผสมผสานกน กเกดผลดไดเชนกน
118คมอกระตนจนตนาการ
บนทกจนตนาการ
1Honda Super Idea