1
2
3
INFORMATIE OVER COMENIUS
Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij
ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.
Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring te hebben op het
gebied van psychodiagnostiek. Onze orthopedagogen en (GZ)-psychologen zijn
gespecialiseerd in persoonlijkheids-, neuropsychologisch- en intelligentie-
onderzoek bij kinderen en jeugdigen met uiteenlopende problematiek. Kinderen
en jongeren kunnen vastlopen in hun ontwikkeling. Door de jarenlange ervaring
met kinderen en jeugdigen is er veel expertise opgebouwd als het gaat om het
herkennen en onderkennen van leerproblemen bijvoorbeeld dyslexie, gedrags-
en ontwikkelingsstoornissen zoals AD(H)D en autismespectrum stoornissen en
sociaal-emotionele problemen zoals faal- en sociale angst. Aan ouders en school
worden handvatten en adviezen aangereikt die voorwaarden scheppen om het
kind zich te laten ontwikkelen.
Soms is er meer voor nodig, en heeft het kind een intensieve begeleiding of
behandeling nodig. Comenius behandelt kinderen met dyslexie zoals beschreven
in deze folder. Het overige aanbod bestaat uit:
- Plusklas : Comenius verzorgt voor (hoog)begaafde kinderen een Plusklas,
Hoofdwerk genaamd. In deze klas worden kinderen gestimuleerd en
uitgedaagd, waardoor deze kinderen - zo is onze ervaring - beter
functioneren binnen het reguliere onderwijs.
- Cogmed Werkgeheugen Training : Dit trainingsprogramma heeft als doel
de concentratie te verbeteren. Bij de meeste deelnemers is na afloop van
de training niet alleen de concentratie, maar ook het vermogen problemen
op te lossen aanzienlijk verbeterd. Wetenschappelijk onderzoek heeft
uitgewezen dat kinderen met ADHD zich significant beter kunnen
concentreren na de Cogmed training. De training is ook geschikt voor
kinderen (én volwassenen) met werkgeheugen problematiek.
Daarnaast is Comenius een zusterorganisatie van PsyMens Kind en Jeugd. Dit
team, dat bestaat uit psychotherapeuten, GZ-psychologen en een kinder-
psychiater, is gespecialiseerd in het behandelen van kinderen, jongeren, ouders
en gezinnen; ook met complexe problematiek. Om een indruk te krijgen van het
zorgaanbod van PsyMens Kind en Jeugd verwijzen wij u naar de website
www.psymens.nl.
Wilt u informatie of advies? De dagelijkse leiding over de praktijk in Bilthoven is
in handen van Jantien van der Wijngaard en in Utrecht van Marjolein Mallens. Zij
zijn het eerste aanspreekpunt bij vragen en aanmeldingen, telefoon 030 - 220
43 75 (Bilthoven) of 030 - 605 25 00 (Utrecht).
4
INFORMATIE VOOR DE OUDERS
Dyslexie is een hardnekkig lees- en/of spellingsprobleem. Het is aangeboren en
staat los van de intelligentie. Het is een beperking die de schoolprestatie en
daarmee het plezier in leren en naar schoolgaan behoorlijk in de weg kan zitten.
Bij kinderen met dyslexie is vaak onnodig sprake van onderprestatie. Deze
kinderen raken vaak gefrustreerd en boos. Ook voelen ze zich vaak dom en
minderwaardig. Tijdige onderkenning en behandeling kan veel leed bij het kind
en ouders voorkomen.
Behandeling van dyslexie kan de leesvaardigheid verbeteren, de beperking tot
een acceptabel niveau doen verminderen en het kind ermee leren om te gaan.
Comenius heeft een eigen behandelprogramma ontwikkeld voor kinderen met
ernstige enkelvoudige dyslexie en heeft daarvoor het keurmerk gekregen van het
kwaliteitsinstituut dyslexie (Breda).
Voor de diagnostiek en behandeling van
ernstige enkelvoudige dyslexie wordt het
Protocol Diagnostiek en Behandeling
Blomert (2006) aangehouden; Dyslexie is
een subtiele stoornis in de ontwikkeling van
de hersenen op basis van een genetische
predispositie, die leidt tot verstoringen in de
verwerking van taalspecifieke informatie,
die vooral tot uiting komt bij de verwerking
van fonologisch-orthografische informatie
en zich uit in het lezen en spellen van
woorden. Dit specifieke lees- en
spellingsprobleem beperkt in ernstige mate
een normale educatieve ontwikkeling, die
op grond van de overige cognitieve
capaciteiten geïndiceerd zou zijn (PDDB
Blomert, 2006).
Sinds 2009 is er een mogelijkheid om de
diagnostiek en behandeling van ernstige
dyslexie vergoed te krijgen vanuit de
zorgverzekering
Voor de overige vormen van dyslexie
(ook in combinatie met andere
(leer)stoornissen wordt de definitie
van de Stichting Dyslexie Nederland
aangehouden: Dyslexie is een stoornis
die gekenmerkt wordt door een
hardnekkig probleem met het
aanleren en/of vlot toepassen van het
lezen en/of het spellen op
woordniveau (definitie SDN, 2008)
5
STAPPENPLAN: VAN SIGNALERING, AANMELDING TOT BEHANDELING
Stap 1: Is er sprake van dyslexie?
Wanneer uw kind lees- en spellingproblemen heeft, dan hoeft hij of zij niet altijd dyslexie te hebben. Uw kind heeft dan extra begeleiding op school nodig. Er is sprake van dyslexie als de lees- en/of spellingontwikkeling van een kind voldoet aan twee criteria (Stichting Dyslexie Nederland/SDN, 2008), nl.: Criterium van de achterstand: lezen en/of spelling ligt significant onder hetgeen van uw kind, gegeven zijn of haar leeftijd en omstandigheden, verwacht mag worden; Criterium van de hardnekkigheid: de lees- en/of spellingproblemen zijn hardnekkig, de problemen met lezen- en/of spellen op woordniveau blijven bestaan, ondanks adequate remediërende instructie en begeleiding. De handelingsplannen waarin dit staat beschreven bevinden zich in het leerling- dossier. Stap 2: Toetsen van het leerling-dossier
De orthopedagoog-onderzoeker van Comenius toetst het leerling-dossier of er
mogelijk sprake is van ernstige, enkelvoudige dyslexie.
Uw kind komt voor de vergoede diagnostiek en behandeling in aanmerking
wanneer hij of zij:
• jonger is dan 12 en ouder is dan 6 jaar
• extra begeleiding heeft gehad bij het lezen en spellen voor minimaal een
periode van 3 tot 6 maanden
• de vooruitgang, ondanks deze begeleiding, gering blijkt. Kinderen die
ongeveer tot de 10% - 16% zwakste lezers en/ of spellers (E scores)
behoren, mogen naar de diagnostische zorg worden doorverwezen, mits
de scores zijn vastgesteld in drie opeenvolgende meetmomenten en na
extra begeleiding.
Zijn bovenstaande gegevens bekend en de vermoedens van ernstige enkelvoudige dyslexie worden goed onderbouwd, dan kan besloten worden tot diagnostisch onderzoek.
6
Stap 3: Het diagnostisch onderzoek
Als het vermoeden van ernstige enkelvoudige dyslexie goed is onderbouwd,
wordt besloten tot diagnostisch onderzoek dat bestaat uit een intelligentie
onderzoek, onderzoek naar lees- en spellingvaardigheden, klank tekenkoppeling
(grafeem-foneem koppeling) en het vermogen klanken te onderscheiden en
correct te gebruiken (fonologische verwerking) en het serieel benoemen.
Uit het onderzoek kan het volgende naar voren komen:
1. Uw kind heeft geen of een lichte tot milde vorm van dyslexie. Indien uw kind
een remediërende behandeling nodig heeft, kan Comenius die geven. Voor de
remediërende behandeling is een alternatieve financiering nodig. De kosten van
het onderzoek worden echter wél vergoed door de zorgverzekeraar.
2. Uw kind blijkt ernstige enkelvoudige dyslexie te hebben. Aansluitend kan de
vergoede behandeling worden gestart.
3. Uw kind blijkt ernstige dyslexie te hebben, maar er is ook sprake van een andere
stoornis zoals bijvoorbeeld AD(H)D of een ontwikkelingsprobleem. Uw kind komt
dan in aanmerking voor een 2de lijns behandeling. Deze behandeling wordt door
de zorgverzekeraar vergoed. Voor deze vergoede behandeling kan u en uw kind
terecht bij de zusterorganisatie van Comenius, PsyMens.
Stap 4: De behandeling
De behandelingen verlopen volgens een protocol met vaste modules, echter met
aandacht en ruimte voor aanpassing voor ieder kind. De oefeningen worden
deels aangeboden via de computer. In de dyslexiebehandeling staat het
verbeteren van de lees- en spellingvaardigheden bij enkelvoudige ernstige
dyslectici centraal. Het doel is het leren omgaan met dyslexie, de achterstanden
te verkleinen en een voldoende stabiel niveau te behalen om zelfstandig te
kunnen functioneren.
De behandeling bestaat uit maximaal 60 behandelingen van één uur per week
waarbij regelmatig geëvalueerd en getoetst wordt. Deze gegevens worden
besproken met u en school. Afstemming met u en school is belangrijk vanwege
het dagelijks herhaald oefenen thuis en/of op school. Uw kind krijgt namelijk elke
week huiswerk mee om het aangebodene te oefenen en te herhalen.
7
School & Ouders Adviesburo Comenius
Comenius bepaalt o.a. op basis van leerling-dossier, gesprek met
ouders of er voldoende onderbouwing is voor een onderzoek naar
dyslexie. Criteria:
- Ouder dan 6 en jonger dan 12 jaar
- 3 tot 6 maanden RT ; gering effect
- Kind behoort tot de 10% - 16% zwakste lezers en/of spellers
Psycho-diagnostiek wordt vergoed door verzekeraar en bestaat uit
- Intelligentie Quotiënt
- Lees- en spellingsvaardigheden
- Klanktekenkoppeling
- Vermogen om klanken te onderscheiden en correct te gebruiken
Andere problemen wel
of niet in
combinatie met
dyslexie
Ernstige
enkelvoudige
dyslexie
Behandeling
60 sessies
vergoed door
zorgverzekeraar
Onderzoek &
behandeling
PsyMens
Onderwijs
Aanmelding
j
lichte, milde
enkelvoudige
dyslexie
j
Behandeling
op basis van
alternatieve
f inanciering
Comenius
School
Ouders
Afstemming &
terugkoppeling
Geen dyslexie
of andere
problematiek
Vermoeden
Dyslexie
Leerling-
dos s ier
Kind
8