-
Tiranë-2010
Frederik ShalësiEtleva Smaçi
InformatIka 7- 8-9
Libër mëSuESi
Të mENDuAriT KriTiK DHE STruKTurA “E.r.r”
E PLANiFiKimiT Të mëSimiT
(mODELE mëSimi)
-
www.ideartlibri.com
botimet [email protected] BOX 1532, Tiranë (AL)Tel./Fax: ++ 355 4 2233205
Botues: Redin Jegeni
Redaktor letrar: etleva SmaçiArti grafik: Lindita Dervishi
© Copyright, iDeART© Të gjitha të drejtat e rezervuara.
Riprodhimi i librit, qoftë edhe në formë të pjesëshme, është i ndaluar.nuk mund të kopjohet asnjë tekst apo zgjidhje grafike e tij pa lejen dhe miratimin paraprak të iDeART, i cili është mbajtës i vetëm i së drejtës së botimit dhe shpërndarjes së tij, përveç rasteve kur kjo e drejtë lejohet qartazi nga ligji.Botuesi është i gatshëm t’i ofrojë të drejtat pa pagesë për citimet, përdorimet me qëllim studimi vetiak apo për elementë të veçantë grafikë që gjenden në këtë libër, duke nënshkruar fillimisht marrëveshje për to. Të drejtat morale të autorëve dhe artistëve që punuan për realizminin e këtij projekti mbrohen nga iDeART, bazuar në legjislacionin shqiptar mbi pronësinë intelektuale dhe të Drejtat e Autorit, nr. 9380, dt. 28.04.2005 si dhe në konventat, dispozitat dhe marrëveshjet ndërkombëtare.
iSBn 978-99956-29-70-0(shënimi CiP i katalogut gjendet në Bibliotekën Kombëtare Tiranë)
Botimi i parë: iDeART, 2010
-
Përmbajtja
Terminologji ............................................................................................................... 4
Taksonomia konjitive e Blumit ............................................................................... 5
libër mësuesi Informatika 7 ............................................................................. 6-45
libër mësuesi Informatika 8 ........................................................................... 46-75
libër mësuesi Informatika 9 ......................................................................... 76-119
-
� Libër mësuesi Informatika 7
Terminologji
• Arritje (performancë)• Objektiva të përmbajtjes• Objektiva të arritjeve• Objektiva të arritjeve të një kapitulli (linje)• Objekte dhe veprimtari• Objektiva specifikë• Veprimtari të vëzhgueshme, të demonstrueshme• Kusht, kriter• Nivelet e arritjeve• Niveli bazë, mesatar dhe i lartë• Niveli minimal• Nënobjektiva• Kompetencë
1. ArritjaKy term (që ka zëvendësuar termin performancë) përdoret për të treguar:
• dije• shprehi• qëndrime
që nxënësi i demonstron (i shfaq) në formën e veprimtarive dhe sjelljeve të ndryshme që kryen, të cilat janë të vëzhgueshme nga mësuesi dhe nxënësit e tjerë, madje, shpesh herë, edhe të matshme. Në hartimin e synimeve të niveleve të ndryshme, arritja e nxënësve (performanca) fillon të përshkruhet më konkretisht sapo kalohet nga qëllimet, te objektivat e kapitujve, që janë objektiva të përgjithshme të përmbajtjes, veçse deri këtu arritja akoma nuk është plotësisht konkrete. Kur hartohen objektivat specifikë (për objekte të caktuara mësimore), arritja e demonstrueshme bëhet e përcaktuar plotësisht, madje tani tregohen edhe kushtet në të cilat ajo pritet të shfaqet, si dhe kriteret e saktësisë së përmbushjes (plotësimit) të arritjes së synuar. Për të përmbushur objektivat specifikë, nxënësit i jepen detyra konkrete për të plotësuar, në një sasi dhe renditje që përzgjidhen nga mësuesi. Objektivat e arritjes- Përkufizimi
Objektivat e arritjeve të një kapitulli, përbëjnë bashkësinë e të gjitha objektivave specifike të hartuara për të gjitha objektet e kapitullit, ose linjës, të ndarë në tri nivele, duke u nisur nga objektivat e programit, ose nga standardet (nëse ka të tilla për lëndën).
2. Nivelet e arritjeve• Niveli bazë, mesatar dhe i lartëPërsa i përket hierarkisë së arritjeve të nxënësve, do të ruajmë terminologjinë e përdorur te standardet: • niveli bazë (më i ulëti) i arritjeve. Njohja dhe të kuptuarit• niveli mesatar. Klasifikimi dhe krahasimi • niveli i lartë. Krijimi individual dhe kombinimi ideve
-
Modele mësimi �
Taksonomia konjiTive e blumiT
Tri nivelet e arritjeve Nivelet e blumit Foljet përshkruese
Niveli bazë
1. Të njohuritËshtë riprodhimi i një diçkaje pa shpjegime dhe pa e lidhur me gjë tjetër. Përsëritje e emrave, rregullave, përkufizimeve dhe shpjegimeve ashtu siç janë dhënë. Është niveli më i ulët i rezultateve të nxënësve në fushën e njohjes.
Përkufizo, përsërit, përshkruaj me fjalët e tekstit, identifiko, vër në tabelë, harto një listë, emërto, riprodho etj.
2. Të kuptuaritËshtë aftësia për të kapur kuptimin e materialit. Është baza e fushës së njohjes, një hap më tej se TË NJOHURIT.
Shpjego, zgjero, jep shembuj të tjerë, nxirr përfundime, perifrazo, rishkruaj, përgjithëso, interpretoje ndryshe, nxirr një përfundim etj.
Niveli mesatar
3. Zbatimi:Është aftësia për të përdorur materialin e mësuar në situata të reja dhe konkrete. Zbatohen rregulla, metoda, koncepte, parime, ligje dhe teori.
Ta aplikosh (zbatosh), të shfrytëzosh, të ndryshosh, të njehsosh, të klasifikosh, të provosh, të vësh në dukje, të manipulosh. Përgatit, lidh, trego, shpjego, përdor etj.
4. Analiza: Është aftësia për ta copëtuar materialin në pjesë përbërëse, ç’ka sjell një kuptim më të mirë të organizimit të tij. Meqenëse krahas përmbajtjes kuptohet edhe forma organizative e materialit, niveli intelektual është më i lartë se në TË KUPTUARIT.
Copëto, ndaj në pjesë, shpjego përse, diferenco, shquaj, dallo, vër në dukje, lidh, seleksiono etj.
Niveli i lartë
5. Sinteza: Është aftësia që formon një të tërë duke bashkuar pjesët. Mund të jetë: komunikim i një plani veprimesh, klasifikim informacioni etj.
Kombino, harto, krijo, zgjidh (një problem që ka shumë rrugë), kompozo, jep mendime, përmirëso, organizo, planifiko, risistemo, të shkruash, të tregosh, të prodhosh, të hartosh, të transmetosh, të krijosh, të propozosh, të planifikosh, të prodhosh, të modifikosh, të specifikosh, të kombinosh, të organizosh, të sintetizosh, të klasifikosh, të përfundosh, të zhvillosh, të modifikosh, të ndërtosh etj.
6. Vlerësimi: Është aftësia për të gjykuar vlerën e një materiali, të mirën e një ideje, motivet e sjelljeve, vlerësimin e zgjidhjeve të problemit, ndërtimin e komunikimeve gjykuese etj.
Krahaso, konkludo, vër në kontrast, kritiko, përshkruaj, shpjego, justifiko, interpreto, lidh, përmblidh, bëj një evidencë etj.
Sipas kësaj tabele mund të gjendet se i çfarë niveli është një objektiv i programit. Për këtë, mjafton që të shikosh se cila është folja përshkruese e objektivit dhe ta gjesh këtë folje në shtyllën e tretë të tabelës; në të majtë të saj është niveli përkatës.
-
Pani mësimor Sintetik dhe Analitik
Tema: Historiku i zhvillimit të kompjuterit
Tema: Pjesët kryesor të kompjuterit
Tema: Lidhja dhe bashkëveprimi midis pjesëv kryesore
Tema: Llojet e kompjuterave
Tema: Programi i kompjuterit, llojet e programeve
Tema: Dallimi ndërmjet programeve operative dhe aplikative
Tema: Grupimi, klasifikimi, ruajtja dhe transportimi i programeve
Tema: Hartimi dhe instalimi i programeve.Memorja
Tema: Ngarkimi i kompjuterit
Tema: Programet operativë më të përdorshëm
Tema: Sistemi operativë Windows
Tema: Roli i tastierës dhe i mausit
Tema: Menuja Start
Tema: Dritaret e Windows
Tema: Windows Explorer
Tema: Kalimi dosjes dhe skedarit në My Documents
Tema: Programet aplikativë në Windows.Elementët e përbashkët dhe dallues
ndërmjet programeve
Tema: Përdorimi i tastierës në programet e shkrimit
Tema: Krijimi i skedarit në disa programe aplikativë.
Tema: Përgatitja dhe ruajtja e skedarit.
Tema: Veprimet me skedarët. Kopjimi, prerja dhe lëvizja e skedarëve
7
14
15
17
18
20
21
22
24
26
27
28
30
32
34
36
37
38
40
41
42
44
PërmbajtjaLIBËR MËSUESI INfORMATIKA 7
-
PLANI MËSIMOR SINTETIK DHE ANALITIK
INFORMATIKA 7
-
LIN
JAT
Sasi
a e
orëv
eÇ
’ësh
të
kom
pjut
eri,
ndër
timi
i ko
mpj
uter
it. (H
ardw
are)
4 or
ëÇ
’janë
pr
ogra
met
, llo
jet
e ty
re.
(Soft
war
e)4
orë
Sist
emet
e o
peri
mit
8 or
ë
Funk
sion
et k
ryes
ore
të p
rogr
amev
e.8
orë
Typi
ng4
orë
Në
disp
ozic
ion
të m
ësue
sit (
Orë
të li
ra)
3 or
ë
Kont
roll
njoh
uris
h (T
estim
e)4
orë
Gjit
hsej
35 o
rë
GJI
THSE
J 35
JAV
Ë x
1 0R
Ë=
35 O
RËN
JOH
URI
TË
REJA
28
ORË
KON
TRO
LL N
JOH
URI
SH (T
esti
me)
4 O
RËO
RË
TË L
IRA
3
ORË
Syni
met
kry
esor
e të
pro
gram
it:
- Të
njo
hë k
ompj
uter
in s
i mak
inë
elek
tron
ike
dhe
disa
nga
vle
rat
e pë
rdor
imit
të ti
j.-
Të n
johë
dis
a ng
a pj
esët
më
krye
sore
të k
ompj
uter
it (H
ardw
are)
- Të
bëj
ë da
llim
in m
idis
pro
gram
eve
të s
iste
mit
dhe
prog
ram
eve
aplik
ative
,-
Të n
johë
funk
sion
et e
kry
esor
e të
dis
a pr
ogra
mev
e ap
likati
ve;
- Të
kup
tojë
mën
yrën
e n
dërv
epri
mit
të p
ërdo
rues
it m
ë ko
mpj
uter
in
dhe
pjes
ët p
ërbë
rëse
të ti
j.-
Të k
upto
jë p
roce
sin
e fu
tjes
së
të d
hëna
ve n
ë ko
mpj
uter
- Të
aft
ësoh
et n
ë sh
fryt
ëzim
in e
ele
men
teve
më
të d
omos
dosh
me
të d
eskt
opit
në s
iste
min
Win
dow
s.-
Të id
entifi
kojë
funk
sion
et e
për
bash
këta
të p
rogr
amev
e ap
likati
ve
më
të n
johu
ra d
he t
’ish
fryt
ëzoj
ë at
o.
Prog
ram
i mës
imor
�
-
Nr.
Kapi
tulli
I Te
ma
Orë
Obj
ekti
vat k
ryes
ore
dhe
spec
ifike
N
ë fu
nd të
orë
s së
mës
imit
nxë
nësi
t du
het
të je
në të
aft
ë:
1.
Ç’ës
htë
kom
pjut
eri,
ndër
tim
i i
kom
pjut
erit
. (H
ardw
are)
N
johu
ri
4 or
ë
Orë
e li
rë
1
orë
Testi
m
1 or
ë
1. H
isto
riku
i zh
villi
mit
të
kom
pjut
erit.
1
1- T
ë nj
ohë
hist
orik
un e
zhv
illim
it të
kom
pjut
erit.
2- T
ë lis
tojë
em
rat e
shp
ikës
ve të
ndr
yshë
m q
ë ka
në k
ontr
ibua
r në
zhvi
llim
et e
kë
saj f
ushe
, duk
e u
ndal
ur n
ë të
veç
antë
n e
seci
lit p
rej t
yre.
3-
Të
disk
utoj
ë rr
eth
evol
uim
it të
PC
nga
gje
nera
ta e
par
ë e
deri
tek
gjen
erat
a e
ditë
ve të
sot
me.
2.2.
Pje
sët k
ryes
ore
të
kom
pjut
erit
11-
Të
listo
jë p
jesë
t kry
esor
e të
një
kom
pjut
eri.
2- T
ë pë
rshk
ruaj
ë sh
kurti
mis
ht fu
nksi
onet
e s
ecilë
s pj
esë.
3-
Të
dallo
jë p
jesë
t pë
rbër
ëse
të H
adw
erit
nga
Soft
war
e s
i dhe
t’i
klas
ifiko
jë
pajis
jet n
ë da
lëse
dhe
hyr
ëse.
3.3.
Orë
e li
rë (P
rakti
kë
labo
rato
rike
)1
1- T
ë pr
ovoj
ë nj
ohur
itë
përm
es
punë
s la
bora
tori
ke,
sipa
s ni
velit
të
ob
jekti
vave
.
4.4.
Lid
hja
dhe
bash
këve
prim
i mid
is
pjes
ëv k
ryes
ore
11-
Të
grup
ojë
pajis
jet e
kom
pjut
erit
në p
ajis
je d
alës
e dh
e hy
rëse
.2-
Të
shpj
egoj
ë da
llim
in m
es n
jë p
ajijs
jeje
dal
ëse
dhe
një
pajis
jeje
hyr
ëse.
3-
Të
treg
ojë
si b
ashk
ëvep
rojn
ë pj
esët
e n
jë k
ompj
uter
i pë
r të
rea
lizua
r pë
rdor
imin
e ti
j nga
nje
riu
për
qëlli
me
të n
drys
hme.
55.
Llo
jet e
kom
pjut
erav
e1
1- T
ë id
entifi
kojë
lloj
et e
kom
pjut
erav
e.2-
Të
dallo
jë s
ipas
fus
hës
së p
ërdo
rim
it ve
çori
të e
dis
a pr
ej l
loje
ve m
ë të
pë
rdor
shëm
të k
ompj
uter
ave.
3- T
ë kr
ahas
ojë
lloje
t e ko
mpj
uter
ave
duke
ana
lizua
r për
parë
sitë
dhe
man
gësi
të
e se
cilit
lloj
.
6Te
stim
1
orë
6- K
ontr
oll n
johu
rish
11-
Të d
emos
troj
ë aft
ësi n
ë ni
vele
të s
hkal
lëzu
ara
nga
nive
li ba
zë te
më
i lar
ti.
Prog
ram
i mës
imor
�
-
Nr.
Kapi
tulli
II
Tem
aO
rëO
bjek
tiva
t kry
esor
e dh
e sp
ecifi
ke
Në
fund
të o
rës
së m
ësim
it n
xënë
sit
duhe
t të
jenë
të a
ftë:
7
Ç’ja
në
prog
ram
et,
lloje
t e t
yre.
(S
oftw
are)
Njo
huri
4
orë
1. P
rogr
ami i
kom
pjut
erit,
llo
jet e
pro
gram
eve.
1
1- T
ë id
entifi
kojë
lloj
et e
pro
gram
eve
dhe
mën
yrat
e s
hfry
tëzi
mit
të ty
re.
2- T
ë pë
rshk
ruaj
ë fu
nksi
onet
që
krye
jnë
prog
ram
et o
pera
tive
dhe
disa
pre
j pr
ogra
mev
e ap
likati
ve.
3- T
ë tr
egoj
ë lid
hjet
që
ekzi
stoj
në m
es p
rogr
amev
e op
erati
ve d
he a
tyre
ap
likati
ve p
ër n
jë m
irëfu
nksi
onim
të k
ompj
uter
it.
82.
Dal
limi n
dërm
jet
prog
ram
eve
oper
ative
dh
e ap
likati
ve
1
1- T
ë sh
pjeg
ojë
rolin
e p
rogr
amit
të si
stem
it op
erati
vë n
ë ra
port
me
prog
ram
et
e tj
era
aplik
ativë
.2-
Të
vërë
në
dukj
e të
për
bash
këta
t dh
e da
llim
et e
pro
gram
eve
aplik
ative
që
ofro
n pa
ktet
a M
icro
soft
Offi
ce.
3- T
ë in
stal
ojë
lidhj
et p
rogr
ame
të n
drys
hme
aplik
ative
në
kom
pjut
erin
pe
rson
al n
ë pë
rsht
atje
me
funk
sion
et e
tyre
.
93.
Gru
pim
i, kl
asifi
kim
i, ru
ajtj
a dh
e tr
ansp
ortim
i i
prog
ram
eve
1
1- T
ë id
entifi
kojë
ele
men
tët q
ë nd
ihm
ojnë
në
ruaj
tjen
e p
rogr
amev
e.2-
Të
përs
hkru
ajë
mën
yrat
e n
drys
hme
të r
uajt
jes
dhe
tran
spor
timit
të
prog
ram
eve
3- T
ë pë
rdor
ë nj
ë la
rmis
hmër
i paj
isjs
jesh
- kuj
tese
për
të r
uajt
ur d
he in
stal
uar
prog
ram
e të
nev
ojsh
me
kom
pjut
erik
e.
104.
Har
timi d
he in
stal
imi i
pr
ogra
mev
e.M
emor
ja1
1- T
ë lis
tojë
dis
a ng
a gj
uhët
e p
rogr
amim
it që
për
dore
n pë
r ha
rtim
in e
pr
ogra
mev
e të
ndr
yshm
e si
dhe
një
sitë
e m
atje
s së
kuj
tesë
s së
kom
pjut
erit
2- T
ë pë
rshk
ruaj
ë fu
nksi
onim
in d
he rë
ndës
inë
e m
emor
ies
së k
ompj
uter
it.3-
Të
treg
ojë
dhe
të re
aliz
ojë
inst
alim
in e
pro
gram
eve
të th
jesh
ta m
e nd
ihm
ën
e si
stem
in o
pera
tivë
Win
dow
s.
Nr.
Kapi
tulli
III
Tem
aO
rëO
bjek
tiva
t kry
esor
e dh
e sp
ecifi
ke
Në
fund
të o
rës
së m
ësim
it n
xënë
sit
duhe
t të
jenë
të a
ftë
:
11
Sist
emet
e
oper
imit
Njo
huri
8
orë
1. N
gark
imi i
ko
mpj
uter
it.1
1- T
ë da
llojë
pro
gram
in o
pera
tivë
që n
gark
on k
ompj
uter
in m
e të
cili
n pu
non.
2- T
ë ve
çojë
ele
men
tët q
ë e
real
izoj
në k
ëtë
proc
es.
3- T
ë pë
rshk
ruaj
ë pr
oced
urën
e n
gark
imit
të s
iste
mit
oper
ativë
që
shfr
ytëz
on
kom
pjut
eri m
e të
cili
n pu
non.
Prog
ram
i mës
imor
1
0
-
12
Sist
emet
e
oper
imit
2.Pr
ogra
met
ope
rativ
ë m
ë të
për
dors
hëm
1
1- T
ë lis
tojë
dis
a ng
a pr
ogra
met
ope
rativ
ë m
ë të
për
dors
hëm
.2-
Të
dallo
jë p
rogr
amet
ope
rativ
ë ng
a nj
ëri –
tjet
ri b
azua
r në
veç
oritë
e ty
re.
3- Të
kra
haso
jë p
rogr
amet
ope
rativ
e dh
e të
nxj
errë
për
fund
ime
mbi
për
parë
sitë
dh
e m
angë
sitë
që
ata
kanë
.
133.
Sis
tem
i ope
rativ
ë W
indo
ws
11-
Të
dallo
jë v
aria
ntin
e W
indo
ws
Xp n
ga W
indo
ws
Vist
a.2-
Të
iden
tifiko
jë p
jesë
t e d
eskt
opit
dhë
t’i e
mër
tojë
ato
.3-
Të
përs
hkru
ajë
ele
men
tët e
des
ktop
it du
ke tr
egua
r fu
nksi
onet
e ty
re.
144.
Rol
i i ta
stier
ës d
he i
mau
sit
1
1- T
ë sh
pjeg
ojë
rolin
e ta
stier
ës d
he m
ausi
t si p
ajis
je q
ë nd
ihm
ojnë
në
hyrj
en
e in
form
acio
nit.
2- T
ë kl
asifi
kojë
dis
a ng
a ko
man
dat,
vep
rim
et q
ë m
und
të k
ryej
ë m
ë nd
ihm
ën
e ta
stier
ës d
he m
ausi
t.3-
Të
përd
orë
lirs
hëm
e n
ë m
ënyr
ë të
pav
arur
tasti
erën
dhe
mau
sin.
155.
Men
uja
Star
t.1
1-Të
shf
aqë
nëp
ërm
jet
men
usë
Star
t të
gjit
ha p
rogr
amet
e i
nsta
luar
a në
ko
mpj
uter
.2-
Të
hapë
dhe
mby
ll pr
ogra
me
të n
drys
hme
pune
nëp
ërm
jet m
enus
ë St
art.
3- T
ë pë
rdor
ë m
ënyr
a të
larm
ishm
e pë
r ha
pjen
e p
rogr
amev
e të
pun
ës q
ë pë
rmba
n m
enuj
a St
art.
166.
Dri
tare
t e W
indo
ws
.1
1- T
ë id
entifi
kojë
el
emen
tët
e dr
itare
s së
pun
ës d
uke
bërë
kra
hasi
min
me
drita
ret e
pro
gram
eve
të n
drys
hme.
2- T
ë re
aliz
ojë
man
ipul
ime
të p
ërm
asav
e të
dri
tare
s së
pun
ës.
3- T
ë pu
nojë
me
disa
drit
are
pune
dhe
të k
lasifi
kojë
ele
men
tët k
ryes
orë
të ty
re.
177.
Win
dow
s Ex
plor
er1
1- T
ë lis
tojë
dis
a ng
a fu
nksi
onet
e W
indo
ws
Expl
orer
.2-
Të
përs
hkru
ajë
kriji
min
e n
jë d
osje
je, s
keda
ri dh
e të
bëj
ë d
allim
in m
es ty
re3-
Të
krijo
jë n
jë a
rkiv
ë ve
tjak
e m
e do
sje
e sk
edar
ë si
pas
mod
elit
të te
kstit
.
188.
Kal
imi d
osje
s dh
e sk
edar
it në
M
yDoc
umen
ts.
1
1- T
ë id
entifi
kojë
ele
men
tët e
dri
tare
s M
y D
ocum
ents
dhe
të li
stoj
ë ha
pat q
ë nd
iqen
për
kri
jimin
e d
osje
s dh
e sk
edar
ëve
në M
y D
ocum
ents
.2-
Të
krijo
jë n
ë m
ënyr
ë të
pav
arur
dhe
ta e
mër
tojë
një
dos
je n
ë M
y D
ocum
ents
3- T
ë kr
yejë
man
ipul
ime
sipa
s fa
ntaz
isë
me
dosj
et e
krij
uara
në
Arki
vën
e M
y D
ocum
ents
.
Prog
ram
i mës
imor
11
-
19N
ë di
spoz
icio
n 1
orë
9. O
rë e
lirë
(Pra
ktikë
la
bora
tori
ke)
12-
Të
prov
ojë
njoh
uritë
pë
rmes
pu
nës
labo
rato
rike
, si
pas
nive
lit
të
obje
ktiva
ve.
20Te
stim
1 o
rë10
- Kon
trol
l njo
huri
sh1
1- T
ë de
mos
troj
ë aft
ësi n
ë ni
vele
të s
hkal
lëzu
ara
nga
nive
li ba
zë te
më
i lar
ti.
Nr.
Kapi
tulli
IV
Tem
aO
rëO
bjek
tiva
t kry
esor
e dh
e sp
ecifi
ke
Në
fund
të o
rës
së m
ësim
it n
xënë
sit
duhe
t të
jenë
të a
ftë:
21-
22
Funk
sion
et
krye
sore
të
prog
ram
eve
Njo
huri
8 o
rë
1-2.
Prog
ram
et a
plik
ativë
në
Win
dow
s.El
emen
tët
e pë
rbas
hkët
dhe
dal
lues
nd
ërm
jet p
rogr
amev
e
21-
Të
iden
tifiko
jë d
isa
nga
prog
ram
et a
plik
ativë
në
Win
dow
s.2-
Të
përs
hkru
ajë
elem
entë
t kry
esor
ë të
faqe
s së
pun
ës n
ë di
sa p
rej p
rogr
ame
aplik
ativë
.3-
Të
bëjë
dal
limin
mes
pro
gram
eve
të n
drys
hëm
apl
ikati
vë.
23-
243-
4.
Përd
orim
i i ta
stier
ës
në p
rogr
amet
e s
hkri
mit.
21-
Të
dallo
jë b
lloqe
t kry
esor
e të
tast
ave.
2- T
ë p
rovo
jë fu
nksi
onet
e d
isa
tast
ave
dhe
grup
tast
ave
të ta
stier
ës.
3- T
ë kr
yejë
m
anip
ulim
e m
e te
kstin
si
kopj
im/z
hven
dosj
e m
e nd
ihm
ën e
ta
stier
ës.
255.
Kriji
mi i
ske
dari
t në
disa
pr
ogra
me
aplik
ativë
.1
1- T
ë da
llojë
ske
darë
t e k
riju
ar n
ë pr
ogra
me
të n
drys
hme.
2- T
ë p
ërsh
krua
jë k
rijim
in e
një
ske
dari
.3-
Të
treg
ojë
ndr
yshi
met
mes
ske
darë
ve q
ë u
përk
asin
pro
gram
eve
të n
drys
hëm
ap
likati
vë
266.
Pë
rgati
tja
dhe
ruaj
tja
e sk
edar
it.1
1- T
ë id
entifi
kojë
ele
men
tët p
ërbë
rës
të d
rita
res
Save
As.
2- T
ë k
rijoj
ë sk
edar
ë dh
e t’i
ruaj
ë në
dos
jen
Ark
iva.
3- T
ë ru
ajë
ske
darë
t e
prog
ram
eve
të n
drys
hme
duke
për
doru
r ko
man
dat
Save
dhe
Sav
e A
s.
27-
287-
8. V
epri
met
me
sked
arët
.Kop
jimi,
prer
ja
dhe
lëvi
zja
e sk
edar
ëve.
2
1- T
ë id
entifi
kojë
kom
anda
t kry
esor
e pë
r kr
yerj
en e
vep
rim
eve
me
sked
arët
.2-
Të
përs
hkru
ajë
man
ipul
imet
më
të p
ërdo
rshm
e që
rea
lizoh
en m
e nj
ë sk
edar
ë.3-
Të
krah
asoj
ë kr
yerj
en e
vep
rim
eve
me
ske
darë
t duk
e pë
rdor
ur k
oman
dat,
ta
stier
ën a
po m
ausi
n dh
e të
shp
jego
jë s
e ci
lën
prej
tyr
e pr
efer
on t
ë ap
likoj
ë.
Prog
ram
i mës
imor
1
2
-
29O
rë e
lirë
1 or
ë9.
Në
disp
ozic
ion
të
mës
uesi
t1
1-Të
pro
vojë
njo
huri
të p
ërm
es p
unës
labo
rato
rike
,sip
as n
ivel
it të
obj
ektiv
ave.
30Te
stim
1-or
ë10
. Kon
trol
l njo
huri
sh
(Tes
time)
11-
Të d
emos
troj
ë aft
ësi n
ë ni
vele
të s
hkal
lëzu
ara
nga
nive
li ba
zë te
k m
ë i l
arti.
Nr.
Kapi
tulli
V
Tem
aO
rëO
bjek
tiva
t kry
esor
e dh
e sp
ecifi
ke
Në
fund
të o
rës
së m
ësim
it n
xënë
sit
duhe
t të
jenë
të a
ftë:
31
Typi
ng
Njo
huri
4 or
ë
1. T
ë aft
ësoh
et të
sh
krua
jë s
hpej
t dhe
m
e dh
jetë
gis
hta
duke
pë
rdor
ur p
rogr
amet
Ty
ping
.
1
1- T
ë da
llojë
viz
ualis
ht e
lem
entë
t e n
evoj
shëm
për
pun
ë të
pro
gram
it.2-
Të
plot
ësoj
ë në
mën
yrë
të p
avar
ur p
roce
durë
n e
regj
istr
imit
në k
ëtë
prog
ram
.3-
Të
vend
osë
sakt
ë në
tas
tierë
të
dhje
të g
isht
at s
ipas
mod
elit
të d
hënë
nga
pr
ogra
mi.
32
2. T
ë aft
ësoh
et të
sh
krua
jë s
hpej
t dhe
m
e dh
jetë
gis
hta
duke
pë
rdor
ur p
rogr
amet
Ty
ping
.
1
1- T
ë da
llojë
viz
ualis
ht e
lem
entë
t e n
evoj
shëm
për
pun
ë të
pro
gram
it.2-
Të
plot
ësoj
ë në
mën
yrë
të p
avar
ur p
roce
durë
n e
regj
istr
imit
në k
ëtë
prog
ram
.3-
Të
vend
osë
sakt
ë në
tas
tierë
të
dhje
të g
isht
at s
ipas
mod
elit
të d
hënë
nga
pr
ogra
mi.
33
3. T
ë aft
ësoh
et të
sh
krua
jë s
hpej
t dhe
m
e dh
jetë
gis
hta
duke
pë
rdor
ur p
rogr
amet
Ty
ping
.
11-
Të
iden
tifiko
jë n
ë ta
stier
ë ve
ndos
jen
elem
entë
ve të
ndr
yshë
m.
2- T
ë pr
ovoj
ë të
shk
ruaj
ë te
kste
të s
hkur
tëra
me
ndih
mën
e p
rogr
amin
Typ
ing
3- T
ë pë
rdor
ë m
e sa
ktës
i dh
e sh
pejtë
si t
ë dh
jetë
gis
htat
në
shkr
imin
e
teks
teve
.
344.
Të a
ftës
ohet
të s
hkru
ajë
shpe
jt d
he m
e dh
jetë
gi
shta
duk
e pë
rdor
ur
prog
ram
et T
ypin
g.
1
1- T
ë id
entifi
kojë
në
tasti
erë
vend
osje
n el
emen
tëve
të n
drys
hëm
.2-
Të
prov
ojë
të s
hkru
ajë
tesk
te të
shk
urtë
ra m
e nd
ihm
ën e
pro
gram
in T
ypin
g3-
Të
përd
orë
me
sakt
ësi
dhe
shpe
jtësi
të
dhje
të g
isht
at n
ë sh
krim
in e
te
kste
ve.
35Te
stim
1orë
5. K
ontr
oll n
johu
rish
11-
Të d
emos
troj
ë aft
ësi n
ë ni
vele
të s
hkal
lëzu
ara
nga
nive
li ba
zë te
më
i lar
ti.
Prog
ram
i mës
imor
1
3
-
1� Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Historiku i zhvillimit të kompjuterit
Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: Laborator i Informatikës/KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të njohë historikun e zhvillimit të kompjuterit.2. Të listojë emrat e shpikësve të ndryshëm që kanë kontribuar në zhvillimet e kësaj fushe,
duke u ndalur në të veçantën e secilit prej tyre. 3. Të diskutojë rreth evoluimit të PC nga gjenerata e parë e deri tek gjenerata e ditëve të
sotme.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Internet, Libri Informatika 7, fletë puneFjalë kyç: Abacus, Pascalina, Eniac etj
Hapi i parë: DiskutimMësuesi u ka kërkuar nxënësve që të kërkojnë në Internet të dhëna mbi historikun e zhvillimit të kompjuterave.Sipas inisiativës mësuesi zgjedh 2-3 nxënës të paraqesin në formën e një referimit materialet e përgatituraGjatë kohës që referohen materialet mësuesi kërkon nga klasa të mbahen shënim ato elementë që ata gjejnë interesant në prezantimet e shokëve
Hapi i dytë: Demostrim i njohurive të rejaMësuesi shfaq me projektor të gjitha modelet e përdorura në historikun e zhvillimit të kompjuterave. Që në fillim të orës së mësimit duhet theksuar ideja se bashkë me zhvillimin e shoqërisë njerëzore ka evoluar edhe teknologjia.P.sh duke shfaqur disa nga numëratorët e lashtë mund të tërhiqet vemendja e nxënësve të diskutojnë mbi përdorimin e tyre dhe funksionet që kryejnë.Për secilin moment të rëndësishëm në historinë e kompjuterit mësuesi duhet të paraqesë në projektor jo vetëm pajisjen, por edhe të dhëna mbi shpikësin.Për ta realizuar sa më lehtë mund të shfrytëzohen faqe të ndryshme të Internetit nëse Laboratori është i pajisur me Internet, në të kundërt mësuesi duhet të ketë përgatitur më parë materialin e nevojshmë, në formën e një paraqitjeje në Power Point.Adresa e mëposhtme është një link që mund të përdoret për të ilustruar idetë e mësipërme: http://www.digitalcentury.com/encyclo/update/comp_hd.html
Hapi i tretë: Punë e pavarurDuke u bazuar në njohuritë e marra gjatë fazës së prezantimit të njohurive të reja, mësuesi fton nxënësit në një veprimtari të pavarur.Për secilin nxënës janë përgatitur fletë – pune, duke u bazuar në tri nivele.Për nxënësit e nivelit ulët mësuesi ka përgatitur në fomës ne një kuici të thjeshtë gjetjen e fjalëve të fshehura, që lidhen me konceptet e marra gjatë mësimit.Për nxënësit e nivelit të mesatar, duhet të gjejnë cila është fjala e ngatërruar dhe ta vendosin në vendin përkatës. mësuesiNxënësit e nivelit të lartë, ju përgjigjen pyetjeve teorike mbi zhvillimin e kompjuterit.Shënim: Çdo mësues mund t’i përshtatë fletët e punës model sipas nivelit të klasës.
-
Modele mësimi 1�
TEmA: Pjesët kryesor të kompjuterit
Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të listojë pjesët kryesore të një kompjuteri.2. Të përshkruajë shkurtimisht funksionet e secilës pjesë. 3. Të dallojë pjesët përbërëse të Hadwerit nga Software si dhe t’i klasifikojë pajisjet në
dalëse dhe hyrëse.mjetet e nevojshme: Kompjuter i zbërthyer në pjesë, Libri Informatika 7, fletë puneFjalë kyç: Njësia Qëndrore, Procesor(CPU), Kujtesë Disqe, Programe etj
Hapi i parë: insertKjo teknikë mund të përdoret në ato klasa ku mësuesi ka një informacion mbi përdorimin e kompjuterit nga nxënësit në shtëpi të paktën në masën 50%.Shpërndahen në klasë fletët e gatshme të punës dhe u kërkohet nxënësve t’i plotësojnë bazuar në kërkesën:Në vendin bosh vendos shkronjën e duhur
____1. CPu
____2. Power Supply
____3. rAm
____4. Hard Drive
____5. motherboard
____6. Kartë zëri
____7. monitor
____8. NiC
____9. Flopy Drive
Për ato klasa ku përdorimi i kompjuterit në shtëpi, është më pak se 50% e numrit të nxënësve mësuesi mund ta përdori këtë ushtrim si veprimtari në fund të orës së mësimit, për të matur të kuptuarit e njohurive të reja.
Hapi i dytë: bashkëbisedimParaprakisht mësuesi duhet të ketë zbërthyer një kompjuter të vjetër, të dalë jashtë përdorimit në pjesë.Është domosdoshmëri, që në këtë mësim, nxënësi jo vetëm t’i shohë, por edhe t’i prekë pjesët përbërëse të një kompjuteriftohen nxënës të ndryshëm, të zgjedhin në pjesët e zbërthyera ato elementë që njohin.Për çdo pjesë që demostrohet mësuesi duhet të japë një shpjegim të qartë.P.sh nëse nxënësi demostron Monitorin, meqë është një pjesë jo e vështirë, shkruhet në tabelë se cili është funksioni i Monitorit, në cilat lloj pajisjesh bën pjesë etj.Kështu veprohet me të gjitha pajisjet.
-
16 Libër mësuesi Informatika 7
Hapi i tretë: Punë e udhëhequrKlasa ndahet në dy grupe pune. Secili prej grupeve do të bëjë përshkrimin e pjesëve përbërëse të kompjuterit, Grupi A do të përshkruajë elementët e Njësisë qëndrore dhe do të japë shkurtimisht funksionet që kryejnë, Grupi B do të përshkruajë Monitorin, Mausin dhe Tastierën si dhe do të japë shkurtimisht funksionet e tyre.
Në këtë fazë të orës së mësimit mësuesi duhet tu japë mundësinë nxënësve të shprehen në mënyrë të pavarur.Ai ndërhyn vetëm në rast se askush prej nxënësve nuk arrin të tregojë apo të përshkruajë pjesët e kompjuterit.
Përdorimi i kuicit do të ishtë tepër efikas për këtë orë mësimi, si dhe nxitja e fantazisë së nxënësve.Më poshtë po japim një model ku pjesët e kompjuteri janë krahasuar me disa nga organet vitale të njeriut. Tabela do të jepet e plotë, por mësuesi duhet të paraqesë vetëm një krahasim, për t’u kuptuar natyra e ushtrimit dhe pjesën tjetër duhet t’jua jap për plotësim nxënësve.
PJESËT E PC PJESËT E TRUPIT TË NJERIUTMONITORI SYTËSYSTEM UNIT TRURISPEAKERS VESHËTMOUSE DUARKEYBOARD GOJA
Ky ushtrim jo vetëm nxit fantazinë dhe një kuptim të qartë, por e bën më të lehtë mbajtjen mend nga ana e nxënësve e funksioneve që kryejnë pjesët e kompjuterit.
Vlerësimi- Mbështetur në objektivat e përcaktuara për zhvillimin e orës së mësimit, përcaktohen dhe
standartet për vlerësimin e arritjeve.- Shumë mirë do të vlerësohen nxënësit që kanë klasifikuar sakt pjesët e një kompjuteri dhe
kanë dhënë përkufizime të sakta mbi funksionet e tyre.- Mirë do të vlerësohen nxënësit që kanë klasifikuar sakt pjesët e një kompjuteri, por kanë
paqartësi për funksionet që ato kryejnë.- Dobët do të vlerësohe nxënësit që arrijnë t’i identifikojnë pjesët përbërëse të kompjuterit
me ndihmën e mësuesit, ose duke iu referuar materialeve të gatshme.
-
Modele mësimi 17
TEmA: Lidhja dhe bashkëveprimi midis pjesëv kryesore
Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: Laboratori i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të grupojë pajisjet e kompjuterit në pajisje dalëse dhe hyrëse.2. Të shpjegojë dallimin mes një pajijsjeje dalëse dhe një pajisjeje hyrëse. 3. Të tregojë si bashkëveprojnë pjesët e një kompjuteri për të realizuar përdorimin e tij nga
njeriu për qëllime të ndryshme .mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, ProjektorFjalë kyç: Bit (Binary digit) Input/ Output etj
Hapi i parë: Prezantim i njohurive të rejaMësuesi projekton në tabelë me ndihmën e projektorit Sistemin binar.Nxënësi duhet të kuptojë se përdorimi i kufizuar i nr 1 dhe 0, përbën bazë ne sitemit binar mbi të cilin punon kompjuteri.Shembuj të dhënë në tabelë mësuesi mund t’i provojë bashkë me nxënësit për të lehtësuar kuptimin e tyre.Dallimi i koncepteve Input dhe Output.Pajisjet hyrëse shërben për dhënien e të dhënave, kurse përmes pajisjeve dalëse marrim përfundime të caktuara.
Hapi i dytë: Punë e drejtuarTë gjithë nxënësit ftohen të përqëndrohen te tastiera që kanë përpara si dhe te mausi. Meqë edhe në orën e mëparshme është folur për këto dy pajisje, mund të bëhet një riforcim i njohurive.Qëllimi është që duke u nisur nga funskionet që kryejnë nxënësit të përcaktojnë nëse janë pajisje hyrëse apo dalëse.Duke u nisur nga pajisjet e tjera të cilat ndodhen në kabinetin e informatikës vazhdon grupimi i tyre në hyrëse dhe dalëse, si dhe shpjegimi pse bëhet ky klasifikim.Mësuesi mund të zgjedhë printerin ose skanerin dhe të diskutojë me nxënësit si realizohet marrja dhe dhënia e informacionit nga këto pajsije.Për një kuptim të qartë në të dyja rastet veprimtaria treguese duhet të realizohet nga nxënësit në praninë e mësuesit
Hapi i tretë: Kontroll njourishShfrytëzohet minitesti që është përgatitur nga autorët e Informatika 7 në përfundim të këtij mësimi
-
1� Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Llojet e kompjuterave
Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të identifikojë llojet e kompjuterave.2. Të dallojë sipas fushës së përdorimit veçoritë e disa prej llojeve më të përdorshëm të
kompjuterave.3. Të krahasojë llojet e kompjuterave duke analizuar përparësitë dhe mangësitë e secilit lloj mjetet e nevojshme: Modele të ndryshëm kompujerash ,Libri Informatika 7, ProjektorFjalë kyç: Superkompjuter, mikrokompjuter, kompjuter personal, laptop, server etj
Hapi i parë: EvokimNë temën Historiku i kompjuterit nxënësit janë njohur me disa lloje kompjuterash.Mësuesi mund t’i bëjë klasës pyetje të natyrës:a. Në cilin lloj kompjuterash bën pjesë kompjuteri që ju keni në shtëpi?b. Si quhet kompjuteri që i shërben një numri të caktuar kompjuterash në një qendër
interneti etj
Hapi i dytë: Punë e udhëhequrMësuesi nxjerr në tabelë një nxënës dhe i kërkon të ndërtojë një tabelë me llojet më të njohur të kompjuterave
LLOJi PërKuFiZimi KArAKTEriSTiKAT PërPArëSi/mANGëSi
SUPERKOMPJUTER
KANË PËRMASA TË MËDHA, JANË TEPËR
TË fUQISHËM, PËRDOREN PËR
SHËRBIME TË SPECIALIZUARA
VËLLIMI NË RUAJTJE ËSHTË SHUMË I MADH.
MATET ME BYTE
ÇLIROJNË SHUMË NXEHTËSI.
KANË KOSTO SHUMË TË LARTË
MAINfRAIMES
MINIKOMPJUTER
SERVER
WORKSTATION
KOMPJUTER PERSONAL
LAPTOP
Tabela plotësohet në bashkëpunim mes nxënësve dhe mësuesit. Për secilin lloj të kompjuterave mësuesi paraqit edhe modelet e marra nga Interneti.Në mungesë të tyre mund të përdorë pamjet e librit.
Hapi i tretë: DiskutimMësuesi mund t’ju jap nxënësve disa të dhëna për gjeneratat e kompjuterave nga i pari deri në ditët e sotme.
-
Modele mësimi 1�
Pasi i lë të reflektojnë për 7-10 minuta ai kërkon prej tyre të gjejnë ndryshimet nga njëra gjeneratë te tjetra dhe të shpjegojnë se çfarë ndryshimesh kanë ndodhur.Më poshtë po japin tabelën që ju ndihmon të realizoni këtë diskutim
GJENERATAT E KOMPJUTERAVEE PArë E DYTë E TrETë E KATërT E PESTë
Time Frame 1951-1958 1959-1964 1965-1974 1975-1989 1990-2010
Circuit Components
Vacuum Tubes Transistors
Silicon Chips
(Integrated circuits) IC
Silicon Chips (large-scale integrated
circuits) LSI
Silicon Chips (Very Large integrated
circuits)VLSI
Elements per Component 1 1 1-1000 100-500,000 Over 500,000
internal Storage Magnetic DrumMagnetic Cores Cores, IC’s IC’s, LSI’s LSI’s, VLSI’s
memory Capacity 4,000 Bits 32,000bits 128,000bits 100 Million bitsUnlimited
Data inputHard wired Program in computer
Punch cards Keyboard entry
Read programs off Disk
Cdrom, Optical Disk,
Popular computers and
companies
IBM 650 Univac IENIAC
CDCGEIBM
IBMNCR
Honeywell Apple, Xerox, NEC, Packard Bell, Compaq, Other Clones
Detyrë shtëpie: Përshkruani kompjuterin tuaj personal, duke analizuar të dhënat e tij.
-
20 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Programi i kompjuterit, llojet e programeve
Vendi i zhvillimit: KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të identifikojë llojet e programeve dhe mënyrat e shfrytëzimit të tyre.2. Të përshkruajë funksionet që kryejnë programet operative dhe disa prej programeve
aplikative.3. Të tregojë lidhjet që ekzistojnë mes programeve operative dhe atyre aplikative për një
mirëfunksionim të kompjuterit.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, ProjektorFjalë kyç: Programe operative, Programe aplikative etj
Hapi i parë: brainstormingMësuesi hedh në formën e pyetjes: Çfarë është një kompjuterPërgjigjet e mundshme të klasës duhet të përafrojnë idetë e mëposhtme:Pyetja e dytë që mësuesi drejton gjatë kësaj faze shërben për të prezantuar njohuritë e reja: Çfarë duhet të ketë një kompjuter për të kryer të gjitha veprimtaritë e lartëpërmendura?
Hapi i dytë: realizim i kuptimit
Hapi i tretë: Punë e pavarurKontroll njohurish në formën e minitestit.Lidh me shigjetë:mS-DOS Program operativëWord Program aplikativëAutocadPower PointWndows
1. Programi i Sistemit nevojitet për të kontrolluar pjesën më të madhe të funksioneve themelore të kompjuterit, ai qëndron në gjendje pune në kujtesë gjatë gjithë kohës që kompjuteri është në punë
2. Programet zbatues aplikative shërbejnë për të luajtur, për të shkruar tekst(Word), për të bërë tabela dhe llogaritje (Excel) etj
Dallimi: Në kompjuter instalohet një Sistem operativ, por shumë programe aplikative.Sistemi operativ është i domosdoshëm për të instaluar më tej programet aplikative
-
Modele mësimi 21
TEmA: Dallimi ndërmjet programeve operative dhe aplikative
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të shpjegojë rolin e programit të sistemit operativë në raport me programet e tjera
aplikativë.2. Të vërë në dukje të përbashkëtat dhe dallimet e programeve aplikative që ofron pakteta
Microsoft Office.3. Të instalojë lidhjet programe të ndryshme aplikative në kompjuterin personal në përshtatje
me funksionet e tyre.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektormetoda: E/r/r
Hapi i parë: EvokimMësuesi hedh disa pyetje frontale për të gjithë klasën në mënyrë që të rikujtohen dhe përforcohen njohuritë e marra në orët e mëparshme. Ja një grup pyetjesh model:• Përse kur flasim për kompjuterat përmendim dy lloj programesh?• Bëj një klasifikim të programeve të sistemit dhe jep disa detaje nga funskionet që kryejnë.Gjatë pyetjeve frontale mësuesi duhet tu japë mundësinë sa më shumë nxënësve për të shprehur mendimin e tyre.
Hapi i dytë: realizmi i kuptimitNë orën e mëparshme me ndihmën e diagramës mësuesi ka dhënë dallimin mes programeve të shfrytëzimit dhe programeve aplikative.Në këtë orë mësimi, mësuesi duhet të ndalet në dallimet mes vetë programeve aplikativë.Për këtë mund të tërheqë në diskutim nxënësit duke kërkuar të ilustrojnë mendimet e tyre me veprimtari praktike në kompjuter.ftohen dy nxënës të punojnë njëkohësisht me programin Word dhe Excel.Së pari nxënësi duhet të gjejë të përbashkëtat meqë është edhe më e lehtë, por duhet të ndalet edhe tek ata elementë dallues, që e bëjnë të domosdoshëm larminë e programeve.Një dyshe tjetër mund të bëj krahahimin mes Power Point dhe Acess e kështu me rradhë.
Hapi i tretë: ReflektimiKlasa ndahet në grupe (të paktën tri grupe)Duke u nisur nga njohuritë e marra si dhe nga përdorimi praktik i programeve aplikative, secili grup duhet të zgjedhë një program aplikativë dhe të bëjë një përshkrim të shkurtër të tij.Në përfundim të detyrës, një përfaqësues i grupit lexon përshkrimin. Mësuesi bën vlerësimin duke analizuar përgjigjet dhe duke ndrequr gabimet nëse ka.Vlerësimi me notë bëhet duke pasur parasysh kontributin individual të nxënësve në dhënien e përgjigjes në grup.
-
22 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Grupimi, klasifikimi, ruajtja dhe transportimi i programeve
Vendi i zhvillimit:Klasë/ Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1.Të identifikojë elementët që ndihmojnë në ruajtjen e programeve .2.Të përshkruajë mënyrat e ndryshme të ruajtjes dhe transportimit të programeve3.Të përdorë një larmishmëri pajisjsjesh- kujtese për të ruajtur dhe instaluar programe të nevojshme kompjuterike.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Minitestmetoda: E/R/R
Hapi i parë: EvokimMësuesi i drejtohet klasë me pyetje frontale të shkurtëra që lehtësojnë lidhjen me temën e re të mësimita. Si i klasifikojmë programet?b. Cila është lidhja që ekziston mes dy llojeve të programeve?c. Nëse do të shkruanit një letër në Word, ku do ta klasifikonit këtë program?d. Po për të filluar punën në kompjuterin tuaj cilin program shrfytëzoni?
Hapi i dytë: Punë e udhëhequrKjo veprimtari mund të kryhet me ndihmën e një nxënësi i cili ka njohuri më të avancuara se pjesa tjetër e klasë. Në ato raste kur mësuesi nuk ka mundësi të zgjedhë një nxënës të tillë, punon vetë në tabelë duke aktivizuar klasën.Listohen në tabelë disa nga veprimet e paracaktura që kryen kompjuteri kur ndizeta. hetimin e karakteristikave dhe parametrave të punës të pajisjeveqë janë lidhur me të,b. hetimin e sasisë së kujtesës së pashfrytëzuar (të lirë),c. kontrollin nëse kjo kujtesë punon normalishtd.Hapi tjetër i tij është të hetojë praninë e një Program Sistemi (SystemSoftware) dhe ngarkimin e tij në Kujtesën e Punës (RAM).
Hapi i tretë: realizimi i kuptimitPasi ka listuar veprimet dhe ka diskutuar me nxënësit mbi funksionet që kryen Sistemi operativë mësuesi kalon në njohuritët e rejaRendit në tabelë, ose projekton një material të përgatitur më parë të gjithë elementët e mundshëm të ruajtjes së kujtesës me anë të të cilëve kryejmë ruajtjen e programeve ose transportimin e tyre nga një kompjuter tek tjetri.Hard disk-u është pajisje kujtese që mban:a. programet, b. të dhënat, c.dokumentet në kompjuter.-“floppy disk”, CD, CD-rW, DVD, uSb, Flash Drive, Hard Disqet e jashtme.Për secilin prej elementëve të sipërpërmendur mësuesi duhet të japë qartë karkteristikat në mënyrë që nxënësi të bëjë dallimin mes tyre, edhe pse përgjithësisht kryejnë funksione të ngjashme.
-
Modele mësimi 23
Hapi i katërt: ReflektimiMësuesi mund të realizojë një minitest në 5 minutat e fundit të orës së mësimit për të parë se cili është niveli i të kuptuarit të njohurive. Më poshtë po japim modelin që mund të modifikohet në varësi të nivelit të klasës.
Shkruaj emrin e saktë pranë figurës
1 ____________________________________________
2 ____________________________________________
3 ____________________________________________
4 ____________________________________________
5 ____________________________________________
6 ____________________________________________
-
2� Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Hartimi dhe instalimi i programeve.Memorja
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të listojë disa nga gjuhët e programimit që përdoren për hartimin e programeve të
ndryshme si dhe njësitë e matjes së kujtesës së kompjuterit .2. Të përshkruajë funksionimin dhe rëndësinë e memories së kompjuterit.3. Të tregojë dhe të realizojë instalimin e programeve të thjeshta me ndihmën e sistemin
operativë Windows.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, KompjuterFjalë kyç: Gjuhë programimi, Kujtesë pune etj
Hapi i parë: DisktutimPyetja që mësuesi mund t’i drejtojë klasës mund të jetë?• A keni dëgjuar për profesionin e informaticienit programist? Nëse në klasë ka nxënës
të cilët kanë dëshirë t’i përgjigjen pyetjes mësuesi duhet tu japë mundësinë edhe pse përgjigjia mund të jetë e paqartë ose e pasaktë.
• Një pyetje tjetër që mund të nxitë fantazinë e tyre lidhet me njohuritë që kanë në lidhje me faktin se si prodhohen programet e ndryshme që ata shfrytëzojnë.
• Në përfundim të këtij diskutimi mësuesi liston në tabelë disa nga gjuhët e programimit më të përdorshme:
• Algol, fortran, BASIC, COBOL, PASCAL etj
Hapi i dytë: realizimi i kuptimitPër të treguar instalimin e një programi mësuesi duhet të realizojë veprimtari praktike të një instalim të thjeshtë.Duke u mbështetur edhe në materialin teorik të dhënë në librin Informatika 7, mësuesi mund të zgjedhë një CD, psh Encartën, ose me lojëra që ka një skedar Install.ex.Për çdo udhëzim mësuesi tërheqë vëmendjen e nxënësve duke shpjeguar edhe çfarë realizon hapi që ndjekin, pra të synohet të kupturarit, jo thjeshtë përsëritja mekanike e veprimeve.Gjithashtu duhet të demostrojë edhe instalime të thjeshta me anë të kopjimit nga mjeti transportues p.sh nga një flesh.Veprimtaria duhet të përsëritet nga nxënësit. Mësuesi kontrollon sa përqind e nxënësve arritën ta çojnë instalimin deri në fund në mënyrë të sukseshme. Hapi i tretë: Punë e udhëhequrMësuesi drejton pyetjen: Sa MB e ka kujtesën kompjuteri juaj personal?Pëgjigjet mund të jenë të ndryshme.Në ato klasa ku asnjë prej nxënësve nuk ka kompjuter personal, mësuesi mund të shkruajë në tabelë kujtesën e kompjuterave të Laboratorit të Informatikës , p.sh 256 MB.Kuptimin për memorien e kompjuterit mësuesi mund ta japë përmes shëmbujsh praktikë.RAM-in nëse ka mund t’ua tregojë nxënësve ose të përdorë ilustrimet e tekstit.Për një kuptim më të mirë të konceptit të kujtesës mësuesi mund të përdorë krahasime të natyrave të ndryshme, duke u bazuar dhe në moshën e nxënësve. Më poshtë po japim një prej tyre:
-
Modele mësimi 2�
RAM është i ngjashëm me trurin e njeriut: Ai ëhstë plot kur ju jeni duke u përgatitur për një testim dhe “zbrazet “sapo testimi mbaron
Rikujtohen njohuritë mbi 1 dhe 0 që krijojnë njësinë më të vogël matëse me të cilën punon kompjuteri.Listohen njësitë e tjera të kujtesës1 Byte (B) = 8 bit = 23 bit1 Kilobyte ( KB ) = 1 024 byte = 210 byte1 Megabyte ( MB ) = 1 024 Kilobyte = 1 048 576 byte = 220 byte1 Gigabyte ( GB ) = 1 024 Megabyte = 1 073 741 824 byte = 230 byte1 Terabyte ( TB ) = 1 024 Gigabyte = 1 099 511 627 776 byte = 240 byte
Detyrë shtëpie: Zgjidhni një prej gjuhëve të programimit dhe nëpërmje internetit tregoni si ka lindur ajo dhe çfarë programesh janë shkruar me të.
-
26 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Ngarkimi i kompjuterit
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të dallojë programin operativë që ngarkon kompjuterin me të cilin punon.2. Të veçojë elementët që e realizojnë këtë proces.3. Të përshkruajë procedurën e ngarkimit të sistemit operativë që shfrytëzon kompjuteri me
të cilin punon.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektormetoda: E/R/R
Hapi i parë: realizimi i kuptimitMe ndihmën e projektorit mësuesi paraqet me 3-4 Slide në Power Point hapat që ndjekim për ngarkimin e kompjuterit. Duke pasur parasysh se kjo procedurë shpesh realizohet në mënyrë të shpejtë, mësuesi duhet t’i demostrojë sipas listimit të mëposhtëm.Secila prej pikave të listuara duhet të shoqërohet në slide me pamjen përkatëse. Nëse mësuesi nuk e realizon këtë paraqitje në Power Point, mund të shfaq pamjet në formate A4 në Word.1. Shtypim butonin e ndezjes së Monitorit2. Shtypim butonin e ndezjes së Njësisë Qëndrore3. Në Monitor shfaqen disa rreshta me shkrime, që zëvendësohen shpejt me njëri tjetrin. Ky është procesi i vetkontrollit nga programi i rezervuar në ROM.4. Pas kësaj në Monitor shfaqet pamja e Programit të sistemit Operativ që kemi instaluar në kompjuetrin tonë.
Hapi i dytë: Punë e pavarurSecili prej nxënësve në postin e tij të punës duhet të dallojë se çfarë sistemi operativë ka të instaluar kompjuteri.Mësuesi mund t’i testojë nxënësit një nga një, duke shfrytëzuar edhe kompjutera të tjerë p.sh një laptop ku mund të jetë instaluar një tjetër sistem operativë nga ai i kompjuterave të Laboratorit.
Hapi i tretë: Reflektim
a. Sistemi operativ i kompjuterit është _________________________________________________________________
b. Sistemi operativ është gati për punë kur në monitor shfaqen _________________________________________________________________
c. Shkruaj veprimet që bën për të ngarkuar një kompjuter: _________________________________________________________________
-
Modele mësimi 27
TEmA: Programet operativë më të përdorshëm
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të listojë disa nga programet operativë më të përdorshëm.2. Të dallojë programet operativë nga njëri –tjetri bazuar në veçoritë e tyre.3. Të krahasojë programet operative dhe të nxjerrë përfundime mbi përparësitë dhe
mangësitë që ata kanë.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektor, MinitesteFjalë kyç: WINDOWS, UNIX, LINUX, MACINTOSH SYSTEM
Hapi i parë: Pyetje frontaleCili është sistemi operativë që kemi të instaluar në kompjuterat tanë?Po në kompjuterat personalë keni po këtë sistem operativë apoa një tjetër?Pasi janë dhënë përgjigjet e këtyre pyejteve mësuesi i drejtohet klasës për një aktivitet te përbashkët.Të listojmë në tabelë dhe fletore përparësitë që na jep sistemi operativë për punën në kompjuter:• drejtojnë burimet hardware dhe software të kompjuterit;• integrojnë hyrjen në Internet;• janë menduar për të dhënë përshtypjen se ndodhesh përpara një“tavoline pune “ të quajtur:
“desktop”;• objektet e vendosura në desktop quhen “ikona” dhe përfaqësojnë programet që bëjnë
të mundur të shohim, të hapim e të përpunojmë dokumente në “dritaret” përkatëse.
Hapi i dytë: realizimi i kuptimitSistemet OperativëSistemi Windows, Macintosh, Linux, Unix. Bëhet një përshkrim i shkurtër mbi historikun e Windows-it, duke qënë se ngelet një nga sistemet operativë më popullorë.Për sistemet e tjera mësuesi duhet të vërë theksin në specifikat e tyre. P.sh Linux, përdorimi i ndërfaqësit grafik, siguria e lartë nga viruset është një nga përparësitë e tij.
Hapi i tretë: Reflektim - Minitest1. Gjeni në listën e mëposhtme versionet e gabuara të sistemit operativë Windows: Windows
1.0, Windows 3.4, Windows95, Windows 2000, Windows PX, Windows VISTA2. Sistemi i shfrytëzimit _______________________ përdoret shumë si në servera dhe
në Workstations3. Shumë versione të sistemit të shrytëzimit _______________________ funksionojnë
drejtpërdrejt nga disketa apo nga CD-rom dhe nuk kërkojnë që vetë sistemi operativ të instalohet në kompjuter
4. Sistemi operativ ________________________________ dallohet për paraqitjen mendërfaqës grafikë, në formën e dritareve
-
2� Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Sistemi operativë Windows
Vendi i zhvillimit:Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të dallojë variantin e Windows Xp nga Windows Vista.2. Të identifikojë pjesët e desktopit dhë t’i emërtojë ato.3. Të përshkruajë elementët e desktopit duke treguar funksionet e tyre.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektor, MinitesteFjalë kyç: WINDOWS Xp, WINDOWS Vista,Desktopmetoda: E/R/R
Hapi i parë: EvokimCilat janë disa nga versionet e sistemit operativë Windows?Shumë prej kompjuterave në Laboratorët e Informatikës kanë të instaluar versionin Windows Vista.Mësuesi mund të pyesë nxënësit rreth njohurive që ata kanë për këtë sistem operativ.
Hapi i dytë: realizimi i kuptimitMësuesi me ndihmën e projektorit shfaq në Power Point dy paraqitje të Desktopit në variantet Windows Xp dhe Windows Vista.Në ato klasa ku mungon projektori ky dallim mund të bëhet me ndihmën e fotove të librit Informatika 7-të.Meqënse shpeshherë për Desktopin gjejmë përshkrimin si një “window” dritare, mësuesi duhet të bëjë dallimin me sistemin e shfrytëzimit.Nëpërmjet një liste mësuesi prezanton elementët kryesorë në desktop: Ikonat dhe Taskbar-in (Shiriti gjendjes).Duke i zgjedhur një nga një nxënësit renditin në fletoren e punës të gjitha ikonat që gjenden në desktopin e tyre. mësuesi gjithashtu duhet të demostorojë disa nga elementët më tipikë të një faqeje pune. Në këtë plan ditar është marrë si model dritarja e Ikonës My Computer. Ja si paraqitet ajo
Menu Bar
Toolbar
Task pane
Title bar Close button
-
Modele mësimi 2�
Hapi i tretë: ReflektimiDuke u bazuar në njohuritë e marra plotëso vendet e lëna bosh sipas modelit të treguar.
VlerësimiMësuesi vlerëson nxënësit në bazë të përgjigjeve të dhëna dhe pjesëmarrjes gjatë orës së mësimit.
-
30 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Roli i tastierës dhe i mausit
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të shpjegojë rolin e tastierës dhe mausit si pajisje që ndihmojnë në hyrjen e
informacionit.2. Të klasifikojë disa nga komandat, veprimet që mund të kryejë më ndihmën e tastierës dhe
mausit.3. Të përdorë lirshëm e në mënyrë të pavarur tastierën dhe mausin.mjetet e nevojshme: Tastierë, Maus, Projektor, fletë puneTeknika e përdorur: Stuhi mendimi
Hapi i parë: brainstormingMësuesi paraqet me projektor pamjen në të majtë dhe kërkon nga nxënësit të japin disa ide mbi figurënDy janë elementët që nxënësi duhet të shkëputë nga figura: Tastiera dhe MausiTë dy këto pajisje japin komanda të caktuara gjatë punës me kompjuterin
Hapi i dytë: Punë e udhëhequrMësusesi paraqet me anë të tabelës së mëposhtme disa nga teknikat e përdorimit të mausit dhe komandat që realizojmë me ndihmën e tij dhe tastierës
mAuSi TASTiErATreguesKa formën e një shigjete mbi ekrane dhe lëviz me çdo lëvizje të mausit. forma e treguesit të muausit është e ndryshme në varësi të punës që është duke kryer: (p.sh orë rëre, dorë, shigjetë e dyfishtë).
Shigjeta rrezatuese Është një shirit i ndriçuar që tregon se ku jeni duke shkruar. E quajnë ndryshe edhe kursor.
KlikShërben për të zgjedhur një objekt.Shtypni butonin e majtë të mausit me gishtin tregues dhe më pas lëshojeni. Objekti u zgjodh.
Tasti ShiftShtypeni dhe mbajeni të shtypur tastin Shift kur donin që të shkruani një gërmë me kapitale.
TërhiqJu mund të lëvizni një objekt duke e tërhequr atë me ndihmën e mausi. Shtypni butonin e majtë të mausit dhe mbajeni të shtypur derisa ta keni zhvendosur objektin aty ku ju dëshironi.
Tasti EnterPërdoret për të filluar një paragraf të ri.
Klikim i dyfishtëPër të hapur një program në kompjuter kliko në mënyrë të dyfishtë butonin e majtë të mausit mbi ikonën e tij.
Tasti backspacePërdoret për të fshirë gërmat ose numrat përpara shigjetës së kursorit.
Tasta SpacePërdoret për të krijuar hapësirë nga njëra fjalë te tjetra.
-
Modele mësimi 31
Tastet shigjetaKëto shigjeta përdoren në vend të mausit për të lëvizur majën e kusorit në pozicione të ndryshme.
Mësuesi demostron dhe kërkon nga klasa zbatimin e komandave të paraqitura në tabelë. Për realizimin e tyre ai mund të aktivizojë nxënës të ndryshëm pas demostrimit vetjak.
Hapi i tretë: Kontroll njohurish
Plotëso fletën e punës 1. Nëse ju keni majën e shigjetës së mausit mbi një objekt dhe klikoni mbi të me butonin e
majtë ju keni_______________________________________.
2. Klikimi i dyfishtë përdoret për të __________________ një program ose funksion.
3. Nëse doni të shkruanin një shkronjë të madhe shtypnin dhe mbajeni të shtypur_________________________________
4. Nëse jeni duke shkruar diku ________________ju ndihmon për t’ju treguar ku ndodheni
5. ________________________përdoren në vend të mausit për të lëvizur majën e kusorit në pozicione të ndryshme.
-
32 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Menuja Start
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të shfaqë nëpërmjet menusë Start të gjitha programet e instaluara në kompjuter.2. Të hapë dhe mbyll programe të ndryshme pune nëpërmjet menusë Start.3. Të përdorë mënyra të larmishme për hapjen e programeve të punës që përmban menuja
Start.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë punemetoda e përdorur: E/R/R
Hapi i parë: EvokimSi e ngarkojmë sistemin operativë në kompjuterin tonë?Cila është pamja që kemi në kompjuter pasi kemi ngarkuar sistemin operativë?Gjatë orëve të kaluara nxënësit kanë folur mbi pjesët e desktopit dhe janë njohur edhe me Shiritin e gjendjes (Taskbar).Mësuesi u kërkon nxënësve që në Shiritin e gjendjes të gjejnë butonin Start. Duke kaluar në secilin post pune mësuesi kontrollon nëse shigjeta e mausit është pozicionuar mbi buton.
Hapi i dytë: realizimi kuptimitMe ndihmën e projektorit mësuesi demostron se cilat janë komandat që hap butoni Start.Jepen dy variantet e paraqitjes për WindoWs Xp.Në këtë fazë të orës së mësimit rikujtohen njohuritë e marra mbi mënyrën e paraqitjes së emërtimeve të komandave në menunë Start. Ja modeli i mëposhtëm:Pasi nxënësit janë njohur me komandat e menusë Start, mësuesi e vazhdon demostrimin me hapjen e një prej programeve tek All Programs p.sh Microsoft Office, Excel si dhe mbylljen e programit.Gjithashtu demostron edhe përdorimin e komandës Turn Off për të mbyllur kompjuterin.
Hapi i tretë: Veprimtari praktikeNdahet klasa në grupe.Grupi i parë do të hapë me ndihmën e menuse Start, programin Microsoft Word të pakestës Office.Grupi i dytë do të hapë dritaren Windows Explorer po me ndihmën e menusë Start.Të dy grupet duhet të renditin në fletore të gjithë veprimet e kryera për hapjen dhe mbylljen e këtyre programeve dhe dritareve.
-
Modele mësimi 33
Demostrimi bëhet në kompjuter dhe nxënësi mund të ndihmohet nga grupi i punës nëse e ka të nevojshme.
Vlerësimi- Shumë mirë do të vlerësohen nxënësit që në mënyrë të pavarur përdorin menunë Start
për hapjen dhe mbylljen e programve të punës, si dhe kompjuterit.- mirë do të vlerësohen nxënësit që përshkruajnë qartë përdorin e menusë Start, por e
përdorin atë me ndihmën e mësuesit.- Dobët do të vlerësohen nxënësit që vetëm e identifikojnë menunë Start, por paraqesin
vështirësi në përdorimin e saj.
-
3� Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Dritaret e Windows
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të identifikojë elementët e dritares së punës duke bërë krahasimin me dritaret e
programeve të ndryshme.2. Të realizojë manipulime të përmasave të dritares së punës.3. Të punojë me disa dritare pune dhe të klasifikojë elementët kryesorë të tyre.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë pune, MinitestTeknika: Insert
Hapi i parë: insertMesuesi projekton në tabelë 4 pamje të katër dritareve të punës nga katër programe të ndryshme. Në mungesë të projektorit mësuesi mund të punojë me figurat e tekstit të InformatikësU jepet kohë nxënësve të plotësojnë tabelën e teknikës Insert për 5-7 minuta
E di E re E paqartë E di ndryshe
Hapi i dytë: Punë e udhëhequrMësuesi demostron disa nga manipulimet që mund të kryejë me një faqe pune: zvogëlim, zmadhim, hapje dhe mbyllje të saj.Shfaq disa dritare pune njëkohësisht, duke bërë aktive me rradhë secilën prej tyre.Thekson elementin ngjyrë gri – blu si elementë identifikues të gjendjes aktive.Për të bërë më të dukshëm elementët e një faqeje pune mësuesi mund të përgatitë fleta pune ku ka dhënë shpjegime për to dhe i shpërndan në postet e punës së nxënësve.Ja një model.
DritareËshtë një drejtkëndësh që shfaqet në ekran sapo hapin një program të kompjuterit. Në të shfaqen menutë dhe mjetet e programit. Ju mund të hapni disa dritare pune në të njëjtën kohë.
Shiriti titulllitNë pjesën e sipërme të secilës dritare dialoguese dallohet një shirit blu.Në këtë shirit është shkruar emri i programit që përfaqëson kjo dritare dialoguese
Shiriti menusëPërmban një rresht komandash (file, Edit, View, etj.).Duke klikuar në njërën prej tyre shfaqen komanda të tjera.
AshensorëtTë dy ashensorë ju lejojnë të lëvizni në ato pjesë të dritares që nuk i shihni në momentin e punës.
mbyll dritarenButoni me shenjën “X” shërben për të dalë nga dritarja e punës.
-
Modele mësimi 3�
Hapi i tretë: Reflektim - Minitest
1. Si hapet një dritare pune?
2. Pjesët përbërëse të një dritareje pune janë: _________________________________________________________________
3. Si mbyllet dritarja e punës? _________________________________________________________________
-
36 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Windows Explorer
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të listojë disa nga funksionet e Windows Explorer.2. Të përshkruajë krijimin e një dosjeje, skedari dhe të bëjë dallimin mes tyre3. Të krijojë një arkivë vetjake me dosje e skedarë sipas modelit të tekstit.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë puneFjalë kyç: Dosje, SkedarëTeknika: Punë praktike
Hapi i parë: bashkëbisedimMësuesi projekton këto dy situata për të nxitur bashkëbisedimin me nxënësit për mënyrën sesi ata duhet të organizojnë punën e tyre në kompjuter.Cila prej situatave ju duket më e përshtatshme për organizimin e dokumentave?Jepni argumentin tuaj pro ose kundër.
Imagjinoni të gjeni dokumentin që ju duhet mes qindra të tillëve
Hapi i dytë: realizimi i kuptimit1. Mësuesin bën dallimin mes konceptit skedarë (një ose disa) dhe dosje (që shërben për të
ruajtur skedarët)2. Jepet sipas modelit të teksit Informatika 7 krijimi i një Arkive me një diagramë hierarkikeD:/Arkiva/Punime në Word/Punime në Excel/Foto/muzikë3. Menaxhimi i dosjeve/skedarëve me ndihmën e Windows Explorera. Krijimi dosjeve/skedarëveb. Kërkimi skedarëvec. Kopjimi, Zhvendosja, Riemërtimi dhe fshirja e dosjeve/skedarëve
Hapi i tretë: Punë praktikeKlasa ndahet në grupe sipas niveleve.Nxënësit e dobët duhet të krijojnë një dosje ose skedarë në rrënjën C ose D nëse kompjuteri është i particionura dhe ta emërtojnë Prova.Nxënësit e nivelit mesatar duhet të krijojnë një dosje me emertesën Prova dhe brenda saj dy skedarë me emertesën Prova 1 dhe Prova 2. Skedarin Prova 2 duhet ta zhvendosin në një dosje të re.Nxënësit e nivelit të lartë duhet të krijojnë Arkivën sipas modelit të dhënë në orën e mësimit.Vlerësimi bëhet duke pasur parasysh nivelin e detyrës së dhënë dhe shkallën e pjesëmarrjes së nxënësit gjatë procesit mësimor.
-
Modele mësimi 37
TEmA: Kalimi dosjes dhe skedarit në My Documents
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të identifikojë elementët e dritares My Documents dhe të listojë hapat që ndiqen për
krijimin e dosjes dhe skedarëve në My Documents.2. Të krijojë në mënyrë të pavarur dhe ta emërtojë një dosje në My Documents3. Të kryejë manipulime sipas fantazisë me dosjet e krijuara në Arkivën e My Documentsmjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë punemetoda: E/R/R
Hapi i parë: EvokimMe pjesëmarrjen e një grupi nxënësish rikujtohen njohuritë e marra mbi krijimin e dosjeve.Bëhet listimi i të gjitha komandave që zbatojmë në tabelë.Pyeten nxënësit për vështirësitë që mund të kenë në zbatimin dhe kuptimin e komandave të cakturara.
Hapi i dytë: Veprimtari praktike e drejtuarMe ndihmën e projektorit mësuesi paraqet në tabelë dritaren My DocumentsTë gjithë nxënësit duhet të pozicionohen në dosjen me të njëjtin emër.Qëllimi i kësaj veprimtarie është krijimi i dosjes Arkiva.Përveç demostrimit praktik mësuesi mund të shpërndajë fletëpune për grupe nxënësish ku jepen hapat që do të ndjekin.Një mënyrë tjetër është paraqitja e rradhës së punës në tabelë. Ja çfarë mund të përmbajë fleta ndihëse:1. Në menunë e komandave, me klik
hapim grupin File. Kur zhvendosemi te New, në menunë djathtas që hapet, pozicionohemi dhe japim klik te Folder.
2. Me të dhënë këtë komandë, në pjesën e djathtë, ku janë rreshtuar vendoset shenja e dosjes së re dhe një kuadrat, emrat e dosjeve dhe skedarëve të my Documents, në fund ku është shkruar New Folder, e përzgjedhur dhe me shënjues që pulson.
3. Nga tastiera, shkruajmë Arkiva. Automatikisht, me të filluar të shkruajmë nga tastiera, emërtimi New Folder prishet.
4. Japim klik kudo në fushë, ose Enter dhe dosja e re u krijua.
Hapi i tretë: ReflektimPasi ka kontrolluar nëse në të gjithë postet e punës është krijuar dosja Arkiva në My Documents, mësuesi mund të aktivizojë një nga nxënësit e nivelit të lartë, të demostrojë manipulimet që kë kryer me këtë dosje si: riemërtimi Klasa 7, shtimi i nëndosjeve, skedarëve etj.Mësuesi bën vlerësimin për punën duke e motivuar me veprimtaritë dhe cilësinë e kryerjes së tyre nga nxënësit.
-
3� Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Programet aplikativë në Windows. Elementët e përbashkët dhe dallues ndërmjet programeve
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësKoha e zhvillimit: 2 orëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1.Të identifikojë disa nga programet aplikativë në Windows.2.Të përshkruajë elementët kryesorë të faqes së punës në disa prej programe aplikativë.3. Të bëjë dallimin mes programeve të ndryshëm aplikativë.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, fletë pune, Projektormetoda: E/R/R
Hapi i parë: insertNëpërmjet punës se pavarur në kompjuter mësuesi jep detyrë që nxënësit të gjejnë se çfarë programesh aplikativë kanë të instaluar. Klasa ndahet në dy grupe.Grupit të parë i jepet si orientim që të punojnë me butonit Start→All Programs→Accessoires, kurse grupi tjetër të punojë me Start →All Programs→MicroSoft Office.Koha e realizimit të kësaj veprimtarie është 5-7 minuta. Në përfundim të saj nga një përfaqësues i grupit ngrihet në tabelë dhe liston programet aplikativë që kanë gjetur në listë.Mësuesi jep shpjegime për funksionet dhe çfarë realizojmë me secilin prej këtyre programeve.
Hapi i dytë: Punë e drejtuar- 45 minutaMësuesi projekton në tabelë disa faqe pune të programeve të ndryshme p.sh Paint, Word Pad, Microsoft Word, Excel etj.Edhe në orët e mëparshme nxënësit kanë marrë njohuri mbi faqen e punës.Dhënie e njohurive të reja duhet të konceptohet që nxënësi nëpërmjet krahasimit të nxjerrë vetë përfundime mbi faktin se çfarë elementësh kanë të përbashkët këto faqe pune dhe ku ndryshojnë ato.
Të përbashkëtat1. Të katër programet kanë shiritin e titullit.2. Të katër programet në të djathtë të shiritit të titullit kanë tre butonate menaxhimit të
dritares (zvogëlim, zmadhim, mbyllje).3. Të katër programet kanë shirirtin e menusë së grupeve të komandave, që fillon me File
(skedar) dhe kanë dhe grupe të njëjtë komandash si Edit, Help etj..4. Të katër programet kanë Toolbar me mjete pune.5. Të katër programet kanë Shiritin e Gjendjes në fund.6. Të katër programet kanë ashensorët e lëvizjes.Dallimet1. Fushat e punës: Në Paint për të vizatuar dhe shkruar, në WordPad dhe Word fletë e bardhë
për të shkruar, në Excel për të krijuar tabela.2. Në shiritin e menusë së grupeve të komandave ka grupe specifikë komndash si Color te
Paint, nuk është në programet e tjera, ose Data tek Excel nuk është në programet e tjera.3. Në Toolbaret e katër programeve shohim butona me simbolika të ndryshme
-
Modele mësimi 3�
Hapi i tretë: Punë e pavarurSecili prej nxënësve prej nxënësve duhet të zgjedhë një prej programeve aplikativë për të cilët u fol në pjesën e dytë të orës së mësimit dhe në mënyrë të pavarur në fletoren e punës duhet të renditë se cilat janë elementët kryesorë të faqes së punës
Vlerësimi: Mësuesi i vlerëson nxënësit sipas arritjeve të tyre duke u bazuar edhe në nivelin e objektivave të parashikuara për orën e mësimit.- Nëse detyra pasqyron realizimin në masën mbi 90% të arritjeve të parashikuara në
objektivin e nivelit të lartë atëherë nxënësi vlerësohet me 9-10-të.- Nëse nxënësi ka realizuar mbi 80% të arritjeve të objektivit të nivelit të mesëm realizohet
me 7-8.- Kur nxënësi realizon mbi 70% të arritjeve të objektivit të nivelit të ulët vlerësohet me
notat 5-6.- Nxënësi vlerësohet me notë negative kur nuk merr pjesë në orën e mësimit në asnjë fazë
dhe demostron një nivel arritjesh të objektivave në 25%.Cila
-
�0 Libër mësuesi Informatika 7
TEmA: Përdorimi i tastierës në programet e shkrimit
Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësKoha e zhvillimit: 2 orëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të dallojë blloqet kryesore të tastave.2. Të provojë funksionet e disa tastave dhe grup tastave të tastierës.3. Të kryejë manipulime me tekstin si kopjim/zhvendosje me ndihmën e tastierës.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, fletë pune, Projektormetoda: E/R/R
Hapi i parë: Punë e udhëhequr-45 minU kërkohet nxënësve të hapin programin Word PadPasi nxënësit e kanë të hapur u jepet detyrë që duke përdorur disa taste të shkruajnë një tekst të shkurtër, pa i kushtuar rëndësi përdorimit të shkronjës së madhe apo hapësirës mes fjalëve dhe rreshtave. Në këtë mënyrë nxënësi do të bëjë krahasimin në përfundim të kryerjes së manipulimeve me ndihmën e mësuesit.Tastat e përdoura duhet të jenë: Enter: Tab: Caps Lock: Shift: backspace, DeletePër të ndihuar nxënësit mësuesi projekton në tabelë një tastierë, ku tastat që do të përdoren të jenë të ngjyrosur dukshëm në raport me tastet e tjera.Për çdo manipulim që do të kryejnë nxënësit duhet të shënojnë në fletën e punës ndryshimet që pësoi teksti.
Hapi i dytë: Veprimtari praktike Ju jepet detyrë nxënësve të punojnë me blloqet e tastave.1. Tregoni si zhvendoset kursori kur përdornin bllokun e
shigjetave.2. Identifikoni në tastierën tuaj bllokun e tastave numerikë.
Çfarë të veçante ka ky bllok?3. Pasi të provoni në tastierë përshkruani çfarë funksionesh
kyejnë tastat e këtij bolloku.
Hapi i tretë: realizimi i kuptimitNjë nga synimet e këtij dy orëshi pune me tastierën është kryejrja e disa manipulimev si kopjimi, apo zhvendosja e një teksti.Një prej punëve të nxënësve zgjidhet për demostrim.Mësuesi selekton tekstin që do të kopjojë dhe jep komandën Copy. Kjo procedurë shkruhet në tabelë, kurse të gjithë nxënësit e përsëritin në kompjuterat e tyre.Duke u nisur nga fakti që kjo orë mësimi ju kushtohet njohurive mbi përdorimin e tastierës mësuesi demostron edhe një mënyrë tjetër: duke shtypur tastat Ctrl (e mbajmë shtypur) + C (godasim mbi tastën C)Për të kryer veprimin e kundërt fshirjen e një teksti mësuesi i njeh nxënësit me komandën Cut, duke shpjeguar se rruga që ndiqet është e njëjta dhe ndjek realizimin e saj nga nxënësit. Nga tastiera komanda është duke shtypur tastat Ctrl + X.Rruga tjetër është me komandën Paste që e gjejmë tek Edit.
-
Modele mësimi �1
TEmA: Krijimi i skedarit në disa programe aplikativë
Vendi i zhvillimit:Laboratori i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të dallojë skedarët e krijuar në programe të ndryshme.2. Të përshkruajë krijimin e një skedari.3. Të tregojë ndryshimet mes skedarëve që u përkasin programeve të ndryshëm aplikativëmjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7metoda: E/R/R
Hapi i parë: EvokimGjatë orës së mëparshme nxënësit kanë punuar në programin Word Pad.Nëpërmjet disa pyejtjeve frontale si: Për çfarë shërben programi Word Pad? Ç’do të thotë të krijosh një skedar? Bëhet një rikujtim i shpejtë i njohurive.
Hapi i dytë: Punë e dre