Jaarverslag 2014Sustaining value from Dutch oil and gas
Kennis delen• Nieuwe kansen vermarkten• Innovatie• Advies aan EZ
Investeren
Kernactiviteit
Kennis ontwikkelen Kennis toepassen Maatschappelijke effecten
Input Output
Kennis Impact
Ontwikkeling van winbare olie- en gasreserves
Studeren op aangeboorde olie- en gasvoorraden
Economie• Opbrengsten/welvaart• Werkgelegenheid• Economische activiteit
Energievoorziening• Voorzieningszekerheid• Leveringszekerheid
InvesterenIn projecten
Sturing door feedback en interactie
NOV management• Technische, commerciële, juridische en business informatie samenbrengen• Aansturing van deelnemingen• Advisering• Kennisuitwisseling Milieu
• Omgevingseffecten• Broeikasgas emissies
Optimalisering van productie van
olie- en gasreserves
Exploratie van mogelijke olie- en gasvoorkomens
Investerenin projecten Feedback
Kennis Effecten
Waarde creatieRoadmaps
• Investeren in nieuwe kennis, analyses en instrumenten• Leren uit operationele activiteiten• Inzicht in kansen voor nieuwe ontwikkeling
Businessmodel
Kennis delen• Nieuwe kansen vermarkten• Innovatie• Advies aan EZ
Investeren
Kernactiviteit
Kennis ontwikkelen Kennis toepassen Maatschappelijke effecten
Input Output
Kennis Impact
Ontwikkeling van winbare olie- en gasreserves
Studeren op aangeboorde olie- en gasvoorraden
Economie• Opbrengsten/welvaart• Werkgelegenheid• Economische activiteit
Energievoorziening• Voorzieningszekerheid• Leveringszekerheid
InvesterenIn projecten
Sturing door feedback en interactie
NOV management• Technische, commerciële, juridische en business informatie samenbrengen• Aansturing van deelnemingen• Advisering• Kennisuitwisseling Milieu
• Omgevingseffecten• Broeikasgas emissies
Optimalisering van productie van
olie- en gasreserves
Exploratie van mogelijke olie- en gasvoorkomens
Investerenin projecten Feedback
Kennis Effecten
Waarde creatieRoadmaps
• Investeren in nieuwe kennis, analyses en instrumenten• Leren uit operationele activiteiten• Inzicht in kansen voor nieuwe ontwikkeling
Kerncijfers
HOOFDZAKEN IN CIJFERS 2014 2013
aantal participaties 203 201
waarvan exploratie 55 56
afzet EBN-aandeel (mrd. Nm3) 27 32
omzet 6.598 8.809
nettoresultaat 1.614 2.327
afdrachten aan de Staat 4.874 7.187
investeringen 765 652
afschrijvingen 595 652
SOCIAAL 2014 2013
aantal medewerkers 77 73
ziekteverzuim 2,3% 2,9%
MILIEU 2014 2013
CO2 emissie 787 Kton 769 Kton
methaanemissie 5,8 Kton 6,6 Kton
energieverbruik 20,3 PJ 17,9 PJ
Inhoudsopgave
Voorwoord 2
Over EBN 6
Profiel 6
Organisatiestructuur 7
Businessmodel 10
Deolie-engasketen 12
Levenscyclusolie-ofgasveld 13
Onzebelanghebbenden 14
Belangrijksteresultatenin2014 15
Verslag van de directie 18
Visieenmissie 19
Strategie 20
Activiteitenplannenopbasisvantechnologiebeleid 21
Overigeaandachtsgebieden 26
Algemeneenmaatschappelijkeontwikkelingen 26
Resultaten2014 29
DemensenvanEBN 39
Vooruitzichtenenactieplannen2015 42
Verslag van de raad van commissarissen 46
Corporate Governance 58
Integriteit 62
Risicomanagement 63
Bijlagen 68
Overditverslag 68
Materialiteitsmatrix 72
Jaarrekening 74
Kerncijfers 116
Verklarende woordenlijst 118
Voorwoord
2
Dewoeligetijdenwaarinweeenjaargeleden
verkeerden,zijnnognietvoorbij.Integendeel.
Dewoordengasengaswinningliggenvoorinde
mond,meestalmeerinnegatievedaninpositievezin.
Dediscussieoverhetmeestverantwoordeproduc-
tieniveauuithetGroningenveldgaatonverminderd
verder.Terechtmakendebewonerszichzorgenover
hunveiligheidenoverhunhuizen.Terechtvragenzij
deoverheidenNAMmeerinspanningteleverenom
hunproblemenoptelossen.
Wemoetenallesopalleszettenomdesituatievoor
deGroningersteverbeteren.Hetschadeherstel
moetmetgrotevoortvarendheidwordenaangepakt
endehuizenmoetenwordenversterkt.Hetiseen
enormeopgaveallesopkortetermijnaantepakken:
20.000schademeldingenin2014,watneerkomtop
gemiddeld60perdag,werkjenietzomaarevenweg.
Hetbesteisnatuurlijkombevingentevoorkomen
ofinelkgevalhetaantalaanzienlijkteverminderen.
Erwordtnuonderzochtwatdemeestoptimale
maatregelenzijn,maarmededoordecomplexiteit
vanhetGroningenveldzalditenigetijdvergen.
DeministervanEconomischeZakenheeftvoorhet
Groningenveldeenproductieplafondingesteldom
inelkgevaldefrequentievandeaardbevingente
reduceren.Doorditplafondisin2014aanzienlijk
mindergasgewonnendaninhetjaarervoor:
42,3miljardNm3tenopzichtevan54miljardNm3
in2013.Begin2015ishetplafondmetnogeens
3,1miljardNm3verlaagd.EBNonderschrijftdeze
aanpak.Wezijnonsterdegebewustvandezorgen
dieerlevenindemaatschappij.
Doordeproblemendiezijnveroorzaakt,roeptde
winningvanhetproductgasbijveelmensennega-
tieveassociatiesop.
Hetcomfortenhetgemakleiddentoteenonbespro-
kenimago,maardoordeontwikkelingeninbinnen-
enbuitenlandkalftditsteedsverderaf.
Willenwedatgas(weer)maatschappelijkwordt
geaccepteerd,danisookgoedevoorlichtingeen
absolutenoodzaak.Behalvedetechnologische
uitdagingomhetbeschikbaregasopeenveiligeen
duurzamemaniertewinnen,ligtjuisthierookeen
uitdagingvooronsenonzeketenpartners.Terwijler
ongelooflijkveelkennisbeschikbaaris,zijnweertot
nutoeonvoldoendeingeslaagddiekennistedelen
metdeconsumentenanderedoelgroepen.Wezijn
nietduidelijkgeweestoverwatwepreciesdoen,niet
overdecomplexiteitvandeondergrond,nietoverde
gevarenenderisico's,enevenminoverdeuitdagin-
genwaarwemeetemakenhebben,ofonzezorg
voorveiligheidenvoorhetmilieu.Wewillenmeer
transparantiebiedenendatkunnenwealleenals
weindesectordekrachtenbundelen.
Naarverwachtingzaldekomendejarendus
beduidendmindergasuithetGroningenveldworden
gewonnen.Dieafnamekannietwordengecompen-
seerddoorhetgasuitdekleinevelden.Deproductie
uitdezeveldenneemtgestaagaf;opditmoment
zijnwealleennoginstaatdeteruggangzolangzaam
mogelijktelatenverlopen.Hetwinnenvangas
wordttechnischgeziensteedsuitdagenderen
ookkostbaarder.
Hetvergtdebereidheidvanolie-engasmaat-
schappijenomteblijveninvestereninNederland.
Intijdenwaarindeolieprijzenmeerdangehalveerd
zijn,ligtdatnietaltijdvoordehand.Erisminder
investeringsruimteendeolie-engasmaatschappijen
kunnenhungeldmaaréénkeeruitgeven.
3
TochliggenernogvoldoendekanseninNederland,
zoweloplandalsopdeNoordzee,zolerendiverse
studiesons.Verborgenjuweeltjesdiemetnieuwe
techniekenvaakverantwoordenzeerrendabel
teontwikkelenzijn.
Inhetafgelopenjaarhebbenwesamenmetonze
operatorsweervolopgeïnvesteerdinhetzoeken
naarnieuweveldenopzeeenoplandenhetin
productiebrengendaarvan.Ruim60procentvan
alleopsporings-enevaluatieputtenwassuccesvol:
wekondenhiermeeweerachtkleineveldenaan
onzeportfoliotoevoegen.Ditisnietgenoegom
deteruglopendeproductieuitkleineveldente
compenseren.Ookzijnzesnieuwegasveldenen
éénnieuwolieveldinproductiegenomen.Tenslotte,
deuitbreidingvandeNorg-gasopslagisindecember
afgerondendebouwvandeBergermeer-gasopslag
bevindtzichindeafrondendefase.Beidegasop-
slagenzijnnodigomNederlandvanvoldoendegas
tevoorzienalsdevraaghoogis.
Gasisdeafgelopen50jaarbelangrijkgeweestvoor
Nederlandenzaldatdekomendedecenniaook
blijven.Wellichtnietvanuitdetraditioneleopvatting
waaringasalsallesomvattendeoplossingwerd
gezienvoordeenergievoorziening(gasbydefault),
maarmeeralssmeermiddelbijdetransitienaar
eenduurzaamenergiesysteem(gasbydesign).
Gasblijftdekomendedecenniadanookeenuiterst
belangrijkeplaatsinnemenindeenergiemix.
Alsbetrouwbareenflexibeleenergiebronvervult
heteenwaardevollerol.Wantgasisessentieelom
deovergangnaareenmeerduurzameenergievoor-
zieningtegenacceptabelekostenmogelijktemaken.
Ookmetditverslagtrachtenwenogbeterinzich-
telijktemakenwatEBNpreciesdoetenwelkerol
wijhebbenindeketenvanopsporingtotwinning
enleveringvangasenolie.Enwelkeniet-financiële
aspectendaaraankleven.Indatkaderhebbenwe
metenkelevanonzebelangrijkstegesprekspartners
overlegdofenzojahoewetoteengezamenlijk
duurzaamheidsplankunnenkomen.Enhoeweover
dieduurzameprestatiesalsketenpartnersverant-
woordingkunnenafleggenaanonzebelanghebben-
den.Internhebbenwegeanalyseerdwelkemateriële
onderwerpenvanbelangzijnvooronsenonze
belanghebbenden.Dieanalyseligtaandebasisvan
ditverslag.
Enkelevandieonderwerpenbetreffenonzemede-
werkers:hunwelzijnenhunontplooiing.Wezijneen
kleineorganisatie,maarwestaansamenvoorgrote
uitdagingen.Demaatschappelijkerelevantievan
onswerkvindenonzemedewerkersbelangrijk.Uit
deinterviewsmetzesEBN’ersdieinditverslagzijn
opgenomen,blijktdathetleverenvaneenbijdrage
aanhetNederlandseenergieklimaateenvanhun
grotedrijfverenis.EBNwilmeerdoendanfinancieel
investereninopsporingenwinning;EBNwilvoorde
partnersindeindustrieeenexpertisecentrumzijn
datheelgerichtinvesteertinkennis.Ditisvooronze
medewerkerseenbelangrijkeredenomvoorEBNte
kiezen.Nietvoornietshebbenwealsthemavoordit
verslag‘DemedewerkersvanEBN’gekozen.In2014
zijnweuitgeroepentoteen‘Greatworkplace',deze
titeldragenwemetgepastetrotsendiewillenwe
ookdekomendejarenblijvendragen.
Deuitdagingendievooronsliggen,pakkenweop.
Samenwerkinginonzesectorisdaarvooressentieel.
Openheidvanzakeneveneens.Wehopenmetdit
verslageenbijdrageteleverenaanhetherstelvan
vertrouweningasengaswinning.
Jan Dirk Bokhoven
4
Jan Dirk Bokhoven
5
Over EBN
ProfielEBNB.V.isactiefbetrokkenbijhetopsporen,
produceren,opslaanenverhandelenvangasenolie.
EBNiseenstaatsdeelneming,waarvan100procent
vandeaandeleninhandenzijnvandeNederlandse
Staatendiewordenbeheerddoorhetministerievan
EconomischeZaken.EZisookhetbeleidsverant-
woordelijkedepartement.
EBNsteltdeopbrengstendoorolie-engaswinning
voorNederlandvoordetoekomstzoveelmogelijk
zeker.Hetisdaarnaastonzetaakdeministervan
EconomischeZakenteadviserenoverhetmijnbouw-
klimaat.Wijstimulerenactiviteitenophetgebiedvan
opsporing,ontwikkelingenproductiedoornationale
eninternationaleolie-engasmaatschappijen.EBN
investeertmetbelangenvantussende40en50
procent,faciliteertendeeltkennis.
Naastbelangeninolie-engasactiviteitenheeft
EBNbelangeningasverzamelleidingenopzee,
ondergrondsegasopslagenoplandeneenbelang
van40procentinGasTerraB.V.,groothandelsmaat-
schappijinaardgas.
DerechtsvoorgangervanEBNisDSMAardgas
B.V.,opgerichtin1973.Toteind2005werdEBN
aangestuurddoorDSMenwasderaadvanbestuur
vanDSMverantwoordelijkvoordegangvanzaken
bijEBN.Sinds2006heeftEBNeeneigenbestuur
meteenonafhankelijkeraadvancommissarissen.
DewinstdraagtEBNvolledigafaandeNederlandse
Staat.DeinkomstenenbelastingendieEBN
afdraagt,bedragenongeveerdehelftvandetotale
gasbaten,eenbelangrijkeinkomstenbronvoor
Nederland.In2014bedragendetotaleaardgas-
batenongeveerEUR10,3miljard,watgelijkstaat
aanruimEUR600perhoofdvandebevolking.EBN
draagthierEUR4,9miljardaanbij.Degasindustrie
draagtbijaandewerkgelegenheidinNederland,met
ruim16.000directeenindirectearbeidsplaatsen.
6
OrganisatiestructuurEBNvormtindeuitvoeringvanolie-engasactivi-
teiteneenbelangrijkeschakeltussendeolie-en
gasmarktendeoverheid.EBNheeft,ofontwikkelt
viaonderzoek,veelkennisoverdeopsporingen
winningvanolie-engasveldenoplandenopzee.
Dezekenniskomtmetnamesamenbinnende
afdelingTechnology.AssetManagementfungeert
alsaanspreekpuntvooronzezakenpartners.
Dezeafdelingbehartigtenstuurtdebelangeninde
deelnemingen.Financeisverantwoordelijkvoor
definanciëlegangvanzakenbinnenEBN.
Daarnaastbeheertdezeafdelingdegeldstromen.
Eenteammetvierdirectieledenfunctioneertvanuit
eengezamenlijkeverantwoordelijkheid.Eriseen
taakverdelingnaarfunctionelegebieden:deDirector
AssetManagement,deDirectorTechnologyende
DirectorFinance,ondervoorzitterschapvande
CEO.DeCEOisdeenigestatutairbestuurder.
CEO
Legal
CommercialDepartment
HR
Communicationsand Public Affairs
OfficeManagement
AssetGroups
GasTerra
BusinessDevelopment
AssetSupport
Production and Infrastructure
Exploration
Expertise
BusinessControl
Accounting& Reporting
Treasury
ICT
Director AssetManagement
DirectorTechnology
DirectorFinance
Organisatiestructuur
7
“Een unieke combinatie van complex werk en maatschappelijke relevantie”
‘Eerlijk gezegd wist ik voordat ik solliciteerde niet van het bestaan van EBN. Sterker nog,
ik wist niet eens dat de Nederlandse Staat deelnam aan gaswinning. Pas toen ik hier werkte,
werd de enorme omvang van de portfolio me duidelijk. EBN geeft je de ruimte om te excelleren.
Ik ben in 2009 gestart als Commercial Advisor en heb anderhalf jaar geleden de overstap
gemaakt naar Business Control omdat ik nog dichter bij onze core business wilde werken.
Inmijnrolzorgikvooroptimaalfinancieelinzicht
indeprestatiesvandeinvesteringenopland.Van
jaarlijksebudgettentotmaandelijksinzichtinde
prestatiesvanEBNendeoperators,kostenversus
budgetentoegevoegdewaarde.Opniveauvandeel-
nemingen,maarookperoperator,enalsdesituatie
eromvraagttothetniveauvanproductie-installaties.
Desamenwerkingmetdecollega’svandeafdeling
Accounting&Reportingisdaarbijessentieel.
Wijgebruikenhundatavooronzeanalyses,zijzijn
voordeinterpretatievandecijfersdeelsafhankelijk
vanonzekennisvandebusiness.
Wezijneenorganisatievanvakspecialisten.
Defocusligtopdeinhoud,iedereenwerktvanuit
zijneigenvakgebiedaanhetzelfdedoel.Dieinhou-
delijkegedrevenheidzorgtvooreenbedrijfscultuur
waarikmeprettigbijvoel.Bovendienspreektde
combinatievancomplexwerkenmaatschappelijke
relevantiemeenormaan.Webestaannietvoor
onszelf,maarvoordesamenleving,deStaat,en
voordepartijenwaarmeewesamenwerken:de
vergunninghouderseninhetbijzonderdeoperators.
Dankzijonzepositiebeschikkenweovereenenorme
hoeveelheidkennis.Wijkijkenimmersoverlicentie-
grenzenheenenkennenallebestpracticesuitde
sector.MetdiekennispositieindeNederlandse
gas-enoliesectorkunnenwijwaardetoevoegen
dooronzepartnerstehelpenoptimaaltepresteren.
Datdoenweondermeerdooractiefmeetedenken,
kennistedelenenzonodigalternatieveoplossingen
aantereiken.Dejuisteanalysesopbasisvanalonze
datazijneenkrachtig,overtuigendinstrumentwaar
westeedsdoelmatigergebruikvanwetentemaken.
Inmijnfunctiewerkikinhethartvandebusinessen
datiswatikhetliefstedoe.’
8
Edmund Wellenstein
Business Controller
9
Businessmodel EBNneemtdeelin203samenwerkingsverbanden
endeelnemingengerichtopopsporingen/of
winningvanolieengasinNederland,zowelop
zeealsopland.
Kennis ontwikkelen
Waardecreatievindtplaatsdoorstudiestedoen
naarmogelijkenieuwevindplaatsenvangasenolie
enmetonderzoeksprojectennaarnieuwetechnolo-
gieën.Ooklerenwevandeexploratie-enwinnings-
activiteiteninonzesamenwerkingsverbanden.
Dezestudiesenonderzoekenzijnessentiële
bouwstenenvanonsbedrijfsmodel.
Kennis toepassen
Dekennisdieweopdoen,delenwemetdemarkt
enonzeaandeelhouder.Wemakennieuwekansen
inzichtelijkensturenactiefoponderzoekenontwik-
kelingindesector.
Deinvesteringendiewijdoeninkennisontwikkeling
enonderzoekmondenuitininvesteringendieerop
gerichtzijnomdeNederlandseondergrondverant-
woordenoptimaaltebenutten.
Investeren
AangezienEBNnietzelfgas-ofolievoorkomens
uitnut–datwilzeggendatwegeenuitvoerende
takenhebben–zijnweafhankelijkvaninvesterings-
voorstellenvanvergunninghoudersinsamenwer-
kingsverbanden.ZodradeministervanEconomische
Zakeneenvergunningheeftverleendvooropsporing
ofwinning,krijgtEBNtegenwoordiginderegeleen
belangvan40procent.
Deinvesteringeninopsporinghebbentotdoel
inzichttekrijgenindeaanwezigheidenprodu-
ceerbaarheidvanolieengas.ZoinvesteertEBNin
seismischonderzoekbijhetopsporenvankansrijke
structureneninproefboringenomaanwezigheid
Kennis delen• Nieuwe kansen vermarkten• Innovatie• Advies aan EZ
Investeren
Kernactiviteit
Kennis ontwikkelen Kennis toepassen Maatschappelijke effecten
Input Output
Kennis Impact
Ontwikkeling van winbare olie- en gasreserves
Studeren op aangeboorde olie- en gasvoorraden
Economie• Opbrengsten/welvaart• Werkgelegenheid• Economische activiteit
Energievoorziening• Voorzieningszekerheid• Leveringszekerheid
InvesterenIn projecten
Sturing door feedback en interactie
NOV management• Technische, commerciële, juridische en business informatie samenbrengen• Aansturing van deelnemingen• Advisering• Kennisuitwisseling Milieu
• Omgevingseffecten• Broeikasgas emissies
Optimalisering van productie van
olie- en gasreserves
Exploratie van mogelijke olie- en gasvoorkomens
Investerenin projecten Feedback
Kennis Effecten
Waarde creatieRoadmaps
• Investeren in nieuwe kennis, analyses en instrumenten• Leren uit operationele activiteiten• Inzicht in kansen voor nieuwe ontwikkeling
Businessmodel
Op de omslag van ons verslag staat een vergrote weergave van het businessmodel.
10
vanolieofgasaantetonen.Rendabelevoorkomens
brengenonzepartnerssamenmetonstotontwik-
keling.Weinvestereninboringenenaanlegvan
productiefaciliteitenenpijpleidinginfrastructuurmet
alsdoeleenolie-ofgasvelduiteindelijkteontsluiten
enhetgasofolieopdemarktteverkopen.
Indezeketenontstaankenniseneconomische
waarde.Erzijnookmaatschappelijkeeffecten.
Maatschappelijke effecten
Operationeleentechnologischekennisdelenwe
metonze(nieuwe)partnersindesamenwerkings-
verbandendiehiermeehunvoordeelkunnendoen.
Daarnaastisersprakevaneconomischewaarde-
creatiedoordatdeopbrengstenvangas-en
olieproductieindestaatskasvloeien.Deolie-engas-
industrieisbovendieneenbelangrijkeeconomische
aanjagervandirecteenindirectewerkgelegenheid.
HetbezitvanaardgasheeftvoorNederland
internationalerelevantie.Deaardgaswinningbiedt
Nederlandeengrotematevanenergieonafhanke-
lijkheidendraagtbijaandewelvaart.Nederland
kaneenrolvanbetekenisspelenalsEuropees
gasland,methaargoedegasinfrastructuureneigen
gasvoorraad.Bezitvaneigenaardgasbiedtburgers
enbedrijvenleveringszekerheidenzorgtervoordat
zijzichdekomendedecenniaverzekerdwetenvan
eenbetaalbareenergievoorziening.
Aardgaswinningendegevolgendaarvanhebben
effectoplokaalniveauenophetklimaatenhet
milieu.DewinningvanaardgasinGroningen
veroorzaaktaardbevingen.Ditleidttotgroteonrust
bijdebevolking,diezichonveiligvoelt,maarook
totaanzienlijkeschadeaanwoningenengebouwen.
Winningvanolieengasenhetverbruikervanver-
oorzakenCO2-emissiesenerisrisicoopvervuiling
doorbijvoorbeeldolielekkages.
Ookkunnendeproductieactiviteitengevolgen
hebbenvoordebiodiversiteit,hoeweldienietaltijd
negatiefhoeventezijn.Zoisdeonderwaterflora
en-faunaindedirecteomgevingvandeproductie-
platformsopzeeweelderigerdanindeomliggende
onderwatergebieden.Vanolie-ofgasveldenopzee
ofoplanddieaanheteindevanhunlevensduur
komen,moetdeinfrastructuurwordenopgeruimd.
Ditkaneenbedreigingvormenvoorhetmilieu.
11
De olie- en gasketenOnderstaandeillustratiegeeftaanwatonzebetrok-
kenheidisbijdewinningvanolieengas.Indeketen
speeltEBNoponderdeleneenrol.
Upstream
Deupstreamactiviteitenbetreffenhetzoeken
naarenhetproducerenvanaardgasenaardolie.
Dezeactiviteitenvindenzoweloplandalsopzee
plaats.Samenmetolie-engasmaatschappijen,die
deuitvoeringvandewerkzaamhedenverrichten,
investeertEBNinhetzoekennaarenproduceren
vanolieengas.
Hetgeproduceerdeaardgaswordtgetransporteerd
naarbehandelingsinstallaties.Hierwordthetgeschikt
gemaaktvoorinvoedinginhetlandelijkgasnet.
StaatstoezichtopdeMijnen,datvaltonderhet
ministerievanEconomischeZaken,houdttoezicht
opdewinningvanolieengas.
Midstream
Deproductiebedrijvenverkopendeolieenhetaard-
gasveelalaangroothandelsbedrijven.EBNverkoopt
haargasaangroothandelsbedrijfGasTerra,dathet
gasdoorverkooptaandiversetussenhandelarenen
eindgebruikers.EBNismedeaandeelhoudervan
GasTerra.
Hetaardgaswordtviapijpleidingengetransporteerd
naarverbruikersinbinnen-enbuitenland.Geprodu-
ceerdeaardoliewordtnietaltijdmetleidingenmaar
ookperschip(overzee)ofvrachtwagen/trein(over
land)getransporteerd.
Omdathetmomentvangebruikvanaardgasafwijkt
vanhetmomentvanproduceren,iseropslagcapa-
citeitnoodzakelijk.Diekanwordengevuldalshet
aanbodhogerisdandevraag(meestalindezomer)
engeleegdindeomgekeerdesituatie(indewinter).
EBNismede-eigenaarvanvierondergrondse
gasopslagfaciliteiten.
Verzamel-leidingen
Gasopslag
Nationalehoge druk gasnet
Tankstations
Transport
Opslag
Behandeling en/ofcompressie
Regionalelage druk gasnet
Gas- en oliewinningop land en op zee
Industrie
Electriciteitsopwekking
Huishoudens/kantoren
Tuinbouw (o.a.)
Raffi naderijen
UPSTREAM MIDSTREAM DOWNSTREAM
Gas
Olie
LPG
Condensaat
Raffi nageproducten
Op de omslag van ons verslag staat een vergrote weergave van de olie- en gasketen.
Olie- en gasketen
12
Downstream
InNederlandvindthetaardgaszijnwegnaarde
eindgebruikerviahetregionalelagedrukgasnet.
Aardgaswordtgebruiktalsbrandstofvoorhuis-
houdens(koken,verwarming),elektriciteitsop-
wekking(centraalendecentraal),voorindustriële
processen(hogetemperatuur)enalsgrondstof
(zoalskunstmest).
Aardoliedientalsgrondstofvoorindustriëleproces-
sen(zoalsplastic,nylon,rubber)envoorraffinagenaar
transportbrandstoffenalsbenzine,dieselenkerosine.
EBNheeftgeenrolinderaffinage-activiteiten.
DeEnergiekamervandeAutoriteitConsument&
Markt(ACM)houdttoezichtopdeleveringvangas.
Levenscyclus olie- of gasveldDebetrokkenheidvanEBNbijdeolie-engaswinning
isbetertebegrijpenaandehandvandelevenscyclus
vaneenolie-ofgasveld.Onderstaandeillustratie
maaktduidelijkhoehetprocesverlooptomolieof
gastevinden,tewinnenenbijdeeindgebruikerte
brengen.
Verkenning: EBNdoetstudiesnaarmogelijke
nieuwevindplaatsenvangasenolieaandehand
vanregionalekennisenseismiek.
Start exploratie: potentiëlegas-ofolievoorkomens
testenwesamenmetvergunninghoudersdoor
middelvanproefboringen.
Constructie: rendabelevoorkomensbrengen
wesamenmetonzepartnerstotontwikkeling.
Eerste gasproductie: dereserveswordengepro-
duceerdzolanghetverantwoordeneconomisch
rendabelis.Vanafdezefaseverdienendeinves-
teringenzichinderegelterug.
Einde gasproductie:alseengasveldaanhet
eindvandelevensduurgekomenis,wordende
puttenpermanentafgeslotenendeinfrastructuur
ontmanteld.
Oude staat: deomgevingwordthersteldinde
oudestaat.
opsporen boren productie opruimen
Levenscyclus olie- of gasveld
13
Onze belanghebbendenZoalsookblijktuitdebeschrijvingvanonsbusiness-
modelenonzeketen,zijnereenaantalbelangheb-
bendendiedirectbetrokkenzijnbijonzeactiviteiten:
• Deoverheidalsaandeelhouder
• Deoverheidalsvergunningverlener(toezicht
oprechtmatigheid)
• DemedewerkersvanEBN
• Deoverheidalsbeleidsmaker(energiebeleid)
• Olie-engasmaatschappijenalspartnersin
deelnemingen(economischbelang)
• Onderzoeksbureaus(kennisdelen,werkgelegen-
heid,omgevingseffecten,economischbelang)
EBNheeftindirectinvloedopanderegroepen
belanghebbendendieelkeenverschillendbelang
kunnenhebbenbijolie-engaswinning:
• Burgersenbedrijvenalsgebruikersvanolieen
gas(beschikbaarheidenergie,economischbelang)
• DeNederlandsemaatschappij(welvaart,
CO2-reductie,energiezekerheid,innovatie,
werkgelegenheid)
• Ngo’s(natuur-enmilieukwesties,biodiversiteit)
• Omwonendenvanprojectenenproductielocaties
opland(veiligheid,schade)
Interne en externe stakeholderdialogen
In2014hebbenweonderzochtwelkeduurzame
enmaatschappelijkeonderwerpenwijdienente
rapportereninonsjaarverslag.Wehebbenhiervoor
eeninterneanalysegedaan:medewerkersuitde
eigenorganisatieenexpertsuitdesectorhebbende
belangrijksteonderwerpenuitdeketenvastgesteld,
endezezijnvervolgensmetdedirectiebesproken.
Deuitkomstvandeinterneanalysehebbenwe
gedeeldmeteenaantaldirectbijonsbedrijfbetrok-
kenbelanghebbenden.Meerhieroverleestuinde
paragraafNiet-financiëleprestatiesoppagina36.
Educatie
DeactiviteitenvanEBNhebbeneengrotemaat-
schappelijkeinvloed.Hetisdaaromessentieeleen
bijdrageteleverenaaneenmaatschappelijkbewust-
zijnoverenergieendeondergrondinhetbijzonder.
In2014heeftEBNdaaromverschillendeinitiatieven
ondersteund.
EBNheeftin2014voorheteersteenEnergiecollege
georganiseerdvooreengrootaantalUtrechtse
studenten.Debijeenkomsthadtotdoeldelaatste
standvandeklimaatwetenschaptebesprekenenhet
gesprekteinitiërentussenonderanderestudenten,
hetbedrijfsleven,ngo’sendewetenschap.
14
Omdekennisoverdeondergrondtevergroten,
heeftEBNdaarnaastbijgedragenaanDomUnder.
DezearcheologischevondstonderhetDompleinin
Utrechtisontwikkeldtoteenhistorischeexpositie.
Hierzijndemiddeleeuwsekelderstevindenen
muurrestenvanhetRomeinsefortTrajectum.
DomUndergeeftderelatieweertussendediverse
onderlagenendehistorischetijd.Datgeldtevenzeer
voorhetzogehetenGeoFortinHerwijnen(inde
Betuwe).Ditfortisomgevormdtoteenspeeldomein
waarinalleactiviteitenmetdeaardehebbente
maken.SamenmetShellheeftEBNeenvirtuelelift
mogelijkgemaaktwaarmeekanwordenafgereisd
naarhetmiddenvandeaarde.
Externe klachtenafhandeling
Omdeafstandtothetgrotepubliekzokleinmogelijk
tehoudenisEBNtelefonischenpere-mailbereik-
baarvoorgeïnteresseerdenengesprekspartners,
maarookwanneererklachtenzijnoveroperationele
werkzaamheden.OokalisEBNnooitdeuitvoerende
partijvanwerkzaamheden,wijzorgenerwelvoor
datklachtenmetonzeverantwoordelijkeafdelingen
metonzeoperationelepartnerswordengedeeld.
Belangrijkste resultaten in 2014
EBNrealiseerteenomzetvanEUR6,6miljard
(2013:EUR8,8miljard),meteennettowinst
vanEUR1,6miljard(2013:EUR2,3miljard).
Deomzetisaanzienlijklagerdoorlagere
productieenlagereprijzen.
DetotalegasproductieEBN-deelbedraagt
ruim27,5miljardNm3.(2013:32miljardNm3).
Dezedalingwordtdeelsveroorzaaktdoor
minderproductie,zoweluithetGroningenveld
alsuitkleinevelden.Detotalegasproductie
uitdeNederlandsekleineveldenbedraagt
24miljardNm3.HetaandeelvanEBNin
dezekleineveldenis10,5Nm3(2013:
11,4miljardNm3).
Hetinvesteringsniveaustijgtnaar
EUR765miljoen(2013:EUR652miljoen).
Debelangrijksteinvesteringenvindenplaats
indegasopslagenNorgenBergermeer.
InbeideopslagenwerdgezamenlijkEUR202
miljoengeïnvesteerd,derestvandeinveste-
ringenwerdgedaaninputtenenveldontwik-
kelingen.
Hetaantalsamenwerkingsverbandenin
opsporingenwinningstijgtinvergelijking
met2013mettweenaar193.
In2014zijnerintotaal52boringengezet
(24opland,28opzee).
15
“De feiten bewijzen dat het werkt”
‘Eigenlijk werk ik al mijn hele leven in de olie- en gasindustrie. Van exploratie tot raffinage.
Toen ik vier jaar geleden voor de keuze stond om weer te gaan werken voor een van de
supermajors of voor EBN heb ik even getwijfeld. Uiteindelijk was het maatschappelijk
belang doorslaggevend.
Alsassetmanagerhebikdeopdrachtoptimaal
economischrendementtebehalenuitdeoff-
shoregaswinninginhetdeelvandeNederlandse
Noordzeedattotmijnportefeuillebehoort.Ikwerk
daarvoornauwsamenmetzesE&Poperators.
Heteconomischrendementkomttengoedeaande
NederlandseStaat.Zoleverikindirecteenbijdrage
aandebouwvanscholen,ziekenhuizenetcetera.
EBNiseenprettigbedrijfomvoortewerkenenmijn
baanbiedtmijdekansbetrokkentezijnbij85deel-
nemingen,vierpijpleidingenentweeondergrondse
gasopslagen.
Deafgelopenvierjaarhebbenweeensterkeprofes-
sionaliseringsslagdoorgemaakt,endatziejeterug
inhetmaatschappelijkkapitaaldatwerealiseren.
Debelangrijkstesuccesfactoriseenvernieuwde
focus.Meteenduidigedoelstellingeneneenconse-
quentherkenbaarbeleidwerkenwegerichtaanhet
maximaliserenvandeproductieuitdekleinevelden.
Wekunnenweliswaarnietindeschoenenvan
deoperatorsstaan,maarwijwetenwelwaaralle
operatorsinNederlandmeebezigzijn.Wezien
welketechniekenwelofjuistnietsuccesvolworden
toegepast,hebbeninzichtindeondergrondvanalle
licentiesenkijkenoverlicentiegrenzen.Zokunnen
wedeoperatorsfaciliterenenadviseren.Alshet
nodigis,zijnwedeluisindepels,maaruiteindelijk
werkenweaaneengezamenlijkdoel.
Defeitenbewijzendathetwerkt.Erismeeractivi-
teitindeNederlandseNoordzee,meerexploratieen
erwordenmeerputtengeboord.Hetgeeftmijelke
keerweereenkickalsweeenputerbijkrijgenof
eenbeterontwikkelingsconceptrealiserenensoms
simpelwegalseenoperatorwaardeertwatwedoen.’
16
Gareth Noble
Asset Manager
17
Verslag van de directie
v.l.n.r.: Berend Scheffers, Jan Boekelman, Thijs Starink en Jan Dirk Bokhoven
18
Visie en missie
Visie
Hetonderwerpgasstaatregelmatiginhetmiddel-
puntvandebelangstelling,ennietaltijdinpositieve
zin.DeaardbevingeninGroningendiezijnver-
oorzaaktdoordegaswinningleidentotgevoelens
vanonrustenonzekerheidbijbewonersindeze
provincie.EBNiszichterdegebewustvandezorgen
dieerlevenindemaatschappijenwilgraaghaar
bijdrageleverenaaneenverantwoordetoekomstige
positievanaardgasinNederland.
DerolvandekleineveldendieNederlandbezit,
wordtbelangrijkernudeproductieuithet
Groningenveldisteruggebracht.Erisalveelolieen
gasgevondenindeNederlandseondergrond,maar
erzijnnogsubstantiëlehoeveelhedenpotentieel
winbaaraardgasenaardolieaanwezig.Demakkelijk
winbarevoorradenzijnaluitdegrondgehaaldof
inproductie,bijdemoeilijkerwinbarevoorraden
zullennogveeluitdagingenopdoemen.Benutting
zalsteedslastigerworden.Samenmetpartners
onderzoektEBNhiertoedemeestgeschikte,
vaaknieuwetechnieken.
EBNbeheerthaarportfolioactiefviaNon-Operated
Venture(NOV)-management.Alspartnerin203
deelnemingenensamenwerkingsverbandenvindt
EBNhetvanbelangomeensterkefocustehebben
opdeactiviteitendiedemeestetoegevoegde
waardecreërenvoorNederland.
Opbasisvanstudieshebbenweeenlangetermijn-
visieontwikkeld.Zondereenstevigeencontinue
groeivanprojectendiegasreserveskunnen
toevoegenneemtdejaarlijkseproductieuitkleine
veldensnelaf.DaaromvindtEBNhetvanbelangalle
rendabeleprojectentijdiguittevoeren.DeNOV-
managementcyclusiseensystematiekdiewerktmet
strategieënenactieplannendiezijntoegespitstop
individueleoperators.Dezeintegraleaanpakheeft
deafgelopenjarenhaarvruchtenafgeworpen.
ViadeproductievangasdraagtEBNbijaaneen
stabieleenergievoorzieninginNederland.Aardgas
datinNederlandisgeproduceerd,isderuggengraat
vandehuidigeenergievoorziening.Gasblijftde
komendedecenniaeenwezenlijkonderdeelvande
energiemix.Aardgasisflexibelinzetbaar,waardoor
eenonregelmatigeenergievraaggoedkanworden
opgevangen.
Missie
EBNsteltdeopbrengstendoorolie-engaswinning
voorNederlandvoordetoekomstzoveelmogelijk
zeker.Datdoenwedooropeenverantwoorde,
veiligeenduurzamewijzeeenoptimaaleconomisch
rendementterealiserenvoordeNederlandse
samenleving.
19
VisieInNoordwest-
Europaiseensub-stantiëlehoeveelheidpoten-
tieelwinbaargasaanwezig.Gasvormteenvoortdurendeenergie-en
inkomstenbronvoorNederlandenisessentieelvooreenduurzameenergievoorzieninginNederland
Hetstimulerenvanoperatorsomveldenoptimaaltebenutten
Bijdragenaaneenduurzameenergiehuishouding
Hetontdekkenenontwikkelenvanondergrondspotentieel
MissieEBNsteltdeopbrengstendoorolie-engaswinningvoorNederlandvoorde
toekomstzoveelmogelijkzeker.Datdoenwedooropeenverantwoorde,veiligeenduur-zamewijzeeenoptimaaleconomischrendementterealiserenvoordeNederlandsesamenleving
Visie, missie en strategie
StrategieOmdeopbrengstenvoordeNederlandsesamen-
levinguitolie-engaswinningzolangmogelijkvoort
telatenduren,moeterintoenemendemategasuit
kleineveldenwordengeproduceerd.
Omdittebereiken,heeftEBNeenstrategie
geformuleerddierustoptweepijlers:
1) Hetstimulerenvanoperatorsomvelden
optimaaltebenutten;
2) Hetontdekkenenontwikkelenvanondergronds
potentieel;
3) Bijdragenaaneenduurzameenergiehuishouding.
Stimuleren van operators om
velden optimaal te benutten
Wijwillenoperatorsstimulerenteblijveninvesteren
indeolie-ofgasproductieuitbestaandeennieuwte
ontdekkenkleinevelden.Weleverenonzebijdrage
aaneenoptimaalinvesteringsklimaatdoorkennisop
tebouwenenuittewisselenoverhetpotentieelin
Nederlandenovernieuweexploratietechnologieën.
MethetNOV-managementsturenwededeelne-
mingenopeenprofessionelewijzeaan.Onzeinterne
bedrijfsvoeringensystemenzijnzoingerichtdat
wedezeactiviteitenoptimaalkunnenuitvoeren.
Dedoelstellingisactiviteiteninopsporing,ontwik-
kelingenuiteindelijkewinningaantemoedigenente
vergrotenzodatdebestaandeinfrastructuuropde
Noordzeeenoplandmaximaalbenutblijft.
Strategie
20
Ontdekken en ontwikkelen
van ondergronds potentieel
EBNsteltzichtendoelnieuweveldentezoeken
enteontwikkelenendeopsporingenwinning
vanmoeilijkwinbaargastestimuleren.Ditsoort
voorkomenszijnechterheelcomplexenvergen
eengrotereinspanningenmeercreativiteitvan
geofysici,geologenenreservoiringenieurs.Voor
beideaandachtsgebiedenisEBNdeafgelopenjaren
onderzoeksprojectengestart,meestalsamenmet
anderepartijen.Dekomendejarenzullenuitwijzen
ofdezeprojectenleidentoteengrotehoeveelheid
gasofolie.
Bijdragen aan een duurzame
energiehuishouding
EBNzalblijvenwerkenaandraagvlakvooraardgas-
(winning)indemaatschappij.Ditisnoodzakelijk
omdataardgaseenessentiëlerolzalspeleninde
transitienaareenduurzameenergiehuishouding.
Wewillengoedevoorlichtingoveraardgasonder-
steunen,waarbijwestrevennaareengezamenlijke
aanpakmetdeindustrie.
Activiteitenplannen op basis van technologiebeleid
Omonzeambitietekunnenrealiseren,hebbenwe
vooreenaantalonderwerpenactiviteitenplannen
opgesteld.Zegeveninzichtindestappendiegezet
moetenwordenomdeadditioneleolie-ofgasvoor-
komensindeNederlandsebodemteontwikkelen.
Ditkanbetrekkinghebbenophetrealiserenvan
technische,commerciële,juridischeoforganisatori-
scherandvoorwaarden.
Onsdoelisommeervernieuwingtebewerkstel-
ligeninexploratie-enproductietechnologieënen
werkwijzendieleidentotdeopsporingvannieuwe
gas-enoliereserves.Resultatenvandestudiesdie
weuitvoeren,presenterenwijopnationale-eninter-
nationalepodiaenconferentiesvoorExploration&
Production(E&P)entijdensworkshopsmet
inNederlandactieveoperators.
Deaandachtsgebiedendiewehebben
gedefinieerdzijn:
• Exploratie
• Slechtdoorlatendevelden
• Ondiepevelden
• Bijnauitgeputtevelden
• Infrastructuur
21
“Je bereikt je doel sneller als je de route kent”
‘Voordat ik bij EBN in dienst kwam, werkte ik twaalf jaar voor een van de grote accountantsfirma’s.
Omdat ik operators in mijn portefeuille had kende ik EBN ook, maar destijds was het nog een geheel
ander bedrijf dan de professionele organisatie die er nu staat. Zeker de afgelopen vier jaar is er veel
veranderd. EBN is een goede werkgever.
Jekrijgtderuimteomjewerkinterichtenopde
wijzediejijhetbesteachtenerzijnmogelijkheden
omtegroeienbinnenjefunctie.Of,zoalsinmijn
geval,omeenoverstaptemakennaareenandere
afdeling.NavijfjaaralsBusinessControllerteheb-
bengewerkt,beniksindsnovember2014manager
vandeafdelingAccounting&Reporting.Eenmooie
kansdieikmetbeidehandenhebaangegrepen.
DeafdelingAccounting&Reportingzorgtvoorde
tijdigetotstandkomingenanalysevanbetrouwbare
financiëlerapportagesenverslagen.Vanmaand-en
kwartaalrapportagestotjaarverslaglegging.Mijn
uitdagingisomAccounting&Reportingnogdichter
bijdebusinesstebrengenendewisselwerkingmet
BusinessControlverderteversterken.Vanuitonze
financiëleexpertiseleverenweessentiëletoege-
voegdewaarde.
Iktrekvaakdevergelijkingmeteennavigatiesys-
teem.Rijdjezondernaarjebestemming,danisde
kansgrootdatjetelaatkomtdooronverwachte
omleidingenofdooreenverkeerdeafslag.Hetzelfde
geldtvooreenstrategischeofoperationelebestem-
ming:jebereiktjedoelsnelleralsjederoutekenten
demogelijkeobstakelstijdigweetteidentificeren.
Rapportagesentussentijdsefinanciëleinzichten
zijnonmisbaaromverwachtingentemanagenende
koersuittezetteneneventueelaantepassen.
Decomplexiteitvanonswerkisgroot.Ondermeer
alsgevolgvanderuim200deelnemingenendetoe-
passingvanIFRSindeE&P-sector,maarookomdat
maatschappelijkevraagstukkenvaninvloedkunnen
zijn.Hetisnietaltijdeenvoudigomdergelijkeaspec-
tenteverwerkeninrapportages.Datiselkekeer
weereenuitdaging.Maarhetisookderedendatik
mijnwerkzoleukvind.Ikhoudervanommeteen
multidisciplinairteamvanenthousiasteprofessionals
complexevraagstukkenoptelossen,endaarbiedt
EBNmijalleruimtevoor.’
22
Laure van der Westerlaken-Malecki
Manager Accounting & Reporting
23
Exploratie
Metstudiesnaarnieuweolie-engasvoorkomens
ophetNederlandsedeelvanhetContinentaalPlat
wilEBNdebelangstellingvandeE&P-industrie
aanwakkerenomhieractiviteitenteontplooien.
Voorkomenszijngeïdentificeerdekansen(zogeheten
prospects)dienaaanborenmogelijkkunnenworden
opgewerkttotreserves.
DeexploratiestudievandeD-,E-,F-,A-enB-blokken
(DEFAB)domineertonzeexploratieactiviteiten
in2014endejarenerna.DEFAB-blokkenliggen
inhetnoordelijkedeelvanhetContinentaalPlat.
BinnendeDEFAB-studiezijnwein2013gestart
meteenstudievanZechstein-kalkgesteenten,en
dieisin2014voortgezet.Detweedestudiebetreft
zandsteenreservoirsindeTrias-laag.Triassische
zandstenenkomenwijdverbreidvoorindeonder-
grondvanNederlandenvormendebelangrijkste
gasreservoirgesteenten.Indiversegasveldenopde
NoordzeetenzuidenvanhetDEFAB-gebiedisook
aardoliebewezenindeTriaslaag.Wenoemendatin
deindustrieeen‘petroleumplay’.
EBNheeftdeprospectsuitbeidestudiesaan
deindustriegepresenteerdopcongressenenin
workshops.Deindustrieheeftbijvoorbeeldveel
belangstellingvoor(mogelijke)olievoorkomensin
dekalkgesteentenindeNoordzee.
Eenanderebelangrijkestudiedieisgedeeldmet
deindustrie,wasdeinventarisatieenvergelijking
vanmogelijkeolie-ofgasmoedergesteentenin
hetzelfdegebied.
Deresultatenvandeafgerondeprospectiviteitsstu-
dievandeDinantien-kalkgesteentenzijnookaande
industriegepresenteerd.Diverseonderzoekstudies
vanuniversitairestudentenleverdenookditjaareen
grotebijdrageaanditonderzoek.
Slecht doorlatende velden
EengrootaantalgasveldeninNederlandheeft
tekampenmetlageproductiviteitdooreenlage
natuurlijkedoorlatendheidvanhetreservoirge-
steente.Ditheeftgroteinvloedopheteconomische
ontwikkelingspotentieelvanolie-engasvoorkomens
enopderentabiliteit.Nederlandheeftongeveer
50alaangeboordevelden–meteengezamenlijk
geschatgasvolumevanruim75miljardNm3–die
vanwegeproductiviteitsproblemennognietin
productiezijngenomen.Ooktoekomstigevondsten
zulleninbepaaldegebiedenwaarschijnlijkmetdit
verschijnseltemakenkrijgen,waardoorhet‘tight
gas’-volumekanoplopentotbovende200miljard
Nm3.Innovatievetechniekenmoetenwinningvan
ditgasmogelijkmaken.Zoishetafgelopenjaar
grotevooruitganggeboektmetzogeheten‘minimale
faciliteiten’.Ditzijncompacteenrelatiefgoedkope
offshoreplatformsdiemarginaaleconomische
gasvoorkomenskunnenhelpenontwikkelen.
DaarnaastonderzoektEBNnieuweboortechnieken
zoalsradialdrilling,diemeteenrelatieflaagwater-
gebruikeenpotentieelgroeneralternatiefvoor
frackingkunnenvormen.
24
Ondiepe velden
OphetNederlandsedeelvandeNoordzeezijndrie
ondiepegasreservoirsinproductie.Ondiepevelden
(shallowfields)kenmerkenzichdoorongeconsoli-
deerdesedimentenenlagedrukken.EBNonder-
zoektenbewerkstelligtdemogelijkhedenandere
ondiepeveldenteontwikkelen;Nederlandloopt
metdezeinitiatievenvooropinhetNoordzeegebied.
EBNheefttientallenadditioneleondiepereservoirs
geïdentificeerdwaarvaneenaantaldepotentieheeft
ontwikkeldteworden.Echter,depotentiëlevolumes
zijnrelatiefkleinenvaakliggendevoorkomensver
vanbestaandeinfrastructuur.Daaromhebbenwe
onsin2014gerichtopdeeconomischeevaluatievan
dezereservoirs.Eeneerstestudietoontaandateen
aantalpotentiëlevoorkomenseconomischontwik-
keldzoukunnenwordenopbasisvanstand-alone
projectenenconservatievekostenprofielen.
Doorclusterontwikkelingvanmeerderevelden
zoudezeportfolioverderkunnengroeien.
BovendienheeftEBNditjaareenstudielaten
uitvoerenwaarinisaangetoonddatdeplatform-
kostenmetongeveer50procentomlaagkunnen,
zodatmeerderevoorkomensuitdezeportfolio
kunnenwordenontwikkeld.Metdezeresultaten
iseenbelangrijkestapgezetondiepegasreservoirs
inhetNederlandseoffshoregebiedtotvolwassen-
heidtebrengen.
Bijna uitgeputte velden
Eengasveldisaanheteindvanzijnlevensfasealsde
productieniveaussignificantzijngedaaldofwanneer
productieeconomischbijnanietmeerrendabelis.
Vandehuidigeoperationelegasveldenverkeert
90procentindezefase.
Erzijndiversemethodenentechniekenomde
levensduurvandeouderegasputtenterekkenen
deopbrengstentemaximaliseren.Voordateen
keuzekanwordengemaakt,ishetnoodzakelijkeen
inschattingtemakenvandekostenvaneendergelijk
revitaliseringsproject.Daaromishetvanbelang
omdetechnischeonzekerhedendiesamenhangen
metdewinningvandenogbeschikbarereserveste
verkleinen.EBNheeftindezeveldeneenpotentieel
geïdentificeerdvan30miljardNm3gasdatinde
komendevijftienjaarnogistewinnen.
In2014heeftEBNveertienprojectengoedgekeurd
diedezelangetermijnambitiekunnenhelpenreali-
seren.Indenabijetoekomstverwachtenwemeer
ontwikkelingenopditgebied.
Infrastructuur
Voordegaswinningsinstallatiesopzeeisvooreen
aantalscenario’sheteindvandeproductiebepaald.
EBNheeftnietalleenmodelmatigheteindevan
delevensduurbepaaldmaarookde(economische)
waardevaninfrastructuurendegekoppelde
resterendereserves.Daarnaastzijnderesultaten
vergelekenmetdedatavanoperators.
25
Dezeinformatiemaakthetverdwijnenvande
infrastructuurinzichtelijk.Rondeengedeeltevan
deplatformendieopbasisvandehuidigereserves
metverdwijnenwordtbedreigd,isnogeenaantal
voorkomensaanwezig.Daarmeekunnensubstan-
tiëlevolumeswordentoegevoegdenkunnende
installatieslangerdoorproduceren.Daarnaast
creëertreductievandeoperationelekostenook
tijdomeventueelnieuweexploratievolumesopte
sporenenteontwikkelen.
Overige aandachtsgebiedenDekennisdieEBNopdoetindediversestudieskan
ookwordenbenutvoorandereaandachtsgebieden,
hoeweldienietdirecttothetdomeinvanEBN
behoren.Geothermieishiereenvoorbeeldvan.
DeelnamevanEBNaaneengeothermieproject
vereistopgrondvandeMijnbouwwetdetoe-
stemmingvandeministervanEconomischeZaken.
HetministerieonderzoektofeenrolvanEBNop
ditonderwerpgewenstis.Indeloopvan2015
zalditduidelijkworden.Onzeactiviteitenin2014
beperktenzichtothetondersteunenvanonder-
zoeksprojecten,dieookeendirectverbandhebben
metdeolie-engaswinning.
Topsectoren
EBNheeftvoorhetderdejaardeelgenomenaanhet
TopconsortiumvoorKennisenInnovatie(TKI)inhet
kadervanhetinnovatiecontractgas(TKI-gas).EBN
participeertbinnendeprogrammalijnUpstreamGas.
Indezeprogrammalijnzijnverschillendeprojecten
geformuleerd.Inhetseizoen2013-2014hebbenwij
geparticipeerdinnegenprojecten.Dezeprojecten
hebbenalsdoeltotinnovatieveoplossingente
komenomdemaximalehoeveelheidgasuitde
Nederlandseondergrondtekunnenwinnen.
Dezeambitiesluitgoedaanbijdedoelstellingenvan
onzeorganisatie.Dedeelnemendeorganisatieszijn
deindustrie,kennisinstitutenenuniversiteiten.
Algemene en maatschappelijke ontwikkelingen
Stand van zaken Groningenveld
DegaswinninguithetGroningenveldveroorzaakt
aardbevingen.Indeloopderjarenzijndezein
frequentieenkrachttoegenomen.Deaardbevingbij
Loppersuminaugustus2012(3,6opdeschaalvan
Richter)wasvoorhetkabinetredenonderzoekte
latendoennaardebevingeninGroningen.Zowilde
hetRijkwetenofdegaswinningsterkereaard-
bevingenveroorzaakt.Enwatdeeffectenvande
gaswinningzijnopgebouwen,huizen,buisleidingen,
dijkenenhoogspanningskabels.
Op17januari2014zijndeuitkomstenvandit
onderzoekbekendgemaakt.Naaraanleidinghiervan
heefthetkabineteenbesluitgenomenover
gaswinninginhetGroningenveld.
26
Debelangrijkstepuntenhiervanwaren:
• verminderingvandegasproductiemet
80procentinhetrisicogebiedrondLoppersum;
• vergrotenvandeveiligheidenversterken
vanhuizen,gebouweneninfrastructuur;
• efficiënteschadeafhandelingdoordeNAM;
• regelingvoordewaardedalingvanhuizen.
Indecember2014heefthetkabinethetwinnings-
planvoorlopigdefinitiefvastgesteld.Hierinstaat
datdegaswinninguithetGroningenveldomlaag
moetvanmaximaal42,5miljardNm3in2014naar
maximaal39,4miljardNm3in2015.Ditkabinets-
besluitkwamovereenmethetaanvullendeadvies
vanhetStaatstoezichtopdeMijnen(SodM),dat
toezichthoudtopdegaswinning.
Beginfebruari2015heeftdeministervanEconomi-
scheZakenechterextramaatregelengenomenom
deleefbaarheidenveiligheidinGroningenverder
tevergroten.Degaswinningwordtindeeerstehelft
van2015,tot1juli,verderbeperkttot16,5miljard
Nm3.Dithoudtdemogelijkheidopenomvanafjuli
degaswinningeventueelteverminderentothet
niveauvanleveringszekerheid,mochtnieuwonder-
zoekhiertoeaanleidinggeven(eris30miljardNm3
nodigomallegebruikersvangasteblijvenvoorzien).
Eenanderemaatregelisdeaanstellingvaneen
NationaalCoördinatorGroningen.Diemoetervoor
zorgendatdeverbeteringvanveiligheidenleefbaar-
heidinhetgebiedgoedensnelverloopt.
Infebruari2015publiceerdedeOnderzoeksraad
voorVeiligheidhetrapport‘Aardbevingsrisico’sin
Groningen’.DeOnderzoeksraadheeftonderzoek
gedaannaardebesluitvormingoverdegaswinning
inGroningenenheeftdaarbijspecifiekgekekennaar
demanierwaaropdeveiligheidvaninwonersinrela-
tietotaardbevingenismeegewogen.Ditonderzoek
bestrijktdeperiodevanafdeontdekkingvanhet
gasveldinGroningenin1959totdepresentatie
vanhetpakketaanmaatregelendoordeminister
vanEconomischeZakeninjanuari2014.
DeOnderzoeksraadzegtinzijnrapportdattot
2013deveiligheidvoordebevolkingindepraktijk
eenondergeschikterolspeelde.DeMaatschap
Groningenendebijgaswinningbetrokkenpartijen
vormenindeogenvandeOnderzoeksraadsamen
eengeslotenbolwerk.
DeOnderzoeksraaddoetinhetrapporteenaantal
aanbevelingen.Partijendiezichbezighoudenmet
activiteitenindediepeondergrondzoudendecom-
plexeenonzekererisico’salsuitgangspuntmoeten
nemenvanhunhandelen.Voordegaswinningin
GroningenbeveeltdeRaaddanookaandatallepar-
tijenactiefkennismoetenvergarenenontwikkelen,
onderanderedoorhetopzettenvaneenstructureel
onderzoeksprogramma.Ookdecommunicatiemet
inwonersdientverbeterdteworden.Daarinmoeten
deomgangmetonzekerheidentransparantieover
afwegingenenbesluitvormingeenplekkrijgen.
27
Stand van zaken gas uit schalie
Gasuitschaliebiedtmogelijkhedenalsenergiebron
inNederland.Ditgaszitopgesloteninkleisteen-
lagen,ookwelschaliesgenoemd.Gasuitschalieis
hetzelfdeaardgasalswatuitandereveldenwordt
gewonnenenbestaatvoornamelijkuitmethaan.
Erbestaanzorgenoverdetechnologiediebenodigd
isvoorhetontsluitenvangasuitdezelagen.In2013
heeftdeoverheiddemogelijkerisico’svanwinning
voormens,natuurenmilieuinzichtelijkgemaakt.
In2014isgestartmeteenplan-MER,waarinde
mogelijkemilieugevolgen(kansenenrisico’s)van
eventueleschaliegaswinninginkaartworden
gebrachtvoorallegebiedenwaarpotentieel
schaliegasaanwezigis.Deuitkomstenvanhet
plan-MERvormeneenbelangrijkeinputvoorde
StructuurvisieSchaliegasdiedeministervan
EconomischeZakenendeministervanInfra-
structuurenMilieunaarverwachtinginde
tweedehelftvan2015uitbrengen.
Onderzoek naar governance
In2014heeftdeministervanEconomische
Zakenonderzoeklatendoennaardetoekomst
vandegovernancevanhetGasgebouwenEBN.
(HetGasgebouwisdepubliek-privatesamenwerking
tussendeStaat,EBN,ExxonMobil,ShellenGasTerra
voorwinningenverkoopvanaardgasuithet
Groningseveld)HetbureauABDTOPConsultheeft
ditonderzoekuitgevoerd.Hetrapportiseindaugus-
tus2014afgerond;beginoktoberheeftdeminister
vanEconomischeZakenhetmeteenbegeleidende
briefnaardeTweedeKamergestuurd.
WatbetreftEBNconcludeerthetadviesbureau
onderanderedatzijeennuttigerolvervult.Zois
departicipatiemetrisicodelingdoordeStaateen
stimulansvoormijnbouwmaatschappijenomkleine
veldenteexploiteren.WelisABDTOPConsultvan
meningdatEBNzichbijhaarwerkzaamhedenmeer
rekenschapdienttegevenvanhetfeitdatzijeen
beleidsdeelnemingiseneeninstrumentvoorde
uitvoeringvanoverheidsbeleid.Hetbureauadviseert
hetministeriedebestaandemogelijkhedenom
EBNaantesturenbetertebenutten.
Hetministerieisvoornemensdeaanbevelingen
uittevoerenenheeftdaartoeeenprojectgroep
opgerichtdieinhettweedekwartaalvan2015
haaradvieszaluitbrengen.EBNneemtdeelin
dieprojectgroep.
28
107 42 31 13 106 44 29 12
2014 | totaal 193 2013 | totaal 191
Samenwerkingsverbanden in opsporing en winning
Winning op zee Opsporing op zee Winning op land Opsporing op land
Resultaten 2014Samenwerkingsverbanden
Deuitvoeringvanhetdaadwerkelijkwinnenvan
olieofgasligtbijeenvandemedehoudersvan
eenvergunning,dezogehetenoperators.Olie-en
gasmaatschappijenvragenvergunningaanvoorde
opsporingofwinningvanolieofgas.Wanneerdeze
wordttoegekend,neemtEBNinderegeleenbelang
indezeactiviteitenvan40procent.Vaakheefteen
operatormeerderevergunningen.Hettotaalaantal
samenwerkingsverbanden(zowelinopsporing,
winningalsoverigesamenwerkingsverbanden)steeg
in2014van201naar203.
Tweesamenwerkingsverbandenzijnomgezetvan
opsporingnaarwinningvangasenolie;éénop
landenéénopdeNoordzee.Tweesamenwerkings-
verbandenvoorrespectievelijkwinningenopsporing
zijnbeëindigd.Dezeopsporingsvergunningenzijn
doordevergunninghoudersteruggegevenaande
ministervanEconomischeZaken.
DoordesplitsingvandewinningsvergunningBotlek
isereennieuwsamenwerkingsverbandontstaan.
Nieuwesamenwerkingsverbandenwarener
ookin2014:tweevooropsporingenviervoor
winningwaaronderdeeerdergenoemdetwee
diezijnomgezet.
IntotaalheeftEBNeenbelangin193deelnemingen
vooropsporings-enwinningsvergunningen.Daar-
naastparticiperenwijinvijfpijpleidingen(inclusief
gasbehandelingsfaciliteiten),viergasopslagenen
ingasgroothandelsmaatschappijGasTerra.Ten
opzichtevan2013zijnindezedeelnemingen
geenwijzigingengeweest.
Portfolio olie en gas
Nederlandbeschiktovereenaanzienlijkpotentieel
aankleine(olie-en)gasveldenopzee,maarookop
land.In2014zijnzevenveldengestartmetproduc-
tie:zesgasveldenenéénolieveld.Ditisminder
danwehaddenverwacht:eenvandenieuwe
gasveldenbleekonderdeeltezijnvaneenbestaand
veldendeproductiestartvaneentweedegasveldis
vertraagdenwordtnuin2015verwacht.
29
Activiteiten 2014
Verbeterde gas/olie productie
Geboorde put
Gasopslag
Veldontwikkeling
Verlaten put
Seismiek
Activiteiten 2014
• Veldontwikkeling
• Gasopslag
• Geboorde put
• Seismiek
• Verbeterde gas/olie productie
• Verlatenput
30
Opsporingen
In2014iser2.210km2nieuweseismiekgeschoten.
Verderzijner23exploratie-enevaluatieboringen
gezet.Hiervanzijner14succesvol.
Boringen
In2014zijnerintotaal52boringengezet
(24opland,28opzee):
Exploratie- en evaluatieboringen 23
Productieboringen 15
Injectieputten 3
Gasopslag putten 11
Hetresultaatvandeexploratie-en
productieboringen:
Aantal boringen dat gas aantoonde 24
Aantal boringen dat olie aantoonde 5
Geen koolwaterstoffen aangetroffen 6
Niet in aanmerking voor winning(niet economisch winbaar)
3
Ontwikkelingen
Deinvesteringenindewinnings-enopslagvergun-
ningenzijn17procenttoegenomennaarEUR765
miljoenvergelekenmetEUR652miljoenin2013.
Zonderdezeinvesteringenzaldegasproductie
uitkleineveldensterkafnemen.Hetisvanbelang
veldenteblijvenontwikkelenennieuwereserves
toetevoegenomdeproductiezoveelmogelijkop
peiltehouden.
Debelangrijksteinvesteringenvindenplaatsinde
gasopslagenNorgenBergermeer.Inbeideopslagen
werdgezamenlijkEUR202miljoengeïnvesteerd,de
restvandeinvesteringenwerdgedaaninputtenen
veldontwikkelingen.
Productie
Nadebijstellingvanhetproductieplafondbegin
2014kwamdeproductieuithetGroningenveld
in2014uitop42,3miljardNm3(2013:54miljard
Nm3)aardgas.Deproductievangasuitkleinevelden
waarinEBNparticipeertbedroeg24miljardNm3
(2013:26miljardNm3).Hettotaalaangeproduceerd
gasin2014isdaarmeeruim66miljardNm3.Het
relatieveaandeeluitdekleineveldenistenopzichte
van2013toegenomenomdateruithetGroningen-
veldminderisgeproduceerd.
HetEBN-aandeelindegasproductieis27,5miljard
Nm3endeolieproductie0,46miljoenm3.Hetgasdat
gedurendedewintermaandenuitdeondergrondse
gasopslagenNorg,GrijpskerkenAlkmaarwerd
geproduceerd,wordtindezomermaandenweer
teruggeïnjecteerd.
Activiteiten 2014
Verbeterde gas/olie productie
Geboorde put
Gasopslag
Veldontwikkeling
Verlaten put
Seismiek
31
Reserves
In2014isdetotaleNederlandsegasreservemet
49miljardNm3afgenomen.Detotalegasreservein
deNederlandsebodembedraagt884miljardNm3.
HetaandeelvanEBNindezegasvoorraadbedraagt
358miljardNm3.
Verkopen
Gas en gasopslagcapaciteit
Doordemildewintervan2013/2014zijnde
gasprijzenin2014met18procentgedaaldtoteen
gemiddeldevan21,8euro/MWh;eenjaareerder
waserjuistsprakevaneenlangekoudeperiode.
DeprijzenopdeTitleTransferFacility(TTF),de
meestliquidecentralehandelsplaatsvoorgasin
Noordwest-Europa,bewogenzichgedurendehet
jaartussen16,7en28,0euro/MWh(TTFMonth
Ahead,MA).Deprijzenzaktennaeenpiekin
januaritotonder17euro/MWh.
Degewogengemiddeldeopbrengstprijsvoorde
EBN-gasportfolioisinlijnmetdemarktuitgekomen
op22,7EUR/MWh,13procentlagerdanin2013.
Detotaleafzetbedroeg27miljardNm3,17procent
lagerdanvorigjaar.Naasteenlageregasvraagwerd
ditvooralveroorzaaktdoordeopgelegdeproduc-
tiebeperkingophetGroningenveldeneenterug-
lopendeproductieuitkleinevelden(-8procent).
Op17september2014isderesterendegasopslag-
capaciteituitgasopslagBergermeergeveild.Het
geveildevolumebedroeg13TWh(1,3bcm)waar-
meedebergingvoorhetopslagseizoen2015/2016
volledigisuitverkocht.
Voorditvolumeiseenvoorlopigeopbrengstprijs
vancirca2,4EUR/MWh(inclusiefcyclekosten)
berekend,gebaseerdopeenmultiplierophet
gemiddeldedagelijksvastgesteldeverschiltussen
dezomerprijs2015endewinterprijs2016inde
periode15oktobertotenmet15december2014.
Nadeperiode15januaritotenmet15maart2015
zalblijkenwatdedefinitieveopbrengstprijsis.
424 196 145
2014 | totaal 765
381 159 112
2013 | totaal 652
Constructiewerk Productieputten Exploratieactiviteiten
Investeringen
32
Olie, condensaat en LPG
Deolieprijzenlagentotseptember2014nogop
hetniveauvandeafgelopenjaren(tussenEUR75en
85pervat).Inhetlaatstekwartaalgingdeolieprijs
sterkomlaagalsgevolgvaneenoveraanbodopde
wereldmarktentegenvallendevraaguitAzië.
Dithadtotgevolgdatdegemiddeldeprijsvoor
eenvatDatedBrentin2014metEUR71pervat
9procentlageruitvieldanin2013.Demarktvoor
olieproductenstondeveneensonderdrukdoor
onderandereeengroteraanbodvannaftauitde
VerenigdeStatenenWest-Afrika.
Degewogengemiddeldeopbrengstprijsvooronze
olie-,condensaat-enLPG-portfoliokwamuitop
ruimEUR70,5pervat(10procentlagerdanin
2013).Hetgebruikelijkeverschiltenopzichtevan
deprijsvooreenvatDatedBrentisteverklaren
dooreenhoogaandeellaagwaardigerolieeneen
hogeraandeelcondensaatindetotaleafzet.
Dezeproductenwordendoorgaanstegeneen
afslagverkocht.Detotaleafzetvanolie,condensaat
enLPGover2014isuitgekomenop4,2miljoen
vaten,57procentmeerdanin2013.Dezestijging
isteverklarendoorhetinproductienemenvan
develdenAmstel(ruweolie)enQ16Maas
(condensaatenLPG)eneenhogereproductie
uithetSchoonebeek-olieveld.
525 2.735 1.614 760 4.100 2.327 771 3.801 2.360 693 2.964 2.131
2014 | totaal 4.874 2013 | totaal 7.187 2012 | totaal 6.932 2011 | totaal 5.788
Vennootschapsbelasting Heffingen Nettowinst
Afdrachten aan de staat
33
“Wij kijken soms net anders naar een put of veld”
‘Op basis van uiteenlopende data inzicht geven in het te verwachten gedrag van
een veld en daar uit concluderen of de productie kan worden geoptimaliseerd –
dat is de kern van mijn werk.
BijEBNwerkenwemetdatadieweaangeleverd
krijgenvanalleoperatorsdieactiefzijninNederland.
Datkanvariërenvandehoeveelhedengas,water
encondensaatdiewordengeproduceerdtotde
temperatuurendedrukindeput.Weanalyseren
dezegegevensvoormeerdan250producerende
velden.Dieenormeomvangmaaktonswerkheel
bijzonderenuitdagend.Diebiedteenuniekinzicht
indeeffectiviteitvandediversemogelijkhedenen
techniekendieerzijnomdeolie-engaswinningte
optimaliseren.Daardoorkijkenwijsomsnetvanuit
eenanderperspectiefdandeoperatornaareen
putofveld.
Overigensstaanwealsorganisatiesowiesoopen
voornieuweideeënendurvenweout-of-the-boxte
denken.Erisruimtevoorstudieofonderzoekalswe
daardoorbeterinkaartkunnenbrengenwatalter-
natievemogelijkhedenzijn.Eenvandebelangrijkste
uitdagingeninmijnwerkisopproactievewijze
kennistedelenmetoperatorsenhentestimuleren
nieuwedenkrichtingenteoverwegenomextragas
enolietewinnen.Naasthetregulierecontactmet
deoperatorskomenwetweemaalperjaarmetelke
operatorsameninzogenoemdeTechnicalCommit-
teeMeetings.
Daarinwordendeactiviteiten,verwachtingenen
kansenvandeveldenenputtengepresenteerden
besproken.Samenmetdeoperatorsgaanwevoor
hetbesteresultaat.Wewillenveldenzolangen
goedmogelijklatenproduceren.
Diegedrevenheidervaarjeindeheleorganisatie.
EBNiseenveeleisendewerkgever,maarinpositieve
zin.Dathoortbijdepositiedieweinnemen:wewer-
keninhethartvandeNederlandseE&P-industrie,
danmoetjewelveeleisendzijn.Jewordtgestimu-
leerdomjeverderteontwikkelen,zowelprofessi-
oneelalspersoonlijk.Tegelijkertijdisdewerksfeer
goed.Hetiseengezelligbedrijfmeteengoedemix
vanjongeenmeerervarencollega’s.’
34
Mariene Gutierrez-Neri
Reservoir Engineer
35
Financieel
Deomzetover2014ismet25procentgedaaldnaar
EUR6,6miljard,vergelekenmetEUR8,8miljard
in2013.Dedalingvandeomzetwerdveroorzaakt
doorzoweleenlageregerealiseerdeafzetvan
aardgas(17procent)alslagergerealiseerdeprijzen
(13procent).Ookdegerealiseerdeopbrengstprijzen
voorolieencondensaatwarenlagerdanin2013.
HetnettoresultaatkomtuitopEUR1,6miljard.
DeoperationelekostenbedragenEUR1,1miljard
(2013:EUR1,0miljard).Detotaleafdrachtaande
NederlandseStaat,inclusiefheffingen,bedraagt
EUR4,9miljard(2013:EUR7,2miljard).
Niet-financiële prestaties
HoewelEBNgeenuitvoerderisvandeolie-engas-
productieactiviteitenwaarinzijparticipeert,vinden
wijhetalspartnerindedeelnemingenbelangrijkdat
deactiviteitenindedeelnemingenopeenveilige,
duurzameenverantwoordemanierwordenuitge-
voerd.Bovendienwillenwijhieroveropeentrans-
parantemanierverantwoordingafleggenconformde
richtlijnenvanGlobalReportingInitiative.Voormeer
informatiehieroververwijzenwenaardebijlage.
Dialoog met belanghebbenden
In2014hebbenwijmeteenkerngroepbelangheb-
benden(aandeelhouder,vertegenwoordigersvan
operatorsenbeleidsmakers)besprokenofenhoe
wijaandezedoelstellingeninvullingkunnengeven.
Wehebbenindezebijeenkomstdeinterneanalyse
gedeeldvandemeestrelevanteduurzameonder-
werpenvoorEBNenhaarpartnersindesector
(zieookdematerialiteitsmatrixoppagina72).
Ookhebbenweonzeintentiebesprokeneenduur-
zaamheidsplanteontwikkelenmetdeoperators,
waarinkwalitatieveenkwantitatievedoelstellingen
wordengeformuleerdvoordemeestmateriële
onderwerpen.
Reactie belanghebbenden
Hetbiedenvantransparantiepastvolgensde
belanghebbendenbijderolvanEBN.Voorde
materiëleaspectenvandeoperatiesvandeopera-
torsgaathetineersteinstantieomeenfeitelijke,
registrerenderapportagevandegecumuleerde
prestatiesvandeoperators.Dezerapportage
publiceertEBNalsinds2003ophaarwebsite,onder
denoemerOperationeleprestatie-indicatoren.
Stakeholdersvindenhetookbelangrijkencorrect
ombestaanderapportagelijnen,zoalshete-MJV,te
benuttenvoordezeoperator-gerelateerdeaspecten.
Hetformulerenvanbeleidendoelstellingenvoor
operator-gerelateerdeaspectenkanuitsluitendin
interactievedialoogmetdeoperatorsendeaandeel-
36
houdervanEBNplaatsvinden.Hoeweldebelang-
hebbendendedoorEBNgeselecteerdemateriële
onderwerpenonderschrijven,vindenzijdatverdere
dialooghierovernodigis.
Belanghebbendenkunnenzichvindenindeintentie
vanEBNomsamenmetdeoperatorseenduurzaam-
heidsplanteontwikkelen,datnauwmoetaansluiten
opinitiatievendieallopenbinnendeindustrie.
Ditvereistweleenzorgvuldigeafstemmingmet
deoperators.
Doelstelling voor de komende jaren
Dedirectieheeftderesultatenvandestakeholder-
dialoogendeinvloeddaarvanopdegeformuleerde
doelstellingenbesproken.ConclusieisdatEBNzich
blijftrichtenopmeertransparantieenaanzettenzal
doenvooreenduurzaamheidsplanmetdeoperators.
In2015willenwegezamenlijkonderzoekenhoewe
daarvormaankunnengeven.
Wewillenonsin2015richtenophetcreëren
vanmeerdraagvlakvooronzebeoogderolinde
olie-engasindustrie.Bijdepartnerswillenwe
meerduidelijkheidverschaffenoverderedenen
hetbelangvanhetrapporterenvolgensderichtlijn
GRI-G4.
Rapportage over relevante niet-financiële aspecten
Inonzerolvanketenverantwoordelijkestimuleren
wijonzepartnerszichintezettenvoorveiligheid
engezondheid,milieuennatuur,enzorgvoorde
leefomgeving.Dezeonderwerpenkwamenaltijd
altersprakeinonzereguliereoverleggenmetde
operators.EBNheeftinvoorgaandejarenprestatie-
indicatoren(KPI's)opgestelddievooronzeketen
relevantzijnenrapporteerthieroverinditboekjaar
volgensderichtlijnenvanGlobalReportingInitiative.
Hetverslagisopgesteldvolgensdenieuwstegene-
ratierichtlijnenG4.Hetisonzeintentiesamenmet
onzeketenpartnersdoelstellingenteformuleren
perrelevantthema.
Departijendieeenvergunninghebbengekregen
indeolie-engasindustrieinNederlandleverende
gegevensoverdezeKPI’saanbijRijksdienstvoor
OndernemendNederland.EBNrapporteertvervol-
gensnaarratovanhaaraandeelindedeelnemingen.
Inditjaarverslagkunnenwenognietvolledigzijn
omdatpasinjuni2015allegegevensbeschikbaar
zijn.Inditverslaglichtenweenkeleonderwerpentoe.
DebelangrijkstecijfersvandeKPI’soverdeperiode
2003totenmet2013zijnopgenomenindetabel
oppagina38.Devolledigeseparatemvo-rapportage
komtinjulibeschikbaaroponzewebsite(Operatio-
neleprestatie-indicatoren2004-2014).
37
Milieu
EBNdeelthaarkennisuitdevelesamenwerkings-
verbandenwaarinzijbetrokkenismetdeoperators,
bijvoorbeeldviaworkshops.Bijafnemendeproductie
vangas-enolieveldenneemtdehoeveelheidproduc-
tiewatertoe.Nareinigingwordtditproductiewater
opzeegeloosd,inclusiefhethemel-,schrob-en
dekwatervandeplatforms.Totenmet2007
namendelozingenvanditproductiewatertoe.
Vanaf2008wordtintoenemendemateeen
systeemtoegepastomproductiewaterteherin-
jecterenviaeenoudeproductieput.
Veiligheid
Veiligewerkomstandighedenhebbenalleaandacht
indeolie-engasindustrie.Medewerkersvande
operatorsdoenhunwerkondersomsmoeilijke
omstandigheden,zekeropzee.Bovendienwerken
zemetzwaarmaterieelenontvlambarestoffen.
Bijhetmanagementstaatdeaandachtvoor
veiligheiddanookaltijdhoogopdeagenda.
In2014hebbenzichgeenernstigeincidenten
voorgedaanbijonzeoperators.
Operationele prestatie-indicatoren tot en met 2013 2013 2012
energieverbruik 20,3 PJ 17,9 PJ
energie-efficiency verbetering (resultaat vs doel)
6,3 vs 15,1 % 0,7 vs 11,31%
energieverbruik als percentage van de energetische koolstofproductie
1,90% 1,80%
CO2-emissie 787 Kton 769 Kton
methaanemissie 5,8 Kton 6,6 Kton
lozingen productiewater 3,2 mln Nm3 3,2 mln Nm3
aantal incidentele lozingen 16 26
volume incidentele lozingen 2,0 ton 5,7 ton
dodelijke ongevallen 2 0
arbeidsongevallen die hebben geleid tot verzuim
20 19
arbeidsongevallen die niet hebben geleid tot verzuim
19 27
38
Biodiversiteit
Platformsdieaanheteindvanhunlevenscyclus
zijnwerdenvoorheenontmanteld.Ditlijktechter
nietaltijdvanzelfsprekend:tussendepotendieop
hetzeebedstaanontstaateenweelderigefloraen
fauna.InhetprojectLivingNorthSeaInitiatives
(LiNSI)wordtonderzochthoedeplatformskunnen
wordenopgeruimdconformdeOSPAR-eisenterwijl
tochdevoordelenvandetoegenomenbiodiversiteit
kunnenwordenbehouden.Daarnaastvindtaande
UniversiteitWageningenpromotieonderzoekplaats
waarindebiodiversiteitbijplatformsenwrakkenin
kaartwordtgebracht.
Meer informatie
Vooreenoverzichtvandebelangrijksteonder-
werpenvoorEBNenhaarketenpartnersende
bijhorendeGRI-indicatorenverwijzenwenaar
deGRI-tabeloponzewebsite.
Methetjaarverslagover2013werdeenscore
opdezogehetenTransparantiebenchmarkbehaald
van152punten,ruimbeterdande120punten
diemethetverslagover2012werdenbehaald.
DeTransparantiebenchmarkiseenjaarlijks
onderzoeknaardeinhoudenkwaliteitvan
maatschappelijkeverslaggevingbijNederlandse
ondernemingen.
De mensen van EBNEBNismet77medewerkers(72FTE)eenklein-
schaligeorganisatie,maarweleenmeteenbijzon-
dereopdracht.Vanwegeonstechnologischeprofiel
endeuitdagendemarktwaarinweopereren,zijnwe
instaatmedewerkerstebindenenteboeienmetuit-
dagendeprojecten,verantwoordelijkheidenruimte
voorpersoonlijkeenprofessioneleontwikkeling.
EBNis2014uitgeroepentotGreatWorkplace.
EenGreatWorkplaceiseenorganisatiewaarin
medewerkersvertrouwenhebbeninelkaar,trots
zijnopwatzedoenenplezierhebbenmetde
collega’smetwiezesamenwerken.
Opleiding en ontwikkeling
EBNiseenkennisintensiefbedrijfdatzichonder
meerbezighoudtmetonderzoek,endaaromvinden
wijdeontwikkelingvankennisenvaardighedenvan
medewerkersvangrootbelang.Zijwordengestimu-
leerdeninstaatgesteldpassendeopleidingenen
trainingentevolgendiebijdragenaandeontwikke-
lingvandeorganisatieenhetalgehelekennisniveau.
Dezeopleidingenzijnzowelgerichtopkennisont-
wikkelingalscompetentieontwikkeling.Wijbieden
professionalsmetpassievoorhunvakdekanszich
daarmeeoptimaalteontplooienenbijtedragen
aandeverdereontwikkelingvandeNederlandse
energieketen.Hetgemiddeldeopleidingsniveau
pastbijdewerkzaamhedendiewijuitvoeren:ruim
71procentisacademischgeschoolden9procent
heefteenafgerondehbo-opleiding.Hettotaalaantal
opleidingsdagenin2014bedroeg591;gemiddeld
volgdenonzemedewerkers61,4urenopleiding.
39
HR doelstellingen
Deinterneanalysenaardemeestmateriëleonder-
werpenvooronzeeigenorganisatieheeftookgeleid
tothetvaststellenvanbestaandeenenkelenieuwe
doelstellingenophetgebiedvanwerkgeverschap.
Personeelssamenstelling
Ultimo2014hadEBN77medewerkersindienst,
uitgedruktinfte72(2013:68,7fte).Wehebben
7medewerkers(3,0fte)ingehuurd.Daarnaastheeft
eenmedewerkervanGasTerraopdetacheringbasis
bijEBNgewerkt.Wewillendathetverloopvan
medewerkerskleinerisdan10procentconformde
doelstellingvanvoorgaandejaren.In2014washet
verloop6,5procent,waarmeeweonzedoelstelling
ruimschootshebbenbehaald.Onsbeleidisom
openvallendemanagementpositieswaarmogelijk
intevullenmetinternekandidaten;datwasin
2014bijtweepositieshetgeval.
Onsstrevenisjongeremensenaantenemenenhen
meteendriejarigtraineeshipeengoedestartinde
olie-engasindustrietegeven.OokbiedtEBNafstu-
deeropdrachtenenstageplaatsenaan.Wehebben
opnieuwderuimtegebodenaanstagiaires(17in
2014)omhunafstudeerscriptieteschrijvenenaan
éénpromovenda,diewerktopdefinanciëleafdeling.
Degemiddeldeleeftijdvanonzemedewerkersis
lichtgestegennaar42,6jaar.
Arbeidsvoorwaarden
EBNhechtsterkaangoedearbeidsvoorwaarden
voorhaarmedewerkers,dienietondereencao
vallen.Ditgeeftruimtevoormaatwerkinarbeids-
voorwaardenpassendbijdynamiekvaneen
kennisorganisatiemetspecialistenwaarindeolie-en
gassectorveelvraagnaaris.ZostimuleertEBNhaar
medewerkerszichteblijvenontwikkelenopkennis,
kundeenvaardigheden.Detoepassingvandeont-
wikkeldekennisenkundeéndetebehalenbedrijfs-
doelenkomentotuitingindeprestatieafspraken
waarovermen(vanafschaal9)eenprestatiebeloning
kanontvangen.
Goedebalansinwerkenprivévloeitvoortuit
flexibelewerktijdenen42verlofdagen.EBNis
aangeslotenbijhetPensioenfondsABP.
Ziekteverzuim
Hetdoelvoorhettotaleziekteverzuimwordt
gehandhaafdopeenwaardekleinerdan3procent.
Ditdoelhebbenwijbereikt:2,3procentmeteen
gemiddeldemeldingsfrequentievan1,2.Voorhet
korteenmiddellangeverzuimintroducerenweeen
Ziekteverzuim
2014 2013
kort verzuim (< 8 dagen) 1,0 1,0
middellang verzuim (8 - 42 dagen) 0,3 0,3
lang verzuim (43 > dagen) 1,0 1,6
totaal 2,3 2,9
40
nieuwedoelstelling:westrevennaareenwaardevan
kleinerdan2,5procent.Dezenieuwedoelstelling
hebbenwegeformuleerdaangezienwedevoor-
gaandejarenalgoedscoordenopditonderwerp.
Zowasdescorein20141,3procent.Omditvast
tehouden,investeertEBNstructureelinhetwelzijn
vanhaarmedewerkersdoorondermeersportfacili-
teiten,stoelmassage,tijdigeinterventiebijverzuim,
enhetstimulerenvaneenworklifebalance.
Bijhetziekteverzuimdienttewordenaangetekend
datdeverdelingtussenkort,middellangenlang
verzuimgeschiedtopbasisvankalenderdagen.
Hetpercentageziekteverzuimwordtberekend
opbasisvanwerkdagen.
Loopbaanbegeleiding
Voordeloopbaanbegeleidinghebbenweeennieuwe
doelstellingbepaald:100procentvandemedewer-
kersdientjaarlijkseenbeoordelings-enontwikkel-
gesprektekrijgen.In2014isdiedoelstellingreeds
behaald.Ditgeldtnietvoorlangdurigziekenen
medewerkersdieinhetvierdekwartaalindienst
zijngetreden.
Diversiteit
Diversiteitbinneneenorganisatiedraagtbijaaneen
gezondebedrijfscultuur,veerkrachtencreativiteit.
EBNhanteertdeoverheidsnormwaarbijde
verdelingman-vrouwevenwichtigis.Geziende
technischeomgevingwaarinEBNwerkzaamis,lijkt
ditnietrealistisch.Momenteelisdepercentuele
verhouding:66,2procentman/33,8procentvrouw.
Hetmanagementbestondin2014voor21,4procent
uitvrouwen.Vrouwenmaaktenin2014geendeel
uitvandedirectieenderaadvancommissarissen.
DekomendejarenstreeftEBNnaareenverhouding
65procentmannenen35procentvrouwenopalle
niveausindeorganisatie.Zodraeenvacatureont-
staat(dienietwordtingevulddoorherbenoeming)
zalactiewordenondernomenomtoteenmeer
evenwichtigeverdelingtekomen.
Departicipatiewetschrijftvoordatwijin2015
circa5procentmedewerkersmeteenWajong-
statusindienstmoetenhebben.Gezienhetgemid-
deldehogeopleidingsniveauendevelespecialisti-
scherollenbijonsbedrijfzienwijditnognietalseen
realistischehaalbaredoelstelling.Wijzullenwaardit
mogelijkismedewerkersmeteenbeperkinginzetten.
EBNwilminimaaléénpersoonmeteenbeperkingin
dienstnemenineenondersteunendepositie.
Medezeggenschap
Watbetrefthetaankondigenvanorganisatiever-
anderingenhoudtEBNzichaaneentermijnen
werkwijzedieruimbinnendewettelijkerichtlijnvalt.
Inhetgevalvaneenorganisatieveranderingwordt
ereenprocesmetdeORdoorlopen:deORwordt
erineenvroegstadiumbijbetrokkenengeïnfor-
meerd.Debesluitvormingomtrentdeuitvoeringzal
vervolgensinnauwoverlegmetdeORplaatsvinden.
EveneenszalEBNhetpersoneeltijdiginformeren.
Op1januari2014iseennieuweondernemingsraad
vanvijfledengeïnstalleerd.Gedurendehetjaarheeft
devoorzittervandeOReenanderefunctieaanvaard
buitenhetbedrijf,waardoorereenvacature
ontstond.Dezeisinmiddelsingevuld.Erisvierkeer
vergaderdmetdebestuurder.
41
Vooruitzichten en actieplannen 2015
Exploratie
In2015worden24exploratieenevaluatieputten
gestartofgeboord,waarvaner17indatjaar
wordenafgerond.
Productie
Hetaantalproductieputtendatwordtgestart
ofgeboordbedraagt20,waarvaner16in2015
wordenafgerond.
Gasopslagen Norg en Bergermeer
Hetconstructiewerkvandeuitbreidingvandegas-
opslagNorgwordtinmei2015afgerond.Dederde
injectiecompressorwordtinheteerstekwartaal
geïnstalleerdeninjuliingebruikgenomen.Detwee
nieuweputtenwordeninjanuariaangesloten.
InaprilzaldegehelegasopslagBergermeervolgens
planningenbinnenhetdoorEZgoedgekeurdebud-
getklaarzijnvoorvolledigecommerciëleoperatie.
Technische plannen
In2015gevenweeenvervolgaanonzetechnische
plannendiezijngerichtopnieuweexploratieen
productietechnologieën:Exploratie,Slechtdoor-
latendevelden,Ondiepevelden,Bijnauitgeputte
veldenenInfrastructuur.
Drieprojectendieweeind2014zijngestart,
krijgeneenvervolgin2015:
• ‘DeExploratiemonitor’,dieinnavolgingvanhet
DEFAB-onderzoek,eentweedeoffshoregebied
analyseertopexploratiepotentieel.
• ‘Maximalisatieproductierondomhubs’,een
gebiedsgerichteaanpakrondomeenproductie-
locatie,metsnellereontwikkelingalsuitgangspunt.
• ‘AnalyseProductiegegevens’,waarinwemeer
inzichtwillenkrijgenindeproductiekarakteris-
tiekenvanNederlandsegasvelden.
Investeringsklimaat
Werondenin2015eenstudieafnaardemogelijk-
hedenomdoormiddelvaneenactieverlicentie-
beheer,metmeerbetrokkenheidvanEBN,het
investeringsniveauvandeE&P-industriete
kunnenverhogen.
Duurzaamheidsdoelstellingen
In2015willenweonzerapportageoverde
niet-financiëleprestatiesverderontwikkelen.
Dematerialiteitsanalysediewehebbenuitgevoerd,
gaatonsdaarbijhelpen.Inlijndaarmeezullenwe,
waarmogelijkenrelevant,kwantitatievedoelstel-
lingenformulerenpermaterieelaspect.Wezetten
onzegesprekkenmetdeketenpartnersvoortomte
onderzoekenofeengezamenlijkduurzaamheidsplan
realistischis.
42
43
“De breedte en de diepte van de energiemarkt fascineren me”
‘Ik houd ervan te werken in een omgeving met intelligente mensen, veel kennis en
voldoende uitdaging. Mijn baan bij EBN geeft mij elke dag die mogelijkheid, en
tegelijkertijd is er ruimte voor collegialiteit en humor. Als Commercial Advisor ben ik onder
meer verantwoordelijk voor de efficiënte invulling van en advisering over de gasverkoop
in onze partnerships met de operators en de partijen binnen het Gasgebouw.
Mijnwerkiseenletterlijkeinvullingvanonzemissie:
hetmaximaliserenvandewaardevandeNeder-
landsebodemschattenenhetrealiserenvaneen
optimaaleconomischrendementvoordeNeder-
landsesamenleving.Ditvergtbehalvekennisvan
deenergiemarktookstrategischinzicht,sensitiviteit
enconstructieveonderhandelingsvaardigheden.
Datpastbijmij.Ikkijkvooruitenbouwgraagop.
Eendagiseengoedewerkdagalsikmerkdatvoor-
bereidingenhunvruchtenafbeginnentewerpen.
Bijvoorbeeldalsineenpartnershipuiteenlopende
visiestotelkaarkomen,enjeaanvoeltdatjede
dynamiekvanhetprocesvoldoendevaartenrichting
hebtkunnengevenomtoteengedeeldeoplossing
tekomen.Danishetkritischmomentbereiktdatde
restalsvanzelfgaat.
Vooronswerkisdesamenwerkinginhetteamen
binnenEBNcruciaal.Jemoetopelkaarkunnenver-
trouwenenelkaarscherphouden.Goedwerklevert
inonzebusinessdirectmiljoenenop,slechtwerkhet
tegenovergestelde.BinnenEBNwordtechtgoed
samengewerkt.Opalleniveaus.Desfeerisopen,we
besprekenallesenhebbendoordekortelijneneen
hoogwerkritme.
Ikwordookregelmatigingezetbijstrategische
projecten.Zowasikgedetacheerdprojectmanager
bijhetministerievanEconomischeZakeninhet
Groningenaardbevingendossierenbenikbetrok-
kenbijeenprojectoverdeaantrekkelijkheidvan
hetNederlandsemijnbouwklimaat.Ontzettend
interessantevraagstukken.Debreedteendediepte
vandeenergiemarktfascinerenme.Ikwilvanuitalle
invalshoekenbegrijpenhoehetwerkt.Daaromben
ikblijdatikbijEBNmijnbaankancombinerenmet
hetschrijvenvaneenproefschriftoverderolvan
investeringenendeenergietransitie.Vanmaandag
totenmetdonderdagbenikervoordevolle
honderdprocentvoorEBN.Opvrijdagenen
inhetweekendrichtikmeopmijnpromotieaan
deTUDelft.Eenperfectecombinatie.’
44
Sander de Jong
Commercial Advisor
45
Verslag van de raad van commissarissen
AlgemeenDeraadvancommissarissen(deRaad)heefttot
taaktoezichttehoudenophetbeleidvandedirectie
enopdealgemenegangvanzakenbinnenEBN.
DeRaadstaatdedirectiemetraadterzijde.Indit
verslaglichtdeRaadtoehoehijzijntoezichtheeft
vormgegevenendedirectiemetadviesterzijde
heeftgestaan.
OpbasisvandeNotaDeelnemingenbeleid
Rijksoverheid2013,pastEBN(waarrelevant)de
CorporateGovernanceCodetoe.EBNonderschrijft
hetuitgangspuntvandecodedattransparantie
naarbelanghebbendencruciaalisenrichtzichwaar
mogelijkenrelevantnaardeprincipesvandecode.
DaarmeevolgtEBNhetbeleidvandeoverheidvoor
staatsdeelnemingen.InhethoofdstukCorporate
Governanceenrisicomanagementvanditjaarverslag
iseenparagraafopgenomenwaarinisaangegeven
opwelkeprincipesuitdecodeEBNzichricht.
Samenstelling van de RaadIndesamenstellingvandeRaadisin2014en2015
eenaantalwijzigingenopgetreden.
DeheerKrameristijdensdealgemenevergadering
vanaandeelhoudersvan16april2014afgetreden.
DeheerKramerissinds1januari2006aandeven-
nootschapverbondengeweestalslidvandeRaad,
alslidvandeauditcommissieenalsvoorzittervan
debezoldigingscommissie/selectie-enbenoemings-
commissie.DeheerKramerheefteengrotebijdrage
geleverdaanhetfunctionerenvandeRaad.DeRaad
endedirectiezijndeheerKramerzeererkentelijk
voorzijnbetrokkenheidbijdevennootschapen
dewijzewaarophijinvullingheeftgegevenaan
zijncommissariaat.DeheerKramerheeftmetzijn
ervaringindeolie-engasindustrieeenbelangrijke
bijdragegeleverdaandeontwikkelingenvanEBN.
DeheerVanOorschotistijdensdealgemenever-
gaderingvanaandeelhoudersin2014herbenoemd
alscommissarisenalsvoorzittervandeRaad.
DeheerVanOorschotisherbenoemdvooreen
derdeperiodevanvierjaar.Conformhetreglement
vandeRaadheefthetberaadoverdevoordrachttot
herbenoemingplaatsgevondenbuitenaanwezigheid
vandebetrokkene.Devoordrachttotherbenoeming
isgeenautomatismegeweest,maarzorgvuldig
overwogen.
Rooster van aftredenDATUM VAN EERSTE
BENOEMINGJAAR VAN EERSTE HERBENOEMING
JAAR VAN TWEEDE HERBENOEMING
EINDE TERMIJN
Mr H.M.C.M. van Oorschot 1 januari 2006 2010 2014 2018
Drs A.H.P. Gratama van Andel 1 januari 2006 2009 2013 2017
Ir R.G.M. Zwitserloot 18 april 2013 - - 2015*
Mr J.W. Weck 3 februari 2015 - - 2019
*Afgetreden op 16 april 2015
46
Begin2015heeftdeRaadeenvoordrachtgedaan
voordevacaturedieontstaanisdoorhetaftreden
vandeheerKramer.Metingangvan3februari2015
heeftdealgemenevergaderingvanaandeelhouders
viaeenschriftelijkbesluitdeheerWeckalscommis-
sarisbenoemd.
Per16april2015isdeheerZwitserlootafgetreden
alscommissaris.DeRaadendedirectiebedankende
heerZwitserlootvoorzijnbijdragebinnenenbuiten
devergaderingenvandeRaad.Zijnkennisoveren
ervaringmetdeolie-engasindustriewerdenzeer
opprijsgesteld.
Dealgemenevergaderingvanaandeelhouders(her)
benoemtdeledenvandeRaadopvoordrachtvande
Raad.Voordebenoemingvaneennieuwecommis-
sarisbeschiktdeRaadovereenprofielschetsdieook
opdewebsitevanEBNisgepubliceerd.Deprofiel-
schetsisopgrondvandestatutendoordealgemene
vergaderingvanaandeelhoudersgoedgekeurd.In
deprofielschetsisaangegevenoverwelkekenmer-
kendeindividueleledenendeRaadgezamenlijk
dienentebeschikken.DeRaaddientzodanigtezijn
samengestelddatdeledentenopzichtevanelkaar,
hetbestuurenelkdeelbelangonafhankelijken
kritischkunnenopereren.Bijdesamenstellingvan
deRaadwordtrekeninggehoudenmetdeaardvan
deactiviteitenvanEBN,haarmissieendoelstelling,
detaakstellingvandeRaadendedeskundigheid
vandeoverigeledenvandeRaad.
DevoorzittervandeRaad,deheerVanOorschot,is
heteersteaanspreekpuntvoordedirectievanEBN.
DevolledigeRaadheefteencollegialeverantwoor-
delijkheid.AlleledenvandeRaadzijnlidvande
auditcommissieendebezoldigingscommissie/selec-
tie-enbenoemingscommissie.Inonderstaandetabel
ishetlidmaatschapenvoorzitterschapvandeRaad
endecommissiesweergegeven.
DeledenvandeRaadonderhoudengeenandere
zakelijkerelatiesmetdevennootschap.ErisdeRaad
nietgeblekenvanenigtegenstrijdigbelangtussen
devennootschapenledenvandeRaad.DeRaad
voldoetaandeonafhankelijkheidscriteriazoals
vermeldindeCorporateGovernanceCode.
Depersonalia,deactuelenevenfunctiesvandeleden
vandeRaadenhetroostervanaftredenworden
gepubliceerdopdewebsitevandevennootschap
ondercorporategovernance–raadvancommis-
sarissen(www.ebn.nl/ebn-over/rvc/).Hethuidige
roostervanaftredenisoppagina46vanhetjaar-
verslagvermeld.
RAAD VAN COMMISSARISSEN
AUDITCOMMISSSIEBEZOLDIGINGSCOMMISSIE/
SELECTIE- EN BENOEMINGSCOMMISSIE
Mr H.M.C.M. van Oorschot Voorzitter Lid Lid
Drs A.H.P. Gratama van Andel Lid Voorzitter Lid
Mr J.W. Weck* Lid Lid Voorzitter
*Benoeming per 3 februari 2015
47
Vergaderingen van de RaadIn2014isdeRaadvijfkeerbijeengekomen.Naast
deledenvandeRaadzijndeledenvanhetdirectie-
teamvanEBNbijdezevergaderingenaanwezig
geweest.Tijdensdeeerstevergaderingisookde
externeaccountantaanweziggeweest.Ditbetrof
devergaderingwaarindejaarrekeningende
jaarlijkserapportagevandeexterneaccountant
betreffendedeadministratieveorganisatieen
internecontrolezijnbesproken.
DeRaadheeftin2014geenoverlegvergadering
tussendedirectieendeondernemingsraadvan
EBNbijgewoond.
DevoorzittervandeRaadendedirectievoorzitter
hebbenin2014ophetministerievanEconomische
Zakenzogehetenstrategischoverleggevoerdmetde
directeur-generaalenergie,telecomenmededinging
enanderemedewerkersvanhetministerie.Het
strategischoverlegisgerichtopinformatie-uitwis-
selingenafstemmingoverstrategischevraagstukken
enontwikkelingenophetterreinvanhetenergie-
beleidinhetalgemeen.De(beleids)doelstellingen
enprioriteitenvanhetministerieenEBNvoorhet
komendejaarwordeninditoverlegookbesproken.
Naasthetstrategischoverleghebbendevoorzitter
vandeRaadendedirectievoorzittergesprekken
gevoerdophetministerie,onderandereoverhet
onderzoekvanABDTOPconsult.DeRaadhechtveel
waardeaaneengoederelatiemethetministerie;de
bezoekenaanhetministerieachtdeRaadvanbelang
omdegoederelatietekunnenbehouden.
Goedkeuringen door de Raad DeRaadheefthaargoedkeuringgegevenaanalle
relevantebesluitenvandedirectie.Devolgende
investeringenzijngoedgekeurd:debudgetver-
hogingenvanTotalvoordeveldontwikkelingvan
K4a-ZenvanGDFSUEZvoordeveldontwikkeling
vanL5a-DenQ13-Amstel.
Debelangrijksteoorzaakvoordebudgetverhoging
vandedrieveldontwikkelingeniseenstijgingvan
deboorkosten.
DeRaadheeftgoedkeuringverleendaaneendeposit
andloanfacilityagreementtussenGasTerra,NAM
enEBN.
Hetreglementvanderaadvancommissarissen
isgeactualiseerd(opondergeschiktepunten)en
vastgesteld.Hetreglementistevindenopde
websitevanEBN.Indelaatstevergaderingvan
2014heeftdeRaadhetwerkplanenbudgetvoor
2015voorEBNenEBNCapitalB.V.enhetbijbe-
horendefinancieringsplangoedgekeurd.
In2014heeftEBNeenanderkantoorbetrokken.
DeRaadheeftin2013daaraanzijngoedkeuring
gegeven.Dekostenvoordeverhuizingzijn
binnenbudgetgebleven.
48
Onderzoek ABDTOPConsult In2014heeftdeministervanEconomische
Zakenonderzoeklatendoennaardetoekomst
vandegovernancevanhetGasgebouwenEBN.
DitonderzoekisuitgevoerddoorABDTOPConsult.
DevoorzittervandeRaad,dedirectievoorzitteren
eenaantalmedewerkersvanEBNzijngeïnterviewd
inhetkadervanditonderzoek.Hetrapportvan
ABDTOPConsultiseindaugustus2014afgerond.
BeginoktoberheeftdeministervanEconomische
Zakenhetrapportmeteenbegeleidendebriefaan
deTweedeKamergezonden.
InhetonderzoekonderschrijftABDTOPConsulthet
belangvanhetGasgebouwenconcludeertdathet
ophoofdlijnennogsteedsgoedfunctioneert,maar
dateenexpliciteringenherijkingvandepublieke
belangendiemethetGasgebouwwordengeborgd
wenselijkis.DaarnaastbeveeltABDTOPConsultaan
omdeinterneprocessenrondomhetGasgebouw
beterteverankerenbinnenhetministerie.Verder
wordtgeadviseerdom,gegevendeteruglopende
gasreservesinhetGroningenveld,natedenkenover
determijnenendevoorwaardenwaaronderpartijen
uiteindelijkhetGasgebouwkunnenverlaten.
OverEBNconcludeertABDTOPConsultonder
anderedatzijeennuttigerolvervult.Zoisdeparti-
cipatiemetrisicodelingdoordeStaateenstimulans
voorolie-engasmaatschappijenomkleineveldente
exploiteren.WelisABDTOPConsultvanmeningdat
EBNzichbijhaarwerkzaamhedenmeerrekenschap
dienttegevenvanhetfeitdatzijeenbeleidsdeel-
nemingiseneeninstrumentvoordeuitvoeringvan
overheidsbeleid.ABDTOPConsultadviseertomde
bestaandesturingsmogelijkhedenvanhetministerie
richtingEBNdaarvoorbetertebenutten.
DeRaadheeftmetbelangstellingkennisgenomen
vandeconclusiesenaanbevelingenvanhetrapport
vanABDTOPConsultenheefthierover,viade
voorzittervandeRaad,ookgesprokenmethet
ministerie.Hetministerieiseenprojectgestart
omdeaanbevelingenuittevoeren.EBNneemt
deelindedaarvooropgerichteprojectgroep.Inde
vergaderingenvandeRaadinformeertEBNdeRaad
overdevoortgangindezeprojectgroep.
49
Strategie EBNEind2013heeftdedirectiemetdeRaaddestrategie
voordelangetermijnbesproken,inclusiefderand-
voorwaardendiebijdestrategiewordengehanteerd.
Daarbijzijntevensdeoperationeleenfinanciële
doelstellingenvanEBNaandeordegekomen.
DeRaadenhetdirectieteamhebbenbijditonder-
werpuitvoerigmetelkaarvangedachtengewisseld
overtoekomstigescenario’s.Geletopdeuitvoerige
besprekingeind2013isditonderwerpin2014niet
opnieuwgeagendeerd.Debevindingenvan2013
zijnnogvantoepassing.Dedirectieheeftmede
namensdeRaadhetministerieuitgenodigdom
overdezestrategievangedachtentewisselen.
Daarisin2014noggeengevolgaangegeven.
FinancieringIn2014isEBNeenlangetermijnfinancieringsover-
eenkomstaangegaan.OpdeZwitsersekapitaalmarkt
zijnlanglopendeobligatieleningenuitgegevenvoor
CHF300miljoen.HetbetrofeenuitgiftevanCHF
175miljoenvooreenperiodevan8jaarmeteen
couponrentevan0,5procenteneenuitgiftevan
CHF125miljoenmeteencouponrentevan0,875
procent.Beidecouponrentesbetroffendelaagste
couponrentesdieooitzijngerealiseerdopde
Zwitsersemarktvoordezelooptijden.
DeRaadheeftviaeenafzonderlijkverzoekgoed-
keuringverleendaandezeovereenkomst,aangezien
dezefinancieringnietinhetjaarlijksefinancierings-
planwasopgenomen.Hetvalutarisicoopdeze
obligatieleningen,voortkomenduithettoekomstige
koersverloopvandeZwitserseFrank,isvolledig
afgedektviacrosscurrencyinterestrateswaps.
Relevante ontwikkelingenDedirectieheeftdeRaadaandehandvankwar-
taalverslagengeïnformeerdoverderelevante
ontwikkelingenbinnenEBN.DeRaadbesteedtin
dezebesprekingeninelkgevalaandachtaanmaat-
schappelijkeontwikkelingen,deproductievangas,
olieencondensaatinhetbetreffendekwartaal,de
recenteprijsontwikkelingenendeontwikkelingvan
deomzetennettowinst.VerdergeeftEBNinhaar
kwartaalverslageneenoverzichtvanhetniveauvan
deinvesteringen.Indekwartaalverslagenkomenook
deontwikkelingenindesamenwerkingsverbanden
vanEBNaandeorde.Hieronderwordteenaantal
besprokenonderwerpennadertoegelicht.
50
Aardbevingen Groningen
DeRaadisinallevergaderingenin2014geïn-
formeerdoverdeontwikkelingeninGroningen,
waaronderrecentebevingen,schademeldingen
en-afhandelingdoorNAMendevoorbereidingen
voorhetwinningsplan2015.
Tijdensdevergaderingvanjuniendecember2014
isdeheerDessensaanweziggeweest.Deheer
Dessensisvoorzittervanderaadvancommis-
sarissenentevensvoorzittervanderaadvan
gedelegeerdcommissarissenbijGasTerra.Indever-
gaderingvanjuniisdecontourennotavanGasTerra
besproken;indevergaderingvandecemberishet
businessplanvanGasTerravoor2015besproken.
DeheerDessensheeftinbeidevergaderingeneen
uitgebreidetoelichtinggegevenenvragenvande
Raadbeantwoord.
DeRaadheeftindevergaderingvandecember
kennisgenomenvandebriefvandeministervan
EconomischeZakenvan16december2014.Indeze
briefgeeftdeministereentoelichtingophetkabi-
netsbesluittoteenneerwaartseaanpassingvande
maximaaltoegestanewinninguithetGroningenveld
in2015tot39,4miljardNm3perjaar.
Beginfebruari2015heeftdeministervanEcono-
mischeZakenextramaatregelengenomenomde
leefbaarheidenveiligheidinGroningenverderte
vergroten.Degaswinningwordtindeeerstehelftvan
2015,tot1juli,verderbeperkttot16,5miljardNm3.
Gasopslag Bergermeer
DeRaadisgeïnformeerdoverdevoortgangvan
degasopslagBergermeer.TAQAisin2014gestart
metdecommerciëleactiviteitenenop17septem-
ber2014isderesterendeniet-gecommitteerde
gasopslagcapaciteituitUGSBergermeergeveild.
Hetgeveildevolumebeliep13TWh(1,3miljard
Nm3)waarmeedebergingvoorhetopslagseizoen
2015-2016volledigisuitverkocht.
Deofficiëleingebruiknamevindtplaatsinapril2015.
Uitbreiding Norg
DeRaadisgeïnformeerdoverdevoortgangvande
werkzaamhedenvoordeuitbreidingvandegasop-
slagNorg.EBNenNAMhebbenregelmatigoverleg
gevoerdhierover.Indecember2014isdegasopslag
conformplanningingebruikgenomen.
Schoonebeek
Deproductieuitditolieveldverlooptookin2014
mindervoorspoedigdanverwacht,maardegerea-
liseerdeproductiein2014komtwelhogeruitdan
deverwachteproductievoor2014.DeRaadheeft
verderkennisgenomenvaneenaantaltechnische
problemenendevoorgesteldeaanpakdoorNAM
omdezeproblemenoptelossen.
51
EBN internNaastdekwartaalverslagenisdeRaadookgeïn-
formeerdoverdiverseontwikkelingenbinnende
EBN-organisatiezoalshetcommunicatieplan,het
medewerkerstevredenheidsonderzoekendeuitge-
voerdeverzekeringstendervoordeverzekeringen
vanEBN’sdeelnameaandeolie-engasactiviteiten
oplandenophetContinentaalPlat.
Evaluatie directie en zelfevaluatieDeRaadheeftin2014buitenaanwezigheidvande
directiehetfunctionerenvandedirectiebesproken.
DeRaadheeftin2014geenzelfevaluatieuitge-
voerd,geziendewijzigingenindeRaad.In2015
zaleenzelfevaluatieplaatsvinden.
Vergaderingen van de auditcommissieDetakenenwerkwijzevandeauditcommissiezijn
vastgelegdinhet‘ReglementvandeAuditCommis-
sievandeRvC’.Totdetakenvandeauditcommissie
behorenondermeerhethoudenvantoezichten
controleopenhetadviserenvandedirectieover
dewerkingvaninternerisicobeheersings-en
controlesystemenenhethoudenvantoezicht
opdefinanciëleinformatieverschaffingdoorde
vennootschap.
Deauditcommissieisin2014tweemaalbijeenge-
komen.Naastdeledenvandeauditcommissiezijn
bijdezebijeenkomstenookdedirectievoorzitter
enDirectorFinanceaanweziggeweest.
Deauditcommissieheeftindeeerstevergadering
onderandereaandachtbesteedaanhetjaarverslag,
dejaarrekeningendeaccountantscontroleoverhet
jaar2013.Inverbandmetdeaccountantscontrole
overhetjaar2013istijdensdezebijeenkomstook
deexterneaccountantEYaanweziggeweest.Het
accountantsverslagisuitgebreidbesprokenmetde
accountantenhetdirectieteam.Nadebespreking
vandejaarrekeningenhetjaarverslagheeftde
auditcommissiedeRaadgeadviseerdhetjaarverslag
over2013goedtekeuren.
Indeeerstevergaderingheeftdeauditcommissie
ookhetinterneauditplanvoor2014besproken.
In2014zijnauditsuitgevoerdopdevolgendeonder-
werpen:gastocashproces,asset(NOV)manage-
mentcyclusenmanagementvanexterneprojecten
doordetechnischeafdeling.Debevindingenuitdein
2013uitgevoerdeauditszijnbesproken.Deinterne
auditsuit2013haddenbetrekkingop:verzekerin-
gen,document-eninformationmanagementenICT
programma-enprojectmanagement.
Indetweedevergaderingvan2014heeftde
auditcommissieaandachtbesteedaandevolgende
onderwerpen:delangetermijnfinancieringsovereen-
komst(ziehierboven),deevaluatievandeexterne
accountantinclusiefhetvoorstelvoordeverlenging
vandeopdrachtaandeaccountant,dedoorEBN
uitgevoerdepostinvestmentreviewendeweighted
averagecostofcapital(WACC).
52
Deevaluatievandeaccountantwaspositief,zodat
hetvoorsteltotverlengingdanookpositiefis
ontvangendoordeauditcommissie,waarnadeRaad
hetvoorstelheeftbekrachtigd.Deevaluatieenhet
voorstelzijnookmetdeaandeelhoudersvertegen-
woordigersbesprokendiehieroverookpositief
hebbengeadviseerd.EBNheeftvervolgensde
opdrachtaandeaccountantverlengd(totenmet
hetboekjaar2015).
Deauditcommissieheeftaandehandvandepost
investmentreviewinzagegekregenindegereali-
seerdewaardevaneenaantalgeselecteerdeprojec-
tentenopzichtevandeverwachtewaardetentijde
vandeinvesteringsbeslissingen.Debeheersmaat-
regelenopkostenoverschrijdingenendeinschatting
vanreserveszijnookbediscussieerdtussenhet
directieteamendeRaad,engafbevredigenderesul-
taten.OpverzoekvandeRaadheeftEBNdeanalyse
ditjaarvooreengroteraantalprojectenuitgevoerd.
DewinstgevendheidvandeprojectenwaarinEBN
deelneemt,isuitstekend.
Tenslotteheeftdeauditcommissieindetweede
vergaderingdeherzieneWACCbesproken.
Credit rating EBN
EBNheeftdeRaadin2014geïnformeerdoverde
creditratingvanEBN.Moody’sheeftinmaart2014
decreditratingvanEBNbepaaldopAaametstable
outlook.InnovemberheeftStandard&Poor’sde
creditratingvanEBNbepaaldopAA+metstable
outlook.
Verklaring directie
DeRaadheeftdedirectieverzochtomover2014
eenverklaringaandeRaadaftegeventeronder-
steuningvandegebruikelijkerapportagesaande
directie.Dezeverklaringheeftdedirectieafgegeven
endientterondersteuningvanbepalingIII.1.8van
deCorporateGovernanceCode.Conformdeze
bepalingheeftdeRaadmetdedirectiedevolgende
onderwerpenbesproken:destrategie,devoornaam-
sterisico’sverbondenaandeondernemingende
uitkomstenvandebeoordelingdoordedirectievan
deopzetenwerkingvandeinternerisicobeheer-
sings-encontrolesystemen.Devoornaamsterisico’s
zijnindeeerstevergaderingvandeauditcommissie
besprokenaandehandvaneenstrategischeenope-
rationelerisicoanalyse.Ditonderwerpwordtverder
toegelichtinhethoofdstukCorporateGovernance
enRisicomanagement.
53
Vergaderingen van de bezoldigingscommissie/ selectie- en benoemingscommissie
Detakenenwerkwijzevandebezoldigingscom-
missie/selectie-enbenoemingscommissiezijn
vastgelegdinhet‘ReglementvandeBezoldigings-
commissie/Selectie-enbenoemingscommissievan
deRvC’.Totdetakenvandezecommissiebehoort
ondermeerhetdoenvaneenvoorstelaandeRaad
voorhettevoerenbezoldigingsbeleidvandedirectie,
vasttestellendoordealgemenevergaderingvan
aandeelhouders,hetdoenvaneenvoorstelvoorde
bezoldigingvanindividueleledenvandedirectieen
hetopmakenvaneenremuneratierapport.
Medeopverzoekvandeaandeelhouderenvanwege
ontwikkelingeninhetbeleidtenaanzienvan
staatsdeelnemingenisderaadvancommissarissen
momenteelinintensiefoverlegmetdeaandeel-
houderoverhettoekomstigbezoldigingsbeleid.
Strevenisomnogin2015overhetbezoldigings-
beleidovereenstemmingtebereikeneneenaanvang
temakenmetdeimplementatiedaarvandoorde
raadvancommissarissen.Hetgaatdaarbijom
aanpassingenonderanderemetbetrekkingtothet
salaris,conversievanvariabelebeloningscomponen-
ten(vanaf2014)ensecundairearbeidsvoorwaarden,
medeinrelatietotbestaandecontractueleverplich-
tingen.Inhethiernavolgendewordtoverdesituatie
in2014gerapporteerd.
Debezoldigingscommissie/selectie-enbenoemings-
commissieisin2014viermaalbijeengekomen.
Decommissieheefthetfunctionerenvandedirectie
besprokenendecommissieheeftdekortetermijn
variabelebeloningvandedirectieover2013vast-
gesteldalsmededelangetermijnbeloningoverde
periode2011-2013.
Bezoldigingsbeleid
In2007heeftdealgemenevergaderingvanaandeel-
houdersdeheerBokhovenbenoemdalsvoorzitter
vandedirectievanEBN.Sinds2011isdeheer
BokhovendeenigebestuurdervanEBN.Devoor-
drachttotbenoemingisdoordeRaadgedaan.
OpgrondvandestatutenvanEBNsteltdealge-
menevergaderinghetbezoldigingsbeleidvasten
steltdeRaadvervolgensdebezoldigingenverdere
arbeidsvoorwaardenvast.DeRaadheeftnaberaad
enrekeninghoudendmethetgevoerdeoverleg
debezoldigingvastgelegd.DeRaadbepaaltde
(eventuele)jaarlijkseverhogingvandebezoldiging.
Opbouw bezoldiging
Debezoldigingvandedirectieisalsvolgt
opgebouwd:
• Eenvastgedeelte;
• Eenvariabelgedeelte,afhankelijkvanzowel
langetermijn-enkortetermijnalspersoons-
gebondendoelstellingen;
• Dewerkgeversbijdrageindepensioenpremie.
Erzijnaandedirectiegeenaandelen,optiesof
andereopaandelengebaseerdebezoldigingscom-
ponententoegekend.
54
Variabele beloning
Devariabelebeloningvandedirectiebestaatuit
tweeonderdelen:eenjaarlijksevariabelebeloning
afhankelijkvanhetbehalenvandevoordatjaarvast-
gesteldedoelstellingeneneenlangetermijnvariabele
beloningdieelkedriejaarwordtuitgekeerdopbasis
vanhetbehalenvandaarvoorvastgesteldedoelstel-
lingen.Dedoelstellingenwordenaanhetbeginvan
hetdesbetreffendejaardanweldriejaarsperiode
overeengekomentussendeRaadendedirectie,
nadatditonderwerpbesprokenisindebezoldigings-
commissie/selectie-enbenoemingscommissie.
Devariabelebeloningvandedirectieisafhankelijk
gesteldvanhetbehalenvandoelstellingenopde
kortetermijn(economischewaardetoevoeging,
exploratieenrealisatieprojecten,productieniveau
kleinevelden,budgetenwelzijnvandemedewerkers
eneenaantalspecifiekepersoonsgebondendoel-
stellingen)endelangetermijn(activiteitenniveau,
kostenontwikkeling,organisatie-ontwikkeling).
Devariabelebeloningbedraagtmaximaal
30procentrespectievelijk15procentperjaarvan
hetbasisjaarsalaris.Deuitbetalingvandevariabele
beloninggeschiedtnavaststellingvandejaarrekening
doordealgemenevergaderingvanaandeelhouders
vanhetjaarwaaropdedoelstellingenbetrekking
hebbengehad.
Beloning
Debezoldigingvandedirectiestaatvermeldop
pagina111vandejaarrekeningonderoverige
gegevensvandevennootschappelijkejaarrekening.
JaarrekeningDeRaadheeftkennisgenomenvanhetjaarverslag,
dejaarrekeningendeverklaringenmanagement
lettervandeaccountantEY.DeRaadkanzichmet
dezestukkenverenigenenbeveeltdealgemene
vergaderingvanaandeelhoudersaandejaarrekening
overeenkomstigvasttestellen.DeRaadadviseertde
algemenevergaderingvanaandeelhoudersdecharge
teverlenenaandedirectievoorhetgevoerdebeleid
enaandeRaadvoorhetuitgeoefendetoezicht.
Raadvancommissarissen,Utrecht,23juni2015
DeheerH.M.C.M.vanOorschot(voorzitter)
DeheerA.H.P.GratamavanAndel
DeheerJ.W.Weck
55
“Elke dag met plezier naar mijn werk”
‘Als HR-assistant ondersteun ik de HR-manager en de HR-adviseurs, maar ik heb ook mijn
eigen taken en verantwoordelijkheden. Zoals de salarisadministratie, het bijhouden van de
personeelsdossiers, de maandelijkse HR-scorecard en de introductie van nieuwe medewerkers.
DeafgelopendriejaarheeftdeHR-afdelingeen
sterkeprofessionaliseringsslaggemaakt.Wezijn
veranderdvaneentraditioneleafdelingpersoneels-
zakendiesecgerichtwasopdemedewerkersineen
afdelingmeteenactievestrategischebeleidsfunctie.
VeeltypischeHR-takenwordennubelegdbijhet
lijnmanagementenwijfaciliterenenondersteunen
hen.DeHR-afdelingheeftdaardoorruimteomzich
meerterichtenopaspectenalstrainingenopleiding,
wervingenselectieenopthema’salsduurzame
inzetbaarheidenziekteverzuim.
Ikwerkhierinmiddelsbijnanegenjaarenmetveel
plezier.Mijnbaanisleuk,hectischendynamisch,
maardaarhoudikwelvan.Ikhebfijnecollega’senik
hebhetgevoeldatikeensubstantiëlebijdragelever
aanhetbedrijfsresultaatenaanhetwerkplezier
vaniedereen.EBNiseengoedewerkgevermetoog
voorhetindividu.Jekrijgtkansenenmogelijkheden
aangereiktomjeteontwikkelen.Ikbenbegonnenals
secretaresseenkreegnamijnzwangerschapsverlof
dekansomterugtekomenalsHR-assistant.
Numagikmijnbaancombinerenmeteenhbo-
bachelorHumanResourcesManagement.Met
alsperspectiefdoorgroeiennaardefunctievan
HR-adviseur.Hetisbestpittigomnaasteenbaan
van32uureneengezinmetdriekinderenooknog
testuderen,maarikbenenormgemotiveerden
gaikelkedagmetpleziernaarmijnwerk.’
56
Tamara Balfour van Burleigh
HR assistant
57
Corporate Governance
Aandeelhouder
Algemeen
EBNiseenbeslotenvennootschapmetde
NederlandseStaatalsenigaandeelhouder.Het
beheervandeaandelenisondergebrachtbijhet
ministerievanEconomischeZaken.EBNisook
eenbeleidsdeelneming.Hetaandeelhouderschap
enderolvanbeleidsmakerberustenbijhetzelfde
ministerie.
HetgeplaatstenvolgestortkapitaalvanEBN
bedraagtEUR128.137.500enisverdeeldin
284.750gewoneaandelenmeteennominale
waardevanEUR450peraandeel.
Deaandeelhouderbenoemtdedirecteurende
commissarissenvanEBN.Debenoemingvande
directeurvindtplaatsdoordeaandeelhouderuit
eenvoordrachtdoorderaadvancommissarissen.
DeministervanEconomischeZakendientdeze
voordrachtvoorafgoedtekeuren.Deaandeel-
houderbenoemteencommissarisopvoordracht
vanderaadvancommissarissen.Deaandeelhouder
benoemtuitdeledenvanderaadvancommis-
sarisseneenvoorzitter.
IndestatutenvanEBNisopgenomendatde
directeurvoorbepaaldebesluitendevoorafgaande
goedkeuringvandeRvCofvandeaandeelhouder
nodigheeft.Voorwatbetreftdegoedkeuringvan
deRvCverwijzenwenaarpagina48.
Degoedkeuringvandeaandeelhouderbetreft
bijvoorbeeld:
• Bijhetaangaanofverbrekenvaneenduurzame
samenwerkingofinvesteringenmeteenwaarde
vanmeerdanEUR200miljoen.
• Hetsluitenvanhetbedrijfofhetopheffenvan
devennootschapofvaneendochtermaatschappij
ofvaneenbelangrijkonderdeelvanhetbedrijf.
• Enbijbesluitenvandedirectieovereenbelang-
rijkeveranderingvandeidentiteitofhetkarakter
vandevennootschap,waaronderhetnemen
ofafstotenvaneensubstantiëledeelnemingin
hetkapitaalvaneenandervennootschapende
overdrachtvandeondernemingaaneenderde.
• Hetuitoefenenvanhetstemrechtopdeaandelen
ineendochtermaatschappij.
58
AandeelhoudersvergaderingIn2014iseenmaaleenaandeelhoudersvergadering
gehouden.Dedirecteur,deDirectorFinanceen
tweeledenvanderaadvancommissarissenzijnbij
dezeaandeelhoudersvergaderingaanweziggeweest.
Tijdensdejaarlijkseaandeelhoudersvergadering
wordeninelkgevaldevolgendeonderwerpen
geagendeerd:
• debehandelingvanhetschriftelijkjaarverslag
vandedirectieoverdezakenvandevennoot-
schapenhetgevoerdebestuur;
• devaststellingvandejaarrekeningendebepaling
vandewinstbestemming;
• dedechargevandedirectievoorhaarbestuur
overhetafgelopenboekjaar;
• dedechargeaandecommissarissenvoor
huntoezichtoverhetafgelopenboekjaar.
Dezeonderwerpenzijntijdensdeaandeelhouders-
vergaderingbesproken.Dejaarrekeningisvastge-
steldendechargeisverleendaandedirectieende
commissarissen.
Tijdensdeaandeelhoudersvergaderingvan2014is
desamenstellingvanderaadvancommissarissen
gewijzigd.DeheerKramerisafgetredenende
heerVanOorschotisherbenoemdvooreenderde
periodevanvierjaar,waarbijdeheerVanOorschot
tevensisherbenoemdalsvoorzittervanderaad
vancommissarissen.Doorhetaftredenvandeheer
Krameriseenvacatureinderaadvancommissa-
rissenontstaan.Dezevacatureisingevuldmetde
benoemingvandeheerWeckper3februari2015,
doordeministervanEconomischeZaken.
DeheerWeckisbijdiverseministerieswerkzaam
geweest,onderandereindefunctiesvandirecteur-
generaalenplaatsvervangendsecretaris-generaal.
Informeel overleg
Naastdeaandeelhoudersvergaderinghebben
deaandeelhoudervertegenwoordigersvanhet
ministerieendeDirectorFinancevanEBNregel-
matiginformeeloverleggevoerd:in2014vierkeer.
Ditinformeleoverlegisbedoeldomdeaandeel-
houdertijdigallerelevantefinanciëleinformatie
teverschaffendiedeaandeelhoudersvergadering
nodigheeftvoordeuitoefeningvanzijnbevoegd-
heden.Hetverschaffenvanrelevanteinformatieis
eenverplichtingvandedirectie.
Metdebeleidsmakerwordtookopregelmatige
basisinformeeloverleggevoerd.Erzijnvaste
overlegmomenten,zoalshetstrategischoverleg,
hetdirectieoverlegenhetmijnbouw-engasgebouw-
overleg.Indezevasteoverlegvergaderingenwordt
informatieuitgewisseldoverontwikkelingenbinnen
debeideorganisaties,eventuelewijzigingenvan
hetenergiebeleidenrelevanteontwikkelingenop
hetgebiedvandetakenenactiviteitenvanEBN.
Naastledenvanhetdirectieteamzijnbijdezeover-
leggenookanderemedewerkersvanEBNaanwezig.
Bijhetstrategischoverlegisdevoorzittervande
raadvancommissarissenaanwezig.
59
Raad van commissarissenDeraadvancommissarissenisbelastmethettoe-
zichtophetbeleidvandedirectieendealgemene
gangvanzakenbinnenEBNenstaatwaarnodig
engewenstdedirectiemetraadbij.Ophaarbeurt
voorzietdedirectiedeRaadvanallebenodigde
enrelevanteinformatiezodatdeRaadoptimaal
invullingenuitvoeringkangevenaanhaartakenen
verantwoordelijkheden.IndestatutenvanEBNis
opgenomendatdedirectievoorbepaaldebesluiten
devoorafgaandegoedkeuringvandeRaadnodig
heeft,bijvoorbeeld:
• bijhetvaststellenenwijzigenvanhetexploitatie-
budgetenhetinvesterings-enfinancieringsplan;
• hetaanstellenvanprocuratiehouders;
• hetverrichtenvan(des)investeringen;
• hetverrichtenvanandererechtshandelingen
meteenwaardevanmeerdanEUR50miljoen.
Evenwichtige verdeling van de zetels
van de raad van commissarissen
Desamenstellingvanderaadvancommissarissen
isin2014gewijzigddoorhetaftredenvandeheer
Kramer.DeRaadheefteenfunctieprofielvoorde
individuelecommissarissenopgesteld.Ditprofiel
isbeschikbaaropdewebsitevanEBN.Zodraeen
vacatureontstaatdienietwordtingevulddoor
herbenoeming,zalderaadvancommissarissen
actieondernemenomtoteenverdelingtekomen
rekeninghoudendmetart.2:276BWdie30procent
vrouwelijkecommissarissenvoorschrijft.
Hetverslagvanraadvancommissarissenstaatop
pagina46vanditjaarverslag.
DirectieDedirectievanEBNbestaatuitéénstatutairdirec-
teur(deheerBokhoven).Dedirectieisverantwoor-
delijkvoorhetalgemenebeleidendestrategiemet
hetbijbehorenderisicoprofielvandeonderneming.
Dedirectieistevensverantwoordelijkvoordereali-
satievandedoelstellingenvandevennootschap,de
resultatenontwikkelingendevoordeonderneming
relevantemaatschappelijkeaspectenvanonder-
nemen.Waarnodiglegtdedirectiebesluitenter
goedkeuringvooraandeaandeelhouderofaande
raadvancommissarissen.Daarnaastdraagtzijzorg
vooreengoedwerkendinternrisicobeheersing-en
controlesysteem.
Directieteam
Dedirectiewordtbijgestaandoordrietitulaire
directeurendiesamenmetdestatutairdirecteurhet
directieteamvormen.Destatutairdirecteurisde
voorzittervanhetdirectieteam.Hethuidigedirectie-
teambestaatnaastdestatutairdirecteuruitde
volgendepersonen:deheerStarink(DirectorAsset
Management),deheerScheffers(DirectorTech-
nology)endeheerBoekelman(DirectorFinance).
Hetorganogramisweergegevenopbladzijde7.
Inhetdirectiereglementisopgenomenhoede
takenbinnenhetdirectieteamzijnverdeeld.Het
directieteamfunctioneertvanuiteengezamenlijke
verantwoordelijkheid.Binnendiegezamenlijke
verantwoordelijkheidisereentaakverdelingnaar
functionelegebieden.Dezespecifieketaakverdeling
isschriftelijkvastgelegd.
60
Elklidvanhetdirectieteamheeftbinnenzijneigen
werkgebieddeverantwoordelijkheidvoordevoor-
bereidingvanbeleidsaangelegenhedenenbesluiten.
Nabesluitvormingbinnenhetdirectieteamzorgen
deledenvanhetdirectieteamvoordetijdigeuitvoe-
ringvandegenomenbesluiten.Hetdirectieteam
vergadertinbeginselelketweeweken.
Inhetjaarverslaggeeftdedirectieeenbeschrijving
vandevoornaamsterisico’sgerelateerdaande
strategievanEBN,deopzetenwerkingvande
internerisicobeheersings-encontrolesystemenmet
betrekkingtotdevoornaamsterisico’sgerelateerd
aandestrategievanEBNeneventuelebelangrijke
tekortkomingenindeinternerisicobeheers-encon-
trolesystemendieinhetboekjaarzijngeconstateerd,
welkesignificantewijzigingenzijnaangebrachten
welkebelangrijkeverbeteringenzijnvoorgenomen.
Voordebeschrijvinghiervanwordtverwezennaar
pagina63.
Bezoldiging
Deaandeelhouderstelthetbeleidvoordebezol-
digingvandedirectievast.Binnendekadersvan
datbeleidbepaaltderaadvancommissarissende
daadwerkelijkebeloningvandedirectie,inclusief
devariabelebeloningvandedirectie.Inhetverslag
vanderaadvancommissarissenwordtdebeloning
vandedirectietoegelicht.
Nevenfuncties directie
DeheerBokhovenislidvanderaadvancommissa-
rissenvanGasTerraenistevenslidvanhetcollege
vangedelegeerdcommissarissenvanGasTerra.
DaarnaastishijlidvanhetcollegeBeheerMaat-
schapGroningen.
BelangenverstrengelingEBNonderschrijfthetprincipeII.3vandeCorporate
GovernanceCode(ziehieronder‘ToepassingCorpo-
rateGovernanceCode‘)datelkevormenschijnvan
belangenverstrengelingtussendevennootschapen
dedirectiedienttewordenvermeden.Destatuten
enhetdirectiereglementbevatteneenregeling
over(potentieel)tegenstrijdigebelangentussen
dedirectieendevennootschap.Elk(potentieel)
tegenstrijdigbelangdatvanmateriëlebetekenisis,
dientonmiddellijkaandevoorzittervanderaadvan
commissarissengemeldteworden.Erzijnin2014
geenmeldingengedaandoordedirectie.
Externe accountantDeaandeelhouderbenoemtdeexterneaccountant,
waarbijderaadvancommissarisseneenvoordracht
kandoen.In2011isEYbenoemdomdejaarrekenin-
genoverdejaren2012,2013en2014tecontrole-
ren.In2014isdevoorlopigeoptiegelicht,waardoor
EYookvoorhetcontrolerenvandejaarrekening
over2015isbenoemd.
EBN richt zich naar de volgende principes uit de Corporate Governance Code: II.1 het bestuur: de taak en de werkwijze, II.3 het bestuur: tegenstrijdige
belangen, III.1 de raad van commissarissen: de taak en werkwijze, III.2 de raad van commissarissen: onafhankelijkheid, III.3 de raad van commissarissen:
deskundigheid en samenstelling, III.4 de raad van commissarissen: de voorzitter van de raad van commissarissen en de secretaris van de vennootschap,
III.5 de raad van commissarissen: samenstelling en de rol van de drie kerncommissies van de Raad, III.6 de raad van commissarissen: tegenstrijdige
belangen, III.7 de raad van commissarissen: bezoldiging, V.1 financiële verslaggeving, V.2 rol benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren
van de externe accountant, V.3 en V.4 relatie en communicatie van de externe accountant met de organen van de vennootschap.
61
Toepassing Nederlandse Corporate Governance Code
AangezienEBNeenstaatsdeelnemingis,volgtde
onderneminghetbeleidvandeoverheidwaarin
wordtvoorgeschrevendatstaatsdeelnemingende
NederlandseCorporateGovernanceCodevolgen.
Inlijndaarmeevolgenwijeenaantalprincipesvan
deCode(1)waarbijechtergeldtdatnietalle‘best
practicebepalingen’diehorenbijdegevolgdeprinci-
pesvandeCodetoepasbaarzijnopEBN.
Despecifiekdooronsgevolgdeprincipesenbest
practiceszijnuitgewerktindestatutenenregle-
mentenvanEBNenvormeneenleidraadvoorhet
handelenvandedirectie,decommissarissenen
deaandeelhouder.DevolledigeNederlandse
CorporateGovernanceCodeistelezenop:
http://commissiecorporategovernance.nl
IntegriteitGedragscode, klachtencommissie en
vertrouwenspersoon
Waarweexternhechtenaantransparantieen
duidelijkheid,geldtdatookbinnendemurenvan
onzeorganisatie.DaarombeschiktEBNovereen
gedragscodedievoorallemedewerkerstoegankelijk
envantoepassingis.Dezevormteenleidraadbij
hetmakenvanpersoonlijkekeuzesenhetnemen
vanindividuelebeslissingen.Daarnaastgebruiken
wedegedragscodeomhetdaadwerkelijkegedrag
vanonzeondernemingenonzemedewerkerste
toetsen.Inhetgevalvaninterneklachtenkunnen
medewerkersterechtbijeenvertrouwenspersoon
ofbijdeklachtencommissie.
Deklachtencommissieheeftin2014geenklachten
ontvangenofinbehandelinggenomen.Devertrou-
wenspersoonheeftin2014ééngesprekgevoerdmet
eenmedewerker.Degedragscodeisbeschikbaarop:
www.ebn.nl/documents/gedragscode_EBN.pdf
Momenteelvindtergeenstructurelemonitoring
plaatsvanvragenophetgebiedvanmededingings-
beperkendgedrag.Tegelijkertijdisditweleenbelang-
rijkonderwerpvoorEBN.Onsplanisomin2015een
registratieinterichtenvanvragenvanmedewerkers
overmogelijkmededingingsbeperkendgedragvan
EBNen/ofhaaroperators.Dezedoelstellingkomt
voortuitdeinternematerialiteitsanalysein2014.
Klokkenluidersregeling
Opbasisvandeklokkenluidersregelingkunnen
medewerkersvermeendemisstandenindeonder-
nemingmeldenaandedirectieofaanderaadvan
commissarissen.In2014zijnergeenvermeende
misstandengemeld.Deklokkenluidersregelingis
beschikbaarop:www.ebn.nl/documents/klokken-
luidersregeling_EBN.pdf
62
RisicomanagementRisicomanagementiseenintegraalonderdeelvande
bedrijfsvoeringvanEBN.Hetsteltonzeorganisatie
instaatgoedenblijvendzichttehoudenopde
strategischeenoperationelekansenenrisico’sen
hieropadequaatintespelen.Onsrisicomanagement
isvooreendeelgebaseerdopgestandaardiseerde
processenenregelingendiezoveelmogelijkzijn
geïntegreerdinonzeregulierebedrijfsprocessen.
Bijhetidentificerenvandezekansenenrisico’s
steunenweechternietalleenopdezezogenoemde
structuurelementen.
Webestedenookconsequentengerichtaandacht
aandecultuuraspecten,zoalshetrisicobewustzijn
endeintegriteitbinnenonzeorganisatie.
In2014heefteeninternintegriteitsprogramma
plaatsgevonden.Ditprogrammaisnadrukkelijk
gekoppeldaan‘werkplezier’.Hetisonzefilosofiedat
werkplezierenintegriteitopeennatuurlijkemanier
metelkaarzijnverbonden.Viaeenbenchmarkonder-
zoekzijndematevanwerkplezierendeintegriteit
vergelekenmetanderebedrijven.Deresultatenvan
hetonderzoekzijnbesprokenenverderuitgediept
viainterneworkshopsmetallemedewerkers.
Risicomanagementstructuur
EBNhanteerteenrisicomanagementsysteem,
het‘EBN-raamwerk’.Ditraamwerkbestaatuitvier
afzonderlijkepijlers,waarbinnenverschillende
activiteitenzijnbenoemddieinsamenhangworden
uitgevoerd.EBNhanteerteensystematiekvoor
prestatiemetingdiein2013isingevoerd.Erwordt
gewerktmetrapportageswaarmeemetvastge-
steldeprestatie-indicatorendeprestatiesvande
samenwerkingsverbanden,deinternetechnische
activiteitenplannen(de‘roadmaps’)endeafdelingen
periodiekeffectiefwordengevolgd.Hiermeewordt
tevensdevoortgangvangeplandeactiviteitenop
dezegebiedengemeten.Opdirectieniveauwordt
aandehandvaneenrapportagedeprestatievan
EBNalsgeheeleffectiefgevolgdenwaarnodig
bijgestuurd.Deverschillenderapportagesworden
opregelmatigebasisindediverseorganisatie-
onderdelenbesproken.
Risico’s en kansen
Visie,missie en strategie
BeheersingZekerheidwerking
Strategische Risicoanalyse
Operationele Risicoanalyse
Beleid, regelingen, codes
Vastgestelde werkprocessen
Planning & controlcyclus / prestatiemeting
Jaarlijks werkprogramma en budget
EBN-strategie
Zelfevaluaties
Interne audits
Joint venture audits
In-control-verklaringen
Externe audit
Opvolging interne en externe audits
EBN-raamwerk met daarin de belangrijkste onderdelen per pijler voor risicomanagement
63
Risicoanalyses en beheersmaatregelen
Zoalselkjaarheeftdedirectieookin2014een
strategischerisicoanalyseuitgevoerd,waarbijzowel
dekansenalsderisico’svoorrealisatievandeze
doelstellingeninkaartzijngebracht.Hierbijzijnwaar
nodigadditionelebeheersmaatregelengeïdentifi-
ceerd,inaanvullingopmaatregelendiealinwerking
zijn.Debelangrijkstestrategischerisico’sende
beheersinghiervanwordenjaarlijksbesprokenmet
deauditcommissievanderaadvancommissarissen.
Ookdeoperationelerisico’szijnin2014wederom
beoordeelddoordeafdelingenbinnenEBN.
Zijhebbenhierbijdeoperationelerisico’sgeïden-
tificeerdenbeoordeeldofzijdezevoldoende
beheersen.Ditgebeurdeinopeneninformele
zelfevaluatiesessiestussendeafdelingsmanagers
enhunmedewerkers.Indienvantoepassingsloten
ookmanagersvanandereafdelingendieeen
significantaandeelhebbenindeactiviteitenvaneen
bepaaldeafdelingaan.Tijdensdezesessieszijnde
risico’sendebijbehorendebelangrijk(st)ebeheers-
maatregelenkritischbeoordeeld.Hierbijiszowelde
opzetalsdedaadwerkelijkewerkingeneffectiviteit
vandezemaatregelenbesproken.Waarnodigzijn
erconcreteactiesgedefinieerdomhetniveauvan
beheersingteverbeteren.Deuitkomstenvande
zelfevaluatieszijnaandedirectiegerapporteerd,
waarbijdeafdelingsmanagersover2014een‘in-
control-verklaring’hebbenafgegeven.Demanagers
verklarenhierindatdebelangrijksterisico’sin
hetbetreffendeverantwoordelijkheidsgebiedzijn
geïdentificeerdentoegelichtofdezeinvoldoende
matewordenbeheerst.
Integraal Management Systeem (IMS)
Dewerkprocessen,internebeleidsdocumentenen
interneregelingen,zoalsdeautorisatie-enprocu-
ratieregelingendegedragscode,zijnopgenomenin
eenIntegraalManagementSysteem(IMS).Inhet
kadervanrisicobeheersingsteltEBNdezedocu-
mententerbeschikkingaanmedewerkersviahet
intranet,waardoorzeeenvoudigtoegankelijkzijn.
Audits
In2014zijn,zoalselkjaar,eenaantalinterneaudits
uitgevoerd.Dezezijngerichtophetbeoordelenvan
dekwaliteiteneffectiviteitvanbelangrijkewerkpro-
cessenen/ofopeenaantalspecifiekethema’sbinnen
diewerkprocessen.
In2014zijninterneauditsuitgevoerdopde
NOV-managementcyclus,ophetgas-to-cashproces
enophetmanagementvanprojectendiedetech-
nischeafdelingexternuitvoert.Dezeinterneaudits
hebbengeleidtotbevindingenopbasiswaarvan
actieszijnvastgesteld.Diezijntoegewezenaan‘eige-
naren’.Debevindingenvandeauditswordenaande
directiegepresenteerdentoegelicht.Debelangrijk-
stebevindingenwordeneveneensbesprokenmet
deauditcommissievanderaadvancommissarissen.
Dedirectievolgtdeuitvoeringvandeactiesop
kwartaalbasis.
NaastdeinterneauditsheeftEBNin2014,zoals
elkjaar,viadezogenaamde‘jointventureaudits’een
financiëleaudituitgevoerdopdekostendieinhet
kadervandediversesamenwerkingsverbandenaan
onzeorganisatiewordendoorbelast.
64
Debevindingenvandejointventureauditszijn
besprokenmetdepartners.Waarnodigworden
aanpassingendoorgevoerd.
Financiële markten
Voorhetrealiserenvanonzestrategischedoelstel-
lingenisgoedetoegangtotdekapitaalmarkten,
beheersingvanvaluta-enrenterisco’seneengoede
kredietwaardigheidvanonzefinanciëletegenpartijen
essentieel.Oppagina98vandejaarrekeninglichten
wetoehoededesbetreffendefinanciëlerisico’s
wordenbeheerst.
Risicoprofiel
ElkjaaropnieuwzetEBNzichinomhaarstrategi-
schedoelstellingenvoordekorteenlangetermijn
teverwezenlijken.Hierbijdienenzichonvermijdelijk
risico’senonzekerhedenaandieinmeerofmindere
mateinvloedhebbenopdedaadwerkelijkerealisatie
vandezedoelstellingenenplannen.Hieronder
beschrijvenwedevoornaamsteenmeestactuele.
Calamiteiten en andere ongewenste effecten
op het gebied van veiligheid, gezondheid en
milieu en leefomgeving
IndesamenwerkingsverbandenwaarinEBNpartici-
peert,voerenoperatorsdeoperationeleactiviteiten
uit.Depotentiëlerisico’sdieinherentzijnaandeze
activiteitenzijncalamiteitenenoverigeongewenste
effectenophetgebiedvanveiligheid,gezondheid
enmilieu(VGM).Indiendezezichvoordoen,kandat
leidentotschadelijkegevolgenvoormens,natuuren
milieuoftotfinanciëleschade.Ditleidttotverlies
vanreputatievoordeE&P-sectorentotverminderd
maatschappelijkdraagvlakvoorE&P-activiteiten.
Ookeennegatieveperceptievanuitdesamenleving
vandezerisico’skanleidentotmindermaatschap-
pelijkesteun.Voorhetexplorerenenwinnenvan
gasenolieisvoldoendesteunvanuitdesamenleving
echteressentieelomdegeambieerdeproductie
enaanvullingvanreservesinNederlandtekunnen
blijvenrealiseren.
Beheersmaatregelen
EBNstimuleertdeoperatorseenzoveiligmogelijk
procestehanteren,waarbijmogelijkeeffectenop
deleefomgevingwordengeminimaliseerd.We
besprekenspecifiekeVGM-kwestiesmetdeopera-
tors.Indienzichschadesvoordoen,stimulerenwe
deoperatordezevlotendoeltreffendaftewikkelen.
Wevindenhetbelangrijkdatbelanghebbenden
actief,feitelijkentransparantwordengeïnformeerd
overspecifiekeactiviteitenenmogelijkeVGM-
effecten.Webevelendeoperatorsdanookaanom
hierovertransparanttecommuniceren.Jaarlijksvin-
denerveletientallenaardbevingenplaatsinNeder-
land,veroorzaaktdoorgaswinning.Ziepagina11,26
en51voormeerinformatieoverditonderwerp.
Bijbevingenkanschadeaanhuizenofandere
objectenontstaan.Indiegevallenwordtdoorde
operatordeschadedieisontstaanalsgevolgvaneen
aardbeving,vergoed.EBNdraagthierinbijnaarrato
vanhaarbelanginhetbetreffendesamenwerkings-
verband.Voordefinanciëleimpactverwijzenwe
naarpagina77,88en94vandejaarrekening.
65
Structureel lage prijzen, te weinig potentiële
resources in Nederland of een ongunstig
investeringsklimaat
Indienolie-ofgasprijzenvooreenlangereperiode
laagzijn,zullenolie-engasbedrijvenmindermidde-
lentothunbeschikkinghebbenomalhungeplande
projectentekunnenfinancieren.Daarnaastzullen
mindertoekomstigeprojectenaandeminimale
rendementseisenkunnenvoldoenenzullende
huidigeproducerendeveldeneerderverlieslatend
worden.Hetrisicobestaatdaardoordathetniveau
vangas-enolieproductieachterblijftbijdeambities
enreservesonvoldoendewordenaangevuld.Omdit
teondervangen,zalermeeraandachtmoeten
wordengerichtopkostenbesparingen.
IndienerinNederlandonvoldoendeexploratie-
mogelijkhedenzijn,ofolie-engasmaatschappijen
onvoldoendenieuwevoorkomensvindenofzijhet
Nederlandseinvesteringsklimaatvoorexploratieen
winningvanolieengasalsongunstigbeschouwen,
zullendezepartijenhunprioriteitengaanverschui-
vennaarlandenwaareenbeterrendementop
huninvesteringenisterealiseren.
DitimpliceertdatNederlandonvoldoendenieuwe
investeerderskanaantrekken,metalsresultaatdat
erminderwordtgeïnvesteerdindeNederlandse
gas-enoliewinninginhetalgemeeneninhettoe-
passenvaninnovatievetechniekeninhetbijzonder.
Zondernieuweinvesteringenzaldebestaande
offshoreinfrastructuurbovendienvroegtijdig
wordenverwijderd.Voorgaswinningopzeeishet
echteressentieeldatkritischeinfrastructuurzolang
mogelijkbehoudenblijftomdaarmeedeontwik-
kelingvannieuweveldentefaciliteren.Hetrisico
bestaatdathetniveauvangas-enolieproductiehier-
doorachterblijftbijdeambitiesengeproduceerde
reservesonvoldoendewordenaangevuld.
Beheersmaatregelen
EBNstimuleertdatervoldoendeseismiekwordt
geschotenopbasisvannieuwetechnologieën.
Webrengen,viagerichtonderzoek,nieuweE&P-
mogelijkhedenenvoorkomensinNederlandinkaart
enpresenterendezeaanolie-engasmaatschappijen.
EBNstimuleertolie-engasmaatschappijenactief
tothetzoveelmogelijkopwerkenvanresourcestot
reserves.EBNzaldemogelijkhedenvoorverdere
optimalisatievanhetinvesteringsklimaatonder-
zoekenenzichsamenmetdeoverheid,desector
enkennisinstituteninzettenomdezeterealiseren.
Tevenszullenweactiefdemogelijkhedenvoor
exploratieenwinningvangasenolieinNederland
(inter)nationaalonderdeaandachtblijvenbrengen.
Hiermeebeogenwededynamiekindesectorte
vergrotenenpassendenieuwetoetredersaan
tetrekken.
66
Een ongunstige concurrentiepositie van gas
Aardgasheeftdepotentieeenessentiëlerolte
spelennaasthetgebruikvanhernieuwbareener-
giebronnen.Aardgasiseen‘lowcarbon’brandstof
envormtbovendieneengoedecombinatiemet
hernieuwbareenergiezoalszonenwind,omdat
hetflexibelinzetbaaris.Hetrisicobestaatechter
datdezepotentiëlerolvanaardgasindeener-
giemixonvoldoendewordtgerealiseerddooreen
toenemendeenergieproductieuitanderebronnen
(bijvoorbeelduitkolen,alsgevolgvaneenmogelijk
langdurigelageprijs).Ditzouookkunnenleidentot
lageregasprijzengedurendelangeretijddooreen
afnemendevraag.Indienzicheenlangdurigeperiode
vanlagegasprijzenzouvoordoen,bestaathetrisico
datolie-engasmaatschappijeninvesteringsprojecten
gaanvertragenofuitstellenenhierdoormindergaan
investereninnieuweontwikkelingen.Indatgevalzal
hetniveauvandegas-enolieproductieachterblijven
bijdeambitiesenzullengeproduceerdereserves
onvoldoendewordenaangevuld.
Beheersmaatregelen
EBNvindthetbelangrijkomhetpotentieelenhet
belangvanaardgasuittedragenenbeleidsmakers
tebeïnvloedentenaanzienvanbeleidskeuzeshierbij.
Doordelageoperationelekostenstructuurhebben
lagemarktprijzenrelatiefweinigeffectophet
jaarlijksresultaatvanEBN.
Directieverklaring
Dedirectieisverantwoordelijkvooradequate
internerisicobeheersingssystemenenvoorhet
beoordelenvandeeffectiviteitervan.Dewerkelijke
bedrijfsprestatieszijninhetboekjaarperiodiek
vergelekenmetdegoedgekeurdeplannenenbud-
gettenenbesprokentijdensdedirectievergadering.
Dedirectieverklaartdatdesystemenmet
betrekkingtotdefinanciëleverslaggevingsrisico’s
gedurendehetverslagjaarnaarbehorenhebben
gewerkteneenredelijkematevanzekerheidgeven
datdefinanciëleverslaggevinggeenonjuistheden
vanmaterieelbelangbevat.
67
Bijlagen
Over dit verslag
Ontwikkeling van het verslag
JaarlijksrapporteertEBNoverhaarmaatschap-
pelijkeenduurzaamheidprestatiesconformdedaar-
voorgeldenderichtlijnenvanhetGlobalReporting
Initiative(GRI).HiermeebiedtEBNdeookdoorhaar
aandeelhoudergewenstetransparantieenverstevigt
zijdemaatschappelijkewaarderingvoordeorgani-
satie.Inmei2013zijndeGRI-richtlijnenvernieuwd
enisdevierdegeneratiegelanceerd,dezogenaamde
G4.OmteblijvenvoldoenaandeGRI-richtlijnen,
heeftEBNbeslotendeverslagleggingover2014
tebaserenopdezenieuwegeneratierichtlijnen.
Daartoeisinhetvierdekwartaalvan2014
onderzochtwelkeconsequentiesditheeftvoor
deverslagleggingenhetbeleidvanEBN.
Materialiteitsanalyse
DeG4richtlijnenvereisendateenorganisatie
nagaatwatvanuitmaatschappelijkeoptiekde
belangrijkste(materiële)aspectenzijnomover
terapporteren.
EBNheeftditin2014onderzocht.Bijditproces
vraagtGRInadrukkelijkomtebeschouwenwaar
indeketenbepaaldeaspectenzichvoordoenen
hoederapporterendeorganisatiedaarinvloedop
heeft.VoorEBNbetekentditdatwordtgekeken
naardematerialiteitvanaspectenvoordeeigen
organisatie,maarooknaarhaarroleninvloed
tenopzichtevandeoperatorsenafnemers.Inde
paragraafNiet-financiëleprestatiesoppagina36
lichtenwedierolverdertoe.
OmdatEBNvooreensignificantdeelfinancieel
participeertinolie-engasactiviteitenenhetver-
handelenvankoolwaterstoffen,dienendemateriële
aspectenvandezeactiviteitenindeverslaglegging
vanEBNeenplaatstekrijgen.
Interne toetsing
Voordeinterneanalysezijndevolgendestappen
gezetwaarbijdemedewerkersnadrukkelijkzijn
betrokken:
• identificatievanderelevanteaspecten
• overigeonderwerpenresulterendineengroslijst
vanonderwerpen.
Ditisgebeurdopbasisvankennisvandesectoren
deG4-richtlijnenenhetsectorsupplementvoorde
olie-engasindustrie.
Vandeonderwerpendieopgenomenzijninde
groslijstvraagtGRIdematerialiteittebepalen.
Ditisgebeurddoorelkonderwerptebeoordelenop:
• hetbelangvanhetonderwerpvoorEBNvolgens
belangrijkestakeholders;
• hetbelangvanhetaspectvoorEBNopbasis
vandevolgendecriteria:
-DematevaninvloeddieEBNheeftophet
onderwerp;
-Dematedathetonderwerprelevantisvoor
hetsuccesvanEBN.
Deresultatenzijnweergegevenindematerialiteits-
matrixoppagina72.Hetbelangvaneenonderwerp
voorbelanghebbendenenvoorEBNzijndaarin
tegenelkaarafgezet.
68
Onderwerpkeuze
Deonderwerpendievoorzowelbelanghebbenden
alsEBNhogeprioriteithebbenzijn:
• Economischeprestaties
• Indirecteeffectenvandeeconomischeprestaties
• Reservesvanolieengas
• Voldoenaanmilieuwetgeving
• Veiligheidengezondheid(ookvanlokale
gemeenschappen)
• Handelenvolgensmededingingsregels
Onderwerpendievooroperatorshetmeestrelevant
zijnvolgensEBNhebbenverderbetrekkingop
milieuaspectenenbiodiversiteit,omgevingsma-
nagement,opruimenvanoudeinfrastructuur,
rampenplannen,betrouwbareinstallatiesen
veiligeprocessen.
OnderwerpendievoorEBNalsorganisatiehet
meestrelevantzijnhebbenbetrekkingoptrainingen
opleidingendiversiteitvanmedewerkers.Maarook
ophetbeïnvloedenvandepubliekeopinieeneen
efficiënteketenvallenhieronder.
Uitdezeanalyseisgeblekendatdemeestevande
materiëleaspectennureedsindeverslagleggingvan
EBNterugkomen,inhetzijhetjaarverslag,hetzijin
hetjaarlijkseRapportEBNOperationelepresta-
tie-indicatoren.OminlijnmetG4terapporten,isde
conclusiedatdezejaarrapportagesmeteenbeperkt
aantalaspectenenindicatorenmoetwordenuitge-
breid.IndeGRI-index(tevindenoponzewebsite)
gevenwehiervaneengedetailleerdoverzicht.
DaarnaastschrijftdeG4voordatvoordemeest
materiëleonderwerpeninzichtwordtgebodenhoe
deondernemingstuurtopdeprestatiesvandeze
aspecten.Daartoezijnondermeerdoelstellingen
vereist.Ditkunnenzowelkwalitatievealskwantita-
tievedoelstellingenzijn.Dezezijnvoordezemeest
materiëleonderwerpenbepaald.In2015willenwe
dezewaarnodigverderuitbreiden.
Externe toetsing
Debevindingenvandeinternematerialiteitsanalyse
zijneinddecember2014getoetstaandemeningvan
eenaantaldirectebelanghebbenden(aandeelhouder,
vertegenwoordigersvanoperatorsenbeleidsma-
kers)ineeninteractievesessie.Daarbijisvooral
hetvoornemenvanEBNomderapportageoverde
duurzaamheidaspectenteverbindenaandeopera-
torsendebijbehorendedoelstellingenbesproken.
Stakeholdersbevestigdendewenselijkheidvan
toenemendetransparantieovermaatschappelijke
aspecten.Zijbenadruktendatgoedmoetworden
gekekenwelkematevanrapportageensturingover
deoperatorspastbijderolvanEBN.Gewaaktmoet
wordenvoordubbelingenmetbijvoorbeeldderol
vanStaatstoezichtopdeMijnen.
69
Besluiten en doelstellingen verslaggeving
OpbasisvandezeexternetoetsingheeftEBNde
volgendeintentiesgeformuleerd:
• Dejaarrapportage2014isopgesteldvolgens
deG4-richtlijnen(inclusiefdeGRI-index),
waarbijalaanzoveelmogelijkinhoudseisen
wordtvoldaan.Werapporterenconform
‘core’-niveau,waarbijwevoorelkmaterieel
aspecttenminsteéénindicatorkiezen.
• In2015gaanwedeverantwoordelijkheden
voorG4-vereisteaspecten,indicatorenen
doelstellingenborgeninonzeorganisatie.
• EBNzalinsamenwerkingmetdeolie-en
gasindustrieeenprocesvoortotstandkoming
vaneenduurzaamheidsplaninitiëren.
Scope en reikwijdte
DemilieuprestatiesvanEBNbetreffenalleenonze
deelnemingen;zezijngerelateerdaandeprestaties
vandegehelesectordieactiefisopNederlands
grondgebied.Alsleidraadgeldendeindividuele
milieurapportagesvandeoperatorsdieinhetkader
vande‘Intentieverklaringuitvoeringmilieubeleid
olie-engaswinningsindustrie’vanhetministerievan
EconomischeZakenjaarlijksdoordeoperatorszijn
opgesteld.DeNederlandseoperatorsvoegende
milieu-enenergieprestatiestoeinhetzogeheten
elektronischMilieuJaarVerslag(eMJV).Dezedata
vormendebasisvoordeprestatieszoalsgepresen-
teerdinditverslagendemvo-rapportage.
Allebeschrevenprestatiesvolgenspecifiekekaders.
Zoisderelatievanbepaaldeindicatorenmetde
jaarlijksegas-enolieproductieevidentenligtvoor
enkeleindicatorenderelatiemethetaantalboringen
voordehand.Kaderswordenechterookgedefini-
eerddoorwet-enregelgeving.Waarrelevantwor-
dendezekadersnaderomschreven.Deresultaten
geveneenoverzichtvanEBN’sdeel(tenzijanders
vermeld)indeprestatiesvandegeheleolie-en
gaswinningsindustrie.
HetEBN-deelisberekendalspercentagevande
gas-,condensaat-enolieproductievanEBNopde
totaleNederlandsegas,-condensaat-enolieproduc-
tieindemilieutechnischeeneconomischeprestaties.
Voordesocialeprestatieswordthetaandeelvan
degeheleindustrie(100procent)gepresenteerd,
aangezienhetnietrelevantishiervooreenEBN-deel
tevermelden.
DeNederlandseproductievangas,olieenconden-
saatbetreftdefiscaalgerapporteerdegas-,olie-
encondensaatproductiecijfersvandeoperators.
Deinjectie-enproductiehoeveelhedenvangas
indegasopslagwordengezienalsbedrijfsinterne
activiteit.Ophetmomentdathetgaswordtgeleverd
aanderden,wordthetfiscaalgerapporteerd.
Hetenergiegebruikvanbooractiviteitenisniet
meegenomen;deCO2-enCH4-emissiesvanboor-
activiteitenzijndatwel.
70
Vanafrapportagejaar2012rapporteertdeolie-en
gaswinningsindustrienietmeeroverafvaldoor
productiegerelateerdeactiviteiten(OnderGRI3.1
indicatorEN22);degerelateerdegrafiekkandaarom
nietwordenuitgebreid.Deresultatentotenmet
2011blijvenzichtbaarindezerapportage.
Deprestatiesvanééngasbehandelingslocatieop
landzijnnietopgenomenindetotalerapportage.
Vanéénoperatorzijnalleendeproductiegerela-
teerdedataopgenomen.
Disclaimer
Inditverslagrapporterenweoverinspanningen
enrealisatievandoelstellingenin2014.Daarnaast
gevenweookonzeplannenenvisieweervoorde
toekomst.Dezetoekomstgerichteinformatieiste
herkennenaanwoordenalscontinueren,willen,
beogen,voorspellen,verwachting,doel,doelstelling,
visie,planning,ambitie,scenario,voornemenen
voorspelling.Inherentaantoekomstverwachtingen
isdatdeuitkomstenonderhevigzijnaanrisico’sen
onzekerhedenendatrealisatieervandusnietzekeris.
Assurance
EBNvindthetvanbelangdateenonafhankelijke
accountantonzeniet-financiëleprestatiestoetstaan
degeldendeverslaggevingsrichtlijnen.Wijhebben
overditboekjaaraccountantsbureauEYverzocht
assurancetegevenmeteenbeperktematevan
zekerheidoverdeinformatieindehoofdstukken
Voorwoord,OverEBN,VerslagvandeDirectieals-
mededeGRI-tabeldieoponzewebsitegepubliceerd
zalworden.WehebbenEYgevraagdtebeoordelen
ofallevanmaterieelbelangzijndeaspectenjuistzijn
weergegeveninovereenstemmingmetde“Sustai-
nabilityReportingGuidelines”G4(aspectCore)
vanGlobalReportingInitiative,deHandreiking
maatschappelijkeverslaggevingvandeRaadvoor
deJaarverslaggevingenonzeinterneverslagge-
vingscriteria.Wijverwijzennaarpagina114voorhet
assurance-rapportvandeonafhankelijkeaccountant.
GRI-index
OponzewebsitevindtudeGRI-indexwaarinweook
denieuweindicatorenhebbenopgenomen.
71
Bel
ang
Ope
rato
rs
Belang EBN
ML H
H
M
L• Diversiteit en gelijke kansen
voor medewerkers
• Training en opleiding van medewerkers
• Efficiency in de voortbrengingsketen (productie tot eindgebruiker)
• Vervuilende stoffen in brandstoffen (benzeen, lood, etc)
• Investeringen en uitgaven op het
gebied van milieu
• Arbeidsomstandigheden
• Medezeggenschap
• Gelijke beloning voor vrouwen en mannen
• Geen discriminatie
• Hergebruik van productielocaties of platforms
• Anticorruptie
• Vervanging van fossiele brandstoffen
• Materiaalgebruik
• Zorg voor ecosysteem en biodiversiteit
• Dierenwelzijn (zoals vogels rondom platforms)
• Geluid
• Klachtenprocedure inzake milieu-incidenten
• Toetsing toeleveranciers op arbeids om standigheden
• Klachtenprocedure over arbeidsomstandigheden
• Mensenrechten onderdeel van investeringsbeleid
• Vrijheid om zich aan te sluiten bij een vakbond
• Kinderarbeid
• Slavernij
• Toetsing toeleveranciers op mensenrechten
• Klachtenprocedure inzake mensenrechten
• Onvrijwillige verhuizing
• Klachtenprocedure voor de directe omgeving
• Economische prestatie
• Reserves (olie en gas)
• Veiligheid en gezondheid
• Ontmanteling oude platforms
• Niet voldoen aan mededingingswetgeving
• Indirecte economische effecten
• Gebruik van chemicaliën
• Gebruik van hernieuwbare energie
• Emissies
• Lekkages
• Afval
• Affakkelen van aardgas
• Voldoen aan milieuwetgeving
• Veiligheid en gezondheid van de lokale gemeenschap ( aardbevingen als gevolg van gaswinning, veilig transport, veiligheid gasstations)
• Communicatie met locale gemeenschap
• Veiligheid installaties en processen
• Beïnvloeding van overheidsbeleid
• Voldoen aan wet- en regelgeving
• Water: lozingen en verwerking van afvalwater
• Milieu-impact van producten en diensten
• Rampenplannen
Materialiteitsmatrix
72
73
Jaarrekening
74
Algemeen
EBNB.V.(’EBN’)gevestigdenkantoorhoudendete
Utrecht,Nederlandisopgerichtop2januari1973
teMaastricht.AlleaandelenvanEBNworden
gehoudendoordeNederlandseStaat.
EBNrichtzichopdeparticipatieinactiviteitenop
hetgebiedvanopsporingenwinningvangasen
olieinNederlandenhetNederlandsedeelvan
hetContinentaalPlat.DaarnaastparticipeertEBN
inondergrondsegasopslagenenintransport-en
gasbehandelingsinstallaties.
DegeconsolideerdejaarrekeningvanEBNover
hetjaar2014isopgemaaktengeaccordeerddoor
dedirectievolgenshaarbesluitvan23juni2015.
Aansluitendisdejaarrekeningvoorgelegdaande
raadvancommissarissen.Krachtensartikel20.2
vandestatutengeeftderaadookeenpreadviesaan
deaandeelhouders.Dejaarrekeningisvervolgens
voorgelegdaandeAlgemeneVergaderingvan
Aandeelhouders.Daarisdejaarrekeningvastgesteld
envervolgensgepubliceerd.
DegeconsolideerdejaarrekeningvanEBNis
opgesteldinovereenstemmingmetdeInternational
FinancialReportingStandards(IFRS)enuitspraken
vanhetInternationalFinancialReportingInterpre-
tationsCommittee(IFRIC)zoalsvankrachtper31
december2014enzoalsaanvaardvoorgebruik
binnendeEuropeseUnieenmetTitel9Boek2BW.
Devennootschappelijkewinst-enverliesrekening
vanEBNisopgrondvanartikel402Titel9Boek2
BWopvereenvoudigdewijzeopgesteld.
Basis voor consolidatie Indegeconsolideerdejaarrekeningzijndejaar-
rekeningenverwerktvanEBNenvandeentiteiten
waaroverEBNzeggenschapheeft.EBNheeft
zeggenschapovereendochterondernemingals
EBNinstaatishetfinanciëlebeleidenhetbedrijfs-
beleidvandedochterondernemingtebepalen
teneindevoordeeltebehalenuithaaractiviteiten.
Dejaarrekeningvandedochterondernemingwordt
opgesteldopbasisvandezelfdegrondslagenals
EBN.Alletransacties,saldi,batenenlastenbinnen
degroepwordenbijdeconsolidatiegeëlimineerd.
Deresultatenvandochterondernemingendiein
deloopvanhetjaarzijnverworvenofafgestoten,
wordeninhetgeconsolideerdoverzichtvangereali-
seerdeenniet-gerealiseerderesultatenopgenomen
vanafdedatumvanverwervingrespectievelijktotde
datumvanafstoting,alnaargelangvantoepassing.
In2014wasEBNCapitalB.V.(‘EBNCapital’)de
enigedochtermaatschappijvanEBN.
75
Geassocieerde deelnemingenEBNneemtvoor40%deelinGasTerraB.V.(‘GasTerra’)
gevestigdinGroningenenmethoofdactiviteithethande-
leninaardgas.DaarnaastheeftEBNeendeelnamevoor
45%inNOGATB.V.(‘NOGAT’)gevestigdinZoetermeer
en12%inNGTExtensiegevestigdinZoetermeer.
Dehoofdactiviteitvandezedeelnemingenisaardgas-
transportvanuitdeNoordzee.
SamenwerkingsverbandenEBNoefenthaaractiviteitenuitinsamenwerkingsver-
bandendieincontractueleovereenkomsten(overeen-
komstvansamenwerkingofJointOperatingAgreement)
geregeldzijn.EBNheeftonderzochtwelkerechtenen
verplichtingenvoortvloeienuitdezeovereenkomsten.
Deconclusieisdatbijzoweldeovereenkomstenvan
samenwerkingalsbijJointOperatingAgreements,EBN
gezamenlijkezeggenschapheeftmetdeoverigepartners
indeovereenkomstenoverdebelangrijksteactiviteiten
vanhetsamenwerkingsverband.OokheeftEBN,samen
metdeanderepartijenvandegezamenlijkeovereen-
komsten,rechtenopdeactivaenisaansprakelijkvoor
deverplichtingendieverbandhoudenmetdeovereen-
komsten.IndejaarrekeningvanEBNishaarbelangindie
gezamenlijkebedrijfsactiviteitenverwerktdoordeactiva,
verplichtingen,opbrengstenenlastenvoorhaaraandeel
optenemen.
Debelangrijkstegezamenlijkebedrijfsactiviteiten,op
basisvandeboekwaardevandemateriëlevasteactiva,
zijnalsvolgt:
NAAM BELANG OPERATORVESTIGINGS-
PLAATS OPERATOR
Groningen 40% NAM Assen
Schoonebeek 40% NAM Assen
K04/K05 50% Total Den Haag
Gasopslag Bergermeer
40% TAQA Den Haag
Drenthe 40% NAM Assen
UGS Norg 40% NAM Assen
JDA Unit 40% NAM Assen
L05a 40% GDF SUEZ Zoetermeer
K06/L07 49% Total Den Haag
L09a 50% NAM Assen
de Ruijter Unit 46% DANA Voorburg
A&B Unit 47% Petrogas Voorburg
Q13a 40% GDF SUEZ Zoetermeer
K18-G Unit 40% Wintershall Rijswijk
F03a 40% Centrica Hoofddorp
Schattingen en oordelenVoorhetopstellenvandejaarrekeningmoetenschat-
tingenenbeoordelingenwordengemaakt.Dezehebben
consequentiesvoordegerapporteerdebedragenvoor
activaenpassiva,inkomstenenuitgavenendedaaraan
gerelateerderapportagevanvoorwaardelijkeactivaen
passivaopdedatumvandejaarrekening.Deresultaten
kunnendoordergelijkeschattingenenbeoordelingen
76
wordenbeïnvloed.Indehiernavolgendeparagrafen
wordendegrondslagentoegelichtwelkehetmanagement
hetbelangrijkstachtenwelkevanwegeintrinsieke
onzekerheidveelalhetlastigsttevoorspellenzijn.
Opruimkosten
Devoorzieningopruimkostenendeactiveringvan
opruimkostenindebalansisgebaseerdopinformatie
vanoperators.EBNbeoordeeltdezeinformatieopbasis
vanhaareigenkennisenervaringenpastdezeeventueel
aan.Deuiteindelijkeopruimkostenzijnonzekerenkosten-
schattingenkunnenvariërenalsgevolgvanverschillende
factoren,zoalsmarktprijzen,veranderingeninwettelijke
eisen,nieuweopruimingstechniekenofervaring.Dever-
wachtetimingenomvangvandekostenkunnenveran-
derenalsgevolgvanbijvoorbeeldveranderingingas-en
oliereservesofveranderingeninwet-enregelgevingofde
interpretatieervan.Bijhetvaststellenvandevoorziening
opruimkostenwordenderhalvebelangrijkeschattingenen
aannamesgemaakt.Substantiëleherzieningenvandevoor-
zieningkunnendustoekomstigeresultatenbeïnvloeden.
Reserves
DeUnitofProduction(UOP)afschrijvingisgebaseerdop
deschattingenvanEBNvandegas-enoliereservesen
productieprofielen.EBNbepaaltdegas-enoliereserves
volgensdedefinitieszoalszedoordeSocietyofPetro-
leumEngineers(SPE),WorldPetroleumCouncil(WPC),
AmericanAssociationofPetroleumGeologists(AAPG)
enSocietyofPetroleumEvaluationEngineers(SPEE)
zijnvastgelegdinhetPetroleumResourcesManagement
Systeem2007(PRMS)endenieuwerichtlijnenervan
uit2011.Dereservesgebruiktvoordeafschrijvingzijn
gebaseerdopdehuidigeschattingenvanEBNvan
bewezenenwaarschijnlijkeontwikkeldereserves
(PRMScategorie1)endaarbijbehorendeproductie-
profielen.Schattingenvanreserveszijnperdefinitie
onnauwkeurigenzijngebaseerdopinterpretatiesdiein
detijdkunnenveranderenopbasisvannieuweinformatie
zoalsverkregenuitboringenvannieuweputten,reservoir
productiegedragofveranderingenineconomischefacto-
ren(onderandereprijsverwachtingen).Ditkanresulteren
inbovenwaartseofbenedenwaartseaanpassingenvande
reserves.Veranderingeninreserveshebbeneeneffectop
detoekomstigeafschrijvingenenderealiseerbarewaarde
vanproductieactiva.
Schadeclaims als gevolg van aardbevingen
Devoorzieningvoorschadeclaimsalsgevolgvanaard-
bevingenindeprovincieGroningenisgebaseerdopinfor-
matievandeoperator.Dezevoorzieningisgebaseerdop
hetaantalgemeldeenverwachteclaimsendegemiddelde
kostenperclaimopbasisvanervaringenhistorischeinfor-
matie.Deuiteindelijkehoogtevandekostenisafhankelijk
vandeomvangvandeschadeendetaxatieervankandus
afwijkenvanhethuidigegemiddelde.
Realiseerbare waarde
Waarnodigisdeberekeningvanderealiseerbarewaarde
vanactivamedegebaseerdopschattingenvande
reserves,productieprofielen,toekomstigeverkoopprijzen,
operationelekosten,exploratiepotentieel,verwachtetoe-
komstigeinvesteringenendedisconteringsvoet.Toekom-
stigegebeurtenissenkunneneenimpacthebbenopdeze
voorspellingenenschattingenwaardoorderealiseerbare
waardenkunnenveranderen.
77
Grondslagen voor de waardering en winstbepaling
Dejaarrekeningisopgesteldopbasisvanhistorische
kosten,enop'goingconcern'basis,tenzijandersvermeld.
Omrekening buitenlandse valutaDefunctionelevalutaenpresentatievalutavanEBNisde
euro.Commerciëletransactiesenopgenomenleningen
invreemdevalutawordenindeadministratieverwerkt
tegendecontantewisselkoersendiegeldenopdedag
vandetransacties.Monetairebalansposteninvreemde
valutawordenomgerekendtegendecontantekoersper
balansdatum.Koersverschillendievoortvloeienuitde
afwikkelingvandezetransactiesenuitdeomrekeningvan
monetairebalanspostenwordeninhetresultaatverwerkt.
Onderscheid tussen activa en passiva naar termijnen
Eenactiefwordtalsvlottendaangemerktalshetnaar
verwachtingbinnen12maandennabalansdatum
wordtgerealiseerd.Eenverplichtingofschuldwordtals
kortlopendaangemerktalsdezebinnen12maandenna
balansdatumwordtafgewikkeld.Indevergelijkendecijfers
iseenherrubriceringdoorgevoerdomtekomentoteen
consistentepresentatie.
Materiële vaste activaDemateriëlevasteactivawordengewaardeerdtegende
aanschaffingswaardeonderaftrekvanafschrijvingenen
eventuelebijzonderewaardeverminderingen.Vervan-
gingsinvesteringenwordengeactiveerdvoorzoverwordt
voldaanaandeIAS16algemeneactiveringscriteria.
Degeschattekostenvanbuitengebruikstelling,ontman-
telingenverwijderingvanplatformsenandereinstallaties
wordengeactiveerd,alsonderdeelvandeaanschaffings-
waardevanhetbetreffendematerieelvastactief.
Eenmaterieelvastactiefwordtnietlangerindebalans
opgenomenwanneerhetwordtafgestotenofwanneerer
geentoekomstigeeconomischevoordelenmeerworden
verwachtuithetverderegebruik,ofingevalvanteruggave
ofverkoopvandevergunning.Eeneventuelebateoflast
voortvloeienduithetnietlangerindebalansopnemenvan
hetactief,wordtinhetresultaatverwerkt.
Exploratie- en evaluatieactiva
Uitgavenvooronderstaandeactiviteitenworden
geactiveerdalsonderdeelvandeexploratie-enevalu-
atieactivainaanleg:acquisitievanexploratielicenties,
exploratieboringeninclusieftest,sampling(monstername)
enactiviteiteninrelatietotevaluatievandetechnischeen
commerciëlemogelijkheidomkoolwaterstoffentewinnen.
Alsblijktdateenexploratieputdroogis,wordendeze
uitgavenvervolgenstenlastevanhetresultaatgebracht.
Nietgeactiveerdwordenuitgavenvoor:topografisch-,
geologisch-,geochemisch-engeofysischonderzoek
(tenzijzesamenhangenmetreedsbestaandeen
aangetoondevelden).
Exploratie-enevaluatiekostendiemeerdan12maanden
opdebalansstaanwordentenlastevanhetresultaat
onderafboekingengebracht,tenzij:
• zijzichineengebiedbevindenwaaromvangrijke
investeringenzijnvereistvoordatdeproductie
kanbeginnen,of
• commercieelwinbarehoeveelhedenzijnaangetroffen,of
• verdereexploratie-ofevaluatieactiviteitenplaats-
vinden,datwilzeggenadditioneleexploratieputten
wordengeboordofdaartoevastomlijndeplannen
bestaanvoordenabijetoekomst.
78
EBNbeoordeeltregelmatigofactiveringvandeuitgaven
voorexploratieboringennogvoldoetaandehierboven
genoemdecriteriaenofdeboringenkunnenworden
voortgezet.Exploratieputtendielangerdan12maanden
opdebalansstaan,wordennogaanvullendbeoordeeld
omvasttestellenofdefeitenenomstandighedenzijn
gewijzigdenofbovengenoemdevoorwaardennogvan
toepassingzijn.
Exploratie-enevaluatiekosteninaanlegeninvesteringen
inaanlegwordenherrubriceerdnaarboringenofpro-
ductie,transportenopslagfaciliteitenvanafdestart
vanproductieofingebruikname.
Inbrengvergoedingen
Dekostenvanbetaaldeinbrengvergoedingen–voor-
namelijkexploratiekostenenrentevergoedingenmet
betrekkingtotbewezenreserves–wordengeactiveerd
enafgeschrevenopbasisvandeUnitofProduction-
methode(zietoelichtingindevolgendeparagraaf).
Afschrijvingen
Materiëlevasteactivavoordegas-enoliewinningworden
afgeschrevenopbasisvandeUnitofProductionmethode
(UOP).Dezemethodeisgebaseerdopdeschattingen
vanEBNvandebewezenenwaarschijnlijkeontwikkelde
reservesenproductieprofielenvolgensdedefinities
zoalszedoordeSocietyofPetroleumEngineers(SPE),
WorldPetroleumCouncil(WPC),AmericanAssociation
ofPetroleumGeologists(AAPG)enSocietyofPetroleum
EvaluationEngineers(SPEE)zijnvastgelegdinhetPetro-
leumResourcesManagementSysteem2007(PRMS)en
denieuwerichtlijnenervanuit2011.
DeUOP-percentagesvoorhetboekjaargevende
verhoudingweertussendeproductievoorhetjaarende
bewezenenwaarschijnlijkeontwikkeldereserves(PRMS
categorie1)aanhetbeginvanhetjaar.Dezereserves
wordenbepaalddoordereservesultimoboekjaarte
verhogenmetdeproductievoorhetjaar.
Deoverigemateriëlevasteactivawordenoplineaire
basisafgeschrevenoverdeverwachtegebruiksduur.In
eersteinstantiewordtdaarbijuitgegaanvan20jaarvoor
hoofdtransportleidingenen30jaarvoorfaciliteitenvoor
ondergrondseopslagvanaardgas.Voorbedrijfsgebouwen
geldteengebruiksduurvan10jaar.Opbedrijfsterreinen
wordtnietafgeschreven.
Degeschatteresterendegebruiksduurvandezemateriële
vasteactivawordtelkjaargetoetst.Daarbijwordt
rekeninggehoudenmeteconomischeentechnologische
verouderingenmetnormaleslijtage.
Financieringskosten projecten (‘bouwrente’)
FinancieringskostenvanprojectenbovenEUR100miljoen
wordengeactiveerd.Hetgehanteerderentepercentage
gedurendehetboekjaarwordtgebaseerdophetgemid-
delderentepercentagevoordelanglopendeleningenvan
hetafgelopenboekjaar.
79
Financiële vaste activaEengeassocieerdedeelnemingiseenbelangineengeheel
waarinEBNinvloedvanbetekenisheeft,maargeen
beslissendezeggenschapkanuitoefenen.
Degeassocieerdedeelnemingenwordenverwerkt
opbasisvandeequity-methode.Dathoudtindathet
aandeelvanEBNineengeassocieerdedeelnemingwordt
bepaaldophetEBN-aandeelindenettoactivavandeze
deelnemingen,verminderdmeteeneventuelebijzondere
waardevermindering.HetbelangvanEBNbijdewinst
ofhetverliesvandegeassocieerdedeelnemingwordt
opgenomeninhetresultaat.
WanneerhetaandeelvanEBNinhetverliesvaneen
geassocieerdedeelnemingdeboekwaardevandeze
deelneming–inclusiefeventueleanderevorderingen–
overtreft,wordtdeboekwaardetotnihilteruggebracht.
Erwordengeenverdereverliezenverantwoord,tenzij
EBNverplichtingenvandegeassocieerdedeelnemingop
zichheeftgenomenviaeengarantieofandereverplichting.
Ongerealiseerdewinstenenverliezenuittransactiesmet
geassocieerdedeelnemingenwordengeëlimineerdnaar
verhoudingvanhetEBN-aandeelindezedeelnemingen.
Bijzondere waardeverminderingenJaarlijkswordtopbalansdatumbeoordeeldofer
aanwijzingenzijndatdeboekwaardevaneenvast
actief(eenmaterieeloffinancieelvastactief)bovende
realiseerbarewaarde(dehoogstevanindirecteendirecte
opbrengstwaarde)ligt.Indatgevalwordtovergegaantot
eenanalyseteridentificatievaneenmogelijkebenodigde
bijzonderewaardevermindering(‘impairment’).
Wanneereenactiefnietinruimematezelfstandigvoor
eeninstroomvankasmiddelenzorgt,wordtderealiseer-
barewaardebepaaldvoordekasgenererendeeenheid
waartoehetactiefbehoort.VoorEBNkomtbijdemate-
riëlevasteactivaeenkasgenererendeeenheidovereen
meteenverkoopcontract.Degeschattetoekomstige
kasstromenwordencontantgemaakttegeneendisconte-
ringsvoetvóórbelastingen,gebaseerdopdemarktrente
pluseenopslagvoordespecifiekerisico’svanhetactief.
EBNgebruikthiervoordeWACC(WeightedAverageCost
ofCapital).Voormidstreamactiviteitenbedraagtdeze
6%(2013:7%),voorexploratie-enproductieactiviteiten
bedraagtdeze8%(2013:8%)nabelastingen.Opbasisvan
eeniteratievemethodeistevenseendisconteringsvoet
vóórbelastingenbepaald.
Wanneerderealiseerbarewaardevaneenactieflageris
dandeboekwaarde,wordtdeboekwaardeafgeboekttot
derealiseerbarewaarde.Eenbijzonderewaardevermin-
deringwordt,eventueeltendele,teruggedraaidbijeen
wijzigingindeschattingdievanbelangisvoordebepaling
vanderealiseerbarewaarde.Bijzonderewaardeverminde-
ringenwordenopeenafzonderlijkeregelinhetgeconso-
lideerdoverzichtvangerealiseerdeenniet-gerealiseerde
resultatenopgenomen.
VoorradenDevoorradenondergrondsgasenvoorradenmaterialen
wordengewaardeerdtegendegemiddeldeinkoopprijzen
oflagerenetto-opbrengstwaarde.Devoorraadboven-
grondsecondensaatenoliewordtgewaardeerdtegende
netto-opbrengstwaardeperheteindevanhetjaar.
80
VorderingenDevorderingenwordenopgenomentegengeamor-
tiseerdekostprijsmeteeneventuelecorrectievoor
oninbaarheid.Deeerstewaarderingvindttegenreële
waardeplaats.
Liquide middelenOnderliquidemiddelenverstaanwekasmiddelen,bank-
tegoedenendeposito’sbijbankenmeteenresterende
looptijdvanminderdan3maanden.Bankschuldenworden
opgenomenonderdekortlopendeschulden.
Eigen vermogenHeteigenvermogenvanEBNbestaatuitaandelenkapitaal
ennoguittekerendividend.DeStaatderNederlanden
isdeenigeaandeelhoudervanEBN.Hetdividenddataan
deaandeelhoudermoetwordenuitgekeerd,wordtals
verplichtingopgenomenindeperiodewaaroverdezeis
verschuldigd,conformdestatutenvanEBN.Uitzondering
daaropvormthetvoorgesteldeslotdividend.Datwordt
pasopgenomenalseenverplichtingnavaststellingdoor
deAlgemeneVergaderingvanAandeelhouders.
VoorzieningenVoorzieningenwordenindebalansopgenomenwanneer
aandevolgendevoorwaardenwordtvoldaan:
• eriseenjuridischeoffeitelijkeverplichtingals
gevolgvaneengebeurtenisuithetverleden,en
• hetiswaarschijnlijkdatmiddelenaandeonderneming
zullenwordenonttrokkenomaandeverplichtingte
voldoen,en
• erkaneenbetrouwbareschattingworden
gemaaktvanhetbedragvandeverplichting.
Alsheteffectvandetijdswaardevangeldmaterieel
is,wordenvoorzieningenbepaalddoordeverwachte
kasstromencontanttemakentegeneenrentevoet
vóórbelastingen.
Alseencontantewaardeisberekend,wordtdetoe-
namevandevoorzieningdoorhetverloopvandetijd
beschouwdalsrentelast.Devoorzieningvooruitgestelde
belastingverplichtingenwordtnietcontantgemaakt.
Devoorzieningvooropruimkostenisbedoeldvoorde
voorzienegeschattekostenvanbuitengebruikstelling,
ontmantelingenterreinherstelgebaseerdopdehuidige
eisen,technologieenschattingen.Dehoogtevandeze
voorzieningisgebaseerdopopgavenvandeoperators,en
wijzigingenhierinzullen,naeeneigenbeoordelingdoor
EBN,doorgaansleidentoteenovereenkomstigeaanpas-
singvandegeactiveerdeopruimkostenvandebetreffende
materiëlevasteactiva.
Devoorzieningvoorbodemdalingrichtzichopbepaalde
bijkomendeverplichtingendieontstaantijdensde
winningfase.
Devoorzieningvooraardbevingenrichtzichopdeschade-
claimsalsgevolgvandeaardbevingenindeprovincie
Groningen.
SchuldenOpgenomenleningenwordentegengeamortiseerde
kostprijsverantwoord.Deeerstewaarderingvindtplaats
tegenreëlewaardeonderaftrekvankosten.Deleningen
invreemdevalutawordenopbalansdatumtegendedan
geldendekoersgeherwaardeerd.Agioofdisagiooplenin-
genwordtgedurendedelooptijdvandebetreffendelenin-
genafgeschreven.Deinterestlastenwordentoegerekend
aanhetresultaatvandeperiodewaaropzijbetrekking
hebbenvolgensdeeffectieveinterestmethode.
81
PensioenenEBNheefteentoegezegdepensioenregeling,welkeis
ondergebrachtbijhetpensioenfondsABP.EBNverwerkt
dezepensioenregelingalstoegezegdebijdrageregeling
omdathetpensioenfondsnietinstaatishetaandeelvan
EBNindeonderliggendepensioenverplichting,fonds-
beleggingenenkostenvanderegelingopconsistente
enbetrouwbarewijzeuittesplitsen.
Voorwaardelijke activa en passivaVoorwaardelijkeactivaenpassivawordennietinde
balansopgenomen.
EmissierechtenEBNmoetdoorhaarbelangindesamenwerkingsver-
bandenvoldoenaanwetgevingterverminderingvande
uitstootvanbroeikasgassen.Deoperatorverhandelt
deemissierechtennamensdepartnersindesamen-
werkingsverbanden.
Deoperatorreserveertemissierechtenomtekunnen
voldoenaanleveringsverplichtingen.Derechtenworden
nietopgenomenindebalans.Erwordteenbateopge-
nomenwanneerdeoperatorhetEBN-aandeelinde
overtolligeemissierechtenverkoopt.Alsdeoperator
emissierechtenmoetbijkopen,neemtEBNvoorhaar
aandeeldaarineenlastop.
OmzetDeomzetuitdeverkoopvangas,olieencondensaatwordt
verantwoordopmomentvanlevering.Datishetmoment
waaropheteigendomenderisico’svandegeleverde
goederenovergaanopdeafnemer.
Deopbrengstenuitdegas-enoliewinningdoormiddel
vanactivawaarinEBNsamenmetandereproducenten
deelneemt,wordenopgenomenopbasisvanhetrelatieve
belangvanEBNhierin.
Financiële baten en lastenRentebatenenrentelastenwordenopgenomenopbasis
vandeeffectieveinterestmethode.Daarnaastworden
onderdezepostdeinterestkosteninverbandmetopren-
tingvanvoorzieningenopgenomen.
Resultaat geassocieerde deelnemingenHetaandeelinhetresultaatfinanciëlevasteactivawordt
bepaaldopeendeelvanderesultatenoverhetverslagjaar
datovereenkomtmethetbelangvanEBN,naaftrekvan
debelastingendaarop.
BelastingenDewinstbelastingwordtbepaaldvolgensde‘balans-
methode’.Belastinglastenwordenopgenomeninhet
geconsolideerdoverzichtvangerealiseerdeenniet-
gerealiseerderesultatenbehalvevoorzoverzijbetrekking
hebbenopeenpostdierechtstreeksisopgenomeninde
overigeongerealiseerderesultaten.
Actuelebelastingenzijndebelastingendienaarverwach-
tingmoetenwordenbetaaldoverdefiscalewinstoverhet
jaar,opbasisvandebelastingtarievenperbalansdatum,en
eventueleaanpassingenindetebetalenbelastingenover
voorgaandejaren.
82
Latentebelastingvorderingenen-verplichtingenworden
opgenomenopbasisvandeverwachtefiscaleconse-
quentiesvantijdelijkeverschillentussendefiscaleen
decommerciëleboekwaardevanactivaenpassivadie
betrekkinghebbenopdevoorzieningbodemdalingen
opruimkosten.Delatentebelastingvorderingenen-ver-
plichtingenwordenberekendtegendeperbalansdatum
geldendeofmaterieelvastgesteldebelastingtarievenen
-wettendienaarverwachtingvantoepassingzijnwanneer
debetreffendelatentebelastingvorderingenen-verplich-
tingenwordenafgewikkeld.
Financiële derivaten Financiëlederivatenwordeninitieelindebalans
opgenomentegendereëlewaardeenvervolgensop
elkebalansdatumgewaardeerdtegendeactuelereële
waarde.Deactuelereëlewaardewordtberekendmet
hetwaarderingsmodelvanReutersgebruikmakendvan
yieldsvanReuters.Dedaaruitvoortvloeiendebatenof
lastenwordeninhetresultaatverwerkt.EBNpastgeen
hedge-accountingtoe.
Voornadereinformatieoverdetotstandkomingvan
dereëlewaardenziepagina104(‘Reëlewaardevan
financiëleinstrumenten’).
International Financial Reporting Standards (IFRS)
NieuweengewijzigdeIFRS-standaardenenIFRIC-in-
terpretatieswaarvandetoepassingvankrachtisvanaf
boekjaar2014zijnverwerkt:
• IFRS11JointArrangements
• IFRS12DisclosureofInterestsinOtherEntities
• IFRS10-12TransitionGuidance
• IAS28InvestmentsinAssociatesandJointVentures
• IAS32FinancialInstruments-Presentation:Offsetting
FinancialAssetsandFinancialLiabilities
Deimplementatievandezestandaardenheeftgeen
significanteimpactopdejaarrekening.
Devolgendestandaarden,aanpassingenvanstandaarden
eninterpretaties,dienognietvankrachtzijnofnogniet
doordeEuropeseUniezijnbekrachtigdwordendoorEBN
nogniettoegepast:
• IFRS9FinancialInstruments
• IFRS10ConsolidatedFinancialStatementsandIAS
28InvestmentsinAssociatesandJointVentures-Sale
orContributionofAssetsbetweenanInvestorandits
AssociateorJointVenture
• IFRS11JointArrangements–AccountingforAcquisiti-
onsofInterestsinJointOperations
• IAS16Property,PlantandEquipmentandIAS38
IntangibleAssets–ClarificationofAcceptableMethods
ofDepreciationandAmortisation
• IFRIC21Levies
EBNonderzoektdegevolgenvandezestandaarden,
aanpassingenvanstandaardenendezeinterpretaties.
OpbasisvandevoorlopigeuitkomstenverwachtEBN
datdetoepassingvandezenieuwestandaarden,aanpas-
singenvanstandaardenennieuweIFRIC-interpretaties
intoekomstigeboekjarengeenmateriëlegevolgenzullen
hebbenvoordejaarrekeningvandeonderneming.
83
in EUR mln
NOOT 2014 2013
omzet 2 6.598 8.809
heffingen 3 2.735 4.100
operationele kosten 4 1.095 917
bijzondere waardeverminderingen 5 - 97
afschrijvingen 5 595 555
bedrijfslasten 4.425 5.669
bedrijfsresultaat 2.173 3.140
financiële baten 6 142 114
financiële lasten 6 -214 -210
resultaat geassocieerde deelnemingen 7 38 43
resultaat voor belastingen 2.139 3.087
belastingen 8 -525 -760
nettoresultaat 9 1.614 2.327
overige niet-gerealiseerde resultaten - -
totaal resultaat na belastingen 1.614 2.327
Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten
84
in EUR mln
ACTIVA NOOTULTIMO
2014ULTIMO
2013PASSIVA NOOT
ULTIMO2014
ULTIMO2013
vaste activa eigen vermogen 14
materiële vaste activa 10 4.324 4.039 aandelenkapitaal 128 128
financiële vaste activa 11 110 111 ingehouden winst 71 91
4.434 4.150 199 219
langlopende schulden
voorzieningen 15 2.549 2.225
latentebelastingverplichtingen 8 76 93
opgenomen leningen 16 1.408 1.136
overige 17 17 17
4.050 3.471
vlottende activa kortlopende schulden
voorraden 12 22 16 opgenomen leningen 16 644 527
vorderingen 13 997 1.148 belastingschulden 2 45
belastingvorderingen 1 - handelscrediteuren 18 230 281
derivaten 19 84 154 overige 18 525 937
liquide middelen 126 61 derivaten 19 14 49
1.230 1.379 1.415 1.839
totaal 5.664 5.529 totaal 5.664 5.529
Geconsolideerde balans
85
in EUR mlnAANDELEN-
KAPITAALINGEHOUDEN
WINSTTOTAAL EIGEN
VERMOGEN
stand per 1 januari 2013 128 72 200
nettoresultaat - 2.327 2.327
overige ongerealiseerde resultaten - - -
totaal resultaat na belastingen - 2.327 2.327
slotdividend 2012 - -72 -72
interimdividend - -2.236 -2.236
stand per 31 december 2013 128 91 219
nettoresultaat - 1.614 1.614
overige ongerealiseerde resultaten - - -
totaal resultaat na belastingen - 1.614 1.614
slotdividend 2013 - -91 -91
interimdividend - -1.543 -1.543
stand per 31 december 2014 128 71 199
Deultimo2014ingehoudenwinstvanEUR71miljoenishetvoorgesteldeslotdividend.Hettotaalresultaatover2014
bedroegEUR5.669peraandeel.Datiseendalingvan31%tenopzichtevan2013.
Zieooknoot14.
Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen
86
in EUR mln NOOT 2014 2013
Bedrijfsactiviteiten
nettoresultaat uit doorlopende activiteiten 1.614 2.327
herleiding naar netto kasstromen uit bedrijfsactiviteiten
- resultaat deelnemingen 11 -38 -43
- afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
10 595 652
- afboekingen 10 102 55
- mutatie voorzieningen 15 172 109
- geactiveerde financieringskosten 10 -6 -5
- mutatie reëele waarde CCIRS -72 65
- herwaardering opgenomen leningen 34 -62
- overige financiële baten en lasten - ten laste van resultaat gebracht 33 40
- belastingen - ten laste van resultaat gebracht 8 525 760
- mutatie bedrijfskapitaal - voorraden 12 -6 24
- vorderingen 13 153 -68
- overige verplichtingen (exclusief leningen, schulden aan kredietinstellingen en winstuitkeringen)
-386 73
- onttrekking voorzieningen 15 -59 -19
- rente - ontvangen 40 46
- betaald -72 -85
- omzetbelasting - betaald - -57
- vennootschapsbelasting - ontvangen 84 -
- betaald -672 -841
427 644
Middelen uit bedrijfsactiviteiten 2.041 2.971
Investeringsactiviteiten
materiële vaste activa 10 -765 -652
ontvangen dividend 11 38 43
Middelen aangewend voor investeringsactiviteiten
-727 -609
Financieringsactiviteiten
winstuitkeringen -1.711 -2.420
opname leningen 249 -
aflossing leningen -473 -365
kasstroom bij expiratie CCIRS 107 53
mutatie schulden aan kredietinstellingen 579 65
Middelen uit financieringsactiviteiten -1.249 -2.667
Mutatie liquide middelen 65 -305
Stand liquide middelen per 1 januari 61 366
Stand liquide middelen per 31 december 126 61
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
87
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
(1) Algemene informatie
Allebedragenindezetoelichtingzijnvermeldinmiljoenen
euro’s,tenzijandersvermeld.
Toelichting op het geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten
(2) Omzet
EBNoefentéénhoofdactiviteituit,namelijkdeexploratie
enwinningvanaardgasenaardolie.Detotaleomzetis
inNederlandgerealiseerd.OokdeactivawaarEBNin
participeert,bevindenzichinNederland.Informatieover
debelangrijkstedebiteurenisopgenomenbijnoot22.
Deomzet2014uitbedrijfsvoeringbedroegEUR6.598
miljoen.Tenopzichtevan2013wasditeendalingvan
EUR2.211miljoen(25%).
Dedalingvandeomzetwerdveroorzaaktdoorzowel
eenlageregerealiseerdeafzetvanaardgas(17%)als
lagergerealiseerdeprijzen(13%).Ookdegerealiseerde
opbrengstprijzenvoorolieencondensaatwarenlager
danin2013.
(3 en 4) Heffingen en operationele kosten
in EUR mln 2014 2013
G&G kosten 35 21
Afboekingen (niet succesvolle putten) 102 55
Overige kosten 958 841
totaal 1.095 917
DeheffingenkwamenEUR1.365miljoen(33%)lager
uitdanin2013.Ditbetrofvoornamelijkdebijzondere
afdrachtenaandeStaatgerelateerdaandeproductie
uithetGroningenveldin2014,tewetenafdrachten
volgensdeMeerOpbrengstRegeling(MOR)vanEUR
2.640miljoeneneenstaatsaandeelvanEUR89miljoen.
Deafnameindeafdrachtenin2014washetgevolgvan
lagereafgezettevolumesenprijzenvanuitGroningen.
Geologisch-engeofysische(‘G&G’)kostenbevatkosten
vangeologische-,geochemische-engeofysischeonderzoe-
kenenstudies(inclusiefseismischeonderzoeken).
IndeoperationelekostenisEUR149miljoenverantwoord
voorkostendietemakenhebbenmetaardbevingeninde
provincieGroningen(schadeclaimsenoverigekosten).
Deoverigeoperationelekostenhebbenvooralbetrekking
opproductie-entransportkosten.
Detotaleloonkostenzoalsopgenomenonderdeoperatio-
nelekostenzijnalsvolgt:
in EUR mln 2014 2013
Bruto lonen 7 7
Sociale lasten 1 1
Pensioenlasten 1 1
totaal 9 9
Voormeerinformatieomtrenthetwerknemersbestand
vanEBNwordtverwezennaardetoelichtingenzoals
opgenomeninhetjaarverslag.
Perbalansdatumhaddeonderneminggeencontractuele
verplichtingtothetstortenvanaanvullendebedragen
inhetgevalvaneentekortbijhetpensioenfondsanders
dandemogelijkheidvanhetbetalenvanhogeretoe-
komstigepremies.
88
(5) Afschrijvingen
in EUR mln 2014 2013
afschrijving materiële vaste activa 481 450
bijzondere waardeverminderingen - 97
afschrijving materiële vaste activa i.v.m. opruimkosten
114 105
totaal 595 652
(6) Financiële baten en lasten
in EUR mln 2014 2013
rentebaten op liquide middelen 3 3
rentebaten op derivaten 29 34
herwaarderingsbaten op derivaten 97 -
herwaarderingsbaten op overige financiële instrumenten
- 61
overige financiële baten 13 16
totaal financiële baten 142 114
rentelasten op opgenomen leningen -29 -35
rentelasten op derivaten -41 -49
herwaarderingslasten op derivaten - -67
herwaarderingslasten op overige financiële instrumenten
-87 -
rentelast op contant gemaakte voorzieningen
-56 -58
overige financiële lasten -1 -1
totaal financiële lasten -214 -210
netto financieringslasten -72 -96
DerentelastenopderivatenzijnEUR8miljoenlagerdan
in2013alsgevolgvanaflossingenenherfinancieringvan
afgelosteleningentegenlagererentes.
Hetsaldovandeherwaarderingopderivatenenop
overigefinanciëleinstrumentenbetreffenvooralde
herwaarderingsresultatenopdelanglopendeleningenen
dedirectdaaraangerelateerdederivaten.In2014betreft
ditpersaldoeenpositiefresultaatvanEUR10miljoenten
opzichtevanEUR6miljoennegatiefin2013.Ditismet
namehetgevolgvanontwikkelingeninderentecurvesvan
deCHF,JPYendeEURtenopzichtevanelkaar.
DeoverigefinanciëlebatenbevatEUR6miljoen(2013:
EUR5miljoen)aangekapitaliseerdebouwrente.
(7) Resultaat geassocieerde deelnemingen
in EUR mln 2014 2013
GasTerra B.V. 14 14
NOGAT B.V. 17 23
NGT-Extensie 7 6
totaal 38 43
89
(8) Belastingen
in EUR mln 2014 2013
actuele belastingen lopend jaar 542 803
correctie voorgaand jaar - -1
latente belastingen
afkomstig van tijdelijke verschillen -17 -42
totaal 525 760
Deeffectievebelastingdrukover2014wasmet25%
gelijkaan2013(25%).
In2014bedroeghetnominaletariefvandevennoot-
schapsbelastinginNederland25%(2013:25%).
Hetsaldovanlatentebelastingvorderingenenbelasting-
verplichtingennammetEUR17miljoenafalsgevolgvan
devolgendewijzigingen:
in EUR mln 2014 2013
stand per 1 januari
latente belastingvorderingen 68 8
latente belastingverplichtingen -161 -143
totaal -93 -135
Mutaties als gevolg van :
- verschil commerciële en fiscale waardering materiële vaste activa
-25 -18
- verschil commerciële en fiscale waardering voorzieningen
42 60
stand per 31 december -76 -93
Waarvan:
- latente belastingvorderingen 110 68
- latente belastingverplichtingen -186 -161
mutatie vordering 42 60
mutatie verplichting -25 -18
Onderdelatentebelastingvorderingenen-verplichtingen
wordendetoekomstigebelastingvorderingenen-verplich-
tingenverstaandieondermeervoortvloeienuittijdelijke
verschillentussenhetvermogenberekendopbasisvan
bedrijfseconomischegrondslagenenhetvermogenop
basisvanfiscalegrondslagen.
(9) Nettoresultaat
In2014resulteerteennettoresultaatuitdoorlopende
activiteitenvanEUR1.614miljoen.DatwasEUR713
miljoen(31%)lagerdanover2013.
90
Toelichting op de balans
(10) Materiële vaste activa
in EUR mln TOTAAL
PRODUCTIE, TRANSPORT EN OPSLAG
FACILITEITEN
BORINGENINBRENG-VERGOE- DINGEN
ACTIVERING OPRUIM-KOSTEN
EXPLORATIE EN EVALUA-TIE ACTIVA IN AANLEG
INVESTE-RINGEN EN BORINGEN IN AANLEG
Stand 01-01-2013
aanschaffingswaarde 13.016 6.640 3.330 1.439 1.180 47 380
afschrijvingen 9.105 4.969 2.319 1.227 590 - -
boekwaarde 3.911 1.671 1.011 212 590 47 380
Mutaties in 2013
aanschaffingswaarde:
- investeringen 652 90 86 14 - 112 350
- inbedrijfstellingen - 45 95 - - -36 -104
- activering financieringskosten 5 - - - - - 5
- activering opruimkosten 178 - - - 178 - -
- buitenbedrijfstellingen - - - - - - -
- afboekingen -55 -1 -28 - - -15 -11
afschrijvingen:
- afschrijvingen -555 -230 -203 -17 -105 - -
- bijzondere waardevermindering -97 - - - - - -97
- buitenbedrijfstellingen - - - - - - -
128 -96 -50 -3 73 61 143
Stand ultimo 2013
aanschaffingswaarde 13.796 6.774 3.483 1.453 1.358 108 620
afschrijvingen 9.757 5.199 2.522 1.244 695 - 97
boekwaarde 4.039 1.575 961 209 663 108 523
Mutaties in 2014
aanschaffingswaarde:
- investeringen 765 150 111 9 - 145 350
- inbedrijfstellingen - 572 190 - - -34 -728
- activering financieringskosten 6 - - - - - 6
- activering opruimkosten 211 - - - 211 - -
- buitenbedrijfstellingen -3 -3 - - - - -
- afboekingen -102 -1 -41 - - -50 -10
afschrijvingen:
- afschrijvingen -595 -260 -199 -22 -114 - -
- bijzondere waardevermindering - -97 - - - - 97
- buitenbedrijfstellingen 3 3 - - - - -
285 364 61 -13 97 61 -285
Stand ultimo 2014
aanschaffingswaarde 14.673 7.492 3.743 1.462 1.569 169 238
afschrijvingen 10.349 5.553 2.721 1.266 809 - -
boekwaarde 4.324 1.939 1.022 196 760 169 238
91
Deinvesteringenin2014adEUR765miljoenwaren
17%hogerdanin2013(EUR652miljoen).Deinvesterin-
genoplandbedroegenEUR290miljoen(2013:EUR275
miljoen).DeinvesteringenopzeebedroegenEUR475
miljoen(2013:EUR377miljoen).
Detoenameindeactiveringvandegeschatteopruim-
kostenvaninstallatiesbedroegin2014EUR211miljoen
(2013:EUR178miljoen).Vooreenverderetoelichting
zienoot15.
NaaraanleidingvandetoepassingvanIAS23‘Borrowing
Costs’isvoordeprojectenBergermeerendeuitbreiding
Norg-gasopslaghetgeactiveerdebedragmetgemiddeld
3%opgerentendaarmeeeenbedragvanEUR6miljoen
(2013:EUR5miljoen)aanfinancieringskostengeactiveerd.
In2014isergeenbijzonderewaardevermindering
verantwoord(2013:EUR97miljoen).
(11) Financiële vaste activa
OnderfinanciëlevasteactivaverstaatEBNdedeelneming
van40%inGasTerra,de45%deelneminginNOGATen
de12%deelnemingindeNGT-Extensie.In2014zijnde
4overgeblevencost-companiesopgeheven(in2013:
onder“overige”deelnemingen).
Degeassocieerdedeelnemingenwordenverwerkt
opbasisvandeequity-methode.Hetresultaatwordt
jaarlijksuitgekeerd.
in EUR mln GASTERRA NOGATNGT-
EXTENSIE2014
TOTAALGASTERRA NOGAT OVERIGE
2013TOTAAL
stand per 1 januari 86 13 12 111 86 13 13 112
aandeel in resultaat 14 17 7 38 14 23 6 43
ontvangen dividend -14 -17 -7 -38 -14 -23 -7 -44
opheffing cost companies -1 -1
stand per 31 december 86 13 11 110 86 13 12 111
DevolgendetabelgeeftsamenvattendefinanciëleinformatieoverdegeassocieerdedeelnemingenGasTerra,
NOGATendeNGT-Extensieop100%-basis.
in EUR mln GASTERRA NOGATNGT-
EXTENSIE2014
TOTAALGASTERRA NOGAT
NGT-EXTENSIE
2013TOTAAL
balanstotaal activa kortlopend 3.739 48 - 3.787 3.904 60 - 3.964
langlopend 35 50 11 96 39 46 13 98
schulden kortlopend 3.558 9 1 3.568 3.727 4 1 3.732
langlopend - - - - - - - -
netto omzet 19.501 52 82 19.635 24.293 76 81 24.450
nettoresultaat 36 38 83 157 36 51 80 167
92
(12) Voorraden
in EUR mln 2014 2013
materiaal 7 6
gas 5 -
condensaat en olie 10 10
totaal 22 16
(13) Vorderingen
in EUR mln 2014 2013
vordering op geassocieerde deelneming 175 1.109
overige handelsdebiteuren 810 17
totaal handelsdebiteuren 985 1.126
overige vorderingen en transitoria 12 22
totaal 997 1.148
DevorderingenzijnmetEUR151miljoen(13%)gedaald,
voornamelijkalsgevolgvanlagereafgezettevolumesin
hetvierdekwartaal2014tenopzichtevanhetvierde
kwartaalin2013.
DegeassocieerdedeelnemingbetreftGasTerrawaarin
EBNvoor40%deelneemt.
Voorwatbetrefthetkredietrisicowordtverwezen
naarnoot19.
(14) Eigen vermogen
in EUR mln 2014 2013
stand per 1 januari 219 200
totaal resultaat 1.614 2.327
slotdividend voorgaand jaar -91 -72
interimdividend -1.543 -2.236
stand per 31 december 199 219
EBNdraagtmaandelijkshet(voorlopige)resultaatafaan
hetministerievanEconomischeZaken.Dezeperiodieke
winstafdrachtissterkbepalendvoordebalansstructuur
vanEBNenresulteertineenrelatiefbeperkteigen
vermogenvoordeonderneming.Daarstaatechtereen
zeeromvangrijkecashflowgedurendehetgehelejaar
tegenover.Hetmaatschappelijke,tevensgeplaatsteen
volgestorteaandelenkapitaalbedraagtin2014EUR128
miljoen(2013:EUR128miljoen)enbestaatuit284.750
aandelen(2013:284.750aandelen)metelkeennominale
waardevanEUR450.Hetgedeclareerdeinterimdividend
peraandeelbedroegEUR5.419(2013:EUR7.853).
Hetgedeclareerdeslotdividendperaandeelbedroeg
EUR320peraandeel(2013:EUR253).
HetvoorgesteldeslotdividendvanEUR71miljoen
(2013:EUR91miljoen)wordtuitgekeerdnavaststelling
vandejaarrekeningdoordeAlgemeneVergaderingvan
Aandeelhouders.Ditbedragishetsaldovandenettowinst
àEUR1.614miljoenenhetaluitgekeerdeinterimdividend
àEUR1.543miljoen.Hetvoorgesteldeslotdividendisniet
inminderinggebrachtopheteigenvermogen.
93
(15) Voorzieningen
Devoorzieningopruimkostenomvatverplichtingenmet
eenlooptijdvan1tot60jaar.Devoorzieningbodemdaling
omvateveneensverplichtingenmeteenlooptijdvan1tot
60jaar.Delooptijdvandevoorzieningvooraardbevingen
dietotbalansdatumplaatsvindenhangtafvandesnelheid
vanhetindienenvanclaimsendeafwikkelingvande
ingediendeclaims.
Devoorzieningopruimkostenisgebaseerdopopgaven
vandeoperatorseneigenanalysesenwordtbepaald
middelseenschattingvandekostenopbasisvanhet
huidigeprijspeil,zonderrekeningtehoudenmetinflatie,
encontantgemaaktmeteenreëlerentevan0,3%(2013:
0,7%).Detegenhangervandecontantgemaaktevoor-
zieningisgerubriceerdonderdemateriëlevasteactiva
enwordtafgeschrevenopbasisvanUOP-methode.Voor
hetoprentenvandevoorzieningwordtdenominale
rentevan2,7%gebruikt(2013:3,15%).
HettotaalvandevoorzieningenwordtverhoogdmetEUR
324miljoen.Ditishetsaldovandevolgendewijzigingen:
in EUR mln OPRUIMKOSTEN BODEMDALING AARDBEVINGEN TOTAAL
stand per 1 januari 2013 1.873 84 - 1.957
dotatie - 17 34 51
onttrekking -18 -1 - -19
herziening 178 - - 178
oprenten 58 - - 58
stand per 31 december 2013 2.091 100 34 2.225
dotatie - 4 112 116
onttrekking -9 -1 -49 -59
herziening 211 - - 211
oprenten 56 - - 56
stand per 31 december 2014 2.349 103 97 2.549
Deverhogingvandevoorzieningopruimkostenad
EUR211miljoenwordtvooralveroorzaaktdooreen
aanpassingvandedisconteringsvoetnaareenreëlerente
van0,3%(2013:0,7%).Daarnaastzijndegeschattekosten
voorhetontmantelenenopruimenvaninstallatiesgeac-
tualiseerddoortoenamevandeingeschattekostenen
aangepasteinzichtenoverdetijdstippenvanbeëindiging
vandeproductie.
Devoorzieningvoorschadeclaimsalsgevolgvanaard-
bevingenindeprovincieGroningenisgebaseerdophet
aantalgemeldeclaimsendegemiddeldekostenperclaim
opbasisvanervaringenhistorischeinformatie.
Deverhogingvandevoorzieningvoorschadeclaimsals
gevolgvanaardbevingenindeprovincieGroningenwordt
vooralveroorzaaktdoorhettoenemendeaantalclaims.
94
(16) Opgenomen kortlopende en langlopende leningen
in EUR mln 2014 2013
TOTAALWAARVAN
KORTLOPENDTOTAAL
WAARVANKORTLOPEND
obligatieleningen 1.339 - 1.494 427
onderhandse leningen 69 - 104 35
commercial paper 358 358 65 65
kasgeldleningen 286 286 - -
totaal 2.052 644 1.663 527
HettotaalvandeopgenomenleningenismetEUR389
miljoen(23%)toegenomen.Dezetoenameisvooralhet
gevolgvaneenlagerekasstroomuitbedrijfsactiviteiten
enhogereinvesteringsactiviteitenin2014tenopzichte
van2013.In2014zijnlanglopendeobligatieleningenmet
eennominalewaardevanCHF525miljoen,alsmedeeen
langlopendeonderhandseleningvanJPY5.000miljoen
afgelost.Erzijntweenieuweobligatieleningenmeteen
gezamenlijkenominalewaardevanCHF300miljoen
uitgegeven.Erzijngeenzekerhedenverstrektoverde
opgenomenleningenmeteentotaleschuldrestultimo
2014vanEUR2.052miljoen.Indeovereenkomsten
vandeobligatie-enonderhandseleningenzijnclausules
opgenomendiehetstellenvanzekerhedenbeperken.
Dekasgeldleningenbetreffendeposito’sdiedoorGasTerra
zijngeplaatstbijEBN.In2014issamenmetNederlandse
AardolieMaatschappijB.V.(NAM)eenDepositandLoan
FacilityAgreementaangegaanmetGasTerra.Opbasis
vandezeovereenkomstkanGasTerraaanEBNenNAM
(alsgezamenlijkepartijen)voorstellenomeengeldsom
vooreentermijnvan3dagentot3maandenalstermijn-
depositobijEBNenNAMteplaatsen.OokkanGasTerra
opbasisvandezeovereenkomsteenverzoekvooreen
leningbijEBNenNAM(alsgezamenlijkepartijen)voor
eenzelfdetermijnindienen.
95
Opgenomen langlopende leningen
Delanglopendeleningen,inclusiefdeleningenmetvervaldatumbinnen1jaar,
zijnalsvolgtsamengesteld:
in EUR mln 2014 2013
JPY 5.000 MLN 1,59% ONDERHANDSE LENING 2004/2014 - 35
CHF 400 MLN 3,00% BEURSGENOTEERDE LENING 2007/2014 - 325
CHF 125 MLN 3,00% BEURSGENOTEERDE LENING 2007/2014 - 102
JPY 10.000 MLN 1,775% ONDERHANDSE LENING 2007/2017 69 69
CHF 325 MLN 2,125% BEURSGENOTEERDE LENING 2010/2020 270 265
CHF 125 MLN 2,125% BEURSGENOTEERDE LENING 2010/2020 104 102
CHF 350 MLN 0,75% BEURSGENOTEERDE LENING 2011/2016 291 285
CHF 150 MLN 1,625% BEURSGENOTEERDE LENING 2011/2023 125 122
CHF 235 MLN 0,625% BEURSGENOTEERDE LENING 2012/2019 195 191
CHF 125 MLN 1,125% BEURSGENOTEERDE LENING 2012/2024 104 102
CHF 175 MLN 0,50% BEURSGENOTEERDE LENING 2014/2022 146 -
CHF 125 MLN 0,875% BEURSGENOTEERDE LENING 2014/2026 104 -
1.408 1.598
Dehoofdsommenvandezeleningenendebijbehorende
rentelasteninvreemdevalutazijnviacrosscurrencyinte-
restrateswapsvolledigomgezetnaareuro’s.Daardoor
wordendekoerseffectenopdelanglopendeschulden
zoalsdieuitdetabelblijkengeneutraliseerd.Hetgemid-
deldeinterestpercentagevanalleperjaareinde
uitstaandelanglopendeleningen,inclusiefdeeffectenvan
decrosscurrencyinterestrateswaps,is2,15%(2013:
3,00%).Dezeverlagingishetgevolgvanhetin2014aflos-
senvanleningendieeenhogerinterestpercentagekenden
tenopzichtevanhetinterestpercentagevandenieuwe
financiering.Allelanglopendeleningenzijnvastrentend.
96
MetuitzonderingvandeaandeJPY2007/2017,CHF
2014/2022enCHF2014/2026 leningengerelateerde
crosscurrencyinterestrateswaps,ishetrentetypevan
decrosscurrencyinterestrateswapsvast.Ultimo2014
heeft22%vandefinancieringviadeuitstaandecross
currencyinterestrateswapseenvariabelerentelast.
Devolgendetabelgeefteenoverzichtvandeopgenomen
obligatiesenonderhandseleningen,gerangschiktop
vervaldatum.
in EUR mln 2014 2013
binnen 1 jaar - 462
binnen 1 tot 2 jaar 291 -
binnen 2 tot 3 jaar 69 285
binnen 3 tot 4 jaar - 69
binnen 4 tot 5 jaar 195 -
na 5 jaar 853 782
totaal 1.408 1.598
Vanhettotaalvandeopgenomenleningenheeft74%
eenresterendelooptijdlangerdan3jaar.Deleningen
metvervaldatumbinnen1jaarwordenopgenomenonder
dekortlopendeschulden.
(17) Overige langlopende schulden
DitbetrefteenschuldvanEUR17miljoen(2013:EUR17
miljoen)aandeStaatuithoofdevaneenstockdividendvan
GasTerra.DeStaatheeftrechtopeendeelvanhetaan
EBNtoekomendedividendvanGasTerrabijliquidatievan
GasTerra.
(18) Overige kortlopende schulden
Dezepostisalsvolgtsamengesteld:
in EUR mln 2014 2013
handelscrediteuren 230 281
schulden inzake rente 22 23
heffingen 367 742
overige schulden 136 172
totaal 755 1.218
Deafnamebijdeheffingenisvoornamelijkhetgevolgvan
eenlagereuitstaandeMORverplichting.
97
Beleid om financiële risico’s te beheersen
(19) Risicobeheer
Algemeen
Debelangrijkstefinanciëlerisico’svoorEBNzijnhet
liquiditeitsrisico,kredietrisicoenhetmarktrisico
(bestaandeuiteenrenterisicoeneenvalutarisico).
HetfinanciëlebeleidvanEBNiseropgerichtomde
effectenvankoers-enrenteschommelingenopactivaen
passivatebeperken.EBNmaaktgebruikvanfinanciële
derivatenomderente-envalutarisico’stebeheersendie
zijnverbondenaanmetnamedefinancieringvanbedrijfs-
activiteiten.Deondernemingneemtgeenspeculatieve
positiesinmetfinanciëlederivaten.
Kapitaalbeheer
EBNstreeftnaarcontinueringvaneengoedetoegang
totdegeld-enkapitaalmarkten,onderanderedooreen
prudentfinancieringsbeleid,gerichtophandhavingvande
korte-enlangetermijncreditratingsopdehoogstmoge-
lijkeniveaus.Investeringsbeslissingenwordengeëvalueerd
opbasisvanhetverwachterendementmetinachtneming
vandegemiddeldegewogenvermogenskostenvoetvan
EBN.
in EUR mln 2014 2013
langlopende leningen 1.408 1.136
kortlopende leningen 644 527
totaal opgenomen leningen 2.052 1.663
liquide middelen -126 -61
financiële derivaten -70 -105
nettoschuld (A) 1.856 1.497
eigen vermogen (B) 199 219
gearing ratio A/(A+B)*100% 90% 87%
Liquiditeitsrisico
EBNbeschiktovereencommercialpaperprogramma
vanEUR2.000miljoen.Datisonveranderdtenopzichte
van2013.Ultimo2014staatervoorUSD435miljoen
(omgezetviavalutatermijncontractennaarEUR358
miljoen)aancommercialpaperuit.Ultimo2013:
EUR65miljoen.
98
Devolgendetabelgeeftinzichtindeteverwachtencontractuelekasstromenuitdeaflossing
enrentevandeleningenendedaaraangekoppeldederivaten:
in EUR mln 2014 2014 2013
OPGENOMEN LENINGEN
RENTE BETALINGEN
BETALING BIJ AFLOSSING
KASSTROOMDERIVATEN
TOTALECASH OUT
TOTALE CASH OUT
binnen 1 jaar 644 -29 -644 28 -645 -472
binnen 1 tot 2 jaar 291 -29 -291 - -320 -28
binnen 2 tot 3 jaar 69 -22 -69 8 -83 -319
binnen 3 tot 4 jaar - -22 - - -22 -82
binnen 4 tot 5 jaar 195 -22 -195 -1 -218 -21
na 5 jaar 853 -44 -853 60 -837 -803
Totaal 2.052 -168 -2.052 95 -2.125 -1.725
in EUR mln 2013 2013 2012
OPGENOMEN LENINGEN
RENTE BETALINGEN
BETALING BIJ AFLOSSING
KASSTROOMDERIVATEN
TOTALECASH OUT
TOTALE CASH OUT
binnen 1 jaar 527 -42 -527 97 -472 -365
binnen 1 tot 2 jaar - -28 - - -28 -408
binnen 2 tot 3 jaar 285 -28 -285 -6 -319 -28
binnen 3 tot 4 jaar 69 -21 -69 8 -82 -319
binnen 4 tot 5 jaar - -21 - - -21 -82
na 5 jaar 782 -62 -782 41 -803 -824
Totaal 1.663 -202 -1.663 140 -1.725 -2.026
99
Kredietrisico
HetkredietrisicovoorEBNheefthoofdzakelijkbetrek-
kingopuitgezettedeposito’sbijkredietinstellingen,de
beleggingeningeldmarktfondsenencommercialpaperen
demarktwaardevanfinanciëlederivaten.EBNbeperkthet
kredietrisicodooruitsluitendzakentedoenmetfinanciële
instellingenmeteenhogekredietwaardigheidendoor
internevaststellingvanspecifiekekredietlimietenper
financiëleinstelling,gebaseerdopdecreditratingsvande
desbetreffendeinstelling.Voorbeleggingenindeposito’s
encommercialpapergeldtminimaaleenP-1,A-1enF1
kortetermijnratingvanrespectievelijkMoody’s,Standard
&Poor’senFitchéneenminimalelangetermijnratingvan
A2vanMoody’senAvanStandard&Poor’senFitch.Voor
geldmarktfondsengeldteenminimalecreditratingvan
AaavanMoody’senAAAvanStandard&Poor’senFitch.
lndieninhetkadervanlanglopendefinancieringderiva-
tentransactieswordenafgesloten,wordtdituitsluitend
gedaanmettegenpartijendieminimaaleenlangetermijn
ratingvanA2vanMoody’senAvanrespectievelijk
Standard&Poor’senFitchhebbenenwaarmeeEBNeen
‘InternationalSwapsandDerivativesAssociation’(ISDA)
overeenkomstinclusiefCreditSupportAnnex(CSA)is
overeengekomen.Erzijnin2014geenkredietverliezen
opgetreden.Tenaanzienvancrosscurrencyinterestrate
swapsmeteennominalewaardevanCHF1.160miljoen
(EUR965miljoen)zijnerCreditSupportAnnexes(CSA’s)
overeengekomenmetdebetreffendetegenpartijen.Uit
dienhoofdeiserultimo2014voorEUR5miljoenaan
onderpandgestortbijbanken(2013:EUR13miljoen).Dit
onderpandisrentedragendenisopgenomenonderliquide
middelenenzalnietwordenaangewendvoorcommerci-
eledoeleinden.Bijdewaarderingvandederivatenwordt
rekeninggehoudenmethetkredietrisicooptegenpartijen.
Bijeenpositievedanwelnegatievemarktwaardevanhet
totaalvanderivatenpertegenpartijwordteenCredit
ValueAdjustment(CVA)respectievelijkeenDebtValue
Adjustment(DVA)indewaarderingopgenomen.Deze
aanpassingenzijngebaseerdopCreditDefaultSwap
(CDS)spreadsendemarktwaardevandederivatenper
tegenpartij.Persaldoishiervoordewaarderingvande
derivatenmetEUR1miljoenverlaagd.
Kredietrisico van vorderingen
EBNverkochtgedurende2014(directenindirect)91%
(2013:96%)vandeomzetaanGasTerrawaarvanhet
kredietrisicoalslaagwordtingeschat(langetermijnrating
Standard&Poor'sAA).Gedurende2014isdefacturatie
vaneendeelvandegasopbrengstengewijzigd,waardoor
ditdeelwordtontvangenviadeoperatorennietmeer
viaGasTerra.Hetkredietrisicovanbetreffendeoperator
wordtingeschatalslaag.DevorderingopGasTerra
bedraagt18%(2013:97%)vandetotalevorderingen.
Renterisico
HetrenterisicobeleidvanEBNisgerichtophetbeperken
vanderenterisico’sdiesamenhangenmetdefinanciering
vandeondernemingentegelijkertijdophetrealiserenvan
minimalenetto-rentelasten.Vandelanglopendeleningen
enfinanciëlederivatenwordtconforminternerichtlijnen
maximaal60%alsvariabelrentendaangehouden.Ultimo
2014is22%(2013:7%)vandezelanglopendeschuldposi-
tievariabelrentend.
Deanalysevandegevoeligheidvanopgenomenleningen
endaaraangekoppeldefinanciëlederivatenvoorrente-
bewegingengaatuitvaneenonmiddellijkeverandering
van1%puntinderentetarieventenopzichtevanhet
niveauop31december2014.Alleanderevariabelen
wordendaarbijconstantgehouden.Eenverlagingvan
derentetarievenmet1%puntzouresulterenineen
geschattedalingvandenetto-financieringslasten
metEUR28miljoenuitgaandevandeportefeuille
aanfinanciëleinstrumentenper31december2014.
100
Inonderstaandetabelisdegevoeligheidweergegevenvandereëlewaardevandefinanciële
instrumentenper31december2014voorveranderingeninderentetarieven:
in EUR mln
2014 BOEKWAARDE REËLE WAARDEVERANDERING
REËLE WAARDE +1%
VERANDERINGREËLE WAARDE
-1%
liquide middelen 126 126 - -
vorderingen 997 997 - -
kortlopende leningen -644 -644 - -
overige kortlopende schulden -757 -757 - -
langlopende leningen -1.408 -1.489 79 -86
cross currency swaps positief gebruikt voor langlopende leningen
56 56 -5 5
cross currency swaps negatief gebruikt voor langlopende leningen
-14 -14 -21 23
valutatermijncontracten gebruikt voor kortlopende leningen
28 28 - -
totaal -1.616 -1.697 53 -58
in EUR mln
2013 BOEKWAARDE REËLE WAARDEVERANDERING
REËLE WAARDE +1%
VERANDERINGREËLE WAARDE
-1%
liquide middelen 61 61 - -
vorderingen 1.148 1.148 - -
kortlopende leningen -527 -540 5 -5
overige kortlopende schulden -1.263 -1.263 - -
langlopende leningen -1.136 -1.168 63 -68
cross currency swaps positief gebruikt voor langlopende leningen
154 154 -7 7
cross currency swaps negatief gebruikt voor langlopende leningen
-49 -49 1 -1
totaal -1.612 -1.657 62 -67
101
Eentoenamevanderentetarievenmet1%puntzou
resulterenineenstijgingvandenetto-financieringslasten
vannaarschattingEUR26miljoen.Dezeeffectenzullen
hoofdzakelijkontstaanomdatdedooreenrenteveran-
deringveroorzaakteveranderingindemarktwaarde
vandederivatenrechtstreekswordtverantwoordinhet
resultaat.
Ultimo2014isdegevoeligheidvandefinancieringslasten
voorrenteveranderingenvandereëlewaardevande
financiëleinstrumententussennegatiefEUR26miljoen
(+1%puntwijzigingvanrente)enpositiefEUR28miljoen
(-1%puntwijzigingvanrente).
Valutarisico
EBNdektvalutarisico’s,dievoortvloeienuitverkopenen
inkopen,volledigafophetmomentwaaropdehandels-
vorderingenofhandelsverplichtingenzichmanifesteren.
Ultimo2014warenergeenaftedekkenposities(ultimo
2013geen).
Valutarisico’sopkortlopendeleningeninvreemdevaluta
wordenafgedektmetvalutatermijncontracten.Ultimo
2014waservoorUSD435miljoenaanvalutatermijn-
contractenafgeslotengerelateerdaaninvreemdevaluta
uitgegevenkortlopendeleningen(ultimo2013geen).
Valutarisico’soplanglopendeleningeninvreemdevaluta
zijnafgedektmetcrosscurrencyinterestrateswaps(zie
noot16).
Indeanalysevandegevoeligheidvandenettoschuld
(inclusieffinanciëlederivaten)voorschommelingenin
valutakoersentenopzichtevandeeurowordtuitgegaan
vaneenveranderingvan10%inallevalutakoersentegen-
overdeeurouitgaandevandekoersenper
31december2014,waarbijalleanderevariabelen
constantwordengehouden.Eenveranderingvan
+10%houdtindatdeeurozwakkerwordttenopzichte
vandevreemdevaluta.Eenveranderingvan-10%bete-
kenteenversterkingvandeeurotenopzichtevan
devreemdevaluta.
102
in EUR mln
2014 BOEKWAARDE REËLE WAARDEVERANDERING
REËLE WAARDE +10%
VERANDERINGREËLE WAARDE
-10%
liquide middelen 126 126 - -
vorderingen 997 997 - -
kortlopende leningen -644 -644 -40 33
overige kortlopende schulden -757 -757 - -
langlopende leningen -1.408 -1.489 -166 136
cross currency swaps positief gebruikt voor langlopende leningen
56 56 79 -64
cross currency swaps negatief gebruikt voor langlopende leningen
-14 -14 87 -72
valutatermijncontracten gebruikt voor kortlopende leningen
28 28 40 -33
totaal -1.616 -1.697 - -
in EUR mln
2013 BOEKWAARDE REËLE WAARDEVERANDERING
REËLE WAARDE +10%
VERANDERINGREËLE WAARDE
-10%
liquide middelen 61 61 - -
vorderingen 1.148 1.148 - -
kortlopende leningen -527 -540 -53 43
overige kortlopende schulden -1.263 -1.263 - -
langlopende leningen -1.136 -1.168 -130 106
cross currency swaps positief gebruikt voor langlopende leningen
154 154 95 -78
cross currency swaps negatief gebruikt voor langlopende leningen
-49 -49 88 -71
totaal -1.612 -1.657 - -
103
Reële waarde van financiële instrumenten
Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeboekwaardeendegeschattereëlewaardevanfinanciëleinstrumenten:
in EUR mln 31 DECEMBER 2014 31 DECEMBER 2013
BOEKWAARDE REËLE WAARDE BOEKWAARDE REËLE WAARDE
activa
kortlopende vorderingen 997 997 1.148 1.148
financiële derivaten 84 84 154 154
liquide middelen 126 126 61 61
passiva
beursgenoteerde langlopende leningen 1.339 1.417 1.067 1.095
overige langlopende leningen 69 72 69 73
beursgenoteerde kortlopende leningen - - 427 440
overige kortlopende leningen 644 644 100 100
financiële derivaten 14 14 49 49
overige kortlopende schulden 757 757 1.263 1.263
Dereëlewaardenvanbeursgenoteerdelanglopende
leningenzijngebaseerdopgepubliceerdekoersen
(niveau1volgensIFRS),deoverigereëlewaardenworden
berekendopbasisvanbeschikbaremarktinformatie
(niveau2volgensIFRS).Allefinanciëleactivaenverplich-
tingentegenreëlewaardemetwaardemutatiesdoorhet
resultaatclassificerenzichnaarniveau2.Jaarlijkswordt
desystematiekvanhetwaarderenvanderivatenbeoor-
deeld.In2014isdezenietaangepast.
Kortlopendevorderingen,liquidemiddelenenkortlopende
schuldenwordenopgenomentegenboekwaarde.Gezien
dekortelooptijdvandezeinstrumentenbenadertde
boekwaardedereëlewaarde.
104
Onderstaandetabelbiedteenoverzichtvandeboekwaardevanfinanciëlederivaten
onderverdeeldnaartypeendoel:
in EUR mln ACTIVA PASSIVA TOTAAL
cross currency interest rate swaps 154 -49 105
valutatermijncontracten - - -
totaal financiële derivaten in relatie tot opgenomen leningen per 31 december 2013 154 -49 105
cross currency interest rate swaps 56 -14 42
valutatermijncontracten 28 - 28
totaal financiële derivaten in relatie tot opgenomen leningen per 31 december 2014 84 -14 70
105
Overige toelichtingen
(20) Niet uit de balans blijkende rechten
en verplichtingen
Zoalsaangegevenindegrondslagenvoorwaardering
enwinstbepalingneemtEBNdeelineenveelvoudvan
samenwerkingsverbanden.Debasisvandezesamen-
werkingsverbandenisvastgelegdinovereenkomsten
vansamenwerkingofJointOperatingAgreements
waaruitmeerjarigefinanciëlerechtenenverplichtingen
voortvloeien.Deinvesteringsverplichtingenultimo2014
bedragenEUR523miljoen,waarbijdelooptijdvandeze
verplichtingengrotendeelskorterdan1jaaris.Ultimo
2013bedroegdeverplichting535miljoen.
VoortsbedraagtEBN’s(in)directeaandeelindebewezen
enwaarschijnlijkegasreservesvanveldenwaarinEBN
participeertper31december2014358miljardNm3GE
(2013:378miljardNm3GE).
Zoalsgebruikelijkindeindustrievinden,ondermeerviade
geassocieerdedeelnemingGasTerra,continuheronderhan-
delingenplaatsoverdeprijsstellingvanverkoopcontracten.
Deuitkomstenhiervankunneneensignificantepositieveof
negatieveimpacthebbenophetresultaatvanEBN.
AlsgevolgvanhetKabinetsbesluitvan17januari2014
overdegaswinninguitGroningenendedaardoorver-
oorzaakteaardbevingenzijntoekomstigeverplichtingen
ontstaan.Dezeverplichtingenhebbenvooralbetrekking
opschadeherstel,preventieveverstevigingvangebou-
wenencompensatiemaatregelenomdeveiligheidende
leefbaarheidinhetaardbevingsgebiedtevergroten.
DeministervanEconomischeZakenheefttoegezegd
dateentotaalbedragvanEUR1,2miljardbeschikbaar
zalwordengesteldvoordeperiode2014-2018.Een
voorzieningisopgenomeninzakeschadeclaimsalsgevolg
vanaardbevingen(zienoot15).Deinvullingvanende
kostengemoeidmetdeoverigemaatregelenzijnopdit
momentnognietbetrouwbaarinteschatten.Hiervooris
geenvoorzieningopgenomen.Detotaleomvangvande
kostenzoudushogerkunnenuitvallen.EBNzaluithoofde
vanhaardeelnameindevergunningGroningenvoor40%
bijdragenaandezekosten.
(21) Toelichting bij het overzicht
van kasstromen
Bijhetopstellenvanhetoverzichtvankasstromenwordt
deindirectemethodetoegepastenwordtuitgegaanvan
eenvergelijkingvanbeginbalanseneindbalans.Vervolgens
wordenmutatiesgeëlimineerddieniettoteenkasstroom
hebbengeleid.Demutatiesinhetoverzichtkasstromen
kunnenwordenontleendaandemutatieoverzichtenvan
debetreffendebalansposten.
(22) Verbonden partijen
GasTerraenEBNzijnverbondenpartijen.EBNheeft78
(2013:76)gasverkoopcontractenmetGasTerra.
Gedurende2014isdefacturatievaneendeelvande
gasopbrengstengewijzigd,waardoorditdeelwordtont-
vangenviadeoperatorennietmeerviaGasTerra.Vande
nettoomzetvanEUR6.598miljoenisEUR3.978miljoen
gerealiseerdviaGasTerra(2013:EUR8.809miljoenresp.
EUR8.345miljoen).Onderdevorderingenin2014isuit
hoofdevanleveringenaanGasTerraeenbedragopgeno-
menvanEUR175miljoen(2013:EUR1.109miljoen).
106
EBNissamenmetdeNederlandseAardolieMaatschappij
B.V.(NAM) eenDepositandLoanFacilityAgreementaan-
gegaanmetGasTerra.Opbasisvandezeovereenkomst
kanGasTerraaanEBNenNAM(alsgezamenlijkepartijen)
voorstellenomeengeldsomvooreentermijnvan3dagen
tot3maandenalstermijndepositobijEBNenNAMte
plaatsen.OokkanGasTerraopbasisvandezeovereen-
komsteenverzoekvooreenleningbijEBNenNAM(als
gezamenlijkepartijen)vooreenzelfdetermijnindienen.
Voorverdereinformatiewordtverwezennaarnoot16.
DeStaatalsaandeelhouderisalseenverbondenpartij
aantemerken.Deheffingen,vennootschapsbelasting
enhettotaalresultaatwordenafgedragenaandeStaat.
Hierbijwordtverwezennaarnoot14ennoot18inde
jaarrekening.
(23) Key management
Detotalelastterzakevanbezoldiging,pensioenenen
overigeloonkostenvanhetkeymanagement(4directie-
teamledenen4commissarissen)bedraagtin2014EUR
1,2miljoen(2013:EUR1,3miljoen;4directieteamleden
en4commissarissen).Detotaleloonkostenvandedirec-
tieledenkunnenalsvolgtwordengespecificeerd:
in EUR 2014 2013
periodiek betaalde beloningen 1.096.895 1.110.986
kosten voor beloning na beëindiging dienstverband
- 134.365
totaal 1.096,895 1.245.351
Debovenstaandebedragenzijninclusiefvariabelebelo-
ningen.Totenmet2013werdendevariabelebeloningen
opgenomeninhetboekjaardatzedefinitiefwerden
vastgesteld.
Vanaf2014wordendezevariabelebeloningenopgeno-
meninhetboekjaarwaaraandeprestatiegerelateerdis.
Hiervoorzijndevergelijkendecijfersookaangepast.
Debrutobezoldigingvandecommissarissenkanalsvolgt
wordengespecificeerd:
in EUR 2014 2013
H.M.C.M. van Oorschot hele jaar 25.619 26.818
A.H.P. Gratama van Andel hele jaar 22.264 22.264
R.G.M. Zwitserlootvanaf 18 april 2013 tot 16 april 2015
22.264 16.698
G.J. Kramertot 16 april 2014
6.555 22.264
R.M.J. van der Meertot 18 april 2013
- 9.445
J.W. Weckvanaf 3 februari 2015
- -
totaal 76.702 97.489
Inbovenstaandebezoldigingishetwerkgeversdeelvoor
socialeverzekeringeneneindheffingadEUR9.957(2013:
EUR12.841)nietinbegrepen.
(24) Gebeurtenissen na balansdatum
Erhebbenzichgeenmateriëlegebeurtenissenna
balansdatumvoorgedaanwelkenadermoetenworden
toegelicht.
Utrecht,23juni2015
Directie RaadvanCommissarissen
J.D.Bokhoven H.M.C.M.vanOorschot
A.H.P.GratamavanAndel
J.W.Weck
107
Enkelvoudige winst- en verliesrekening
in EUR mln 2014 2013
resultaat deelnemingen 42 52
overige resultaten na belastingen 1.572 2.275
netto resultaat 1.614 2.327
overige ongerealiseerde resultaten - -
totaal resultaat na belastingen 1.614 2.327
108
Enkelvoudige balans
in EUR mln
ACTIVA NOOTULTIMO
2014ULTIMO
2013PASSIVA NOOT
ULTIMO2014
ULTIMO2013
vaste activa eigen vermogen 14
materiële vaste activa 10 4.035 3.845 aandelenkapitaal 128 128
financiële vaste activa 11 344 226 ingehouden winst 71 91
4.379 4.071 199 219
langlopende schulden
voorzieningen 15 2.500 2.209
latentebelastingverplichtingen 8 78 93
opgenomen leningen 16 1.408 1.136
overige 17 17 17
4.003 3.455
vlottende activa kortlopende schulden
voorraden 12 17 16 opgenomen leningen 16 644 527
vorderingen 13 981 1.148 belastingschulden 2 45
belastingvorderingen 1 - handelscrediteuren 18 230 281
derivaten 19 84 154 overige 18 495 855
liquide middelen 125 42 derivaten 19 14 49
1.208 1.360 1.385 1.757
totaal 5.587 5.431 totaal 5.587 5.431
109
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
AlgemeenDeenkelvoudigejaarrekeningvanEBNisopgesteld
inovereenstemmingmetdeinNederlandalgemeen
aanvaardegrondslagenvoorfinanciëleverslaggevingen
dewettelijkebepalingeninzakedejaarrekeningzoals
opgenomeninTitel9Boek2BW.
Voordebepalingvandegrondslagenvoordewaardering
vanactivaenverplichtingenenresultaatbepalingvande
enkelvoudigejaarrekeningwordtgebruikgemaaktvan
deoptiediewordtgebodeninartikel2:362lid8BW.
Dithoudtindatdegrondslagenvoordewaardering
vanactivaenverplichtingenenresultaatbepalingvande
enkelvoudigejaarrekeninggelijkzijnaandiewelkeinde
geconsolideerdejaarrekeningzijntoegepast.Hierbijwor-
dendeelnemingen,waaropinvloedvanbetekeniswordt
uitgeoefendophetzakelijkeenfinanciëlebeleid,opbasis
vandenetto-vermogenswaardegewaardeerd.
Degeconsolideerdejaarrekeningisopgesteldinover-
eenstemmingmetInternationalFinancialReporting
Standards(‘IFRS’)zoalsaanvaardbinnendeEuropese
Unie(EU-IFRS)enmetTitel9Boek2BW.Vooreen
beschrijvingvandegehanteerdegrondslagenwordt
verwezennaarpagina78totenmet83.
Deenkelvoudigewinst-en-verliesrekeningisopgesteldin
overeenstemmingmetdeopgrondvanartikel2:402BW
toegestanebeperkingen.
Deagiostortingin2013heeftbetrekkingopde
inbrengvandegasopslagBergermeerinEBNCapital.
Deverstrekteleningenzijngebruiktvoordeinvesteringen
ingasopslagBergermeer.
Overige toelichtingen
Definanciëlevasteactivainenkelvoudigebalansomvat
ondermeerdewaarderingvande100%deelnemingEBN
CapitalB.V.,welkeisgeconsolideerdindegeconsolideerde
jaarrekening.Deverschillenindeoverigepostentussende
geconsolideerdeenenkelvoudigejaarrekeningbetreffen
derhalvehoofdzakelijkbalanspositiesvanEBNCapital.
DevoornaamstebalanspositiesbinnenEBNCapitalzijn
materiëlevasteactiva(EUR290miljoen)endevoor-
zieningopruimkosten(EUR49miljoen).
Geziendeminimaleverschillentussendeoverigeopge-
nomenbalanspostenindegeconsolideerdeendeenkelvou-
digejaarrekeningwordtvoorverderetoelichtingverwezen
naardetoelichtingopdegeconsolideerdejaarrekening.
Dezeisopgenomenoppagina88totenmet107.
(11) Financiële vaste activa
in EUR mln 2014 2013
DEELNEMINGEN LENINGEN TOTAAL DEELNEMINGEN LENINGEN TOTAAL
stand per 1 januari 176 50 226 119 - 119
agio storting - - - 58 - 58
versterkte lening - 120 120 - 50 50
aandeel in resultaat 42 - 42 52 - 52
uitgekeerde dividend -44 - -44 -53 - -53
stand per 31 december 174 170 344 176 50 226
110
Zekerheden
EBNheefteenaansprakelijkheidsverklaringinovereen-
stemmingmetartikel403Boek2BWuitgegevenvoor
EBNCapital.
Fiscale eenheid
EBNvormteenfiscaleeenheidmetEBNCapitalten
behoevevandevennootschapsbelastingenbelasting
toegevoegdewaarde.EBNenhaardochtermaatschappij
vormensameneenfiscaleeenheidenzijngezamenlijken
hoofdelijkaansprakelijkvoordedoordefiscaleeenheid
verschuldigdebelastingen.
Servicekosten vergoed aan externe accountants
DekostenvanErnst&Young,verantwoordonder
operationelekosten,bedragenin2014EUR976.000
voorauditdiensten(statutaireenjointventureaudits)
(2013:EUR667.000),EUR0voorbelastingadvies
(2013:EUR0)enEUR134.000vooroverigeaudit-
diensten(2013:EUR343.000).
Beloning bestuurders
Debezoldigingvandebestuurdervandevennootschap,
J.D.Bokhoven,luidtalsvolgt:
in EUR 2014 2013
periodiek betaalde vaste beloningen 272.424 267.540
variabele beloning 56.414 84.816
pensioen 77.108 95.392
totaal 405.946 447.748
Totenmet2013werdendevariabelebeloningenopgeno-
meninhetboekjaardatzedefinitiefwerdenvastgesteld.
Vanaf2014wordendezevariabelebeloningenopgeno-
meninhetboekjaarwaaraandeprestatiegerelateerdis.
Hiervoorzijndevergelijkendecijfersookaangepast.
Debedragenzoalsopgenomeninbovenstaandetabelzijn
exclusiefcrisisheffing.Detotaletenlastevanhetresultaat
gebrachtecrisisheffingvoor2014bedraagtEUR40.000
(2013:EUR52.000),hiervanisEUR30.000(2013:EUR
23.000)gerelateerdaandebezoldigingvandehierboven
genoemdebestuurder.
In2014bedroegdevergoedingaandeCommissarissen
EUR0,1miljoen(2013:EUR 0,1miljoen).Zienoot23
voorverderedetailsoverdevergoedingvandeindividuele
commissarissen.
Utrecht,23juni2015
Directie RaadvanCommissarissen
J.D.Bokhoven H.M.C.M.vanOorschot
A.H.P.GratamavanAndel
J.W.Weck
Overige gegevens
Winstbestemming
Dewinstbestemminggeschiedtconformhetgestelde
inArtikel21vandestatutenvandeVennootschap.
Aandeaandeelhouder:
• wordtjaarlijkseengedeeltevandewinstals
bijzonderewinstuitkeringuitgekeerd;
• wordthetresterendedeelvandewinstals
dividenduitgekeerd.
Gebeurtenissen na balansdatum
Hierbijwordtverwezennaarnoot24inde
geconsolideerdejaarrekening.
111
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de aandeelhouder van EBN B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wijhebbendeinditrapportopgenomenjaarrekening
2014vanEBNB.V.teUtrechtgecontroleerd.Dejaar-
rekeningomvatdegeconsolideerdeendeenkelvoudige
jaarrekening.Degeconsolideerdejaarrekeningbestaat
uitdegeconsolideerdebalansper31december2014,
hetgeconsolideerdoverzichtvangerealiseerdeen
niet-gerealiseerderesultaten,hetgeconsolideerd
mutatieoverzichteigenvermogenenhetgeconsolideerd
kasstroomoverzichtover2014metdetoelichting
waarinzijnopgenomeneenoverzichtvandebelangrijke
grondslagenvoorfinanciëleverslaggevingenoverige
toelichtingen.Deenkelvoudigejaarrekeningbestaatuit
deenkelvoudigebalansper31december2014ende
enkelvoudigewinst-enverliesrekeningover2014metde
toelichting,waarinzijnopgenomeneenoverzichtvande
gehanteerdegrondslagenvoorfinanciëleverslaggeving
enanderetoelichtingen.
Verantwoordelijkheid van de directie
Dedirectievandevennootschapisverantwoordelijk
voorhetopmakenvandejaarrekeningdiehetvermogen
enhetresultaatgetrouwdientweertegeveninovereen-
stemmingmetInternationalFinancialReportingStandards
zoalsaanvaardbinnendeEuropeseUnieenmetTitel9
Boek2vanhetinNederlandgeldendeBurgerlijkWetboek
(BW),alsmedevoorhetopstellenvanhetdirectieverslag
inovereenstemmingmetTitel9Boek2BW.Dedirectie
istevensverantwoordelijkvooreenzodanigeinterne
beheersingalshetnoodzakelijkachtomhetopmakenvan
dejaarrekeningmogelijktemakenzonderafwijkingen
vanmaterieelbelangalsgevolgvanfraudeoffouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onzeverantwoordelijkheidishetgevenvaneenoordeel
overdejaarrekeningopbasisvanonzecontrole.
Wijhebbenonzecontroleverrichtinovereenstemming
metNederlandsrecht,waaronderdeNederlandse
controlestandaarden.Ditvereistdatwijvoldoenaande
vooronsgeldendeethischevoorschriftenendatwijonze
controlezodanigplannenenuitvoerendateenredelijke
matevanzekerheidwordtverkregendatdejaarrekening
geenafwijkingenvanmaterieelbelangbevat.
Eencontroleomvathetuitvoerenvanwerkzaamheden
terverkrijgingvancontrole-informatieoverdebedragen
endetoelichtingenindejaarrekening.Degeselecteerde
werkzaamhedenzijnafhankelijkvandedoordeaccoun-
tanttoegepasteoordeelsvorming,metinbegripvanhet
inschattenvanderisico’sdatdejaarrekeningeenafwijking
vanmaterieelbelangbevatalsgevolgvanfraudeoffouten.
112
Bijhetmakenvandezerisico-inschattingenneemtde
accountantdeinternebeheersinginaanmerkingdie
relevantisvoorhetopmakenvandejaarrekeningenvoor
hetgetrouwebeelddaarvan,gerichtophetopzettenvan
controlewerkzaamhedendiepassendzijnindeomstan-
digheden.Dezerisico-inschattingenhebbenechterniet
totdoeleenoordeeltotuitdrukkingtebrengenoverde
effectiviteitvandeinternebeheersingvandevennoot-
schap,Eencontroleomvattevenshetevaluerenvande
geschiktheidvandegebruiktegrondslagenvoorfinanciële
verslaggevingenvanderedelijkheidvandedoordedirec-
tievandevennootschapgemaakteschattingen,alsmede
eenevaluatievanhetalgehelebeeldvandejaarrekening.
Wijzijnvanmeningdatdedooronsverkregencontrole-
informatievoldoendeengeschiktisomeenonderbouwing
vooronsoordeeltebieden.
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening
Naaronsoordeelgeeftdegeconsolideerdejaarrekening
eengetrouwbeeldvandegrootteensamenstellingvan
hetvermogenvanEBNB.V.per31december2014en
vanhetresultaatendekasstromenover2014inovereen-
stemmingmetInternationalFinancialReportingStandards
zoalsaanvaardbinnendeEuropeseUnieenmetTitel9
Boek2BW.
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening
Naaronsoordeelgeeftdeenkelvoudigejaarrekeningeen
getrouwbeeldvandegrootteensamenstellingvanhet
vermogenvanEBNB.V.per31december2014envanhet
resultaatover2014inovereenstemmingmetTitel9Boek
2BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens
de wet gestelde eisen
Ingevolgeartikel2:393lid5ondereenfBWvermelden
wijdatonsgeentekortkomingenzijngeblekennaaraanlei-
dingvanhetonderzoekofhetdirectieverslag,voorzover
wijdatkunnenbeoordelen,overeenkomstigTitel9Boek2
BWisopgesteld,enofdeinartikel2:392lid1onderbtot
enmethBWvereistegegevenszijntoegevoegd.Tevens
vermeldenwijdathetdirectieverslag,voorzoverwijdat
kunnenbeoordelen,verenigbaarismetdejaarrekening
zoalsvereistinartikel2:391lid4BW.
Amsterdam,23juni2015
Ernst&YoungAccountantsLLP
w.g.drs.J.J.VernooijRA
113
Assurancerapport van de onafhankelijke accountant
Aan: de aandeelhouder van EBN B.V.
Wijhebbendeniet-financiëleinformatieindesecties
Voorwoord,OverEBNenVerslagvandedirectieinhet
jaarverslag(hierna:hetVerslag)vanEBNB.V.teUtrecht
(hierna:EBN)over2014beoordeeld.HetVerslagomvat
eenweergavevanhetbeleidvanEBNtenaanzienvan
maatschappelijkverantwoordondernemenendebedrijfs-
voering,degebeurtenissenendeprestatiesopdatgebied
gedurende2014.
Beperkingen bij het onderzoek
InhetVerslagistoekomstgerichteinformatieopgenomen
indevormvanambities,strategie,plannen,verwachtin-
genenramingen.Inherentaandezeinformatieisdatde
werkelijkeuitkomstenindetoekomstkunnenafwijkenen
daaromonzekerzijn.Wijgevengeenzekerheidbijdever-
onderstellingenendehaalbaarheidvantoekomstgerichte
informatieinhetVerslag.
DeverwijzingeninhetVerslag(naarwww.ebn.nl,externe
websitesenoverigedocumenten)makengeendeeluitvan
onzeassurance-opdracht.
Verantwoordelijkheid van de directie
DedirectievanEBNisverantwoordelijkvoorhetopstel-
lenvanhetVerslaginovereenstemmingmetSustainability
ReportingGuidelinesG4(applicatieniveauCore)van
GlobalReportingInitiative(GRI),inclusiefhetidentificeren
vanstakeholdersenhetbepalenvanmateriëleonderwer-
pen,enhetverslaggevingsbeleidvanEBN.Dedoorde
directiegemaaktekeuzestenaanzienvandereikwijdte
vanhetVerslagenhetverslaggevingsbeleidzijnuiteenge-
zetinhethoofdstukOverditverslag.
Dedirectieistevensverantwoordelijkvooreenzodanige
internebeheersingalszijnoodzakelijkachtomhetopstel-
lenvanhetVerslagmogelijktemakenzonderafwijkingen
vanmaterieelbelangalsgevolgvanfraudeoffouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onzeverantwoordelijkheidishetgevenvaneenconclusie
overhetVerslagopbasisvandedooronsverrichtebeoor-
deling.Wijhebbenonzebeoordelingmetbetrekkingtot
hetVerslagverrichtinovereenstemmingmetNederlands
recht,waaronderStandaard3810NAssurance-opdrach-
teninzakemaatschappelijkeverslagen.Ditvereistdatwij
voldoenaandevooronsgeldendeethischevoorschriften
enonzebeoordelingzodanigplannenenuitvoerendat
eenbeperktematevanzekerheidwordtverkregendathet
Verslaggeenafwijkingenvanmaterieelbelangbevat.
Eenbeoordelingisgerichtophetverkrijgenvaneen
beperktematevanzekerheid.Dewerkzaamhedendie
wordenverrichtbijhetverkrijgenvaneenbeperktemate
vanzekerheidzijngerichtophetvaststellenvandeplau-
sibiliteitvaninformatieenzijngeringerindiepgangdan
diebijeenassurance-opdrachtgerichtophetverkrijgen
vaneenredelijkematevanzekerheid.Deinditkader
uitgevoerdewerkzaamhedenbestondeninhoofdzaakuit
hetinwinnenvaninlichtingenbijfunctionarissenvande
vennootschapenhetuitvoerenvancijferanalysesmet
betrekkingtotdeniet-financiëleinformatieopgenomen
inhetVerslag.Dematevanzekerheiddiewordtverkregen
bijbeoordelingswerkzaamhedenisdaaromooklager
dandezekerheiddiewordtverkregenbijcontrolewerk-
zaamheden.
114
Werkzaamheden
Onzebelangrijkstewerkzaamhedenbestondenuit:
• hetuitvoerenvaneenomgevingsanalyseenhet
verkrijgenvaninzichtinderelevantemaatschappelijke
thema’senkwesties,relevantewettenenregelgeving
endekenmerkenvandeorganisatie;
• hetevaluerenvandeaanvaardbaarheidvanhetver-
slaggevingsbeleidendeconsistentetoepassinghiervan,
waaronderhetevaluerenvandeuitkomstenvande
dialoogmetbelanghebbendenenderedelijkheidvan
schattingengemaaktdoorhetmanagement;
• hetevaluerenvanhettoepassingsniveauvolgensde
SustainabilityReportingGuidelinesG4(applicatieni-
veauCore)vanGRI;
• hetevaluerenvandeopzetenimplementatievande
systemenenprocessenvoorinformatieverzamelingen
–verwerkingvoordeinformatieinhetVerslag;
• hetafnemenvaninterviewsmetmanagement(of
relevantemedewerkers)verantwoordelijkvoorde
duurzaamheidsstrategieen–beleid;
• hetafnemenvaninterviewsmetrelevantemede-
werkersverantwoordelijkvoorhetaanleverenvan
informatievoorhetVerslag,hetuitvoerenvaninterne
controlesopgegevensendeconsolidatievangegevens
inhetVerslag;
• hetevaluerenvandeinterneenexternedocumentatie,
inaanvullingopinterviews,omvasttestellenofde
informatieinhetVerslagvoldoendeisonderbouwd;
• hetanalytischevaluerenvandataentrendsaangele-
verdvoorconsolidatieinhetVerslag.
Wijzijnvanmeningdatdedooronsverkregenassuran-
ce-informatievoldoendeengeschiktisomeenonderbou-
wingvooronzeconclusietebieden.
Conclusie
Opgrondvanonzewerkzaamheden,metinachtneming
vandebeperkingendieindeparagraafBeperkingenbij
hetonderzoekzijnweergegeven,isonsnietsgebleken
opbasiswaarvanwijzoudenmoetenconcluderendat
deniet-financiëleinformatieindesectiesVoorwoord,
OverEBNenVerslagvandedirectieinhetjaarverslag
2014geen,inallevanmaterieelbelangzijndeaspec-
ten,betrouwbareentoereikendeweergavegeeftvan
hetbeleidvanEBNtenaanzienvanmaatschappelijk
verantwoordondernemenendebedrijfsvoering,de
gebeurtenissenendeprestatiesopdatgebiedin2014in
overeenstemmingmetSustainabilityReportingGuidelines
G4(applicatieniveauCore)vanGRIenhetverslaggevings-
beleidvanEBNzoalstoegelichtinhethoofdstukOverdit
verslag.
Rotterdam,23juni2015
Ernst&YoungAccountantsLLP
w.g.H.HollanderRA
w.g.drs.J.J.VernooijRA
115
Kerncijfers
in EUR mlnIFRS
2014IFRS
2013IFRS
2012IFRS
2011IFRS
2010IFRS
2009IFRS
2008IFRS
2007IFRS
2006IFRS
20052005
EBN deelname in activiteiten:
- aantal winningvergunningen landzijde 31 29 27 24 23 22 21 20 14 14 14
- aantal winningvergunningen zeezijde 107 106 101 101 103 103 100 95 85 85 85
- aantal opsporingvergunningen 55 56 48 47 48 45 41 26 17 19 19
afzet (mrd m³, 100%) 66 79 73 72 80 70 73 64 66 67 67
mutatie in % t.o.v. voorgaand jaar (100%) -17 8 1 -10 14 -5 11 -3 -1 -7 -7
- afzet Groningen (mrd m³, EBN aandeel) 17 21 19 18 20 15 15 12 13 13 13
- afzet kleine velden (mrd m³, EBN aandeel) 10 11 11 12 13 14 15 15 15 15 15
afzet totaal (mrd m³, EBN aandeel) 27 32 30 30 33 29 30 27 28 28 28
gemiddelde opbrengstprijs gas
(€-centen per m³, 35,17 MJ/m³) 22,23 25,52 26,76 22,63 18,58 20,72 26,91 20,67 21,52 16,46 16,46
omzet uit:
- doorlopende activiteiten 6.598 8.809 8.528 7.103 6.486 6.387 8.698 6.090 6.264 4.883 4.883
- beëindigde activiteiten 3.384 3.384
omzet totaal 6.598 8.809 8.528 7.103 6.486 6.387 8.698 6.090 6.264 8.267 8.267
mutatie uit doorlopende activiteiten % t.o.v. voorgaand jaar
-25 3 20 10 2 -27 43 -3 28 15 15
totaal resultaat uit:
- doorlopende activiteiten 1.614 2.327 2.360 2.131 2.076 2.211 3.269 2.367 2.378 1.673 1.637
- beëindigde activiteiten 2.154 2.154
totaal resultaat 1.614 2.327 2.360 2.131 2.076 2.211 3.269 2.367 2.378 3.827 3.791
totaal resultaat uit doorlopende activiteiten in % van de omzet
24 26 28 30 32 35 38 39 38 34 34
materiële vaste activa:
- investeringen op land 290 275 202 228 224 238 129 277 146 121 121
- investeringen op zee 475 377 419 383 383 475 447 405 478 446 446
- opruimen 211 178 -126 675 57 -163 93 137 273 149
totaal investeringen 976 830 495 1.286 664 550 669 819 896 716 567
afschrijvingen 595 652 745 617 499 462 501 494 403 374 376
eigen vermogen 199 219 200 204 174 158 160 162 290 237 437
gearing ratio (%) 90 87 88 91 91 93 91 93 86
vreemd vermogen 5.462 5.309 5.565 5.684 5.146 4.520 5.386 4.664 3.902 3.437 2.977
116
117
Verklarende woordenlijst
Brandstofmix Verhoudingvanverschillendebrandstoffenleidendtoteenhoeveelheid
opgewekteenergie.
CCS CO2-afvangen-opslag(carboncaptureandstorage).
Cluster Locatiewaarmeerdereputtengeboordkunnenworden.
Corporate Governance Code (oud) Gedragscodevoorbeursgenoteerdeondernemingen.
Corporate Governance Code (nieuw) DeNederlandseCorporateGovernanceCodevandeMonitoringCommission
CorporateGovernanceCode.
COSO TheCommitteeofSponsoringOrganizationsoftheTreadwayCommission.
Dashboard Overzichtvanbedrijfsspecifiekeprestatie-indicatoren.
Dinantien Hetoudstetijdperkvanhetcarbon.
Energiemix VerhoudingenergiedieNederlandgebruiktuitverschillendeenergiebronnen.
End-of-field-life Gas-enolieveldenindeeindfasevandeproductie.
E&P Exploratieenproductie.
EZ MinisterievanEconomischeZaken.
Fallow Acreage Convenant Convenantterbevorderingvandeopsporingendewinningvandeolie-engas-
reservesendeopslagvanstoffenophetNederlandsdeelvanhetContinentaal
PlattussendeMinistervanEconomischeZakenendemijnbouwondernemingen
actiefophetContinentaalPlat,zoalsondertekendop31augustus2010.
Fracking Techniekwaarmeevloeistofonderhogedrukinhetgesteentedatgasbevat
wordtgebrachtwaardoorhetgesteente‘breekt’enhetgasgewonnenkanworden.
Gasgebouw Publiek-privatesamenwerkingindeMaatschapGroningenenGasTerra.
Gasrotonde Defysiekenationale-eninternationalegasinfrastructuur.
Gasvoorkomen Ondergrondseophopingvangasdatgewonnenkanworden.
GE Groningenequivalent(Nm3aardgasmetverbrandingswaardevan35,17MJ
bij0gradenCelsiusen101,325kPa).
Geothermie Aardwarmte.
HR Personeelszaken(HumanResources).
ICT Informatie-encommunicatietechnologie.
IFRIC InternationalFinancialReportingInterpretationCommittee.
IFRS InternationalFinancialReportingStandards.
IMS Integraalmanagementsysteem.
JIP JointIndustryProject.
Kussengas Gasdataanwezigmoetzijnineenveldofopslagomdedrukoppeiltehouden.
LNG Vloeibaaraardgas(liquefiednaturalgas).
Maatschap Groningen MaatschapomdeproductievanhetGroningenveldtebeheren.
Mijnbouwwet Nederlandsewetwaarinderegelsoveropsporing,winningenopslagvandelf-
stoffenstaatbeschreven.
MOR+SA MeeropbrengstregelingGroningen+Staatsaandeel.
MVO Maatschappelijkverantwoordondernemen.
118
NAM NederlandseAardolieMaatschappij.
Near-field exploratie Opsporingvangasnabijbestaandewinningslocaties.
Nm3 Isdestandaardeenheidwaarinaardgaswordtgemeten.
NOGEPA NederlandseOlieenGasExploratieenProductieAssociatie.
NOV management Non-operatedventuremanagement.
Operating partner Zieoperator.
Operator Partijinhetwinningstrajectdienamenspartnersactiviteitenuitvoert.
Overlegplatform Gasrotonde ForumvandeNederlandseoverheid,gasindustrieenkennisinfrastructuren
voornieuweinitiatievenenstrategischekwestiesoverdefysiekenationale-en
internationalegasinfrastructuur.
Permeabiliteit Doorlaatbaarheid.Dematewaarineenvastestofanderestoffendoorlaat.
PRMS Internationaalclassificatiesysteemwaarindestatusenhoeveelheidvanolie-
engasvoorkomenswordtvastgelegd.
Radial drilling Radiaalboren.
ROAD RotterdamOpslagenAfvangDemonstratieproject.
Scorecard Overzichtvanafdelingsspecifiekeprestatie-indicatoren.
Schaliegas of shale gas Gasdatwordtgewonnenuitkleisteenreservoirswaargasmoeilijkuitstroomt
vanwegemindergoededoorlatendheidvanhetgesteente.
Shallow gas Gasdatwordtgewonnenuitrelatiefondiepereservoirs(<800meter).
SodM StaatstoezichtopdeMijnen.
Spotmarkt Marktwaaroverschottenwordenverhandeldentekortenwordengedekt.
Leveringenbetalingvindennahetsluitenvandeovereenkomstopkorte
termijnplaats.
Staatsdeelneming AandeelhouderschapvandeNederlandseStaat.
Stranded reserves or fields dieopenigmomentomtechnischeofeconomischeredenenalsniet-winbaar
wordenbeschouwd.
Tight gas Gasdatwordtgewonnenuitzandsteenreservoirswaargasmoeilijkuitstroomt
vanwegemindergoededoorlaatbaarheid.
TNO Nederlandseorganisatievoortoegepastnatuurlijkwetenschappelijkonderzoek.
Treasury Hetbeherenvangeldvandeonderneming.
Trias HetTriasiseenperiodeindegeologiedieduurdevanongeveer252,2tot
201,3miljoenjaargeleden.
VPB Vennootschapsbelasting.
Zechstein HetZechsteinofdeZechsteinGroepiseenpakketgesteentelageninde
ondergrondvangrotedelenvanhetwestenenmiddenvanEuropa.
119
Contactinformatie
Heeftonsjaarverslaguaanhetdenkengezet,
vragenopgeroepenofgeïnspireerd?Ukuntaltijd
contactmetonsopnemenomuwvragentestellen
ofvangedachtentewisselen.
Bezoek- en postadres
EBNB.V.
Daalsesingel1
3511SVUtrecht
Telefoon:+31(0)302339001
Fax: +31(0)302339051
Mail: [email protected]
Colofon
Productie
EBNCommunicatie&PublicAffairs
insamenwerkingmetBondtCommunicatie,Breda
Ontwerp en realisatie
MadeinHaarlem,Haarlem
a-design,Sassenheim
Fotografie
KarenSteenwinkel,Haarlem
RobvanWieringen,Haarlem
120
121
Verzamel-leidingen
Gasopslag
Nationalehoge druk gasnet
Tankstations
Transport
Opslag
Behandeling en/ofcompressie
Regionalelage druk gasnet
Gas- en oliewinningop land en op zee
Industrie
Electriciteitsopwekking
Huishoudens/kantoren
Tuinbouw (o.a.)
Raffi naderijen
UPSTREAM MIDSTREAM DOWNSTREAM
Gas
Olie
LPG
Condensaat
Raffi nageproducten
Olie- en gasketen
Verzamel-leidingen
Gasopslag
Nationalehoge druk gasnet
Tankstations
Transport
Opslag
Behandeling en/ofcompressie
Regionalelage druk gasnet
Gas- en oliewinningop land en op zee
Industrie
Electriciteitsopwekking
Huishoudens/kantoren
Tuinbouw (o.a.)
Raffi naderijen
UPSTREAM MIDSTREAM DOWNSTREAM
Gas
Olie
LPG
Condensaat
Raffi nageproducten
EBN B.V.Daalsesingel 13511 SV Utrecht
Telefoon: +31 (0)30 2339001Mail: [email protected]