Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru
innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji DKZUMEN
Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Kierunki rozwoju Kierunki rozwoju
kształcenia kształcenia zawodowego zawodowego
i ustawicznegoi ustawicznego
dr inż. Krzysztof Symela
Ogólnopolski Kongres Kształcenia Zawodowego
Szkolnictwo zawodowe – główne problemy i wyzwania
12-13 listopada 2008 r.Zamek Książ w Wałbrzychu
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Uzasadnienie podjęcia zmianUzasadnienie podjęcia zmian
Projekty EFS (PO RZL, PO KL)
Nowe podstawy kształcenia ogólnego
Priorytety działania MEN – najważniejsza jakość
Strategie rozwoju
Potrzeby gospodarki i rynku pracy
Kontekst polski
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Uzasadnienie podjęcia zmianUzasadnienie podjęcia zmian
Wzajemne uznawanie kwalifikacji w UE
Kompetencje kluczowe, ECVET, EUROPASS
Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji (EQF/NQF)
Strategia uczenia się przez całe życie (LLL)
Cele odnowionej Strategii Lizbońskiej
Kontekst europejski
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Strategia uczenia się przez całe życie
Edukacja formalna
Edukacja pozaformalna
Edukacja nieformalna
Uznawanie Uznawanie i potwierdzanie i potwierdzanie
wyników wyników kształceniakształcenia
Uznawanie Uznawanie i potwierdzanie i potwierdzanie
wyników wyników kształceniakształcenia
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Główne założenia reformy programowej w szkołach ponadgimnazjalnych
Złączenie programowe gimnazjum oraz szkoły ponadgimnazjalnej, prowadzące do bardziej racjonalnego zagospodarowania cyklu nauki.
Przeznaczenie przynajmniej pierwszych 4 lat tego cyklu (gimnazjum i pierwsza klasa szkoły ponadgimnazjalnej) na jednakowy dla wszystkich, pełny kurs kształcenia ogólnego, obejmującego wszystkie podstawowe obszary wiedzy.
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Wyzwania dla szkolnictwa zawodowego
Rozwój wymagań kwalifikacyjnych i kompetencyjnych na rynku pracy i wzrost zapotrzebowania na pracowników elastycznych, mobilnych, łatwo poddających się szkoleniu, z umiejętnościami, które nie zestarzeją się wraz ze zmianami technologicznymi.
Zapotrzebowanie rynku pracy na pracowników posiadających wykształcenie techniczne.
Zwiększenie atrakcyjności i promocja szkolnictwa zawodowego.
Usprawnianie kształcenia zawodowego z udziałem pracodawców i innych partnerów.
Wdrożenie zmian programowo-organizacyjnych połączonych z nową formułą egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe począwszy od roku szkolnego 2012/2013.
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Oczekiwania pracodawców
Część pracodawców (szczególnie MSP) oczekuje, aby szkolnictwo zawodowe, dostarczało im pracowników w pełni przygotowanych do konkretnych stanowisk pracy, posiadających określone kwalifikacje i umiejętności zawodowe.
Z analizy ogłoszeń pracodawców (GUS) wynika m.in., że: powodzenie na rynku pracy zależy od dodatkowych
kwalifikacji (języki obce, kompetencje informatyczne, przedsiębiorczość i inne);
bardzo często formułowane są wymagania dotyczące kwalifikacji nie tylko ściśle zawodowych, ale z zakresu kompetencji ogólnych, a także cech osobowościowych;
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Oczekiwania pracodawców – efekty uczenia się
Połączenie odpowiedniego wykształcenia, doświadczenia (praktyki), szczegółowych umiejętności zawodowych, kompetencji ogólnych i cech osobowościowych spełnia oczekiwania pracodawców.
Pracodawców interesują efekty nauczania i uczenia się, tj.: Co faktycznie człowiek (uczeń, student, pracownik) potrafi?
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
9
Kluczowe kompetencje w uczeniu się przez całe życie
1. Porozumiewanie się w języku ojczystym
2. Porozumiewanie się w językach obcych
3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje
naukowo-techniczne
4. Kompetencje informatyczne
5. Zdolność uczenia się
6. Kompetencje interpersonalne, międzykulturowe, społeczne i
obywatelskie
7. Przedsiębiorczość
8. Ekspresja kulturowa
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady 10.11.2005 COM(2005)548Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady 10.11.2005 COM(2005)548
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
10
Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego.
Struktura i organizacja szkolnictwa zawodowego.
Oferta programowa i obudowa programów. Rozwój doradztwa zawodowego. System egzaminów potwierdzających
kwalifikacje zawodowe. Kształcenie, dokształcanie i doskonalenie
nauczycieli kształcenia zawodowego. Edukacja zawodowa na odległość. Mechanizmy zachęcające pracodawców do
włączania się w proces kształcenia zawodowego.
Finansowanie kształcenia zawodowego.
Podstawowe obszary zmian
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Zmiana tworzenia klasyfikacji zawodów szkolnych.
Podział zawodu na kwalifikacje z uwzględnieniem efektów uczenia się: widza, umiejętności, kompetencje.
Odniesienie kwalifikacji do KRK i ERK.
Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Kształcenie w 208 zawodach określonych w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego – z 26 czerwca 2007 r. i 16 lipca 2008 r. (na poziomie kwalifikacji technika – w 125 zawodach oraz na poziomie kwalifikacji zasadniczej szkoły zawodowej – w 83 zawodach)
Szkolnictwo wyższe
zasadnicza szkoła zawodowa
(25+57 zawodów)
technikum uzupełniające(48 zawodów)
uzupełniające liceum ogólno- kształcące
szkoła policealna (164 zawody)
Technikum (90 zawodów)
liceum ogólnokształcące
liceum profilowane
Rynek pracy
Kształcenie w systemie szkolnym
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Zawód jako zbiór zadań zawodowych, odpowiadających im modułów kształcenia i kwalifikacji
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
14
RODZAJE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
EDUKACJA FORMALNA
EDUKACJA POZAFORMALNA
EDUKACJA NIEFORMALNA
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
15
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Infrastruktura szkolnictwa zawodowego. Nowe podejście do struktury i treści podstaw
programowych. Ramowe plany nauczania – zmiana relacji
kształcenia praktycznego i teoretycznego. Nowe funkcje szkoły zawodowej, która
realizuje kształcenie w formach tradycyjnych jak i kursowych.
Kształcenie w szkołach zawodowych uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Struktura i organizacja szkolnictwa zawodowego
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Programy tradycyjne (przedmiotowe) i alternatywne o strukturze modułowej.
Standardy kwalifikacji zawodowych - wykorzystanie w ramach samokształcenia (kwalifikacje).
Modernizacja treści programowych, Wykorzystanie projektów EFS.
Oferta kształcenia i obudowa programowa
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Modernizacja obecnie funkcjonujących egzaminów w technikum:
- zmiana II części egzaminu; z projektu na część praktyczną w większości zawodów,
- zmiana terminu egzaminu w technikum. Tworzenie sieci ośrodków egzaminacyjnych na bazie
obecnie istniejących w szkołach i placówkach (działają cały rok).
Rola pracodawców w systemie egzaminacyjnym. Ujednolicenie wymagań, procedur i kryteriów
egzaminów dla zawodów i kwalifikacji występujących w klasyfikacji szkolnej.
System egzaminów potwierdzających kwalifikacje
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Modernizacja standardów wymagań egzaminacyjnych w powiązaniu z nową podstawą programową.
System egzaminów (potwierdzania i uznawania kwalifikacji zdobytych w systemie pozaformalnym i nieformalnym).
Tworzenie na bazie KOWEZiU instytucji ds. uznawalności i walidacji kwalifikacji
System egzaminów potwierdzających kwalifikacje
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Doradca w każdym gimnazjum – szkolenia organizowane przez MEN.
Tworzenie ośrodków doradztwa lub pracowni doradztwa zawodowego na terenie powiatu.
Budowa systemu internetowej informacji edukacyjno-zawodowej oraz systemu internetowego poradnictwa edukacyjno-zawodowego.
Realizacja projektu w ramach PO KL.
Rozwój doradztwa zawodowego
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli kształcenia zawodowego
Popularyzacja kursów lub studiów podyplomowych pedagogicznych w szkołach wyższych realizujących kształcenie zawodowe.
Nauczyciel kształcenia zawodowego – poznaje nowe techniki, technologie i rzeczywiste warunki środowiska pracy w przedsiębiorstwie (np. szkoła zawiera porozumienie z pracodawcą i finansuje z 1% odpisu na doskonalenie).
Popularyzacja oferty doskonalenia nauczyciel organizowanej przez MEN w ramach projektów systemowych PO KL.
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty przewiduje możliwość zatrudniania przez dyrektorów szkół na podstawie Kodeksy pracy - za zgodą organu prowadzącego - osób niebędących nauczycielami posiadających przygotowanie zawodowe odpowiednie dla prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego,
Istotą jest to, że dyrektor szkoły nie będzie musiał uzyskać zgody kuratora oświaty na zatrudnienie specjalisty oraz będzie mógł ustalić wynagrodzenie nie wyższe niż jak dla nauczyciela dyplomowanego (dotychczas mógł ustalić wynagrodzenie na poziomie nauczyciela kontraktowego),
Wydaje się, ze będzie to skuteczne zachęta dla „branżowych specjalistów” do podejmowania pracy w szkole, a ponadto
korzyść dla szkoły - związanie kształcenia zawodowego z rzeczywistym środowiskiem pracy i wzmocnienie kadrowe poprzez pozyskiwanie osób z wiedzą odpowiadającą nowoczesnym technikom i technologiom funkcjonujących w gospodarce.
Zatrudnianie specjalistów nie nauczycieli
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Mechanizmy zachęcające pracodawców do włączenia się w proces kształcenia zawodowego
Zwiększona waga na kształcenie zawodowe (już w 2009 zwiększona waga z 0,15 do 0,17).
Zmiana rozporządzenia w sprawie praktycznej nauki zawodu (praktyki zawodowe za granicą).
Mechanizmy zachęcające pracodawców do aktywniejszego uczestnictwa w kształceniu zawodowym.
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Priorytet III - Wysoka jakość systemu oświaty - projekty systemowe:
Modernizacja podstaw programowych pod kątem wymogów rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy.
Uruchomienie nowego typu studiów podyplomowych dla osób przygotowujących się do wykonywania zawodu nauczyciela przedmiotów zawodowych.
Opracowanie i pilotażowe wdrożenie programów doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego i instruktorów praktycznej nauki zawodu.
Opracowanie i pilotażowe wdrożenie modelu doradztwa zawodowego w Polsce wraz z budową systemu informacji eduakcyjno-zawodowej oraz internetowego aktywnego systemu poradnictwa edukacyjno-zawodowego.
PROJEKTY WSPIERAJĄCE - PO KL
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
25
Opracowanie i wdrożenie Krajowego Systemu Kwalifikacji – PO KL
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Kalendarz wdrażania zmian programowych
DKZUMENSzkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru, innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
Zespół opiniodawczo-doradczy ds. kształcenia zawodowego – jako katalizator zmian
Przygotowanie projektu założeń zmian organizacyjnych i programowych w szkolnictwie
zawodowym
Udział w przeprowadzeniu szerokich konsultacji społecznych w środowisku instytucji/organizacji uczestniczących w pracach Zespołu na temat
projektowanych zmian w szkolnictwie zawodowym
Uczestnictwo i prezentacja stanowisk w ogólnopolskiej konferencji podsumowującej
konsultacje
Opracowanie projektu Opracowanie projektu koncepcji zmian koncepcji zmian
organizacyjnych i organizacyjnych i programowych w programowych w
kształceniu zawodowym kształceniu zawodowym i ustawicznymi ustawicznym
Zarządzenie Nr 15 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 czerwca 2008 r.
Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru
innowacyjnej wiedzy, umiejętności i kompetencji DKZUMEN
Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego