Download - Klasyfikacja i kontrola astmy - e-dukacja.pl
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda
mgr farm. Justyna Dymek
Zakład Farmacji Społecznej,
Wydział Farmaceutyczny UJCM
heterogenna choroba zwykle związana z przewlekłym zapaleniem dróg
oddechowych,
objawy: świszczący oddech, świsty, kaszel, duszności, uczucie ucisku w
klatce piersiowej – objawy mają zmienne nasilenie i zmieniają się w czasie
zmienna obturacja dróg oddechowych
skurcz oskrzeli (duszność)-obrzęk ściany oskrzeli (naciek komórek zapalnych)-
tworzenie czopów śluzowych- może prowadzić do remodelingu oskrzeli
zwykle przebiegająca z nadreaktywnością oskrzeli (skurcz oskrzeli w
odpowiedzi na bodziec nie wywołujący takich reakcji u zdrowego człowieka)
– zgodnie z najnowszymi wytycznymi stwierdzenie nadreaktywności
i zapalenia nie wystarcza do jednoznacznego zdiagnozowania astmy
def.
GINA
2014
Zmiany najnowszych wytycznych leczenia i prewencji astmy GINA 2014. Na co powinniśmy zwrócić uwagę? I.Kupryś Lipińska, P.Kuna Pneumonol.alergolol.pol.2014;82;393-
401, GINA
ASTMA
alergiczna
niealergiczna
z utrwaloną obturacją u otyłych
o późnym początku
Fenotyp astmy nie ma przełożenia na podział/klasyfikację astmy
(na kontrolowaną/częściowo kontrolowaną/niekontrolowaną)!!!
Zmiany najnowszych wytycznych leczenia i prewencji astmy GINA 2014. Na co powinniśmy zwrócić uwagę? I.Kupryś Lipińska, P.Kuna Pneumonol.alergolol.pol.2014;82;393-
401
BIEŻĄCA KONTROLA OBJAWÓW
ASTMA KONTROLOWANA
ASTMA CZĘŚCIOWO KONTROLOWANA
ASTMA NIEKONTROLOWANA
CZYNNIKI RYZYKA NIEPOMYŚLNEGO
PRZEBIEGU CHOROBY
POTENCJALNIE MODYFIKOWALNE
NIEZALEŻNE CZYNNIKI RYZYKA
ZAOSTRZEŃ
INNE NIEZALEŻNE CZYNNIKI RYZYKA
ZAOSTZREŃ
CZYNNIKI RYZYKA NIEODWRACALNEJ
OBTURACJI
CZYNNIKI RYZYKA OBJAWÓW
NIEPOŻĄDANYCH TERAPII
zarządzanie
ryzykiem astmy aby: minimalizować ryzyko zaostrzeń;
minimalizować powikłania jatrogenne, minimalizować
inwalidztwo oddechowe
Ocena na podstawie aktualnych objawów,
zapotrzebowania na lek ratunkowy, czynność płuc,
wpływ choroby na codzienną aktywność chorego
redukcja to
priorytet
Duża rola opieki
Farmaceuty!
Duża rola opieki
Farmaceuty!
klasyfikacja
astmy
na podstawie
kontroli
objawów
Kryteria oceny:
1. występowanie objawów astmy w ciągu dnia
2. ograniczenie aktywności życiowej przez astmę
3. występowanie objawów astmy w nocy
4. występowanie zaostrzeń astmy
Zapytaj: POZIOM KONTROLI ASTMY
CZY W CIĄGU OSTATNICH 4
TYGODNI
U PACJENTA WYSTĄPIŁY:
kontrolowana częściowo
kontrolowana
nie
kontrolowana
Dzienne objawy astmy
częściej niż 2/tydz.
TAK
/NIE
BRAK
„TAK”
1-2
„TAK”
POWYŻEJ
2
„TAK”
Konieczność przerwania
wypoczynku w nocy
(spacerowania nocą)
TAK
/NIE
Konieczność
zastosowania leku
ratującego (doraźnego)
częściej niż 2/tydz. (nie
dotyczy zastosowania
przed wysiłkiem
fizycznym)
TAK
/NIE
Ograniczenie aktywności
życiowej z powodu astmy
TAK
/NIE
[Źródło piśmiennictwo 1-6]
Ryzyko należy ocenić podczas procesu diagnostycznego (lekarz) oraz okresowo – szczególnie w
przypadku pacjentów z występującymi zaostrzeniami (pomocna opieka farmaceuty !!!)
Ocena FEV1 na początku terapii, po 3-6 miesiącach leczenia, a następnie okresowo.
Ocena potencjalnie modyfikowalnych niezależnych czynników ryzyka zaostrzeń:
-brak kontroli objawów - nadmierne zastosowanie SABA (powyżej 200 dawek na miesiąc) –
można wykazać prowadząc dokumentację OF;
-nieadekwatne użytkowanie ICS (np. brak zastosowania, słabe stosowanie się do zaleceń
terapeutycznych/poor adherence/, zla technika inhalacji) – rola edukacji w ramach OF; rola
wizyt w ramach OF
-problemy psychologiczne/socjoekonomiczne - rola analizy potencjalnych DRP w ramach OF
ekspozycja na czynniki mogące powodować zaostrzenia (tytoń, alergeny) - rola edukacji
współwystępowanie innych chorób (zapalenie błony śluzowej nosa i zatok; otyłość, alergia
pokarmowa) - rola edukacji - OF dla identyfikacji czynników;
Ciąża rola edukacji mach OF
FEV1 poniżej 60% (dla indywidualnego pacjenta) rola edukacji - OF
- Inne niezależne czynniki ryzyka zaostrzeń:
- Intubacja lub hospitalizacja na OIOM spowodowana astmą w wywiadzie, co najmniej
1 ciężkie zaostrzenie w ciągu ostatnich 12 miesięcy [Źródło piśmiennictwo 1-6]
Czynniki ryzyka wystąpienia efektów ubocznych farmakoterapii astmy/POChP:
często stosowane OCS; długoterminowe podawanie wysokich dawek ICS, przyjmowanie inhibitorów P450, niewłaściwa technika inhalacji
monitorowanie, zapobieganie, dokumentowanie, edukacja prowadzone w ramach OF mogą istotnie wpłynąć na obniżenie ryzyka
Czynniki ryzyka wystąpienia niewydolności oddechowej w astmie:
Brak ICS w terapii; ekspozycja na dym tytoniowy i zanieczyszczenia/czynniki chemiczne, narażenia zawodowe, niski FEV1 przy diagnozie, przewlekła nadmierna sekrecja w drogach oddechowych, eozynofilia
[Źródło piśmiennictwo 1-6]
STOPIEŃ
CIĘŻKOŚCI ASTMY
STOPIEŃ
KONTROLI ASTMY
Zalecenia GINA 2014 wskazują aby stopień ciężkości astmy oceniać
retrospektywnie na podstawie stopnia intensywności leczenia
koniecznego do zapewnienia kontroli objawów i zaostrzeń.
W dokumencie GINA 2014 podkreśla się rolę:
edukacji i uczestnictwa samego chorego w procesie terapii obok leczenia farmakologicznego – (farmakoterapia to tylko jeden z elementów opieki nad pacjentem)
[Źródło piśmiennictwo 1-6]
Stopień
terapii
(cięż-
kości)
farmakoterapia kontrolująca Leki ratunkowe
(doraźnie)
Inne zalecane
metody
interwencji preferowana alternatywna
1. bez leku ICS
niska dawka
SABA
Edukacja
Interwencja nie-
farmakologiczna
Samokontrola
Indywidualny plan
terapii
Terapia chorób
współistniejących
Modyfikacja
czynników ryzyka
2. ICS
niska dawka
LTRA lub
teofilina w niskiej
dawce
SABA
3. ICS niska dawka
+LABA
ICS średnia/wysoka
dawka lub
ICS niska
dawka+LTRA
SABA
lub
ICS+FORM (w połączeniu u
pacjentów stos.
długotrwale niską dawkę
budezonidu
/beklometazonu z FORM)
4.
ICS średnia/wysoka
dawka
+LABA
ICS średnia/wysoka
dawka +LTRA
5. stopień 4 +
np.anty-IgE
OCS niska
dawka
• Astma lekka – kontrolowana za pomocą leczenia stopnia 1 lub 2;
• Astma umiarkowana – 3;
• Astma ciężka dla kontroli konieczne leczenie ze stopnia 4 lub 5 [Źródło piśmiennictwo 1-6]
Podkreślane jest, że pełnych rezultatów można spodziewać się po 3-4 miesiącach
od wdrożenia leczenia
Diagnoza
+ wdrożenie terapii
Stopniowa intensyfikacja
aż do uzyskania kontroli
Uzyskanie kontroli przez min.3 miesiące
Stopniowa redukcja terapii
Ustalenie najniższych skutecznych dawek leków
Redukcja (przejście na niższy stopień) terapii jeśli: dobra kontrola objawów przez 3 miesiące
+ niskie ryzyko zaostrzeń
Przed intensyfikacją: kontrola adherence + kontrola techniki inhalacji
[Źródło piśmiennictwo 1-6]
• osiągnięcie i utrzymanie pełnej kontroli objawów
• utrzymanie normalnej aktywności życiowej, w tym zdolności podejmowania
wysiłków fizycznych
• utrzymanie wydolności układu oddechowego na poziomie jak najbardziej
zbliżonym do prawidłowego
• zapobieganie zaostrzeniom astmy
• niedopuszczenie do zgonu z powodu astmy
• unikanie działań niepożądanych stosowanych leków
Częste przyczyny braku kontroli astmy:
brak stosowania się pacjentów do zleceń lekarskich;
niewłaściwe stosowanie leków wziewnych;
złe leczenie
Epizody charakteryzujące się nasilającymi się dusznościami,
kaszlem, świstami, uciskiem w klatce piersiowej oraz postępującymi
zaburzeniami czynności płuc, które są zmianą (na gorsze) w
odniesieniu do dotychczasowego stanu pacjenta i wymagają
modyfikacji terapii
Zaostrzenia mogą pojawić się w każdej grupie chorych na astmę –
(również u osób z dobrze kontrolowaną, łagodną astmą), zazwyczaj
są wynikiem ekspozycji na czynnik prowokujący (rola identyfikacji i
edukacji jest więc kluczowa w prewencji)
[Źródło piśmiennictwo 1-6]
Pacjent chorujący na astmę powinien
zawsze unikać narażenia na czynniki
wyzwalające u niego objawy i zaostrzenia
astmy.
Ułatwia to uzyskanie i utrzymywanie
kontroli astmy i zmniejszenie
zapotrzebowania na leki.
http://www.squidoo.com/allergygifts
alergeny wewnątrz pomieszczeń
alergeny środowiska zewnętrznego
dym tytoniowy
narażenia zawodowe (chemiczne, pyły,
inne)
żywność i dodatki do żywności
leki
Leki OTC (przeciwwskazane w astmie):
p/zapalne zawierające kwas
acetylosalicylowy
p/kaszlowe z dekstrometorfanem
p/kaszlowe zawierające kodeinę
Inne leki przeciwwskazane w
astmie:
β –blokery nieselektywne
NLPZ
Środki kontrastowe
silne emocje
stres
czynniki fizyczne np. zimne
powietrze
gwałtowny śmiech, płacz
wysiłek
PAMIĘTAJ!!!! Pacjent powinien zastosować, a więc posiadać
szybkodziałający beta2mimetyk do zastosowania przed „sportem” –
wysiłkiem fizycznym/lub innej uzasadnionej sytuacji oraz w
zaostrzeniu
stres emocjonalny
grypa / infekcje górnych dróg oddechowych zalecenie corocznych szczepień pacjentów chorujących na astmę
może zmniejszyć ryzyko
otyłość zmniejszenie masy ciała u otyłych chorych na astmę powoduje poprawę w zakresie
czynności płuc, objawów, chorobowości i ogólnego stanu zdrowia
choroby współistniejące
nieżyt nosa, zapalenie zatok przynosowych - zwłaszcza przewlekłe,
choroba refluksowa przełyku, zaburzenia psychiczne
stany fizjologiczne
ciąża, miesiączka
Walka z nałogiem palenia tytoniu
Unikanie ekspozycji na dym tytoniowy
Unikanie leków prowokujących objawy astmy – włączanie leków z grupy NLPZ,
czy selektywnych beta-antagonistów – poprzedzone szczegółowym wywiadem
oraz pod nadzorem lekarza
Zmniejszenie ekspozycji na alergeny domowe (trudne do osiągnięcia, a efekt
niepewny), unikanie zanieczyszczeń poprzez skuteczną wentylację
Regularna aktywność fizyczna (z zastosowaniem profilaktyki skurczu oskrzeli)
Zdrowa dieta (ograniczenia diety jedynie u zdiagnozowanych alergików)
Redukcja masy ciała
Wdrożenie strategii walki ze stresem
Unikanie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
Leki kontrolujące
(chorobę) są to leki przyjmowane regularnie, codziennie, przewlekle,
pozwalające uzyskać i utrzymywać kontrolę astmy przewlekłej, głównie
dzięki działaniu przeciwzapalnemu.
Leki doraźne-ratunkowe
są to szybko działające leki rozszerzające oskrzela, które znoszą skurcz
oskrzeli i towarzyszące mu ostre objawy.
Zwiększenie ich zużycia, zwłaszcza w ciągu dnia, sygnalizuje
pogarszanie się kontroli astmy i wskazuje na potrzebę zweryfikowania
leczenia.
Glikokortykosteroidy wziewne
ICS leki preferowane, obecnie najskuteczniejsze
leki przeciwzapalne do stosowania w astmie
przewlekłej np.flutykazon, beclometazon,
budezonid, mometazon
Leki
przeciwleukotrienowe antagoniści receptora leukotrienowego CysLT1
(montelukast, zafirlukast)
LABA długo działające beta2-mimetyki wziewne
formoterol (ma szybki początek działania)
salmeterol
Teofilina o przedłużonym
uwalnianiu
mniej skuteczna od innych leków i
częściej wywołuje istotne działania
niepożądane
Przeciwciało anty-IgE
GKS ogólnoustrojowe
wskazane jako dodatkowe w ciężkiej astmie alergicznej
ze zwiększonym stężeniem IgE w osoczu
stosowane doustnie (metyloprednizolon, prednizon),
wyjątkowo pozajelitowo, stosowanie >2 tygodni może być
konieczne w bardzo źle kontrolowanej astmie, ale jest
ograniczone przez ryzyko poważnych skutków
niepożądanych
Szybko działające
beta2-mimetyki wziewne SABA
leki preferowane
np.salbutamol, fenoterol
GKS ogólnoustrojowe stosowane doustnie, dożylnie
– odgrywają rolę w leczeniu ciężkich zaostrzeń astmy
Leki anty-cholinergiczne
wziewne
mniej skuteczne niż szybko działające beta2-mimetyki
wziewne (bromek ipratropium)
Krótko działające
beta2-mimetyki doustne
leki stosowane rzadko, gdy chory nie może przyjąć leku
wziewnie (salbutamol w tabletkach, syropie)
Lek przeciwzapalny + rozszerzający oskrzela np.
flutykazon + salmeterol
budezonid + formoterol
beclometason + formoterol
Korzyści: synergistyczne dz. p/zapalne; redukcja działań
niepożądanych;
Lek cholinolityczny + rozszerzający oskrzela
np.
ipratropium + fenoterol
Preferuje się podawanie leków przeciwastmatycznych drogą wziewną,
lek dociera bezpośrednio do dróg oddechowych,
gdzie może osiągnąć stężenie terapeutyczne,
przy ograniczonym lub całkowicie wyeliminowanym ryzyku wywołania
niepożądanych działań ogólnoustrojowych
Ich używanie wymaga dobrej koordynacji wyzwolenia
dawki leku z dozownika i wykonania wdechu.
Brak licznika dawek!
Źródło: http://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/show.html?id=13059
umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji pionowej, z
kciukiem pod ustnikiem
wstrząśnij inhalatorem
zdejmij osłonkę z ustnika
wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do
użycia inhalator w dłoni z dala od ust
włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami
jednocześnie rozpocznij wykonywanie głębokiego i powolnego
wdechu przez usta i naciśnij inhalator uwalniając lek
kontynuuj spokojny i głęboki wdech
wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to
dyskomfortu (około 10 sekund)
wyjmij ustnik z ust
wykonaj spokojny wydech
Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!
zabezpiecz ustnik osłonką
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#MeteredDose
Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora MDI:
Urządzenia służące do podawania substancji
leczniczych z inhalatorów ciśnieniowych, ułatwiają
aplikację leków, umożliwiają podanie leków u osób,
które mają problem z koordynacją wdechu i
wyzwolenia dawki leku z inhalatora.
Dzięki spejserom pacjent może wykonać aplikację
leku przy pomocy więcej niż jednego głębokiego
wdechu.
Wielkości:
• niskoobjętościowe <400ml
• wysokoobjętościowe > 400ml
Zastawki:
• bezzastawkowe (komory powietrzne, przedłużacze)
np. Optimiser
• jednozastawkowe np. Volumatic
• dwuzastawowe - najefektywniejsze np. Babyhaler
Z jednej strony komory umieszcza się inhalator
ciśnieniowy trzymając go w takiej pozycji jak przy
bezpośredniej aplikacji.
Z drugiej strony komory umieszcza się ustnik lub
maseczkę.
Lek aplikuje się do wnętrza komory starając się
wykonać jednocześnie długi i głęboki wdech za
pomocą ustnika lub maseczki.
Volumatic
Aeroscopic
Optichamber
Źró
dło
: htt
p:/
/w
ww
.mp.p
l/pedia
tria
/pra
kty
ka-k
linic
zna/pro
cedury
/sh
ow
.htm
l?id
=13059
htt
p:/
/apte
kanet.
com
/
htt
p:/
/w
ww
.tutr
ata
mie
nto
.es/
Cam
ara
-esp
acia
dora
-Opti
cham
ber-
con-m
asc
ari
lla
Babyhaler
AeroChamber
Optimiser
Źró
dło
: htt
p:/
/w
ww
.nasc
holing.n
et/
xcm
s/te
xt/
id/12083
htt
p:/
/w
ww
.farm
acia
-cia
rcia
.it/
it/in
fanzia
/72-a
ero
cham
ber-
plu
s-pedia
tric
o-0
762860502048.h
tml
htt
p:/
/w
ww
.mp.p
l/pedia
tria
/pra
kty
ka-k
linic
zna/pro
cedury
/sh
ow
.htm
l?id
=13059
nie ma potrzeby koordynowania wdechu z momentem
uwalniania leku
zwiększenie przestrzeni pomiędzy inhalatorem a ustami
pacjenta
zwolnienie szybkości strumienia aerozolu i wydłużenie
czasu inhalacji
zmniejszenie osadzani się substancji leczniczej na błonie
śluzowej gardła i jamy ustnej.
zwiększenie depozycji leku wziewnego w dolnych
drogach oddechowych z przewagą frakcji
drobnocząsteczkowej (dwukrotnie więcej leku dociera
do płuc, czterokrotnie mniej do przewodu pokarmowego)
ochrona przed efektem “zimnego freonu”, który jest
związany z działaniem wysokiego ciśnienia gazów
nośnikowych na błonę śluzową tylniej ściany gardła
zmniejszenie ryzyka rozwoju grzybicy błony śluzowej
jamy ustnej i gardła u chorych stosujących
glikokortykosteroidy wziewne
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#SmallVolumeSpacer
Filmy instruktażowe pokazujące w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora MDI z komorą inhalacyjną:
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#SmallVolumeSpacerChild
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#LargeVolumeSpacerSingleBreath
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#LargeVolumeSpacerMultiBreath
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#LargeVolumeSpacerMask
Rodzaje inhalatorów proszkowych - przykłady:
• dysk
• novolizer
• aerolizer (spinhaler, handihaler)
• turbuhaler
• easyhaler
Podanie jednej dawki wymaga wykonania jednego,
równomiernego, głębokiego wdechu.
Inhalatory DPI są łatwiejsze w użyciu niż MDI. Nie
wymagają koordynacji wdechu i uwalniania dawki.
Do inhalacji inhalatorami DPI wymagany jest minimalny
przepływu wdechowy pacjenta. Różne inhalatory mają
różny opór wewnętrzny, co oznacza, że przepływ
wdechowy, wymagany do zastosowania leku jest różny w
różnych formach inhalatorów. W związku z tym faktem
stosowanie tych inhalatorów może być trudne a czasem
nawet niemożliwe dla niektórych chorych.
• inhalator wielodawkowy
• jednokrotnego użycia
• obecny licznik dawek
• mały opór wewnętrzny
Źródło: http://www.gerresheimer.com/unternehmen/standorte/medical-plastic-systems-dongguan-co-ltd.html
• każda dawka w odrębnej kieszonce
• dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej aplikacją
Źródło: http://www.mp.pl/pediatria/praktykakliniczna/procedury/show.html?id=13059
czyszczenie ustnika – suchą ściereczką
po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy
inhalator
umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji poziomej
otwórz inhalator poprzez włożenie kciuka drugiej dłoni w
zagłębienie obudowy i przesuń go ku tyłowi, aż do usłyszenia
kliknięcia
po otwarciu pojawi się ustnik, ustaw inhalator tak, aby ustnik
znajdował się przed tobą
następnie naładuj dawkę przesuwając w kierunku ’do tyłu’
znajdujący się z boku ustnika suwak
od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj
nim tak, aby zawsze był w pozycji poziomej
nie poruszaj suwakiem więcej niż jeden raz, powoduje to
uwalanie kolejnych dawek
wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do
użycia inhalator w dłoni z dala od ust
włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami
wykonaj głęboki wdech przez usta
wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to
dyskomfortu ( około 10 sekund)
wyjmij ustnik z ust
wykonaj spokojny wydech
Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!
jednym ruchem dłoni zamknij inhalator, kierując osłonę w
swoją stronę
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#Accuhaler
Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora typu dysk:
http://www.seretide.co.nz/asthma/how-to-use-seretide.html
• inhalator wielodawkowy
• wielokrotnego użycia
• obecny licznik dawek
• średni opór wewnętrzny
Źródło: http://www.gerresheimer.com/unternehmen/standorte/medical-plastic-systems-dongguan-co-ltd.html
Źródło: http://www.astma.hr/novost.aspx?id=148
dawki umieszczone w wymiennych wkładach
każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej
aplikacją
czyszczenie ustnika – suchą ściereczką
po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy
inhalator lub w wymienny wkład do obecnego inhalatora
umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji poziomej
otwórz inhalator poprzez zdjęcie osłony ustnika w kierunku
wskazywanym przez strzałkę
po otwarciu pojawi się ustnik, ustaw inhalator tak, aby ustnik
znajdował się przed tobą
następnie naładuj dawkę naciskając do oporu czerwony przycisk. Po
prawidłowym wykonaniu tej czynności usłyszysz kliknięcie a okienko
kontrolne z czerwonego zmieni się na zielone
puść czerwony przycisk
od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj nim tak,
aby zawsze był w pozycji poziomej
nie wciskaj przycisku więcej niż jeden raz
upewnij się czy inhalator jest gotowy do użycia – okienko kontrolne
powinno mieć kolor zielony
wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia
inhalator w dłoni z dala od ust
włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami
wykonaj głęboki wdech przez usta
po prawidłowo wykonanej inhalacji usłyszysz kliknięcie a kolor
okienka kontrolnego zmieni się na czerwony
wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu
(najlepiej około 10 sekund)
wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech
Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!
zabezpiecz ustnik osłoną
zdejmij pokrywę, znajdującą się w górnej części inhalatora przed
czerwonym przyciskiem, poprzez przesunięcie jej do przodu i
uniesienie do góry
wyjmij wkład z pudełka
umieść wkład z lekiem w inhalatorze licznikiem w kierunku ustnika
załóż pokrywę
Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora typu novolizer:
http://youtu.be/ioLS7Ieh63o
Źródło: http://www.webpackaging.com/packaging-suppliers/plastiape/packaging-innovations/param/innovation/2521902/Single-dose-inhalers-for-capsules-by-Plastiape/
http://www.aboutallergy.com/treatments/medications/asthma/foradil.htm
• inhalator jednodawkowy
• wielokrotnego użycia
• dawki pakowane osobno (blister z kapsułkami)
• w zależności od modelu duży/średni opór wewnętrzny
Źródło: http://www.expressbuypharma.com/_-p-2213.html
dawki umieszczone blistrze
każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej
aplikacją, za pomocą przekłucia kapsułki w inhalatorze
inhalator stosowany każdego dnia czyści się suchą
ściereczką
inhalator stosowany raz w tygodniu można przemyć pod
wodą i pozostawić do wyschnięcia
po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w
kolejny zestaw kapsułek lub w nowy zestaw zawierający
inhalator
zdejmij osłonkę z ustnika
otwórz inhalator, aby umieścić w nim kapsułkę, zgodnie z kierunkiem
wskazywanym przez strzałkę
wyjmij jedną kapsułkę z blistra i umieść ją w inhalatorze
zamknij inhalator
poprzez naciśnięcie dwóch bocznych przycisków przekłuj kapsułkę.
Przyciski naciskaj tylko jeden raz!
wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia
inhalator w dłoni z dala od ust
włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami
wykonaj głęboki wdech przez usta
wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu
(najlepiej około 10 sekund)
wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech
Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!
zabezpiecz ustnik osłoną
Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora kapsułkowego:
http://www.medicines.org.uk/guides/Spiriva/Chronic%20obstructive%2
0pulmonary%20disease/Spiriva%2018microgram%20inhalation%20powde
r%20capsules%20with%20HandiHaler#video
http://www.nationalasthma.org.au/how-to-videos/using-your-
inhaler/handihaler
http://youtu.be/VvKi7OEKQYk
http://youtu.be/Y8iPQfwBWcQ
Źródło: http://www.turbuhaler.lv/
http://www.mims.com/Hongkong/drug/info/Symbicort%20Turbuhaler/?type=brief
inhalator wielodawkowy
jednokrotnego użycia
licznik dawek, czerwony kolor oznaczający kończący się lek
duży opór wewnętrzny
Źródło: http://www.usacd.com/en/ecall-symbicort-turbuhaler
lek umieszczony w jednym zbiorniczku
każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej
aplikacją
czyszczenie ustnika – suchą ściereczką
po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy
inhalator
umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji pionowej, pokrętłem
(podstawą) do dołu
otwórz inhalator poprzez zdjęcie osłony ustnika
następnie naładuj dawkę przekręcając pokrętło (podstawę) do oporu
w jedną stronę np. w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek
zegara
następnie przekręć pokrętło (podstawę) w drugą stronę do oporu aż
do usłyszysz kliknięcie
od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj nim tak,
aby zawsze był w pozycji pionowej
nie przekręcaj pokrętłem (podstawą) więcej niż jeden raz
wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia
inhalator w dłoni z dala od ust
włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami
wykonaj głęboki wdech przez usta
wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu
(najlepiej około 10 sekund)
wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech
Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!
zabezpiecz ustnik osłoną
Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora typu turbuhaler:
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-
using-your-inhalers#Turbohaler
http://youtu.be/sJdG-c6y84I
Źródło: http://astma.astma-allergi.dk/boern/medicin/medicinoversigt/forebyggende/
http://www.nascholing.net/xcms/text/id/12088
inhalator wielodawkowy
jednokrotnego użycia
licznik dawek, czerwony kolor oznaczający kończący się lek
mały opór wewnętrzny
Źródło: http://www.medscape.com/viewarticle/446869
lek umieszczony w jednym zbiorniczku
każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej
aplikacją
czyszczenie ustnika – suchą ściereczką
po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy
inhalator
umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji pionowej
wstrząśnij inhalatorem
otwórz inhalator poprzez zdjęcie osłony ustnika
następnie naładuj dawkę naciskając palcem wskazującym inhalator w
dół do usłyszenia kliknięcia
od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj nim tak,
aby zawsze był w pozycji pionowej
nie wykonuj tego ruchu więcej niż jeden raz
wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia
inhalator w dłoni z dala od ust
włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami
wykonaj głęboki wdech przez usta
wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu
(najlepiej około 10 sekund)
wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech
Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!
zabezpiecz ustnik osłoną
Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w
formie inhalatora typu easyhaler:
http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-
medicines-using-your-inhalers#Easyhaler
Rodzaj
inhalatora
Rodzaj
opakowania
Opór
wewnętrzny
inhalatora
Użycie
Dysk
wielodawkowe,
dawki osobno,
licznik dawek
mały
30 l/min jednokrotne
Novolizer wielodawkowe,
licznik dawek
średni
35-50 l/min wielokrotne
Aerolizer
(Spinhaler)
jednodawkowe,
każda dawka
pakowana osobno
duży
120 l/min wielokrotne
Turbuhaler
wielodawkowe,
wskaźnik końca
dawek
duży
60 l/min jednokrotne
Polega na inhalowaniu płynnych leków w postaci rozproszonych
cząsteczek aerozolu bezpośrednio do układu oddechowego.
http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory
Nebulizacja jest prostą metodą dla pacjentów. Można ją stosować
zarówno u osób dorosłych, również u osób w wieku podeszłym, jaki i
u dzieci, również u noworodków.
Podając lek tą metoda pacjent nie musi koordynować wdechu z
aplikacją dawki, tak jak jest to konieczne przy stosowaniu
inhalatorów MDI.
Kolejną zaletą nebulizacji jest możliwość inhalowania się kilkoma
lekami jednocześnie. Odmierzanie leków w ml lub kroplach pozwala
w bardzo indywidualny sposób dobrać dawkę leku dla każdego
pacjenta.
http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory
Nebulizator pneumatyczny
aerozol wytwarzany jest za
pomocą sprężonego powietrza
Nebulizator ultradźwiękowy
aerozol wytwarzany jest za
pomocą ultradźwięków
http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory
c b a
a – nebulizator, w dolnej części rysunku pojemnik na lek, wyżej dysza zasysająca lek
b – nebulizator zamknięty z założoną maską twarzową/ustnikiem, gotowy do inhalacji
c – sprężarka, nebulizator, przewód doprowadzający sprężony gaz, maseczki twarzowe o
różnych rozmiarach, ustnik oraz wąsy donosowe
http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory
http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory
http://www.inhalatory.pl/inhalator-ultradzwiekowy-flaem-universal-plus,id129.html
http://inhalatory.net.pl/galeria/?nebulizator-respira-inhalator-ultradzwiekowy-do
generatory drgań ultradźwiękowych wytwarzające
aerozol, maseczki twarzowe w różnych rozmiarach
Nebulizator pneumatyczny
Zalety:
możliwość stosowanie wszystkich
leków przeznaczonych do nebulizacji
Nebulizator ultradźwiękowy
Zalety:
Szybciej dostarcza aerozol 1-2ml/min
Aerozol monodypersyjny- cząstek
o jednakowych wymiarach
Cicha praca
Wady:
Stosowanie nie wszystkich leków do
nebulizacji(tylko leki mukolityczne i
chlorek sodu)
Nie stosować u noworodków i
niemowląt
Gęsty aerozol
Wady:
Długi czas inhalacji 0,5ml/min
Niska wydajność aerozolu
Zimny aerozol
Głośna praca
Cichocka-Jarosz E.Technika i zasady stosowania leków w nebulizacji w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci Medycyna Praktyczna Pediatria 2001/05
Im mniejsze cząstki aerozolu tym lepiej docierają do pęcherzyków
płucnych i oskrzelików.
Depozycja cząstek o największych rozmiarach odbywa się na górnych
drogach oddechowych.
Cichocka-Jarosz E.Technika i zasady stosowania leków w nebulizacji w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci Medycyna Praktyczna Pediatria 2001/05
Najbardziej efektywny sposób przeprowadzenia nebulizacji odbywa się
przy użyciu ustnika.
Przeprowadzając nebulizację przy użyciu maseczki twarzowej należy
zwrócić uwagę na dobór rozmiaru maseczki dla pacjenta oraz zadbać o
to, aby podczas całej inhalacji szczelnie przylegała ona do twarzy.
odmierz odpowiednią ilość leku i wlej do nebulizatora
jeżeli to konieczne uzupełnij objętość płynów w nebulizatorze
do 2ml 0,9% roztworem NaCl (jeżeli objętość leku w nebulizatorze nie
jest mniejsza niż 2ml oraz producent nie nakazał rozcieńczania leku nie
trzeba dodawać do inhalacji roztworu chlorku sodu)
zamknij nebulizator, dołącz maseczkę twarzową, ustnik lub
wąsy donosowe
połącz nebulizator z kompresorem przy pomocy przewodu
przyjmij odpowiednią pozycję (zależną od zaleceń producenta
nebulizatora)
załóż maseczkę i upewnij się czy szczelnie przylega do twarzy
(ustnik przytrzymaj zębami i obejmij go szczelnie ustami)
włącz kompresor przy pomocy przewodu
oddychaj głęboko, wstrzymując go chwilowo na szczycie
po przyjęciu całej dawki leku umyj nebulizator, maskę (ustnik)
i inne plastikowe części pod woda przy użyciu detergentu.
Możliwość i sposób sterylizacji określa producent.
GSK wziewne: kandydoza GDO; chrypka; suchość w jamie ustnej; kaszel – wysokie dawki w podaniu przewlekłym – hamowanie osi PPNN – dzieci monitorować wzrost
Teofilina: zaburzenia OUN (ból, zawroty głowy, pobudzenie, drgawki), zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nasilenie dolegliwości u chorych z wrzodami, GERD), zaburzenia rytmu serca, nasilona diureza – uwaga! Liczne interakcje; duża zmienność osobnicza – farmakokinetyka; liczne przeciwskazania