Transcript
Page 1: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija
Page 2: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija
Page 3: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

УПАТСТВО ЗА ПРАКТИКУВАЊЕ НА ПРАВИЛНА ХИГИЕНА ВО

ПРЕХРАНБЕНАТА ИНДУСТРИЈА

Упатството е одобрено од Комисијата на Македонскиот Кодекс на храна

Page 4: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

Автори: Проф.д-рСоњаСрбиновска Д-рсци.ВладимирКендровски

Лектор: МагдицаШамбевска

Издавањето на оваа публикација е овозможено со реализација на Проектот за зајакнување на системот за безбедност на храната и на услугите во врска со исхраната во земјите на југо-источна Европа (2005-2006 год.), од Пактот за стабилност и Здравствената мрежа на југо-источна Европа.

CIP-КалогизацијавопубликацијаНароднаиуниверзитетскабиблиотека„Св.КлиментОхридски“,Скопје

664:614.3(083.1)

СРБИНОВСКА,Соња

Упатствозапрактикувањенаправилнахигиенавопрехранбенатаиндустрија/СоњаСрбиновска,ВладимирКендровски.-Скопје:Републичкизаводзаздравственазаштита,2006.-35стр.;23цм

Содржии:Прилози

ISBN9989-716-21-81.Гл.ств.насл.2.Кендровски,Владимира)Прехранбенаиндустрија-Хигиена-УпатстваCOBISS.MK-ID64230922

Page 5: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

СОДРЖИНА

ВОВЕД 51. ПРОСТОРИИЗАХРАНА 7

1.1.Чистењеиодржувањенапросториитезахрана 71.2.Распоред,дизајн,конструкцијаиголеминанапросториите 81.3.Просториизаперсоналот 91.4.Вентилација 91.5.Осветлување 101.6.Одвод 10

2. ПРОСТОРИИКАДЕСЕПОДГОТВУВААТ,ТРЕТИРААТИПРЕРАБОТУВААТПРЕХРАМБЕНИТЕПРОИЗВОДИ 11

2.1.Подови 112.2.Ѕидови 122.3.Таваниивисечкиелементи 122.4.Прозорци 132.5.Врати 132.6.Површини 132.7.Опремазачистење 142.8.Миењенахраната 14

3. ТРАНСПОРТ 143.1.Транспорт 15

4. ОПРЕМА 164.1.Опрема 165.1.Органскиотпад 17

6. ВОДОСНАБДУВАЊЕ 186.1.Вода,мраз,пареа 18

7. ЛИЧНАХИГИЕНА 197.1.Личнахигиена 19

8. ПРОПИСИКОИВАЖАТЗА ПРЕХРАМБЕНИТЕПРОИЗВОДИ 20

8.1.Сировини 218.2.Заштитанахранаиконтроланаштетници 228.3.Температуранахраната 228.4.Разладувањенахрана 238.5.Контроланаризичнисупстанцииисустанции коинесеза консумација 23

9. ОБУКА 249.1.Обука 24

ДОКУМЕНТИИЗАПИСИ 25

ПРИЛОЗИ 27

Page 6: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija
Page 7: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

ВОВЕД

СоогледнафактотдапримарнатаодговорностзабезбедностанахранатасогласноНационалниотЗакон за безбедност на храна и материјали кои доаѓаат во контакт со храна (Сл.ВесникнаРМ,бр.54/2002) ја имаатоператоритеод прехранбениот бизнис, тие треба да гарантираат дека сите фази напроизводство,преработкаидистрибуцијанахранатаподнивнаконтролагиисполнуваатрелевантнитехигиенскибарања.ОвиебарањапрецизносеелабориранивоПравилникотзаопштитебарањазабезбедностнахраната(Сл.ВесникнаРМ,бр.118/2005).

МинистерствотозаЗдравствогодонесеоваУпатство запрактикувањенаправилнахигиенавопрехранбенатаиндустријакаковаженинструментзапомошнаситефирмикоисевклученивопроизводствотонахрана. ОвојдокументеизработенвосогласностсорелевантнитекодовинапраксаодCodex AlimentariusисоприменанапринципитенаHACCP.

Овие препорачани правила на практикување на хигиената обезбедуваатосновазаимплементирањенапоспецифичнихигиенскипраксивослучаикогатоаепотребно.

Придржувајќи се кон упатствата на овој документ операторите одпрехранбениотбизнисќеобезбедатпроизводнитеоперациидасеодвиваатвоконтролиранихигиенскиусловииќевоспоставаткомплетнадокументација(Планови,Процедури,Работниупатства,Записи)којаќеимпослужикакодоказпреднадлежнитеинспекцискислужбизаправилнопрактикувањенахигиенатавофирмата.

ОваУпатствонесеприменуванапримарнотопроизводство.

Операторитеодпрехранбениотбизнисможедагоупотребуваатовојводичнадоброволнаоснова.

Page 8: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

� Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Page 9: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

1. ПРОСТОРИИ ЗА ХРАНА

Потенцијални ризици:

Доколкувопросториитезапреработканахрананесеодржувахигиената или доколку распоредот и дизајнот на погоните енесоодветен,можедадојдедоконтаминацијанахраната;

Преработенатахранаможедасеконтаминираодмикроорганизмиод непреработена храна кои се пренесуваат преку воздухот,водатаилиперсоналот;

Санитарнитепростории,канализацијатаилабораториитеможатдабидатизворнамикробиолошкаконтаминацијанахраната;

Несоодветнитепросториизаперсоналотможедадопринесатзалошаталичнахигиена;

Слабата вентилација може да направи услови за развој намикроорганизмиилизанивнопренесувањепрекувоздухотнапреработенатахрана;

Несоодветнотоосветлувањеможедарезултиравонеефективночистењеилинеможностдасеидентификуваатпотенцијалнитеизворинаконтаминација.

1.1. Чистење и одржување на просториите за храна

Совети за придржување и практикување:

Внатрешните површини на просториите, вклучувајки ги ификсните предмети и опрема како светлата и вентилацијата,морадабидатвизуелночистииодржуваниводобрасостојба;

Просториите мора да се одржуваат во добра состојба за да сеовозможиефективночистење;

Подовите во просториите за преработка на храна мора да сечистатредовноисотаквафреквенцијаданеседозволисобирањенанечистотија;

Ѕидовитеитаванитеморадасечистатнаодредениинтервалидефинираниодфирмата.

Требадапостоидокументиранапрограмазачистењезаподовите,одводите, ѕидовите, прозорците, таваните ификсната опрема.Оваапрограматребадајаодредувафреквенцијатаначистење,кој персонал е одговорен, процедурата за чистење, растворитезачистењеи јачинатанасредствата,ионамукадеепотребно,времетонаконтактитемпературатанарастворитезачистење;

Материјалитеиопрематакоисекористатзачистењетребадасесоодветнизаодржувањенахигиенавофабрикатазахрана;

Опрематазачистењенесмеедабидеизворнаконтаминација; Ефективностаначистењетотребадасепотврдисопроверкаи/

илисопотпишувањевораспоредитезачистење.

Page 10: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

� Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

1.2. Распоред, дизајн, конструкција и големина на просториите

Совети за придржување и практикување:

Просториите мора да бидат отпорни на различни временскиуслови, а објектите мора да имаат соодветен распоред, дизајн,конструкција и големина за да се овозможи одржување иефективно чистење по инсталирањето на целата опрема запребработкаиостанататапомошнаопрема;

Во просториите каде не се врши преработка на хранаконструкцијатаморадабидетаквадаовозможуваодржувањенаиститевовизуелночистасостојба;

Во склоп на дизајнот на фабриката мора да има одделнипростории за чување на токсични супстанци како средства зачистењеибои;

Дизајнот треба да овозможи минимална кондензација вообјектот,данесесоздавамувланаповршинитеиданесеронатчестициодбоја,влакнаилирѓа;

Околинатанафабрикатаморадасеодржувасреденаичистазаданедојдедопојаваиразмножувањенаштетници;

Придизајнирањетонафабрикатамора да се обрне вниманиена просториите за преработка на храна, како и нафизичкотоодделувањенанепреработенатаипреработенатахраназадасеспречивкрстенаконтаминација.Вовисокоризичнитепросториимора да има ограничување за влез на персонал, материјали иопрема;

Надворешнитевратиивлезовитезаодржувањенаинсталациитекакострујаивода,морадаобезбедатзаштитаодглодари;

Влезните точки на вентилациите мора да имаат заштитнамрежазадасеспречивлегувањенаглодари,авопросториитеза преработка на храна треба да имаат заштитни мрежи заспречувањенавлезнаинсекти;

Просториите за чување и преработка на храна мора да бидатдизајнирани така да може да се контролира температурата задасеспречиразвојнамикроорганизмивохранатавотекотнапреработкатаичувањето.

Дворнатаповршинаипристапнитепатиштатаоколуфабрикататреба да бидат поплочени за да се избегне создавање многупрашина;

Земјиштетотребадасеодржуваредовно,дасекоситреватаидасеотстранувакоровот,отпадотиразнидругиматеријали;

Задасезаштитифабрикатаодглодари,отворитенавратитеипрозорцитенетребадабидатпоголемиод6мм.

Големината на дупките на заштитните мрежи за инсекти нетребадабидепоголемаод1.2мм.

Page 11: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

1.3. Простории за персоналот

Совети за придржување и практикување:

Лавабоата,фонтанитеиликоритата замиењерацеморада сепоставени веднаш до тоалетите. Истите треба да ги има и вопросториитекадесеракувасохраназадаможеперсоналотдагимиерацетеонолкучестоколкуштоепотребно.

Секое лавабоморадаимадоводна топлаи ладна вода, теченсапун, раствор за дезинфекција, како и апарат за сушење нарацетеилидасекористихартијазаеднаупотреба;

Фабриката треба да има соодветен број на тоалети и лавабоа.Тоалетитене смеатдабидатдиректноповрзани сопросторијакадесеракувасохрана;

Хранатанесмеедасемиевоистителавабоакоисекористатзамиењенарацете;

Во фирмата мора да постои правило за чување на личнатаоблеканаперсоналот,апресоблекувањетодасевршинадвородпросториитекадесеракувасохрана.

Лавабоатакоисекористатодперсоналоттребадаимаатчешмакојасеактивирасонога,колено,лактилиелектронски;

Освен лавабоата поставени до тоалетите, мора да има лавабоанаглавниотвлезвопросториитезапреработканахрана,какоиведнашдоработнитеповршиникадеперсоналотморачестодагимиерацете;

Препорачанбројналавабоаитоалетиепоеднолавабоиедентоалетна15вработени;

1.4. Вентилација

Совети за придржување и практикување:

Фабрикатаморадаимаефективенвентилацискисистемзаданеседозволитоплинатаи/иливлагатада ја загрозатбезбедностанахраната;

Во просториите каде се создава многу пареа, прашина илитоплинаморадапостоисистемзавентилација;

Системите за вентилација мора да бидат дизајнирани иинсталиранинатојначинштовоздухотќеструиодчиститеконвалканитепростории;

Системот за вентилација треба да биде поставен така даовозможува пристап до куќиштето, филтрите за воздух, идоколкуепотребнодоцевкитезавоздух;

Вентилацискиот систем треба да биде дизајниран така да недозволувавоздухотштосеиспуштадагозагадичистиотвоздухштовлегува;

Местатакадевлегувачиствоздухтребадаимаатзаштитнамрежапротивинсектии/илифилтризапрашина;

Page 12: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

10 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Капацитетотна системот за вентилација треба да одговоринапрепорачанототемпонаизменанавоздухоткоетребадаизнесува6изменивотекна1часзапросториитекадесеподготвувахранатаи10изменивотекнаеденчасвопросториитекадесеослободувамногутоплина;

Филтрите за воздух треба да се чистат и/или заменуваат воинтервалиодредениодфабрикатазахрана.

1.5. Осветлување

Совети за придржување и практикување:

Ситесветлечкителавофабрикатаморадабидатбезбедни (однекршливматеријал)илитребадабидатпокриенисонекршливматеријал;

Нивотонаосветлувањеморадабидесоодветнозадасеовозможибезбедно ракување и проверка на храната, како и ефективночистење.

Препорачанонивонаосветление:

o 540luxвопросториикадесевршипроверкаo 220luxводругитеработнипросторииo 110luxвоостанатитепростории

Светлечките тела треба да бидат вклучени во програмата зачистење.

1.6. Одвод

Совети за придржување и практикување:

Канализацискиот систем треба да биде со соодветна големиназа да одговори на потребите на фирмата за отстранување натечниототпад;

Канализацискиотворинетребадаимавнатревофабриката,нодоколкугиима,иститетребадабидатдвојнозатворени;

Ситеодводитребадабидатефективниидабидатпокриенисосоодветнарешетка;

Вофабрикатаподниотодводенсистемнесмеедаеповрзансоканализацијатаодтоалетите;

Одводитетребадаселеснизачистење;Доколку отпадот се третира во близина нафабриката, истото

треба да се врши што подалеку од местата каде влегува чиствоздухвопросториитекадесеракувасохрана.

Page 13: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

11Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

2. ПРОСТОРИИ КАДЕ СЕ ПОДГОТВУВААТ, ТРЕТИРААТ И ПРЕРАБОТУВААТ ПРЕХРАМБЕНИТЕ ПРОИЗВОДИ

Потенцијални ризици

Контаминација на храна во просториите во кои се подготвува, третираилипреработува хранатаможе да настане како резултат на собирањенанечистотија, присуство на кондензација, присуство на микроорганизми,мувлатаилипорадиразмножувањенаинсекти.Истотакарѓата,ронењетонабојаидругисличнидефектиможатдавнесаттуѓителавопрехрамбенитепроизводи.

Совети за придржување и правилно практикување

Советитезапридржувањекоисенаведенивоовапоглавјезарадиисполнувањенаспецифичнитехигиенскибарањазапросториитекадесеподготвуваат,третираат и преработуваат прехрамбените производи се однесуваат наповеќетононенаситефирмизапреработканахрана.Занекоиспецифичнипроцеси,напримеронамукадепроцесотсеодвивацелоснозатворен,вотојслучајнепостоиризикодзагадувањеодоколината.

2.1. Подови

Совети за придржување и практикување:

Подовитетребадаседоволноцврстизанивнатанамена,требалеснодасечистатидабидатотпорнинасредстватазачистење;

Подовите треба да бидат дизајнирани на тој начин да недозволуваат собирање на вода во текот на производството. Воводените производствени простории подовите треба да имаатсоодветен одвод и да бидат конструирани со благ пад конодводот.Овиеодводиморадаимаатзаштитнамрежа.

Подовите не смеат да имаат пукнатини и дупки и мора дабидатотпорнинаистекувањаодпроизводитеинасредстватазачистење.

Поднитеповршиникоилесносечистатсенаправениод:

• Бетон кој е соодветно рамен за да се избегне собирање напрашина;

• Полимери; Ова се најчесто деривати од епоксидни, полиестерски и

акрилнисмолиигуменлатекс;• Водоотпорни керамички или неглазирани керамички

плочкисоправилнилежишниспојнициифугаодматеријалкој лесно се чисти. Најчесто се користи цемент од гуменлатексилиепоксиднисмоли;

Одводнитеканалитребадабидатлеснодостапнизачистење;Дрвенитедаскизастоењенеседозволенизаупотреба;

Page 14: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

12 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

2.2. Ѕидови

Совети за придржување и практикување:

Ѕидовитенесмеатдаимаатпукнатини,изронетабоја,несмеедасесобирананиввлага,кондензацијаимувла.Споевитемеѓу2панелинапанелнитеѕидовитребадабидатпокриени;

Ѕиднитеповршинитребалеснодасечистатдовисинадокадесепретпоставувадекаможатдасеизвалкаатсохранаприработавонормалниуслови;

Ѕиднитеповршиникоиможатдадојдатводопирсопроизводитеморадабидатсоодветнопокриениизаштитени;

Ѕидовитекоиселеснизачистењеиодржувањесенаправениод:

• Грубо малтерисување со цементен малтер доколку сеглетувасочеличнамистрија.Изгледотможедасепоправисоупотребанаагрегати(песок,крупенпесок,дробенкамен)восветлабоја.Заподоброврзувањеиводоотпорнисвојстваможедасекористилатекс,поливинилхлоридилиадитивинабазанаакрилнисоединенија;

• Фарбаниѕидови: Боитекоисепрепорачуваатсеодхлориранкаучук(отпорни

наоган)илинабазанаполимерна синтетичка смола, а сеставаатнасоодветноподготвениповршини;

• Полимери: Ова се најчесто деривати од епоксидни, полиестерски и

акрилнисмолиигуменлатекс;• Панеливрзанидиректнозацврстаѕиднаповршина,асите

споевисепокриени;• Керамички плочки со соодветна водоотпорна фуга која

лесносечисти.

Споевитемеѓуѕидиѕид,ѕидипрозор,ѕидипод,иѕидитавантребадабидатзаоблени;

Требадасеизбегнуваатхоризонталнитепрагови,адоколкугииматребаредовнодасечистатодпрашинаидругинечистотии;

Отворитезаинсталациитетребадабидатзатворени.

2.3. Тавани и висечки елементи

Совети за придржување и практикување:

Задасеспречисобирањенанечистотијатаванитетребадаимаатмазнаповршина;

Материјалотидизајнотнатаванитетребадаспречуваилидајанамалувакондензацијатаипојаватанамувла;

Спуштенитетаванинесмеатдабидатнаправениодматеријалкојлесносераспаѓа;

Доколкупросторотмеѓукровотитаванотенедостапен,истиоттребадабидецелоснозатворен;

Капаците на опремата, вентилациските отвори и нивнитекапаци,какоимрежитеморадаселеснодостапнизачистење;

Page 15: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

13Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Таванитетребадабидатлеснизачистењеиодржување;Спуштенитетаванисеидеалнизапокривањенаинсталациите

изакровниструктури.Доколкугиима,иститетребадабидатсо мазна површина, од непропустлив материјал и соодветноприкачени.Онамукадееможнотребадасеобезбедатначинизалесночистењеиодржувањенапросторотнадтаванот;

Отворитезаинсталациитетребадабидатзатворени.

2.4. Прозорци

Совети за придржување и практикување:

За да се спречи собирање на нечистотија на рамките напрозорците,иститетребадабидатофарбанидоколкусеоддрво.КакоалтернативаможедасекористатпрозорисоалуминиумскиилиПВЦрамки.

Прозорцитеморадаимаатзаштитнамрежадоколкусенаоѓаатвопросторијазапроизводство;

Прозорцитенесмеатдасеотвораатзавременапроизводствотодоколку храната е изложена на отворено за да не дојде доконтаминацијаодгасови,прашинаитн.;

Вопросториитекадесеракувасохранапрозорцитетребадасенаправениоднекршливматеријал,анеодстаклоилидоколкусе направени од стакло, стаклото треба да биде покриено созаштитенбезбоенфилм;

Прозорскитепраговитребадасеизбегнуваат,адоколкугиимаиститетребадабидатнакосени;

2.5. Врати

Совети за придржување и практикување:

Вратитекоиводатдиректнодопросториитекадесепреработувахранатребадасесамозатварачки;

Вратитеирамкитенавратитеакосенаправениоддрвоморадабидатофарбаниилипокриенизадаседобиемазнаповршина.ИстотакаможедасекористаталуминиумскиилиПВЦврати;

Вратитетребалеснодасечистат.

2.6. Површини

Совети за придржување и практикување:

Површинитекоидоаѓаатводопирсохранатанесмеатдаимаатдупки или пукнатини. Тука е вклучена опремата, работнитемаси,приборот,лентизаносењеиостанатитеповршиникоиседопираатсохраната;

Површинитекоиселеснизачистењеиодржувањесенаправениод:• нерѓосувачкичелик• производи од одреден производител кои се соодветни за

употребакогасеракувасохрана

Page 16: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

14 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Фиксната опрема која не доаѓа во контакт со храната требаисто така да се чисти лесно бидејќи може да биде извор наконтаминација.

2.7. Опрема за чистење

Совети за придржување и практикување:

Опрематазачистењезависиодвидотнапроизводствоиможедавклучи:

• Правосмукалкизасувитепростории;• Компресиранвоздух;• Цревасодоводнатоплаи/илиладнавода,системизачистење

(CIPsystem),резервоариилилавабоа,опремазачистењеподпритисок,иопремазачистењесопеназаводеночистење;

Опрематакојасекористизачистењемораистотакадасечистиидабидеотпорнанахемикалиитезачистење;

Вофабрикитекадеподвижнатаопремавообичаеносечистивотекотна преработкатана храна, треба да се обезбедипосебнапросторијазаопрематазачистење.

2.8. Миење на храната

Совети за придржување и практикување:

Специјализираната опрема за миење на храна како овошје изеленчук,морадаимадоводнапроточнавода.Истатаопрематребалеснодасечисти;

Вомалитепроизводственикапацитетизапреработканахрана,замиењенахранаможедасеупотребуваатлавабоасодоводнатоплаи/илиладнавода.Истителавабоанесмеатдаимаатдруганамена.

Лавабоата кои се користат за миење на храна треба да бидатсоодветнообележанисознак.

3. ТРАНСПОРТ

Потенцијални ризици

Развој на отровни микроорганизми поради несоодветнатемпература при транспорт на расипливи прехрамбенипроизводи;

Контаминацијанахранатапритранспортпорадинесоодветноисчистена внатрешност на возилото или контејнерот; доколкувозилото или контејнерот не е отпорно на временски услови;доколку има процепи низ кои влегуваат издувни гасови; илидоколкувозилотоиликонтејнеротбилокористенозапревознахемикалии.

Page 17: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

1�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

3.1. Транспорт

Совети за придржување и практикување:

Контејнерите мора да бидат дизајнирани, конструирани иодржувани за да ги заштитат прехрамбените производи притранспорт;

Видотнаконтејнеротиначинотначистењенаистиотсеодредувавозависностодвидотнапрехрамбенитепроизводи;

Неопходноедасенаправираспоредначистењенавозилатазатранспортинаконтејнеритезаповеќекратнаупотреба,какоштосеколичките,задасеодржуваатчисти;

Контејнеритекоисекористатзатранспортнахрананесмеатдасеупотребуваатзатранспортнадругиработи,освендоколкуседемонстрирадекаиститенепретставуваатризикзазагадувањенахраната;

Контејнеритекоисекористатзатранспортнарефуспрехрамбенипроизводиивокоихранатадоаѓавоконтактсоповршинатанесмеат да се користат за пренесување на други непрехрамбенипроизводи.Иститеморадабидатсоодветнообележанисоиметонахранатаилинанивдастоинатпис“самозахрана”;

Вообичаенопакувањетоедоволнодајаодделихранатавотекотна транспортот. Сепак, подготвената храна мора да биде илиодделенаилисместенанадсироватавотекотнатранспортот;

Фабрикатазапреработканахранаморадаговклучитранспортотнахранавораспоредотзачистење;

Зада семинимизираризикотодконтаминацијапритоварењенахранатавообичаенодоволноесамопакувањето.Сепак,притоварењето на разладени и замрзнати производи треба да сеосигурадекаимациркулацијанавоздухоколупроизводите;

Разладената и замрзнатата храна мора да се транспортира вофрижидери освен во случај кога ќе се докаже дека обичниоттранспорт не претставува ризик за храната. Транспортот вофрижидеринеепотребендоколкунадворешнататемператураенискаилидоколкувреметонатранспортекратко;

Разладенатаизамрзнататахранаморадасетоваринасоодветнатемпература.

Фирмата треба да обезбеди покриени простории за товарењеиистоварувањенапроизводитезаданезависиодвременскитеуслови;

Температуратанаразладенатахранатребадасеодржувамеѓу-1°Cи5°C,аназамрзнататахранапод-18°C;

Фрижидерите за транспорт треба да имаат направа зарегистрирањенатемпературата;

Ситевозилазатранспортнахранатребадасепровератдалисечистипреддасенатоварат;

Доколку транспортот го врши друга компанија, барањата зачистење и останатите барања за транспорт треба да бидатвклучениводокументитеодДоговорот.

Page 18: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

1� Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

4. ОПРЕМА

Потенцијални ризици

Нечистатаопремаможедапредизвиказагадувањенахраната;Можедадојдедомикробиолошкозагадувањенахранатадоколку

опрематане е соодветноисчистенапорадинејзин лошдизајн,лошопоставувањеилиодржување;

Хемиското загадување може да биде предизвикано од масло,маснотија,корозија,бојаитн.

Туѓителакоиможатдасеодвојатодопремата,каконапримернавртки,заврткиидругиметалниделовиможатдапредизвикаатфизичкозагадувањенахраната.

4.1. Опрема

Совети за придржување и практикување:

Опремата,работнитеповршинииповршинитеисредстватазаработакоидоаѓаатводопирсохранатаморадасечистатредовноподефиниранраспоред;

Опремата со која се врши преработка на храна мора да биденаправенаодматеријалкојнеослободуватоксичниматеријали,мириси или вкусови во храната. Површините кои доаѓаатво допир со храната треба да бидат невпивливи, отпорни накорозија,мазни,бездупки,пукнатинииостриагли,иместакадебисесобиралаиталожелахрана,

Материјалот од кој е направена опремата треба да издржуваредовночистењеидезинфицирање.Какосоодветниматеријалисе препорачуваат нерѓосувачкиот челик и синтетичкитематеријаликоиодговараатнанамената;

Опрематаморадабидепоставенанатојначинштоќеовозможувапристап под, околу и во неа за ефективно чистење. Доколкуопрематаепоставенадиректнонаѕидилинапод,истататребадабидеприцврстеназаповршинатанакојаелоцирана;

Држачите на опремата и моторите треба да се подмачкуваатсопрехранбеномаслодоколкуопрематаимоторитесенаоѓаатвопросториикадеакоистечемаслотоќепредизвикадиректнозагадувањенахраната.

Фирмататребадаимапишанапрограмазачистењенацелатаопрема, работните површини и површините и приборот коидоаѓаат во контакт со храната. Оваа програма треба деталнода ги опишува фреквенцијата на чистење, процедурите коисе користат, лицето кое е одговорно, растворите за чистењеинивнатаконцентрација,ионамукаде епотребно, времетоитемпературатанарастворитезачистење,какоипроцедуритезаверификација;

Опремата треба да се одржува на одредени интервали(превентивноодржување)задасенамалипотребатаодпоправкивотекотнапроизводството;

Page 19: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

1�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Требадапостојатпроцедурисокоиќесеосигурадекаперсоналоткојработинаодржувањенаопрематаипроменаналентитенеможедапредизвиказагадувањенахраната.

5. ОРГАНСКИ ОТПАД Потенцијални ризици

Органскиот отпад може да предизвика биолошко загадувањекакоштосемувлите иможедапривлекувамуви,штетницииглодари;

Ненамернододавањенаорганскиотпадвохраната;

5.1. Органски отпад

Совети за придржување и практикување:

Органскиотидругиототпадморадасеотстрануваодпросториитекаде се преработува храната најмалку еднаш дневно. Хранатакоја може повторно да се преработи не се смета за органскиотпад;

Контејнерите за отпад во просториите каде се преработувахранатанеморадаимааткапацибидејќиотпадотсеотстранувасекојден;

Контејнеритезаповеќекратнаупотребатребалеснодасечистатидезинфицираат;

Фабриката треба да определи простор или метална кантакаде ќе се чува отпадот кој треба да се собере и отстрани одпросториите;

Органскиототпадкојсечувавопросториитеповеќеодеденденморадасечувавопокриениконтејнерииливозатворениќеси.

Металнитекантииконтејнеритезачувањенаорганскиидруготпадтребадасепразнатеднашнеделноилипочестозадасенамалиризикотодконтаминацијасоштетнициилидасеспречиразвојотналошмирис;

Металните канти и контејнерите за чување на отпад треба дасе држат што подалеку од просториите со храна и отворитеза вентилација. Тие треба да бидат поставени на цемент којовозможуваисцедувањеилидругасличнаподлога;

Отпадоткојтребадасеизгори,требадасеспалувавопосебнодизајнирана печка лоцирана на соодветна далечина одфабриката;

Контејнеризаотпадтребадаиманасоодветниместавнатревопросториитенафабриката;

Кантите за отпадоци за повеќекратна употреба кои се наоѓаатво просториите каде се ракува со храна треба да се чистат идезинфицираатпосекојаупотреба.

Page 20: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

1� Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

6. ВОДОСНАБДУВАЊЕ

Потенцијални ризици

Загаденатавода,мразилипареаможедапретставуваризикпобезбедностана храната доколку се користи како состојка, помошно средство припреработка,каконачинзаладењенапроизводот,заплакнењенаработнитеповршиниизамиењенахраната.

6.1. Вода, мраз, пареа

Совети за придржување и практикување:

Доводотнапроточнаводатребадагизадоволувапотребитезаводаприпроизводствоимиењеитогашкогапроизводствотоенајголемо;

Водатакојасекористизамиењенахраната,чистење,миењераце,пиење и како состојка или помошно средство при преработкаморадабидепроточна;

Резервоарите за проточна вода мора да се покриени за дасе избегне контаминација од птици, глодари, органски илинеорганскиматерии.Вентилацискитеотворинаовиерезервоариморадабидатзаштитениодинсектииглодари;

Доколкусекористат,флексибилнитецреватребадасесоодветнизанаменатаинесмеатдасепотопуваатвохранатаиливодатаосвен ако не се дизајнирани за таа цел. Доколку цревата сепотопуваатвохранаиводаиститетребадасечистатворедовниинтервали.Коганесекористат,цревататребадасескладираатсоодветно;

Проточната вода мора да ги задоволува барањата согласноПравилникотзабезбедностанаводатазапиење(Сл.ВесникнаР.Македонијабр.57/2004).Фрекфенцијатаивидотнаизвршенитемикробиолошкиифизичко-хемискианализиистотакатребадабидевосогласностсоовојПравилник;

Микробиолошката и физичко - хемиската безбедност напроточнатаводакојанееснабденаодлокалниотводоводмораистотакаконтинуиранодасепроверувасогласнобарањатаодПравилникотзабезбедностнавода;

Фирмата за преработка на храна мора да утврди критичниограничувањакоитребадасепочитуваатдоколкусеупотребувахлорирање,стерилизирањесоУВсветлинаилидругитретманизабезбедностнаводата;

Фирматазапреработканахранаморададефинирапроцедуризамониторинг,доколкувршихлорирање,стерилизирањесоУВсветлинаилидругитретманизабезбедностнаводатавосаматафабрика;

Доколку хлорирањето на водата се врши во самата фабрика,процедурата за хлорирање треба да е документирана за да сеутврдисоодветностанаконтролнитемерки;

Вофабрикитекадесевршихлорирање,резидуалниотхлортреба

Page 21: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

1�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

даседвижимеѓу0.2-0.3мг/лнонеповеќеод0.5мг/л;Хлориранатапроточнаводаморадасенабљудувавоодредени

интервали;Мразот кој доаѓа во директен контакт со храната мора да е

направенодпроточнаводаиморадасечувавочистисадовизамраз;

Со мразот мора да се ракува исто како со расипливитепрехрамбенипроизводи;

Во бојлерот или во водата од бојлерот што се користи запроизводствонапареакојадоаѓаводиректенконтактсохранаиливодасмеатдаседодаваатсамоодобренисозаконадитиви;

Онамукадеимадоводнанепроточнаводавофабриката,истиоттребада е обележан соразличнабојаили со етикетабаремвопросториитекадесепреработувахрана;

Цевките од проточна и непроточна вода не смеат да бидатповрзани;

Непроточнаводанетребадасекористивоапаратитезагаснењепожарвопросториитекадесеракувасохрана;

Цреватазагаснењепожаркоикористатнепроточнаводатребадасеобележани“самозагаснењепожар”.

7. ЛИЧНА ХИГИЕНА

Потенцијални ризици

Храната може да се контаминира од вработените бидејќи тиесепотенцијаленизворнаштетнимикроорганизми,нафизичкаиливкрстенаконтаминација.

7.1. Лична хигиена

Совети за придржување и практикување:

Целиотперсоналтребадагимиедланкитеколкуможепочестоирацетедоподлактот(доколкунесепокриени)сотеченсапун,апотоасорастворзадезинфекција.Персоналотморасекогашдагимиерацете:

преддазапочнесоработапоодењевотоалетпоракувањесоотпадоципокористењенамарамчепоракувањесоиподготвувањехранапредракувањесоприготвенаилиготовазајадењехранапочистење

Пушењеијадењеезабранетовопросториитекадесепреработувахрана;

Целиотперсоналмораданосичистазаштитнаоблекаидоколкуепотребноизаштитнакапазаглавата;

Page 22: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

20 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Личнаоблеканесмеедасеносинадзаштитнатаоблека;Исечениците, отворените рани и гребаниците по укажаната

потребна нега треба да се покријат со водоотпорен завој совпечатливабоја.Воониепросториикадеимадетекторзаметал,овиезавоитребадаимаатметалналента;

Менаџментот на фирмата има законска одговорност да гииспратинамедицинскипрегледвработенитекоисеводиректенконтактсохрана-2патигодишно;

Персоналот не треба да работи во простории каде се ракувасо храна доколку страда од постојано кашлање, диареа илиповраќање;инфекцииналицето,рацетеилинадлактиците;илидоколкупостоисомневањезахепатит,тифузнаилипаратифузнагрозница;

Менаџментотнафирматаморада сеосигурадекаперсоналоте запознаен со неговите обврски од претходната точка.Менаџментотистотакаимаобврскаданедозволиналицакоиимаат симптоми или страдаат од горенаведените болести даработатвопросториикадесеракувасохрана;

Доколку некој од персоналот бил отсутен повеќе од 3 денапоради постојано кашлање, диареа, повраќање, инфекција наустата, грлото, носот, ушите или очите, хепатит, тифузна илипаратифузнагрозница,наистиотнетребадамубидедозволеновраќањенаработабезуверениезанеговатаздравственасостојбаиздаденооддокторпомедицинадекасмеедасевратидаработисохрана;

Предвработувањецелиотперсоналвклучителноипривременовработените, треба да пополнат Прашалник за здравственатасостојба.Оваправилоневажизаперсоналоткојбилпретходноодобреноддокторпомедицина;

Персоналот кој поминува низ просториите или работи вопросториите каде се ракува со хранане смее да носиникаковнакит;

Ноктите на рацете треба да се чисти, кратко исечени инелакирани;

Не смее да се користат парфеми или тоалетни води за послебричење;

Заштитната облека не смее да се носи надвор од фабриката,истатанесмеедасеносиодејќииливраќајкисеодработа.

8. ПРОПИСИ КОИ ВАЖАТ ЗА ПРЕХРАМБЕНИТЕ ПРОИЗВОДИ

Потенцијални ризици

Вкрстенаконтаминацијанахраната; Загадувањенахранатапорадиприсуствонаштетницикакона

примермуви,глодари,птицииживотни; Размножување на микроорганизми на расиплива храна како

резултатначувањенанесоодветнатемпература;Несоодветна идентификација или сепарација на ризични

супстанциикојарезултирасозагадувањенахраната;

Page 23: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

21Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

8.1. Сировини

Совети за придржување и практикување

Сировините или состојките кои се распаѓаат или семикробиолошки, хемиски или физички загадени, не требада се преработуваат доколку видот на загадувањетоштети набезбедностанафиналниотпроизвод;

Сировинитетребадасенабавуваатсамооддобавувачиодобрениодфирматазахранасогласнодоговоренатаспецификација;

Сите испораки на храна треба визуелно да бидат прегледаниприприемотзадасеосигурадека:

• Возилотозаиспоракаесоодветнозатранспортнахрана;• Персоналот за испорака работи согласно правилата за

хигиена;• Хранатанееконтаминирнаиеводобрасостојба;• Немадоказизаприсуствонаштетници;• Рокотнатраењенахранатаезапазен;• Пакувањетоенеоштетено;• Немадоказидеканештоерасипано.

Температурата на испорачаната разладена и замрзната хранатребадасепроверуваворедовниинтервализадасеосигурадекатемпературатанаиспорачанатаразладенахранаепомеѓу -1°Си5°С,атемпературатаназамрзнататахрананееповисокаод-18°С. (Честотатанапроверкитребадасе зголеминаповисоканадворешнатепература);

Задасеосигурадекатемпературатанавоздухотсеодржуванаилипод 4°С кај разладената хранаипод -18°С кај замрзнатахрана,требадасепроверуватемпературатанатермометаротнавозилото-фрижидер;

Пратките сировини кои не ги исполнуваат горенаведенитебарања треба да бидат одбиени и не треба да се стават воскладот;

Сувитестокиморадасечуваатвочиста,сувапросторија;Доколку чувањето на собна температура може да претставува

ризик за безбедоста на храната, истата мора да се чува вофрижидери;

Замрзнататахранаморадасечувавозамрзнувач,освенкогасеодмрзнувазакористење;

Процедуритезаконтроланазалихитеморадабидатсоодветниза да спречат неприфатливо ниво на оштетување во текот начувањето;

Хранатакојаеизваденаодоригиналнотопакувањеморадасечувавосоодветниконтејнерииморадабидејаснообележана.

Разладенатахранатребадасечуванатемпературапомеѓу-1°Си5°С;

Замрзнататахранатребадасечуванатемпературапод-18°С;Сировинитеиобработенатахранатребадасечуваатодделноза

дасеспречивкрстенаконтаминација;

Page 24: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

22 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Отворените пакувања треба да се затворат повторно за да сеспречиконтаминација;

Вратените производи, полупреработените и финалнитепроизводинетребадасечуваатсосировините.Сировинитесоизминатрокнатраењетребадасеотстранатодскладотзаданесеупотребатслучајно;

8.2. Заштита на храна и контрола на штетници

Совети за придржување и практикување

Сохранатаморадасеракуванахигиенскиначин.Оваподразбирадобриличнихигиенскинавикиикористењеначистаопремаитранспорт;

Со сировините и преработената храна мора да се ракува воодделнипросториизаданедојдедовкрстенаконтаминацијасофизичкиконтакт;

Пакувањетоморадаесоодветнозахранатаинесмеедадозволирасипувањенапроизводот;

Доколкусекористатспецијалнисистемизапакување,процесотна пакување мора да се контролира и/или набљудува зада се осигура дека крајното пакување е во согласност соспецификацијата.Какоспецијалнисистемисесметаатсистемитеза вакум пакувања, пакувања во контролирана атмосфера ипакувањавомодифициранаатмосфера;

Мора да постои ефективна и постојана програма за контроланаштетници.Оваапрограмаподразбираредовнапроверканапросториите во фирмата и нејзината околина, и превземањемеркизауништувањенаштетницитедоколкусепојават;

Уништувањетонаштетницитене смее да ја загади храната соинсектицидиипестициди;

Сопреработенатахранатребадасеракуваминимално;Онаму каде постои ризик од контаминација со метал или

физичкаконтаминација,требадасеинсталираатмагнети,ситаили заштитни мрежи за да се отстранат контаминирачкитематерии.Овааопрематребаредовнодасепроверува;

Онамукадепостоиризикодконтаминација сометал требадасекористатдетекторизаметалкоиразликувааттешкиодлесниметали;

Нетребадасекористатспрејовипротивинсективопросториитекаде се чува, подготвува, преработува или пакува храна, соисклучокнапериодичнаупотребанаинсектицидикогапогонитенеработат.

8.3. Температура на храната

Совети за придржување и практикување

Соцелдасеспречимикробиолошкорасипување,ситесировини,полупреработенитеифиналнитепроизводиморадасечуваатнасоодветнатемпература;

Page 25: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

23Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Разладенатахранатребадасечуванатемпературапомеѓу-1°Си5°С;

Замрзнататахранатребадасечуванатемпературапод-18°С;Испоракитенаразладенаизамрзнатахранатребадасеоднесат

восоодветенскладвонајкратковремекоееопределено;Преработката и пакувањетона расипливата храна треба да се

одвивавоусловинаконтролиранатемпература.Сепрепорачувасобнатемператураод10°С;

Ладните простории и просториите каде се преработува ипакува храна во услови на контролирана температура требада имаат инсталирана опрема за мерење и запишување натемпературата.

8.4. Разладување на храна

Совети за придржување и практикување:

Поприготвувањетоили термичкатапреработка храната требадасеразладиштоеможнопобрзо,доколкухранатаовозможуваразмножувањенамикроорганизми;

Приготвената или термички преработената храна треба да сеставивофрижидерворокод90мин.поприготвувањето.Истататребадасеразладидопод10°Свонаредните60минути;

Храната треба да се разладува на начин кој овозможуваподеднаквоицелосноразладување.

8.5. Контрола на ризични супстанции и сустанции кои не се за консумација

Совети за придржување и практикување:

Средствата за чистење и другите хемикалии мора да се јасноозначениидасечуваатвоодделнапросторијакаденемахрана;

Производите кои не се во согласност со спецификацијата ипроизводите со изминат рок на траење треба да се обележат.Треба да постои систем за да се избегне случајна употреба наовиепроизводи.Ованезначидекапроизводитенесмеатдасеупотребуваатонамукаденепретставуваатризикпобезбедностанахраната;

Нуспроизводитекоинесезаконсумацијаилидругитематериикоинесезаконсумацијаморадасечуваатодделноодхранатадоколкупостоиризикодвкрстенаконтаминацијаилислучајнаупотреба;

Растворите за чистење и опасните хемикалии не смеат да се

чуваатвоконтејнеритезахранаиливоиствидконтејнерикакоониевокоисечувахрана;

Стаклените контејнери за проба не смеат да се внесуваат вопросториитекадесепреработувахраната.

Page 26: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

24 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

9. ОБУКА

Потенцијални ризици

Несоодветнатаобукаилинедостиготоднадзорнавработенитекоиракуваатсо храна може да биде причина за случајна контаминација на храната,неточноформулирањеилинесоодветнапреработка.

9.1. Обука

Совети за придржување и практикување:

ЦелиотперсоналкојевклученвопреработкатанахранаиливоракувањетосохранатребадабидезапознаенсобарањатазаличнахигиенаодПоглавје7одовојДокумент.Истотакаперсоналотморадабиде запознаен со ситеделовиодоваУпатствокои серелевантнизанеговитеактивности;

Персоналот кој е одговорен за контрола на процесот или заработатанаделилинацелиотпроцесморадабидезапознаенсо сите релевантни критични ограничувања, процедури замониторинг (следење) и корективни постапки за делот одпроцесотзакојеодговорен;

Фирматазахранатребадаимасоодветниструктуризанадзорнавработенитекоиработатсохрана;

Ситевработеникоиработатсохранатребадапоминатобуказаосновнахигиенанахрана.

Овааобукатребадавклучува:

• Причинизапрактикувањеправилнахигиена;• Причини и заштита од труење со храна и расипување на

храна;• Личнахигиена;• Чистење;• Штетницииконтроланаштетници.

Сите вработени кои работат со храна и вршат надзор требада поминат признаена сертифицирана обука за стекнувањенаосновни знаења захигиенанахранаи заштитанаживотнасрединакојатребадасеизведувасогласноистоименатапрограманавладатанаРМ(Сл.Весникбр.118/2005);

Ситевработеникоиработатсохранатребадапосетувааткурсевизаусовршувањеонолкучестоколкуќеопределифирмата;

Персоналоттребадасеоценувапопоминататаобука.

Page 27: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

2�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

ДОКУМЕНТИ И ЗАПИСИ

1.Документикоитребадагиразвиефирматазарадиправилнаимплементацијанаопштитебарањазахигиена:

1. Планзачистењена:

Подови,одводниканалинапод,ѕидови,прозорци,таваниификсиранаопремавклучувајќигоосветлението,единицитезавентилација;

Целатаопремазапреработка,површинитезаподготовканахранаиповршинитеиприборот за јадење со кои хранатадоаѓаводопир;

Контејнеризатранспортитранспортнивозила.

1.1.ОвојПланзачистењетребадапрецизира:

распоред-фреквенцијаначистење(ВидиПрилогбр.1);упатствозачистењеидезинфекција(ВидиПрилогбр.2);одговорнолице;растворизачистењеинивнатајачина;температураивремепотребнозачистењесорастворитеипроцедуракојасекористизаверификација.

2. Процедуразатоварењенапроизводотзадасеспречиконтаминацијаилинесоодветнатемпературавотекотнатранспортот;

3. Користенатапроцедуразатретирањенаводатасоцелдасенаправибезбедназачовечкаконсумација;

4. Позитивна листа на дозволени адитиви за во бојлерите доколкупареатадоаѓавоконтактсохрана,проточнаводаиповршинитекоидоаѓаатвоконтактсохрана;

5. Процедуранаприемнастоки;

6. Документ/ивоврскасоконтроланаштетници;

7. Планзаодржувањенаопрема(ВидиПрилогбр.3);

8. Процедури за проверка на ефективноста на опремата која сеупотребувазадетекцијаилиотстранувањенатуѓитела;

9. Листазапроверканахигиенаилидругасоодветнадокументацијасокојасеобезбедувапридржувањедоопштитеправилазахигиенакоинесеопфатенисоостанататадокументација.

Page 28: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

2� Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

2. Записикоитребадагиобезбедифирматакакодоказзареализиранитеактивностисогласноопштитебарањазахигиена:

Требадасеодржуваатзаписикоисеоднесуваатнаследното:

Чистењеидезинфекцијаиконтроланасанитацијата;(ВидиПрилогбр.4)

Верификација(проверка)напрограмитезачистење; Проверканавозилатазаиспорака;(ВидиПрилогбр.5); Проверканапроточнатаводаонамукадеиматаквапостапка; Проверканасировинитевклучувајќигоипакувањето; Условизаскладирањенапрехрамбенитепроизводи;(ВидиПрилог

бр.6); Контроланаштетници; Проверканаопрематакојасекористизадетекцијаилиотстранување

натуѓитела; Превземеникорективнипостапкииштосеслучувасохранатакоја

негизадоволувабарањатаодспецификацијата; Одржувањенаопрема(ВидиПрилогбр.7); Записизаодржанаобуказахигиена.

Page 29: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

ПРИЛОЗИ

Page 30: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija
Page 31: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

2�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 1

ОБРАЗЕЦ ЗА РАСПОРЕД ЗА ЧИСТЕЊЕ

Просторија/ Област

Опрема /Објект/Инвентар

Дневна санитација

Неделна санитација

Месечна санитација

Просторијазапреработканахраната

Магацин

Тоалет

Административнипростории

Дворноместо

Транспортнивозила

Изготвено од:

Одобрено од:

Ревизија бр.

Датум: Страни: 1 од 1 Име на документ: Распоред за чистење

Page 32: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

30 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 2

Упатство за чистење и дезинфекција (ПРИМЕР)

ЛИЧНА ЗАШТИТНА ОПРЕМА

РАКАВИЦИ Бел мантил, мрежа и капа Престилка

ХЕМИКАЛИЈА (виднадетергент)

(виднадезинфициенс)

ФРЕКФЕНЦИЈА Дневно/Поупотреба/Меѓудвесмени/

ОДГОВОРНОСТ Работник:

Просторија,опрема,транспортновозилокоесеодржува

Погонзатермичкапреработка

Сликовитописнафазатаодчистење Постапказачистењеидезинфекција

1. Механичко отстранување на видливите отпадоци одповршините;

2. Доколку е неопходно исклучување на машините иапаратитеодструја;

3. Нанесување на раствор од детергент на површините/опремата за да се отстрани мрснотијата и другатанечистотија;

4. Измивање со вода за да се отстрани остатокот оддетергентот, затоа што истиот може да влијае врзнамалувањенадејствотонадезинфициенсот;

5. Сувочистењеилидругисоодветниметодизаотстранувањеисобирањенанечистотијата;

6. Нанесување на растворот за дезинфекција доколку енеопходно. Измивање на дезинфициенсот со вода одводоводзадасеизбегнеконтаминацијатанахранатасохемикалијата.

Изготвено од:

Одобрено од:

Ревизија бр.

Датум: Страни: 1 од 1 Име на документ: Упатство за чистење

и дезинфекција

Page 33: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

31Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 3

ПЛАН ЗА ОДРЖУВАЊЕ НА ОПРЕМА (ПРИМЕР)Ви

д на

опре

ма

Нед

елни

конт

роли

Мес

ечни

конт

роли

Ква

ртал

ни

конт

роли

Пол

угод

ишни

ко

нтро

лиО

стан

ати

конт

роли

Годи

шни

конт

роли

Ком

ораза

терм

ичка

обработка

Проверканазатегнатостана

каиш

от(автом

атски)

Контроланапламеникот

Визуелнапроверкана

филтеротзавоздухичистењ

епопотреба

Редовенсервис

(Овластенафир

ма)

Ком

пресорза

воздух

Сервиснасекој

1500работни

часа(О

властена

фим

а)

Бојлер

Редовенсервис

(Овластенафир

ма)

Кутер

Визуелнапроверкана

ножевите,попотребазамени

ги.П

роверканамаслои

дополнидобаранотони

во

Подмачкување

Омотувач

Предсекоепуштањепр

оверка

надатум

(контроланалин

ија

напроизводство)

Подмачкување

Металдетектор

Дневнапр

оверкасо

контролнипр

имероци

(контроланалин

ијана

производство)

Подмачкување

Проверка

накаишот

Годишенсервис

Меш

алка

Проверканамаслоидополни

добаранотони

во

Проверка

накаишоти

подесувањепо

потреба

Годишенсервис

(подгаранци

ја)

Овластенафир

ма

Пум

паПровери

гиспојкитенасекое

чистењ

еизаменипопотреба

Возила

насекои10000

кмОвластен

сервис

Кутијазапрва

помош

Визуелнапроверка,дополни

попотреба

Противпож

арна

опрема

Годишнаконтрола

(овластенафир

ма)

Изг

отве

но о

д:О

добр

ено

од:

Реви

зија

бр.

Дат

ум:

Стр

ани:

1 о

д 1

Им

е на

док

умен

т:

П

лан

за о

држ

увањ

е на

опр

ема

Page 34: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

32 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 4

ОБРАЗЕЦ ЗА ЧИСТЕЊЕ И ДЕЗИНФЕКЦИЈА

Датум ВремеСредство за чистење и

дезинфекција

Смена (I-II) Просторија Одговорно

лице Контролор

Изготвено од:

Одобрено од:

Ревизија бр.

Датум: Страни: 1 од 1 Име на документ: ОБзачистењеидезинфекција

Page 35: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

33Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 5

КОНТРОЛЕН ЛИСТ ЗА ИСПОРАКА НА ПРОИЗВОДИ

ДАТУМ: ВРЕМЕ: ТРАНСПОРТНОСРЕДСТВО: КЛИЕНТ:

Производ Количина Број на серија:

1. Транспортнотосредствоеводобрахигиенскасостојбаинемазнацинаприсуствонаштеточини

2. Проверијанарачкатаидалиистатаеворед 3. Ситепалетисенеоштетени,т.е.немапарчињаоддевоилипластика

инемаиспакнатиметалниделови4. Ситепроизводиседоброзатворениинемаатвидливиоштетувања5.Немаприсутвонатуѓителакакостаклоилипрашинанапакувањата

одпроизводите 6. Немазнацинаизметодштеточиниинанивноприсуство7. Смрзнатитепроизводисенатемпаратураод-18°С8. Разладенипроизводисенатемпература<5°С

Доколкутранспортнотосредствоилипроизводотнегизадоволувагоренаведенитекритериуми,информирајговеднашменаџментот,негоиспорачувајпроизводот

Изготвено од:

Одобрено од:

Ревизија бр.

Датум: Страни: 1 од 1 Име на документ: ОБ за Контролен лист за испорака

Page 36: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

34 Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 6

РЕГИСТРИРАЊЕ НА ТЕМПЕРАТУРАТА (ОБРАЗЕЦ)

Производ Бр. на серија

Комора бр.

Датум и времена мерење на

температурата

Температура во комората

за ладење

Внатрешна температура на производ

Одг

овор

но

лице

Кон

трол

ор

Изготвено од:

Одобрено од:

Ревизија бр.

Датум: Страни: 1 од 1 Име на документ: ОБ за регистрирање

на температурата

Page 37: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

3�Упатствозапрактикувањенаправилнатахигиенавопрехранбенатаиндустрија

Прилог бр. 7

ОБРАЗЕЦ ЗА ОДРЖУВАЊЕ НА ОПРЕМА

Опрема:_______________________

Датум Извршенаактивност Од Коментар Потпис

Изготвено од:

Одобрено од:

Ревизија бр.

Датум: Страни: 1 од 1 Име на документ: ОБ за одржување на

опрема

Page 38: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija
Page 39: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija
Page 40: Kniga 2 Upatstvo Za Praktikuvanje Pravilna Higiena Vo Prehrambenata Industrija

Top Related