![Page 1: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/1.jpg)
KOORDYNACJA
SYSTEMÓW
ZABEZPIECZENIA
SPOŁECZNEGO W UE
![Page 2: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/2.jpg)
Podstawowe zasady koordynacji i przepisy prawne
Z dniem uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej
obok wewnętrznych przepisów prawnych dotyczących obowiązku ubezpieczenia społecznego :
- ustawy z dnia 13 października 1998r. o sus (Dz. U. Nr 137 poz. 887 z późn. zm.)
- ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu rolników (Dz. U Nr 7 poz. 25 z 1998r. z późn. zm.) obowiązują Polskę przepisy dotyczące ustawodawstwa właściwego zawarte w następujących regulacjach prawnych:
- Rozporządzenie EWG 1408/71 z 14 czerwca 1971r. dotyczące
stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz członków ich rodzin przemieszczających się w granicach wspólnoty.
- Rozporządzenie wykonawcze do rozporządzenia 1408: EWG 574/72 z dnia 21 marca 1972r. ustalające sposób stosowania rozporządzenia EWG 1408/71.
![Page 3: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/3.jpg)
Każde państwo członkowskie ma swój odrębny system zabezpieczenia społecznego, a powyższe przepisy regulują zasady ich stosowania w przypadku przemieszczania się między państwami.
Przepisy unijne mają priorytet wobec ustawodawstwa krajowego, a zasada dotyczy wyboru ustawodawstwa właściwego i ma zapobiegać konfliktowi między ustawodawstwami państw członkowskich.
![Page 4: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/4.jpg)
Regulacjami tymi objęte są następujące państwa członkowskie UE:
Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Włochy, Wielka Brytania i przystępujące od 01.05.2004r.: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry
oraz kraje EOG: Islandia, Lichtenstein, Norwegia.
![Page 5: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/5.jpg)
Szwajcaria podpisała umowę bilateralną 21.06.1991r. ze Wspólnotą Europejską jak i jej Państwami Członkowskimi dotyczącą swobody przepływu osób.Umowa ta do 31.03.2006 r. nie dotyczyła państw, które przystąpiły do Unii Europejskiej od 01.05.2004r.
Od 01.04.2006 r. umowa ta została rozszerzona na 10 nowych państw, w tym Polskę.
![Page 6: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/6.jpg)
Koordynacja oparta jest na czterech generalnych zasadach:
1. Zasada równego traktowania, czyli zasada niedyskryminacji –
zabezpiecza przed jakąkolwiek dyskryminacją. Każdy obywatel państwa Unii Europejskiej będzie traktowany
tak, jak obywatel państwa, w którym w danym czasie przebywa(art. 3 rozporządzenia 1408/71)
![Page 7: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/7.jpg)
2. Zasada uchylania tzw. klauzuli zamieszkania przy wypłacie świadczeń –
stanowi, że przyznane świadczenia będą przekazywane osobie uprawnionej niezależnie od
jej miejsca zamieszkania w którymś z państw objętych koordynacją
(art. 10 rozporządzenia 1408/71)
![Page 8: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/8.jpg)
3. Zasada jedności
stosowanego ustawodawstwa
– zabezpiecza przed sytuacją, gdy osoba wykonująca zatrudnienie w jednym lub kilku państwach członkowskich nie jest objęta ubezpieczeniem lub jest objęta w
kilku państwach jednocześnie.
(art. 13 rozporządzenia 1408/71)
![Page 9: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/9.jpg)
4. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia –
umożliwia uwzględnienie okresów ubezpieczenia spełnionych w innych
państwach członkowskich przy ustalaniu prawa do świadczeń z zabezpieczenia społecznego.
(art. 18 rozporządzenia 1408/71)
![Page 10: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/10.jpg)
Kogo obejmuje rozporządzenie
Tytuł I rozporządzenia 1408 – są to postanowienia ogólne, mówiące do kogo stosuje się to rozporządzenie, definiuje nam osoby objęte zabezpieczeniem społecznym i definiuje nam pojęcie:
- pracownika najemnego
- osoby prowadzącej działalność na własny rachunek
- pracownika przygranicznego
- pracownika sezonowego
![Page 11: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/11.jpg)
Pracownik najemny
Określenie „pracownik”, do którego ma zastosowanie rozporządzenie 1408/71 odwołuje się do
definicji zawartych w krajowych ustawodawstwach ubezpieczeniowych. Oceny, czy dana osoba jest pracownikiem należy dokonać wg kryteriów, które
charakteryzują prawa i obowiązki tej osoby, okoliczności, że praca jest wykonywana w określonym czasie na rzecz innej osoby pod jej kierownictwem, a z tytułu świadczenia
tej pracy zainteresowany otrzymuje wynagrodzenie, zarabia na życie przez podejmowanie zatrudnienia. Są to różne cywilnoprawne konstrukcje świadczenia usług pod
warunkiem, że stanowią one tytuł do ubezpieczenia.
![Page 12: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/12.jpg)
Będą to:
1. Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę.
2. Osoby wykonujące pracę nakładczą
3. Członkowie rsp i skr
4. Osoby wykonujące umowę zlecenia, agencyjną lub umowę o świadczenie usług, do których stosuje się zgodnie z Kodeksem Cywilnym przepisy dotyczące zlecenia.
5. Posłowie i senatorowie
6. Duchowni
7. Osoby wykonujące zastępczą służbę wojskową.
8. Funkcjonariusze służby celnej
9. Żołnierze niezawodowi pełniący służbę czynną z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza
![Page 13: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/13.jpg)
Do pracowników najemnych zaliczają się również:
1. Sędziowie i prokuratorzy
2. Funkcjonariusze ABW, Agencji Wywiadu, BOR-u, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej.
3. Żołnierze zawodowi.
![Page 14: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/14.jpg)
Osoba prowadząca działalność
na własny rachunek
W świetle prawa polskiego, to osoba która:
- prowadzi pozarolniczą działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych
- jest twórcą i artystą
- prowadzi działalność w zakresie wolnego zawodu
- jest wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., wspólnikiem spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej
Rolnik jest traktowany jako osoba prowadząca działalność. Tak określiło nasze ustawodawstwo.
![Page 15: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/15.jpg)
Pracownik sezonowy
oznacza pracownika najemnego, udającego się na terytorium Państwa Członkowskiego innego
niż to, w którym zamieszkuje w celu wykonywania tam pracy o charakterze
sezonowym, której okres wykonywania nie może przekroczyć w żadnym przypadku ośmiu miesięcy. Przez pracę sezonową rozumie się
pracę zależną od następstw pór roku i powtarzającą się każdego roku.
![Page 16: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/16.jpg)
określenie „zamieszkanie”
– oznacza zwykłe miejsce zamieszkania;
przy podejmowaniu decyzji dotyczącej określenia zwykłego miejsca zamieszkania danej osoby należy wziąć pod uwagę zwłaszcza sytuację rodzinną tej
osoby, to gdzie przebywa rodzina, powody przeprowadzki, powiązania rodzinne i gospodarcze a
także czy ma stałe zatrudnienie.
![Page 17: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/17.jpg)
określenie „pobyt”
– oznacza pobyt czasowy
określenie „ustawodawstwo”
– oznacza w odniesieniu do każdego Państwa Członkowskiego ustawy, rozporządzenia i inne
przepisy oraz wszelkie obowiązujące środki odwoławcze.
![Page 18: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/18.jpg)
Stosowanie ustawodawstwa
wg miejsca pracy
Art. 13, ust. 2 rozporządzenia 1408
mówi o zasadach stosowania jednego ustawodawstwa
Jeżeli pracownik jest zatrudniony na terytorium jednego Państwa Członkowskiego, podlega ustawodawstwu tego państwa
nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego, lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca,
który go zatrudnia ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego Państwa
Członkowskiego.
![Page 19: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/19.jpg)
Przykład 1
Obywatel polski mieszka w Polsce i pracuje w Danii dla duńskiej firmy. Będzie objęty duńskim systemem
ubezpieczenia społecznego i składki będą opłacane w Danii.
Przykład 2
Obywatel Francji jest zatrudniony w Polsce. Wykonuje pracę wyłącznie w Polsce. Obowiązują go polskie przepisy. Miejsce zamieszkania oraz obywatelstwo nie mają w tym
przypadku znaczenia.
![Page 20: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/20.jpg)
Przykład 3
Polska firma ma zarejestrowaną siedzibę w Polsce i tu prowadzi
działalność. Jej pracownik wykonuje jednak pracę we Francji. Osoba
podlega ubezpieczeniu we Francji (wg zatrudnienia a nie siedziby
pracodawcy)
![Page 21: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/21.jpg)
Wykonywanie pracy najemnej w kilku państwach jednocześnie.
Pracownicy, którzy jednocześnie wykonują prace w kilku państwach mogą podlegać w
zależności od sytuacji albo przepisom państwa, w którym mają miejsce zamieszkania albo
przepisom państwa, w którym ma siedzibę przedsiębiorstwo
ich zatrudniające.
![Page 22: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/22.jpg)
Mogą to być trzy następujące przypadki:
1. pracownicy delegowani
2. pracownicy zatrudnieni w kilku różnych państwach
Unii, zamieszkujący w jednym z nich.
3. pracownicy zatrudnieni w kilku państwach Unii, u tego samego pracodawcy ale nie zamieszkują w żadnym z nich.
![Page 23: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/23.jpg)
Od podstawowej zasady „ustawodawstwo wg miejsca pracy”
określonej w art. 13 ust.2a rozporządzenia 1408/71 istnieją
wyjątki.
Wyjątki te zostały opisane w art. 14, 14a, 14b rozporządzenia 1408/71.
![Page 24: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/24.jpg)
Oddelegowanie pracowników
Pojęcie „oddelegowanie” jest stosowane wówczas, gdy osoba zatrudniona przez firmę w danym państwie
członkowskim zostaje wysłana w imieniu firmy do pracy w innym państwie członkowskim.
Osoba będąca obywatelem państwa członkowskiego i pracująca w innym państwie członkowskim dla
przedsiębiorstwa, z którym jest związana i przez które została wysłana do pracy w innym państwie członkowskim, nadal będzie podlegała ustawodawstwu państwa, z którego
została oddelegowana.
![Page 25: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/25.jpg)
Zgodnie z art. 14 ust. 1a rozporządzenia 1408/71, pracownik zatrudniony na terytorium państwa
członkowskiego przez przedsiębiorstwo, w którym jest zwykle zatrudniony i przez które został
oddelegowany, podlega nadal ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod
warunkiem że przewidywany okres wykonywania tej pracy nie przekracza 12 miesięcy i że nie został on delegowany w miejsce innej osoby,
której okres delegowania upłynął.
![Page 26: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/26.jpg)
Delegowanie musi nastąpić poprzez określenie dokładnego okresu lub stanu (np.
zakończenie odcinka budowy)
Nie można mówić o delegowaniu wtedy, kiedy z góry czas przejściowego zatrudnienia jest planowany na okres dłuższy niż 12 miesięcy. w
takim przypadku pracownik wykonujący pracę na terytorium drugiego państwa będzie podlegał
ustawodawstwu w państwie wykonywania pracy na podstawie 13.2a, chyba że zastosowany
będzie tryb wyjątkowy z art. 17 rozporządzenia 1408/71.
![Page 27: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/27.jpg)
Przed poświadczeniem formularza E101 jednostka terenowa ZUS ustala, czy spełnione
zostały warunki delegowania.
Warunki te są opisane szczegółowo w Decyzji Nr 181 Komisji Administracyjnej z 13
grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE 329 z 14 grudnia 2001 r P 0073 – 007), która jest oparta na praktyce
sądowej.
![Page 28: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/28.jpg)
Decyzja 181 z 13 grudnia 2000 r. wskazuje nam kryteria, jakie muszą być spełnione po stronie pracownika i pracodawcy, a mianowicie czy istnieje bezpośrednia więź
między tymi stronami, tj.:
- czy istnieje umowa o pracę, która określa warunki zatrudnienia i zwolnienia,
- czy pracownik w czasie wykonywania pracy za granicą będzie podporządkowany poleceniom pracodawcy co do czasu, miejsca i rodzaju wykonywania pracy,
- czy czas wykonywania przejściowego zatrudnienia nie jest dłuższy niż 12 miesięcy,
- czy pracownik nie jest oddelegowany w miejsce pracownika, któremu okres delegowania się skończył.
![Page 29: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/29.jpg)
Warunki wysłania powinny być spełnione również
po stronie wysyłającego przedsiębiorcy, a mianowicie:
- wysyłające przedsiębiorstwo musi prowadzić na terenie państwa delegującego swoja zwykłą działalność,
- delegujący przedsiębiorca musi prowadzić w zwykłym trybie działalność na terenie Polski od co najmniej 4 miesięcy. Jeżeli okres jest krótszy niż 4 miesiące, w każdym przypadku dokonuje się indywidualnej oceny, biorąc pod uwagę pozostałe kryteria,
- liczba pracowników zatrudnionych w państwie wysyłającym i w państwie zatrudnienia,
- obroty procentowe osiągane przez przedsiębiorstwo w państwie wysyłającym i w państwie zatrudnienia.
![Page 30: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/30.jpg)
Najważniejszym z aspektów delegowania jest to, aby wysyłające
przedsiębiorstwo prowadziło tzw. godną odnotowania działalność na terenie
państwa wysyłającego. W ocenie tego kryterium, w pierwszej kolejności badane
są osiągane obroty po obu stronach.
![Page 31: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/31.jpg)
Praca najemna wykonywana na terytorium dwóch lub więcej Państw
Członkowskich.
Wykonywanie pracy najemnej w kilku państwach jednocześnie art. 14.2b
W przypadku, gdy pracownik zatrudniony jest w kilku Państwach Członkowskich u różnych
pracodawców lub wykonuje pracę u tego samego pracodawcy w kilku jego zakładach położonych na
terenie kilku państw w tym również w państwie zamieszkania, podlega ustawodawstwu wg państwa
zamieszkania.
![Page 32: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/32.jpg)
Przykład 1
Osoba mieszka w Polsce i tu jest zatrudniona. Jednocześnie pracuje w Estonii.
W takim przypadku podlega ustawodawstwu zamieszkania tj. w Polsce. Polskie ustawodawstwo mówi, że podlega się z
każdej umowy. Pracodawca estoński ma obowiązek przekazywać składki do polskiego systemu.
Przykład 2
Obywatel polski zamieszkuje w Polsce. W Polsce nie wykonuje żadnego zatrudnienia. Jest natomiast zatrudniony
w Niemczech i Belgii. Według Rozporządzenia podlega ustawodawstwu wg miejsca zamieszkania a więc w Polsce, niemiecki i belgijski pracodawca opłaca składki do polskiego
systemu.
![Page 33: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/33.jpg)
Przykład 3
Obywatel szwedzki zamieszkały i zatrudniony jako pracownik w Szwecji. Jednocześnie zatrudniony jest na
podstawie umowy o pracę w Polsce. Podlega ustawodawstwu szwedzkiemu
(wg zamieszkania).
Jeżeli szwedzkie ustawodawstwo przewiduje objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem z dwóch umów, to polski pracodawca będzie przekazywać składki do szwedzkiego
systemu.
![Page 34: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/34.jpg)
W przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony w kilku Państwach Członkowskich a jego miejsce
zamieszkania nie znajduje się ani w państwie, w którym wykonuje pracę ani w
państwie, w którym mieści się siedziba pracodawcy, podlega ustawodawstwu
państwa, gdzie mieści się siedziba pracodawcy.
![Page 35: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/35.jpg)
Przykład 1
Obywatel polski mieszka w Warszawie a zatrudniony jest w przedsiębiorstwie mającym siedzibę w Hamburgu i
prowadzącym sieć handlową w całej Europie. Miejscem pracy jest filia w Luksemburgu oraz sklepy w Paryżu.
Osoba ta będzie podlegać ustawodawstwu wg siedziby pracodawcy tj. niemieckiemu.
Przykład 2
Obywatel polski mieszka w Polsce i jest zatrudniony przez firmę niemiecką
z siedzibą w Niemczech. Pracuje dla tej firmy zarówno w Niemczech jak i w Szwecji. Podlega ustawodawstwu
niemieckiemu wg siedziby firmy.
![Page 36: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/36.jpg)
Świadczenia długoterminowe
Pierwszym i najczęściej zadawanym pytaniem, przez osoby, które mają zamiar podjąć zatrudnienie w innym państwie członkowskim jest pytanie o to czy okres pracy poza granicami Polski będzie zaliczony do polskiej emerytury oraz czy nie stracę z tego tytułu, że mam przerwę w ubezpieczeniu społecznym w Polsce?
Okres pracy w innym państwie członkowskim będzie się liczył przy ustalaniu prawa do polskiego świadczenia natomiast przerwa w ubezpieczeniu w Polsce nie będzie miała negatywnego wpływu na uzyskanie tego prawa. Wynika to z obowiązującej w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zasady sumowania okresów.
![Page 37: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/37.jpg)
Przykład:
Obywatel polski przepracował w Polsce 15 lat, następnie podjął pracę w Grecji. Po przepracowanych tam 4 latach
kolejne 10 lat pracował we Włoszech.. Po ukończeniu 65 lat życia mężczyzna składa w ZUS wniosek o przyznanie prawa
do polskiej emerytury. Wg polskiego ustawodawstwa mężczyzna, aby otrzymać świadczenie musi udokumentować
25 letni staż pracy. Mężczyzna powyższego warunku nie spełnia, gdyż w Polsce przepracował jedynie 15 lat. Zgodnie z
polskim ustawodawstwem przed wejściem do UE nie uzyskałby świadczenia. Natomiast w chwili obecnej na mocy
Rozporządzenia 1408/71 istnieje możliwość sumowania okresów ubezpieczenia przebytych w pozostałych państwach. W efekcie tego mężczyzna może wykazać, iż posiada 29 letni
staż pracy a tym samym przyznać prawo do polskiej emerytury.
![Page 38: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/38.jpg)
W zakresie świadczeń emerytalno-rentowych przepisami Wspólnotowymi są objęte:
- emerytury,
- renty z tytułu niezdolności do pracy,
- renty rodzinne,
- świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych,
- zasiłki pogrzebowe.
![Page 39: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/39.jpg)
O przyznanie świadczeń emerytalno-rentowych z zastosowaniem przepisów wspólnotowych ubiegać się mogą:
- osoby zamieszkałe w Polsce lub w innych krajach członkowskich UE/EOG, posiadające okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce i w innych państwach członkowskich,
- osoby zamieszkałe w innym niż Polska kraju członkowskim, posiadające wyłącznie okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce,
- osoby zamieszkałe w Polsce, posiadające wyłącznie okresy ubezpieczenia przebyte w krajach członkowskich innych niż Polska.
![Page 40: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/40.jpg)
Zgłoszenie wniosku o świadczenia
Wszelkie starania o uzyskanie prawa do emerytury lub renty należy rozpocząć od skierowania do właściwej instytucji
ubezpieczeniowej wniosku o przyznanie prawa do świadczenia. W rozumieniu przepisów wspólnotowych instytucja właściwa to
instytucja, której zainteresowany podlega w chwili składania wniosku o emeryturę lub rentę. Wykaz instytucji właściwych
państw członkowskich zawiera załącznik nr 2 do
Rozporządzenia 574/72.
![Page 41: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/41.jpg)
W Polsce instytucjami właściwymi w zakresie rozpatrywania takich wniosków są:
1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w odniesieniu do osób, które były pracownikami lub osobami prowadzącymi działalność na własny rachunek.
2. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – w odniesieniu do rolników.
3. Wojskowe Biuro Emerytalne ((żołnierze zawodowi).
4. Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA w Warszawie (funkcjonariusze).
5. Biuro Emerytalne Służby Więziennej w Warszawie.
6. Ministerstwo Sprawiedliwości (sędziowie i prokuratorzy).
![Page 42: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/42.jpg)
Skierowany do instytucji ubezpieczeniowej wniosek o przyznanie świadczenia wymusza na wszystkich instytucjach
ubezpieczeniowych państw członkowskich, których ustawodawstwu w trakcie swej aktywności zawodowej
ubezpieczony podlegał podjęcie postępowania w sprawie tj. ustalenie prawa do świadczenia lub jego brak. W myśl
przepisów wspólnotowych wniosek o przyznanie emerytury lub renty złożony w instytucji jednego z państw
członkowskich uważa się za złożony w instytucjach wszystkich państw członkowskich, w których ubezpieczony
posiadał okresy ubezpieczenia (data złożenia jest wiążąca).
![Page 43: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/43.jpg)
Każda instytucja ubezpieczeniowa, do której nieprawidłowo skierowano wniosek o świadczenie
jest zobowiązana niezwłocznie przekazać go instytucji właściwej. Wnioski, pisma, zaświadczenia w sprawie przyznania prawa do świadczenia można
składać w swym języku ojczystym i nie mogą być one odrzucone tylko z tego powodu, że nie zostały
sporządzone w języku urzędowym danego państwa.
![Page 44: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/44.jpg)
Zapamiętaj!
Z wnioskiem o emeryturę warto wystąpić z pewnym wyprzedzeniem. W przypadku bowiem, gdy występuje konieczność kontaktowania się z instytucjami ubezpieczeniowymi innych państw członkowskich musisz liczyć się z tym, że Twój
wniosek będzie rozpatrywany dłużej.
![Page 45: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/45.jpg)
Kompletowanie wniosku
Czy osoba, która podjęła zatrudnienie np. w Wielkiej Brytanii powinna starać się o dokumenty
potwierdzające fakt podlegania brytyjskiemu ubezpieczeniu? Na jakiej podstawie polska
instytucja ubezpieczeniowa zaliczy do polskiego świadczenia okresy ubezpieczeniowe przebyte za
granicą?
![Page 46: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/46.jpg)
Zgodnie z art. 37 Rozporządzenia 574/72 wniosek o świadczenie powinien być
sporządzony na formularzu przewidzianym przez wewnętrzne ustawodawstwo
państwa. Do wniosku wnioskodawca musi dołączyć wymagane dokumenty
dowodowe uzasadniające przyznanie prawa do emerytury lub renty.
![Page 47: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/47.jpg)
Do krajowych formularzy (Rp-1) należy dołączyć także:
- unijny formularz E 207 PL („Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej”),
- wymagane przez polskie ustawodawstwo dokumenty uzasadniające przyznanie prawa do świadczenia,
- dokumenty stwierdzające okresy ubezpieczenia przebyte w innych krajach członkowskich w razie ich braku informacje dotyczące zagranicznej instytucji, w której wnioskodawca był ubezpieczony (np. numer zagranicznego ubezpieczenia, nazwa i adres pracodawcy).
![Page 48: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/48.jpg)
Wysokość świadczenia
W jaki sposób zostanie ustalona wysokość emerytury i kto będzie ją wypłacał w sytuacji gdy dana osoba posiada okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce lecz nie są one wystarczające do przyznania prawa do polskiego świadczenia?
Ustalenie prawa w takim przypadku oznacza konieczność zastosowania postanowień zawartych w Rozporządzeniu 1408/71 tj. zasady sumowania okresów ubezpieczenia.
Następuje wówczas naliczenie świadczenia z zastosowaniem zasady proporcjonalności, zgodnie z którą każde państwo
przyznaje świadczenie proporcjonalnie do okresów ubezpieczenia w nim przebytych (tzw. częściowe emerytury).
![Page 49: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/49.jpg)
Przykład:
Kobieta po ukończeniu 60 lat złożyła do ZUS wniosek o przyznanie emerytury. Udokumentowała: 12 lat ubezpieczenia w Polsce, 8 lat w Szwecji oraz
10 lat w Finlandii. Łącznie jest to 30 lat okresów ubezpieczenia. Oznacza to, iż ZUS będzie
zobowiązany płacić cząstkę emerytury w wysokości 12/30 świadczenia obliczonego na podstawie zasad
wynikających z Polskiego ustawodawstwa. Procedurę sumowania będą musiały zastosować
także instytucje Szwecji (8/30) oraz Finlandii (10/30).
![Page 50: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/50.jpg)
Wypłata dokonywana jest zawsze w walucie obowiązującej w kraju zamieszkania.
W przypadku, gdy świadczenie jest wypłacane z innego kraju , z emerytury lub renty mogą być potrącane opłaty pocztowe
lub koszty bankowe na warunkach przewidzianych w ustawodawstwie
stosowanym przez organ wypłacający.
![Page 51: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/51.jpg)
Zapamiętaj!
Jeżeli masz ustalone prawo do polskiego świadczenia a pracujesz w jednym z państw członkowskich, przychody
uzyskiwane przez Ciebie w tym państwie będą wpływały na wysokość polskiego świadczenia. W zależności od ich wysokości mogą spowodować jego zmniejszenie lub
zawieszenie (i odwrotnie).
Kobiety, które ukończyły 60 lat oraz mężczyźni, którzy ukończyli 65 lat i posiadają prawo do emerytury mogą – w
Polsce- pracować bez ograniczeń. Ich zarobki nie powodują zmniejszenia ani zawieszenia świadczenia.
![Page 52: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/52.jpg)
Do wykorzystania:
www.zus.pl
![Page 53: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W UE](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022033103/568132bd550346895d997eeb/html5/thumbnails/53.jpg)
Dziękuję za uwagę