![Page 1: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/1.jpg)
Küresel ve ulusal düzeyde
korunan alan algısı…
Genel yaklaşımlar…
Yıldıray Lise
www.yildiraylise.com
• IUCN Korunan Alanlar Dünya Komisyonu (WCPA) üyesi • UNESCO MaB İhtisas Komitesi üyesi • Türkiye Etoburları Grubu üyesi • Ortadoğu Ormancılık A.Ş. Genel Müdürü
12 Haziran 2013, Kayseri
Foto: İsmail Menteş
(Küre Dağları Milli Parkı)
![Page 2: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/2.jpg)
Sunum Özeti
- Korunan alan nedir?
- Korunan alanların faydaları
- Dünyada ve Türkiye’de korunan alanlar
- Korunan alan algısı
- Korunan alan uygulamalarında değişim
![Page 3: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/3.jpg)
Sizce bir korunan alanın en önemli faydası nedir?
![Page 4: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/4.jpg)
Eğer tarlalardaki düzeni bozmazsan o zaman ihtiyacından daha çok ürün elde edersin;
eğer attığın ağın gözleri çok küçük olmazsa o zaman yeterinden daha fazla balık ve kaplumbağan olur;
eğer ormana baltayı ancak belirli ve uygun zamanlarda vurursan o zaman yeterinden daha fazla keresten olur.
Mencius (M.Ö. 4. yy.)
![Page 5: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/5.jpg)
Korunan Alan nedir?
![Page 6: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/6.jpg)
Dünyadaki en yaygın kullanımıyla korunan alanlar, Dünya Doğayı Koruma
Birliği (IUCN) tarafından şöyle tanımlanıyor:
1994: Özellikle biyolojik çeşitliliğin, doğal ve bununla
ilişkili kültürel kaynakların devamlılığının sağlanmasına
ve korunmasına hizmet eden, yasal veya diğer etkili
yollarla yönetimi gerçekleştirilen karasal ve/veya denizel
alanlar”.
Korunan Alan nedir?
![Page 7: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/7.jpg)
Dünyadaki en yaygın kullanımıyla korunan alanlar, Dünya Doğayı Koruma
Birliği (IUCN) tarafından şöyle tanımlanıyor:
2008: Doğanın ve ilişkili ekosistem servisleri/hizmetleri
ve kültürel değerlerin uzun vadeli korunması amacıyla
açıkça tanımlanan ve bilinen coğrafi sınırları olan,
kendini bu alana adamış kişilerin olduğu, yasal veya
diğer etkin yöntemlerle yönetilen alandır.
Korunan Alan nedir?
![Page 8: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/8.jpg)
Korunan alanlara neden ihtiyacımız var?
Biyolojik çeşitliliği
korumak
Su, toprak ve hava
gibi yaşam destek
sistemlerini
korumak
Toplumun dinlenme
ve eğlenme
gereksinimini
karşılamak
Doğal kaynakların
sürdürülebilir
yönetimi
Biyolojik çeşitliliğin
korunması ile
ekonomik ve
sosyal kalkınma
arasında
bir denge oluşturmak
![Page 9: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/9.jpg)
Korunan Alanların faydaları
Korunan alanların ekonomik, ekolojik, kültürel ve
sosyal birçok faydası vardır…
![Page 10: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/10.jpg)
Korunan Alanların faydaları
1. Yaşam alanları tehdit altında olan bitki ve
hayvan türlerine güvenli sığınaktırlar.
![Page 11: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/11.jpg)
Korunan Alanların faydaları
2. Birçok ana besin kaynağına (bitkiler, balıklar,
memeli hayvanlar) ve tıbbi bitkilere ev sahipliği
yapan yaşam alanlarını korur ve destekler.
![Page 12: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/12.jpg)
Korunan Alanların faydaları
3. Kültürel, mimari ve geleneksel yaşamların
korunmasına katkı koyarlar.
![Page 13: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/13.jpg)
Korunan Alanların faydaları
4. İçme suyu kaynağı:
Yapılan son çalışmalar dünyanın birçok büyük şehrinin (New
York, Pekin, Los Angeles, İstanbul, vs.) içme suyu kaynaklarının
korunan alanlar içinde yer aldığını göstermektedir.
Peru’da yaklaşık 2,7 milyon kişi 16 korunan alandan gelen suyu
kullanmaktadır. Bunun yıllık değeri 81 milyon Amerikan dolarıdır.
Yeni Zelanda Te Papanul Koruma Parkı’ndaki (22.000 ha)
çayırlıkların sağladığı su yönetimi / dengeleme hizmetlerinin
bedeli 95 milyon Amerikan doları olarak hesaplanmıştır.
![Page 14: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/14.jpg)
Korunan Alanların faydaları
5. Ekonomik destek ve iş olanağı sağlayarak
yoksullukla mücadelede en önemli araçlardan
biridir.
Guatemala’daki Maya Biyosfer Rezervi’nin yıllık geliri 47 milyon
Amerikan Dolarıdır ve 7.000 kişiye iş olanağı sağlamaktadır.
(Türkiye’de alan kılavuzluğu uygulamaları…)
Güney Afrika’nın turizm endüstrisi büyük oranda yaban hayatı
gözlemine dayanıyor. 2000 yılı yaklaşık değeri 3,6 milyar dolardır.
![Page 15: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/15.jpg)
Korunan Alanların faydaları
6. Fırtına, taşkın ve kuraklığa karşı engel ve
tampon bölgeler oluşturarak doğal
felaketlerin etkilerini azaltırlar.
![Page 16: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/16.jpg)
Korunan Alanların faydaları
7. İklim değişikliği ve etkileriyle mücadelenin en
önemli araçlarından biridir.
Korunan alanlar ormansızlaşmanın, su
kaynaklarının umarsızca kullanımının
ve mercanların yok oluşunun önünde
durarak iklim değişikliği ile mücadelede
en önemli araçlardan biridir.
![Page 17: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/17.jpg)
Korunan Alanların faydaları
8. Sürdürülebilir kalkınmanın en başarılı
örneklerinin uygulandığı örnek yerlerdir.
![Page 18: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/18.jpg)
Korunan Alanların faydaları
9. Katılımcı karar verme ve yönetim anlayışıyla
en iyi yönetişim modellerini ve örneklerini
sunarlar.
![Page 19: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/19.jpg)
Korunan Alanların faydaları
10. Dinlenme olanakları sunan yerlerdir.
Korunan alanlar, size doğayla baş başa
olacağız ya da spor yapacağınız birçok
olasılık sunar.
Peru’yu ziyaret eden yabancı turistlerin %70’i en az bir
korunan alanı ziyaret ediyor.
Avustralya’yı ziyaret eden yabancı turistlerin %40’ı en az 1
milli parkı ziyaret ediyor.
![Page 20: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/20.jpg)
Korunan Alanların faydaları
11. Çatışmaların çözümünde önemli araçlardır.
Özellikle geçmişten gelen çatışmalar birçok
korunan alanın yönetimi için unutulmuştur.
Sınırötesi korunan alanlar, barış için parklar,
göç koridorları vb.
![Page 21: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/21.jpg)
Dünyadaki korunan alanların toplam sayısı yaklaşık
200.000 adettir.
Son 40 yılda korunan alanlara verilen önem artmıştır.
1970 yılında 2 milyon km2 olan toplam karasal korunan
alanların yüzölçümü 2010 yılında 18 milyon km2
olmuştur.
Dünyada korunan alanlar
![Page 22: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/22.jpg)
Bu oran, dünya yüzölçümünün yaklaşık %14’üdür.
Bunlardan ise yaklaşık %30’u etkin olarak
yönetilmektedir.
Diğerleri sadece kağıt üzerinde mevcuttur.
Dünyada korunan alanlar
![Page 23: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/23.jpg)
Ulusal olarak tanımlanmış korunan alanlardaki artış (1872-2007)
Kümülatif alansal artış (km2)
Kümülatif alan sayısı artışı
Dünyada korunan alanlar
![Page 24: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/25.jpg)
Türkiye’nin korunan alanları (Nisan 2013 verileri)
Korunan Alan Türü: Sayı:
Ramsar Alanı 14
Biyosfer Rezervi 1
Dünya Miras Alanı 11
Milli Park 40
Tabiatı Koruma Alanı 31
Tabiat Parkı 187
Tabiat Anıtı 107
Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 80
Muhafaza Ormanları 55
Özel Çevre Koruma Bölgesi 15
Doğal Sitler 1273
Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %5-6 civarındadır.
![Page 26: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/26.jpg)
Türkiye’de korunan alan statüleri ve özellikleri – düzeyler
Ulusal düzeyde Bölgesel düzeyde Uluslararası düzeyde
Milli parklar
Tabiatı koruma alanları
Tabiat parkları
Tabiat anıtları
Yaban hayatı geliştirme / koruma sahaları
Özel çevre koruma bölgeleri
Avrupa Diploması’na sahip alanlar (Manyas
Kuş Cenneti)
PAN Parks sertifikalı alanlar (Küre Dağları Milli
Parkı)
Dünya miras alanları
Uluslararası öneme sahip sulak alanlar (Ramsar alanları)
Biyosfer rezervleri
![Page 27: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/27.jpg)
Korunan Alan Algısı
![Page 28: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/28.jpg)
• Algı, duyu organlarımızca taşınan duyusal verileri örgütleyip yorumlamaktadır.
• İnsanların çevresindeki yer alan uyaranlara anlam verme sürecidir.
Algı
![Page 29: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/29.jpg)
• Algılama algılayanın bilinçli bir anlama çabasıdır, dış dünyadan bağımsız değildir ve karşılıklı bir etkileşim sürecinde gerçekleşir.
• Algılayıcının hazır bulunma düzeyine etki edilebildiği takdirde, hedeflenen şeyi algılama boyutu ve niteliği değiştirilebilir.
Algı
![Page 30: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/30.jpg)
• Algılar nasıl yorumladığımız, neye inandığımız ve nasıl davrandığımız sonucu oluşur.
• Değer yaratırlar ya da eksiltirler.
• Genelleştirilirler ya da sorunları çözerler.
Algı
![Page 31: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/31.jpg)
• Algı bir belirtidir ve kişiseldir.
• Algı deneme ve öğrenme yoluyla ortaya çıkar.
Algı
![Page 32: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/32.jpg)
Algı Yönetimi
Algı Yönetimi ile amaçlananlar:
1. Geçerlilik kazanmak ve korumak için, kamuoyu desteği (yurtiçinde ya da yurtdışında) oluşturmak ve korumak
2. Belirlenen topluluğun davranış ve tutumlarını istenilen doğrultuda etkilemektir.
![Page 33: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/33.jpg)
Algı yönetimi açısından önemli ve algı sürecini etkileyen 3 faktör vardır:
1. Algılayan bireyin özellikleri (bireyin kişiliği, kişisel özellikleri, geçmişte yaşamış olduğu tecrübeler)
2. Algılanan nesnenin özellikleri (kişi, eşya, olay, canlı ve cansız varlıklar)
3. Algılama ortamı (algılama sürecinin yaşandığı fiziksel, sosyal ve örgütsel çevre koşulları)
Algı Yönetimi
![Page 34: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/34.jpg)
Kim söylemiş?
![Page 35: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/35.jpg)
Kim söylemiş?
Orası parkın dışında bir yer, bir şey yapamayız!
![Page 36: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/36.jpg)
Kim söylemiş?
Burası bizim gurur kaynağımız.
![Page 37: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/37.jpg)
Kim söylemiş?
Korunan alanlar, ekonomik kalkınmanın önünde engeldir!
![Page 38: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/38.jpg)
Kim söylemiş?
Yasaklar… Yasaklar… Yasaklar…
![Page 39: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/39.jpg)
Kim söylemiş?
2017 yılına kadar Maldiv Cumhuriyeti’nin tamamını Biyosfer
Rezervi ilan edeceğiz!
![Page 40: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/40.jpg)
Kim söylemiş?
Bu Milli Park [Gros Morne Milli Parkı, Kanada] hiç kapanmayacak bir balık
tesisi gibi.
![Page 41: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/41.jpg)
Kim söylemiş?
Bizim dua etmek için ziyaret ettiğimiz bir tapınağımız yok. Tüm dünya bizim
tapınağımız.
![Page 42: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/42.jpg)
Bir muhtarın ağzından korunan alan ve sorunlar
Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu 2005 Isparta Süleyman Demirel
Üniversitesi Orman Fakültesi
Ali Dinçer
Kovada Gölü Milli Parkı & Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı – Yukarı
Gökdere Köyü Muhtarı
“Kendimizi bildik bileli doğa ile birlikteyiz ve onunla
yaşıyoruz…”
![Page 43: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/43.jpg)
• Bu tür alanlar koruma altına alınmadan önce yöre insanına sorulmuyor.
• Yasal olarak koruma altına alındıktan sonra UDGP sürecinde bile yöre halkının mevcut durum hakkındaki bilgileri, talep ve düşüncüleri dikkate alınmıyor.
• Alandaki mevcut durumlar dikkate alınmadan sınırlar belirlendiği için arazi kullanımı konusunda sıkıntılar çekiyoruz: Tarım, otlatma…
![Page 44: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/44.jpg)
• Korunan alanlar yöre halkının bazı ihtiyaçlarının karşılanması hususunda ön ayak olmalıdır: Su şebekesi, kanalizasyon şebekesi…
• Korunan alanların yöre halkına ekonomik katkı sağlaması için girişimler yapılmalı ve de gerekli turizm altyapısı oluşturulmalıdır.
• Yöre halkı korunan alanın değerleri, kısıtlamalar, nasıl korunacak, kim neler yapacak konularında yeterince bilgilendirilmiyor.
• Korunan alanlarda yapılacak yatırımların işletilmesi ve kullanılması konularında yöre halkına öncelik verilmelidir.
![Page 45: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/45.jpg)
“Bu alanları yıllardır koruyan ve kollayan ve yine koruyacak olan bizleriz.
Bu alanların planlanması, yönetilmesi ve korunmasında birlikte hareket edilmesi gerektiğini düşünüyorum.”
Bir muhtarın ağzından korunan alan ve sorunlar
![Page 46: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/46.jpg)
Son yıllarda korunan alanların
• İklim değişikliği ile mücadele
• Ekosistem hizmetleri / servisleri değerleme çalışmaları ve yönetimi
• Afet risklerinin azaltılmasındaki rolleri
neden önem kazandı?
Neden?
![Page 47: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/47.jpg)
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Dünya Çapından Görüşler
2012
![Page 48: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/48.jpg)
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Dünya Çapından Görüşler 2012
15 Eylül 2012 günü 25 farklı ülkede 3000 kişi bir araya geldi.
Bir gün süren toplantılarda katılımcılar biyolojik çeşitlilik konularını
öğreniyorlar, algılıyorlar ve görüşlerini belirtiyorlar.
Toplantı sonunda 18 farklı soruyu
herkes cevapladı. Ekim 2012’de
Hindistan’da BÇS 11. Taraflar
Konferansı’nda sonuçlar anlatıldı.
![Page 49: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/49.jpg)
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Dünya Çapından Görüşler 2012
Katılımcıların ¾’ü biyolojik çeşitlilik kaybı ile ilgili çok endişeli
olduklarını belirtmiş.
>%90 uluslararası sularda denizel korunan alanlar ilan edilmesi
için yasal çerçeve oluşturulmasını destekliyor.
![Page 50: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/50.jpg)
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Dünya Çapından Görüşler 2012
Soru: Sizce biyolojik çeşitlilik kaybından en çok kim etkileniyor?
86,55
15,67
22,53
15,91
25,73
0,59
0,89
83,22
11,77
48,24
26,88
28,18
0,62
0,58
80,65
5,41
54,4
29,49
29,39
0,42
0,24
0 20 40 60 80 100
Dünyadaki insanların çoğu
Dünyada az sayıda insan
Genel olarak benim ülkem
Kasabam / köyüm
Kişisel olarak ben
Hiçkimse
Bilmiyorum / Cevap vermekistemiyorum
En az gelişmiş ülkeler
Gelişmekte olanülkeler
Gelişmiş ülkeler
![Page 51: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/51.jpg)
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Dünya Çapından Görüşler 2012
Soru: Ülkenizde doğal alanların korunmasını sağlamak için hangi
önlemleri tercih edersiniz?
34,95
36,62
61,29
67,7
76,79
0,26
0
36,33
49,83
50,74
48,82
71,29
0,66
0,48
29,81
38,72
39,52
53,29
59,96
0,24
0,75
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Daha sıkı ulusal kanunların uygulamaya konulması
Mevcut kanunların daha iyi uygulanması
Diğer tüm planlama aktivitelerine biyolojik çeşitlililkkonularının dahil edilmesi
Koruma önlemlerine katılımlarını sağlamak için ilgigruplarına (endüstri, çiftçiler, STK, vb.) teşvik sağlamak
Biyolojik çeşitlilik konularını tanıtarak öğencilerin vehalkın eğitimi
Hiçbirşey
Bilmiyorum / Cevap vermek istemiyorumEn az gelişmiş ülkeler
Gelişmekte olan ülkeler
Gelişmiş ülkeler
![Page 52: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/52.jpg)
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Dünya Çapından Görüşler 2012
Soru: Yeni bir korunan ilan etme ile mevcut ekonomik ilgi arasında bir
çatışma olursa, sizce en öncelikli konu ne olmalıdır?
30,09
44,32
18,27
0,3
7,37
30,74
49,77
12,48
4,11
2,56
33,02
37,3
18,97
9,28
1,43
0 10 20 30 40 50 60
Yeni korunan alanlar
Çok önemli ekonomik amaçlaryoksa yeni korunan alanlar
Korunan alan çok önemli değilseekonomik amaçlar
Ekonomik amaçlar
Bilmiyorum / Cevap vermekistemiyorum
En az gelişmiş ülkelerGelişmekte olan ülkelerGelişmiş ülkeler
![Page 53: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/53.jpg)
“Eğer bir insan günün yarısını çok sevdiği
koruluklarda dolaşarak geçirirse, kendisinin bir
serseri yerine konması tehlikesi ile karşı karşıyadır;
ama aynı adam bütün gününü spekülasyon yaparak
geçirir ve ağaçları köklerinden kazıyıp doğayı bir kele
benzetirse, o zaman çalışkan ve müteşebbis bir iş
adamı olarak takdir edilir.”
Henry David Thoreau
![Page 54: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/54.jpg)
![Page 55: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/55.jpg)
Korunan Alan Uygulamalarında Değişim
![Page 56: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/56.jpg)
Korunan alan anlayışında (150 yıl) gelişim:
1.Klasik model (1800’li yılların ortasından 1970
yılına kadar): Devlet kurumları ve sıkı koruma
(sadece av yönetimi var)
Dünyada Korunan Alanların 3 evresi
![Page 57: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/57.jpg)
2. Modern model (1970-2000’li yılların ortası):
Korunan alanlarda yönetim etkinliği, korunan
alanlar ağları oluşturma, yönetişim ve
sürdürülebilir finans önemli hale geldi. Yöre
halkının yönetişime dahil edilmesi süreci
başladı.
Dünyada Korunan Alanların 3 evresi
![Page 58: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/58.jpg)
3. Yeni (2010 sonrası) model (2000 …):
Sektörler arası işbirlikleri, yaşam destekleri
sistemleri, ekosistem hizmetleri, inovatif finans
mekanizmaları, restorasyon, iklim
değişikliğinin etkileri, etkin yönetişim ve yetki
devri.
Dünyada Korunan Alanların 3 evresi
![Page 59: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/59.jpg)
Ekonomi
Toplum
Doğa
Ekonomi Doğa
Toplum
Doğa
Toplum
Ekonomi
Klasik model (Sıkı koruma)
Modern model (Koruma – kullanma dengesi)
Yeni model (Sürdürülebilir kaynak kullanımı)
Dünyada Korunan Alanların 3 evresi
Sadece resmi kurumlar
Yöre halkı katılımı
Toplumsal katılım / Sektörler arası işbirliği- entegrasyon
![Page 60: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/60.jpg)
TEHDİTLER
ETKİLER
ANA SEBEPLER
SiSTEM
Yönetim Yaklaşımı
PASİF
TEPKİYE DAYALI
PROAKTİF
ÖNLEYİCİ
YÖNETİM DÜZEYİ
![Page 61: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/61.jpg)
Koruma
Eskiden yönetim amaçları gayet basitti
![Page 62: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/62.jpg)
Araştırma
Eskiden yönetim amaçları gayet basitti
![Page 63: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/63.jpg)
Ziyaret / rekreasyonel aktiviteler
Eskiden yönetim amaçları gayet basitti
![Page 64: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/64.jpg)
64
Bilimsel araştırma
Yabanılı koruma
Genetik çeşitliliği
ve türleri koruma
Çevresel servislerin devamlılığı
Doğal ve kültürel özellikleri koruma
Turizm ve rekreasyon
Eğitim
Kaynakların sürdürülebilir kullanımı
Kültürel ve geleneksel değerlerin devamlılığı
Şimdi daha çok amacımız var
Sürdürülebilir kalkınma
İklim değişikliği etkilerini azaltma
Afet risklerini azaltma
![Page 65: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/65.jpg)
Korunan alanları ADA gibi düşünürdük
![Page 66: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/66.jpg)
Şimdi ise daha geniş ekosistem ve peyzajların parçası olarak görüyoruz
![Page 67: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/67.jpg)
Yetkiler çerçevesinde yönetirdik
![Page 68: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/68.jpg)
Şimdi ise ekosistemler ve peyzajlar çerçevesinde yönetiyoruz
"SKAKAVAC" ALANI SIRBİSTAN
GRA GRA LAGOON Milli Parkı Belize
![Page 69: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/69.jpg)
… resmi olmayan arazi ve kaynak haklarını da düşünüyoruz
![Page 70: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/70.jpg)
Eskiden sadece müdürler vardı
![Page 71: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/71.jpg)
Şimdi ise daha çok kişi yönetimde söz sahibi
![Page 72: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/72.jpg)
Eskiden yöre halkını doğa koruma için bir problem olarak görüp, dışarıda bırakıyorduk
![Page 73: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/73.jpg)
Şimdi ise yöre halkını olası ortaklar ve destekçiler
olarak görüyoruz.
![Page 74: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/74.jpg)
ve sorunları müzakere ve katılımcılıkla çözmeye
çalışıyoruz
![Page 75: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/75.jpg)
Eskiden korunan alan değerlerini doğa, orman ve manzara olarak bilirdik
![Page 76: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/76.jpg)
Şimdi ise daha geniş değerler halkası var
![Page 77: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/77.jpg)
Planları mühendislik bakış açısıyla hazırlardık
![Page 78: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/78.jpg)
Şimdi korunan alanları uyumla yönetiyoruz
![Page 79: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/79.jpg)
Eskiden tepkiye dayalı yönetim vardı
![Page 80: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/80.jpg)
Şimdi ise insiyatif kullanıyoruz
Smokey diyor ki:
Dikkatli olmak 10 orman
yangınından 9’unu önler!
![Page 81: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/81.jpg)
Reçeteler ve yol haritaları kullanırdık
![Page 82: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/82.jpg)
Şimdi ise araçlar ve çıkarılan dersleri kullanmayı öğrendik
Koruma Değeri Yüksek Ormanlar
Koruma Değeri Yüksek Tarım
Alanları
![Page 83: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/83.jpg)
Fon ve kaynaklar için sadece hükümet katkısı vardı
düğmeye
basınız
Hükümet
sadakası için
![Page 84: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/84.jpg)
… Şimdi ise ortaklıklar kurmalı ve farklı fonlar bulmalıyız
![Page 85: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/85.jpg)
DEĞİŞEN DÜNYADA KORUNAN ALANLAR
Yeni tehditler, yeni baskılar, yeni talepler, yeni ihtiyaçlar ve doğal
mirasımızın acil olarak korunması için yeni yaklaşımlara ihtiyaç
vardır.
![Page 86: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/86.jpg)
Dün
• Daha basit • Tepkiye dayalı • Hiyerarşik • Teknokratik • Mühendis yaklaşımı • Tek fon kaynağı • Yönetim planları
faydalı bir araçtır
Bugün
• Daha karmaşık • Stratejik • Çok disiplinli • Katılımcı • Uyumlu yaklaşım • Çoklu fon kaynakları • Yönetim planlaması
gerekli bir süreçtir
86
![Page 87: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/87.jpg)
Artık zamanı geldi. Yaşamak için şimdi kaynak oluşturma, pazarlama ve yönetim öğrenmemiz gerekiyor!
![Page 88: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/88.jpg)
Bir şey yapmalı?
![Page 89: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/89.jpg)
• İzleme ve değerlendirme
• Merkezi ve yerel ekipleri güçlendirmek
• Ulusal Korunan Alanlar Stratejisi hazırlamak
• Korunan alan sınırlarının dışını da düşünmek
• Korunan alanlara özgü fon veya vakıfların kurulması
• Yenilikçi yaklaşımlar geliştirmek / uygulamak
Öneriler
![Page 90: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/90.jpg)
• Katılımcı korunan alan sınırları belirleme ve ilanı
• Etkin yönetişim
• İyi örnekler geliştirmek
• Korunan alan deneyimlerini paylaşmak (yıllık konferans,
deneyimler panayırı)
• Markalaşma (Sertifikalar, eğitim, tanıtım)
• Etkin yönetim
Öneriler
![Page 91: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/91.jpg)
• Eğitim programları oluşturmak.
Korunan alanlar UNESCO Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim Onyılı
için ana uygulama alanlarıdır.
Öneriler
http://www.biosphere-vosges-pfaelzerwald.org/_uk/html/frameset/frameset_ptit_mab.htm
![Page 92: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/92.jpg)
Korunan alanlarımızda planlama
aşamasından planların uygulanması yani
alan yönetimine (ve bununla birlikte
izleme değerlendirme aşamasına) geçme
zamanıdır!
Öneriler
![Page 93: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/93.jpg)
“Yabanda dünyanın kurtuluşu yatar. Her ağaç, dallarını
yabanı araması için uzatır… İnsanlar onun üzerinde düven
sürerler veya sefere çıkarlar. Ormandan ve vahşi doğadan
insanlığı kucaklayan sular, ağaç kabukları, yabandan gelir…
Ben ormana inanırım, dereye ve mısırın büyüdüğü geceye
de… Yaşam yabandan ibarettir. En canlı olan en yaban
olandır…
Ümit ve gelecek benim için çimenlerde ve ekilmiş
tarlalarda, kasaba ve kentlerde değil, geçit vermeyen
bataklıklardadır.”
Henry David Thoreau
![Page 94: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/94.jpg)
Son söz…
Galip Arslan, Aşağıçerçi
Köyü Dernek Başkanı –
KDMP PAN Parks
Grubu Üyesi
“Milli park elimizde bir
meşale gibi yolumuzu
aydınlatıyor!
Şimdi, PAN Parks sertifikası
ile yolumuzu daha iyi
aydınlatan
ikinci meşalemiz oldu!"
![Page 95: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/95.jpg)
Teşekkürler…
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Ortadoğu Ormancılık A.Ş.
ATLAS Dergisi Arşivi
Michael R. Appleton
![Page 96: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/96.jpg)
Sunum Özeti
- Korunan alan nedir?
- Korunan alanların faydaları
- Dünyada ve Türkiye’de korunan alanlar
- Korunan alan algısı
- Korunan alan uygulamalarında değişim
![Page 97: Küresel ve ulusal düzeyde korunan alan algısı](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042609/568c35c51a28ab0235958756/html5/thumbnails/97.jpg)
Küresel ve ulusal düzeyde
korunan alan algısı…
Genel yaklaşımlar…
Yıldıray Lise
www.yildiraylise.com
• IUCN Korunan Alanlar Dünya Komisyonu (WCPA) üyesi • UNESCO MaB İhtisas Komitesi üyesi • Türkiye Etoburları Grubu üyesi • Ortadoğu Ormancılık A.Ş. Genel Müdürü
12 Haziran 2013, Kayseri
Foto: İsmail Menteş
(Küre Dağları Milli Parkı)