Download - Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH
![Page 1: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/1.jpg)
Marek Garbicz, Edward Golachowski
Elementarne modele makroekonomiczne
Oficyna Wydawnicza SGH
Warszawa 2006 (lub nowsze)
Rok akad.2014 / 2015
Literatura
Edward GolachowskiKatedra Teorii Systemów Ekonomicznych
Kolegium Ekonomiczno-Społeczneul. Wiśniowa 41, pok. 81
tel. (022) 564 86 99e-mail : [email protected]
Notatki do przedmiotu
MAKROEKONOMIA II(sygnatura 110470-0150)
1
![Page 2: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Niniejsze „Notatki ...” mają pomóc w opanowaniu przedmiotu
MAKROEKONOMIA II dzięki umożliwieniu koncentracji
podczas wykładów na słuchaniu i myśleniu ( a nie na notowaniu )
oraz dzięki ułatwieniu samodzielnego powtarzania materiału.
„Notatki ...” są wyciągiem z wykładów, zawierają głównie
definicje, formuły oraz analizy automatycznego równoważenia
gospodarki rynkowej i jej reakcji na politykę ekonomiczną.
Zastosowana w „Notatkach ...” animacja ułatwia zrozumienie
omawianych zagadnień - jak na wykładach, szkice graficzne
powstają stopniowo i równie stopniowo są komentowane.
W „Notatkach”... są też przedstawione
przykładowe pytania egzaminacyjne.
![Page 3: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Tytuły wykładów
( autorskie ujęcie przedmiotu )
1. Modele sektorowe
2. Modelowanie typu IS - LM
3. Model rynku towarowego
i rynku pieniężnego
4. Analiza gospodarki według
n modelu IS - LM
5. Analiza warunków skutecz-
ności polityki ekonomicznej
6. Rynek obrotów z zagranicą
8. Rynek pracy – część I
9. Rynek pracy – część II
10. Kompleksowy model
n
krótkookresowej równowagi
n
makroekonomicznej
11. Cykl koniunkturalny
12. Teorie wzrostu gospodarczego
7. Model gospodarki otwartej n - analizy
![Page 4: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/4.jpg)
4
1. Wstęp do modelu prostegoSchemat ruchu okrężnego wiąże trzy niezbędne w analizach
makroekonomicznych kategorie : popyt – produkcja – dochód
Popyt (AD)
Produkcja (AS)Dochód (Y)
Wniosek I :
Y = AD = AS
- produkcja / podaż podlega sprzedaży i tworzy dochody właścicieli firm czyli gospodarstw domowych .
Ruch okrężny:- plany wydatkowania dochodów, tworzone przez ich właścicieli czyli gospodarstwa domowe, określają popyt ;- popyt zgłoszony do producentów wywołuje produkcję ;
Wykład I – Modele sektorowe
![Page 5: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/5.jpg)
W ruchu okrężnym są odroczenia ( opóźnienia reakcji )
typu A , B i C .
Typ A – pomiędzy otrzymaniem dochodu a jego wydaniem
Chodzi przede wszystkim o podział dochodu na a popyt aktualny ( popyt konsumpcyjny C )
i popyt odroczony ( oszczędności S ).
Suwerenne decyzje gospodarstw domowych o takim podziale dochodu wynikają z ich przezorności.
Proporcje podziału zależą m.in. od wysokości dochodu ( np. prawa Engla ).Wniosek II :
Y = C + S5
![Page 6: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Typ B – pomiędzy popytem a produkcją
Chodzi o czas wytworzenia produkcji jako odpowiedzi na zgłoszony popyt konsumpcyjny oraz o zaspokojenie potrzeb produkcyjnych.
Producenci określają podaż na cele konsumpcyjne C
i na cele produkcyjne / inwestycyjne I .
Wniosek III :
AS = C + I
Typ C – pomiędzy podażą a dochodem
Chodzi o czas realizacji ( sprzedaży ) produkcji.
Najczęściej zakłada się wysoką sprawność handlu i płatności, a więc minimalizację odroczenia typu C .
![Page 7: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Z dotychczasowych wniosków : I. AD = AS = Y II. KY = C + SIII. AS = C + I
otrzymujemy rezultat dotyczący warunku równowagi.
Jeśli Y = AS, to C + S = C + I
gdzie C można zredukować i wynikiem jest :
S = I lub I = S
![Page 8: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Model dwusektorowy
H F
Y
C
BS I
Model trzysektorowy( rozszerzenie o sektor rządowy Rz )
H F
TR
RzT G
2. Schematy
![Page 9: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/9.jpg)
9
3. Funkcje w modelach
Yd = C + S, Y = C + S ,
czyli Yd = C + S
3 sektory2 sektory
1. Dochód dyspozycyjny
czyli Yd = Y – T + TR
2. Funkcja konsumpcji
C = C + c Yd C = C + c (Y – T + TR)
3. Funkcja oszczędności
S = Y – C
czyli S = - C + s Y czyli S = - C + s (Y – T + TR)
S = Yd – C
![Page 10: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/10.jpg)
10
I = I
( dotyczy tylko prywatnych inwestycji )
5. Funkcja popytu rządowego
G = G
4. Funkcja inwestycji
I = I
-
6. Funkcja transferów
- TR = TR
7. Funkcja podatków
- T = t Y
2 sektory 3 sektory
![Page 11: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Przedstawione równania wyznaczają produkcję w stanie równowagi, tj. YE
3 - sekt.
YE =1
1 - c (C + I )
1
1 – c (1- t) (C + I + G + c TR)YE =
2 - sekt.
Jeśli w gospodarce brak równowagi ( tj. Yi YE ), automatycznie uruchamiają się działania zmieniające produkcję
- zgodnie z założeniem decyduje wielkość popytu.
![Page 12: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/12.jpg)
12
4. Model czterosektorowy
( - rozszerzenie modelu trzysektorowego o sektor wymiany z zagranicą , tj. uwzględniamy otoczenie zewnętrzne Oz ;
F OzImport
Eksport
- z założenia tylko sektor F ma związki z Oz )
Specyficzna interpretacjabadamy strumienie pieniężne (popytowe), a nie strumienie towarowe (podażowe) :tj. eksport to strumień obcego popytu płynący do naszych firm, import - strumień popytu naszych firm płynący za granicę.
![Page 13: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Nowe funkcje w modelu :
8. Funkcja eksportu :
Exp
Y
Exp
Exp = Exp ( z założenia eksport ma charakter autonomiczny )
- pozostała część importu ma charakter zmienny, zależy od wielkości produkcji Y ;
- przyjmujemy tu pojęcie skłonności do importu ( m )
Imp
YNiech m =
- część importu ma charakter autonomiczny,
9. Funkcja importu :
to Imp ;
Wtedy import zmienny = m Y
![Page 14: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Imp = Imp + m Y
Ogółem funkcja importu :
(autonomiczny plus zmienny) Imp + m YImp
m Y
Imp
Y
Dygresja :
Rozszerzanie modelu o kolejne sektory prowadzi m.in. do coraz szerszego ujmowania popytu autonomicznego :
- w modelu 2-sektorowym to autonomiczny popyt
konsumpcyjny ( C ) i popyt inwestycyjny ( I ) ;
- w modelu 3-sektorowym dochodzi autonomiczny popyt rządowy oraz konsumowana część transferów (cTR ); G
- w modelu 4-sektorowym dochodzi autonomiczny popyt eksportowy ( ) i importowy ( ). ImpExp
Różne rodzaje popytu autonomicznego mają wiele cech wspólnych, np. założoną stabilność w okresie krótkim. Dla uproszczenia rozważań i zapisu wygodnie jest posługiwać się kategorią „ogólny popyt autonomiczny”, oznaczoną symbolem . Mamy więc :
A
A III = C + I + G + cTR
oraz A IV = C + I + G + cTR + Exp + Imp
![Page 15: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Imp = Imp + m Y
Ogółem funkcja importu :
(autonomiczny plus zmienny) Imp + m YImp
m Y
Imp
Y10. Funkcja obrotów z zagranicą :
X = Exp – Imp = Exp – Imp – m Y
Exp
Imp
Y
Exp,Imp
Interpretacja ekonomiczna punktu E oraz obszarów A i B
E B
A
![Page 16: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Jeżeli Yi Y E czyli zgłoszony popyt jest mniejszy lub
większy od produkcji, to zrównoważenie nastąpi dzięki zmianie
produkcji - decyduje popyt.
Produkcja w stanie równowagi :
YE = 1
1 – c ( 1 – t ) + m( C + I + G + c TR + Exp - Imp )
Równowaga : gdy Yi = YE
Model 4-sektorowy, podobnie jak poprzednie, można wykorzystać do analiz automatycznego równoważenia gospodarki, a także do analiz polityki ekonomicznej.
![Page 17: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/17.jpg)
17
5. Wykorzystanie modeli sektorowych
a ) dostosowania automatyczne tj. obserwacja reakcji GR na odchylenia od równowagi ( ekonomia opisowa )
Metoda :
graficzne ujęcie zależności produkcji od popytu
według modelu
2- sektorowego,
3- sektorowego
i 4- sektorowego.
![Page 18: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Y
AD
450
- oś pozioma : podaż AS ( produkcja ) lub dochód Y
- oś pionowa : popyt AD
- linia 450 : linia równowagi, tj. AD = Y
![Page 19: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Y
AD
ADII
= C + I = C + c Yd + I ADII
- o nachyleniu funkcji ADII
decyduje składnik cYd
Model 2-sektorowy
- popyt C jest autonomiczny,więc linia pozioma,
I - podobnie popyt
![Page 20: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Y
AD
ADII
Y E IIYi
xE II
W lewo od punktu EII popyt jest większy od podaży - produkcja rośnie !
Model 2-sektorowy
równowaga w EII
![Page 21: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Y
AD
ADII
Y E IIYi
xE II
W prawo od punktu EII popyt jest mniejszy od podaży - produkcja obniża się !
Model 2-sektorowy
równowaga w EII
![Page 22: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Y
AD
ADII
Y E II
E II
Jeśli Yi YE , w gospodarce zostają uruchomione odpowiednie
działania zmieniające produkcję - decyduje wielkość popytu !
Model 2-sektorowy
równowaga w EII
![Page 23: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Y
AD
ADII
ADIII
Y E II
ADIIIE III
Y E III
E II
Model 3-sektorowy
( tzn. ADIII
równoległado ADII ,
ale wyżej )
równowaga w EIII
= C + I + GZał. : rząd zwiększa A o nowy popyt G
Jeśli Yi YE , w gospodarce zostają uruchomione odpowiednie
działania zmieniające produkcję - decyduje wielkość popytu !
![Page 24: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Y
AD
ADII
ADIV
Y E II
= C + I + G + X
ADIII
ADIV
Y E III
E IV
Y E IV
E II
E III
Model 4-sektorowy
Wzrostprodukcjidzięki Goraz X
tj. X = Exp - Imppodnosi linię ADIV ,zaś mY zmieniakąt jej nachylenia
równowaga w EIV
Zał. : otwarcie gospodarki zwiększa A o nowy popyt XJeśli Yi YE , w gospodarce zostają uruchomione odpowiednie
działania zmieniające produkcję - decyduje wielkość popytu !
![Page 25: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/25.jpg)
25
- na skłonność do konsumpcji c państwo nie ma wpływu bezpośredniego
( również na skłonność do oszczędzania s = 1 – c ) ;
Mamy trzy grupy instrumentów rządowej polityki gospodarczej :- podatki, zamówienia rządowe, transfery.
1
1 – c (1- t) (C + I + G + c TR)YE =
c
- na stopę podatkową t państwo ma wpływ decydujący, według formuły wzrost podatków zmniejsza mnożnik ;
t (C + I + G + c TR)
- na części składowe popytu autonomicznego A wpływ państwa jest zróżnicowany :
- na C i I tylko pośredni ;
- na G i TR bezpośredni ( sterowanie popytem ).
b ) możliwości regulacji państwowej ( ekonomia normatywna )
3 sektory
A
![Page 26: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Wszystkie możliwości regulacji, przedstawione w modelu
3-sektorowym, pozostają istotne też w modelu 4-sektorowym.
Jakie są nowe możliwości, specyficzne dla tego modelu ?
YE = 1
1 – c ( 1 – t ) + m( C + I + G + c TR + Exp - Imp )
1
1 – c (1- t) (C + I + G + c TR)YE =
11 – c ( 1 – t ) + m
( C + I + G + c TR + Exp - Imp )
IV
III
4 sektory
![Page 27: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/27.jpg)
27
- rząd jako właściciel firm sektora publicznego ma również
pewien wpływ bezpośredni ;
- Imp jest autonomiczny
m = mt + ma
( ale zachęty i hamulce są możliwe ) ;
ma to główny instrument regulacji
( złożony z wielu szczegółowych narzędzi )
- zależy od technologicznie koniecznej importochłonności mt ( stabilnej w okresie krótkim ) ;
oraz od rządowych regulacji administracyjnych ma ( np. cła, nakazy i zakazy ).
- import zmienny ( m Y ) uwarunkowany jest technologicznie
i administracyjnie :
( firmy prywatne mogą jednak być
przez rząd zachęcane lub zniechęcane );
- Exp jest autonomiczny
![Page 28: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Podsumowanie - przegląd mnożników popytowych w : We wszystkich formułach produkcji w stanie równowagi ( tj. YE II , YE III i YE IV ) występują mnożniki popytowe w . Przypomnienie istoty ich działania : gdy rośnie dochód Y, konsumenci mogą zakupić więcej dóbr czyli rośnie popyt konsumpcyjny ; to wywołuje potrzebę zwiększenia produkcji czyli wzrost popytu na czynniki produkcji - rośnie popyt produkcyjny ;rośnie produkcja i jej sprzedaż, a więc rosną dochody,a to prowadzi do zwiększenia popytu, produkcji itd. Ostateczne produkcyjne skutki wzrostu dochodu są znacznie większe niż impuls początkowy ( zgodne z gasnącym postępem geometrycznym ) – nazywamy to efektami mnożnikowymi. Oczywiście oprócz takiego efektu pozytywnego jest też identyczne zjawisko negatywne dla produkcji – mnożnikowe obniżanie po obniżce dochodów.
![Page 29: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/29.jpg)
29
- IV = , tj. kolejne osłabienie efektu
mnożnikowego o import ( tzn. ucieczkę części popytu za granicę ).
11 – c (1- t ) + m
- III = , tj. dalsze osłabienie efektu mnożnikowego1
1 – c (1 – t)
jako skutek konieczności płacenia podatków ;
YE = 1
1 – c ( 1 – t ) + m ( C + I + G + c TR + Exp - Imp )
- II = = , tj. wpływ wzrostu dochodu na wzrost
produkcji osłabiony jest przez oszczędzanie części dochodu;
11 - c
1 s
Podsumowanie - przegląd mnożników popytowych w :
![Page 30: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Pytania :
1. Wyznacz wielkość produkcji w stanie równowagi ( oblicz YE )
wg. modelu 2-sektorowego / 3-sektorowego / 4-sektorowego.
2. Przeprowadź analizę ( także graficzną ) dojścia gospodarki
do równowagi z sytuacji, w której Yi < YE ( lub Yi > YE )
w modelu 2-sektorowym / 3-sektorowym / 4-sektorowym.
3. Omów postać i działanie mnożnika popytowego w modelach
sektorowych – dlaczego mnożnik ulega osłabieniu po
rozszerzeniu modelu o trzeci i czwarty sektor ?
4. Przedstaw wszystkie możliwości regulowania gospodarki
przez państwo zgodne z założeniami modelu 3-sektorowego/
4-sektorowego.
![Page 31: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Wykład II – Modelowanie IS - LM
1. Przedmiot Równowaga makroekonomiczna w okresie krótkim: - na rynku towarowym ( IS ) podzielonym na konsumpcyjny ( C ) i inwestycyjny ( I ) ;
- na rynku obrotów z zagranicą ( BP ) podzielonym na obroty towarowe ( BH ) i kapitałowe ( BK ) ;
- na rynku pieniężnym ( LM ) - obroty pomiędzy różnymi formami aktywów finansowych, np. M i B ;
- na rynku pracy ( SR ) ;oraz związki pomiędzy równowagami różnych rynków.
a) - analiza stanu równowagi ( E ) i jego warunków ;b) - analiza automatycznego procesu równoważenia ( gdy P E, to P E ), gdzie P - stan praktyki ;c) - polityka stabilizacyjna ( gdy P E, to E P ) ;d) - szczególne cele polityki ( gdy P0 = E0 Pp = Ep , gdzie Pp - pożądany stan praktyki,tj. cel gospodarczy ).
Rodzaje problemów :
![Page 32: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/32.jpg)
32
2. Miejsce modelu IS - LM w makroekonomii
Pojawił się w roku 1937 ( J. R. Hicks – Nobel 1972 ) jako rozwinięcie i sformalizowanie myśli J. M. Keynesa.
Ewolucja modelu ciągle trwa, a współczesny neo-keynesizm należy do głównego nurtu rozwoju makroekonomii.
Co było przed Keynesem ?
Klasyczna koncepcja równowagi makroekonomicznej ujęta w prawie rynków Say’a :
- podaż i popyt muszą być równe, bo każda podaż kreuje własny popyt ;
- wymiana jest praktycznie naturalna, a pieniądz to tylko „techniczny” pośrednik ;
- gospodarka wytwarza tyle, ile może ( tj. pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych ), a popyt zależy od cen.
![Page 33: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/33.jpg)
33
cenaAD
ilość
AS (= max.)p
q
p
q
Popyt Podażwg. Say’a
p1
AD1
E1
Niech D AD < 0
Obniżenie popytu doprowadziło do spadku cen,a produkcja
nie uległa zmianie.
q
p AD AS
0
0
E pipi
Klasyczny model równowagi
p0
Natomiast wzrost popytu doprowadzi do wzrostu cen.
q0q1 = q0
![Page 34: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Przy takich ograniczeniach rozwiązanie klasyczne nie działa.
Już w czasach Keynesa ceny i płace były administrowane. Współcześnie taka kontrola jest jeszcze silniejsza
( rola monopoli, ZZ i państwa ). Skutkiem jest wysoka „sztywność” cen i płac - co uprawnia
stosowanie keynesowskiego założenia o stabilności cen ).
q2
E2
Obniżenie popytu doprowadziło do obniżenia podaży, a cena pozostała bez zmiany.
AS2
p0
qq0
E0
AS0AD0
AD1
E1
ceny = const. !
![Page 35: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/35.jpg)
35
3. Założenia modelowania IS - LM
a) meta – założenia ( Keynesowskie )
- gospodarka rynkowa jest niestabilna, podlega wstrząsom,
reaguje na bodźce
ale najważniejsze to
„zwierzęce” instynkty inwestorów ( „stadne” decyzje, irracjonalne mody, fale optymizmu i pesymizmu ) ;
- gospodarka rynkowa może samoczynnie się zrównoważyć,
to jednak wymaga czasu i przynosi koszty społeczne ;
- polityka ekonomiczna państwa jest konieczna ;
- reakcje ( dostosowania ) mają charakter ilościowy,
a nie cenowy ( jak w ekonomii klasycznej ) .
- ale dąży do stabilności, równowagi ;
- przyczyny wstrząsów są różne,
![Page 36: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/36.jpg)
b) założenia oczywiste ( we współczesnej Polsce n niezbędne )
- grę ekonomiczną toczy wielu uczestników, decyzje ekonomiczne są podejmowane przez licznych producentów i konsumentów, istnieje konkurencja ;
- państwo też jest aktorem ekonomicznym, działa regulując całość gospodarki oraz jako właściciel firm sektora publicznego ;
- gospodarka jest mieszana ;- istnieje nowoczesna i rozwinięta infrastruktura służąca
gospodarowaniu ( techniczna, instytucjonalna, prawna, informacyjna oraz społeczna ) ;
- brak zjawisk nadzwyczajnych ( przyrodniczych, ekonomicznych, społecznych, politycznych ).
Gospodarka z założenia jest rynkowa, rozwinięta, „zdrowa”.
36
![Page 37: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/37.jpg)
37
c) założenia idealizacyjne ( kierunki modelowego uproszczenia rzeczywistości )
- istnieją rezerwy wszystkich czynników produkcji,
można nimi manipulować ;- dzięki rezerwom podaż elastycznie podąża za popytem
( keynesowskie czyli popytowe regulowanie gospodarki );
- rozpatrujemy wyłącznie okres krótki, w którym decyzje
dotyczą wykorzystania zasobów, a nie ich kształtowania ;
- dochody budżetu państwa to tylko podatki,
- ceny są stabilne, a gospodarka jest zamknięta .
wydatki to tylko
zamówienia państwowe ( uproszczenie w porównaniu do modeli sektorowych - brak transferów, uwzględniamy tylko opodatkowanie netto ) ;
![Page 38: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/38.jpg)
38
d) założenia analityczne ( cząstkowe )
- rodzaju impulsu zewnętrznego lub wewnętrznego,
zmieniającego stan wyjściowy
i / lub warunki funkcjonowania któregokolwiek z rynków ;
- kolejności analiz rynków ( ceteris paribus - tj. zasada analizy przyjmująca stabilność innych zmiennych / czynników / rynków ).
- przebiegu linii równowagi ( położenie, kąt nachylenia ) ;
- celu, rodzaju i kierunku zastosowanej polityki ekonomicznej,
wybranego instrumentu ekonomicznego ;
Takie założenia są przyjmowane i uchylane stosownie
do logiki analiz, dotyczą np. :
- stanu wyjściowego na 4 badanych rynkach
( równowaga czy jej brak – nadmiar czy niedobór ) ;
![Page 39: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Pytania :
1. Omów specyfikę keynesowskiego podejścia do
gospodarki i jej modelowania.
2. Dlaczego wniosków wynikających z keynesowskich analiz
modelowych nie można bezpośrednio stosować do
współczesnych państw o rozwiniętej, zamożnej
i ustabilizowanej gospodarce rynkowej / do dzisiejszej
gospodarki polskiej ?
![Page 40: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Część I - Model rynku towarowego
Równowaga rynku AD = AS = Y Trzy części popytu AD = C + I + G
- konsumpcja: C = C + c Y (1 – t )
I = I - a i gdzie a – wrażliwość inwestorówna zmianę stopy procentowej ( a = const., a > O )
- inwestycje:
- popyt rządowy G = G
Wykład III – Model rynku towarowegoi rynku pieniężnego
( z założeniabrak transferów ! )
1. Wyprowadzenie funkcji równowagi
![Page 41: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/41.jpg)
formułę funkcji IS :z równań Y = AD oraz AD = C + I + G ) po podstawieniu powyższych 3 funkcji otrzymujemy
= / tj. wIII / 1
1 – c (1 – t)
gdzie : A = C + I + G
orazi = Y A 1
___ ____ a a w
i
iE
YE
Y
E
IS
Każda para zmiennych (iE, YE)
spełnia warunek równowagi rynku
( tj. punkt E leży na linii IS )
.
Linia IS mówi, że w miarę obniżaniastopy procentowej produkcja rośnie.
41
![Page 42: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/42.jpg)
42
Analiza funkcji IS / rynku towarowego
czyli Polityka gospodarcza
na rynku towarowym ( odizolowanym ! )
- skutki zmian stopy procentowej ;
- skutki zmian popytu ;
- skutki zmian stopy podatkowej.
czyli „ruchy na IS”
czyli „ruchy IS”
czyli zmiany kąta
nachylenia IS
interpretacja ekonomiczna i graficzna
![Page 43: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/43.jpg)
43
2. Analiza funkcji IS
E1
E2
Y2
i2
Y1
IS
E0
YY0
i0
i1Przykład - skutki wzrostu i0 do i1 :
- podrożenie kredytu inwestycyjnego, więc rezygnacja z najmniej opłacalnych projektów ;
- obniżenie popytu inwestycyjnego, więc również obniżenie produkcji dóbr inwestycyjnych ;
- obniżenie ich sprzedaży i dochodów pracowników zatrudnionych w tej sferze ;- obniżenie ich popytu konsumpcyjnego i obniżenie produkcji dóbr konsumpcyjnych ; dalsze efekty ...
a) zmiany położenia punktu E na IS
Przypadek obniżenia stopy procentowej( przeciwna interpretacja i skutki, równowaga w E2 ).
Równowaga w E1 .
![Page 44: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/44.jpg)
44
2. Analiza funkcji IS
E1
E2
Y2
i2
Y1
IS
E0
YY0
i0
i1
a) zmiany położenia punktu E na IS
Ostateczne skutki :
Interpretacja ekonomiczna : zmiana stopy procentowej wpływabezpośrednio na popyt inwestycyjny, lecz pośrednio na całą gospodarkę ; wzrost stopy to obniżenie całej produkcji,spadek stopy to wzrost całej produkcji.
Interpretacja graficzna : zmiana stopy procentowej przesuwapunkt E w górę lub w dół nieruchomej linii IS.
![Page 45: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/45.jpg)
b) zmiany położenia linii IS
To autonomiczna decyzja rządu o obniżeniu
lub podwyższeniu zamówień rządowych.
Zgodnie z formułą IS zależą od zmian A i a ,
gdzie A = C + I + G .
( przesunięcia równoległe )
Ale : C = const. , I = const. , a = const.
zmienić można tylko G = G !
i = Y A 1
___ ____ a a w
45
![Page 46: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/46.jpg)
Y1 Y2
IS1IS2
Natomiast ekspansja fiskalna ( tj. G > 0 )
Restrykcja fiskalna przesuwa linię IS równolegle w lewo.
Niech G < 0 ( tj. obniżenie popytu rządowego czyli restrykcja fiskalna )
Nowy punkt równowagi ma współrzędne ( i0, Y1 ) .Skutkiem jest zmniejszenie Y bez zmian i . Dygresja terminologiczna :
popyt rządowy to składnik budżetu państwa, a budżet jest tworzony z podatków ;
polityka budżetowa i polityka fiskalna to dwie strony tej samej sprawy.
Wybieram termin „ polityka fiskalna ”.
E1
E2
Nowy punkt równowagi ma współrzędne ( i0 , Y2 ) .
Po obniżce popytuzmniejszy się produkcja.i
i0
YY0
IS0
E0
Po wzrościepopytu
wzrośnieteż produkcja.
zwiększa produkcję i przesuwa IS równolegle w prawo. Szczegółowych narzędzi polityki fiskalnej są tysiące,
ale będziemy – dla uproszczenia - mówić tylko o jednym : o zmianie zamówień rządowych G .
46
![Page 47: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/47.jpg)
47
c) zmiany kąta nachylenia IS
Zgodnie z formułą IS kąt jej nachylenia zależy od a i w , gdzie 1 1 - c ( 1 - t )
=w
i = Y A 1
___ ____ a a w
Wiemy, że a = const. i c = const. Można zmieniać tylko t.Gdy np. t wzrośnie, to mnożnik obniży się, tj. obniży się siła
reakcji produkcji na zmianę popytu - linia IS zbliży się do pionu ( IS1 ).
i
IS0
Y
IS1
(t > 0)
Gdy t obniży się, linia IS zbliży się
do poziomu ( IS2 ).
IS2 (t <0)
![Page 48: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/48.jpg)
48
Część II - Model rynku pieniężnego
Równowaga rynku : popyt na pieniądz = podaży pieniądza
- funkcja popytu na pieniądz
Popyt transakcyjny ( Ltr ) zależy od wielkości produkcji Y
i od szybkości obiegu pieniądza V, tu ujętej poprzez k 1=V
Ltr = k Y
Popyt spekulacyjny ( Ls ) zależy od :- poziomu stopy procentowej i ( reakcja przeciwna ) ;
- wrażliwości posiadaczy pieniądza na zmiany stopy procentowej, tj. współczynnika b ( b = const.,b > 0 ) .
Ls = - b i
Łącznie L = Ltr + LS czyli L = k Y - b i
1. Wyprowadzenie funkcji równowagi
![Page 49: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/49.jpg)
49
- funkcja podaży pieniądza
Autonomiczna decyzja państwa ( BC ),tj. M = M.
Podaż musi odpowiadać bieżącym warunkom, tzn. konieczna korekta poprzez wskaźnik zmian poziomu cen ( Pc ) :
M = M
Pc
- formuła funkcji LM ( z równania L = M otrzymujemy : )
LM
YYE
iE
iE
Równowaga na rynku pieniężnym
i = Y k 1 M
b b Pc
![Page 50: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/50.jpg)
2. Analiza funkcji LM
a) zmiany położenia punktu E na LM
( czyli wstępna analizaodizolowanego
rynku pieniężnego )
i1
Przykład - skutki wzrostu produkcji do Y1 :- produkcja rośnie, rośniewięc popyt na pieniądz( popyt transakcyjny ) ;- przy danej podaży M wzrost popytu wywoła wzrost „ceny pieniądza” ( tj. stopy procentowej )- dokładnie tak, jak na innych rynkach w GR .
Oznacza to, że np. ucieczka od lokat zmusi banki do
podniesienia ich atrakcyjności.
Y2
i2
i LM
YY0
i0
Y1
Przypadek obniżenia produkcji( przeciwna interpretacja i skutki, równowaga w E2 ).
E0
E1
E2
50
![Page 51: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/51.jpg)
51
Szczegółowych narzędzi polityki monetarnej są tysiące,ale będziemy – dla uproszczenia - mówić tylko o jednym :
o zmianie nominalnej podaży pieniądza M .
b) zmiany położenia linii LM
Ale : b = const. i PC = const.Zmienić można tylko M , to decyzja BC .
i = Y k 1 M
b b Pc
Zgodnie z formułą
przesunięcia równoległe LM
zależą od zmian b , PC i M .
![Page 52: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/52.jpg)
52
b) zmiany położenia linii LM
Ale : b = const. i PC = const.
Niech D M < 0 ( tj. obniżenie podaży pieniądza w obiegu czyli restrykcja monetarna ) .
Zmienić można tylko M , to decyzja BC .
i = Y k 1 M
b b Pc
Zgodnie z formułą
przesunięcia równoległe LM
zależą od zmian b , PC i M .
Mniej pieniądza w obiegu oznacza możliwość obsługi mniejszej liczby transakcji czyli realizacji/sprzedaży mniejszej produkcji.Skutkiem restrykcji monetarnej jest więc obniżenie produkcji
( po co wytwarzać więcej, niż można sprzedać ).
![Page 53: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/53.jpg)
Restrykcja monetarna zmniejsza produkcję i przesuwa linię LM równolegle w lewo.
Nowy punkt równowagi ma współrzędne ( i0 , Y1 ) .
Natomiast ekspansja monetarna ( tj. M > 0 ) prowadzi do zwiększenia produkcji
( większa ilość pieniądza może obsłużyć większą produkcję
- można sprzedać więcej, więc rośnie podaż )
LM1
Y1 Y2
LM2i
i0
YY0
LM0
E0E1 E2
i przesuwa linię LM równolegle w prawo ( punkt E2 ).53
Interpretacja graficzna
![Page 54: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/54.jpg)
54
c) zmiany kąta nachylenia LMZgodnie z formułą LM kąt nachylenia zależy od k i b.
Może zmieniać się wielkość k . Nie jest to instrument polityki ekonomicznej.
Jest oczywiste, że obniżenie k zbliży linię LM do poziomu, zaś zwiększenie k - do pionu.
Wiemy, że z założenia b = const.
LM1 (k< 0)
LM2 (k > 0)i LM0
Y
i = Y k 1 M
b b Pc
![Page 55: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/55.jpg)
55
Pytania :
1. Wyprowadź algebraicznie i przedstaw interpretację
graficzną funkcji równowagi na rynku towarowym / na rynku
pieniężnym.
2. Przedstaw ( wraz z interpretacją graficzną ) podstawową
analizę funkcji równowagi ( zmienność położenia punktu E )
na rynku towarowym / na rynku pieniężnym.
3. Wyjaśnij, dlaczego na odizolowanym rynku towarowym
zależność między poziomem stopy procentowej
a wielkością produkcji jest negatywna ( wzrost jednej łączy
się z obniżeniem drugiej ), a na odizolowanym rynku
pieniężnym – jest pozytywna.
![Page 56: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/56.jpg)
56
1. Model IS - LMOba rynki są związane, zmiana na jednym z rynków
prowadzi do zmian na drugim. Równowaga jest tylko wtedy, gdy równocześnie I = S i L = M .
LMISi
iEE
YE Y
W punkcie E stopa procentowa określona na rynku pieniężnym tak zbilansuje zamierzone oszczędności i inwestycje, że wytworzona zostanie produkcja, której sprzedaż wywoła popyt na pieniądz równy jego podaży.
Wykład IV – Analiza gospodarki
według modelu IS - LM
![Page 57: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/57.jpg)
57
2. Automatyczne równoważenie obu rynków
a) sytuacja wyjściowa
Punkty P oznaczające brak
równowagi mogą leżeć
w czterech różnych obszarach3
i
Y
1
2
4
Omówimy sytuację 3,
tj. równoczesny niedobór pieniądza i nadmiar produkcji
czyli „ przegrzanie koniunktury”.
( w każdym z nich inny jest charakter nierównowagi ).
![Page 58: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/58.jpg)
b) dostosowania rozpoczęte od rynku towarowego
- punkt P jest ponad linią IS ,- czyli produkcja jest nadmierna wobec popytu ;
- decyduje popyt, więc produkcja musi obniżyć się do Y1 ;
E1
Y1
- na rynku pieniężnym nastąpiła poprawa sytuacji, gdyż zmniejszenie produkcji zredukowało niedobór pieniądza ( punkt E1 jest bliżej krzywej LM niż punkt P ) ;
- ale rynek pieniężny jest nadal niezrównoważony ! ( E1 nie leży na LM ) ;
- musi wzrosnąć stopa procentowa , a to spowoduje obniżenie produkcji ;
ISi
YE YP
P
LM
EiEiP
Y
.
( założenie analityczne )
- oba ruchy ujęte razem ( dla uproszczenia ) oznaczać będą przesunięcie z E1 do E ;
58
![Page 59: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/59.jpg)
- obniżanie produkcji zmniejszając transakcyjny popyt na pieniądz zlikwiduje jego niedobór czyli zahamuje wzrostową tendencję stopy procentowej ( i ruchy dostosowawcze zostaną zatrzymane ).
W praktyce gospodarczej nastąpił ruch P → E1 → E
Ostateczne skutki :
- „dwufazowe” obniżenie produkcji ( z YP do YE ) ;- wzrost stopy procentowej ( z iP do iE ) ;
- stabilna równowaga w E .
b) dostosowania rozpoczęte od rynku towarowego
E1
Y1
ISi
YE YP
P
LM
EiEiP
Y
.
59
![Page 60: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/60.jpg)
c) dostosowania rozpoczęte od rynku pieniężnego
- punkt P jest poniżej linii LM - niedobór pieniądza ;
- stopa procentowa w tej sytuacji musi wzrosnąć ( aż do spotkania z linią LM ) ;
E2i2
- na rynku towarowym jest nadal nadmiar podaży ;
- ale wzrost stopy procentowej spowoduje obniżenie popytu inwestycyjnego, a w konsekwencji też produkcji ;
- w miarę obniżania produkcji będzie obniżać się popyt na pieniądz oraz jego „cena” ( stopa procentowa ) ; oba ruchy razem oznaczać będą przesunięcie E2 do E ;
- spadkowa tendencja produkcji zostanie zahamowana przez obniżającą się stopę procentową ( i ruchy dostosowawcze zostaną zatrzymane ).
W praktyce gospodarczej nastąpił ruch P → E2 → E
Ostateczne skutki :
- wzrost stopy procentowej ( z iP do iE ) ;- obniżenie produkcji ( z YP do YE ) ;
- stabilna równowaga w E .
i
YE YP
P
LM
EiEiP
Y
IS
.
( założenie analityczne )
60
![Page 61: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/61.jpg)
61
. P
R
d) dostosowania równoczesne
Dojdzie do przekroczenia linii LM ( punkt R ), do sytuacji nierównowagi o innym charakterze, która uruchomi inne ruchy dostosowawcze.
LMISi
Y
ET
Potem nastąpi przekroczenie IS ( punkt T ) – i dalsze ruchy.
Z
Lecz amplituda wahań będzie się ciągle zmniejszać, kolejne ruchy dostosowawcze będą coraz słabsze.
Ostatecznie – po „spiralnych wahaniach” –gospodarka ustabilizuje się w punkcie E .
( początek w P ; ruch równoczesny na obu rynkachczyli wzdłuż wypadkowej, tj. P R )
![Page 62: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/62.jpg)
62
3. Polityka ekonomiczna państwa
a ) uwagi wstępne
to trzeba uwzględnić :- oba rodzaje polityki ( fiskalną i monetarną ) ;- oba kierunki zmian ( ekspansję i restrykcję ).
Stąd cztery poniższe warianty polityki.
Ponieważ punkty P ( stan praktyki ) i PP ( stan pożądany ) mogą leżeć w różnych obszarach ( 1, 2, 3 lub 4 )
12
34
i LMIS
Y
i wymagać odmiennej polityki gospodarczej ( różnych narzędzi, różnej siły i różnych kierunków ich działania )
![Page 63: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/63.jpg)
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna kojarzy się z podatkami :
- restrykcja fiskalna to wzrost opodatkowania ( netto ! )
czyli zmniejszenie popytu i w konsekwencji też produkcji ;
- można też podatki zmniejszyć, co wywoła wzrost popytu n i produkcji.
Takie same ruchy produkcji można spowodować też zmianami w popycie rządowym G ;
albo zmianami G połączonymi ze zmianami podatkowymi.
Narzędzi szczegółowych są tysiące !
Politykę fiskalną – dla uproszczenia - omawiać będziemy tylko na „grubym” przykładzie zmian wielkości G ,
tj. manipulacji poziomem popytu rządowego
– bez wnikania w szczegółowe metody realizacji takich zmian.63
![Page 64: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/64.jpg)
b ) ekspansywna polityka fiskalna
Y1Y2
i2
IS1
Przy produkcji równej Y1 na rynku pieniężnym pojawi się niedobór pieniądza.Wywoła to wzrost jego ceny czyli stopy procentowej, po którym
nastąpi „niechciane” obniżenie produkcji z Y1 do Y2 .
Y
LMi
Y0
i0
IS0
E2
E1
E0
Gdy D G > 0 , to rośnie popyt, wzrośnie też produkcja.
To „efekt wypychania” ( gruba czarna strzałka ),tj. wzrost wydatków rządowych podnosząc stopę
procentową zmniejszy prywatne inwestycje ( „wypchnie” je z rynku ) .
Po uwzględnieniu„efektu wypychania”mamy następująceskutki ostateczne :
64
![Page 65: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/65.jpg)
65
b ) ekspansywna polityka fiskalna
Y2
i2
IS1
Y
LMi
Y0
i0
IS0
E2
E0
Gdy D G > 0 , to rośnie popyt, wzrośnie też produkcja.
Po uwzględnieniu„efektu wypychania”mamy następująceskutki ostateczne :
ekonomiczneskutki
ekspansji fiskalnej :- wzrost produkcji ; - wzrost stopy % .
graficzneskutki
ekspansji fiskalnej :- przesunięcie IS w prawo ;
- przesunięcie punktu równowagi z E0 do E2
![Page 66: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/66.jpg)
c ) restrykcyjna polityka fiskalna
Gdy D G < 0 , to obniżający się popyt
pociągnie za sobą spadek produkcji.
n
MakroEG
Y2Y1
i2
IS1
Przy produkcji zmniejszonej ( do Y1 ) nadmiar pieniądzaspowoduje obniżenie stopy procentowej
To przeciwieństwoefektu wypychania
( efekt „wpychania” ? ) :miejsce zmniejszonych zamówień
rządowych zajmują przedsiębiorcy prywatni.
YY0
i0
LMIS0
i
E0
E1
E2
i „niechciany” wzrost produkcji ( do Y2 ) .
Po uwzględnieniu„efektu wpychania”mamy następująceostateczne skutki :
66
![Page 67: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/67.jpg)
Gdy D G < 0 , to obniżający się popyt
pociągnie za sobą spadek produkcji.
c ) restrykcyjna polityka fiskalna
MakroEG
Y2
i2
IS1
YY0
i0
LMIS0
iekonomiczne
skutki restrykcji fiskalnej :
- obniżenie produkcji ;
E0
E2
Po uwzględnieniu„efektu wpychania”mamy następująceostateczne skutki :
- obniżenie stopy % .
graficzneskutki
restrykcji fiskalnej :- przesunięcie IS w lewo ;- przesunięcie punktu równowagi z E0 do E2 67
![Page 68: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/68.jpg)
68
Polityka monetarna
Przypomnienie :
Politykę monetarną - dla uproszczenia -
będziemy omawiać tylko
na „grubym” przykładzie zmian podaży
pieniądza przez BC,
bez wnikania w szczegółowe metody
i instrumenty dokonywania takich zmian.
![Page 69: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/69.jpg)
d ) ekspansywna polityka monetarna tj. D M > 0
LM0
ISi
Y
i0
Y0
E0
Zwiększenie podaży pieniądza prowadzi do obniżenia jego ceny czyli do spadku stopy procentowej,
a w efekcie do wzrostu popytu i produkcji.Skutki graficzne :
LM1
E1i1
Y1
Ostateczneskutki ekonomiczne ekspansji monetarnej :- obniżenie stopy % ;
- wzrost produkcji .
przesunięcie LM w prawo
i przesunięcie punktu równowagi z E0 do E1
69
![Page 70: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/70.jpg)
e ) restrykcyjna polityka monetarna tj. D M < 0
LM0
i
i0
Y0 Y
IS LM1
i1
Y1
Obniżenie podaży pieniądza prowadzi do wzrostu jego cenyczyli do podniesienia stopy procentowej,
a w efekcie do obniżenia popytu i produkcji.
E0
E1
Skutki graficzne : przesunięcie LM w lewo
i przesunięcie punktu równowagi z E0 do E1
Ostateczneskutki ekonomiczne restrykcji monetarnej :
- podniesienie stopy % ;
- obniżenie produkcji .
70
![Page 71: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/71.jpg)
71
Współcześnie w GR politykę fiskalną stosuje rząd
( np. ministerstwo finansów )
czyli partia polityczna / koalicja, która wygrała wybory,
a politykę monetarną uprawia bank centralny,
niezależny od rządu.
Pomiędzy tymi autorami polityki gospodarczej
może być wiele różnic.
Niekoniecznie rozumieją potrzeby społeczeństwa
i gospodarki w ten sam sposób !
Mogą współpracować w realizacji wspólnych celów,
lecz mogą też dążyć do celów zupełnie innych.
Żaden z przypadków polityki MIX nie jest wykluczony.
f ) polityka mieszana - policy mix
![Page 72: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/72.jpg)
72
polityka fiskalna
polit
yka
mon
etar
naek
span
syw
na
rest
rykc
yjn
a restrykcyjnaekspansywna
- wzrost stopy procentowej
- wzrost / spadek produkcji
- spadek produkcji
- wzrost / spadek stopy procentowej
- wzrost produkcji
- spadek / wzrost stopy procentowej
- spadek stopy procentowej
- spadek / wzrost produkcji
Skutki policy mix :
Skutki poszczególnych wariantów polityki
- mogą osłabić ;
- mogą zredukować do zera ;
- mogą odwrócić
skutki działań strony drugiej !
Przy konflikcie pomiędzy rządem a BC działania każdej ze stron :
- ekspansja fiskalna : wzrost produkcji, wzrost stopy % ;
- restrykcja fiskalna : spadek produkcji, spadek stopy % ;
- ekspansja monetarna : wzrost produkcji, spadek stopy %;
- restrykcja monetarna : spadek produkcji, wzrost stopy %.
![Page 73: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/73.jpg)
73
Pytania :1. Przeprowadź analizę automatycznego procesu
równoważenia w gospodarce zamkniętej o stałych cenach.
Rozpocznij analizę od rynku towarowego / od rynku
pieniężnego. Jako punkt wyjścia przyjmij położenie P
zgodne z sytuacją 1 / 2 / 3 / 4 .
2. Jaką politykę ekonomiczną ( fiskalną i monetarną ) powinno
zastosować państwo, by ( z wyjściowego punktu E )
doprowadzić gospodarkę zamkniętą o stałych cenach do
równowagi w punkcie Pp ( tj. do stanu pożądanego ),
leżącego w obszarze 1 / 2 / 3 / 4 .
3. Wyjaśnij skutki gospodarcze ( tj. zmiany stopy procentowej
i produkcji ) różnych przypadków policy mix.
![Page 74: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/74.jpg)
74
Wykład V - Analiza warunków skuteczności polityki ekonomicznej
Miarą skuteczności polityki jest zmiana produkcji .
Przy danej D G lub D M polityka jest tym bardziej
skuteczna, im większa jest D Y .
Polityka ekonomiczna jest skuteczna, jeśli prowadzi
do zmian produkcji, oczekiwanych przez jej autora, tj. :
- do obniżenia po restrykcji fiskalnej / monetarnej ;
- do wzrostu po ekspansji fiskalnej / monetarnej.
![Page 75: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/75.jpg)
75
1. Skuteczność a współzależność polityki fiskalnej
i monetarnej
Politykę fiskalną uprawia rząd,
a politykę monetarną bank centralny ( BC ).
Między nimi może być wiele różnic :
- inny horyzont czasowy ;
- inne pojmowanie potrzeb gospodarki ;
- często inna opcja polityczno-ekonomiczna
( np. sprawa poglądów o roli sektora publicznego,
wysokości podatków, wielkości budżetu ) ;
- a także inny cel podstawowy ( walka z bezrobociem
czy z inflacją ? ).Konflikt ? Współpraca ?
![Page 76: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/76.jpg)
Przykład : rządowa restrykcja fiskalna zmierzająca do obniżenia produkcji przez zmniejszenie popytu G
IS1
Y1
i2
Y2
E1
E2
Po restrykcji fiskalnej linia IS przesuwa się w lewo, do IS1 , produkcja obniża się do Y1 .
Ale nadmiar pieniądza w E1
obniży stopę procentową i spowoduje pewien
wzrost produkcji, niepożądany
( efekt „wpychania” ).
Ale w punkcie E1 była bardziej skuteczna, gdyż Y1 < Y2 .
Pogorszenie skuteczności nastąpiło jako efekt nadmiaru pieniądza w punkcie E1 - a tu BC może coś zmienić !
a) zgodność, współpraca
LM0
IS0
i0
Y0
i
Y
E0
Ostateczny skutek : produkcja obniży się z Y0 do Y2 - restrykcja fiskalna jest skuteczna.
76
![Page 77: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/77.jpg)
To przykład monetarnego wspomagania polityki fiskalnej, podnoszącego jej skuteczność :
gospodarka zatrzyma się w E1 ,
nie dojdzie do E2 o większej produkcji. Skuteczność działania rządu ulegnie wzmocnieniu.
LM1
Jeśli BC współpracuje z rządem, powinien nie dopuścić do obniżki stopy procentowej, a więc zmniejszyć nadwyżkę
podaży pieniądza, która wystąpiła w E1.
Oznacza to zastosowaną w odpowiednim momencie
restrykcję monetarną, tj. przesunięcie LM0 w
lewo do LM1 .
IS1
Y1
i2
Y2
E1
E2
LM0
IS0
i0
Y0
i
Y
E0
77
![Page 78: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/78.jpg)
IS1
E2
E1
Y1Y2
Ekspansja fiskalna przesunie linię IS0 w prawo do IS1 ,
produkcja wzrośnie z Y0 do Y1.
Niedobór pieniądza w E1
podniesie stopę procentową,nastąpi znany
„efekt wypychania”,produkcja obniży się do Y2 .
i
Y
IS0
E0
LM0
Y0
Skutek ekspansji fiskalnejto wzrost produkcji
z Y0 do Y2 .
b) konflikt
Przykład: rząd dla ożywienia produkcji stosuje ekspansję fiskalną,ale bank inaczej ocenia stan gospodarki i inny kierunek polityki
gospodarczej uważa za niezbędny !
( np. bankowe przeciwdziałanie polityce rządu )
78
![Page 79: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/79.jpg)
Jeżeli jednak bank uzna rządową próbę ożywienia produkcji za szkodliwą dla gospodarki, za niesłuszną
- może ją skontrować !
W odpowiednim momencie po ekspansji fiskalnej bank może zastosować restrykcję monetarną,
a więc przesunąć LM0 w lewo do LM1 .
Gospodarka
znajdzie się w E3 ,
LM1
E3
wyjściowe Y0 mimoekspansji fiskalnej
nie ulegnie zmianie !
Po kontrze bankuskuteczność polityki rządu
okazała się zerowa.
IS1
E2
E1
Y1Y2
i
Y
IS0
E0
LM0
Y0
79
![Page 80: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/80.jpg)
80
Produkcyjne skutki polityki rządowej mogą więc zostać
zredukowane przez bank
- w naszym przykładzie zniwelowane do zera !
Może też być odwrotnie - to rząd może redukować
skuteczność polityki banku centralnego.
Skuteczność polityki ekonomicznej zależy
od współpracy bądź konfliktu
pomiędzy autorami pociągnięć fiskalnych i monetarnych.
![Page 81: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/81.jpg)
81
2. Wpływ inflacji na skuteczność polityki ekonomicznej
a ) zmiany w modelu
Wszystkie dotychczasowe analizy prowadzone były przy założeniu : ceny = const.
Teraz usuwamy to ważne założenie.
W praktyce gospodarczej mamy raczej do czynienia z powszechnym ruchem cen w górę, tj. z inflacją
– i tylko taki ruch cen uwzględnimy .
Inflacja to obniżenie realnej wartości pieniądza ( funkcja LM ! )
oraz obniżenie dochodu i popytu realnego ( funkcja IS ! ) .
Zmieni się więc położenie obu funkcji równowagi .
![Page 82: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/82.jpg)
Skutki te w interpretacji graficznej wskazuje szkic :
Y0Y1
IS1LM1
E1
Zmniejsza się popyt realny czyli obniża się produkcja( jak przy restrykcji fiskalnej ),
Zmniejsza się realna podaż pieniądza czyli obniża się produkcja
( jak przy restrykcji monetarnej ),
Inflacja zmniejszarealną produkcję !
więc IS w lewo !
więc LM też w lewo !
Inflacyjny wzrost podaży ( skutek
wzrostu cen ) to tylko pozorny wzrost
produkcji !
i
Y
IS0
LM0
E0
82
![Page 83: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/83.jpg)
b) ( skrajny ) przykład ekspansji fiskalnej
Y0
Ekspansja fiskalna przesunie linię IS0 w prawo do IS1 .
IS1
E1
Y1
Ekspansja jest skuteczna, produkcja rośnie do Y1 , równowaga w E1 .
Ale inflacja przesunie obie linie w lewo !
E2
IS2LM1
Teraz punktem równowagi jest E2 . Produkcja powróciła do Y0 ,ekspansja fiskalna okazała się zupełnie nieskuteczna.
i
Y
IS0LM0
E0
Przyrost popytu G wpłynie na dalszy wzrost cen - a nie produkcji.- w tym przykładzie do zera !
Inflacja może więc zredukować produkcyjne skutki ekspansji
fiskalnej
83
![Page 84: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/84.jpg)
c) przykład ekspansji monetarnej ( też skrajny )
Ekspansja monetarna przesunie LM0
w prawo do LM1 , produkcja osiągnie Y1 ,
skuteczność O.K !
LM1
E1
Y1
Ale inflacja przesunie obie linie w lewo !
E2
IS1
LM2
Teraz punktem równowagi jest E2 . Produkcja powróciła do Y0 , ekspansja monetarna okazała się zupełnie nieskuteczna.
i IS0
E0
LM0
Y0 Y
Inflacja redukuje również produkcyjne skutki ekspansji monetarnej
- w tym przykładzie do zera !Wzrost podaży pieniądza nie przyniósł wzrostu produkcji,
lecz wyłącznie wzrost cen.84
![Page 85: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/85.jpg)
85
a ) zmiany kąta nachylenia IS
Zgodnie z formułą IS zależą one od parametru ( wrażliwość inwestorów ) i od poziomu t ( stopa podatkowa, składnik mnożnika w ) .
3. Kąt nachylenia linii równowagi a skuteczność
Wpływ zmian stopy t na nachylenie IS był już omówiony
przy analizie rynku towarowego.
Tam zakładaliśmy, że a = const.
Teraz załóżmy, że a też może ulegać zmianom.
1 gdzie. w = . 1 - c ( 1 - t )
gdzie :
c = const. z założenia
i = Y A 1
___ ____ a a w
![Page 86: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/86.jpg)
86
Z funkcji IS wynika, że im większa ,
zaś im mniejsza , tym IS bliższa jest pionu
( np. o inwestycjach decydują inne czynniki niż koszt kredytu,
tj. bardzo wysoka efektywność czy konieczność technologiczna ).
Wrażliwość inwestorów a nie jest instrumentem polityki,
to rezultat oceny sytuacji gospodarczej przez
przedsiębiorców prywatnych, to odbicie ich optymizmu.
tym IS bliższa jest poziomu,
Wzrost wrażliwości inwestorów a oznacza, że każde drgnięcie
stopy procentowej coraz wyraźniej wpływa na popyt inwestycyjny
( np. inwestycje są finansowane głównie z kredytów ).
![Page 87: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/87.jpg)
87
b ) zmiany kąta nachylenia LM
Zgodnie z formułą LM zależą one od :
- parametru k ( odwrotność szybkości obiegu pieniądza ) ;
- parametru ( wrażliwość popytu pieniężnego na zmianę
stopy procentowej, „wrażliwość spekulantów” ) .
Wpływ wielkości k na nachylenie LM był już omówiony przy analizie modelu rynku pieniężnego i linii LM .
Tam zakładaliśmy, że b = const.
Teraz załóżmy, że b też może ulegać zmianom.
i = Y k 1 M
b b Pc
![Page 88: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/88.jpg)
88
Z funkcji LM wynika, że im większa b,
zaś im mniejsza b, tym linia LM bliższa jest pionu,
( np. niskie zaufanie do banków, wysoka preferencja gotówki ).
tym linia LM bliższa jest poziomu,
Wzrost wrażliwości b oznacza, że poziom stopy procentowej
decyduje o lokatach i zakupach obligacji
czyli też o popycie na pieniądz
( tj. posiadacze aktywów finansowych wolą spekulować
niż trzymać gotówkę ).
Rząd nie reguluje , jej wysokość zależy :
- od ocen stanu i perspektyw gospodarki przez prywatnych posiadaczy aktywów finansowych, od ich optymizmu, - od ich skłonności do ryzyka, - od ich zaufania do lokat i obligacji ...
![Page 89: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/89.jpg)
89
c ) skrajności
Przypadek I – pionowa IS , pozioma LM
Y
iIS
LM
jest maksymalnie skuteczna,każde zmiana G ( tj. przesunięcie IS ) to zmiana produkcji ;
jest absolutnie nieskuteczna,zmiana podaży pieniądza nie daje efektów produkcyjnych( nie da się przesunąć LM w lewo lub w prawo ! )
- polityka monetarna
Polityka fiskalna : im bardziej stroma linia IS , tym większa skuteczność polityki fiskalnej ( dla każdej linii LM ).
- polityka fiskalna
?
![Page 90: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/90.jpg)
90
Przypadek II – pozioma IS , pionowa LM
Y
iLM
IS
jest absolutnie nieskuteczna ;
jest maksymalnie skuteczna,każda zmiana podaży pieniądza ( przesunięcie LM ) to zmiana produkcji.
- polityka fiskalna
- polityka monetarna
Polityka monetarna :im bardziej stroma linia LM ,
tym większa skuteczność polityki monetarnej( dla każdej linii IS ).
( nie da się przesunąć IS w lewo lub w prawo ! )
![Page 91: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/91.jpg)
d ) tzw. pułapka płynności
IS1i IS0
LM
Y
jest maksymalnie skuteczna,każda zmiana G to zmiana produkcji, brak efektu wypychania( stopa procentowanie ulega zmianie ) .
nie daje efektu, np. dodatkowe pieniądze
społeczeństwo zatrzyma w postaci gotówki ( stąd „pułapka” ) .
tj. typowa IS , pozioma LM
Gospodarkę reguluje wyłącznie popyt na towary, manipulowanie podażą pieniądza nie jest skuteczne
– to ekstremalny przypadek keynesowski.
IS2
Polityka fiskalna
Polityka monetarna
91
![Page 92: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/92.jpg)
e ) przypadek klasyczny
tj. typowa IS , pionowa LM
LM
Y
ISi
prowadzi do zmian stopy procentowej, a nie do zmian produkcji.
Polityka fiskalna jest absolutnie nieskuteczna ( ze względu na maksymalny efekt wypychania ) ;
Y bz !92
![Page 93: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/93.jpg)
e ) przypadek klasyczny
tj. typowa IS , pionowa LM
LM
Y
ISi
jest maksymalnie skuteczna.
Produkcję reguluje pieniądz,
a nie popyt na towary
– to podejście monetarystów.
LM1LM2
Polityka monetarna
93
![Page 94: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/94.jpg)
94
Pytania :1. Jaką politykę monetarną powinien zastosować bank centralny chcąc pomóc ( - chcąc przeciwdziałać ) akcji rządu, zamierzającego poprzez ekspansję fiskalną ( - restrykcję fiskalną ) doprowadzić do ożywienia produkcji ( - do obniżenia produkcji ) ? Przedstaw interpretację i analizę ( też graficzną ) obu pociągnięć i ich ostatecznych skutków.2. Jaką politykę fiskalną powinien zastosować rząd chcąc pomóc ( - chcąc przeciwdziałać ) akcji banku centralnego, zamierzającego poprzez ekspansję monetarną ( - restrykcję monetarną ) doprowadzić do ożywienia produkcji ( - do obniżenia produkcji ) ?
Przedstaw interpretację i analizę ( też graficzną ) obu pociągnięć i ich ostatecznych skutków.
![Page 95: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/95.jpg)
95
3. Omów wpływ inflacji na skuteczność polityki ekonomicznej
w gospodarce zamkniętej na przykładzie ekspansji
( - restrykcji ) fiskalnej ( - monetarnej ).
Przedstaw też odpowiednie szkice graficzne.
4. Jakim zmianom ulega skuteczność polityki fiskalnej
( - polityki monetarnej ) w gospodarce zamkniętej o stałych
cenach, gdy linia IS ( - linia LM ) zmienia kąt
nachylenia od poziomu ku pionowi ?
Przedstaw też odpowiednie szkice graficzne.
5. Porównaj ekstremalny przypadek keynesowski ( „pułapka
płynności” ) z przypadkiem klasycznym.
![Page 96: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/96.jpg)
96
Wykład VI – Rynek obrotów z zagranicą
Na tym wykładzie z założenia bilans płatniczy ( BP ) ujęty jest wąsko,obejmuje tylko : obroty bieżące ( X )
plus obroty kapitałowe ( R ) BP = X + R .
Szczególna interpretacja równowagi i nierównowagi : BP = 0 ( równowaga BP )
BP > 0 ( nadwyżka BP ) BP < 0 ( deficyt BP )
Jeśli BP to suma tylko X plus R , to z założenia BP nie może być równoważony ani oficjalnymi transakcjami wyrównawczymi (OFF), ani obrotami tzw. II gospodarki .
Nierównowaga BP wymaga dostosowań wewnętrznych ( tj. zmian na rynku towarowym i na rynku pieniężnym ).
![Page 97: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/97.jpg)
97
1. Wyprowadzenie funkcji BP
Saldo obrotów bieżących : X = Exp – Imp – m Y
Saldo obrotów kapitałowych : R = a ( i – i’ )gdzie : a - wrażliwość ruchów kapitałowych na zmiany stopy procentowej ( a > 0 )
i’ - przeciętna światowa stopa procentowa- krótkookresowo a oraz i’ = const.
i
iEE
YE
BP
Y
nadwyżka BP
deficyt BP
BP = X + R = 0
więc :
i = Y + i’
m Exp – Imp
a a
![Page 98: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/98.jpg)
2. Analiza funkcji BP
a ) zmiany położenia punktu E na BP
( rynek odizolowany !!! )
i
i0E0
Y0
BP
Y
E1
Y1
i1
Przykładowa sytuacja :– obniżenie stopy procentowej ;
- czyli ucieczka obcych kapitałów, więc deficyt BP ;
- wyrównanie przez obroty bieżące czyli obniżenie importu ;- obniżenie importu zmniejszy krajową produkcję ;
- równowaga w E1 . A po podwyższeniu stopy i ...
i2
Y2
E2
98
![Page 99: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/99.jpg)
99
b ) zmiany położenia linii BP
Zależą od zmian wyrazów wolnych w funkcji BP .
Ale eksport i import są autonomiczne, niezmienne, zaś i’ oraz a z założenia są stałe. Czy BP jest nieruchoma ?
W tych analizach – w zasadzie tak , bo z założenia w okresie krótkim volumen autonomicznych obrotów
z zagranicą jest niezmienny.Ale może zmienić się wartość tych obrotów
( nawet w okresie bardzo krótkim), jeżeli uwzględnimy zmienność kursu walutowego
- wtedy linia BP zmieni położenie.
i = Y + i’
m Exp – Imp
a a
![Page 100: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/100.jpg)
Kurs walutowy to cena
jednostki waluty obcej wyrażona w walucie krajowej.
Na przykład 1 USD = 3,0 PLN
Jest to tzw. notowanie proste.
Przy notowaniu prostym wzrost kursu ( tj. wzrost ceny ! )
oznacza osłabienie waluty krajowej
( np. 1 USD = 5,0 PLN ) .
BP2 BP1
Przy spadku kursu ( tj. wzmocnieniu waluty krajowej )
– ruch BP w lewo.
i0
i
Y0
BP0
Y
Skutek : rośnie wartość obrotów (za ten sam volumen obrotów mamy więcej złotówek) i następuje ruch BP w prawo.
Skutek ?
100
![Page 101: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/101.jpg)
Zależą od m i od a , ale a = const.
Wielkość m ( importochłonność / mobilność ) zależy
od ograniczeń technologicznych ( mt )
i od ograniczeń administracyjnych ( ma ) .
m = mt + ma
Wielkość mt jest w krótkim okresie stała .
Wielkością ma państwo może manipulować.
c) zmiany kąta nachylenia BP
i = Y + i’
m Exp – Imp
a a
101
![Page 102: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/102.jpg)
102
Wzrost mobilności ( tj. rozluźnienie ograniczeń administracyjnych ) zbliża BP do poziomu – linia BP1 .
BP2
i
Y
BP0
BP1
Obniżenie mobilności – BP do pionu ( linia BP2 ) .
![Page 103: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/103.jpg)
103
Z założeń i analizy wynika jednak, że :- nie są instrumentami : a , i’ ani mt ( m = ma + mt )
___ ____ a także Exp oraz Imp ;
- instrumentem może być kurs walutowy ( jeśli regulowany jest przez państwo ) ;
- zmianie ulega wtedy wartość obrotów autonomicznych i równolegle przesuwa się linia BP ;
- instrumentem jest ma – ale tu ważna reakcja partnerów ( retorsje za protekcjonizm ).
3. Instrumenty polityki ekonomicznej
W formule BP występują różne wielkości – potencjalne narzędzia polityki .
i = Y + i’
m Exp – Imp
a a
![Page 104: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/104.jpg)
104
4. Współzależność 3 rynków
przykład napływu obcych kapitałów :- po wymianie na pieniądz krajowy oznacza to wzrostpodaży pieniądza, a więc obniżenie stopy procentowej ( rynek pieniężny ) ,- czyli wzrost produkcji ( rynek towarowy ) ,- a więc wzrost importu ( rynek obrotów z zagranicą ) .
Zmiany obrotów z zagranicą wpływają na pozostałe rynki - towarowy i pieniężny.
Przykłady :Obroty kapitałowe - Obroty bieżące -
przykład obniżenia eksportu :- to spadek popytu ogólnego,a więc spadek produkcji ( rynek towarowy ) ,- czyli spadek popytu na pieniądz i obniżenie stopy procentowej ( rynek pieniężny ) ,- czyli ucieczka obcych kapitałów ( rynek obrotów z zagranicą ) .
W obu przykładach zaczynamy od BP, przechodzimy na IS ( lub LM ), potem na LM ( lub IS ) - a powrót do BP następuje od drugiej strony !
![Page 105: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/105.jpg)
Wszystkie trzy rynki są powiązane,
trzeba je rozpatrywać łącznie.
Model IS - LM - BP
( zwany modelem Fleminga - Mundella,
wprowadzony do światowej ekonomii w 1962 roku ).
LMIS
Y
i
EiE
Y
E
BP
Gospodarka otwarta jest w równowadze tylko wtedy, gdy równocześnie są zrównoważone 3 rynki
( przynajmniej ).105
![Page 106: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/106.jpg)
106
Pytania :
1. Omów wyprowadzenie i podstawową analizę
( zmienność położenia punktu E ) funkcji równowagi
na rynku obrotów z zagranicą ( linii BP ) .
Przedstaw odpowiednie szkice graficzne.
2. Omów podstawowe instrumenty polityki ekonomicznej,
jakie ma do dyspozycji państwo ( rząd i bank centralny )
na rynku obrotów z zagranicą. Przedstaw graficzną
interpretację skutków działania tych instrumentów.
![Page 107: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/107.jpg)
107
1. Automatyczne równoważenie gospodarki otwartej
a ) założenia :
- ogólne dla IS – LM ( okres krótki, ceny stałe, produkcja elastycznie podąża za popytem ) ;
- specyficzne dla BP ( kraj mały, kurs walutowy stały, mobilność obrotów stała, eksport i import autonomiczny również stałe ) .
Część I - Gospodarka o sztywnym kursie walutowym
Wykład VII – Model gospodarki otwartej- analizy
Interpretacja ekonomiczna : analiza dostosowania rynku towarowego i pieniężnego do stanu rynku obrotów z zagranicą.Interpretacja graficzna : nieruchoma linia BP (brak przesunięć - stały kurs walutowy, brak zmiany kąta nachylenia - stała mobilność); do równowagi prowadzi ruch punktu P ku E.
![Page 108: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/108.jpg)
Założenia cząstkowe ( analityczne ) :
- stany nierównowagi gospodarki otwartej mogą być różne
( kombinacje 3 możliwych stanów na 3 rynkach )
– analiza obejmie tylko 2 wybrane sytuacje na 3 rynkach ;
dotyczące wyłącznie nierównowagi
na rynku obrotów z zagranicą ;
sytuacja 1 – nadwyżka BP,
i sytuacja 2 – deficyt BP
( w podręczniku jest też analiza dostosowań po równoczesnej nierównowadze na wszystkich trzech rynkach
- do samodzielnego przestudiowania )
108
![Page 109: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/109.jpg)
EBP
LM1
YP YE
b) sytuacja 1
(symbolicznie : I = S , L = M , BP 0 , BP > 0 )
Skutki dostosowań automatycznych :
- istniejąca w P1 nadwyżka BP stworzy presję na obniżenie kursu walutowego, a ten ma pozostać stały ( z założenia ) ;
- broniąc kursu walutowego system bankowy skupi obce pieniądze ( część tej nadwyżki ), a to spowoduje wypływ pieniądza krajowego na rynek ;- otrzymamy ekspansję monetarną ( wymuszoną ! )
i linia LM przesunie się w prawo ;
- wtedy obniżeniu ulegnie stopa procentowa ;
ip
i1
- a to spowoduje serię znanych skutków, w wyniku których wzrośnie produkcja.W punkcie E otrzymamy
stabilną równowagę gospodarki otwartej.
Y
i IS
P1
LM
109
![Page 110: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/110.jpg)
E BP
LM1
YP YE
ip
i1
Y
i IS
P1
LM
jest rezultatem trzech dostosowań rynkowych, „konsumujących” części tej nadwyżki :
1 - wymiany części nadwyżki walutowej na pieniądz krajowy ;
Zniwelowanie nadwyżki BP
2 - odpływu części obcych kapitałów ze względu na obniżkę stopy procentowej ;3 - wzrostu wydatków na import spowodowanego
wzrostem produkcji.
1
2
3110
![Page 111: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/111.jpg)
BP
LM2
E
c) sytuacja 2( symbolicznie : I = S, L = M, BP 0, BP < 0 )
Skutki dostosowań automatycznych :- brak obcych walut stworzy presję na wzrost kursu, który z założenia ma być niezmienny ;
- system bankowy broniąc kursu musi sprzedać obce waluty, a to spowoduje obniżenie ilości pieniądza krajowego na rynku ;
- otrzymamy restrykcję monetarną ( wymuszoną ! ) i linia LM przesunie się w lewo ;
- stopa procentowa zostanie podwyższona ;- a to po serii znanych skutków przyniesie obniżenie produkcji.
W punkcie E gospodarka otwarta zostanie zrównoważona.
i IS LM
P2
Y
111
![Page 112: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/112.jpg)
112
Zniwelowanie deficytu BP jest rezultatem trzech dostosowań
rynkowych :
- sprzedaż obcych walut za pieniądz krajowy ;
- napływ obcych kapitałów wobec wzrostu stopy procentowej ;
- ograniczenie wydatków na import ze względu na obniżenie
produkcji.
Rezultaty ostateczne
to obniżenie produkcji i wzrost stopy procentowej - a więc
„ochłodzenie” gospodarki, oczywisty skutek ujemnego BP .
![Page 113: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/113.jpg)
113
2. Polityka ekonomiczna w gospodarce otwartej
Założenia :
- pozostają ogólne dotyczące IS – LM ( tj.: okres krótki, ceny stałe, produkcja elastycznie podąża za popytem ) ;
- pozostają specyficzne dotyczące BP ( tj.: kraj mały, kurs walutowy stały, mobilność obrotów stała, eksport i import autonomiczny również stałe ) .
- założenia analityczne :
- w punkcie wyjściowym jest równowaga trzech rynków ;
- ale według zgodnej oceny rządu i banku centralnego
poziom produkcji jest za wysoki, grozi kryzysem .
Trzeba zastosować politykę restrykcyjną, żeby „ochłodzić” gospodarkę .
![Page 114: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/114.jpg)
a) restrykcja fiskalna Punkt wyjścia :
wysoka
równowaga
1 - restrykcja fiskalna oznacza zmniejszenie popytu rządowego ( D G < 0 ) ;
2 – po obniżeniu popytu nastąpi obniżenie produkcji, tzn. linia IS0 przesuwa się w lewo do IS1 ;
IS1
E1
3 - a punkt równowagi rynku towarowego i pieniężnego przesuwa się do E1 ;
4 - deficyt BP w punkcie E1 wymusi obronę kursu walutowego czyli spowoduje sprzedaż walut obcych przez system bankowy, co zmniejszy podaż pieniądza krajowego ;
5 - nastąpi wymuszona restrykcja monetarna
i LM0 przesunie się w lewo, do LM1 ;
LM1
6 - wobec obniżenia podaży pieniądza krajowego wzrośnie stopa procentowa ;
7 - a w konsekwencji nastąpi zmniejszenie produkcji
8 - i gospodarka znajdzie się w punkcie E2 .
YY0
i0
i IS0LM0
BPE0E2
114
![Page 115: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/115.jpg)
MakroEG
Wyniki analizy mówią, że po przejściu E0 E1 E2 w gospodarce nastąpi ostatecznie :
- obniżenie produkcji ;
IS1
E1
LM1
YY0
i0
i IS0LM0
BPE0E2
- obniżenie stopy procentowej ;- stabilna równowaga w E2
( tj. w punkcie przecięcia trzech linii równowagi ).
Wniosek :
polityka fiskalna w gospodarce otwartej jest skuteczna, restrykcja doprowadziła do pożądanego przez rząd
obniżenia produkcji- przy stabilnym kursie walutowym („bronionym” przez BC ) !
115
![Page 116: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/116.jpg)
b) restrykcja monetarna
1 - restrykcja monetarna to zmniejszenie podaży pieniądza ( D M < 0 ) ;
2 - linia LM0 przesuwa się do LM1 (w lewo), następuje wzrost stopy procentowej i obniża się produkcja ;
LM1
E1
3 - interpretacja punktu E1 - stan trzech rynków ;4 - jak dotąd restrykcja monetarna jest skuteczna ( obniżyła się produkcja ) , ale w E1 mamy nadwyżkę BP ;
5 – broniąc kursu bank skupi nadwyżki walutowe, nastąpi wypływ pieniądza krajowego na rynek ;
6 - przesunie to linię LM1 w prawo ( wymuszona ekspansja monetarna ) ;
7 - nastąpi obniżenie stopy procentowej ;
8 - oraz wzrost produkcji ;9 - gospodarka znajdzie się ponownie w punkcie E0 !!!Polityka monetarna przy stałym kursie walutowym jest nieskuteczna, po restrykcji produkcja nie ulega zmianie.
i
Y0
i0
Y
E0
IS0LM0
BP
Punkt wyjścia :
wysoka
równowaga
n
116
![Page 117: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/117.jpg)
Mamy wolnorynkowe otwarcie gospodarki i wymienialność waluty
przy administracyjnym usztywnieniu warunków tej wymiany.
Obrona stabilności kursu walutowego spowodowała, że po świadomej restrykcji nastąpiła wymuszona ekspansja.
Przykład to skrajność - skuteczność została zredukowana
do zera !
Wniosek ogólny powinien mówić, że obrona kursu walutowego
obniża skuteczność polityki monetarnej
- niekoniecznie do zera.
Natomiast płynny kurs walutowy
zmieni skuteczność
polityki monetarnej, a także polityki fiskalnej.
117
![Page 118: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/118.jpg)
118
Wzrost kursu nie tylko zmieni wartość eksportu i importu, lecz również wpłynie na ich rozmiary.
1. Skutki zmian kursu walutowego
Po wzroście kursu eksport staje się tańszy dla zagranicznychnabywców. Rośnie więc popyt eksportowy. Import staje siędroższy dla krajowych nabywców - obniża się popyt importowy. Po obu takich zmianach rośnie nadwyżka X, czyli rośnie popytogólny - linia IS przesuwa się w prawo !
Na rynku pieniężnym wzrost kursu zachęci posiadaczy obcychwalut do ich sprzedaży. Do systemu bankowego wpłyną obcepieniądze, a wypłynie pieniądz krajowy. Zwiększy się podażpieniądza ( jak przy ekspansji monetarnej ), a więc linia LMrównież przesunie się w prawo !
Część II - Równowaga w gospodarce otwartej - świat płynnego kursu walutowego
Z analiz linii BP wiemy, że zmiany kursu walutowego przesuwają ją równolegle w lewo lub w prawo. A linie IS i LM ?
![Page 119: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/119.jpg)
Skutkiem wzrostu kursu walutowego ( tj. osłabienia waluty krajowej )
jest ożywienie gospodarcze ( wzrost produkcji i obniżka stopy procentowej ).
BP0
LM0IS0
Y
i
E0
i0
Y0
IS1 LM1
E1
BP1
- ceny krajowe ulegną zmianie ( wzrosną po wzroście kursu walutowego, co najmniej stosownie do podrożenia tzw. wsadu importowego ) ;
- na zmiany naszego kursu i naszych obrotów towarowych i kapitałowych zareagują partnerzy zagraniczni
( by na tych zmianach nie stracić ).
trzy rynki IS w prawo LM w prawo BP w prawo
Jednak tylko krótkookresowe, ponieważ :
Wzrost kursu walutowego przemieści wszystkie trzy powiązane linie równowagi w prawo .
119
![Page 120: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/120.jpg)
IS2
LM2
BP2
E2
Analogicznie - Wzmocnienie waluty krajowej czyli
obniżka kursu przesunie trzy związane linie w lewo.
BP0
LM0IS0
Y
i
E0i0
Y0
Nastąpi wzrost stopy procentowej i obniżenie produkcji.
120
![Page 121: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/121.jpg)
Podsumowanie W warunkach płynnego kursu walutowego automatyczne zrównoważenie gospodarki otwartej następuje poprzez :- zmiany produkcji ( np. wzrost produkcji wymagający wzrostu wydatków na import - efektem jest redukcja nadwyżki BP );- zmiany stopy procentowej ( np. obniżenie stopy w wyniku wymiany nadwyżek walut na pieniądz krajowy - efektem jest redukcja nadwyżki BP w wyniku „ucieczki” kapitału obcego );- zmiany kursu walutowego, prowadzące do zmian wartości eksportu i importu oraz zmian volumenu obrotów z zagranicą .
Graficzną interpretacją takich zmian są równoległe przesunięcia funkcji BP, a także IS i LM :
- w prawo po wzroście kursu ( tj. po osłabieniu pieniądza krajowego );
- w lewo po obniżeniu kursu ( tj. po wzmocnieniu pieniądza krajowego).
121
![Page 122: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/122.jpg)
122
Stabilny kurs walutowy ma wiele zalet – zarówno wewnątrz
gospodarki, jak i w jej stosunkach z zagranicą.
Jego utrzymanie może być ważne dla gospodarki.
Skuteczność polityki monetarnej w warunkach sztywnego
kursu można podnieść, jeśli bank centralny przeprowadzi
specyficzną operację na „otwartym rynku”.
2. Zanim nastąpi zmiana kursu
W warunkach sztywnego kursu walutowego polityka fiskalna
była skuteczna, natomiast polityka monetarna okazała się
nieskuteczna – lub mało skuteczna, ponieważ obrona
kursu prowadziła do zmian podaży pieniądza,
wymuszonych i przeciwnie skierowanych.
Polityka ekonomiczna
![Page 123: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/123.jpg)
123
- restrykcja monetarna doprowadziła do obniżenia produkcji i do wzrostu stopy procentowej ;
- obniżył się więc import, a także napłynęły obce kapitały ;- pojawiła się więc nadwyżka BP, a wraz z nią presja na
zmianę kursu walutowego ;- broniąc stabilności kursu BC musiał skupić tę nadwyżkę ;
- wpuszczona do obiegu dodatkowa podaż pieniądza krajowego podziałała jak ekspansja monetarna i zredukowała skuteczność uprzedniej restrykcji .
Ale można zatrzymać pieniądz krajowy w systemie bankowym sprzedając atrakcyjne elementy agregatu B ( np. wysoko oprocentowane bony skarbowe )
i nie dopuścić do wzrostu podaży pieniądza !
To tzw. polityka sterylizacji, krótkookresowo podnosząca skuteczność polityki monetarnej.
Przykład :
![Page 124: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/124.jpg)
3. Polityka monetarna przy płynnym kursie
- na przykładzie restrykcji
Restrykcja przesunie linię LM w lewo, podniesie stopę procentową i obniży produkcję do Y1
Przy płynnym kursie walutowym nadwyżka BP doprowadzi do wzmocnienia waluty krajowej i cały układ trzech powiązanych funkcji przesunie się w lewo ( jak wiemy z poprzednich analiz ) .
IS1 LM1
E1
BP1
Y1
Powstanie jednak nadwyżka BP ( punkt E1 ) .Jeśli BC broniąc stabilności kursu walutowego skupi nadwyżkę, nastąpi wypływ pieniądza krajowego i linia LM przesunie się w prawo redukując skuteczność restrykcji monetarnej.
Równowaga ustali się w punkcie E2 ,
E2
a produkcja obniży się do Y2 .
Y2
Płynny kurs walutowyzwiększa skutecznośćpolityki monetarnej.
Ostatecznym efektem restrykcji monetarnej będzie przesunięcie
E0 do E2 .
LM2
i
Y
IS0
LM0
BP0
E0
Y0
124
![Page 125: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/125.jpg)
( na przykładzie restrykcji )
IS1
E1
Y1
IS2 LM1
BP1
E2
Y2
Restrykcja fiskalna ( D G < 0 ) przesunie IS w lewo do IS1 .Restrykcja jest skuteczna, produkcja obniża się do Y1.Ale w E1 jest deficyt BP, wzrośnie więc kurs walutowy,co przesunie trzy powiązane linie w prawo ! Równowaga ustali się w E2 , przy produkcji Y2 .Ostatecznym skutkiem będzie obniżenie produkcji tylko do Y2 .
Przy wysokiej mobilności ( BP bliska poziomu )
płynny kurs obniża skuteczność polityki fiskalnej !
n.b. analogiczna analiza przy niskiej mobilności prowadzi
do innego wniosku - zob. podręcznik, punkt 5.6.
4. Polityka fiskalna przy płynnym kursie
Y
i IS0
LM0
BP0
E0
Y0
125
![Page 126: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/126.jpg)
YY0
i0
i IS0LM0
BP0
E. Pp
Przykład :jaką politykę należy zastosować, by osiągnąć pożądany cel gospodarczy,
tj. by z wyjściowego E doprowadzić do równowagi w punkcie Pp ?
1) W punkcie Pp jest większa produkcja, należy więc zastosować ekspansję fiskalną ( linia IS przesunie się w prawo ).
IS1
LM1
BP1
Zamiast podsumowania ...
2) W punkcie Pp jest więcej pieniądza, należy więc zastosować ekspansję monetarną ( linia LM przesunie się w prawo ).t
3) Linia BP też musi przechodzić przez punkt Pp , należy więc zmienić mobilność (tj. kąt nachylenia)i / lub kurs walutowy (tj. przesunięcie równoległe).
Takie (lub zbliżone) zadanie może pojawić sie na egzaminie,
odpowiadając należy przedstawić podobną interpretację graficzną
oraz poważne, rozbudowane omówienie interpretacji ekonomicznej. 126
![Page 127: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/127.jpg)
127
Pytania :
1. Omów przebieg dostosowań automatycznych,
przywracających równowagę w gospodarce otwartej
o stałych cenach i sztywnym kursie walutowym
– jako punkt wyjścia przyjmij sytuację X (dowolną).
Przedstaw też graficzną interpretację analizy.
2. Omów ( i przedstaw graficznie ) skutki polityki ekspansji
( - restrykcji ) fiskalnej ( - monetarnej ) w gospodarce
otwartej o stałych cenach i sztywnym kursie walutowym.
Jak zmieni się skuteczność tej polityki, gdy wprowadzimy
założenie o jednorazowym niewielkim szoku inflacyjnym ?
![Page 128: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/128.jpg)
128
3. Omów i przedstaw graficznie skutki, jakie nastąpią
na rynku towarowym ( - na rynku pieniężnym ;
- na rynku obrotów z zagranicą ;
- na trzech powiązanych rynkach )
w wyniku wzrostu ( - obniżenia ) kursu walutowego.
4. Porównaj ( też graficznie ) skuteczność polityki ekspansji
( - restrykcji ) fiskalnej ( - monetarnej ) w gospodarce
zamkniętej i w gospodarce otwartej o stałym
( - o płynnym ) kursie walutowym i o wysokiej
( - niskiej ) mobilności wymiany międzynarodowej.
Jak zmieni się skuteczność tej polityki, gdy wprowadzimy
założenie o niewielkim szoku inflacyjnym ?
![Page 129: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/129.jpg)
129
Wykład VIII – Rynek pracy ( część I )
Włączenie rynku pracy do modelu IS – LM – BP następuje
poprzez krótkookresową funkcję produkcji Y = f ( N , K )
1. Cechy rynku pracy ( wybrane )
- uwarunkowania pozaekonomiczne ;
- segmentacja ;
- ograniczona mobilność ;
- ograniczona konkurencja ;
- skłonność do monopolizacji.
![Page 130: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/130.jpg)
130
a ) funkcja popytu na pracę :
W = PC MPN (ND)
ND
N
W
PC
gdzie MPN to krańcowy produkt pracy
Niech g (NS) oznacza funkcjęujmującą indywidualne czynniki określające podaż pracy. Podaż pracy ustabilizuje się,gdy krańcowa g (NS) wyrówna się z płacą realną, tj. W / Pc .
Stąd W = PC g (NS)
b ) funkcja podaży pracy :
Ns
N
W
PC
2. Model rynku pracy
![Page 131: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/131.jpg)
Przesunięcialinii podaży- przykłady
Przesunięcialinii popytu- przykłady
NS
WE
E
ND
NE
Elementy analizy :
Ruch na liniach ND i NS zależy od poziomu płac .
W
PC
N
c) równowaga rynku pracyPopyt na pracę równy podaży pracy ( ND = NS )
czyli po uproszczeniu MPN (ND) = g (NS)Krótkookresowa równowaga (stabilizacja) rynku pracy oznacza :
- WES
- WED
- NE
czyli poziom płac jest opłacalny dla przedsiębiorców( tj. pracownik wytwarza nie mniej, niż kosztuje );czyli poziom płac jest akceptowany przez pracowników( tj. „przykrość pracy” jest nie większa od „przyjemności konsumpcji” ) ;czyli taki poziom zatrudnienia, dzięki któremu wytwarzana jest produkcja, która równoważy rynek towarowy .
131
![Page 132: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/132.jpg)
132
3. Nierównowaga na rynku pracy
Dwa kierunki :
- za duża podaż, niedobór miejsc pracy
- za duży popyt, nadmiar miejsc pracy.
Największym problemem jest bezrobocie .
stopa bezrobocia = bezrobotni
bezrobotni plus pracujący czyli łączne zasoby pracy
Poważne znaczenie mają definicje.
Bez ich jednoznaczności - pole do nieporozumień
i różnorodnych manipulacji.
![Page 133: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/133.jpg)
133
Bezrobotny nie pracuje, ale :- jest do pracy zdolny ( odpowiedni wiek,
odpowiednie cechy fizyczne i psychiczne ) ;- chce pracować, aktywnie poszukuje pracy ;- gotowy jest do podjęcia każdej oferowanej pracy . To są aspekty realne, często dodaje się też aspekt prawny
( rejestracja w odpowiednim urzędzie pracy ) oraz aspekt finansowy ( pobieranie zasiłku dla bezrobotnych ).Konkretne rozwiązania ( przyjęte w danym kraju i w danym
czasie ) mogą być różnorodne, prowadzą więc do innej definicji licznika stopy bezrobocia
( „właściwi” bezrobotni )i jej mianownika ( zasoby pracy, tj. bezrobotni plus pracujący )- a inne definicje to inne wnioski o stopie bezrobocia !
![Page 134: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/134.jpg)
134
- praca dorywcza ;
- pracujący młodociani i staruszkowie ;
- pracujący w rodzinnym gospodarstwie rolnym ;
- prywatni właściciele firm, zwłaszcza wielu firm ;
- praca w tzw. szarej strefie, praca nielegalna ;
- praca za granicą ...
Pracujący - przykładowe problemy definicyjne :
![Page 135: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/135.jpg)
MakroEG
W porównaniach międzynarodowych (wg zaleceń Międzynarodowej Organizacji Pracy i Eurostatu)
należy odejść od krajowych/lokalnych definicji i przepisów-w Polsce to Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL),
prowadzone przez GUS ( co kwartał, 55 tys. mieszkań ). Według BAEL ( w uproszczeniu ) :-pracujący : ( 15 lat i więcej ) w tygodniu poprzedzającym
badanie przepracował zarobkowo przynajmniej 1 godzinę, niezależnie od statusu tej pracy
lub miał pracę, ale jej nie wykonywał ( urlop, choroba itp. ) ;-bezrobotny : ( w wieku 15-74 ) nie pracuje, ale aktywnie szuka pracy zarobkowej i jest gotowy szybko podjąć zaoferowaną pracę ;-pozostali : nie są zaliczani do zasobów pracy
( do ludności aktywnej zawodowo ). Wyniki BAEL są różne od tzw. bezrobocia rejestrowanego, ale: - są porównywalne międzynarodowo, - są realistyczne, - są wolne od manipulacji politycznych. 135
![Page 136: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/136.jpg)
136
Pytania :
1. Wyjaśnij, dlaczego i jakie specyficzne cechy posiada
rynek pracy w porównaniu do innych rynków objętych
modelowaniem typu IS-LM ?
2. Przedstaw ( też graficznie ) wyprowadzenie funkcji popytu /
funkcji podaży / obu linii równowagi na rynku pracy.
![Page 137: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/137.jpg)
137
Wykład IX – Rynek pracy ( część II )
1. Płace a bezrobocie
a ) płace elastyczne
W1
Pracujący to NE ,
bezrobotni to ( NL - NE ) .
Szukają tylko dobrej pracy i płacy. To bezrobocie dobrowolne
( podobnie jak tzw. bezrobocie frykcyjne ).
Przyczyna bezrobocia : za wysokie żądania płacowe.
Natomiast wzrost płac ...
NL
NL to maksymalna podaż pracy.
Nie pracują, bo warunkiem
podjęcia pracy jest zgoda
na obniżkę płac do W1.
W2
W3
W
ND
NS
N
WE
NE
?
LE
T
![Page 138: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/138.jpg)
b) płace nieelastyczne ( za wysokie )
Przyczyny - np. siła ZZ, decyzje państwa o wysokiej n płacy minimalnej
Poziom płac WE równoważy rynek pracy,
ale usztywnienie nastąpiło przy W1 .
W1
N1
WE
W
NE N
NS
ND
Wtedy pracuje N1 , a chce pracować N2 .
Różnica ( N2 - N1 ) to bezrobocie wymuszone : bezrobotni są skłonni podjąć pracę przy tej płacy, ale nie mogą znaleźć pracy.
N2
Przyczyna bezrobocia : wygórowane płace.
BZ
E
138
![Page 139: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/139.jpg)
c) płace nieelastyczne ( za niskie )
Przyczyna - np. silni pracodawcy
W2
N3
WE
W
NE N
NS
ND
N2
Poziom płac WE
równoważy rynek.
Pracuje N2 pracowników.
Ale usztywnienie nastąpiło przy W2 .
A przedsiębiorcy chcą zatrudnić N3 . Różnica ( N3 – N2 )
to nadwyżka miejsc pracy, z reguły krótkookresowa .
Przyczyna nierównowagi : zaniżone płace.
E
C D
139
![Page 140: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/140.jpg)
2. Podaż pracy a bezrobocie
a) ograniczenie podaży pracy
Przyczyna - np. jakakolwiek dyskryminacja na rynku pracy
Zmniejszenie podaży pracy ( tj. NS w lewo ),
Przy płacach W1 chce pracować N2 osób,
W1
N2N1
NS 1
WE
W
NE N
NS 0
ND
podnosi płace do W1
i ogranicza zatrudnienie do N1 .
lecz pracuje tylko N1 . Różnica ( N2 – N1 ) to bezrobocie wymuszone. Przyczyna : j.w.
ZC
E
140
![Page 141: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/141.jpg)
b) wzrost podaży pracy
( np. wyż demograficzny, skrócenie obowiązku szkolnego n czy wojskowego )
Jeśli płace nie zmienią się, będzie bezrobocie wymuszone równe ( N1 - NE ) .
Zwiększenie podaży pracy przesuwa NS w prawo.
W1
N2 N1
NS 1
WE
W
N
ND
NE
NS 0
Jeśli płace obniżą się do W1,
zatrudnienie wzrośnie do N2 .
Część dodatkowej podaży pracy uzyska zatrudnienie, a bezrobocie wyniesie tylko ( N1 - N2 ) .
Przyczyny : wzrost podaży pracy + usztywnienie płac.
D
CPrzy płacach WE chce
pracować N1 osób.
E
141
![Page 142: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/142.jpg)
3. Popyt na pracę a bezrobocie
a) obniżenie popytu
np. skutek obniżenia popytu na towary
będzie bezrobocie wymuszone równe ( NE - N2 ) .
Obniżenie popytu przesuwa
linię ND w lewo.
W1
N1
ND1
N2
WE
W
NE N
NS
ND0
Jeśli płace obniżą się do W1 , to zatrudnienie
spadnie do N1 ,a bezrobocie wyniesie
( NE - N1 ) .
Przyczyny : recesja + sztywne płace.
K
Jeśli płace nie ulegną obniżce,
Z E
142
![Page 143: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/143.jpg)
b) wzrost popytu na pracę
np. skutek wzrostu popytu na towary
Wzrost popytuprzesuwa
linię ND w prawo.
W1
N1
ND1
WE
W
NE N
NSND0
Pracodawcy chcą wzrostu zatrudnienia do N1 ,
ale warunkiem jest wzrost płac do W1 .
Dopóki nie spełnią tego warunku, będzie nadwyżka miejsc pracy równa ( N1 - NE ) .
Przyczyna nierównowagi : ożywienie gospodarki.
A E
143
![Page 144: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/144.jpg)
4. Związki zawodowe a bezrobocie
ZZ walczą o pracę i płacę swoich członków,
lecz również mają uprawnienia znacznie szersze,
np. negocjują płacowe umowy zbiorowe
i mają wpływ na kształt przepisów prawa pracy ;
współdecydują więc
o warunkach pracy i płacy wszystkich
zatrudnionych !
144
![Page 145: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/145.jpg)
WE
W
NE N
NS
ND
1 – ZZ powodują wprowadze-nie pakietu dodatkowych świadczeń pozapłacowych (np. bony świąteczne, wczasy) 2 – pracodawcy traktują to jako wzrost kosztów pracy
E
W1
3 – również dla pracowników pakiet oznacza wzrost „płac”4 – w rezultacie linia NS
przesuwa się w górę do NS1
NS1
5 – praca wyraźnie drożeje, nowy punkt równowagi to E1
E1
6 – najsłabsi przedsiębiorcy / pracodawcy zbankrutują lub zwolnią część pracowników pod groźbą bankructwa7 – zatrudnienie obniży się do N1
N1
8 – pozornie „pro-pracownicza” akcja ZZ stworzy bezrobocie !
Przykład :
145
![Page 146: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/146.jpg)
Inna „pro-społeczna” akcja ZZ to powodowanie zapisów
ustawowych określających minima kwalifikacyjne
( np. egzaminy „korporacyjne” ), warunkujące przyjęcie do
pracy na konkretnym stanowisku.
Skutkiem makroekonomicznym jest sztuczne ograniczenie
podaży pracy .
WE
W
NE N
NS 0
ND
Zmniejszenie podaży
pracy przesuwa NS
w lewo do NS1
NS 1
E
E1
i ogranicza zatrudnienie do N1 .
N1
„Pro-społeczna” akcja ZZ spowodowała bezrobocie.146
![Page 147: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/147.jpg)
147
5. Rynek pracy a inflacja
Uchylamy założenie : ceny = const.,
ale nie chodzi o tzw. giętkość cen
( elastyczność zależną od gry popytu i podaży ),
lecz o powszechne w praktyce zjawisko inflacji
( tj. PC > 1 ) .
a ) zmiana założeń
![Page 148: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/148.jpg)
148
Pozostajemy przy analizie okresu krótkiego, więc uwzględniamy tylko tzw. szoki inflacyjne :
- kosztowy ( wzrost kosztów „pcha” ceny w górę ) ;
- dochodowy ( wzrost popytu „ciągnie” ceny w górę ) .
Inflacja, zwłaszcza wysoka, ma wiele negatywnych skutków gospodarczych, m.in. :
- zniechęca do podejmowania inwestycji , co zwiększa bezrobocie ;
- wywołuje szum informacyjny i wypacza każdy rachunek ekonomiczny ;
- powoduje przypadkową redystrybucję dochodów.
Teraz chodzi jednak tylko o jej związki z rynkiem pracy.
![Page 149: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/149.jpg)
149
pracownicy widzą inflację jako wzrost cen
artykułów konsumpcyjnych
czyli wzrost kosztów utrzymania
i spadek realnych wynagrodzeń ;
- naturalną reakcją jest żądanie wzrostu płac nominalnych ;
- jeśli nacisk jest odpowiednio silny ( ze strajkami włącznie ),
płace rosną.
b ) postrzeganie inflacji
Strona podażowa :
![Page 150: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/150.jpg)
150
przedsiębiorcy postrzegają inflację jako wzrost cen
m.in. na towary przez siebie wytwarzane ;
- a więc odczytują to jako sygnał o rosnącym popycie.
W odpowiedzi należy zwiększyć produkcję
- warunkiem jest wzrost zatrudnienia,
a on zależy głównie od wzrostu płac.
Płace więc rosną.
Strona popytowa :
![Page 151: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/151.jpg)
W praktyce płace mogą rosnąć równocześnie z obu powodów,
więc rosną dochody i popyt, a także koszty produkcji.
Taki wzrost „ciągnie i popycha” ceny w górę
( inflacja dochodowa i kosztowa ).
W gospodarce rozkręca się spirala inflacyjna
( wzrost płac, wzrost cen, wzrost płac ...) .
Sytuacja może stać się groźna ( hiperinflacja ! ).
Jedynym prawdziwym wyjściem jest
ilościowy wzrost produkcji ( wzrost jej volumenu ! ).
Możliwe są jednak różne przypadki.
Całość rynku :
151
![Page 152: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/152.jpg)
152
Przypadek I
- przedsiębiorcy postrzegają wzrost cen jako wzrost popytu, chcą wzrostu produkcji, muszą zwiększyć zatrudnienie, warunkiem jest wzrost płac ;
- o wzroście płac decydują wyłącznie przedsiębiorcy,to przypadek dyktatu pracodawców ;
- pracownicy albo nie dostrzegają inflacji,- albo nie mają siły do skutecznych żądań płacowych ; - skutki : wzrost płac, wzrost zatrudnienia,
wzrost produkcji, likwidacja przyczyn inflacji.
6. Analizy
![Page 153: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/153.jpg)
N1
N0 N1
FP
N
YY1Y0
W1
ND1
N0
W0
W
N
NSND0
E0
E1
E0
E1
153
![Page 154: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/154.jpg)
Przypadek II
- pracownicy postrzegają inflację jako spadek płac realnych, skutecznie żądają podwyżki płac ;
- przedsiębiorcy są słabi, o płacach decydują pracobiorcy, to przypadek dyktatu pracowniczego ;
- wymuszony wzrost płac przesuwa w górę linię podaży pracy, reakcją producentów jest zmniejszenie zatrudnienia i produkcji ;
- zmniejszenie produkcji napędza inflację, wygrana pracowników jest pozorna ( iluzja pieniężna ).
154
![Page 155: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/155.jpg)
N1
Y1
W1
NS1
N0
W0
W
N
NS0
ND
N1
E0
E1
FP
N
Y
N0
Y0
E0
E1
155
![Page 156: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/156.jpg)
Przypadek III
- równe siły obu stron rynku pracy, obie przyczyny powodują wzrost płac ;
- linia popytu idzie w górę, linia podaży też ;
- ani zatrudnienie, ani produkcja nie ulegają zmianie ;
- obniża się tylko wartość pieniądza ;- to kompromis, który niczego nie rozwiązuje.
Jest to tzw. przypadek klasyczny.
156
![Page 157: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/157.jpg)
W1
NS1ND1
Y0 = Y1
FP
NN0 = N1
Y
W0
W
N
NS0
ND0
N0
DY = 0 !
E1
E0
157
![Page 158: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/158.jpg)
158
Przypadek IV
To ogólny przypadek keynesowski,
łagodniejszy od przypadku I ( ekstremalnego ) .
Na rynku pracy decydują przedsiębiorcy,
oni lepiej znają gospodarkę i rozumieją inflację,
oni decydują o wzroście płac,
ale pracownicy też coś wywalczą !
Obie linie zmieniają położenie ( „popyt bardziej” ) ,
rosną płace, zatrudnienie i produkcja,
a przyczyna inflacji jest stopniowo likwidowana.
![Page 159: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/159.jpg)
W1
NS1ND1
N1
N1
Y1
Czy jest inne wyjście z inflacji ?
Tak, ale długookresowe.
Chodzi o zmianę FP - czyli wzrost
wydajności pracy ( relacja Y/N )
dzięki inwestycjom i postępowi
technicznemu. Wtedy wychodzeniu
z inflacji może towarzyszyć wzrost płac realnych
( gdy wydajność rośnie
szybciej niż płace ).
W0
W
N
NS0
ND0
N0
FP
N
Y
N0
Y0
E1
159
![Page 160: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/160.jpg)
160
Pytania :
1. Omów ( i przedstaw graficznie ) sytuacje nierównowagi
na rynku pracy, jakie mogą wystąpić przy płacach
elastycznych / przy płacach nieelastycznych za wysokich / za niskich.
2. Omów ( i przedstaw graficznie ) wpływ wzrostu / spadku podaży pracy / popytu na pracę na sytuacje nierównowagi na rynku pracy.
3. Rynek pracy w warunkach inflacji – przedstaw przypadek I / II / III / IV .
![Page 161: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/161.jpg)
161
Wykład X - Kompleksowy model
krótkookresowej
równowagi makroekonomicznej
Ujęcie graficzne :
do modelu gospodarki otwartej IS – LM - BP
dodajemy model rynku pracy ( SR )
za pośrednictwem krótkookresowej funkcji produkcji ( Fp )
i powstaje kompleksowy model IS – LM – BP – SR .
1. Konstrukcja modelu
![Page 162: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/162.jpg)
162
Y - produkcja ( dochód ) ;
i - stopa procentowa ;
N - zatrudnienie ;
W - płace .
Algebraiczna postać modelu to układ 6 równań
definiujących funkcje równowagi 4 uwzględnionych rynków
( tj. : funkcje IS, LM, BP, ND, NS oraz Fp ).
Cztery główne zmienne modelu to najważniejsze agregaty makroekonomiczne :
Rozwiązanie modelu to wyznaczenie takich wartości
powyższych zmiennych, przy których cztery powiązane rynki
są zrównoważone.
![Page 163: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/163.jpg)
163
Do liczbowego rozwiązania modelu niezbędna jest znajomość wszystkich występujących w nim parametrów
( np. , , , k , m , a ) ,
Bez znajomości tych wielkości możemy zbudować tylko „typowy” szkic graficzny.
Znajomość tych wielkości to też warunek graficznie poprawnej lokalizacji linii równowagi w układzie współrzędnych,
określenia kątów ich nachylenia i współrzędnych punktów przecięcia,
- to znaczy określenia takiego położenia punktów wyróżnionych w analizach ( tj. E , P i Pp ) ,
które odpowiada realiom ekonomicznym ( przy uwzględnieniu koniecznych uproszczeń wynikających z założeń idealizacyjnych modelu ).
( np. C , I , G , M , Exp , Imp ) .
a także wielkości autonomicznych
![Page 164: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/164.jpg)
Y
i IS LM
BPE1
YE
A
iE
N
Fp
E2
NE
BC
W
Pc
ND
E3
NS
W (E)Pc
Kompleksowy model krótkookresowejrównowagi makroekonomicznej
164
![Page 165: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/165.jpg)
165
2. Możliwości wykorzystania modelu
Bez poznania wartości liczbowej
wszystkich składników wszystkich funkcji równowagi
musimy pozostać przy analizach tylko graficznych.
Dają one odpowiedź :
- co do logiki przebiegu dostosowań automatycznych ;
- co do kierunku reakcji gospodarki na pociągnięcia
polityki ekonomicznej ;
- ale nie co do siły ( wartości numerycznej ) tych zmian .
Uwagi wstępne :
Do rozumienia gospodarki to wystarcza,do prowadzenia polityki gospodarczej - nie !
![Page 166: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/166.jpg)
166
Działanie modelu :
Trzy współzależne rynki wyznaczają poziom stopy procentowej i
poziom produkcji, równoważące podaż z popytem.
Funkcja produkcji określa poziom zatrudnienia,
niezbędny do uzyskania tej produkcji.A rynek pracy decyduje o poziomie płac, jaki zapewni
takie zatrudnienie.
Otrzymujemy gospodarkę zrównoważoną
– na wszystkich rozpatrywanych rynkach !Poruszając się w modelu zgodnie z ruchem wskazówek zegara
możemy badać powiązane dostosowania automatyczne
przebiegające na różnych rynkach ( od IS do SR ) .
Model pozwala opisać gospodarkę rynkową, zrozumieć jej funkcjonowanie,
przewidywać jej reakcje na bodźce losowe.
ekonomia
opisowa
![Page 167: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/167.jpg)
Model pozwala też badać skutki polityki ekonomicznej( fiskalnej i monetarnej ) - od skutków na rynku towarowym / pieniężnym aż do skutków na rynku pracy.
Czasem jednak to rynek pracy ma znaczenie decydujące. Model umożliwia też taką analizę
( w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara ) .
Zmiany na rynku pracy, dotyczące wzrostu lub obniżenia podaży pracy, popytu na pracę oraz poziomu płac, wynikające z przyczyn ekonomicznych i pozaekono-micznych mogą wymagać zmian polityki gospodarczej.
Model wykazuje, że np. dodatkowa podaż pracy zostanie przez gospodarkę wchłonięta , jeśli nastąpi odpowiednie ożywienie produkcji - np. dzięki ekspansji fiskalnej.
Podobnie inne decyzje ( np. kształtowanie stopy procentowej czy podatkowej bądź politykę HZ ), można dostosować do zmian na rynku pracy.Analizy modelu pozwalają wybrać
politykę ekonomicznąprowadzącą do pożądanych celów.
ekonomianormatywna
167
![Page 168: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/168.jpg)
168
3. Założenia analiz
Założenia ogólne :
- stabilność cen, krótki okres, popytowa elastyczność
produkcji ;
- gospodarka otwarta, a w niej :
- płynny kurs walutowy
- stała, ale wysoka mobilność
- założenie o kraju małym .
Założenia analityczne (cząstkowe ) :
- przedstawione zostaną wyłącznie analizy syntetyczne
( a ) dostosowań automatycznych
i ( b ) skutków polityki gospodarczej .
![Page 169: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/169.jpg)
a ) dostosowania automatyczne - synteza
Uwaga ! Linie IS , LM i BP mogą zmienić położenie ( z założenia ceny są stałe, ale kurs walutowy może być płynny ! )
Dostosowania : Punkt wyjścia : dowolne P = E
.P
Y
A
BC
IS LM
BPE
Fp
NS ND N
NE
YE
iE
i
W
Pc
W (E)Pc
- 3 rynki - odpowiednie zmiany i oraz Y ;
- poprzez Fp tłumaczenie na zmiany N i W .
- wędrówka P ku E ;
Równowaga w E .
tj. odpowiedniewartości i,Y,N i W
169
![Page 170: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/170.jpg)
b ) skutki polityki ekonomicznej - synteza
- polityka fiskalna ( D G) zmienia położenie IS (tu : ekspansja) ; - polityka monetarna ( D M) zmienia położenie LM (tu :
restrykcja);- BP nie ulega przesunięciu, gdy kurs jest stabilny ;- ale można zmienić jej kąt nachylenia ( inne ma ) ; - w efekcie zmiany i oraz Y przesuwają E ku Pp ,
. Pp
Punkt wyjścia : równowaga,
ale problem Pp
Y
A
BC
IS LM
BPE
Fp
NS ND N
NE
YE
iE
i
W
Pc
W (E)Pc
- a poprzez Fp tłumaczone są na zmiany N i W . Nowa równowaga w Pp.
( jaką politykę gospodarczą należy zastosować,by osiągnąć równowagę w pożądanym miejscu Pp ? )
b
170
![Page 171: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/171.jpg)
171
Jeśli dopuścimy inflacyjną zmianę cen :
- dodatkowe ruchy IS, LM i BP ( inflacyjna zmiana
wartości dochodów i popytu, pieniądza i kursu walutowego ) ;
- praktycznie - dostosowania ilościowe zostaną zmienione
( osłabione lub wzmocnione ) przez możliwe dostosowania
cenowe ( np. zmiana cen jako możliwy skutek polityki
fiskalnej / dodatkowego popytu lub polityki monetarnej /
dodatkowej podaży pieniądza ) ;
- czyli zmieni się też skuteczność polityki ekonomicznej
( na + lub na - ) .
![Page 172: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/172.jpg)
172
Pytania :
1. Posługując się kompleksowym modelem krótkookresowej
równowagi makroekonomicznej omów ( i przedstaw
graficznie ) automatyczne dostosowania, jakie zachodzić
będą na 4 powiązanych rynkach w gospodarce otwartej
o stałych cenach i stałym ( - płynnym ) kursie walutowym
- przyjmij Pi jako punkt wyjścia .
Jakim zmianom ulegną dostosowania rynkowe,
gdy w gospodarce wystąpi jednorazowy niewielki szok
inflacyjny ?
![Page 173: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/173.jpg)
173
2. Posługując się kompleksowym modelem krótkookresowej
równowagi makroekonomicznej omów ( i przedstaw
graficznie ) skutki polityki ekspansji ( - restrykcji )
fiskalnej ( - monetarnej ) w gospodarce otwartej o stałych
cenach i stałym ( - płynnym ) kursie walutowym,
jakie nastąpią na 4 powiązanych rynkach.
Jaką politykę ekonomiczną należy zastosować,
by gospodarka osiągnęła pożądany punkt Pp ?
Jakim zmianom ulegnie skuteczność tej polityki
ekonomicznej, gdy w gospodarce wystąpi jednorazowy
niewielki szok inflacyjny ?
![Page 174: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/174.jpg)
174
3. Posługując się kompleksowym modelem krótkookresowej
równowagi makroekonomicznej omów ( i przedstaw
graficznie ) politykę ekonomiczną, jaką może zastosować
rząd ( - bank centralny ), by doprowadzić do wchłonięcia
przez gospodarkę dodatkowej podaży pracy,
zwiększonej w wyniku wyżu demograficznego
( - do praktycznej realizacji politycznie motywowanej
decyzji o zwiększeniu przeciętnych płac ).
Załóż, że jest to gospodarka otwarta o stałych
cenach i stałym ( - płynnym ) kursie walutowym.
Analizę przeprowadź na wszystkich 4 powiązanych rynkach.
![Page 175: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/175.jpg)
175
1. Pomiar dynamiki gospodarczej
W okresie długim zmienia się popyt ( AD ) i produkcja ( AS )- czyli ogólna aktywność ekonomiczna
( dochód, zatrudnienie, inwestycje, spożycie itd. ) .
- brutto czy netto ?- ceny bieżące czy inne ?- co ze zmianą liczby ludności ?- co ze zmianą struktury i jakości produkcji ?- co z porównywalnością w przestrzeni
( międzynarodową ) ?
Syntetyczny miernik rocznych efektów tych zmian to produkt krajowy :
Wykład XI – Cykl koniunkturalny
- itd., np. zmiany terytorialne
![Page 176: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/176.jpg)
176
Wady :- tylko roczny efekt procesu produkcji, a nie nagromadzony
poziom majątku produkcyjnego i dobrobytu społecznego ;- wymierne efekty produkcji, a nie jakość życia
( np. czas wolny, środowisko przyrodnicze ) ;- tylko towarowa produkcja rejestrowana,
brak gospodarki naturalnej i szarej strefy ;- brak uwzględnienia sposobu podziału
( zagadnień sprawiedliwości społecznej ) ;- trudne przeliczenie na obcą walutę ( kurs ? , złoto ?,
waluta głównego partnera ?, siła nabywcza ? ) ;- problemy z cenami porównywalnymi ( stałymi ) ; - itd.
Ale brak lepszego miernika !
Rozwiązanie umowne : realny produkt krajowy brutto
per capita w USD .
![Page 177: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/177.jpg)
177
wahania przypadkowe- przyczyny wewnętrzne ( np. klęski żywiołowe ) ;- przyczyny zewnętrzne ( wpływ otoczenia ) .
Usunięcie trudne, rozumowanie na zasadzie :
co by było, gdyby nie było ...
1
2 wahania sezonowe- przyczyny przyrodnicze ( np. produkcja rolna ) ;- przyczyny „kalendarzowe” ( np. turystyka ) ;
Usunięcie trudne ...
2. Rodzaje dynamiki gospodarczej
![Page 178: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/178.jpg)
178
Po oczyszczeniu z wahań przypadkowych i sezonowych widać regularność zmian, okresy ekspansji i recesji.
3 cykl koniunkturalny- periodyczne fluktuacje całej aktywności ekonomicznej,
okresy przyspieszenia i zwolnienia ;- powtórki nie są identyczne, różne interpretacje ;- zniekształcenia jako skutki interwencji państwa
( polityki antycyklicznej ) ;- podobieństwa nie tylko objawów, lecz mechanizmów,
przyczyn.
trend rozwojowy gospodarki- dominująca tendencja długookresowa
( wzrost, stagnacja, regres ) ;- widoczna po oczyszczeniu z wahań koniunkturalnych.
4
![Page 179: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/179.jpg)
179
3. Klasyfikacja teorii cyklu
I kryterium – opis przebiegu cyklu ( jaki jest ? )
np. 4 fazy : ożywienie, rozkwit, recesja, depresja ;
3 fazy : ożywienie, stabilizacja, kryzys ;
2 fazy : przemienne okresy ożywienia i recesji .
II kryterium – mechanizm wystąpienia cyklu, jego przyczyny, tj. nie tylko jaki jest ?, lecz też dlaczego jest ?
Koncepcje egzogeniczne ( pozaekonomiczne )
oraz koncepcje endogeniczne ( ekonomiczne ) :
- głównie przyczyny inwestycyjne
i związane z drugim czynnikiem produkcji – pracą
III kryterium – teoretyczna podstawa teorii cyklu
- tyle teorii cyklu, ile szkół myśli ekonomicznej
![Page 180: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/180.jpg)
180
Ujęcie współczesne :
- najistotniejsze są dwa punkty zwrotne i przyczyny zmian
Pełny cykl
Pełny cykl
G – górny punkt zwrotny
D – dolny punkt zwrotny
G
D
D
G
t
PKB
Ujęcie 2-fazowe - ożywienie i recesja
![Page 181: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/181.jpg)
181
4. Model Kaldora
Założenia keynesowskie, model oparty na relacji
pomiędzy inwestycjami a oszczędnościami.
W długim okresie
oszczędności
są nie stałą,
lecz rosnącą
funkcją dochodu.
Y
SI
Y
Inwestycje są rosnącą
funkcją dochodu,
ale ten wzrost
jest zmienny !
![Page 182: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/182.jpg)
Model Kaldora to nałożenie obu funkcji :
Interpretacja punktów i obszarów pomiędzy nimi :
A, B, C.
I
B
A
C
I
Y
S ,S
gdy I < S – produkcja malejegdy I > S – produkcja rośnie
I = S - równowaga
Równowaga krótkookresowa
stabilna stabilnaniestabilna
182
![Page 183: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/183.jpg)
- obniży się skłonność do oszczędzania i krzywa S przesunie się w dół, do S1 ;
- wzrośnie skłonność do inwestycji i krzywa I przesunie się w górę, do I1 ;
A
B
CI
S
I1
S1
Po kilkuletniej równowadze o niskiej produkcji i dochodach ( A ):
- w dolnej części wykresu krzywe będą się rozsuwać .
Punkty A i B będą się zbliżać do siebie, potem zleją się w jeden punkt ,
A = B
potem „znikną”.
183
![Page 184: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/184.jpg)
- obniży się skłonność do oszczędzania i krzywa S przesunie się w dół, do S1 ;
- wzrośnie skłonność do inwestycji i krzywa I przesunie się w górę, do I1 ;
A
B
CI
S
I1
S1
Po kilkuletniej równowadze o niskiej produkcji i dochodach ( A ):
- w dolnej części wykresu krzywe będą się rozsuwać .
Punkty A i B będą się zbliżać do siebie, potem zleją się w jeden punkt , potem „znikną”.
Pozostanie punkt C jako jedyny punkt przecięcia .
C
Skutek ?
gdy I < S – produkcja malejegdy I > S – produkcja rośnie
To ożywienie gospodarcze ( skok produkcji z A do C ).184
![Page 185: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/185.jpg)
Natomiast po kilkuletniej równowadze o wysokiej produkcji ( C ) :- obniży się skłonność do inwestycji i krzywa I przesunie się w dół, do I2 ;- wzrośnie skłonność do oszczędzania i krzywa S przesunie się w górę, do S2 ;- w górnej części wykresu krzywe będą się rozsuwać .
A
B
CI
SI2
S2
B = C
Punkty B i C będą się zbliżać do siebie, potem zleją się w jeden,
potem „znikną”.
185
![Page 186: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/186.jpg)
Natomiast po kilkuletniej równowadze o wysokiej produkcji ( C ) :- obniży się skłonność do inwestycji i krzywa I przesunie się w dół, do I2 ;- wzrośnie skłonność do oszczędzania i krzywa S przesunie się w górę, do S2 ;- w górnej części wykresu krzywe będą się rozsuwać .
Punkty B i C będą się zbliżać do siebie, potem zleją się w jeden,
A
B
CI
SI2
S2
potem „znikną”. Punkt A będzie jedynym punktem przecięcia.
A
Skutek ?
gdy I < S – produkcja malejegdy I > S – produkcja rośnie
Faza recesji gospodarczej (skok z C do A).
W efekcie otrzymujemy model cyklu koniunkturalnego .186
![Page 187: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/187.jpg)
187
Pytania :
1. Omów podstawowe problemy związane z wykorzystaniem
PKB do pomiaru dynamiki gospodarczej.
2. Wykorzystując model Kaldora omów ( i przedstaw graficznie )
mechanizm przejścia gospodarki do fazy ożywienia
( - recesji ).
![Page 188: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/188.jpg)
188
1. Istota teorii wzrostu gospodarczego
- przedmiot : długookresowa dynamika gospodarcza- metoda :
- obserwacja danych i ich „oczyszczenie” z wahań ;
- wykrycie zależności ( funkcja produkcji ) ;
- formuła tempa wzrostu produkcji ( r = ? ).- cel :
- zbadanie, poznanie, wyjaśnienie, przewidywanie procesu wzrostu ( ekonomia opisowa ) ;
- dostarczenie podstaw długookresowej polityki
gospodarczej, symulacja, określenie warunków
działania i skutków poszczególnych instrumentów
polityki ekonomicznej ( ekonomia normatywna ) .
Wykład XII – Teorie wzrostu gospodarczego
![Page 189: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/189.jpg)
189
2. Klasyfikacja teorii wzrostu
Kryterium I : główny czynnik wzrostu ( ekonomia opisowa ) - waga rolnictwa i zasobów naturalnych ;- waga pracy ;- waga kapitału ;- waga inwestycji ;- waga nauki i postępu technicznego ; - waga informacji i regulacji ;- waga kapitału ludzkiego.
Kryterium III : baza teoretyczna
Kryterium II : tempo postulowanego wzrostu ( ekonomia normatywna ) - koncepcje wzrostu przyspieszonego ;– koncepcje wzrostu zerowego;
- koncepcje wzrostu zrównoważonego .
- tyle teorii, ile szkół !
![Page 190: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/190.jpg)
190
Współczesne praktyczne problemy wspólne
( przykładowe ) :
- ile inwestować ?
- jak inwestować ?
- gdzie inwestować ?
- jak kształtować relację :
gospodarka - środowisko przyrodnicze ?
- co z problemem własności ?
- jak rozwiązywać konflikty wokół inwestycji publicznych,
dotacji, kredytów ...
![Page 191: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/191.jpg)
191
3. Model Domara
Założenia ( wybrane ) :
- gospodarka jest dwusektorowa ;
- w wyjściowym punkcie analizy jest równowaga ;
- rezerwy czynników produkcji są wykorzystane ( też zasoby pracy ) ;
- wzrost gospodarczy jest funkcją kapitału ( aparatu produkcyjnego ), a ten - funkcją inwestycji ;
- inwestycyjne efekty popytowe i podażowe są natychmiastowe ( brak odroczeń ) ;
- równowaga procesu wzrostu ma miejsce wtedy, gdy dynamika obu efektów jest taka sama.
![Page 192: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/192.jpg)
Efekt popytowy : D AD = D I w
gdzie : w = = 1 - c s
1 1
Przyrost popytu jest funkcją przyrostu inwestycji.
Efekt podażowy : D ZP = I e
gdzie : ZP - zdolności produkcyjne,
e - efektywność inwestycji
Przyrost zdolności produkcyjnych jest funkcją inwestycji.
Równowaga dynamiczna, gdy D AD = D ZP ,
tj. gdy w procesie wzrostu oba efekty są równe.
Wzrost inwestycji jest tożsamy ze wzrostem produkcji
( z założenia brak opóźnień - gdy rośnie popyt, rosną inwestycje, rośnie też sama produkcja ),
Jeśli D I =w I e , to łatwo obliczyć, że = e s
D I I
więc r = e s 192
![Page 193: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/193.jpg)
Wzrost zrównoważony wymaga więc :- pełnego wykorzystania zasobów- stałego przyrostu inwestycji.
Według Domara gospodarka rynkowa nie jest w stanie zapewnić samodzielnie trwałej realizacji tych warunków.
Dla osiągnięcia i utrzymania wzrostu zrównoważonego
interwencja państwa jest konieczna,
by umieścić gospodarkę na tzw. ostrzu noża
- tj. państwowa polityka pro-popytowa i pro-inwestycyjna
jest niezbędna .
Jeśli r e s , to nastąpi przegrzanie lub recesja
czyli wzrost cykliczny, niezrównoważony.193
![Page 194: Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062314/56813a30550346895da2188a/html5/thumbnails/194.jpg)
194
Pytania :
1. Czym zajmują się i do jakich celów służą teorie wzrostu
gospodarczego ? Przedstaw też podstawowe kryteria
ich klasyfikacji.
2. Omów założenia i istotę teorii wzrostu gospodarczego
E. Domara.
3. Posługując się modelem Domara omów skutki sytuacji,
w której r < es ( lub r > es ) .