Download - Mens & Natuur lente 2008
Mens en Natuur
Kinderen de natuur in? Gewoon doen!
Maatschappelijke stages in het groen
Vogels in de mailbox
Bij ons in… Alphen aan den Rijn59ste jaargang - nummer 1, voorjaar 2008
Magazine voor leden en relaties van IVN
Genieten van het Nederlands landschap
www.ivn.nl
2
De lente is hét seizoen van de vogels. Vliegend gaan ze op zoek naar voedsel en een partner. Er wordt door hen veel geroepen, gezongen, gefl oten…
Ik doe dat ook graag, het gaat vanzelf, uit volle borst met lange uithalen, trillers en rollers. Volgens mijn familie is het niet om aan te horen! Toch houd ik vol. Vliegen kan ik helaas niet, maar zingen en fl uiten wel. Dan maar vals.Ik weet best dat ik de concurrentie met de heggenmus of zanglijster niet aankan.Als zij fl uiten sta ik weer met beide benen op de grond.Toch zijn er vogels waarmee ik zou durven wedijveren. Neem bijvoorbeeld de gruttoman. Hij ziet er dan wel fi er en stoer uit, maar het enige wat er uit zijn ‘grote snavel’ komt is zijn eigen naam. Iets meer bescheidenheid zou op zijn plaats zijn.Wellicht is zijn familie minder kritisch, maar ja, anno 2008 moet je de wereld laten weten dat je er bent!
Tekst en foto: Rob van de Bor(lid IVN Ede)
Voorjaarsgevoel
Wat geeft u een voorjaarsgevoel? Vertel het en laat het zien aan: [email protected]
3
> NATUUR EN LEEFOMGEVING
Genieten van het Nederlands landschapDe twintig Nationale Landschappen vormen een unieke
combinatie van cultuurhistorie en natuur. IVN pleit voor een
volwaardige plaats voor educatie.
Vogels in de mailbox De digitale vogelcursus die Nico de Haan heeft ontwikkeld,
biedt veel wetenswaardigheden. IVN-leden krijgen een
fl inke korting.
> V ERENIGING EN V RIJWILLIGER S
Campagne IVN NatuurNetwerkBij de Campagne IVN NatuurNetwerk bereiken IVN-afdelingen
ook met sociale verbindingen mooie resultaten.
Zilveren IVN ZomerweekHet thema van de (25ste!) IVN Zomerweek 2008: Passie
voor Biodiversiteit.
> EDUC AT IE EN COMMUNIC ATIE
Tips en trucs voor multiculturele projecten‘De Kleur van Duurzaamheid’: nieuw handboek met han-
dige tips voor vrijwilligers én beroepskrachten die multicul-
turele duurzaamheidsprojecten willen opzetten.
> JEUGD EN JO NGEREN
Groene maatschappelijke stagesVanaf 2011 moeten alle middelbare scholieren twee weken
op stage om de band tussen jongeren en de samenleving
te versterken. Lida Blok is bezig met de voorbereiding van
groene stages.
Van Luchtkasteel tot Dassenburcht: ontdek-kingstocht voor kinderen Landgoederen ontdekken, dat kan met Van Luchtkasteel tot
Dassenburcht, een educatief programma voor het basison-
derwijs.
Kinderen de natuur in? Gewoon doen! Zes Utrechtse natuur- en milieuorganisaties waaronder IVN
stimuleren de provincie om de jeugd bij de natuur te betrek-
ken. IVN-vrijwilligers geven het goede voorbeeld.
Inhoud
Mens en Natuur59ste jaargang - nummer 1, voorjaar 2008
14
17
Vaste rubrieken
7 Thuis in de natuur
Roger Cox: “Alles in supermarkt moet verantwoord”8 Uit het veld – provincies
20 Uit het veld – landelijk
21 WoesteLand
24 Agenda
27 Gesignaleerd
28 Jubilea/Geslaagden
29 Lezersaanbiedingen
31 Bij ons in… Alphen aan den Rijn
18
4
16
14
28
17
6
12
18
4
Foto omslag (Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa): André Brasse
Samen de vervreemdingtegengaanDe Landelijke Raad van de vereniging
IVN heeft vorig jaar jeugd en jongeren als
een van de belangrijkste speerpunten
aangewezen van het IVN-beleid.
In deze uitgave van Mens en Natuur laten
we zien hoe we dat aanpakken. Zo zetten
wij ons met nog vijf groene organisaties
in Utrecht in om de vervreemding van kin-
deren van de natuur tegen te gaan. SME
Advies betrekt kinderen bij natuur en
cultuur via het project ‘Van Luchtkasteel
tot Dassenburcht’ waarbij kinderen een
landgoed bezoeken. Met IVN Veenendaal
gaan kinderen van 35 scholen mee de
natuur in en graven ze paddenpoelen of
hangen ze zelfgetimmerde nestkastjes
op. En in Amersfoort werken de kinderen
van de jeugdgroep vol enthousiasme
mee met de jaarlijkse Boomknotdag.
Ook gaat het IVN samen met Natuurmo-
numenten en Staatsbosbeheer groene
stages ontwikkelen voor middelbare
scholieren.
Op allerlei manieren proberen we zo
kinderen terug te brengen naar en in de
natuur, letterlijk en fi guurlijk. Samenwer-
king met andere organisaties is daarbij
het sleutelwoord. Wat mooi om te zien
dat het IVN hierin het voortouw neemt.
Peter RomboutsVoorzitter IVN
PS Voor een impressie van de Landelijke IVN-dag 2007, zie pagina 22.
Nat
uur
en le
efom
gevi
ng Ze vormen alle twintig een unieke combinatie van cultuurhistorische en
natuurlijke elementen. Maar wat bezorgt een landschap nou de status van
Nationaal Landschap? Programmaleider Landschap Ine van Huet vertelt over
de verschillende IVN-projecten en hoe het IVN een steviger positie krijgt als
intermediair bij het landschapsbeleid.
De overheid spreekt al sinds 1958 over het Nationaal Land-
schap, maar pas in de Nota Ruimte van 2004 werden twintig
Nationale Landschappen aangewezen. De gebieden worden
gekenmerkt door internationaal zeldzame en nationaal ken-
merkende kwaliteiten op landschappelijk, cultuurhistorisch
en natuurlijk gebied. Het karakteristieke zit ‘m vooral in de
specifi eke samenhang tussen de verschillende onderdelen
van het landschap zoals grondgebruik, fl ora en fauna, reliëf,
bebouwing en paden. Ine van Huet noemt het Limburgse Heu-
velland als voorbeeld. Ze komt uit Limburg en kent het gebied
als haar broekzak. “Kenmerkend zijn het reliëf, de hellingen
en de grote plateaus maar ook het historische wegenpatroon.
Deze samenhang maakt dit landschap typisch Limburgs en
heel anders dan bijvoorbeeld de grote openheid en de veen-
en weidelandschappen van Laag Holland. Die kenmerken
zich weer door bijvoorbeeld verkaveling, molens, turfgaten en
dijkdorpen.”
KernkwaliteitenAls Nationaal Landschap genieten de twintig gebieden in
ons land specifi eke bescherming. In deze deels agrarische
gebieden is ruimte voor sociale en economische ontwikke-
ling, zo lang die niet ten koste gaat van de kernkwaliteiten
van het landschap. Uitgangspunt van het overheidsbeleid is
dat deze kwaliteiten behouden blijven en worden versterkt,
zodat bewoners, ondernemers en recreanten kunnen genieten
Genieten van het Nederlands landschap
Door Anne-Marie Kirch
4
Foto’s (rechts en onder links): Gert Verrijdt
Meer weten? Algemene informatie: Ine van Huet, IVN-programmaleider Landschap: [email protected] , tel. (0475) 386460. Zie verder www.ivn.nl onder het kopje ‘IVN &...’ > landschap ook voor contactpersonen in elke provincie.
• www.nationalelandschappen.nl• www.nederlandscultuurlandschap.nl• Een gebiedendatabase van Natura 2000-gebieden, beschermde natuurmonumenten, Wetlands, de Ecologische Hoofdstructuur, Nationale Parken én Nationale Landschap- pen is te vinden op: www.minlnv.nl/natura2000
Foto: Anne-Marie Kirch
van de omgeving. Om dat streven handen en voeten te geven,
presenteert het kabinet dit jaar de Agenda Landschap met
daarin de Haagse visie op het landschappelijk beleid en een
plan van aanpak. Daarnaast maakt de Vereniging Nederlands
Cultuurlandschap zich sterk voor het behoud van het open
landschap. In het Deltaplan voor het landschap omschrijft de
vereniging hoe het landschap mooier kan worden. 34 Natuur-
en milieuorganisaties waaronder het IVN ondersteunen het
plan.
NME als instrumentOok in eigen huis gebeurt van alles. Als programmaleider trekt
Ine van Huet er hard aan om de zichtbaarheid van het IVN en
die van NME bij het thema landschap te vergroten. Ze pleit
voor een volwaardige plek voor natuur- en milieueducatie en -
communicatie binnen het landschappelijk beleid. “Wij betrek-
ken mensen bij het landschap door ze bewust te maken van
de bijzondere waarden ervan. En door trots teweeg te brengen
en mensen te stimuleren bij te dragen aan de kwaliteit van het
landschap. Dat doen we onder meer door ons sterk te maken
voor natuur- en milieueducatie in landelijke en provinciale
beleidskaders en gebiedsplannen. In bijvoorbeeld Groningen
is ons dat goed gelukt, want in het meerjarenprogramma is
een educatieve paragraaf opgenomen.”
Een andere rol is die van kennismakelaar, waarbij kennis en
vaardigheden worden uitgewisseld. “Schokland is daarvan
een mooi voorbeeld”, aldus Ine. “Hier kunnen mensen van al-
les ontdekken over het ontstaan van het eiland, de bewoners,
de natuur en de Schokkercultuur. We speelden een verbin-
dende rol en bevorderden het overleg en de samenwerking
met verschillende partijen.”
Het IVN stelt zich bovendien op als productontwikkelaar en
5
uitvoerder. “Het consulentschap Utrecht heeft bijvoorbeeld
de thematische fi etsroute Langbroekwetering en Kromme
Rijn ontwikkeld. Dat is zo’n succes dat ook andere consulent-
schappen hiermee aan de slag gaan. Ook de ontwikkeling van
leskisten voor de gebiedsnatuureducatieve inrichting van een
terrein door IVN Maas en Niers pakt goed uit. En wat dacht
je van Leesbaar Landschap? Deze methode leert mensen om
door verschillende brillen naar het landschap te kijken. Een
mooie manier mensen andere waarden en inzichten te leren
en hen zo het landschap opnieuw te laten beleven.”
Anne-Marie Kirch is redactielid.5
Projecten in kaartConsulentschappen en afdelingen van IVN
hebben sinds de start van het programma
Landschap in 2006 al veel projecten en pro-
ducten gerealiseerd. Ine wil alle succesvolle
projecten graag in kaart brengen. Daarom
nodigt ze IVN’ers uit om deze te melden bij het
consulentschap in hun provincie. “Als IVN’er
ben je een belangrijke ambassadeur voor het
landschap. Er valt nog zo veel te ontdekken en
te beleven.”
Ine van Huet, programmaleider Landschap IVN
666
IVN oogst enthousiasme
met groene stagesDoor Ineke Noordhoff
“Het gaat vast stormlopen. Ik krijg zulke enthousiaste reacties van
docenten.” Lida Blok heeft veel contact met scholen in het kader van
haar werk bij ‘Scholen door Duurzaamheid’. Maar sinds ze bezig is
met de voorbereiding van groene stages lijkt het hek van de dam.
Vanaf 2011 moeten alle middelbare
scholieren twee weken op stage om de
band tussen jongeren en de samenleving te
versterken. “Vaak komt dat neer op koffi e
schenken in een verzorgingshuis”, vertelt
Blok. “Vorig jaar kwam er een uitnodiging
van het ministerie van LNV om te zoeken
naar mogelijkheden om jongeren meer bij
de natuur te betrekken; de groene maat-
schappelijke stages.” Een spekkie naar het
IVN-bekkie. “Grote terreinbeheerders als
Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten
zoeken een concept om scholieren naar
hun gebieden te halen. Met ‘Scholen voor
Duurzaamheid’ hebben wij zo’n concept.
Daarom gaan we deze groene stages samen
ontwikkelen.”
UitdagenMiddelbare scholieren moet je uitdagen,
weet Blok. En dat lukt niet gemakkelijk als
je ze aan het werk zet met een opdracht
voor school. “Daarom zoeken we naar echte
opdrachtgevers. Ik kan me voorstellen dat
een bezoekerscentrum wel eens wil nagaan
hoe ze jongeren kunnen boeien. Laat dat
de stagiaires uitzoeken. Leerlingen hebben
ideeën, ze kunnen kennis verwerven en
vaak hebben ze een heel verfrissende kijk
op zaken. In ons concept richten ze bijvoor-
beeld een green team of groen bedrijf op en
gaan ze vanuit verschillende dimensies aan
het werk. Aan het eind presenteren ze hun
oplossingen. Dat levert de opdrachtgevers
echt iets op.” Maar een stage kan ook fysiek
werk inhouden, zoals bomen zagen of heide
plaggen. Het boeiendst voor leerlingen,
school en terreinbeheerders zijn de com-
binaties waarbij er ook een inhoudelijke
vraag ligt. Zulke projecten vergen echter wel
de nodige voorbereiding en ook input van
natuurbeheerders en docenten. Die moeten
elkaar leren kennen en ontdekken wat voor
soort onderwerpen zich goed lenen voor de
groene stages. Zeker in het begin zal ook de
begeleiding van de leerlingen veel tijd vra-
gen. Er is veel menskracht nodig omdat van
de 195.000 leerlingen die jaarlijks op stage
moeten LNV tenminste 10.000 de natuur in
wil krijgen. “We kiezen voor een voorzich-
tige opbouw. Dit jaar doen we een pilot met
300 leerlingen. Van daaruit groeien we dan
naar 3600 leerlingen in 2010.”
Foto: Jaap van Netten (WoesteLand)
Karig budgetBlok en haar collega’s hopen dat de
natuurvakopleidingen ook een rol kun-
nen gaan spelen bij de begeleiding.
Want ambitie om jongeren de samen-
leving in te sturen is er genoeg, maar
het rijk heeft maar een karig budget
voor de maatschappelijke stages
uitgetrokken. Blok is opgetogen over
de enthousiaste reacties die ze van
docenten krijgt. “En met de samenwer-
king met Staatsbosbeheer, Natuurmo-
numenten en Landschapsbeheer ben
ik ook echt blij. Dat maakt dit project
heel kansrijk.”
Ineke Noordhoff is correspondent in Drenthe
Vere
nigi
ng e
n vr
ijwill
iger
sEd
ucat
ie e
n co
mm
unic
atie
“Alles in de supermarkt zou ver-
antwoord moeten zijn” “In mijn tienerjaren was ik actief bij het IVN in Voerendaal. Ik ging
mee met wandeltochten en hielp met het
organiseren van tellingen. De natuur is
voor mij altijd een bron van rust en troost
geweest, een toevluchtsoord. Mijn vader
overleed toen ik twaalf was. Vlak daarna
ben ik in het bos gaan lopen. Vaak ging
ik met hond, verrekijker en notitieboekje
op stap om vogels te inventariseren. Ik
heb iets met vogels, vooral met roofvo-
gels.
De omgeving moet voor ons altijd een functie hebben, maar de natuur
heeft een eigen recht. Grote delen zou je
met rust moeten laten, zodat de natuur
zichzelf kan zijn. Er is bijna geen plek te
vinden waar je binnen 500 meter géén
paadje of weg tegenkomt. Neem het
Groene Hart. Een versnipperd, voor men-
sen uit de Randstad weinig toegankelijk
gebied. Dit zou moeten doorontwikke-
len tot een ecologische hoofdstructuur
waarin stadsgroen en tuinen grenzen aan
recreatiegebieden die overlopen in een
natuurzone.
Natuur is de basis van alles:
zuurstof, water, grondstoffen, de moge-
lijkheid gewassen te verbouwen en te
recreëren. We leggen een zware druk op
onze leefomgeving en we moeten ons
bewust zijn van wat dit betekent. Dat
bewustzijn mis ik, de mens ziet zichzelf
te veel als op zichzelf staand. Nadat ik
‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore had
gezien, heb ik vorig jaar de Planet Pros-
perity Foundation opgericht. Om mensen
nauwer te betrekken bij milieuproblema-
tiek en de oplossing ervan, een andere
manier van denken aan te jagen. We zijn
geen politieke organisatie, maar willen
bruggen bouwen tussen burger, politiek,
wetenschap, bedrijfsleven en instellin-
gen. Door onze actie hebben inmiddels
zo’n 42.000 mensen ‘An Inconvenient
Truth’ gezien.
‘Zolang de overheid niet veel kabaal maakt zal het wel meeval-len’. Dat is een gedachte waarin we niet
mogen berusten. We moeten overheid en
bedrijven stimuleren milieuvriendelijker
keuzes te maken, want de overheid mist
een heldere visie en ambitie. Neem het
stopzetten van de subsidies voor duur-
zame energie.
Onze kinderen kunnen we bij-brengen meer integraal te den-ken: wat is de consequentie van het
ene handelen op het andere? We dragen
met z’n allen verantwoordelijkheid voor
het milieu. Daarom vind ik de ‘Cradle to
Cradle’-campagne een sterk concept. Het
idee is dat productieprocessen, produc-
ten, gebouwen en steden volledig schoon
en duurzaam kunnen zijn. Hiermee
kunnen we onze kinderen een veelbelo-
vend toekomstbeeld schetsen, waarin zij
onderdeel van de oplossing zijn. Daarom
moeten wij nu aan de kar trekken en de
juiste beslissingen nemen. Uiteindelijk
zou alles wat je in een supermarkt koopt
verantwoord moeten zijn.”
Caroline Dekker is redactielid en corres-pondent Noord-Holland.
Favorieten
Gebied: Het Vijlnerbos, waaraan mijn huis
grens en wat mij betreft het mooiste plekje
in Zuid-Limburg. Daarnaast de noordelijke
streken: Zweden, Noorwegen, Canada, Alaska.
Ik houd van het ruige, het desolate. Hier vind
je nog échte natuur, een intensieve beleving
die mij diep raakt.
Natuurervaring: In Alaska kwam ik bij een
rivier oog in oog te staan met twee wolven aan
de overkant. We keken elkaar een tijdje aan,
een onvergetelijke ervaring.
Soort: De wolf, een fascinerend sterk beest
dat in barre omstandigheden kan overleven.
Informatiebron: Boeken! Door de jaren heen
heb ik heel wat bibliotheekboeken verslon-
den.
Vrije tijd: Wandelen en mountainbiken
Door Caroline Dekker
Roger Cox (Voerendaal, 23 oktober 1967)Advocaat. Houdt zich sinds 1994 bezig met contracten in publiek-private samenwerking voor projecten als bedrijventerreinen, infrastructurele en herstructureringsprojecten. Is getrouwd en heeft twee dochters van 7 en 5. Woont in het plaatsje Holset, nabij Vaals.
Thuis
in de natuur
Foto’s: Twan Wiermans
7
8
Uit het veldBerichten uit IVN, natuur, leef-omgeving, educatie en communicatiein de provincies
> DRENT HE
Geen geheim recept voor groeiIn de drie noordelijke provincies bleven de ledenaantallen de afgelopen jaren
ongeveer gelijk. Maar er zijn enkele uitzonderingen. IVN-afdeling Norg bijvoorbeeld
heeft haar ledental ruimschoots verdubbeld. Bovendien steeg het aantal donateurs
navenant. Wil het bestuur iets vertellen over zijn strategie, of is het recept voor
groei geheim? ”Er is niets geheim aan”, zo laat secretaris Chaim Zimet weten. Het
bestuur is er zelf ook door verrast. Toch valt er wel iets te zeggen over de groei van
de afdeling. Er zijn de laatste jaren nogal wat nieuwe mensen komen wonen in het
dorp en de directe omgeving. Omdat deze nieuwe Drenten voor het buitenleven en
de natuur komen, sluiten zij zich gemakkelijk aan bij het IVN. Daarnaast kent Norg
vakantiehuisjes en campings met veel vaste gasten: mensen die graag in de natuur
zijn. Het natuurpad van het IVN start precies tegenover de camping en het bospavil-
joen De Norgerberg. “Veel dagjesmensen kopen daar het wandelboekje en lopen de
route. Kortom: veel mensen komen voor de natuur naar Norg en wij kunnen daarvan
dankbaar gebruik maken.” En dan is er nog de prachtige vlindertuin, midden in het
centrum van het dorp. Kantoormensen eten er hun boterham en ouderen doen een
rondje ‘bloemetjes kijken’; allen zijn ze gast van het IVN. De tuin trekt in het weekend
soms wel 200 mensen per dag.
Vanzelfsprekend zijn het ook de mensen die het hem doen. Chaim Zimet: “Jan Water-
mulder, onze voorzitter, doet zijn IVN-werk sinds mensenheugenis. Hij kent Norg en
vooral de Norgers van binnen en van buiten. Als voetbaltrainer weet hij precies welke
bal je moet laten lopen en welke een goede kans biedt. Bovendien is ons bestuur
stabiel en gevarieerd samenge¬steld. En we boffen met enkele goede ‘wervers’.”
Geen geheim recept dus in Norg. “We zijn de dankbare getuigen van hetgeen ons
overkomt.”
> GRO NINGEN
Beleef de Hortus HarenDe Hortus Haren is een botanische tuin van ruim 21 hectare. Het grootste en oudste deel is de Laarmantuin met een loofbomenbos. Hier groeit de oud-ste berk van Noord-Nederland. In het aangrenzende naaldbomenbos staan enorme mammoetbomen. De Laarman-tuin heeft bovendien een unieke plan-tencollectie die veel vogels en insecten aantrekken, een bijenstal en een nectar-kroeg die IVN-afdeling Groningen-Haren heeft geplaatst. Een andere sfeer is te vinden in de Chi-nese tuin ‘het verborgen rijk van Ming’. De tuinkamers bieden mooie doorkijkjes op de Chinese beplanting. De tuinen van Ogham brengen de bezoekers terug naar Keltische tijden met als hoogtepunt de bomenhoroscoop. Daarnaast heeft de Hortus een kruidentuin, rotstuin en rosarium. Ook biedt de Hortus een goed tehuis aan tientallen papegaaien. In de vijvers zwemmen veel vissen, zoals koikarpers. www.hortusharen.nl
> OV ERIJSSEL
Tjallien Muis De Vrijwilliger van OverijsselBij de landelijke verkiezing van De Vrijwilliger van Nederland in december eindigde
Tjallien Muis op de vijfde plaats. Eerder al was ze uitgeroepen tot De Vrijwilliger van
Overijssel. Die titel heeft ze volgens Gijs Vermeer van de afdeling NW-Overijssel van
het IVN dubbel en dwars verdiend. De afdeling kan altijd een beroep doen op Tjallien.
Ze zet zich met hart en ziel in als IVN-natuurgids met als specialisatie kinderexcur-
sies. Bovendien is ze begeleidster van Jeugdnatuurclub De Weerribben en de Aspirant
Junior-rangers in Nationaal Park Weerribben-Wieden in oprichting, vrijwilligster bij de
renovatiewerkzaamheden in eendenkooi De kooi van Pen en lid van de Feestcommis-
sie Scheerwolde-Wetering. En daarnaast is Tjallien actief binnen de organisatie van
het schaatsevenement Overijsselse Merentocht. In totaal streden 48 kandidaten uit
twaalf Nederlandse provincies om de titel Dé Vrijwilliger van Nederland. Twaalf weken
lang zette het dagelijkse NCRV-radiorogramma Plein 5 de schijnwerper op mensen die
zich vaak jarenlang belangeloos inzetten voor hun vereniging of een goed doel en zo
‘het verschil maken’.
> OV ERIJSSEL
Prijs voor IVN Olst-WijheHet IVN Olst-Wijhe heeft een prijs ge-
wonnen met het project ‘Van groenste
naar vogelrijkste dorp’. Dat plan is
er op gericht om typische stads- en
dorpsvogels als de mus, de gierzwa-
luw en de huiszwaluw letterlijk de
ruimte te geven in de gemeente. Met
het bedrag van de Nationale Postcode
Loterij dat aan de prijs van de Vogel-
bescherming is verbonden, kan de
Vogelwerkgroep deze vogels met nest-
kasten en speciale dakpannen meer
geschikte nestgelegenheid bieden.
9
> NO O RD - HO LL A ND
Gehandicapten mee d Verschillende voorzieningen vergroten de toegankelijkheid van de Texelse natuur voor gehandicapten. Zo zijn er mooie rolstoelpaden en braillebordjes langs het natuurpad rondom duin-meertje het Alloo. Het Nationaal Park Duinen van Texel verzorgde daarnaast de afgelopen drie jaar verschillende wandelingen voor mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking. Het publiek geniet van de op maat gemaakte programma’s met een veelzijdig aanbod van activiteiten zoals met rolstoelen in de Jan Plezier huifkar, vissen in de Slufter, contact maken met zangvogeltjes met behulp van vogelfl uitjes en boomstammen voelen en vergelijken in het bos. Informatie: Klaas de Jong, e-mail: [email protected], tel. (0222) 317458, www.npduinenvantexel.nl en www.natuurzonderdrempels.nl/texel
> GELDERL A ND
Apeldoornse IVN’ers op pad met tv-ploegNatuur in de stad is een van de thema’s
van het tv-programma NCRV Natuurlijk. Dit
voorjaar staat Apeldoorn op de agenda. Op
verzoek van de afdeling Groen van de ge-
meente namen Apeldoornse IVN-natuurgid-
sen de tv-ploeg mee naar tal van bijzondere
projecten. Natuur in de stad komt ook goed
tot zijn recht in de speciale bomenroute
die het Apeldoornse IVN maakte in nauwe
samenwerking met de gemeente. Het vorig
jaar verschenen boekje Bomen in beeld
maakt deel uit van de Bellevuereeks die
aandacht besteedt aan landschap, archeo-
logie, monumenten, stedenbouw, architec-
tuur en kunst in de openbare ruimte. Bomen
zijn in ieder seizoen markante, fotogenieke
bakens in een stad. Als groene monumen-
ten maken ze de geschiedenis van een stad
zichtbaar. Voor de gidsen voldoende stof
om over te vertellen. Nu maar afwachten
wat de montage van al die uren opnames
brengt.
Informatie http://natuurindestad.ncrv.nl/ en www.bellevueapeldoorn.nl
> GELDERL A ND
RijnWaal pakt uit De jonge IVN-afdeling RijnWaal greep
de viering van het 300-jarig bestaan van
het Pannerdens kanaal in de gemeente
Lingewaard met beide handen aan om meer
bekendheid te krijgen. 415 kinderen van
de basisscholen in de Lingewaard konden
mede dankzij de inspanningen van de afde-
ling in oktober op pad langs het kanaal.
Voor het echte veldwerk trokken IVN-gidsen
met natuurouders de Klompenwaard in met
een aangepast Watch-programma. Om de
gezondheid van het water vast te stellen
stonden allerlei proefjes opgesteld. Daar-
naast konden de kinderen op de Watervlo
van de Stichting Reinwater terecht. Alle
plaatselijke kranten en drie tv-zenders be-
steedden aandacht aan de natuurgerichte
feestelijkheden.
Om ook het publiek te bereiken dat graag
zelfstandig wandelt, verzorgde de afde-
ling voor deze viering een gidsje met een
struinroute door de nieuwe natuur van de
Klompenwaard. De plaatselijke Rabobank
trad als sponsor op en Staatsbosbeheer
verhoogde met een bijdrage de oplage.
Daarnaast namen natuurgidsen van IVN
RijnWaal vier keer liefhebbers mee voor een
publiekswandelingen door het natuurge-
bied dat grenst aan het jubilerende Pan-
nerdens kanaal.
> GELDERL A ND
Klompenpaden bij NijkerkZe worden
klompen-
paden
genoemd,
maar weinig
wandelaars
zullen het
Appelpad
van 8 kilo-
meter en het
Kruishaar-
derpad van
15 kilometer
ook echt op
klompen af-
leggen. IVN-
afdeling Nijkerk was betrokken bij het
uitzetten van de paden en de teksten van
de door de Stichting Landschapsbeheer
Gelderland uitgegeven vouwfolder. Ook
bij het onderhoud steekt de afdeling de
handen uit de mouwen. De paden voeren
liefhebbers door weilanden, langs beken,
over boerenerven en landgoederen in het
buitengebied van Nijkerk.
Informatie: www.landschapsbeheergelderland.nl en www.klompenpaden.nl
> NO O RD - HO LL A ND
Honderdste grondwatermeter van NederlandJe komt ze op diverse plaatsen in Nederland tegen: grote meters in het landschap waarop
je de grondwaterstand kunt afl ezen. Het honderdste exemplaar werd onlangs onthuld bij
natuurbrug Crailoo in Het Gooi.
In Noord-Holland komen 22 van deze educatieve grondwatermeters om passanten te infor-
meren over grondwater, verdroging en de invloed op de natuur. De Milieufederatie Noord-
Holland en IVN Consulentschap Noord-Holland werken aan dit project ‘Water in de Peiling’,
samen met ondermeer waterschappen, bezoekerscentra en de provincie Noord-Holland.
Bij iedere watermeter vind je uitleg over de stand van het water op die plek en de oorzaak
daarvan. Ook kun je lezen of er in het gebied speciale maatregelen worden genomen om het
grondwaterpeil te beïnvloeden. Rondom de grondwatermeters worden excursies en fi etstoch-
ten georganiseerd.
Meer informatie: Erna Krommendijk, e-mail: [email protected], tel. (075) 6351598, www.waterindepeiling.nl
10
> BR A B A NT
Klimaatverandering: de hype van deze eeuwVrijwel dagelijks vragen koppen in de kranten aandacht voor klimaatverandering. Het thema lijkt de hype van deze eeuw te worden. Reden genoeg voor de cursuswerkgroep van IVN Asten-Someren om een cursus Energie en Klimaat op te zetten; een cursus op hoog niveau. “Afgelopen jaar hebben 28 mensen onze nieuwe cursus gevolgd”, vertelt Jos Bronneberg van de cursuswerkgroep. “We hebben hoog ingezet met thema’s als opwarming van de aarde, energiecentrales, steenkoolwinning en hoog water. Als rode draad door de cursus liep het men-selijk gedrag; hier liggen risico’s en kansen immers dicht bij elkaar.” De cursus bestond uit acht theore-tische avonden en vijf excursies. Zo bracht de groep een bezoek aan de op hout gestookte centrale van Essent en waren de cursisten een weekend in het Wormdal, de bakermat van de steenkoolwinning. De groep zat ook tussen de varkens om te ervaren hoe een biogasinstallatie werkt. IVN Asten-Some-ren kijkt terug op een geslaagde cursus die zeker een vervolg krijgt.
> BR A B A NT
Het landschap bekeken door verschillende brillenHet mooie van landschappen is dat ze continu veranderen. Natuurlijk zijn er
de vier seizoenen die het aanzicht bepalen, maar ook zaken als ruimtelijke in-
deling en cultuurhistorie bepalen hoe mensen naar een landschap kijken. IVN
Laarbeek verzorgde afgelopen najaar een cursus Leesbaar Landschap waarin
26 cursisten leerden op verschillende manieren naar het landschap te kijken.
Of door verschillende brillen, zoals de cursusleiders het noemden. Wel eens
gehoord van horizontale en verticale samenhang? En seizoenssamenhang?
Of cultuurhistorische samenhang? De cursisten leerden in de omgeving van
Aarle-Rixtel met vier ‘landschapsbrillen’ te kijken.
De cursus geeft de IVN’ers meer bagage als ze wandelingen verzorgen. Ook
kunnen ze beter meepraten over landschappelijke ontwikkelingen binnen
hun gemeentes. Deze geslaagde pilot wordt dit voorjaar aangeboden aan IVN-
leden door het hele land.
> LIMBURG
Limburgse NatuurkroegentochtDat Limburgers van een feestje houden wisten we al. Maar nu komt IVN
Limburg met een wel heel bijzondere activiteit: de Natuurkroegentocht. Op
20 april start in Riemst (België) en Aken (Duitsland) de eerste editie van de
Natuurkroegentocht. Vanaf de fi ets ontdekken mensen hoe mooi en bijzonder
het Limburgse landschap is. Onderweg zijn er haltes bij markante punten, de
zogenaamde ‘natuurkroegen’. Op deze gelegenheidsplekken vertellen (IVN-)
natuurgidsen over plant- en diersoorten en de relatie met het klimaat. In veel
gevallen kunnen fi etsers
onder het genot van een
speciaal drankje tekst
en uitleg krijgen over
het landschap. Tot 12
oktober is er vrijwel elke
zondag een route in de
provincie met verschil-
lende ‘natuurkroegen’.
Informatie: www.ivn.nl/limburg
> GELDERL A ND
Het rijke Limburg komt voorbij in de Mooi Limburgs ScheurkalenderLimburg is rijk aan cultuur, dialecten, markante
mensen en gebruiken. De Mooi Limburgs Scheur-
kalender 2008 zet al die facetten op een rijtje.
Elke kalenderdag vertelt iets over de provincie:
soms een ontroerend feit, dan weer een historisch
weetje of een grappige gebeurtenis. Daarnaast
biedt de kalender 366 spreuken in tien verschil-
lende Limburgse dialecten. Dit jaar worden er acht
weken gevuld door IVN met verschillende thema’s:
typisch IVN, water, groene organisaties in Limburg,
orchideeën, paddenstoelen, vogels, wintergroen en
Limburgse natuurgebieden.
De Mooi Limburgs Scheurkalender 2008 is voor € 8,95 te bestellen bij IVN Consulentschap Lim-burg: [email protected] of tel.: (0475) 386460.
> ZEEL A ND
Bezoekerscentrum Nationaal Park Oosterschelde geopendOp 23 januari opende Gerda
Verburg, minister van Land-
bouw, Natuur en Voedselkwa-
liteit, offi cieel het bezoekers-
centrum van het Nationaal
Park Oosterschelde. Het Nati-
onaal Park is het grootste van
het land, 370.000 ha waarvan
350.000 ha zeewater is. Het
bezoekerscentrum is ingericht
in het Topshuis, de “machi-
nekamer” van de stormvloed-
kering op het voormalige
werkeiland Neeltje Jans. Het
onbemande bezoekerscentrum
is dagelijks toegankelijk van
10.00 tot 17.00 uur. Vanuit dit
informatiepunt is een wandelpad van circa 800 meter als een parelsnoer naar de getijden-
poelen aangelegd. Onderweg komt de wandelaar diverse ‘parels’ tegen waarin op speelse
manier interessante informatie is wordt gegeven. “Vooral met kinderen kan je niet vroeg
genoeg de natuur intrekken”, stelt de minister, “Van hangjongeren naar scharrelkinderen”.
De Oosterschelde heeft een boeiend onderwaterleven; de getijdenpoelen bieden een
kijkje in dat onderwaterleven. De informatiepanelen bij de poelen geven een goed beeld
van wat er te zien valt. Rond de Oosterschelde zijn uitgebreide natuurgebieden zoals de
duinen van Neeltje Jans, de wetlands van Schouwen en natuurgebieden in Tholen (beide
behorend tot het Plan Tureluur), de inlagen op Schouwen en Noord-Beveland.
Naast het bezoekerscentrum zijn op diverse andere plaatsen rond de Oosterschelde infor-
matiepanelen geplaatst.
Informatie: www.npoosterschelde.nl
> ZEEL A ND
Platform Groene Vrijwilligers in Zee-land gaat van startIVN Consulentschap Zeeland deed in
2004 onderzoek naar draagvlak bij na-
tuurorganisaties voor een meer gezamen-
lijk beleid in de benadering van ‘groene
vrijwilligers’. Met elf beroepsorganisaties
ging in februari een driejarig project van
start, waarbij tevens het uitvoerende Plat-
form Groene Vrijwilligers werd opgericht.
Gedeputeerde G. van Heukelom gaf het
startsein.
> ZEEL A ND
Stuivend zand en Sporen in het LandschapFrans Beekman, oud-leraar aardrijks-kunde in Zierikzee, promoveerde eind 2006 aan de universiteit van Amsterdam op oorzaak en gevolg van de duinoverstuivingen in de Kop van Schouwen. Zijn onderzoek en conclu-sies zijn te vinden in het boek ‘De Kop van Schouwen onder het zand. Dui-zend jaar duinvorming en duingebruik op een Zeeuws eiland’. De (west)kop van Schouwen bestaat uit een gevarieerd, breed duingebied waarin veel verschillende duinvormen zijn waar te nemen. Voor de gemid-delde natuurwandelaar is het gebied al een eldorado. Het wint echter aan belang als hij inzicht heeft in de omstandigheden waaronder verschil-lende verschijnselen zijn ontstaan. Beekman geeft dat inzicht. Hoge bui-tenduinen, stuivende loopduinen, 80 jaar oude dennenbossen, diepe uitge-stoven duinvalleien en glooiende bin-nenduinen waarin nog elementen zijn te vinden van de oude “haaimannen”, arme cultuurgronden, die beurtelings werden gebruikt als akker en weide. Een bijzonderheid vormt de lage urba-nisatiegraad van de binnenduinen; vrij uniek voor Nederland. Vooral tussen de dorpen Burgh en Haamstede is de binnenduinrand merkwaardig hoog dankzij menselijke pogingen het achterland tegen stuivend zand te beschermen. Beekman: “Als ik zelf in het duingebied wandel zoek ik onwil-lekeurig naar sporen van de vroegere aanwezigheid van de mens”.
> ZEEL A ND
Fossiele schelpen en skeletten in groeve in Nieuw-Namen In het tegenover het Belgische Kieldrecht gelegen Nieuw-Namen ligt de Meester van der Heij-
dengroeve. De groeve dankt zijn naam aan onderzoeker C.A. van der Heijden die van 1924 tot
1963 hoofd was van de plaatselijke lagere school. Geologen en archeologen hebben al zo’n
150 jaar belangstelling voor de groeve omdat op minder dan zes meter diepte afzettingen van
2½ miljoen jaar geleden – de scheidslijn tussen Plioceen en Pleistoceen– zijn te zien. Dat is
uniek in Europa. In de groeve komen fossiele schelpen en skeletten van zee-egels voor terwijl
ook uit recenter tijden resten van planten en van vroege bewoning zijn aangetroffen. In de
twintigste eeuw werd een deel van de groeve als vuilstortplaats gebruikt. Staatsbosbeheer
heeft het ongerepte deel in beheer en het in 1983 voor publiek opengesteld. Dat feit wordt,
waarschijnlijk met een aantal activiteiten, op 16 april herdacht. In 2001 verscheen ‘Tijdper-
ken der voorweereld’, een boekje over de groeve en zijn omgeving, van R.J. Swiers.
Informatie: R. Bleijenbergh, gids, amateur-archeoloog en cultuurhistoricus; tel. (0114) 345384 of boswachter Marijke Lieman van Staatsbosbeheer IJzendijke, tel. (0117) 306068.
11
12
Op een landgoed valt veel te ontdekken. Je kunt er heerlijk rondwandelen,
met je zintuigen gericht op de planten en dieren. Het landgoed ontdekken,
dat kan met Van Luchtkasteel tot Dassenburcht, een educatief programma
voor het basisonderwijs.
“Dáár komen we niet voor!”, klinkt het verontwaardigd uit vijf-
tig kelen. Op het bordes van huize Verwolde staat kasteelheer
Gerrit – poetsdoeken in de hand – quasi-beteuterd te kijken.
Hij was juist zo blij met de komst van de Lochemse kleuters.
Ze hadden hem zo mooi kunnen helpen met klusjes in huis.
Maar de kleuters zijn hier om de verjaardag van landgoedbe-
woner Erik Eekhoorn voor te bereiden. Onder begeleiding van
gidsen gaan ze in groepjes enthousiast op pad en aan het
werk. De kinderen kijken waar Erik woont, zoeken cadeau-
tjes die hij leuk of lekker zou vinden. Wat eet een eekhoorn
eigenlijk, vragen ze zich af. En welke dieren wonen nog meer
op het terrein? Ze versieren de monumentale beuk waaronder
Erik zijn verjaardag viert. Dan is het tijd voor een bezoek aan
het landhuis. Deftig geklede dames houden de deur van huize
Verwolde open. Ze leiden de kinderen rond en vertellen hen
over het leven in zo’n statig huis. De kleurige rugzakken op
het bordes blijven als stille getuigen achter.
Respect en betrokkenheidDe Lochemse schoolklas is te gast op huize Verwolde in het
kader van Van Luchtkasteel tot Dassenburcht. Het idee voor
dit educatieve programma op en over particuliere landgoede-
ren komt van mevrouw C. Sloet van Oldruitenborgh, eigenares
van het Landgoed De Oldenhof in het Overijsselse Vollenhove.
Kinderen uit de buurt richtten regelmatig vernielingen aan op
het terrein. Hen het landgoed laten ontdekken en laten zien
wat er allemaal groeit en bloeit, zou zorgen voor respect en
betrokkenheid en hopelijk zo een einde maken aan de vernie-
lingen, bedacht de landgoedeigenares. Van Luchtkasteel tot
Dassenburcht, dat in 2002 van start ging, is bestemd voor alle
groepen in het basisonderwijs. Met uitgebreid lesmateriaal,
de 28-delige TV-serie ‘Het geheim van de Lindenborgh’, een
materialenkist op de landgoederen en de inzet van zo’n 65
landgoedeigenaren en 250 vrijwilligers is het programma een
succes. Jaarlijks gaan zo’n honderd scholen in Nederland op
ontdekkingstocht op een landgoed in de buurt. De landgoed-
eigenaar ontvangt de leerlingen, vrijwilligers en docenten
begeleiden de groepen. Op ieder landgoed is een coördinator
die samen met circa drie vrijwilligers de bezoeken voorbe-
reidt. Het team past de buitenlessen op het landgoed aan,
begeleidt deze en beheert de veldwerkmaterialen.
“Fondsen, bedrijfsleven en particulieren steunen via dit
programma de parels van het Nederlands natuur- en cultureel
erfgoed”, vertelt Bernadet Overbeek van SME Advies, het
Utrechtse adviesbureau dat het programma landelijk coördi-
neert. “Landgoedeigenaren kunnen door het programma hun
landgoed open stellen en vermaatschappelijken. Gemeenten,
NME-centra en vrijwilligersorganisaties kunnen zich door
dit programma inzetten voor hun eigen leefomgeving. Ook
scholen zijn erg enthousiast over de mogelijkheid van na-
tuur-, milieu- en cultuureducatie op een bijzondere locatie, zo
dichtbij school. Leerlingen leren zo de waarde van bijzondere
elementen in hun leefomgeving kennen en waarderen.”
PlezierDe vrijwilligers hebben uiteenlopende redenen om deel te
nemen aan het project. Bernadet: “Sommigen willen het
“Wat eet een eekhoorn eigenlijk?”
Door Yvonne Zwikker en Bernadet Overbeek
Educ
atie
en
com
mun
icat
ie
VAN LUCHTKASTEEL TOT DASSENBURCHT: ONTDEKKINGSTOCHT VOOR KINDEREN >
Foto’s: Yvonne Zwikker
13
landgoed leren kennen of hun eigen cultuur- of natuurkennis
gebruiken, anderen doen mee om een bijdrage te leveren aan het
behoud van het landgoed. De gemene deler: iedereen heeft er
veel plezier in met kinderen te werken.” De landgoedeigenaren
verwelkomen de klassen en vertellen kort iets over de historie, de
familie of andere bijzondere verhalen. Een groot aantal landgoed-
eigenaren begeleidt de buitenlessen samen met de vrijwilligers.
Ook de beheerders, zoals de jachtopziener, krijgen vaak een rol in
het programma. Zij kunnen als geen ander de kinderen meene-
men in de belevenissen op het landgoed.
Plannen voor 2008De programmacoördinatie wil dit jaar met onder andere De Neder-
landse Kastelen Stichting vooral meer bekendheid krijgen voor
het programma. Hoe meer landgoederen, vrijwilligers en scholen
deelnemen, hoe meer kinderen van een landgoed in de buurt
kunnen genieten. Ook over de grens: via een Europees samenwer-
kingsverband van landgoederen hebben andere landen interesse
voor het programma getoond. De uitwisseling van ideeën, nieuw
lesmateriaal en tips staat centraal. Op de jaarlijkse trainingsdag,
dit jaar op het prachtige Nationaal Park De Hoge Veluwe, maar ook
op de Gelderse trainingsdag die met provinciale subsidie wordt
georganiseerd. Het programma maakt dankbaar gebruik van de
kracht van elk lid van het comité van aanbeveling. Zo schrijft Paul
van Loon dit voorjaar opnieuw de inleiding voor een spannend
verhaal, waarvan de leerlingen het slot mogen bedenken. Het ver-
haal speelt zich natuurlijk, net als vorig jaar, op een landgoed af.
Meer weten? Zin als vrijwilliger aan de slag te gaan? Kijk dan op www.vanluchtkasteeltotdassenburcht.nl, www.sme.nl of neem contact op met SME Advies via [email protected], Judith Harrewijn, tel. (030) 6358906, of Bernadet Overbeek, tel. (030) 6358903.
14
Bij de Campagne IVN NatuurNetwerk gaat het niet alleen om fysieke
verbindingen in de natuur. IVN-afdelingen kunnen ook met sociale
verbindingen iets moois teweeg brengen. Zoals in het Brabantse
St. Oedenrode, waar IVN Rooi een Waterdag organiseerde en zo water
op de kaart kreeg. En in Groningen, waar gemeenten het Westerkwartier
dankzij IVN Leek/Nietap zien als potentieel waardevol natuurgebied.
Water als bindmiddel
Door Frits Colnot en Marcel Donks
Vere
nigi
ng e
n vr
ijwill
iger
s
Een grauwe winternamiddag in het hoge noorden. Aan het
woord is Herman de Meijer, voormalig secretaris van de
IVN-afdeling Leek/Nietap. Hij blikt terug op zijn laatste grote
klus in verenigingsverband: de organisatie van een sympo-
sium over het Westerkwartier, een wat vergeten poldergebied
boven de A7. De Meijer wist eind augustus vorig jaar verte-
genwoordigers van twintig organisaties bij elkaar te brengen.
Zij deden die dag een voorzichtige aanzet tot het gezamenlijk
beheer van het Westerkwartier. Het symposium kwam mede
van de grond dankzij Campagne IVN NatuurNetwerk: de afde-
ling ontving een subsidie van 1500 euro. “Het idee voor het
symposium ontstond bij het startevenement van de Groene
Maand in de provincie Groningen”, vertelt De Meijer. “Het
Westerkwartier is een veelzijdig gebied, het oogt alleen op het
eerste gezicht wat kaal en saai. Maar het is niet zomaar een
agrarisch polderlandschap, het heeft geschiedenis. Zo zijn bij
opgravingen aan de rand van de Tolberter Petten vuurstenen
voorwerpen gevonden van groepen jagers die zo’n zevendui-
zend jaar voor Christus hier al rondtrokken.”
Het zou, meent De Meijer, zo mooi zijn als mensen met andere
ogen zouden kijken bij het doorkruisen van het gebied. “Je
kunt het landschap pas goed begrijpen, kennen, beschermen
en beleven als je er kennis van hebt. Daarom willen we verbin-
dingen leggen. Verbindingen tussen de verspreid aanwezige
kennis, maar ook sociale verbindingen tussen diegenen die
op verschillende wijze gebruik maken van dit landschap.
Er zijn in het gebied partijen die het willen beschermen en
ontwikkelen, die het beheren en beheersen, conserveren en
consumeren. Allemaal verschillende functies en belangen die
vragen om samenwerking. Zo kunnen we ook verrommeling
voorkomen.”
Het is niet bij het symposium gebleven. Inmiddels heeft IVN
Leek/Nietap namens alle deelnemende organisaties een peti-
tie verstuurd naar de gemeentebesturen van Leek, Grootegast
en Marum. Bovendien wordt momenteel bekeken of er een
werkgroep moet komen die zich over de toekomst van het
gebied buigt.
Rooise WaterdagBijdragen aan een duurzame samenleving door mensen te
betrekken bij natuur, milieu en landschap: een algemene
doelstelling van IVN St. Oedenrode (IVN Rooi) die half oktober
vorig jaar wel heel duidelijk gestalte kreeg. Op die dag organi-
seerde de Brabantse afdeling samen met zo’n twintig andere
Foto: Alexandra Brouwer
15
organisaties de Rooise Waterdag. Natuur, recreatie, cultuur,
landschap, sport en milieu vonden elkaar in het thema ‘wa-
ter’: het bindende element tussen de deelnemers en tussen
verleden, heden en toekomst.
Voorzitter Romano van der Meijden en secretaris Willem van
Laarhoven stralen nog als ze erop terugblikken. “We wilden
mensen stil laten staan bij het belang van water in ons dorp”,
vertelt Van der Meijden. “Toen we met het idee van de water-
dag naar de wethouder gingen, bleek de gemeente bezig te
zijn met de uitwerking van een Waterplan. Ons idee kwam dus
als geroepen en kon meteen rekenen op het enthousiasme
van de wethouder. Voor een breed gedragen maatschap-
pelijk initiatief als dit kon een gemeentelijk budget worden
vrijgemaakt. We hebben zelf ook nog sponsoren benaderd,
waaronder IVN NatuurNetwerk.”
SamenwerkingDe Rooise Waterdag kreeg steeds meer vorm toen verschil-
lende organisaties bereid bleken mee te werken. IVN Rooi
slaagde erin twintig partijen rond de tafel te krijgen om invul-
ling te geven aan dit unieke evenement. Van Laarhoven: “Met
samenwerking bereik je enorm veel. We hebben contacten
gelegd met organisaties waar we eerst nooit iets mee te
maken hadden. Het thema ‘water’ blijkt een prima bindmid-
del als het gaat om netwerken. Met alle partijen hebben we
ervoor gezorgd dat de ruim vijfduizend bezoekers kennis
hebben gemaakt met alle facetten van water, uiteenlopend
van de roeivereniging en de brandweer tot het zwembad en de
waterzuivering. De bezoekers hebben genoten, maar zijn ook
een stukje bewuster geworden en daar was het ons allemaal
om te doen.”
De Rooise Waterdag heeft laten zien dat open staan voor
andere disciplines een waardevolle samenwerking oplevert.
Daarom krijgt het initiatief zeker een vervolg.
Meer informatie over de Rooise Waterdag is te vinden op www.ivnrooi.nl
Frits Colnot en Marcel Donks zijn redactielid en correspondent Groningen en Noord-Brabant.
16
Vogels in de digitale brievenbus Door Nico de Haan
Welke vogel rolt over het gazon? Welke kleur hebben de dames waar hij
achteraan loopt? En welke vogel zegt ‘Tjie-tjie-tjuu’. Het antwoord op deze
vragen en veel meer vogelwetenswaardigheden biedt de digitale cursus die
Nico de Haan van Vogelkijkcentrum Nederland heeft ontwikkeld. IVN-leden
krijgen een fl inke korting.
De cursus laat u in het voorjaar ken-
nismaken kennis met zangvogels. In het
najaar zijn de trekvogels aan de beurt en
daarna natuurlijk de wintergasten. Het
gaat om vogels die dichtbij huis of op het
platteland te zien zijn. U maakt ook ken-
nis met een aantal weidevogels, uilen,
roofvogels, reigers en diverse eenden-
soorten. U krijgt een jaar lang elke week
(behalve in de zomer- en kerstvakantie)
een les met drie vogels in uw e-mailbus.
Een les over vogels in woord, beeld, vi-
deo en geluid, die op dat moment buiten
goed te zien zijn. Aan het einde van elke
les vindt u enkele opdrachten en een
toets waarmee u uw eigen kennis kunt
testen.
Rollen
De cursus leert u vogels als de merel
kennen. Die hoort u nu overal zingen, het
best net voordat het licht wordt. De merel
is gemakkelijk te herkennen, bepaald
niet schuw en dus makkelijk te zien. Nico
de Haan: “Als ik naar buiten kijk zie ik
meestal wel een of twee van die zwarte
merelmannen over het gazon rollen. Ze
nemen telkens een korte sprint waarna
ze weer even stil staan om te luisteren en
een worm uit de grond te trekken. Daarna
rollen ze weer een stukje verder en staan
weer stil. Dat is dus typisch merelgedrag,
let er maar eens op. De vrouwtjes zijn
egaal donkerbruin en hebben licht ge-
streepte kelen. De merelmannen lopen er
zo’n beetje het hele voorjaar achteraan.
Ze zijn als de dood dat de merelvrouw
snel even een slippertje met de buurman
maakt. Het leukst is die vertoning als
er wordt genesteld. Mevrouw bouwt en
terwijl zij met grasslierten sleept, vliegt
meneer in onafgebroken escorte erach-
teraan.”
Koolmeeszang
‘Tjie-tjie-tjuu’; twee hoge tonen, gevolgd
door een wat lagere toon. Nico geniet
volop van de glasheldere drietonige
koolmeeszang. Al in januari is het vrolijke
deuntje te horen en dan lijkt het voorjaar
alweer binnen handbereik. Schiet in
’t vuur, fi etspompje zijn allerlei bijna-
men voor het koolmeesdeuntje. “Maar
koolmezen kunnen je foppen. Ze kennen
vele tientallen liedjes die heel anders
klinken”, vertelt Nico. “Als ik een vogel
hoor zingen die ik niet kan thuisbrengen
dan denk ik: dat zal wel een creatieve
koolmees zijn die heel anders zingt dan
in de boekjes staat.”
Meer weten over de speciale aanbieding voor IVN-leden? Kijk dan snel op pagina 29!
Nico de Haan, Vogelkijkcentrum Neder-land.
LEER VOGELS KENNEN SAMEN MET VOGELKIJKCENTRUM NEDERLAND EN IVN>
Foto: Lodewijk Kapel
Nat
uur
en le
efom
gevi
ng
Foto’s: Alexandra Brouwer
17
Door Marjon Vlug
Educatie en comm
unicatie
Bij de begrippen natuur, milieu en duurzaamheid heeft iedereen
wel gevoelens en beelden. Welke dat zijn, hangt deels af van het
land van herkomst en de cultuur. Allochtonen zien bij het begrip
natuur misschien tropisch regenwoud of uitgestrekte gebergten
voor zich, terwijl autochtone Nederlanders eerder denken aan
bossen, duinen, polders en weilanden met koeien. Die verschil-
len maken dat natuur,
milieu en duurzaam-
heid bij uitstek ge-
schikt zijn om met een
multiculturele groep
mensen de dialoog aan
te gaan.
VragenVeel organisaties en mensen vinden het spannend om met
andere culturen om te gaan. Ze vermijden daarom vaak multi-
culturele projecten en samenwerkingsverbanden. Als je bij de
uitvoering van een multicultureel project ergens over twijfelt, iets
niet weet of bang bent voor een verkeerde interpretatie, leg die
vragen en twijfel dan eerlijk op tafel. Dat is de beste oplossing.
Mensen waarderen het als je
moeite doet om hen tegemoet
te komen en rekening met hen
te houden.
Tips en trucs voor
multiculturele projecten
Interculturalisatie
Steeds meer vrijwilligersorganisaties willen graag een afspiege-
ling zijn van de samenleving. Dit gaat veel verder gaat dan het
organiseren van een multicultureel project en kan een complex
proces zijn.
Wil je als vrijwilligersorganisatie deze stap zetten, bedenk dan
dat mensen zich thuis voelen bij een organisatie. Wanneer een
organisatie zich al jaren voornamelijk richt op het geven van
natuurexcursies en een nieuwe vrijwilliger het eigenlijk veel
leuker vindt om workshops te geven over natuurfotografi e, over-
weeg dan om je daarvoor open te stellen. Je kunt dan iemand de
ruimte geven om die workshops te realiseren samen met andere
vrijwilligers uit de organisatie, die wellicht ook affi niteit hebben
met fotografi e.
Marjon Vlug is projectleider participatie & diversiteit, IVN Consu-lentschap Zuid-Holland.
Groene lenteLourdes, een Boliviaanse vrouw,
vertelde dat zij in het begin van de
herfst naar Nederland kwam. Op
dat moment verloren de bomen hun
bladeren en werd alles grauw. “Het
leek wel of de natuur dood ging.”
Dit maakte haar erg verdrietig. Tot
haar verbazing werd alles in de
lente weer groen. Eindelijk kon ze
weer vrolijk worden: de natuur was
niet dood. De werking van seizoe-
nen werd haar op die manier dui-
delijk. Dit was voor haar een nieuw
fenomeen. In de regenwouden van
Bolivia kent men geen seizoenen.
BestelinformatieHet boek is voor € 14,95 (exclusief € 3,- verzendkosten) te be-stellen via de website www.kleurenkapitaal.nl of door contact op te nemen met het IVN Consulentschap Zuid-Holland, (010) 477 96 69.
‘De Kleur van Duurzaamheid’ is een hand-
boek voor multiculturele projecten, bedoeld
voor vrijwilligers én beroepskrachten die
multiculturele projecten willen opzetten.
Met handige tips, ervaringen, handvatten,
voorbeelden en achtergrondinformatie.
Foto: Karin Oppelland
Overige foto’s: VeM
18
“Wanneer zaagt een kind
nou nog een boom om?”
Vere
nigi
ng e
n vr
ijwill
iger
s
Kinderen vervreemden van de natuur. Zes Utrechtse natuur- en milieu-
organisaties waaronder IVN stimuleren beleidsmakers om tegengas te
ontwikkelen. IVN-vrijwilligers hebben die aanmoediging niet nodig.
Die organiseren al jaren natuuractiviteiten voor jeugd en jongeren.
Jeug
d en
jong
eren
Foto: Tineke Wouda
Kinderen moeten vóór ze de basisschool verlaten ten minste
één unieke natuurervaring hebben gehad, vinden IVN Con-
sulentschap Utrecht, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten,
Het Utrechts Landschap, Natuur en Milieufederatie Utrecht en
Landschap Erfgoed Utrecht. Eentje maar? Dat is misschien wel
erg karig, maar sommige kinderen komen helemaal nooit in
de natuur. Daarom prikkelen de samenwerkende organisaties
Provinciale Staten om beleid te ontwikkelen op dit gebied.
Dat doen ze onder meer met de Toorts der Verwachting, een
aanmoedigingsprijs waarmee ze elk jaar Utrechtse organisa-
ties en bedrijven uitdagen om hun beste beentje voor te zet-
ten voor natuur en milieu in de provincie. die al aardig op het
groene spoor zitten. Vorig jaar ging de Toorts naar de lijsttrek-
kers van politieke partijen in Provinciale Staten Utrecht. Acht
Statenleden kregen afgelopen december een korte training op
landgoed Oostbroek. Met kinderen van groep 5 en 6 van een
Biltse basisschool bekeken en bevoelden ze bomen op het
landgoed. “We hopen dat de Statenleden nadenken over een
vervolg”, zegt Sandra van Breemen, medewerkster onderwijs
bij IVN-consulentschap Utrecht.
UitstapjesVrijwilligersconsulente Marjan Apol ondersteunt talloze
Utrechtse vrijwilligersgroepen die zich bezighouden met
natuuractiviteiten voor de jeugd. Marjan is vraagbaak, organi-
seert uitwisselingsdagen en bijscholing over nieuwe lespak-
ketten en werkvormen. IVN Veenendaal, zeer actief met een
scholenwerkgroep en vaste jeugdgroepen, maakt graag ge-
bruik van haar kennis. De 35 Veenendaalse basisscholen kun-
nen met IVN-vrijwilligers de natuur in. Er zijn twee uitstapjes
19
Door Wilmie Geurtjens
Kiezen, leren, meedoen!
IVN Consulentschap Zuid-Holland is trekker van Kleuren-Kapitaal. Gevoelens en beelden die mensen hebben bij thema’s als natuur en duurzaamheid worden daarin gebruikt om hen te betrekken bij en bewuster te maken van deze thema’s. KleurenKapitaal biedt het IVN ook handvatten om op lokaal niveau en daar boven een afspiegeling te zijn van de samenleving. Zodat iedere Nederlander wat natuur, milieu en duurzaamheid be-treft kan ‘kiezen, leren, meedoen’. Dat is ook de titel van een - twee jaar vertraagde - rijks-brede nota met voorstellen om natuur- en milieueduca-tie (NME) te versterken. Op dit gebied moet de overheid krachtig voorwaarden scheppen. NME is immers een belangrijk instrument om een echte doorbraak naar een duurzame samenleving te bereiken. Die doorbraak moet er echt komen: het Milieu en Natuur Planbureau geeft in haar Tweede Duurzaamheidsverkenning aan dat voor het voortzetten van onze leefstijl in 2040 vijf planeten nodig zijn. Kennis en concrete actie op het gebied van een duur-zame samenleving zijn nodig. Daarbij vervult NME voor alle Nederlanders een voorname functie. Het IVN kan de doelen van de rijksnota van harte ondersteunen, door samen met andere maatschappelijke spelers een bijdrage te leveren aan een samenleving die bewust duurzaam produceert en consumeert en die de leefom-geving duurzaam inricht. De verwachtingen zijn hoog-gespannen! Jeugd, jongeren en medelanders verdienen hoge prio-riteit. In opleidingen komen hopelijk ook eindelijk meer verplichte uren voor natuur, milieu en duurzaamheid. Het IVN werkt daar graag aan mee.
Jurr van DalenAlgemeen directeur [email protected]
van een uur: een herfstwandeling en een slootjesexcursie. “De
kinderen vinden het prachtig. De leerkrachten ook: zij hebben
er geen omkijken naar”, vertelt Janny van der Linden van de
scholenwerkgroep. “Een leskist lenen, dat doen ze minder
snel, want dat betekent werk. En ze hebben het al zo druk.”
Andere activiteiten voor de Veenendaalse scholen: padden-
poelen graven, bosjes uitdunnen, vogelkastjes timmeren en
ophangen. Dat gebeurt allemaal in hun eigen stukje bos, tien
jaar geleden in bruikleen gekregen van Staatsbosbeheer. Een
paar maanden later komen ze terug om te kijken wat er is
veranderd. “Dat vinden ze fantastisch. Want wanneer zaagt
een kind nou nog een boom om?”
EnergieEen beetje ruig, een beetje vies, een beetje spannend: kinde-
ren vinden het allemaal nog steeds heerlijk. Op de jaarlijkse
boomknotdag zijn de leden van de vaste jeugdgroep in Amers-
foort dus altijd present. Zelfs als het koud is of plenst van de
regen. In het donker naar vleermuizen zoeken is een andere
populaire bezigheid. Daarom zoek de leiding van de club, die
één keer per maand op zaterdag plaatsvindt, het vaak in die
hoek. “We zorgen bovendien dat de kinderen tijdens een deel
van de bijeenkomst hun energie kwijt kunnen. Die moet stro-
men, met een spel of lekker gek doen tijdens een wandeling”,
weet IVN-jeugdbegeleider Peter Koblens.
Een vaste club werkt beter dan inloopmiddagen, is zijn erva-
ring. Kinderen en leiding kennen elkaar, er is minder verloop.
Hij adviseert vaste tijden en patronen en duidelijke regels.
“Maar fl exibiliteit in de bezigheden is ook belangrijk. Op
schools gedoe zitten de jonge leden niet te wachten.“
Janny zit op dezelfde lijn. “Het belangrijkste is dat je ze zelf
iets laat doen. Kinderen houden niet van stilzitten. Het moet
ook niet te lang duren. Net zo belangrijk is goed organise-
ren, continuïteit in het aanbod en een ongevaarlijke locatie.
Voor de schoolexcursies werkt groep 6 het makkelijkst, die
luisteren nog. Bij groep 8 heb je sneller ordeproblemen. Maar
verder: gewoon doen!”
Wilmie Geurtjens is freelance journalist.
Foto: IVN Amersfoort
20
Uit het veldBerichten uit IVN, natuur, leef-omgeving, educatie en communicatie -landelijk
IVN participeert in de Duurzame PaboIVN programmaleider Simon
Olbertijn neemt deel aan de
Raad van Advies van Duur-
zame PABO. Dit is het netwerk
dat de integratie van duurza-
me ontwikkeling binnen de or-
ganisatie en het onderwijs van
PABO’s nastreeft en bevordert.
De oprichtingsbijeenkomst
was tijdens de landelijke net-
werkdag ‘I teach the future’ op
14 december 2007. De Raad
van Advies komt twee keer per
jaar samen.
20
Goed Geld GalaDe jaarlijkse bijeenkomst voor de begunstigden van
de Nationale Postcode Loterij vond dit jaar plaats
op Landgoed Oostbroek in De Bilt. Op dit feestelijke
Goed Geld Gala 2008 werd bekend gemaakt dat
IVN Nederland een bedrag van 1,5 miljoen euro
ontvangt uit de opbrengst van 2007. In totaal keert
de Postcode Loterij ruim 225 miljoen euro uit aan
56 goede doelen. Ook wordt er 9,1 miljoen euro uit
gekeerd aan de HIER-Klimaatcampagne, een initi-
atief van de Postcode Loterij voor bewustwording
van het mondiale klimaatprobleem. Ook IVn neemt
hierin deel.
Het is voor het 18e achtereenvolgende jaar de
de Postcode Loterij een groei realiseert voor haar
goede doelen. Door mee te doen met de Postcode
Loterij steunen de deelnemers met 50% van hun
inleg goede doelen op het gebied van mens en
natuur.
Nieuwe voortuin IVN in Amsterdam De nieuwe voortuin van IVN Nederland in Amster-
dam is bijna klaar. De tuin verbindt het Hugo de
Vries-gebouw en de naastliggende Hortus visu-
eel met elkaar. Er is gekozen voor verschillende
planten, met oog voor alle seizoenen. De nieuwe
voortuin is gebaseerd op een ontwerp uit 1911.Het
originele smeedijzeren hekwerk, dat gelijk is aan
het hek van de Hortus en dat van het tegenoverlig-
gende Wertheimpark, wordt opnieuw geplaatst.
Nieuwe nota natuur- en milieueducatie De ministerraad heeft ingestemd met de nota Kiezen, leren, meedoen met
voorstellen om natuur- en milieueducatie (NME) te versterken. Dit op voorstel
van ministers Verburg, Cramer en Plasterk. De komende vier jaar komt daar-
voor 20 miljoen euro beschikbaar. Dit geld wordt ingezet om jongeren beter te
bereiken, inhoudelijke kaders te scheppen, meer vraagsturing te realiseren,
meer aandacht te geven aan beleving, meedoen en invloed uitoefenen en
meer bestuurlijke regie te organiseren.
De zorg voor natuur en milieu staat sterk in de belangstelling. De komende
jaren zijn belangrijk voor een echte doorbraak naar een meer duurzame
samenleving. Dat kan niet zonder het bewustzijn van de urgentie van het
belang van natuur en milieu. Verantwoordelijkheid nemen voor natuur en
milieu berust enerzijds op kennis, en anderzijds op concrete actie. Natuur- en
milieueducatie heeft daarbij een belangrijke functie. Voor jongeren, maar ook
voor alle burgers en maatschappelijke partijen.
Natuur- en milieueducatie zorgt voor kennis en inzicht in natuur en milieu,
draagt bij aan ontplooiing, welbevinden en gezondheid van mensen en legt
een basis voor een natuur- en milieubewuste levensstijl. Nu er steeds meer
signalen zijn dat kinderen niet meer in de natuur komen, de herkomst van
hun voedsel niet kunnen duiden en zich zorgen maken om milieuproblemen
in de wereld, is het verbeteren van de relatie tussen jeugd en natuur een be-
langrijke opgave. Juist met het oog op ontwikkelingen in de komende jaren.
Er gebeurt al het nodige in Nederland rond NME. De activiteiten zijn gericht op
kinderen, jongeren én volwassenen, vinden plaats in NME-centra, op natuur-
terreinen, in dierentuinen en kinderboerderijen of gewoon in de wijk.
Maar die energie kan effectiever worden ingezet dan nu het geval is door meer
richting te geven aan de vele initiatieven en projecten. Landelijke dekking is
een knelpunt, verspreiding en opschaling van effectieve producten en metho-
den evenzeer, maar ook is duidelijk dat informatie over natuur en milieu op
dit moment niet voor alle groepen mensen (met name jongeren) aantrekkelijk
genoeg is om er gebruik van te maken.
21
Steun voor vogelwerk-groepenVogelwerkgroepen en vrijwilligers ontwikkelen
steeds vaker goede initiatieven om vogels te
beschermen. Helaas blijven die ideeën vaak steken
bij gebrek aan fi nanciële middelen. Vogelbescher-
ming heeft voor die initiatieven een projectenpot
ingesteld. Alle vogelwerkgroepen en vrijwilligers
zijn uitgenodigd om vóór 1 juni een projectidee bij
Vogelbescherming in te dienen ter fi nanciering van
een project dat bijdraagt aan vogelbescherming of
educatie daarover. Een beoordelingscommissie die
bestaat uit ervaren vogelbeschermers buigt zich
over de projectvoorstellen.
De richtlijnen voor projectaanvragen zijn te down-
loaden van de site van Vogelbescherming; www.
vogelbescherming.nl/projectondersteuning.
Meer informatie: Gert Ottens, tel.(030) 6937759 of [email protected]
De natuur als bondgenoot Op 18 januari ontving Hugo Bunte het boek De natuur als bondgenoot uit handen van één van de auteurs. Met een schat aan kennis en inzich-ten maken de auteurs Marga Coesèl, Joop Schaminée en Lodewijk van Duuren het onderwerp natuurbescher-ming voor een breed publiek aantrekkelijk. De illustraties zijn afkomstig uit allerlei col-lecties, waaronder die van de Heimans en Thijsse Stichting. In de afgelopen zeven jaar dat het boek werd geschreven, heeft Hugo de auteurs vaak geholpen.De natuur als bondgenoot is te koop in de IVN Webshop op www.ivn.nl/cataloguswww.heimansenthijssestich-ting.nl
Zie de speciale aanbieding op pagina 29.
De Groene PeilerDe Groene Peiler is het gezamenlijke natuur- en milieupanel van
De Provinciale Milieufederaties. Uit elke provincie neemt een
grote groep mensen plaats in een online panel dat zijn mening
geeft over actuele ontwikkelingen in de omgeving. Elke provincie
heeft zijn eigen panel. Deelnemers worden vier keer
per jaar via e-mail uitgenodigd om een online
vragenlijst over een natuur- of milieuonder-
werp in te vullen. Op die manier kan
iedereen meedenken over natuur
en milieu in de eigen
buurt. Geïnteresseer-
den kunnen zich via
de website aanmelden
voor het panel.
www.groenepeiler.nl
WoesteLand maakt zich op voor de zomer WoesteLand heeft een prima winter
achter de rug. Jongeren konden in de
kerstvakantie terecht op vier winter-
kampen. Schiermonnikoog was het
toneel voor de donkere, ondergrondse
kampen ‘Bij nacht en ontij’ voor de pu-
bers en ‘Underground’. In het midden
van Nederland ging een groep aan de
slag met ‘je eigen boontjes doppen’ en
op het vierde kamp raakte iedereen de
weg kwijt bij ‘WoesteLand ontspoort’.
Dat iedereen veel plezier heeft gehad,
laten de foto’s wel zien.
We zijn natuurlijk al weer hard bezig
om deze zomer tot een minstens zo
groot succes te maken. Nieuw dit
seizoen: een kamp voor jongeren
van 15 tot 20 jaar. Speciaal dus voor
deelnemers die (bijna geen) puber
meer zijn. Daarnaast komen we met
nieuwe locaties en thema’s, actievere
trektochten, alles natuurlijk in de
ouderwetse WoesteLand-sfeer. Houd
voor de zomerkampen de website
www.woesteland.nl in de gaten!
2222
SAFARIPARK DE BEEKSE BERGEN>
Landelijke IVN-dag 2007
IVN’ers, vrijwilligers en beroeps-
krachten kwamen voor de Lande-
lijke IVN-dag op 24 november
naar Safaripark de Beekse Bergen.
Speciale gasten: de afgevaardigden
van het Vlaamse Centrum Voor
Natuur- en milieueducatie (CVN).
De voorzitters van CVN en IVN onderteken-
den een convenant met daarin de intentie
om ieder jaar een Vlaams-Nederlandse
ontmoetingsdag voor natuurgidsen te
organiseren. Peter Rombouts en Onno
Hoes, Gedeputeerde ecologie provincie
Noord-Brabant, heetten iedereen welkom.
Hoes benadrukte vooral de waarde van
het vrijwilligerswerk van IVN. Veel IVN’ers
bezochten de kramenmarkt, liepen een
wandelsafari en maakten een ritje met
de speciale Klimaat- of Biodiversiteitbus.
Populair was ook het kijkje achter de scher-
men bij de olifanten en de neushoorns. ’s
Middags konden bezoekers aan een bar-
tafel in gesprek over diverse (IVN) thema’s
zoals klimaat en communicatie.
Vlooiende bavianen. (Foto: Arie de
Braal)
CVN en IVN ondertekenen een
convenant waarin staat dat beide
organisaties de intentie hebben
jaarlijks een Vlaams-Nederlandse
ontmoetingsdag te organiseren voor
natuurgidsen.
De jonge dames Blom en Linde wor-
den gestalkt door een Siberische
tijger. (Foto: Jeanette Boogmans,
IVN Deventer)
De lunch was goed verzorgd.
Nieuwe leden? (Foto: Ad Hessels)
Ringstaartmaki schudt niet alleen
zijn lijf, maar ook handen. Zijn
residentie zat een beetje verstopt
in de Beekse Bergen (Foto: Jeanette
Boogmans, IVN Deventer)
23
Winnaar fotowedstrijd. (Jef Brouwers,
secretaris IVN Voerendaal)
Het IVN-loket met Eefje! (Foto: Marion
Blok)
Silhouetten (Foto: Arie de Braal)
Peter Rombouts verwelkomt de
bezoekers van de IVN dag. (Foto:
Marion Blok)
24
> FLEVOLAND
Tentoonstelling Vereniging Amateur natuurfotografen1 mei t/m 31 mei Amateur natuurfotografen uit
Flevoland presenteren hun mooiste
natuurfoto’s. Zeven dagen per week
geopend.
B-passage Stadhuis, Stadhuisplein 1,Almere
Agenda
Boomfeestdag 19 maartHet thema is dit jaar Boom zoekt
kind. De Nationale Viering van de
Boomfeestdag 2008 is in Rotter-
dam.
www.boomfeestdag.nl
Nationale Kinder-boerderijen Week-end24 en 25 mei Dit jaar draait het Nati-
onale Kinderboerderijen Weekend
om het gedrag van dieren, maar ook
om de interactie tussen mens en
dier. Het is niet altijd duidelijk voor
een bezoeker waarom een dier op
een bepaalde manier naar hen of
naar een ander dier toe reageert. Op
de deelnemende kinderboerderijen
worden activiteiten georganiseerd
rondom dit thema.
www.kinderboerderijenweekend.nl
Dag van het Park25 meiMet de Dag van het park wordt op een positieve
manier aandacht gevraagd voor groen in de stad.
Bewoners kunnen (opnieuw) kennismaken met het
park in hun directe woonomgeving of verder weg en
meedoen met vele activiteiten.
www.dagvanhetpark.nl
Week van de Zee 24 t/m 31 mei Tijdens deze zevende editie draait alles om het
thema “Op volle kracht vooruit!”. Negen dagen lang
staat Nederland in het teken van duinen, strand en
zee.
www.weekvandezee.nl
> ZUID-HOLLAND
Verdwenen tropen van Eu-ropat/m 4 mei Tijdens deze tentoonstelling
presenteert Naturalis de mooiste
UNESCO-fossielen. De tentoonstel-
ling schetst een bijzonder tijds-
beeld en laat ons kennismaken
met dieren en planten die niet meer
voorkomen, zoals het oerpaardje,
de reuzenmier, de langvinger en
ook vissen, krokodillen, vleermui-
zen en miereneters.
Naturalis, Darwinweg 2, Leiden, www.naturalis.nl
Voorjaarsexcursie:Voorjaarsbloeiers op de LandgoederenzoneTijdens deze excursie is er speciale aandacht voor de “vroege vogels” onder de planten. Guido Nijland, gids en voorzitter IVN Eerbeek: “Op de landgoederenzone tussen de IJssel en de Veluwe bevindt zich een vochtig stuk leembos met een uitgebreide voorjaarsfl ora. Bijzonder is dat er drie soorten bosviooltjes te vinden zijn.” Verder zijn er bijvoorbeeld ook bosanemonen te bewonderen. Deze excursie is ontwikkeld als eindopdracht van de Natuur-gidsencursus en heeft als hoofddoel mensen de rijkdom van voorjaarsbloeiers te laten erva-ren. Ook aandacht voor de landgoederen, de samenhang van het landschap en de beekjes. De wandeling gaat over de landgoederen Groot-Engelenburg en De Bosch. De excursie wordt georganiseerd door IVN Eerbeek e.o., dat dit jaar het 20-jarig jubileum viert.
Datum: 13 april, start 14.00Startplaats: Brummen, Gelderland; Eerbeekseweg, parkeerplaats Kasteel EngelenburgInformatie en opgave: IVN Eerbeek e.o., Ans Lutgerink/Guido Nijland, tel. (057) 5567959.Voor meer voorjaarsexcursies, zie de excursieagenda op www.ivn.nl
Voor meer voorjaarsexcursies en vele andere activiteiten van IVN-afdelingen zie www.ivn.nl, ook voor links naar afdelings-sites. Veel informatie van en voor natuur- en milieueducatieve centra zijn te vinden op en via www.podiumonline.nl
25
> UTRECHT
Pluk! redt de natuurt/m 30 juni De tentoonstelling laat kinderen en volwassenen
op een actieve en interactieve manier kennismaken
met het belang van hun (groene) leefomgeving. Er
zijn twee missies waarbij de krullevaar of de Tortel-
tuin gered kunnen worden.
Kasteel Groeneveld Groeneveld 2, Baarn, www.kasteelgroeneveld.nl
> BRABANT
Duinfeest Hidrellez27 aprilDe lente wordt in Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen offi cieel
ingeluid met het multiculturele Duinfeest Hidrellez. Bomen spelen deze dag een
grote rol: in allerlei culturen zijn we bekend met oude gebruiken, zoals lapjes-
bomen die genezing en geluk brengen. Daarnaast zijn er excursies, een quiz,
kinderactiviteiten en is er muziek, zang, dans en heerlijke hapjes en drankjes
van verschillende culturen.
Meer informatie en het programma: www.nationaalpark.nl/ldd
> FRIESLAND
Botanische wereld uitgebeeld t/m 20 april Bij een botanische tekening wordt de
nadruk gelegd op die onderdelen die de
betreffende plant onderscheiden van
anderen. De tekeningen laten details van
planten zien die met foto’s niet duidelijk
naar voren komen. Op deze tentoonstel-
ling tonen de botanische kunstenaars hun
werk.
Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2, Leeuwarden, www.botanischkunstenaarsnederland.nl, www.natuurmuseumfryslan.nl
Spoken in Zeet/m 13 aprilBij de tentoonstelling ‘Spoken in
Zee’ draait het om de gevaren van
de zee. Sterke verhalen en fan-
tasie, onderzoek en observaties
hebben ervoor gezorgd dat er een
heel scala aan mythische, gevaar-
lijke en ongevaarlijke zeedieren is
ontstaan.
Er bestaat een hele verzameling
zeedieren die een eng uiterlijk
hebben, maar helemaal niet ge-
vaarlijk zijn. Toch zijn er ook een
aantal zeer gevaarlijke dieren in
de zee te vinden
Natuurmuseum Fryslân, Schoen-makersperk 2, Leeuwarden, www.natuurmuseumfryslan.nl
> GELDERLAND
Rijzende rivier16 maart t/m 8 juni Natuurfotograaf en ecoloog Ruben Smit ging de
afgelopen drie jaar bijna dagelijks met zijn camera
op pad langs Nederlands grootste rivieren en heeft
zo’n beetje alle facetten van het rivierleven vastge-
legd: grote overstromingen of juist extreme droogte.
Op de expositie komen het dieren- en plantenleven
en de rol van de rivier in ons mensenleven uitge-
breid aan bod.
Natuurmuseum Nijmegen, Gerard Noodtstraat 121, Nijmegen, www.natuurmuseum.nl
Beesten en Bloemen, hoe zal ik ze noe-men?t/m 6 juli Deze tentoonstelling maakt duidelijk waarom de
mens vroeger en nu alles om zich heen wil ordenen.
Inspiratiebron hiervoor is de Zweedse plantkundige
Carolus Linnaeus, die wereldberoemd is geworden
met zijn indeling van het dieren- en plantenrijk. Op
een speelse en actieve wijze ontdekken bezoekers
hoe die natuurordening is ontstaan en dat de orde-
ning in ons dagelijkse leven nog steeds speelt.
Natuurmuseum Nijmegen, Gerard Noodtstraat 121, Nijmegen, www.natuurmuseum.nl
> ZEELAND
Natuurspreekuur: het opzetten van dierenZondag 27 april Deze middag (van 13.00 tot 17.00 uur) geven preparateurs demonstraties en
kan het publiek alles vragen omtrent het opzetten van dieren. Gratis toegan-
kelijk, exclusief museumbezoek.
Terra Maris, Duinvlietweg 6, Oostkapelle, www.terramaris.nl
verbetert het binnenklimaat merkbaar!
Voor de beste aanpak bij de bron!
15-20% CO2- reductie met TONZONvloerisolatie
TONZON BV, Postbus 1375, 7500 BJ Enschede, tel. 053 - 43 32 391, www.tonzon.nl
TONZON vloerisolatie is dankzij een revolutionaire isolatietechniek al 28 jaar onbetwist de beste vloerisolatie ter wereld en dat merkt u aan alle kanten. U krijgt niet alleen de warmste vloer maar ook de grootste energiebesparing en het gezondste binnenklimaat.
Dankzij de warme vloer verdwijnt het gevoel van optrekkende koude en woont u comfortabel met warme voeten bij een lagere binnentemperatuur. Mensen met een plavuizen vloer kunnen eindelijk op hun sokken wonen en de vloer is na het dweilen veel sneller droog. Naarmate de vloer beter is geïsoleerd, wordt hij sneller warm, en houdt de warmte langer vast. De thermostaat kan daarom ‘s morgens later in- en ‘s avonds vroeger uitgeschakeld worden. Ook de lengte van het stookseizoen wordt een stuk korter. De gemiddelde energiebesparing bedraagt daarom wel 15 - 20% van uw huidig verbruik wat neerkomt op 8,5 m³ gas per m² per jaar. Omdat de warme vloer ook een stuk droger is, hebt u geen last meer van schimmelvorming onderin de woning en huisstofmijten hebben nauwelijks nog kans in de krukdroge vloerbedekking. De droge isolatie is ook volkomen veilig voor uw houten vloer. Dat de muffe geur vanuit de kruipruimte verdwijnt als sneeuw voor de zon, krijgt u op de koop toe!
Zelf doen of laten doen? Kijk op www.tonzon.nl voor meer informatie, verkoopadressen en andere slimme milieu- innovaties van TONZON zoals de HR-radiatorfolie waarmee laagrendement radiatoren op simpele wijze worden omgetoverd in HR-radiatoren die alleen nog warmte naar binnen afgegeven. TONZON Badisolatie, de perfecte badisolatie waarmee badwater heel lang op temperatuur blijft (spaart energie èn water). Of de TONZON dak- en muurisolatie met minder ruimteverlies en meer isolatiewaarde. Ontdek hoe u zelf uw huis op een milieuvriendelijke manier kunt omtoveren in een zeer energiezuinige, comfortabele en gezonde woning.
Significant minder
huisstofmijten
Vochtproblemen
verdwijnen
(advertentie)
Gesignaleerd Door Karin de Winter, IVN Kenniscentrum
Vogelkijkhutten - in FryslânHarrie Ernst, 80 pagina’s, Friese Pers Boekerij,
ISBN: 9789033005992, paperback, 1e druk,
prijs: €12,50.
Met deze gids kan de lezer op pad gaan en ge-
nieten van de vogels in hun eigen omgeving. Van
alle 70 vogelkijkpunten is een foto opgenomen
met onder meer een beschrijving van de plek,
wanneer er het beste gekeken kan worden en
welke soorten er te zien zijn.
Flora, Fauna, FunIn dit handboek 140 beschreven activiteiten
waarbij gebruik wordt gemaakt van alles wat de
natuur biedt. Per activiteit is aangegeven welke
materialen nodig zijn en op welke manier de
activiteit uitgevoerd kan worden.
Prijs: € 79,00, bestellen kan via
www.de-company.nl of tel. (0570) 517451
BLADGROEN - NATUURUitgave van Stichting Bomen Over
Leven, Zoetermeer. Formaat : A5,
aantal pagina’s: 60. Voorzien van
ringbandje, omslag in kleur. Prijs:
€ 4,95. Te bestellen via:
www.bomenoverleven.nl/winkel
Een boekje vol overzichtelijke, pret-
tig leesbare informatie over planten
en dieren, voorzien van mooie foto’s
en tekeningen.
27
http://natuur-jongeren.start-pagina.nlHet onderwerp jongeren en natuur
staat steeds meer in de belangstelling.
Op deze website staan informatie,
natuuractiviteiten, natuurboeken
enzovoort allemaal bij elkaar op één
pagina.
Websites
De groene vestingmuren van ’s-HertogenboschKorstmossen onder de loepMaassen, J., Vennix, H., Adr.
Heinen Uitgevers, 144 pagina’s,
ISBN 9789086800827, gebon-
den, prijs: € 19,95.
Op verzoek van de gemeente
’s-Hertogenbosch hebben IVN
’s-Hertogenbosch, de Vogel- en
Natuurwacht en KNNV drie jaar
lang de ontwikkelingen van
vaatplanten, mossen, korstmos-
sen en vlinders en libellen op de
zuidelijke vestingmuren van de
stad gevolgd. De auteurs, beiden
betrokken bij het project vanuit
het IVN, delen hun bevindingen
in dit boek.
Van vergeten land tot nationaal parkKuit, K. , prijs: € 7,50, inclusief
verzendkosten. Te bestellen via Thea
Peters, [email protected]
Van vergeten land tot nationaal park
neemt de lezer mee naar vroeger
tijden. Als je met het ontstaan van
het gebied bent opgegroeid, zoals
Koendert Kuit, dan zie je al het werk
dat in de loop der jaren verricht is door
een speciale bril. Een lezenswaardig
boekje over natuur, (cultuur)historie
en de persoonlijke belevenissen van
Kuit.
Van beek tot ven: een handrei-king onderzoek natuurgebiedEen groep van vijf IVN-natuurgidsen heeft
als afstudeerproject een handige cd-rom
geproduceerd voor natuurgidsopleidin-
gen en anderen die een stuk natuur wil-
len onderzoeken. Er wordt ingegaan op
onder andere cultuurhistorie en ecologie.
Kosten per cd incl. verzendkosten:
€ 16,10. Bij meerdere cd’s geldt een
reductie.
Bestellen kan door betaling op giroreke-
ning 38.09.674 t.n.v. penningmeester
IVN afdeling Oisterwijk. Vermeldt in de
omschrijving: naam, adres en ‘CD Belros’.
Meer informatie: Walter Tuerlings, email:
Ga buiten spelen!Danks, F., Schofi eld, J., Becht’s Uitgevers-Maat-schappij, 144 Pagina’s, ISBN10: 9023012038 | ISBN13: 9789023012030, Paperback, prijs: € 17,90.In dit boek 101 tips voor dolle activiteiten in de natuur, in alle jaargetijden en op elk tijdstip van de dag, zelfs ‘s nachts.
De PlantencodeDe Cleene, M., Davidsfonds/Leuven, 256 pagina’s,
ISBN 978905826516 6, verschijnt maart 2008,
prijs: € 29,95
Waarom gooien we rijst naar pasgehuwde kop-
peltjes? Waar komt de uitdrukking ‘slapen als een
roos’ vandaan? Dit boek zoekt naar de belangrijke
rol die het plantenrijk speelt in onze volkscultuur.
Het biedt een gedetailleerd overzicht van de Euro-
pese plantensymboliek.
Ontdek de natuurJürgens Press, H, Press, H.J., Tirion Uitgevers, 160 pagina’s, ISBN10: 9052106940 | ISBN13: 9789052106946, paperback, prijs: € 14,95.Een boek voor jongeren om de natuur te leren ontdekken en waarderen. Vol weetjes, proefjes en experimentjes. Voor ouders, leerkrachten en kinderen.
28
Groene basis cursusIVN Dordrecht en Stichting Natuur & Land-schap Zwijndrechtse WaardAnneke Drok, Els van Gaalen, Helmi de
Geus, Arno Hol, Connie Hol, Miranda Hol,
Marijke van der Leer, Rosemarijn Mes, Coby
van Popta, Elsa Smit, Martine Tuyl, May
Verstappen, Geno Verstappen, M. Vreden-
bregt, Abel Wisman, Lieske Wisman, Andre
Groeneveld
Eerste Grensoverschrijdende NatuurgidsencursusIVN, CVN en het Grenspark de Zoom- Kalm-houtse HeideWim de Bock, Wim de Haan, Inge de Jong
- Baart, Willy de Reydt, Herman Groenewe-
gen, Jan Hassewer, Jan Ingelbrecht, Rita In-
gelbrecht, Leo Juffermans, Rijo Meulbroek,
Marie Ooms, Adrian Schouten, Fred Severin,
Greet Tilborghs, Léon van den Maagden-
berg, Gerlinde van der Auwera, Rob van der
Made, Marianne van der Toorn, Kees van Ee-
kelen, Chris van Hemelen, José van Horne.
Vervolg op pagina 30. >
Jubilea / Geslaagden
Passie voor Biodiversiteit. Dat is het thema
van de IVN Zomerweek 2008. De 25ste en
daardoor bijzondere editie. Colette de Haas
is vanaf de IVN Zomerweek van 1987 vaak
mee geweest. Voor Mens en Natuur blikt ze
kort terug én vooruit.
IVN Zomerweek viert zilver
Vere
nigi
ng e
n vr
ijwill
iger
s
Sinds 1984 wordt ieder jaar in augustus
de IVN Zomerweek gehouden in een van
de mooie streken die Nederland rijk is.
Het doel van de zomerweek werd destijds
als volgt omschreven: ‘IVN-ers met de
leden van hun gezin en eventuele overige
‘aanhang’ de gelegenheid geven kennis
te maken met natuur, landschap en mi-
lieu, bij te tanken in beleving en kennis,
met andere ogen en middelen naar hun
omgeving te leren zien en tegelijkertijd
een plezierige vakantie te hebben.’
Sommige deelnemers gaan al vanaf het
begin mee. Ook Colette de Haas is een
trouwe gast. Ze is al sinds 1987 van de
partij en kan zich de eerste edities nog
goed herinneren. “De eerste IVN Zomer-
week was in Bakkeveen, op het terrein
van de Volkshogeschool Allardsoog
in Friesland. Het was een echt kamp,
iedereen sliep in tenten.” Hoewel er het
een en ander is veranderd in de loop
der jaren, is de essentie van Zomerweek
hetzelfde gebleven, meent Colette. “De
IVN zomerweek blijft een inspirerende,
gevarieerde week, waarin de natuurbele-
ving centraal staat en je eigen kennis en
inzicht in de natuur kunt uitbreiden en
kunt delen met anderen.”
ProgrammaHoe ziet het programma van de IVN
Zomerweek er deze editie globaal
uit? Colette: “Op de eerste avond
hebben we een kennismakingsacti-
viteit. Zondag gaan we de omgeving
per fi ets verkennen. Vanaf maandag
kunnen deelnemers in kleine groe-
pen inschrijven voor activiteiten,
die met de natuur te maken heb-
ben, zoals fl ora, fauna, insecten,
schilderen of landschapsbeheer, dit
alles met speciale aandacht voor
biodiversiteit. De kinderen volgen,
onder leiding in groepsverband,
hun eigen programma. Woensdag
is voor iedereen een vrije dag. Nog
voor het ontbijt wordt er aan sport
gedaan, meditatie of vogels kijken.
Na het ontbijt maken we meteen het
lunchpakket klaar, zodat we de hele
dag op pad kunnen. Na de heerlijke
avondmaaltijd, verzorgd door een
speciale keukenploeg, kun je nog
kiezen uit een lezing, nachtvlinders,
sterren kijken, sport, spelcaroussel,
muziek maken, zingen of gewoon
lekker praten met elkaar, bij mooi
weer bij het kampvuur.”
IVN Zomerweek 2008 Dit jaar is de zomerweek van 2 tot en met 9 augustus in Westelbeers in Noord-Brabant. Zoals vanouds wordt het een week vol actieve natuurbeleving. Het 25-jarig jubileum wordt op 3 augustus gevierd met (oud-)deelnemers.
Op www.ivn.nl/zomerweek kunt u meer informatie vinden over de zomerweek, de reünie en hoe u zich kunt aanmelden. Ook verhalen over vorige zomerweken kunt u hier vinden.
THEMA: PASSIE VOOR BIODIVERSITEIT>
Door Colette de Haas
29
VogelkijkCentrum Nederland
Korting voor IVN’ers op bijscholing vogels
Lezersaanbiedingen
Mezennestkast met korting!
Voorjaarskorting: De natuur als bondgenoot
Unieke kans om dit voorjaar de zangvogels te leren ken-nen. IVN werkt samen met Vogelkijkcentrum Nederland. Doe mee!
Het boek ‘De Natuur als Bondgenoot, de wereld van Heimans en Thijsse in historisch perspectief’ biedt de lezer een goede kijk op het ontstaan van natuur-bescherming en de ontwikkeling van de afgelopen 100 jaar. Het is een boeiend verhaal waarbij eerst de
voorgangers van Heimans en Thijsse aan bod
komen. Daarna lees je meer over de verschil-
lende publicaties, auteurs, de vele verenigin-
gen en markante fi guren! Een ‘must’ voor elke
natuurbeschermer, omdat de geschiedenis nu
in één boek te vinden is.
Deze aanbieding geldt tot en met 31 mei.
IVN-leden betalen slechts
€ 26,95 en geen verzendkosten!(Normale prijs: € 29,95 + € 3,95 verzendkosten)
Ja, ik bestel ‘De Natuur als Bondgenoot, ...’ Bestelcode D102:Naam: dhr/mevr.
Adres:
Postcode - woonplaats:
Telefoon:
Email:
Deze bon (met bestelcode) ingevuld opsturen naar: IVN/KNNV
Uitgeverij, Antwoordnummer 16542, 5280 WJ Boxtel
Aanmelden voor deze speciale IVN-actie kan uitsluitend op www.ivn.nl/vereniging, klik op Vogelcursus en geef het e-mail-adres op waar de cursus naartoe gestuurd moet worden.
Dit kan tot uiterlijk dinsdag 8 april. Na ontvangst van de eerste
les, op donderdag 10 april, betaalt u. Zie ook www.vogelskijken.nl
In de lente wordt het weer een drukte van jewelste
in tuinen en parken. Voor veel vogels betekent dit
het begin van het broedseizoen. U kunt de vogels
een handje helpen met het plaatsen van een goede
nestkast. Oudervogels, zoals de kool- en pimpel-
mees vliegen de hele dag af en aan met nestmate-
riaal en na de broedperiode zijn ze druk in de weer
om hun jongen te voeren met insecten en wormen.
U kunt de gratis Vivara catalogus aanvragen. Deze
staat boordevol nuttige informatie en handige
producten om uw tuin nog aantrekkelijker te maken
voor vogels en andere tuindieren. Bel 0478-517960
om de catalogus kosteloos thuisgestuurd te krijgen.
Kijk op www.vivara.nl voor ons gehele assortiment.
Deze nestkast is ideaal voor mezen, bonte vliegenvangers en boomklevers
Bestelnummer 0-90027 (afmetingen: 16,5 x 23 x 30 cm, invliegopening: 32 mm)
Prijs: van € 12,99 voor € 10,99(excl. € 4,99 verzend- en administratiekosten)
Wilt u deze nestkast bestellen? Stuur dan deze bon,
samen met uw naam en adres naar:
> Vivara Natuurbeschermingsproducten
> Postbus 5068
> 5800 GB Venray
Nico de Haan (Vogelkijkcentrum Nederland)
heeft, geassisteerd door enkele leerkrach-
ten, een cursus ontwikkeld waarbij deel-
nemers via internet vogels beter leren ken-
nen die je het hele jaar door in je tuin kunt
aantreffen en die in de buurt, in het park of
op het platteland, te zien zijn.
Leden en donateurs van IVN kunnen zich dit voorjaar inschrijven voor een sterk gereduceerd tarief. (circa 50% korting). Voor de gehele cursus (36 lessen) betalen IVN’ers € 60,00 (normale prijs € 120,00), inschrijven op één van de drie onderdelen (12 lessen) kost € 25,00 (normaal € 40,00). De lessen zijn ook geschikt als ondersteuning van de bestaande
IVN-cursussen . De geluiden en vogelfi lmpjes blijven ook in
de toekomst op internet opklikbaar waardoor u ze kunt blijven
gebruiken voor o.a. vogelherkenning.
IVN is een van de goede doelen
van de Nationale PostcodeLoterij
www.postcodeloterij.nl
IVN is lid van:
• Vereniging NOV (Nederlandse
Organisaties Vrijwilligerswerk)
www.nov.nl
• World Conservation Union
IUCN
www.iucn.nl
• Foundation for Environmental
Education (FEE)-Nederland
www.fee-international.org
• supportgroep Dutch Caribbean
Nature Alliance
www.dcnanature.org
Mens en Natuur wordt gedrukt op FSC-gecertifi ceerd
papier, gemaakt van houtpulp. De kunststof omslag
is recyclebaar en levert na verbranding geen schade-
lijke reststoffen op.
30
ADRESSEN IVN>
Mens en NatuurUitgave van IVN Nederland
59ste jaargang - nummer 1
Voorjaar 2008
Postbus 20123
1000 HC Amsterdam
e-mail [email protected]
www.ivn.nl/mensennatuur
Redactie:
Michiel de Wit (hoofdredacteur), Karin
de Winter (redacteur), Annemieke
Lenssinck (eindredactie), Caroline
Dekker, Ria van Griethuizen, An-
nemarie Kirch
Correspondenten:
Frits Colnot, Marcel Donks, Diederik
van Grieken, Arthur Hilgersom, Sander
van der Leest, Ineke Noordhoff, Henk
Sijsenaar, Yvonne Zwikker
Medewerkers aan dit nummer:
Bernadet Overbeek, Wilmie Geurtjens,
Jan Uitzetter, Twan Wiermans
Vaste medewerkers:
Rob van de Bor
Ontwerp en vormgeving:
En-i, Nijmegen
Druk:
Senefelder - Misset, Doetinchem
Advertenties:
All-round Media Services, Haarlem
tel. (023) 5245336,
e-mail [email protected]
IVN NederlandPostbus 20123, 1000 HC Amsterdam
tel. (020) 6228115
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl
IVN Ledenservice Bereikbaar van maandag t/m donderdag,
tussen 9.00 en 16.00 uur.
tel. (020) 5308860
e-mail: [email protected]
IVN Consulentschap Drenthe Postbus 125, 9400 AC Assen
tel. (0592) 371740
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/drenthe
IVN Consulentschap Groningen Postbus 1020, 9701 BA Groningen
tel. (050) 3135933
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/groningen
IVN Consulentschap Fryslân Postbus 538, 8901 BH Leeuwarden
tel. (058) 2890463
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/fryslan
IVN Consulentschap Utrecht Oostbroek, Bunnikseweg 39, 3732 HV De Bilt
tel. (030) 2210599
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/utrecht
IVN Consulentschap FlevolandBotter 11-37, 8232 JN Lelystad
tel. (0320) 258980
e-mail: consulentschap.fl [email protected]
www.ivn.nl/fl evoland
IVN Consulentschap GelderlandJansbuitensingel 13, 6811 AB Arnhem
tel. (026) 3512927
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/gelderland
IVN Consulentschap Noord-HollandDorpsstraat 65, 1901 EJ Castricum
tel. (0251) 650783
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/noordholland
IVN Consulentschap Zuid-HollandOchterveltstraat 41 b, 3015 XL, Rotterdam
tel. (010) 4779669
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/zuidholland
IVN Consulentschap Zeeland Postbus 334, 4460 AS Goes
tel. (0113) 211675
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/zeeland
IVN Consulentschap Brabant Postbus 883, 5280 AW Boxtel
tel. (0411) 614111
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/brabant
IVN Consulentschap Limburg Godsweerderstraat 2, 6041 GH Roermond
tel. (0475) 386460
e-mail: [email protected]
www.ivn.nl/limburg
Natuur en Milieu Overijssel Stationsweg 3, 8011 CZ Zwolle
tel. (038) 4250960
e-mail: [email protected]
www.natuurmilieu.nl
COLOFON>
SCS-COC-00970
D U T C H C A R I B B E A N N A T U R E A L L I A N C E
DCNA
NatuurgidsencursusIVN de BevelandenPeter Alblas, Maria Bodewes, Anita Boogert,
Mike van Damme, Femke Deelstra, Gré
Flikweert, Coby Geskus, Maurice Hermans,
Vincent Krans, Gerard Legemaate, Ellen
Midavaine- Jansens, Nell Nelissen- Schoen-
makers, Barry Pel, Mieke Renard, Maurice
Rentmeester, Elly Schipper- Franse, Paul
Smeets, Ger van Strien, Roland van Tilborg,
Nel van der Velden- Kriekaard, Jannie Ver-
wei- Nagelkerke
IVN Oss-UdenJuliëtte Dassen, René Govers, Peter Krop,
Trix Lamers, Alexandra Machielse, Gemma
Mombarg, André M. A. Strooper, Corrie
Vervoort, Ignace van Bebber, Elvera Geurts,
Annette Grondman, Vera van Loon, Mart
Mutsaers, Carla Peek, Paul Reijs, Ria Adam,
Jan van Eerd, Annie Krancher, Els Loeffen,
Carlo Wijnen, Jac. Barten, Hans Donkers,
Jacobien Donkers, Wim Ermers, Willy van
Schipstal, Ine Verberne, Gerrit Goorts, Jan
Dortmans, Martien van Helvoort, Petra van
der Heijden, Han van Lee, Lia Lobel- van
Gemert.
Jubilea / Geslaagden
Jubilea40 jarig jubileum Land van SwentiboldBij dit jubileum hoorde natuurlijk een
mooi feest dat werd afgesloten met het
planten van een jubileumboom; een Salix
Chrysocoma ofwel gele treurwilg. Het Land
van Swentibold hoopt hiervan nog jaren te
genieten.
IVN Zutphen-Warnsveld 25 jaarDe afdeling vierde dit jubileum op 20
januari in centrum voor duurzaamheid ‘De
Kaardebol’. Zondag 18 mei doen ze het nog
een keer met een jubileumfeest.
IVN Dronten 25 jaarOp 26 januari vierde de afdeling het
jubileum in eigen kring met natuurac-
tiviteiten en terugblikken op de afgelopen
25 jaar.
IVN Roden 50 jaarOp 16 mei viert IVN Roden dit jubileum. Lan-
delijk Bestuurslid Gert Mensing is aanwezig
op het feest.
< Vervolg van pagina 28.
31
Doo
r Jan
Uitz
ette
r B
urge
mee
ster
Nic
o S
choo
f (61
) van
Alp
hen
aan
den
Rijn
liep
zi
ch b
egin
nov
embe
r vor
ig ja
ar h
et v
uur u
it d
e sl
offe
n vo
or
een
natu
ured
ucat
ief b
ezoe
kers
cent
rum
dat
het
IVN
Alp
hen
aan
den
Rijn
en
omst
reke
n in
sta
dsre
crea
tieg
ebie
d Ze
gers
loot
w
il re
alis
eren
. Sam
en m
et e
en lo
pers
groe
p ui
t Alp
hen
nam
S
choo
f dee
l aan
de
befa
amde
mar
atho
n va
n N
ew Y
ork
City
. D
e gr
oep
liet z
ich
spon
sore
n en
de
bijd
rage
n ga
an n
aar h
et
te b
ouw
en b
ezoe
kers
cent
rum
. De
burg
emee
ster
liep
naa
r de
fi ni
sh in
een
tijd
van
4 u
ur, 3
0 m
inut
en e
n ee
n ha
ndvo
l se
cond
en.
Al e
erde
r lie
t de
burg
emee
ster
zijn
war
me
bela
ngst
ellin
g bl
ijken
voo
r de
plaa
tsel
ijke
IVN
-pla
nnen
doo
r zit
ting
te
nem
en in
een
Com
ité
van
Aan
beve
ling.
Bov
endi
en k
onde
n m
ense
n di
e he
m e
en c
adea
u w
ilden
gev
en te
r ere
van
zijn
on
lang
s ge
vier
de 2
5-ja
rig
ambt
sjub
ileum
hun
cad
eaug
eld
onde
rmee
r kw
ijt a
an h
et b
ezoe
kers
cent
rum
. Sch
oof:
“Ik
heb
be
won
deri
ng v
oor d
e w
ijze
waa
rop
het I
VN in
Alp
hen
met
die
pl
anne
n be
zig
is. E
n vo
or h
et d
oorz
etti
ngsv
erm
ogen
, iet
s da
t m
e al
s la
ngea
fsta
ndsl
oper
nat
uurl
ijk b
ijzon
der a
ansp
reek
t.”
Is S
choo
f een
gro
ot n
atuu
rlie
fheb
ber?
“Ik
wee
t ech
t nie
t alle
pl
ante
n en
die
ren
bij n
aam
te n
oem
en, m
aar a
ls ik
zo
loop
in
de p
rach
tige
om
gevi
ng v
an A
lphe
n ge
niet
ik w
el v
an d
e na
tuur
om
mij
heen
. Ik
ben
echt
een
nat
uurc
onsu
men
t.”
Nog
een
mar
atho
n lo
pen,
dat
zit
er n
iet i
n, v
erte
lt d
e bu
rge-
mee
ster
. “Ze
lfs
niet
voo
r het
IVN
”, la
cht h
ij. “
Ik ri
cht m
e w
eer
op h
et k
orte
re w
erk.
De
20 v
an A
lphe
n bi
jvoo
rbee
ld.’’
Jan
Uitz
ette
r is
eind
reda
cteu
r van
Bon
t Alle
rlei
, het
ver
enig
ings
-bl
ad v
an IV
N A
lphe
n aa
n de
n Ri
jn e
.o.
Bij
ons
in...
Alp
hen
aan
den
Rijn
Hee
ft uw
wer
kgro
ep, a
fdel
ing,
die
nst o
f cen
trum
ook
een
opm
erke
lijk
of
succ
esvo
l pro
ject
? M
eld
het b
ij m
ense
nnat
uur@
ivn.
nlFo
to: v
erzo
rgin
gste
am A
lphe
nse
loop
groe
p
Het blijkt niet gemakkelijk om jongeren te betrekken bij natuur,
milieu en landschap. MSN, TMF, mobieltjes en een overvolle agenda
vergen veel van hun vrije tijd en de natuur schiet er dan bij in. Terwijl
buiten zijn zo leuk kan zijn. IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie
laat ze dat graag zien. Wonderweb is een lespakket dat IVN ontwikkelde
voor leerlingen in groep 5 en 6. Daarmee gaan ze op ontdekkingsreis
naar de natuur in de buurt van hun school en huis.
Op www.wonderweb.nl verdiepen ze hun ontdekkingen en
wisselen ze ervaringen uit. Het ontwikkelen van zo’n pakket kost veel
geld. IVN denkt dat dat dubbel en dwars terugkomt. Door dit lespakket
ontdekken de kinderen de verscheidenheid aan dier- en plantsoorten,
de relaties daartussen en het belang van die verscheidenheid. Deze
zoge heten biodiversiteit bepaalt niet alleen de rijkdom, maar ook de
kracht en gezondheid van de natuur, wereldwijd. Daarom houden
natuur beschermers en beleidmakers over de hele wereld zich hiermee
bezig. En nu dus ook onze schoolkinderen. En dat is belangrijk voor de
toekomst van iedereen.
De Postcode Loterij steunde
IVN in 2006 met 1,9 miljoen euro.
Vanaf 1996 ontving IVN in totaal
11,1 miljoen euro. Met z’n allen
werken we aan een betere wereld.
IVN natuur- en milieueducatie en de Postcode Loterij.
spelen met de natuur.
Bijvoorbeeld:
Samen maken we het verschil.De Postcode Loterij steunt 53 goede doelen. Ga naar www.postcodeloterij.nl