Download - Misyon Vizyon
1
Misyon VizyonMisyon Vizyon
Stratejik AmaçlarStratejik Amaçlar
Performans GöstergeleriPerformans Göstergeleri
Stratejik Plan Stratejik Plan
Performans Programı
Faaliyet Esaslı Maliyetlendirmee
Stratejik HedeflerStratejik Hedefler
E.Ü.ve
DPT
Perf
orm
ans
Gös
terg
eler
iPe
rfor
man
sG
öste
rgel
eri
Öncelikli Stratejik Amaç ve Hedeflerin
Belirlenmesi
Öncelikli Stratejik Amaç ve Hedeflerin
Belirlenmesi
Faal
iyet
ler-
Pro
jele
rFa
aliy
etle
r- P
roje
ler
Performans Hedeflerinin Belirlenmesi
Performans Hedeflerinin Belirlenmesi
E.Ü. ve
BÜMKO
UYGULAMA YAPISIUYGULAMA YAPISI
2
Hed
efl
er
İlkeler-Değerler
Vizyon
İlkeler-Değerler
Stra
teji
Misyon
3
MİSYON NEDİR?Kelime anlamıyla misyon,
Bir kimseye veya bir kurula verilen özel amaçlı görevdir (TDK)
Bu görev; ulu görev, öz görev olarak da isimlendirilmektedir.
Misyon üstlenmek; özel bir görevi üzerine almaktır.
4
Stratejik Planlamada Misyon,
• Misyon bir kuruluşun anayasasıdır.• Bir kurumun varlık sebebidir.• Bir kurumun "Neden var olduğunu“
gösterir.• Neyin, nasıl ve kimin için yapıldığını
anlatır.
MİSYON NEDİR?
5
Misyon
MİSYONTüm hizmet ve faaliyetleri kapsayan bir şemsiye
kavramdır.
6
MİSYONMisyon bildirimi stratejik plan dokümanının diğer
kısımlarına temel oluşturur.
VİZYON
TEMEL DEĞERLER
AMAÇLAR
HEDEFLER
MİSYON
7
MİSYONUN İKİ ÖNEMLİ İŞLEVİ VARDIR
• Kurum çalışanlarını motive ederek kuruma ait
olma duygusunu destekler.
• Kurumu diğer kurumlardan ayıran özelliklerini
vurgular.
8
Misyon Bildiriminde Dikkat Edilecek Hususlar
• Misyon bildirimi, kuruluşun üst yönetim tarafından planlama ekibi tarafından geliştirilir.
• Özlü, açık ve çarpıcı şekilde ifade edilir.
• Hizmetin yerine getirilme sürecini değil, amacını tanımlar.
• Kurumun hizmet sunduğu kişileri gösterir.
• Kurumun sunmuş olduğu hizmeti tanımlar.
9
Misyon Bildirimi İçin Cevaplanması Gereken Sorular
• Kurumun var oluş nedeni nedir?
• Kurum, kimlere hizmet veya ürün sunuyor?
• Kurum, hangi alanda çalışıyor?
• Kurum , hangi ihtiyaçları karşılıyor?
• Kurumun yerine getirmek zorunda olduğu yasal görevler nelerdir?
10
MİSYON İFADESİNİN ÇERÇEVESİ
Yasal olarak kuruma verilen
görev ve yetkiler doğrultusunda
belirlenir.
11
“ Okulumuz için belirlenmiş olan eğitim-öğretim
programını, çevre faktörlerini de dikkate alarak, etkili
ve verimli bir şekilde uygulamak, öğrencilerin
kabiliyetlerine ve inançlarına uygun bir eğitim
hizmeti sunmak, onların sosyal, kültürel ve ekonomik
ihtiyaçlarını karşılayacak yeteneklerini
geliştirmelerine ortam hazırlamak ve okulda
öğrenmenin kalitesini artırmak temel işlevimizdir.”
12
Misyon İçin Örnekler
• Doğu ile batıyı, geçmişle geleceği buluşturan İstanbul Üniversitesi; ülkemize ve insanlığa yararlı bilgi üreten ve yetkin bireyler yetiştiren öncü üniversitedir. (İ.Ü.)
• Evrensel ölçekte bilgi üreterek, bilim dünyasına katkıda bulunmak; ülke ve dünya gerçeklerine duyarlı, kültürel olarak donanımlı, araştırıcı ve üretici bireyler yetiştirmek; bölgesel, ulusal ihtiyaçlar temelinde toplumun yaşam kalitesinin yükselmesine çalışmak(Ege Üniversitesi).
13
Vizyon = Ufuk
• Kelime olarak; aklın gözü, görüş, görme gücü, geleceği kestirebilme gücü, hayal gücü anlamlarına gelir.
14
VİZYON
• Bir kuruluş vizyonu en basit şekliyle tüm çalışanların paylaştığı kuruluşun geleceğine ait bir resim demektir.
•Vizyon, kuruluşun gelecekte olmasını arzu ettikleri durumun ifadesidir.
• Vizyon, kuruluşun ideal geleceğini sembolize eder.
•Kuruluşun uzun vadede neleri yapmak istediğinin güçlü bir anlatımıdır.
15
Geçmiş Bugün
Gelecek
16
VİZYON NE İŞE YARAR
Yönümüzü belirler.
Hedeflerimizden saptığımızda bize yol gösterir.
17
Vizyonu olmayan bir kuruluş
“Rotası belli olmayan bir gemi”
gibidir.
16. YY. OSMANLI KADIRGASI
18
VİZYON BİLDİRİMİ HAZIRLAMA ÖLÇÜTLERİ-1
• Kısa ve akılda kalıcı olmalı.• Gelecekteki başarıları ve ideal olanı tanımlamalı.• Açıkça iddialı olmalı; ancak bir o kadar da
inandırıcı(ulaşılabilir) olmalı.• Çalışanlarca benimsenebilir ve motive edici
olmalı.• Kuruluşa ait ve özgün olmalı.• Ayırt edici olmalı(onu öteki kurumlardan ayrı
kılan özellik göstermeli).• Açık ve anlaşılır olmalı.
19
VİZYON BİLDİRİMİ HAZIRLAMA ÖLÇÜTLERİ-2
• Geçmişi, bugünü ve geleceği birleştirebilecek bir içerik taşımalı,
• Kurumsal enerjiyi harekete geçirme yeteneği taşımalı,
• Çalışanlar üzerinde, yaratıcı bir gerilim yaratma özelliğinde olmalı,
• Duyusal uyarılar, çekicilik ve tahrik yaratma gücünde olmalı.
• Çalışanlar kadar diğer paydaşların da ilgisini çekmeli
20
• Vizyon ifadesini belirleme görevi liderindir. • Ancak vizyon liderler grubunun ürünü olma ve
çalışanlarca paylaşılma ve anlaşılma derecesine göre kabul görür.
• Vizyon ifadesi gizli bir belge değildir. • Kurumun karakterini ve amaçlarını nakletmenin en
önemli aracıdır. • Bu nedenle kapsamlı bir biçimde çalışanlara,
müşterilere, işbirliği yapılan kurum ve kuruluşlara ve diğer paydaşlara aktarılmalıdır.
21
Vizyon İçin Örnekler
• Dünyanın önde gelen üniversitelerinden biri olmak (İ.Ü.)
• Ulusal ve uluslar arası bilim ve teknoloji dünyası ile örgütsel bağları gelişmiş, kurumsal kültürü ve kimliği güçlü, dünyadaki nitelikli üniversiteler ile eşdeğer bir eğitim ve araştırma kurumu olmak (Ege Üniversitesi)
22
İLKELER VE DEĞERLER
Temel değerler; düşünme biçimimizi, davranışlarımızı, olaylar karşısındaki tepkilerimizi belirleyen, kuruma özgü özelliklerdir.
Kuruluşun kararlarına, seçimlerine ve stratejilerinin belirlenmesine rehberlik ederler.
Değerlerin hayata geçirilmesiyle birlikte kurum kimliği değişmeye başlar ve çalışanlar motive edilmiş olur.
23
İLKELER VE DEĞERLER
• Yol gösterici olarak çalışanları; kurumun düzeni, güvenliği ve gelişimine uygun davranışlara yönlendirir.
• Çalışanların işlerini en iyi şekilde yapacakları şartlara ilişkin temel düşünceyi belirtir.
• Kuruluşun vizyonunu gerçekleştirmesini sağlayacak sistem ve süreçleri destekler.
24
• Temel değerler; düşünme biçimimizi, davranışlarımızı, olaylar karşısındaki tepkilerimizi belirleyen, kuruma özgü özelliklerdir.
• Bunlar, nelerin iyi, önemli ya da kötü olduğunu anlatırlar.
• Temel değerlerin ortaya konması, yapılacak Stratejik Planlama için çok önemlidir; çünkü kurumların vizyon,misyon ve kurumsal kimliğinin gerisinde temel değerler ve inançlar bulunur.
Neden Önemli ?
25
DEĞERLERLE İLGİLİ ALANLAR
• Amaca uygun değerler bildirimi şu alanlarla ilgilidir:(a) kişiler (çalışanlar ve kuruluş dışı kimselere, paydaşlara) ilişkin değerler,(b) süreçler (yönetim, karar alma ve hizmet üretimi) ilişkin değerler(c) performans (işe yönelik beklentiler/ hizmet/ürün kalitesi).
26
TEMEL DEĞERLERİ HAZIRLAMADA ÖLÇÜTLER -1
• Kurum kültürü açısından değişim dinamiklerine vurgu yapmalı.
• Olması istenen değer ve inançları "açık ve kesin" bir dille ortaya koymalı.
• Kurum etiğine özel gönderme yapmalı.• Çalışma felsefesini betimleyici olmalı,• Kuruluşun vizyonunu gerçekleştirme amacını destekler
nitelikte olmalı.• Zihinde iz bırakıcı (kısa ve açık tümce) olmalı,• Yaşama geçirilebilir (uygulanabilir) olmalı
27
TEMEL DEĞERLERİ HAZIRLAMADA ÖLÇÜTLER - 2
• Tanımı açısından kendine özgü olmalı,
• Yazılışı açısından, "sıradan olanı-alışılageleni“ yinelememeli.
• Yöneten ve çalışanları yönlendirici olmalı.
• Kurum kültürüne yönelik olmalı.
28
Okul/Kurumun değer ve ilkelerinin belirlenmesinde aşağıdaki soruların cevapları aranmalıdır:
• Ahlak kurallarımız nelerdir?
• Davranış kurallarımız nelerdir?
• Özen gösterdiğimiz amaçlar nelerdir?
• İdeallerimiz nedir?
• Kararlarımızın doğru ya da yanlış olduğuna nasıl karar veririz?
• Davranışlarımızın doğru veya yanlış olduğuna nasıl karar veririz?
• Hangi kıstasları esas alırız?
29
Sayısal olmaktan çok niteliksel ifadeler içermelidir.
* Dürüstlük
* Tarafsızlık
* Güven
* Sevgi ve hoşgörü
* Önerilere açık olmak
* Şeffaflık
* İletişime açıklık
* Demokratiklik
gibi tutum ve davranışlar değerlere
örnek olarak verilebilir.
30
OKULLAR İÇİN BAZI ÖRNEK DEĞER İFADELERİ:
• Atatürk ilke ve inkılaplarını esas alırız.
• Öğrencilerimizin geleceğinin bizim geleceğimiz olduğuna inanırız.
• Okulumuzda her öğrencinin gelişmesi için ortam hazırlarız.
• Başarının takım çalışmasıyla yakalanacağına inanırız.
• Değişimin ve sürekli gelişmenin önemine inanırız.
• Öğrenci, veli ve toplum beklentilerine odaklı çalışırız.
• Ortak aklı kullanarak kararlar alırız.
• Fırsat eşitliğini okulda yaşatırız.
• Eğitimde kaliteyi ön planda tutarız.
31
Temel Değerler İçin Örnekler
İ.Ü • Atatürk ilkelerini ve
cumhuriyet kazanımlarını korumak ve yüceltmek
• Katılımcılık• Çevre ve insana saygı• Etik değerlere mutlak
uyum
Ege Üniversitesi• Bilimsellik• Evrensellik• Toplumsal Yararlılık• Çağdaşlık• Yenilikçilik ve
Yaratıcılık• Katılımcılık• Güvenilirlik
32
STRATEJİK AMAÇLAR
Stratejik amaçlar belirli bir zaman diliminde kuruluşun ulaşmayı
hedeflediği kavramsal sonuçlardır. Stratejik amaçlar ve hedefler stratejik
planlama sürecinde kuruluşun “ Nereye ulaşmak istiyoruz?” sorusuna
cevap verir.
Strateji ve misyon amaçların gerçekleştirilmesinde bir araç
konumundadır.
strateji ve planlarına yol gösteren birer unsur oldukları gibi,
hedeflerin oluşmasına da temel oluşturur.
33
Amaç oluşturma ilkeleri şunlardır:
1.Amaçlar açık ve seçik olmalıdır.
2. Amaçlar iddialı, ama gerçekçi, ulaşılabilir ve çekici
olmalıdır.
3. Amaçlar esnek olmalıdır.
4. Amaçlar ölçülebilir olmalıdır.
5.Kısa ve uzun dönemde erişilecek amaçlar birbirinden
ayrılmalıdır.
6.Amaçlar uygulayıcılar tarafından benimsenmelidir.
7.Amaçlar motive edici olmalıdır.
8.Amaçlar her düzeyde birbiriyle uyumlu olmalıdır.
34
9. Misyon, vizyon ve ilkelerle uyumlu olmalıdır.
10.Örgütün misyonunu yerine getirmesine katkıda bulunmalıdır.
11.Örgütün şimdiki durumundan gelecekteki arzu edilen durumuna
dönüşümünü sağlayabilecek nitelikte olmalıdır.
12.Ulaşılmak istenen noktayı açık bir şekilde ifade etmeli, ancak buna nasıl
ulaşılacağını ayrıntılı olarak açıklamamalıdır.
13.Stratejik planlama sürecinin daha sonraki aşamaları için bir çerçeve
sunmalıdır. Hedeflerin gerçekleştirilmesinde yol gösterici olmalıdır.
14.Örgütün öncelikleri ve durum analizi sonuçlarına göre şekillenmelidir.
15.Orta vadeli bir zaman dilimini kapsamalıdır.
16.Önemli dışsal değişiklikler olmadığı sürece değiştirilmemelidir.
35
Stratejik Amaçların Oluşturulması İçin Cevaplanması Gereken Sorular
*Örgüt misyonunu yerine getirmek için neler yapmalıdır?
* Örgüt kısa ve orta vadede neleri başarmayı amaçlamaktadır?
* Örgütün şu andaki faaliyetleri dış çevre ile uyumlu mudur, değilse ne değişmelidir?
* Örgüt diğer kamu kuruluşları ile ortak amaçlara sahip midir?
36
Stratejik amaç örneği 1: Okul veli işbirliği geliştirilecek, veli
katılımına yönelik engeller belirlenerek gerekli önlemler alınacak,
okul yönetimine veli katılımı arttırılacaktır.
2: Öğrenci başarısını geliştirmek için öğrenci merkezli
eğitim anlayışı benimsenerek, öğrenme engelleri belirlenecek,
eğitim öğretim ortamları ile ilgili süreçler yeniden tasarlanarak
eğitim öğretim süreçlerinin niteliği geliştirilecektir.
37
HEDEFLER• Hedefler, amaçların
gerçekleştirilebilmesine yönelik spesifik ve ölçülebilir ifadelerdir.
• Hedefler ulaşılması öngörülen çıktı ve sonuçların tanımlanmış bir zaman dilimi içinde nitelik ve nicelik olarak ifadesidir.
• Hedeflerin miktar, maliyet, kalite ve zaman cinsinden ifade edilebilir olması gerekmektedir.
38
Hedefler,
• Yeterince açık ve anlaşılabilir ayrıntıda olmalıdır.
• Kapsamlı olmalı fakat sınırsız olmamalıdır (Sınırlanabilirlik)
• Ölçülebilir olmalıdır (Ölçülebilirlik)
• İddialı olmalı, fakat imkansız olmamalıdır (Ulaşılabilirlik)
• Sonuca odaklanmış olmalıdır.
• Zaman çerçevesi belli olmalıdır.
• Belirlenen hedeflerden herkes aynı şeyi anlamalı, hedeflere ulaşma herkes için istenilir olmalıdır (Kabul edilebilirlik)
39
İyi Belirlenmiş Hedeflere Örnekler
Hedef 1: Öğrenci başarısı 2003 - 2004 eğitim
öğretim yılı sonunda %62’den %71
çıkarılacaktır (%9 oranında arttırılacaktır).
Neden doğru: Belirli bir hedef, belirli bir
zaman çerçevesinde ele alınmaktadır. Hedefe
ulaşılması mümkün görünmektedir.
Karşılaştırma için gerekli istatistikî bilgiler
mevcuttur.
40
Hedef 2: 2002-2003 eğitim öğretim
yılında ortalama “11 gün/öğrenci” olan
devamsızlık, 2003-2004 öğretim yılı
sonunda “10 gün/öğrenciye” , 2004-2005
öğretim yılında da “8 gün/öğrenciye”
indirilecektir.
Neden doğru: Belirli bir hedef, belirli bir
zaman çerçevesinde ele alınmaktadır.
Hedefe ulaşılması mümkün
görünmektedir. Karşılaştırma için gerekli
istatistikî bilgiler mevcuttur.
41
Hedef 3: Okulda yaşanan disiplin olayları
2002-2003 öğretim yılında %15’ten
%12’ye, 2003-2004 öğretim yılında %8’e,
2004-2005 öğretim yılında da %5’e
indirilecektir.
Neden doğru: Hedefler ölçülebilir, anlamlı ve
ulaşılabilir niteliktedir, zaman boyutu içermektedir.
42
Hedeflerin Oluşturulması İçin Cevaplanması Gereken Sorular
*Hedefler, kuruluşun misyon, vizyon, ilkeler ve stratejik amaçları ile tutarlı mı?
*Hangi spesifik sonuçlara ulaşmaya çalışılıyor? Sonucu etkileyen faktörler nelerdir?
*Bir stratejik amaca ilişkin hedefler gerçekleştirildiğinde o stratejik amaca ulaşılabiliyor mu?
43
*Hedefi belirli bir süre içinde gerçekleştirme zorunluluğu var mı?
*İstenilen sonuçlara ne kadar zamanda ulaşılabilir?
*Bu hedeflere ulaşmak için sağlanan gelişme nasıl ölçülür?
*Kıyas noktaları nelerdir? Ne kadar gelişme sağlanabilir?
44
Stratejilerin Oluşturulması için Cevaplanması
Gereken Sorular• Amaç ve hedeflere ulaşmak için neler
yapılabilir?• Olası sorunlar nelerdir ve bu sorunları nasıl
aşabiliriz?• Amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenebilecek
alternatif yol ve yöntemler nelerdir?• Alternatiflerin maliyetleri, olumlu, olumsuz
yönleri nelerdir?
45
PERFORMANS GÖSTERGELERİ
• Performans göstergeleri gerçekleşen sonuçların önceden belirlenen hedefe ne ölçüde ulaşıldığının ortaya konulmasında kullanılır.
• Bir performans göstergesi, ölçülebilirliğin sağlanması bakımından miktar, zaman, kalite veya maliyet cinsinden ifade edilir.
• Performans göstergeleri girdi, çıktı, verimlilik, sonuç ve kalite göstergeleri olarak sınıflandırılır.
46
Performans Göstergeleri Neden Önemli?
• Ölçülen is yapılır.• Sonuçları ölçmezseniz, başarı ile başarısızlığı
ayırt edemezsiniz.• Başarıyı belirleyemezseniz, ödüllendiremezsiniz.• Başarıyı ödüllendiremezseniz, büyük olasılıkla
başarısızlığı ödüllendiriyorsunuz demektir.• Başarıyı göremezseniz, ondan öğrenemezsiniz.• Başarısızlığı göremezseniz, düzeltemezsiniz.• Sonuçları gösterebilirseniz, destek bulursunuz.
47
Amaç/Hedef/Faaliyet/GöstergeÖrneği
Stratejik Amaç• Üniversitemizin mevcut kaynakları
geliştirmesini ve yeni kaynaklar yaratmasını sağlamak
Hedef• 2010 yılına kadar 5.000.000.YTL lik
kaynak sağlayacak sponsorluk sistemi etkin hale getirilecektir.
48
Amaç/Hedef/Faaliyet/GöstergeÖrnek
Faaliyet 1• Tanım: Kaynak yaratma konusunda uzmanlaşmış, hedefi
gerçekleştirecek bir Sponsorluk biriminin üniversitemizde kurulması
• Sorumlu Birim: Personel Daire Başkanlığı • Sorumluluk: 2010 yılının Mart ayı sonuna kadar personelin
temin edilmesi, seçim, yerleştirme ve eğitim işlemlerinin tamamlanmış olması
Faaliyet 2• Tanım: İstanbul ilinde en büyük 100 sanayi kuruluşunda
üniversitemizin tanıtılması ve işbirliği imkanlarının geliştirilmesi
• Sorumlu Birim: Sponsorluk birimi• Sorumluluk: Söz konusu tanıtımların 2010 yılı sonuna
kadar gerçekleştirilmesi gerçekleştirilmesi
49
Amaç/Hedef/Faaliyet/GöstergeÖrnek
Stratejik Amaç• İnsanlığın Gelişmesine yönelik katma değeri yüksek ürün
ve hizmet yaratmakAlt Amaç
• Değer Yaratacak Araştırmaların, Projelerin Niceliğini, Niteliğini ve Patent Sayılarını Artırmak.
Hedef 1• 2010 yılına kadar üretilen araştırmaları, projeleri ve
alınan patent sayılarını %20 artırmak üzere laboratuarlar kurmak ve akreditasyonlarını tamamlamak.
• Faaliyet 1.1. 2008 yılı sonuna kadar biyoteknolojiye dayalı laboratuarı tamamlamak ve akreditasyonunu almak.
• Faaliyet 1.2. 2010 yılı sonuna kadar fen ve mühendislik bilimlerine yönelik araştırma laboratuarını tamamlamak ve akreditasyonunu almak.
• Faaliyet 1.3. 2010 yılında enerji teknolojileri alanına yönelik araştırma laboratuarına ilişkin etüd projeyi gerçekleştirmek.
50
Amaç/Hedef/Faaliyet/GöstergeÖrnek
Hedef 2
• 2012 yılı sonuna kadar araştırma ve proje geliştirmeye yönelik stratejik ortaklıkları %20 artırmak.
• Faaliyet 2.1. Üniversitemiz bünyesindeki birimler arasında akademik işbirliği faaliyetleri gerçekleştirmek.
• Faaliyet 2.2. Ulusal sınırlar içinde diğer üniversitelerle işbirlikleri oluşturmak.
• Faaliyet 2.3. DPT, TÜBİTAK vb. kurumlarla proje temelli ortaklıklar geliştirmek.
• Faaliyet 2.4. Yurtdışındaki üniversiteler ve araştırma-geliştirme kuruluşlarıyla ortak araştırmalara ve projelere dönük işbirlikleri kurmak.
• Faaliyet 2.5 Yurtiçindeki ve yurtdışındaki meslek örgütleri, uluslararası kuruluşlar ile proje ve araştırma yönlü işbirliklerini geliştirmek
51
Amaç/Hedef/Faaliyet/GöstergeÖrnek
Temel Göstergeler• Açılan Laboratuar Sayısındaki Artış• Alınan Patent Sayısındaki Artış• Disiplinler arası Ortak Projelerin Sayısındaki
Artış• Dahil Olunan Uluslararası Bilgi Ağlarının
Sayısındaki Artış• SCI, Expanded SCI, SSCI, Arts&Humanities
ve Alan İndekslerinde Yayınlanan Makale Sayılarındaki Artış
• Alınan Ödüllerin Sayısındaki Artış• Kişi Basına Düsen Bilimsel Yayın Sayısı
Sıralamasında İlk Beşe Girebilme
52
ÖZET(I)
• 1. AŞAMA: Her birimin kendi stratejik planlama ekibini oluşturması ve ekip üyelerini üst yönetime bildirmesi
• 2. AŞAMA: Her birimin “Durum Analizi” yaparak değerlendirmelerini üst yönetime bildirmesi. Değerlendirmeler bütünleştirilerek mevcut durumuna yönelik bir çerçeveye dönüştürülecektir.
53
ÖZET(II)
• 3. AŞAMA: Her birimin misyonu, vizyonu, temel değerlerine yönelik çalışmalar yapması ve üst yönetime bildirmesi (Yapılan çalışmalar kurum misyonu, vizyonu ve değerlerinin oluşturulmasına yönelik olarak bütünleştirilecektir).
• 4. AŞAMA: Her birimin üst yönetimin belirlediği stratejik amaçlara yönelik hedefler, performans göstergeleri, faaliyet planı ve faaliyet maliyetleri belirleyerek üst yönetime bildirmesi.