![Page 1: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/1.jpg)
MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ:
Tongue and Groove,Hız ve Pozisyon Hatalarının
Kliniğe Etkisi
İ.Ü. Onkoloji EnstitüsüYrd. Doç. Dr. Murat OKUTAN
XIV. Medikal Fizik Kongresi 21-24 Kasım 2013 ANTALYA
![Page 2: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/2.jpg)
IMRT’de Hata Kaynakları
• LINAC Ölçüm Süreci (%30)– Ölçüm tekniği, ölçüm sistemindeki kabul limitleri– Uygulamadaki insan hataları
• Tedavi Planlama Sistemi (%50)– Doğru olmayan veri, modelleme ve yazılım hataları,– IMRT planının kompleksliği.
• Tedavi sistemi ve LINAC (%20)– Verim hatası, MLC hatası, Hasta sabitleme sistemindeki
hatalar
IJROBP. 2008;71:S71-S75
![Page 3: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/3.jpg)
Tedavi Planlama Sisteminin Kabulü
• Doğru Data Girişi3D Profiller için,• Uygun ölçüm dozimetrinin seçilmesi
• Örnek; Uygun iyon odası ile profil penumbra ölçümü
Nokta ölçümler,– Out-put faktörünün ölçümü– Küçük alan ölçümleri– MLC geçirgenliğinin ölçülmesi
![Page 4: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/4.jpg)
Tedavi Planlama Sisteminin Kabulü
• Parametrelerin Modellenmesi (MLC tabanlı)– Yuvarlatılmış MLC sonu modelleme– MLC lif kenarı modelleme– MLC geçirgenlik– Jaw geçirgenliği– Lif arası sızıntı (Inter-leaf leakage)
![Page 5: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/5.jpg)
MLC geçirgenliğinin TPS’ye yanlış Girilmesi
Yaprak geçirgenliği %3 Gamma Index Passing Rate: %43.4Yaprak geçirgenliği %1.5 Gamma Index Passing Rate:%96.2
Tedavi Planlama Sisteminin Kabulü
![Page 6: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/6.jpg)
Gama Değerlendirmesi (Gamma Evaluation)
• İlk olarak Low ve ark. tarafından kullanılan bu metod,doz dağılımlarını iki boyutlu karşılaştırma imkanı verir.• Ölçülen dozu referans olarak kabul edip doz farkı(DD: Dose difference) ve mesafe uyumuna (DTA :Distance toagreement ) dayanarak analiz yapan bir yöntemdir.
MedPhys:25(5) 656-61,1998
Doz Farkı
Mesafe
![Page 7: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/7.jpg)
• Doz farkı için %3, DTA (Mesafe Uyumu) için 3mm ;Gamma index ≤ 1 ise hesaplanan değer analizi geçer,Gamma index >1 ise hesaplanan değer analizi geçemez.
Gama Değerlendirmesi (Gamma Evaluation)
Gamma analiz için en iyi genel kriter 3%/3mm kriteridir (Nelms & Simon, 2007).
![Page 8: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/8.jpg)
Yüksek doz düşüş bölgesinde doz değişimi çok fazladır.Bu bölgeler için limit biraz daha arttırılabilir.
![Page 9: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/9.jpg)
Linac MLC Dizaynı
Phys. Med. Biol. 47, 2002.
![Page 10: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/10.jpg)
Tek Yaprak MLC Profili
AAPM Task Group 50
• Her lifin kalınlığı ışın geçirgenliği %1 olacak şeklindedir.• Yaprakların genişliği izosantrda MLC dizaynına göre 0,5-1 cm. dir.• Lif dizaynları MLC nin fokuslama özelliklerini önemli ölçüde etkiler. Fokuslama özellikleri ;
• paralel, • tek fokuslu ve• çift fokuslu olmak üzere gruplanır.
![Page 11: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/11.jpg)
Leaf End ( Lif Sonu)
Elekta Varian SiemensDüz Lif sonu Yuvarlak Lif sonu Huzme diverjansına uygun Lif
• Paralel lifler, birbirine paralel kenarlara sahip liflerden oluşur. • Tek fokuslu liflerin uçları genellikle yuvarlaktır.• Çift fokuslu liflerin ise huzme diverjansına uyan uçları vardır (küçük penumbra elde edilebilir).
![Page 12: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/12.jpg)
MLC ve Penumbra
Phys. Med. Biol. 47: N159‐170, 2002.
Farklı MLC modelleri için aynı alanlarda penumbralar benzerdir.
![Page 13: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/13.jpg)
MLC Sızıntılarıİntra leaf transmission/leakage:(Lif içi geçirgenlik)
Leaf yüksekliği (kalınlığı) boyunca oluşan sızıntı Radyasyon
İnter leaf transmission:(Lif arası geçirgenlik)
Komşu iki leaf arasındaki transmission(Tongue and Groove Effect)
Tongue and Groove Effect:Komşu MLC çiftleri arasındaki sızıntıyı azaltmak için design edilen kolimatörlerden gelen etki
![Page 14: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/14.jpg)
Tongue and Groove Etki
Phys. Med. Biol. 47, 2002.
![Page 15: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/15.jpg)
Tongue and Groove EtkiLifler arası sızıntıyı engellemek için bazı linaklarda MLC ,Tongue and Groove dizaynına sahiptir.
İki alt alanın kenarı Tongue and Groove dizaynının küçük bir farklılığından dolayılifler tarafından absorblanmakta ve sonuçta alt alanların birleşim yerindeyaklaşık %20’lik bir doz düşüklüğü oluşmaktadır.
![Page 16: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/16.jpg)
Tongue and Groove Etki
Tongue and Groove Etki
![Page 17: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/17.jpg)
Phys. Med. Biol. 47: N159‐170, 2002.
Huq et. al.;A dosimetric comparison of various multileaf collimators
MLC performans değerlendirmesiTongue and Groove Etki• Elekta için %67• Varian için %78, • Siemens cihazı için %86
Tongue and Groove Etki
![Page 18: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/18.jpg)
Inter ve Intraleaf Sızıntı
• TPS de Sızıntı, bir değer olarak tanımlanmalıdır.
• Segment sayılarının artması, ölçülen ve hesaplanan doz farkını arttıracaktır.
• Bu Liteartür Sonucu: ‘Tavsiye edilebilir hiçbir mükemmel MLC sistemi yoktur’
Phys. Med. Biol. 47: N159‐170, 2002.
![Page 19: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/19.jpg)
MLC’ler arası sızıntı
![Page 20: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/20.jpg)
Baş boyun kanserinde IMRT’nin dezavantajlariTPS commissioning
![Page 21: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/21.jpg)
Yuvarlatılmış Leaf Sonu Geçirgenliği-dls
![Page 22: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/22.jpg)
Karşılıklı lif pozisyonları arasında farklı aralıklar ve yuvarlak lif sonu ile oluşan doz profilleri.
ESTRO BOOKLET NO. 9
![Page 23: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/23.jpg)
Task Group 142 report: Quality assurance of medical accelerators
![Page 24: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/25.jpg)
1 mm sistematik hata; D%95 için ortalamadeğişiklik Basit planda (<50 Segment) %4
Komplex planda (>100 Segment) %8Kritik Organ D0.1 cc ortalama değişiklik Basit planda %4
Komplex planda %12Parotis için ortalama değişiklik Basit planda %9
Komplex planda %13
![Page 26: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/26.jpg)
LoSasso ve ark. dinamik modda çalışan MLC için ±1mm lik pozisyon hatasının 1cm.lik bölgede %10
DOZ HATASI !!!
![Page 27: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/27.jpg)
1 mm. sistematik lif pozisyon hatası, Target dozunda %5 DOZ HATASI!!!
Med.Phys. 2006; 33: 2557-2564
![Page 28: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/28.jpg)
Sistematik 1 mm. MLC hatalarında,Prostat hastaları için CTV de % 2.7 DOZ HATASI!!!Baş-Boyun hastaları için CTV de % 5.6 DOZ HATASI!!!
Medical Physics, Vol. 36, No. 7, July 2009
![Page 29: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/29.jpg)
RapidArc prostat tedavi planlarında (Gantry, MU ve MLC) değişim parametreleri için
Sistematik ve Random hatalarda PTV dozunda
1 mm. de %8 DOZ HATASI!!!
![Page 30: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/30.jpg)
SONUÇ
• IMRT ile tedavilerde istenilen başarıya ulaşılabilmesiiçin kullanılan cihaza ait mekanik kontrollerinyapılması ve sürekliliğinin sağlanması ilk adımdır.
• TPS bilgisayarlarına cihaz MLC bilgilerinin eksiksizgirilmesi gerekmektedir.
• Başarılı bir tedavinin gerçekleşmesi için TPS dehazırlanan IMRT planlarının dozimetrik ölçümyöntemleri ile doğrulanması zorunludur.
![Page 31: MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: …medikalfizik.org/uploads/files/14_MDF_Kongre/3_gun...MLC’ LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022011907/5f49da354bc96b68b76915a9/html5/thumbnails/31.jpg)
Teşekkürler…