NNISKOISKOKVALITETNKVALITETNE/ IZDANAE/ IZDANAČČKEKE ŠUME KAO ŠUME KAO
IZVOR DRVNE BIOMASE ZA ENERGIJU IZVOR DRVNE BIOMASE ZA ENERGIJU
ddipl. ipl. iing. Dung. Duššan Jovian Jovićć,
Uprava za šume,
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede
Republike Srbije
Друштво термичара Србије
KONFERENCIJA O BIOMASI:KONFERENCIJA O BIOMASI:
STANJE I RAZVOJ KORIŠSTANJE I RAZVOJ KORIŠĆĆENJA BIOMASE U ENERGETSKE SVRHE U ENJA BIOMASE U ENERGETSKE SVRHE U
REPUBLICI SRBIJIREPUBLICI SRBIJI
Privredna komora Srbije, Beograd, 03.12.2013.Privredna komora Srbije, Beograd, 03.12.2013.
OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE
• Postoji značajan potencijal obnovljivih izvora
energije iz poljoprivrede i šumarstva za godišnju
proizvodnju od preko 4 Mtoe
• Trenutno, godišnja proizvodnja biomase u Srbiji
iznosi cca 13 miliona t (2,93 Mtoe)
• 1,56 miliona toe - poljoprivredna biomasa
• 1,37 miliona toe - drvna biomasa
Šumska i
drvna
biomasa
Energetske
šume
Reciklirano
drvo
Primarni
ostatak
Sekundarni
ostatak
Ostatak nakon
seče u šumi,
Panjevi
Industrijski ostatak:
Kora,
Piljevina,
Suva piljevina i sečka,
Okrajci,
i dr.
Šume
kratke
ophodnje
Drvo koje se koristi u:
Građevinarstvu,
Rudarstvu,
Izradi drvenih kutija
i sl.
Celo drvo za
energetske
potrebe
Goriva na drvnoj osnovi
KLASIFIKACIJA GORIVA NA BAZI DRVETA
Izvor: Asikainen, 2008.
UČEŠĆE POJEDINIH GORIVA ZA GREJANJE
U DOMAĆINSTVIMA U SRBIJI
Domaćinstva (po popisu) = 2.521.190
Gas 10.6%
Električna energija 25.3%
Daljinski sistemi grejanja 23.2%
Lož ulje 0.1%
Čvrsta goriva (drvo, ugalj, drvo/ugalj,
kombinacija goriva, poljop. biomasa)
40.9%
2010.
1.031.168 domaćinstava
Izvor: Glavonjić, 2011.
UČEŠĆE ČVRSTIH GORIVA U POTROŠNJI
Domaćinstva (40,9%) = 1.031.168
Drvo 64,8%
Ugalj 8.1%
Drvni briketi 0.2%
Drvni peleti 0.1%
Drvo i ugalj 22.0%
Poljoprivredna biomasa
1.1% Kombinacija goriva (drvo, ugalj, struja i
druga goriva) 3.8%
2010.
Izvor: TCP/FAO/3201
MAPA PROIZVOĐAČA DRVNIH GORIVA U SRBIJI 2010
41 proizvođač drvnih
briketa
25 fabrika
peleta
7 proizvođača drvne
sečke
1.533 ćumurane
41 proizvođač drvnih
briketa
25 fabrika drvnih
peleta
7 proizvođača drvne
sečke
1.533 ćumurane
Izvor: TCP/FAO/3201
ŠUMARSTVO SRBIJEŠUMARSTVO SRBIJE
Površina pod šumom: 2.252.400 ha; 29,1%
Dubeća zapremina: 362,5 mil m3;
160,9 m3/ha
Godišnji prirast: 9,079 mil m3;
4,0 m3/ha
Državno vlasništvo: 1,19 mil. ha; 53%
Privatno vlasništvo: 1,06 mil. ha; 47%
Šumovlasnika: 900.000 - 1.300.000
Prosečna veličina parcele: 0,30 ha
Nacionalna inventura šuma 2008. godine
Izvor: Nacionalna inventura šuma 2008/9.
POTENCIJALI ŠUMSKE BIOMASE
ZAPREMINA ZAPREMINSKI
PRIRAST
Izvor: TCP/FAO/3201
DOSTUPNOST DRVNE BIOMASE
Poreklo sastojine ha %
Visoke prirodne
sastojine 621,200 27.6
IzdanaIzdanaččke sastojineke sastojine 1,456,4001,456,400 64.764.7
Veštački podignute
sastojine 174,800 7.8
SVEGA 2,252,400 100.0
Izvor: Nacionalna inventura šuma 2008/9.
MOGUĆI OBIM KORIŠĆENJA ŠUMA
Region Državne šume Privatne šume Ukupno
Beograd 85.815 87.173 172.988
Kolubarski i Mačvanski okrug 105.151 393.901 499.052
Podunavski i Braničevski okrug 148.307 219.295 367.601
Zlatiborski okrug 236.309 421.498 657.807
Moravički, Šumadijski i Pomoravski okrug 288.166 501.605 789.771
Borski, Zaječarski i Pirotski okrug 397.433 638.881 1.036.314
Raški i Rasinski okrug 341.680 413.625 755.305
Nišavski i Toplički okrug 218.103 173.730 391.833
Jablanički i Pčinjski okrug 243.766 360.257 604.023
Srem 216.122 72.287 288.409
Bačka 317.084 18.582 335.666
Banat 196.658 15.378 212.036
Ukupno 2.794.595 3.316.212 5.937.819
Izvor: A. Vasiljević, 2013
STVARNA I MOGUĆA SEČA
ZVANIČNO
MOGUĆE
Izvor: TCP/FAO/3201
IZDANAČKA
IZDANAČKA,
DODATNO
NISKOKVALITETNE IZDANAČKE ŠUME
• Površina: 1.456.400 ha
• Zapremina: 181.189.000 m3
• Državno: 84.000.000 m3
• Privatno: 97.189.000 m3
• Potencijalno dostupno 2 mil. m3/god
• Realno mogući obim korišćenja/meliorcija na
godišnjem nivou cca 2.500 ha ~ 200.000 m3
UTICAJ DRVNE BIOMASE NA RAZVOJ
RURALNIH PODRUČJA
Prirodni gas
Nafta
Radnici
Proizvodnja drvne
sečke, peleta i
cepanog drveta
Sistemi za daljinsko
grejanje
Servisi i usluge
Izvor: Austrijsko udruženje za biomasu
• trenutni obim radnog angažovanja u sistemu energije na
bazi drveta iznosi cca 7.000 radnika
• postoji dodatni potencijal za oko 2.000 radnika, uglavnom
u ruralnim područjima
SINHRONIZACIJA MEĐUSEKTORSKIH
AKTIVNOSTI
MINISTARSTVO POLJOPRIVREDE,
ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE
(MPŠV)
MINISTARSTVO ENERGETIKE,
RAZVOJA I ZAŠTITE ŽIVOTNE
SREDINE (MERZŽS)
MINISTARSTVO FINANSIJA (MF)
UPRAVA ZA ŠUME I RURALNI SEKTOR
- novo definisanje šumarske politike (prioriteti)
Program razvoja šumarstva RS
Planovi gazdovanja šumama
Podzakonski akti
- subvencije
direktne konverzije
seme i sadni materijal
putna infrastruktura
specijalizovana mehanizacija
SPECIJALIZOVANI IZVOĐAČI
- ispunjavanje propisanih uslova
- nabavka i korišćenje specijalizovanih mašina
KORISNICI I SOPSTVENICI
- prilagođavanje sistema gazdovanja šumama
planska dokumenta
operativa
- dugoročno ugovaranje
MPŠVMPŠV
MERZŽSMERZŽS
Realizacija obaveza EZ (27% OIE do
2020)
Definisanje aktivnosti u kontekstu zaštite i
unapređenja životne sredine
SUBVENCIJE
• zamena kotlova
• podizanja energetskih plantaža
• mere EE (‘utopljavanje kuća’)
MFMF
Usklađivanje budžetske
politike
Carinske olakšice
Subvencionisani bankarski krediti
ZAKLJUČAK
• evidentni potencijali drvne biomase
• identifikovane potrebe na lokalnom nivou
(npr. zamena fosilnih goriva, ee)
• postoji znanje i iskustvo domaćih stručnjaka
• neophodnost međuresorne koordinacije za
realizaciju projekata (šumarstvo, ruralni
razvoj, energetika, životna sredina i finansije)
• promena sistema gazdovanja šumama
• politička podrška
PROMOCIJA OIE
Ispuniti međunarodne obaveze
Očuvanje i zaštita životne sredine (smanjenje emisije gasova)
Iskorišćenje biomase koja se trenutno ne koristi
Stvaranje tržišta biomase
Mogućnosti korišćenja poljoprivrednog zemljišta nižeg kvaliteta
Diverzifikacija aktivnosti na selu- novi izvori prihoda
Nova radna mesta i opšte unapređenje stanja ruralnih područja
(infrastruktura)
Obezbeđivanje potreba za energentima- smanjenje uvoza fosilnih goriva
Uvođenje novih tehnologija i praksi u šumarskoj proizvodnji
Održivo korišćenje resursa
BIOMASA JESTE OBNOVLJIVA, ALI NIJE NEISCRPNA!
ХВАЛА НА ПАЖЊИ!
HVALA NA PAŽNJIHVALA NA PAŽNJI
