12
OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014 TEMAT NUMERU
Nowoczesne rozwiązania materiałowe i technologiczne
Wraz z przemianami przypadającymi na lata 90.
dotarły do Polski nowe technologie, materiały i roz-
wiązania, a przede wszystkim swobodne myślenie
w architekturze. Ta nowość, która funkcjonuje blisko
20 lat, stała się dziś normą. O jakiej nowoczesno-
ści mowa? Z pomocą przychodzi inżynier Mamoń,
stwierdzając: „Mnie się podobają te melodie, które
już raz słyszałem” – dlaczego nie korzystać z dobrych,
wypróbowanych, sprawdzonych materiałów, techno-
logii i rozwiązań, które na przestrzeni lat są ulepsza-
ne, udoskonalane lub ze względu na swoją jakość
są na rynku od lat?
Akty prawne, i co dalej? Należy zastanowić się, czym projektant, przystępując
do projektowania obiektów z zakresu służby zdro-
wia, powinien kierować się przy doborze rozwiązań
w zakresie funkcji, technologii i materiałów. Można
się odwołać do artykułu Katarzyny Rapacz-Konias pt.
„Wymagania sanitarno-higieniczne dla podmiotów
wykonujących działalność leczniczą” („OPM”, 3/2014),
który daje odpowiedź na to pytanie – są to przede
wszystkim przepisy, od których należy rozpocząć.
To warunek sine qua non, aby obiekt został zaprojek-
towany poprawnie. Ale czy nowocześnie?
W latach 70. i 80. ub.w. królowały typowe
szpitale, a w nich takie same technologie,
stosowane materiały i elementy wykoń-
czenia wnętrz wykorzystywane z katalogów. Do dzi-
siaj w niektórych obiektach służby zdrowia można
zobaczyć pozostałości tej panującej typizacji: na pod-
łogach lastriko lub szare wykładziny PCV, na ścianach
pokoi pacjentów oraz w korytarzach farby emulsyjne
w kolorze beżowym oraz lamperie malowane farba-
mi olejnymi, węzły sanitarne wykończone kafelkami
15 x 15 cm w kolorze białym, a sale zabiegowe i ope-
racyjne – kafelkami 15 x 15 cm w kolorze „zieleni chi-
rurgicznej”. Wchodząc do szpitala w Częstochowie,
Tarnowie, Nowym Targu czy Rzeszowie, bezbłędnie
można było (i nadal można) trafi ć na oddziały łóżko-
we zlokalizowane w bloku A, blok operacyjny w blo-
ku B, izbę przyjęć w bloku C oraz dział administracji
i przychodnie w bloku D.
Obecnie, w związku z galopującymi zmianami
w przepisach dotyczących warunków, jakim powinny
odpowiadać placówki medyczne, rosnącymi potrze-
bami na rynku usług medycznych oraz postępem
technicznym, obiekty służby zdrowia zmieniają się,
przebudowują się, przeobrażając w nowoczesne
obiekty. Należy jednak pamiętać, że – choć nieczęsto
– z braku funduszy inwestor jest w stanie wykonać
tzw. „makijaż na liszaju”.
ARCH. MARZENA ULAK-OPALSKA
Biuro Projektów
Służby Zdrowia
„PRO-MEDICUS”
Nowoczesne rozwiązaniamateriałowe i technologiczne W BUDYNKACH SZPITALNYCH Z PUNKTU WIDZENIA ARCHITEKTA
Obecnie, w związku z galopującymi zmianami w przepisach dotyczących warunków, jakim powinny odpowiadać placówki medyczne, rosnącymi potrzebami na rynku usług medycznych oraz postępem technicznym, obiekty służby zdrowia zmieniają się, przebudowują się, przeobrażając w nowoczesne budowle. Szpitale są nie tylko bardziej funkcjonalne i nowoczesne, ale coraz bardziej estetyczne.
1 2
1 Ursynowskie
Centrum Zabiegowe
w Warszawie.
Powierzchnia:
1700 m2, czas
realizacji: 4,5 miesiąca
2 Royal Alexandra
Hospital Paisley,
Wielka Brytania
fot.
arch
iwum
autorki
13
TEMAT NUMERU OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014
Szpital nowoczesny jest funkcjonalny, ma nowa-
torską infrastrukturę oraz architekturę (bryłę, wnętrza,
zastosowane materiały). Nowe materiały i technolo-
gie dają projektantom nowe możliwości, a inwesto-
rom możliwość dorównania do tzw. europejskich
standardów. Sprawiają też, że pacjent w nowych i od-
powiednio zaprojektowanych wnętrzach czuje się
po prostu dobrze; estetyczny wygląd pomieszczeń
wpływa na psyche pacjenta, któremu łatwiej znieść
stres związany z chorobą i hospitalizacją w pomiesz-
czeniach przyjaznych. Projektant musi być świadomy,
że poza wszystkimi aspektami wynikającymi z przepi-
sów oraz wymagań inwestora, musi wziąć pod uwagę
aspekt estetyczny.
Elementy oddziałującena personel i pacjenta
Budynek
Przy budowie i przebudowie szpitali coraz większą
popularność zdobywa nowatorska technologia
modułowa. Istnieje na polskim rynku budowlanym
od około 15 lat i polega na montażu gotowych
modułów, które wraz z instalacjami technicznymi
budynku zostały wyprodukowane w zakładach pro-
dukcyjnych wykonawcy poza miejscem inwestycji.
Moduły są prefabrykowane w blisko 90%. Wszelkie
prace wykończeniowe w dostarczanych modułach
są już wykonane, a dopuszczalne na placu budowy
są tylko prace resztkowe, łączeniowe na stykach po-
szczególnych modułów oraz podłączenie obiektu
do mediów. Po ukończeniu prac budynek niemal
natychmiast jest gotowy do użytku – użytkownikowi
pozostaje tylko wprowadzenie sprzętu ruchomego.
Wśród korzyści, jakie płyną z zastosowania tego sys-
temu, można wyróżnić:
• bardzo krótki czas budowy oraz oszczędności
wynikające z niższych kosztów zarządzania in-
westycją,
• możliwość zachowania ciągłości pracy szpitala przy
jednoczesnym prowadzeniu robót budowlanych,
• możliwość etapowania inwestycji (dobudowy lub
nadbudowy na każdym etapie inwestycji),
• budowę w wielkim stopniu niezależną od warun-
ków pogodowych,
• dopasowanie do indywidualnych wymogów
funkcjonalnych, technologicznych i architekto-
nicznych,
• ustaloną wartość inwestycji – praktycznie nie-
zmienna podczas realizacji zadania,
• ustaloną jakość wykonywanego obiektu,
• mobilność (co daje możliwość demontażu i prze-
niesienia go na inną lokalizację),
• sprawną i przejrzystą organizację inwestycji.
Ściany
Co zrobić, by w szpitalu przez długie lata nie zajmo-
wać się remontami i renowacją ścian? Odpowiedź
wydaje się prosta – zastosować kompleksowy system
rozwiązań dla ochrony ścian, narożników oraz drzwi,
które są w szczególności narażone na różnego ro-
dzaju uszkodzenia oraz trwałe zabrudzenia podczas
codziennego użytkowania.
Płyty, narożniki, poręcze i odbojnice zapewniają
chronionej powierzchni odporność na uderzenia,
3 Regionalne Centrum
Krwiodawstwa
i Krwiolecznictwa
we Wrocławiu.
Powierzchnia: 2000 m2,
czas realizacji:
4 miesiące
4 Oddział Medycyny
Nuklearnej Szpitala
Wojewódzkiego
w Opolu o powierzch-
ni 600 m2, czas
realizacji: 4 miesiące
5 Estetyczny wygląd
pomieszczeń wpływa
na psyche pacjenta,
któremu łatwiej
znieść stres związany
z hospitalizacją
6 Przy budowie i mo-
dernizacji obiektów
należy zastosować
kompleksowy system
rozwiązań dla ochrony
ścian, narożników oraz
drzwi
3 4
5 6
14
OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014 TEMAT NUMERU
się zastosować ochronę ścian przy równoczesnym
zachowaniu koncepcji wnętrza, z pomocą przycho-
dzą najnowsze technologie, czyli dowolny, wysokiej
jakości nadruk na płycie.
Zabudowa ścian panelami ze stali nierdzewnej,
ze względu na swoje właściwości, znalazła zastoso-
wanie szczególnie na blokach operacyjnych. Skutecz-
nie rywalizuje z innymi materiałami, zarówno pod
względem technicznym, jak i ekonomicznym. Stal
nierdzewna charakteryzuje się bowiem wysoką este-
tyką, jest ekologiczna, odporna na korozję (dzięki cze-
mu może być eksploatowana przez długi czas), a także
uszkodzenia czy zabrudzenia, co skutkuje ogranicze-
niem częstotliwości oraz kosztów remontów. Dzięki
temu ściany są łatwe do utrzymania w czystości przez
długie lata. Technologią, która w ostatnim czasie zre-
wolucjonizowała ochronę ścian w służbie zdrowia,
jest system bakteriobójczy, który niszczy gronkowca
złocistego i szczepy bakterii Escherichia coli w ciągu
24 godzin.
Zastosowane płyty można wycinać w dowolnych
kształtach, formować (poprzez termoformowanie).
Co więcej, ich kolorystyka ma więcej do zaoferowania
niż tzw. „zieleń chirurgiczna”. Natomiast kiedy planuje
7
8
10
9
7 Centrum Onkologii
w Bydgoszczy
im. prof. F. Łukaszczyka
8 Całe wyposażenie
łazienki, takie jak
ceramika, armatura
czy uchwyty, musi
mieć zaokrąglone,
ergonomiczne
kształty
9 Pomieszczenia
sanitarne dla osób
niepełnosprawnych
są nie tylko funkcjo-
nalne i ergonomiczne,
ale i zaprojektowane
z wysoką dbałością
o estetykę
10 Specjalistyczne
Centrum Medyczne
Chirurgii Małoinwa-
zyjnej, Kraków
15
TEMAT NUMERU OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014
na uszkodzenia mechaniczne, łatwa w czyszczeniu,
co sprawia, że daje najwyższe bezpieczeństwo higie-
niczne. Można malować ją proszkowo w dowolnym
kolorze z palety RAL.
Szkło stało się w ostatnim czasie niezwykle pożąda-
nym materiałem w architekturze szpitalnej ze wzglę-
du na bezpieczeństwo, własności higieniczne i moż-
liwości estetyczne. Wysokiej jakości szkło bezpieczne
znalazło zastosowanie w pomieszczeniach bloków
operacyjnych oraz oddziałów intensywnej terapii,
czyli tam, gdzie spełnione muszą być zaostrzone wy-
mogi higieniczno-sanitarne. Dodatkowym atutem
estetycznym jest możliwość zastosowania dekoracji
grafi cznych, czyli szkła dekoracyjnego, które sprawia,
że do pomieszczeń szpitalnych zostają wprowadzo-
ne dzieła sztuki. Dekoracje mogą być przygotowane
indywidualnie. Na ścianach mogą pojawić się także
autorskie grafi ki lub fotografi e dopasowane do ko-
lorystyki i atmosfery wnętrza.
Wielką popularnością w okładzinach ściennych
cieszy się od lat materiał Corian. Okładziny te stwa-
rzają ogromne możliwości projektowania wnętrz,
w tym wnętrz szpitalnych. Mają one szerokie za-
stosowanie, m.in. w wykończeniu ścian sal opera-
cyjnych, umywalni lekarzy, wykonywania blatów
– wszędzie tam, gdzie wymagane są wysokie wa-
runki higieniczne. Technologia obróbki tego ma-
teriału umożliwia uzyskanie dowolnych kształtów
z zastosowaniem kolorystyki z bogatej palety barw.
Technika klejenia pozwala natomiast na łączenie
poszczególnych elementów bez widocznych spoin
oraz dokonywanie ewentualnych napraw uszko-
dzonych powierzchni bez obaw, że spowodują one
zmiany własności eksploatacyjnych, estetycznych
czy wytrzymałościowych produktu. Materiał jest
nieporowaty, obojętny chemicznie i nietoksyczny.
Nie ulega przebarwieniom, nie gromadzi ładunków
elektrostatycznych, rozprasza promień lasera i jest
nienasiąkliwy. Powierzchnie wykonane z materiału
są higieniczne. Ze względu na nieporowatość mate-
riału bakterie i pleśń nie wnikają w miejsca połączeń,
i nie następuje ich dalsze rozprzestrzenianie. Jest
łatwy w utrzymaniu czystości przy pomocy środków
dezynfekcji powszechnie stosowanych w obiektach
służby zdrowia.
Podłogi winylowe Podłogi to nie tylko materiał, po którym się chodzi.
Jako część wystroju wnętrz mogą na wiele sposobów
oddziaływać na ludzi. Cechy stosowanych dziś przez
projektantów podłóg winylowych łączą estetyczny
wygląd z wysokimi wymaganiami higienicznymi
stawianymi materiałom wykończeniowym stosowa-
nym w służbie zdrowia. Tam, gdzie jest taka potrze-
ba – z systemem kontroli elektryczności statycznej.
Wykładziny podłogowe można stosować w każdej
16
OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014 TEMAT NUMERU
11 Centrum Urazowe CUMRiK
w Krakowie
12 Centrum Urazowe CUMRiK
w Krakowie
13 Szpital Wojewódzki
w Poznaniu
11
12
13
17
TEMAT NUMERU OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014
strefi e szpitalnej: od strefy wejściowej począwszy,
a skończywszy na najbardziej skomplikowanych i wy-
magających najwyższych warunków sanitarnych po-
mieszczeniach, jakimi są laboratoria, sale operacyjne,
pokoje OIT, pomieszczenia typu clean room.
Sufity podwieszone
Leżąc na łóżku szpitalnym, pacjent niejednokrotnie
patrzy na sufi t. I cóż tam widzi? Stare, zakurzone lampy,
popękany sufi t pomalowany emulsyjną farbą i nie-
jednokrotnie instalacje prowadzone w „gustownych”
korytkach. Na szczęście są to już tylko przeżytki. Dziś
sufi t to nie tylko powierzchnia, na której coś wisi, i nikt
na nią nie zwraca uwagi, ale jest to element, który
rzutuje na wystrój oraz akustykę wnętrza. Chodzi tutaj
o system sufi tów podwieszonych. Na rynku dostępna
jest bogata kolekcja sufi tów wypełniających przestrzeń
od ściany do ściany, wolno wiszących paneli akustycz-
nych oraz ekranów, w które projektant może wkom-
ponować oświetlenie. Wszystko po to, aby umożliwić
stworzenie przyjaznej atmosfery we wnętrzu szpital-
nym. Sufi ty rozbieralne stosuje się wszędzie tam, gdzie
jest potrzeba łatwego demontażu pojedynczych płyt
sufi towych. Tam, gdzie wymagane są zarówno stan-
dardowe warunki oraz warunki, gdzie może docho-
dzić do zabrudzeń, gdzie wymagana jest mała emisja
cząstek stałych oraz gdzie stawiane są najwyższe wy-
magania higieniczne. Sprawdzają się także w pomiesz-
czeniach czystych, gdzie konieczna jest jak najniższa
emisja cząsteczek. Mają zastosowanie w pomieszcze-
niach wymagających regularnego mycia i dezynfekcji,
przecieranie na mokro lub tylko na sucho. W rezultacie
znajdują one zastosowanie we wszystkich rodzajach
pomieszczeń szpitalnych, począwszy od korytarzy,
a skończywszy na pomieszczeniach o najwyższych
wymaganiach higienicznych, jakimi są sale operacyjne,
sale pooparzeniowe czy pomieszczenia typu clean
room. Sufi ty podwieszane mają jeszcze jedną zaletę,
a mianowicie: doskonale maskują plątaninę instalacji
rozprowadzanych pod stropem.
Inne udogodnienia Warto wspomnieć również o dostosowaniu budyn-
ków do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych.
W Polsce problematyka ta była przez lata zaniedbywa-
na, co powoduje, że wiele miejsc jest „nieprzyjaznych”
niepełnosprawnym, a świadomość potrzeby zmian
tego stanu rzeczy i sposobów, w jaki można to zrobić,
jest niska.
Dostosowanie istniejących już budynków jest
bardzo trudne, podobnie jak poprawianie nieodpo-
wiednio zaaranżowanych pomieszczeń, np. łazienek.
Funkcjonalna „łazienka dostępna” nazywana również
„łazienką bez barier” znacznie ułatwia codzienną
toaletę nie tylko osobom poruszającym się na wóz-
kach inwalidzkich, ale również osobom z częścio-
wą niepełnosprawnością lub niepełnosprawnością
tymczasową. Przy projektowaniu „łazienki dostępnej”
najważniejszą wytyczną jest minimalna powierzchnia
przestrzeni manewrowej wynosząca 150 x 150 cm dla
wózka inwalidzkiego, powierzchnia taka powinna być
zagwarantowana przed umywalką, toaletą i pryszni-
cem. Oprócz zachowania zasad ergonomii i funkcjo-
nalności podstawowym warunkiem projektu łazienki
dla osoby niepełnosprawnej jest uwzględnienie za-
chowania zasad bezpieczeństwa. Całe wyposażenie
łazienki, takie jak ceramika, armatura czy uchwyty, mu-
si mieć zaokrąglone, ergonomiczne kształty. Uchwyty,
krzesełka, poręcze mogą być wykonane z różnych
materiałów. Najprostsze to gięte rurki stalowe. Bar-
dziej funkcjonalne i estetyczne są powlekane two-
rzywem sztucznym, dzięki czemu są ciepłe w dotyku
i bezpieczniejsze w przypadku upadków. Stosowane
są w różnych kolorach, co ma znaczenie nie tylko es-
tetyczne, ale również funkcjonalne – wyraziste kolory
ułatwiają poruszanie się osobom niepełnosprawnym
i niedowidzącym. Dzisiejsze pomieszczenia sanitarne
dla osób niepełnosprawnych to nie tylko funkcjonalne
i ergonomiczne, ale pomieszczenia zaprojektowane
z wysoką dbałością o estetykę.
Reasumując, obecnie budynki szpitalne są nie
tylko bardziej funkcjonalne i nowoczesne, ale coraz
bardziej estetyczne. Sprawiają, że szpital to nie tylko
miejsce leczenia, ale coś więcej.
Zdjęcia w artykule zostały opublikowane dzięki uprzejmo-
ści fi rm: C/S Polska, Corian, Hewi oraz Alvo.