Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
1
Listopad 2016
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
2
Zamawiaj ący: Miasto Gorzów Wielkopolski
Wykonawca:
Ekolog Sp. z o.o. ul. Świętowidzka 6/4 61-058 Poznań
Autorzy opracowania: inż. Katarzyna Walkowiak mgr Magdalena Franckiewicz mgr inż. Aleksandra Stępniak mgr Jakub Smakulski dr inż. Marcin Milczarek
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
3
Spis tre ści
1 Wykaz skrótów ......................................................................................................................................... 5 2 Streszczenie ............................................................................................................................................. 6 3 Wstęp ....................................................................................................................................................... 7
3.1 Cel i zakres opracowania .................................................................................................................... 7 3.2 Struktura Programu i metodyka prac .................................................................................................. 8 3.3 Podstawy prawne ............................................................................................................................. 10 3.4 Spójność z dokumentami nadrzędnymi ............................................................................................ 11
4 Ocena stanu środowiska ........................................................................................................................ 14 4.1 Charakterystyka miasta Gorzowa Wielkopolskiego.......................................................................... 14
4.1.1 Uwarunkowania fizyczno – geograficzne ................................................................................. 14 4.1.2 Uwarunkowania społeczno – gospodarcze .............................................................................. 18 4.1.2.1 Ludność ................................................................................................................................ 18 4.1.2.2 Gospodarka .......................................................................................................................... 20
4.2. Ochrona klimatu i jakości powietrza ..................................................................................................... 23 4.2.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 23 4.2.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012 – 2015 w zakresie ochrony klimatu i jakości powietrza .... 39 4.2.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 40
4.3. Zagrożenia hałasem ......................................................................................................................... 42 4.3.1. Analiza stanu wyjściowego ................................................................................................... 42 4.3.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 w zakresie zagrożenia hałasem ......................... 48 4.3.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 50
4.4. Pola elektromagnetyczne ................................................................................................................. 52 4.4.1. Analiza stanu wyjściowego ................................................................................................... 52 4.4.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 - 2015 w zakresie pól elektromagnetycznych ............................................................................................................................ 54 4.4.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 55
4.5. Gospodarowanie wodami ..................................................................................................................... 56 4.5.1. Analiza stanu wyjściowego ................................................................................................... 56 4.5.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015 w zakresie gospodarowania wodami.................... 63 4.5.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 63
4.6. Gospodarka wodno-ściekowa .......................................................................................................... 64 4.6.1. Gospodarka wodna ............................................................................................................... 65 4.6.2. Gospodarka ściekowa .......................................................................................................... 69 4.6.3. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011 - 2015 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej............ 73 4.6.4. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 74
4.7. Zasoby geologiczne .............................................................................................................................. 75 4.7.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 75 4.7.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015, w zakresie zasobów geologicznych .............................. 76 4.7.3. Analiza SWOT .............................................................................................................................. 76
4.8. Gleby .................................................................................................................................................... 77 4.8.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 77 4.8.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015, w zakresie dla miasta gleb ............................................ 81 4.8.3. Analiza SWOT .............................................................................................................................. 81
4.9. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów ........................................................... 82 4.9.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 82 4.9.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015 w zakresie odpadów ....................................................... 89 4.9.3. Analiza SWOT .............................................................................................................................. 90
4.10. Zasoby przyrodnicze .......................................................................................................................... 91 4.10.1. Analiza stanu wyjściowego ......................................................................................................... 91 4.10.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
4
2008-2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych ............... 99 4.10.3. Analiza SWOT .......................................................................................................................... 100
4.11. Zagrożenia poważnymi awariami ..................................................................................................... 101 4.11.1 Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................ 101 4.11.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 w zakresie ochrony przed poważnymi awariami ......... 103 4.11.3. Analiza SWOT .......................................................................................................................... 103
4.12. Działania edukacyjne ........................................................................................................................ 104 4.13. Monitoring środowiska ...................................................................................................................... 106 4.14. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska i adaptacja do zmian klimatu .............................................. 108
5. Cele programu ochrony środowiska, zadania oraz ich finansowanie .................................................. 111 6. System realizacji programu ochrony środowiska ................................................................................. 148 7. Spis tabel .............................................................................................................................................. 151 8. Spis rycin .............................................................................................................................................. 152 9. Załączniki do programu ochrony środowiska ....................................................................................... 153
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
5
1 Wykaz skrótów
Nazwa skrótu Wyjaśnienie
Analiza SWOT
Analiza SWOT jest jedną z najczęściej stosowanych metod analizy strategicznej.
Polega na analizie silnych i słabych stron organizacji oraz szans i zagrożeń które się
przed nią pojawiają. SWOT, to skrót od: strengths (mocne strony), weaknesses
(słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia).
GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
GIOŚ Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
GUS Główny Urząd Statystyczny
JCWP Jednolite Części Wód Powierzchniowych
JCWPd Jednolite Części Wód Podziemnych
JST Jednostka Samorządu Terytorialnego
KPGO Krajowy Plan Gospodarki Odpadami
KPOŚK Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
WPGO Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
KZGW Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
OZE Odnawialne Źródła Energii
PEM Pola elektromagnetyczne
PM2,5 Pył zawieszony o granulacji do 2,5 μm
PM10 Pył zawieszony o granulacji do 10 μm
PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska
POKzA Program Oczyszczania Kraju z Azbestu
POP Program Ochrony Powietrza
POŚ Program Ochrony Środowiska
PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
RDLP Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych
RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
SOOŚ Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
UE Unia Europejska
WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
ZDR Zakłady Dużego Ryzyka
ODR Ośrodek Doradztwa Rolniczego
ZDW Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonek Górze
WZMiUW Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
ZZR Zakłady Zwiększonego Ryzyka
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
6
2 Streszczenie
Program ochrony środowiska jest opracowaniem planistycznym, którego obowiązek opracowania
wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 672
z późn. zm). Program ma na celu stworzenie efektywnych warunków niezbędnych do realizacji zadań
związanych z ochroną środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
„Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016-2020
z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja” zawiera charakterystykę miasta wraz z opisem
uwarunkowań fizyczno-geograficznych oraz społeczno-gospodarczych. Dokonano także oceny stanu
środowiska na terenie miasta z uwzględnieniem dziesięciu obszarów przyszłej interwencji: ochrona klimatu
i jakości powietrza, zagrożenia hałasem, pola elektromagnetyczne, gospodarowanie wodami, gospodarka
wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów,
zasoby przyrodnicze, zagrożenia poważnymi awariami. Przedstawiono również wpływ obecnego stanu
środowiska na życie gospodarcze i społeczne oraz na decyzje polityczne, a także prognozę stanu
środowiska na lata obowiązywania Programu Ochrony Środowiska. Dla każdego obszaru interwencji
przeprowadzono analizę SWOT, na podstawie której określono najważniejsze problemy miasta.
Następnie poprzez analizę stanu środowiska określono cele, kierunki interwencji i zadania wynikające
ze zdefiniowanych zagrożeń i problemów dla poszczególnych obszarów interwencji. Cele i kierunki
interwencji wyznaczono w oparciu o cele zawarte w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej, kraju
i województwa oraz planów i programów na szczeblu powiatowym i gminnym. Do każdego celu przypisano
liczbowe przestawienie stanu lub tendencji, które określa w sposób mierzalny wpływ podejmowanych działań
na środowisko. Wskaźniki sformułowano w taki sposób, aby umożliwiały określenie postępu realizacji zadań.
Przedstawiono również system realizacji programu ochrony środowiska oraz spójność z dokumentami
strategicznymi i programowymi. Opracowano także system monitoringu, który umożliwi sprawną realizację
działań, jak również pozwoli na bieżącą aktualizację celów programu.
„Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016-2020
z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja” umożliwi efektywne i sprawne wykorzystanie
środków finansowych na działania w zakresie ochrony środowiska. Zadania te zapewnią poprawę stanu
środowiska oraz ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwój
walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami z uwzględnieniem konieczności
ochrony środowiska.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
7
3 Wstęp
3.1 Cel i zakres opracowania
Przedmiotem niniejszego opracowania jest „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2016-2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja”.
Obowiązek sporządzenia programu ochrony środowiska wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku
– Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 poz. 672 z późn. zm.) zwana dalej POŚ. Zgodnie z art. 17
wyżej wymienionej ustawy organ gminy sporządza program och rony środowiska. Z wykonania programu
organ wykonawczy sporządza co dwa lata raporty, które przedstawia Radzie Miasta.
Program ochrony środowiska ma na celu efektywne zarządzanie ochroną środowiska zgodnie
z polityką ochrony środowiska. Program ochrony środowiska winien spełniać wymagania określone w art. 14,
art. 17 i art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zasady i tryb udziału społeczeństwa w postępowaniu,
którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska określa ustawa z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 353 z późn. zm.).
Polityka ochrony środowiska zgodnie z art. 13 ustawy Prawo ochrony środowiska to zespół działań
mających na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Zgodnie z art. 14
ustawy Prawo ochrony środowiska polityka ochrony środowiska jest prowadzona na podstawie strategii
rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r.
o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2016 poz. 383 z późn. zm.) oraz za pomocą wojewódzkich,
powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Dlatego program ochrony środowiska powinien
być spójny ze strategiami i programami strategicznymi obowiązującymi na terenie miasta i strategiami
i programami wyższego rzędu.
Program ochrony środowiska jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ochrony
środowiska. Program ochrony środowiska określa przede wszystkim zespół działań mających na celu
stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju.
Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz. U.
z 2016 r., poz. 672 z póź. zm.) nie określa wymaganego szczegółowego zakresu i zawartości programu
ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska spełnia wymagania zawarte w opracowanych przez Ministerstwo
Środowiska we wrześniu 2015 „Wytycznych do opracowywania wojewódzkich, powiatowych i gminnych
programów ochrony środowiska”. Oznacza to, że w przygotowanym programie:
− dokonano analizy oceny stanu środowiska na terenie miasta z uwzględnieniem dziesięciu
obszarów przyszłej interwencji,
− zdefiniowano zagrożenia i problemy dla poszczególnych obszarów przyszłej interwencji (analiza
SWOT),
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
8
− uwzględniono cele, kierunki interwencji i zadania wynikające z oceny stanu środowiska,
− zamieszczono harmonogram rzeczowo – finansowy, osobno dla zadań własnych i zadań
monitorowanych.
Zgodnie z ww. Wytycznymi, podstawowe zasady tworzenia programów ochrony środowiska to:
− zwięzłość i prostota,
− spójność z dokumentami strategicznymi i programowymi,
− konsekwentne i świadome stosowanie terminów,
− wyznaczenie ram czasowych,
− oparcie na wiarygodnych danych,
− prawidłowe określenie celów,
− włączenie interesariuszy w proces opracowania POŚ,
„Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 - 2020
z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja” jest kontynuacją zadań określonych
w poprzednim „Programie ochrony środowiska dla Miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008 – 2011
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012 – 2015” przyjętym uchwałą Nr LII/849/2009 Rady Miasta
Gorzowa Wlkp. z dnia 29 kwietnia 2009 r. w sprawie aktualizacji programu ochrony środowiska i planu
gospodarki odpadami wraz z programem usuwania wyrobów zawierających azbest dla Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego.
3.2 Struktura Programu i metodyka prac
Zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Środowiska struktura Programu jest następująca:
− Spis treści,
− Wykaz skrótów,
− Wstęp,
− Streszczenie w języku niespecjalistycznym,
− Ocena stanu środowiska,
− Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie,
− System realizacji programu ochrony środowiska,
− Spis tabel, rycin, wykresów i załączników
Ocena stanu środowiska na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego została przeprowadzona w
oparciu o analizę wyznaczonych obszarów przyszłej interwencji, do których należą:
− ochrona klimatu i jakości powietrza,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
9
− zagrożenia hałasem,
− pola elektromagnetyczne,
− gospodarowanie wodami,
− gospodarka wodno – ściekowa,
− zasoby geologiczne,
− gleby,
− gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów,
− zasoby przyrodnicze.
W opracowaniu znajduje się ich charakterystyka, ocena stanu aktualnego oraz określenie stanu
docelowego. Przy dokonywaniu oceny stanu środowiska ujęte zostały zagadnienia horyzontalne (adaptacja
do zmian klimatu, nadzwyczajne zagrożenia środowiska, działania edukacyjne oraz monitoring środowiska).
Ocena stanu środowiska powinna zostać uzupełniona o prognozę stanu środowiska na lata obowiązywania
POŚ.
Ponadto w ocenie środowiska uwzględniono syntetyczny opis efektów realizacji dotychczasowego
POŚ, uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne mające wpływ na środowisko oraz dokonano analizy SWOT
dla obszarów przyszłej interwencji,
Identyfikacja potrzeb miasta w zakresie ochrony środowiska, w odniesieniu do obowiązujących
przepisów prawnych, polega na sformułowaniu celów, kierunków interwencji i zadań. Na tej podstawie
opracowywany jest harmonogram rzeczowo – finansowy, osobno dla zadań własnych samorządu
opracowującego POŚ i zadań monitorowanych. Harmonogram przedstawia listę przedsięwzięć, jakie
zostaną zrealizowane na terenie miasta do roku 2024. Wyznaczone cele muszą odpowiadać nie tylko na
problemy zdefiniowane podczas analizy, ale muszą przyczyniać się do osiągnięcia krajowych celów
zapisanych w dokumentach strategicznych i programowych.
Opracowując Program przyjęto następującą kolejność działań:
• pozyskano niezbędne dane z Urzędu Miasta, WIOŚ, RDOŚ, i innych jednostek publicznych
i niepublicznych,
• dokonano przeglądu dokumentów strategicznych i opracowań programowych w przedmiotowym
zakresie oraz dokonano oceny stanu środowiska miasta Gorzowa Wielkopolskiego,
• na podstawie aktualnego stanu środowiska naturalnego oraz uzyskanych informacji określono
główne problemy środowiska na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego,
• wyznaczono cele średniookresowe,
• dla każdego celu średniookresowego wyznaczono kierunki działań i zadania na najbliższe cztery
lata,
• określono sposób finansowania zaplanowanych zadań,
• określono sposób kontroli realizacji Programu.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
10
Charakterystykę miasta oraz diagnozę stanu środowiska naturalnego sporządzono głównie na
podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony
Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wielkopolskim (WIOŚ), Urzędu Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze (WZMiUW),
Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu (RZGW), Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych
i Autostrad (GDDKiA), Lubuskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska
w Gorzowie Wielkopolskim.
Dane o stanie środowiska naturalnego podane są według stanu na dzień 31.12.2015 r., tam gdzie było
możliwe podane zostały dane bardziej aktualne.
Kierunki działań i zaproponowane do nich zadania wyznaczono na podstawie uwarunkowań
wynikających z poprzedniego Programu ochrony środowiska oraz innych dokumentów programowych na
poziomie lokalnym i regionalnym, których wykonanie jest niezbędne, aby zachować bądź poprawić stan
środowiska, a tym samym poprawić jakość życia mieszkańców. Na tej podstawie wyznaczono cele
środowiskowe i kierunki działań, co przedstawione zostało w części Programu dotyczącej strategii działania.
Wiodącym dokumentem bazowym dla programów ochrony środowiska, wyznaczającym cele w
polityce zrównoważonego rozwoju jest Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko do 2020 roku.
Jednakże nie jest to dokument obejmujący wszystkie zagadnienia środowiskowe. Zagadnienia ochrony gleb
ujęte zostały w Strategii zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa. Problem hałasu został ujęty w Strategii
Rozwoju Transportu. Dlatego też w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego przeanalizowano zgodność celów niniejszego dokumentu z dokumentami nadrzędnymi.
Koszty realizacji działań i określenie sposobu finansowania określono na podstawie danych
udostępnionych przez podmioty odpowiedzialne za dane zadania.
3.3 Podstawy prawne
Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej i przyjęciu Traktatu Akcesyjnego, stawiającego Polsce
poważne zadania do wypełnienia, po roku 2015 oczekuje się spełniania przez Polskę wszystkich standardów
w ochronie środowiska, jakie obowiązywały w krajach członkowskich UE.
W związku z koniecznością dokonania harmonizacji polskiego prawa ochrony środowiska z prawem
Unii Europejskiej, przepisy zawarte w unijnych aktach prawnych w tym zakresie tj. w rozporządzeniach,
dyrektywach, decyzjach i uchwałach są systematycznie transponowane do prawa krajowego. Niniejszy
dokument sporządzono zgodnie z wymogami obowiązujących przepisów prawnych dotyczących zagadnień
ochrony środowiska. Podstawę prawną aktualizacji Programu stanowią wymienione niżej ustawy oraz akty
wykonawcze do tych ustaw:
− ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U.2016 poz. 672 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
11
U. z 2016 r., poz. 353 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r. poz. 1651. z późn. zm.),
− ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2015, poz. 2100 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2015 poz. 469 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu
ścieków (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 139. z późn. zm.),
− ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j.
Dz. U. z 2014 poz. 1789 z późn. zm.), ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu
uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1223 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U.
z 2016 poz. 250 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. z U.2015, poz. 196. z późn.
zm.),
− ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz.21 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 909
z późn. zm.),
− ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2016. poz. 290 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 625),
− ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.Dz.U. z 2016 r.,
poz. 778 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 856 z późn. zm.),
− rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112).
3.4 Spójno ść z dokumentami nadrz ędnymi
W celu zapewnienia spójności polityki ochrony środowiska należy zapewnić adekwatność
i komplementarność aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata
2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2020 – 2024, przez jego zgodność z:
� nadrzędnymi dokumentami strategicznymi, w szczególności z:
− Długookresową Strategią Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności,
− Strategią Rozwoju Kraju 2020,
� zintegrowanymi strategiami o charakterze horyzontalnym, w szczególności z:
− „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko”,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
12
− Strategią innowacyjności i efektywności gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”,
− Strategią rozwoju transportu do 2020 (z perspektywą do 2030 roku),
− Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012 – 2020,
− Polityką energetyczną Polski do 2030 roku.
� dokumentami sektorowymi:
− Krajowy Program Ochrony Powietrza do roku 2020,
− Aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych,
− Krajowy plan gospodarki odpadami 2014,
− Krajowy program zapobiegania powstawaniu odpadów,
− Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020,
− Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Lubuskiego na lata 2014 – 2020,
− Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z
Planem działań na lata 2015 – 2020,
− Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do
roku 2020 z perspektywą do roku 2030,
− Program wodnośrodowiskowy kraju,
− Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry,
− Plan zarządzania ryzykiem powodziowym na obszarze dorzecza Odry.
� dokumentami o charakterze programowym/wdrożeniowym oraz pozostałymi branżowymi
programami, planami i strategiami na terenie województwa lubuskiego:
− Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do roku 2020,
− Plan Zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego,
− Lubuska Regionalna Strategia Innowacji,
− Program Państwowego Monitoringu Ochrony Środowiska Województwa Lubuskiego na
lata 2016-2020,
− Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012 – 2017,
− Plan działań krótkoterminowych dla strefy miasto Gorzów Wielkopolski,
− Studium rozwoju systemów energetycznych w województwie lubuskim do roku 2025 ze
szczególnym uwzględnieniem perspektywy rozwoju energetyki odnawialnej,
− Program Gospodarki Wodnej Województwa Lubuskiego,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
13
− Program małej retencji wodnej terenów zarządzanych przez Lasy Państwowe w
Województwie Lubuskim,
− Program Ochrony Środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2012 – 2015 z
perspektywą do 2019 roku,
� dokumentami lokalnymi:
− Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Gorzowa Wielkopolskiego,
− Wieloletni plan inwestycyjny Gorzowa Wielkopolskiego 2016-2023,
− Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2010-
2020,
− Program ochrony środowiska przed hałasem dla Gorzowa Wielkopolskiego,
− Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego,
− Aktualizacja programu ochrony powietrza dla strefy miasta Gorzów Wielkopolski.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020
z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja jest spójna z dokumentami strategicznymi na
różnych poziomach planowania. Szczegółowy wykaz celów dokumentów strategicznych został
przedstawiony w załączniku nr 1 do Programu (…). Załącznik nr 1 obejmuje wyłącznie te cele strategiczne
i operacyjne dokumentów strategicznych oraz działań strategicznych, które mają znaczenie dla niniejszego
Programu.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
14
4 Ocena stanu środowiska
4.1 Charakterystyka miasta Gorzowa Wielkopolskieg o
4.1.1 Uwarunkowania fizyczno – geograficzne
Miasto Gorzów Wielkopolski położone jest w północno-zachodniej Polsce, w północnej części
województwa lubuskiego, pełni rolę stolicy województwa. Miasto stanowi jednostkę administracyjną powiatu
grodzkiego o powierzchni 85,72 km2 i liczy około 123 762 mieszkańców (dane GUS stan na 31.12.2015 r.).
Położenie miasta w pobliżu zachodniej granicy państwa (około 53 km od granicy z Niemcami) nadaje
mu ważną rolę węzła komunikacyjnego i tranzytowego. Istnieją tu również dogodne warunki do rozwoju
żeglugi śródlądowej.
Gorzów Wielkopolski wraz z 24 gminami i 5 powiatami województwa lubuskiego oraz 4 gminami
1 powiatem województwa zachodniopomorskiego tworzy Aglomerację Gorzowską zamieszkałą przez ponad
400 000 mieszkańców.
Rysunek 1. Poło żenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle wojewódz twa lubuskiego i powiatu
gorzowskiego
Źródło: na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wlkp.
Według regionalizacji J. Kondrackiego analizowane miasto zlokalizowane jest w północno - zachodniej
części Polski w zasięgu wpływów fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego. Obszar ten położony
jest na styku dwóch odrębnych morfogenetycznie jednostek. Północna część miasta leży w obrębie
makroregionu Pojezierze Południowo Pomorskie, mezoregionu Równina Gorzowska. Południowa jego część
natomiast leży w obrębie zachodniej części makroregionu Pradolina Toruńsko – Eberswaldzka, mezoregionu
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
15
Kotlina Gorzowska. Biorąc pod uwagę budowę geologiczną obszaru położony jest on w północnej części
monokliny przedsudeckiej. Utwory neogenu oraz paleogenu całkowicie przykrywają utwory starsze.
Charakterystycznym dla okresu plejstocenu (górny neogen) była intensywna, wieloetapowa erozja osadów,
po której następowała sedymentacja osadów i zasypywanie dolin kopalnych. Skutkiem tych procesów jest
znaczne zróżnicowanie miąższości i wykształcenia zalegających tutaj osadów. Dodatkowo obszar ten
obejmuje działalność lodowca, której efektem było powstanie ciągów wałów moreny czołowej, stref zaburzeń
glacitektonicznych oraz osadzanie się różnorodnych utworów lodowcowych i wodnolodowcowych.
Tak urozmaicona budowa geologiczna oraz morfologia terenu spowodowały że miasto Gorzów Wielkopolski
jest naturalnie podzielony na dwie części, lewo- i prawobrzeżną. Lewobrzeżna część miasta to część
nizinna, która obejmuje płaską terasę zalewową wznoszącą się na wysokość dochodzącą do 19 m n.p.m.
Natomiast prawobrzeżna część miasta znajduje się w obrębie północnej krawędzi Pradoliny, mocno
pofałdowanej, o wysokościach kształtujących się na poziomie od 23 m n.p.m. do 82 m n.p.m.
Prawobrzeżna część miasta położona jest w obrębie makroregionu Pojezierze Południowo Pomorskie,
mezoregionu Równina Gorzowska. Równina Gorzowska to wysoczyzna, którą w przeważającej części
buduje sandr fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego. Sandr zbudowany jest z utworów
piaszczystych i żwirowych pochodzenia wodnolodowcowego. Spod utworów sandru lokalnie wynurzają się
na powierzchnię kępy morenowe zbudowane z osadów piaszczysto – gliniastych.
Równiny sandrowe rozpościerają się na wysokości od 40 do 60 m n.p.m. wzgórza morenowe natomiast
dochodzą do wysokości, średnio, 86 m n.p.m., a w okolicy Gorzowa Wielkopolskiego przekraczają nawet
100 m n.p.m. Wysoczyzna morenowa zbudowana jest z na przemian ległych glin zwałowych i piasków
drobnych, pylastych oraz żwirów. Miąższość glin zwałowych waha się od 10 do 25 m, natomiast miąższość
utworów piaszczystych waha się od 10 do 30 m. Wysoczyznę morenową miasta przecina dolina rzeki
Kłodawki. Przepływa ona wykorzystując obniżenie rynny subglacjalnej o urozmaiconym dnie. Rynna ta
utworzona została w wyniku erozyjnej działalności wód subglacjalnych, podczas zlodowacenia
północnopolskiego. Głęboka erozja odsłoniła nawet osady trzeciorzędowe. Osady wypełniające rynnę to
utwory pochodzenia wodnolodowcowego: piaski różnoziarniste, żwiry, z lokalnie występującymi
przewarstwieniami mułków, iłów i glin. Miąższość tych osadów, osadzonych w rynnie dochodzi nawet do
50 m.
Lewobrzeżna część miasta leży w obrębie zachodniej części makroregionu Pradolina Toruńsko –
Eberswaldzka, w mezoregionie Kotlina Gorzowska. Zbudowana jest ona głównie z utworów holoceńskich,
zalegających najbliżej powierzchni, które przykrywają utwory starsze należące do plejstocenu. Utwory
holoceńskie wykształcone są jako piaski, o granulacji od drobnej, przez średnią, do grubej, gliny pylaste,
oraz namuły organiczne i torfy. Utwory piaszczyste budują głównie terasy rzeczne Warty, natomiast
pozostałe utwory holoceńskie to głównie utwory zastoiskowe. Miąższość utworów holoceńskich to 5 – 10 m,
głębokość ta wyznacza także granice pomiędzy utworami holocen/plejstocen. Utwory plejstoceńskie to piaski
średnio i gruboziarniste oraz żwiry i pospółki, które powstały w wyniku sedymentacji utworów pochodzących
z wód roztopowych lądolodu. Miąższość tych osadów wynosi średnio kilkadziesiąt metrów. Pod nimi zalegają
utwory morenowe: gliny piaszczyste i pylaste, a także mułki i piaski gliniaste. Łączna miąższość utworów
plejstoceńskich szacuje się na 100 – 120 m. Charakterystyczną dla tej części obszaru jest system teras
rzecznych, które można podzielić na plejstoceńską i dwie holoceńskie. Najwyżej położoną jest terasa,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
16
najstarsza – plejstoceńska, która ciągnie się wąskim pasem wzdłuż podnóża krawędzi wysoczyzny. Niżej
położone są dwa poziomy teras holoceńskich, tworzą one współczesne dno doliny Warty. W obrębie tych
form występują liczne starorzecza.
W obrębie omawianego obszaru wydzielić można także strefę krawędziową, oddzielającą obszar
wysoczyznowy od kotliny. Wznosi się ona zwartą, zalesioną ścianą o wysokości 40 – 50 m, nad płaskim
dnem Kotliny Gorzowskiej. Cechą tej strefy jest silnie urozmaicona rzeźba ze znacznymi spadkami terenu,
z licznymi płaskodennymi i nieckowatymi dolinkami.
Rysunek 2. Poło żenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle jednoste k fizyczno – geograficznych
Źródło: na podstawie mapy mezoregionów fizycznogeograficznych J. Kondrackiego
Według regionalizacji klimatycznej Wosia miasto Gorzów Wielkopolski położone jest na granicy dwóch
regionów klimatycznych: VI – Zachodniopomorski i XIV - Lubuski. Region Zachodniopomorski (VI) po stronie
polskiej, swym zasięgiem obejmuje w głównej mierze Nizinę Szczecińską. W charakteryzowanej części
regionu specyficzną cechą, w porównaniu z innymi rejonami kraju, jest względnie częste występowanie dni
z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z niewielkim zachmurzeniem oraz bez opadu oraz niewielka
ilość dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z dużym zachmurzeniem nieba i opadem. Region
Lubuski (XIV) swym zasięgiem obejmuje Ziemię Lubuską, sięgając po Pojezierze Poznańskie i Pojezierze
Leszczyńskie, jest obszarem, na którym stosunkowo najczęściej mogą pojawić się dni z pogodą gorącą,
słoneczną, bez opadu, mniej jest dni z typami pogody przymrozkowej.
Na terenie miasta występuje 9 parków o łącznej powierzchni 138,3 ha (w tym Słowiański,
Siemiradzkiego, Kopernika, Wiosny Ludów, 750-lecia, Zacisze) oraz 141 zieleńców zajmujących łączną
powierzchnię około 120,5 ha okalające tereny wokół placów, budynków i narożniki ulic. Wszystkie parki,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
17
zieleńce i tereny zieleni osiedlowej zajmują łączną powierzchnię 342,7 ha. W granicach miasta występuje też
jeden zwarty kompleks leśny stanowiący wschodni fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wysoczyzna
Gorzowska”, związanego ze strefą krawędziową wysoczyzny morenowej, biegnący od Witnicy, aż po
Gorzów Wielkopolski. Drzewostany tego obszaru składają się przede wszystkim z sosny z domieszką drzew
liściastych. Na obszarze miasta znajduje się także rezerwat przyrody Gorzowskie Murawy chroniący
zbiorowiska roślinności kserotermicznej, szczególnie muraw ostnicowych, kłosownicowych i szczotlichowych
oraz stanowisk gatunków roślin i zwierząt. W obrębie granic miasta i nieco poza nimi znajdują się liczne
jeziora: Błotne, Leśne, Kłodawa, Mironickie, Wojcieszyckie oraz inne mniejsze zbiorniki wód
powierzchniowych.
Położenie miasta w pobliżu zachodniej granicy państwa nadaje mu ważną rolę węzła komunikacyjnego
i tranzytowego, przecinają się tu następujące drogi:
• droga ekspresowa S3 E65, której fragment stanowi zachodnią obwodnicę miasta.
• droga krajowa nr 22 (Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wlkp. – Wałcz – Elbląg – Grzechotki).
W mieście rozpoczynają się także cztery drogi wojewódzkie:
• droga wojewódzka nr 132 do Kostrzyna nad Odrą,
• droga wojewódzka nr 151 do Choszczna,
• droga wojewódzka nr 158 do Drezdenka,
• droga wojewódzka nr 130 do Dębna.
Obecnie przez miasto przebiegają trzy linie kolejowe:
• linia kolejowa nr 203 (Berlin – Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wlkp. – Piła – Tczew), która dzięki
węzłowi kolejowemu w Krzyżu Wlkp. łączy miasto ze Szczecinem i Poznaniem,
• linia kolejowa nr 367 biegnąca w kierunku do Zbąszynka,
• linia kolejowa nr 415 biegnąca w kierunku do Myśliborza.
Oprócz komunikacji miejskiej autobusowej w mieście istnieją trzy linie tramwajowe:
• 1 (Wieprzyce – Silwana)
• 2 (Wieprzyce – Piaski)
• 3 (Piaski – Silwana)
W mieście znajduje się niewielki port rzeczny Port Gorzów na rzece Warcie na trasie międzynarodowej drogi
wodnej E-70, oraz cztery mosty nad rzeką Wartą:
• most Staromiejski,
• most Lubuski,
• most żelazny (kolejowy),
• most w Wieprzycach.
i nad Kanałem Ulgi trzy mosty:
• Most Stary,
• most w przebiegu Trasy Nadwarciańskiej oraz
• most kolejowy.
ponadto dziesięć mostów nad rzeką Kłodawką oraz kładki dla pieszych.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
18
4.1.2 Uwarunkowania społeczno – gospodarcze
4.1.2.1 Ludno ść
Według danych GUS w 2015 roku teren miasta Gorzowa Wielkopolskiego zamieszkiwało 123 762
osób. Wskaźnik średniej gęstości zaludnienia kształtuje się na poziomie 1 444 osoby/km2. W stosunku do
roku 2011 populacja Gorzowa Wielkopolskiego zmniejszyła się o 792 mieszkańców tj. o 0,6%.
W kształtowaniu wielkości zaludnienia zasadnicze znaczenie odgrywają takie czynniki, jak: przyrost
naturalny, saldo migracji, współczynnik feminizacji oraz struktura wiekowa ludności.
Struktura ludności według płci wskazuje na większą od średniej wojewódzkiej dysproporcje. W 2015 r.
w Gorzowie Wielkopolskim zamieszkiwało 64 790 kobiet, co stanowi 52,35% ludności ogółem. Współczynnik
feminizacji wynosi 110 kobiet na 100 mężczyzn.
Zmiany liczby ludności w ostatnich latach przedstawia poniższy wykres:
Rysunek 3 Zmiany liczby ludno ści w mie ście Gorzowie Wielkopolskim w latach 2011 - 2015
Źródło: na podstawie danych GUS, za rok 2015 – stan na 31.12.2015
W porównaniu do poprzednich lat zmianie uległa także struktura wieku ludności. W 2015 r.
w Gorzowie Wielkopolskim w wieku poniżej 17 lat (wiek przedprodukcyjny) było 21 163 osób, co stanowi
17,1% populacji, w wieku od 18-65 lat (wiek produkcyjny) 76 291 osób, co stanowi 61,64% populacji oraz
powyżej 65 lat – 26 308 osób (wiek poprodukcyjny) co stanowi 21,26% populacji. Jak przedstawia się
struktura wieku z podziałem: kobiety i mężczyźni przedstawia poniższa tabela:
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
19
Tabela 1 Struktura demograficzna mieszka ńców Gorzowa Wielkopolskiego – rok 2015
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 123 762 100 64 790 52,35 58 972 47,65
Wiek przedprodukcyjny (0-17 lat) 21 163 17,10 10 193 15,73 10,970 18,60
Wiek produkcyjny (18-65 lat) 76 291 61,64 36 265 55,97 40 026 67,87
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 26 308 21,26 18 332 28,30 7 976 13,53
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS z dnia 31.12.2015 r.
Z powyższych danych wynika, że Gorzów Wielkopolski w 2015 zamieszkiwało więcej mężczyzn w wieku
przedprodukcyjnym (18,6%) niż kobiet (15,73%). W wieku produkcyjnym również więcej mężczyzn (67,87%),
kobiet (55,97%), sytuacja odwraca się jeżeli chodzi o wiek poprodukcyjny mamy więcej kobiet (28,3%),
mężczyzn (13,53%).
Wykres poniżej przedstawia jak w latach 2011 – 2015 zmienia się struktura wieku ludności Gorzowa
Wielkopolskiego.
Rysunek 4 Struktura ludno ści miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2011-201 5
Źródło: na podstawie danych GUS, za rok 2015 – stan na 31.12.2015
W porównaniu do 2011 r. liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w roku 2015 nieznacznie
zwiększyła się o 96 osób, w wieku produkcyjnym zmalała o 5 500 osób, a w wieku poprodukcyjnym
zwiększyła się o 4 612 osób. Obserwujemy tutaj charakterystyczny trend dla całego kraju czyli po pierwsze
zmniejszanie się odsetka osób w wieku produkcyjnym w miastach, który wynika z osiedlania się młodych
ludzi poza granicami miast oraz opuszczaniem kraju w celach zarobkowych. W przypadku Gorzowa
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
20
Wielkopolskiego duże znaczenie ma położenie miasta w sąsiedztwie granicy niemieckiej. Po drugie
zwiększa się liczba osób w wieku poprodukcyjnym, co świadczy o postępującym procesie starzenia się
naszego społeczeństwa.
Przyrost naturalny populacji obszaru miasta Gorzowa Wielkopolskiego na przestrzeni ostatnich 15 lat
miał tendencję dodatnią, wyjątek stanowi rok 2013 i 2015, gdzie osiągnął wartość ujemną odpowiednio (-76)
i (-68) osób. Liczba urodzeń żywych zmniejsza się z roku na rok, natomiast zgonów zwiększa, co
przedstawia poniższa tabela:
Tabela 2 Ruch naturalny ludno ści w latach 2011-2015
Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 2015
Przyrost naturalny ogółem
w tym:
mężczyźni
kobiety
136 88 -76 11 -68
76 26 -39 -8 -50
60 62 -37 19 -18
Urodzenia żywe 1 242 1 250 1 127 1 095 1 158
Zgony 1 106 1 162 1 203 1 084 1 226 Źródło: Dane GUS
Dodatnie saldo naturalne nie kompensuje jednak ubytku liczby ludności spowodowanego odpływem
mieszkańców poza granice administracyjne aglomeracji.
4.1.2.2 Gospodarka
Gorzów Wielkopolski jest ośrodkiem przemysłowym z rozwiniętym przemysłem chemicznym,
elektronicznym, energetycznym, farmaceutycznym, lekkim, maszynowym, metalowym, motoryzacyjnym,
spożywczym, włókienniczym.
Przemysł zlokalizowany jest w dwóch głównych rejonach miasta - we wschodniej i zachodniej części.
W części wschodniej zlokalizowane są takie zakłady przemysłowe jak: ZWCh Stilon, Solvay Engineering
Plastics Poland Sp. z o.o., Enka Sp. z o.o. (przemysł chemiczny), Se Bordnetze Polska Sp. z o.o. (produkcja
wiązek samochodowych), PGE GiEK S.A. Oddział Elektrociepłownia Gorzów, Fabryka Domów PREFADOM
Sp. z o.o., HMP Heidenhain-Microprint Polska Sp. z o.o. (produkcja płytek drukowanych), Sparthem Polska
Sp. z o.o. (produkcja kominków). W części zachodniej w obrębie utworzonej w 2001 r. Podstrefy – „Gorzów”
Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej zlokalizowane są zakłady: TPV Displays Polska
Sp. z o.o. (produkcja telewizorów), Faurecja Gorzów Sp. z o.o. (produkcja elementów wyposażenia
samochodów z tworzyw sztucznych), Zielbruk Sp. z o.o. (produkcja kostki brukowej), Yetico Sp. z o.o.
(produkcja styropianów), Borne Furniture Sp. z o.o. (produkcja mebli). Ponadto w obrębie strefy śródmiejskiej
istnieją XIX-wieczne kompleksy przemysłowe np. Vetoquinol Biowet Sp. z o.o., Fabryka Maszyn do Drewna
GOMAD Sp. z o.o., natomiast w południowej części miasta, zwanej popularnie Zawarciem, funkcjonują
zakłady przemysłowe: Holding-Zremb Gorzów S.A., na terenie byłych zakładów ZPJ Silwana przy
ul. Fabrycznej firma Colpak Sp. z o.o. (produkcja opakowań z tworzyw sztucznych), Zakład Ślusarski
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
21
Mularczyk. Obecnie tereny przemysłowe zlokalizowane w zachodniej strefie miasta zajmują łącznie
powierzchnię ok. 60 ha, natomiast przemysł we wschodniej strefie peryferyjnej zajmuje ok. 250 ha. Odrębną
grupę funkcjonalną terenów stanowią obszary baz i składów zlokalizowane głównie w części południowej
miasta w sąsiedztwie ul. Małorolnych, Kasprzaka i linii kolejowej (Lafarge Sp. z o.o. Wytwórnia Betonu,
BAMA Polska Sp. z o.o.).
Obszary o funkcji usługowej koncentrują się głównie w śródmieściu jako funkcja uzupełniająca
zlokalizowana w parterach budynków mieszkalnych oraz jako funkcja wiodąca w obiektach w całości lub
większej części przeznaczonych na ten cel. Przeważnie jest to handel, a także usługi o wysokim poziomie
specjalizacji (administracja, pośrednictwo finansowe, nieruchomościami itp.). Obserwuje się przesuwanie
centrum usługowego w kierunku północnym, co świadczy o tym, że funkcje usługowe „idą w ślad” za
mieszkańcami tzn. przemieszczają się w kierunku osiedli mieszkaniowych. Zjawisko to dotyczy nie tylko
usług podstawowych, lecz także niektórych rodzajów usług wyspecjalizowanych np. banków i innych usług
finansowych, specjalistycznych gabinetów lekarskich. Usługi publiczne, do których należą m.in. sądy,
siedziby administracji samorządowej, państwowej, bezpieczeństwa publicznego oraz szkolnictwa wyższego
itp. zlokalizowane są głównie w strefie śródmiejskiej miasta. W części północnej miasta w obrębie osiedla
Górczyn istnieje rozwijające się centrum dzielnicowe, koncentrujące głównie usługi komercyjne handlu.
Głównymi jednostkami produkcyjnymi z udziałem kapitału zagranicznego są:
- „SE Bordnetze Polska Sp. z o.o.- produkuje wiązki elektryczne dla samochodów,
- „Bama Polska” zajmuje się produkcją różnego rodzaju wkładek do obuwia,
- Vetoquinol Biowet Sp. z o.o.,
- Zakład Mechaniczny MESTIL Sp. z o.o.,
- TPV Displays Polska Sp. z o.o.,
- Faurecja Gorzów Sp. z o.o.
Wykres 3. Podmioty gospodarcze miasta Gorzowa Wielk opolskiego wg sektorów własno ściowych
Żródło: dane GUS, stan na 31.12.2015 r.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
22
Na dzień 31.12.2015 r. stopa bezrobocia w Gorzowie Wielkopolskim wynosiła 5,1%. Poniższy wykres
przedstawia jak w poprzednich latach kształtował się wskaźnik bezrobocia na terenie miasta. Obserwujemy
wyraźny spadek bezrobocia, w stosunku do roku 2011 nawet dwukrotny.
Rysunek 5 Stopa bezrobocia w aglomeracji Gorzów Wie lkopolski
Żródło: dane GUS stan na dzień 31.12.2015
Nieznaczny udział w rozwoju gospodarczym miasta Gorzowa Wielkopolskiego ma rolnictwo. Tereny
wykorzystywane rolniczo zlokalizowane są głównie w obszarach południowych miasta. Użytki rolne
w granicach Gorzowa zajmowały w 2015r. powierzchnię 4 231 ha (w tym: grunty orne – 3 431 ha, łąki –
470 ha, pastwiska – 264 ha, sady – 66 ha) co stanowi około 49% jego powierzchni. Liczbą tą objęte są też
tereny obecnie użytkowane rolniczo, lecz docelowo przewidywane do zainwestowania pod funkcje
nierolnicze (mieszkalnictwo, przemysł, bazy, składy, drogi, itp.). Perspektywicznie obszary użytkowane
rolniczo ulegać będą zmniejszeniu w miarę realizacji zamierzeń inwestycyjnych w mieście.
Wykres 5. Powierzchnia u żytków rolnych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolsk iego
Źródło: dane Urzędu Miasta Gorzowa Wielkopolskiego
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
23
4.2. Ochrona klimatu i jako ści powietrza
4.2.1. Analiza stanu wyj ściowego
Klimat
W mieście Gorzów Wielkopolski klimat jest umiarkowanie ciepły. Gorzów Wielkopolski jest miastem ze
znaczącymi opadami deszczu. Nawet podczas najsuchszych miesięcy występuje tam sporo opadów.
Opierając się na klasyfikacji klimatu Köppena i Geigera, ten klimat został sklasyfikowany jako Cfb. Średnia
roczna temperatura w mieście Gorzów Wielkopolski wynosi 9.1 °C. W ciągu roku, średnie opady wynoszą
544 mm.
Rysunek 6 Wykres klimatyczny dla miasta Gorzowa Wielkopolski ego
Źródło: http://pl.climate-data.org/location/4113/
Rysunek 7 Rozkład temperatur i opadów w ci ągu roku w mie ście Gorzowie Wielkopolskim
Źródło: http://pl.climate-data.org/location/4113/
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
24
Najsuchszym miesiącem jest luty. Występują w tym czasie opady na poziomie 28 mm. Większość
opadów przypada na lipiec, średnio 70 mm. Ze średnią 19.7 °C. Lipiec jest najcieplejszym miesiącem.
Styczeń jest najzimniejszym miesiącem, z temperaturami w okolicach -2.6 °C.
Prędkość wiatru decyduje o prędkości przemieszczania się zanieczyszczeń; ogólnie przyjmuje się, że
wielkość stężenia zanieczyszczeń w powietrzu jest odwrotnie proporcjonalna do prędkości wiejącego wiatru.
Obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń dla analizowanego obszaru przeprowadzono w oparciu
o statystyki stanów równowagi, prędkości i kierunków wiatru, przyjętych na podstawie pomiarów Instytutu
Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie wykonanych na stacji meteorologicznej Gorzów
Wielkopolski.
Stacja meteorologiczna : Gorzów Wlkp. sezon roczny, liczba obserwacji = 29209
Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru %
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 NNE ENE E ESE SSE S SSW WSW W WNW NNW N 5,13 5,15 11,79 8,89 6,52 4,05 9,60 11,10 13,32 8,59 10,06 5,81
Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru %
1 m/s 2 m/s 3 m/s 4 m/s 5 m/s 6 m/s 7 m/s 8 m/s 9 m/s 10 m/s 11 m/s 29,45 21,22 17,61 12,23 8,45 5,02 3,16 1,94 0,47 0,15 0,30
Poniżej przedstawiono różę wiatrów dla okolic Gorzowa Wielkopolskiego:
Rysunek 8 Róża wiatrów roczna – stacja meteorologiczna Gorzów Wi elkopolski
Żródło: program OPERAT
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
25
Na rysunkach 9-12 przedstawiono mapy średnich rocznych wartości temperatur, opadów, usłonecznienia na
terenie Polski.
Rysunek 9 Średnia roczna warto ść temperatury powietrza w 2014 roku
Źródło: IMGW
Rysunek 10 Suma opadów w ci ągu roku 2014
Źródło: IMGW
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
26
Rysunek 11 Średnia roczna usłonecznienia w roku 2014
Źródło: IMGW
Rysunek 12 Średnia roczna warto ść temperatury minimalnej powietrza w 2014 roku
Źródło: IMGW
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
27
Jako ść powietrza
O jakości powietrza na danym obszarze decyduje zawartość w nim różnorodnych substancji, których
koncentracja jest podwyższona, może to wystąpić na przykład w przypadku pyłu zawieszonego. Poziomy
stężeń zanieczyszczeń w powietrzu zależą od wielkości emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz warunków
meteorologicznych. Istotny wpływ mają również zanieczyszczenia transgraniczne, napływające z sąsiednich
obszarów oraz atmosferyczne przemiany fizyko-chemiczne. Procesy te mają wpływ zarówno na
kształtowanie tzw. tła zanieczyszczeń, które jest wynikiem ustalania się stanu równowagi dynamicznej
w dalszej odległości od źródła emisji oraz na zasięg występowania podwyższonych stężeń w rejonie
bezpośredniego oddziaływania źródeł emisji zanieczyszczeń. Wyróżnia się trzy główne źródła emisji
zanieczyszczeń do atmosfery:
Emisja punktowa (przemysłowa) jest to emisja antropogeniczna i ma głównie charakter miejscowy.
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego znajdują się obiekty mogące być źródłami tego rodzaju emisji.
Na ogólną emisję przemysłową największy wpływ wywierają źródła „technologiczne” w zakładach
produkcyjnych.
W ogólnej ocenie jakości powietrza punktowa emisja technologiczna ze źródeł zlokalizowanych na
terenie miasta i w jego pobliżu ma wpływ na stan aerosanitarny jego obszaru. Chociaż na przedmiotowym
terenie nie ma dużych emitorów zanieczyszczeń do powietrza (instalacji technologicznych), brak jest
zakładów o profilu produkcji szczególnie szkodliwym dla środowiska to na terenie miasta zlokalizowanych
jest kilka mniejszych zakładów przemysłowych. Wpływ na jakość powietrza będą więc miały
zanieczyszczenia z terenów przemysłowych oraz zanieczyszczenia pochodzące z lokalnych kotłowni oraz
zakładów przemysłowych.
Emisja powierzchniowa jest to emisja pochodząca głównie z sektora bytowego. Na terenie miasta
Gorzów Wielkopolski stanowi to najpoważniejszy problem w aspekcie zanieczyszczenia powietrza. Jej
źródłami są m.in. lokalne kotłownie i paleniska domowe. Do powietrza emitowane są duże ilości dwutlenku
siarki, tlenku azotu, sadzy, tlenku węgla i węglowodorów aromatycznych. Jednak największy problem
stanowi emisja pyłu z sektora bytowego. Ma szczególnie duży wpływ na jakość powietrza w sezonie
grzewczym, zwłaszcza wśród zwartej zabudowy, która utrudnia proces rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń. Wśród głównych zanieczyszczeń związanych z tego rodzaju emisją największy strumień
masowy stanowi pył zawieszony PM 10, a także tlenek węgla, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu. Powodem
takiej sytuacji, jest stosowanie w paleniskach domowych paliw złej jakości oraz obecność małych zakładów,
które nie mają obowiązku posiadania decyzji -określającej dopuszczalną emisję zanieczyszczeń do
powietrza atmosferycznego. Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność
sezonową wynikającą z sezonu grzewczego. Zanieczyszczenia z tego rodzaju źródła zawierają znaczne
ilości popiołu (około 20%), siarki (1 – 2%) oraz azotu (1%). W większości domów spalany jest węgiel niskiej
jakości, w dodatku w przestarzałych konstrukcyjnie piecach, bez właściwego nadzoru procesu spalania i bez
urządzeń odpylających. Ponadto wprowadzanie zanieczyszczeń następuje zwykle z kominów o niewielkiej
wysokości, co sprawia, że zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstania.
W budynkach mieszkalnych, w których zainstalowane są kotły opalane paliwem stałym istnieje
ponadto zagrożenie w postaci spalania odpadów domowych. Powoduje to emisję substancji toksycznych
stwarzających znaczne zagrożenie dla zdrowia, a występujących głównie przy spalaniu tworzyw sztucznych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
28
w nieprzystosowanych do tego celu instalacjach. Największe zagrożenie powodują emitowane dioksyny,
furany, benzo(a)piren będące substancjami rakotwórczymi. Problem ten nie występuje przy kotłach
opalanych gazem i olejem, gdyż konstrukcja tych kotłów uniemożliwia spalenie odpadów stałych. Natomiast
ze spalania węgla najwięcej zanieczyszczeń emitowanych jest w postaci dwutlenku węgla, tlenku węgla,
tlenków siarki, tlenków azotu, pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu. Najistotniejsze zagrożenie spowodowane
niską emisją występuje w obszarach o zwartej zabudowie mieszkalnej, w tym na osiedlach domów
jednorodzinnych. Duże skupiska budynków z kotłowniami opalanymi węglem, mogą powodować zagrożenie
spowodowane niską emisją. Na emisję powierzchniową, składa się również emisja zanieczyszczeń
z wysypisk odpadów oraz oczyszczalni ścieków.
Emisja liniowa (komunikacyjna) powstaje na drogach o dużym natężeniu ruchu kołowego. Jest to
emisja, którą generuje transport prywatny i publiczny. Emisja liniowa powstaje z procesów spalania paliw
w pojazdach, w wyniku ścierania nawierzchni dróg, opon, okładzin, a także w związku z unoszeniem się pyłu
z dróg. Ze środków komunikacji do powietrza emitowane są głównie: tlenki azotu, pyły, węglowodory
aromatyczne, tlenek i dwutlenek węgla oraz metale ciężkie. Wpływają one na pogorszenie jakości powietrza
atmosferycznego i powodują wzrost stężenia ozonu w troposferze. Ilość emitowanych zanieczyszczeń
zależy od wielu czynników między innymi od: natężenia i płynności ruchu, konstrukcji silnika i jego stanu
technicznego, zastosowania dopalaczy i filtrów, rodzaju paliwa, parametrów technicznych i stanu drogi.
Najbardziej zagrożone na emisję liniową są tereny przyległe do ciągów komunikacyjnych, głównie ma to
niekorzystny wpływ na uprawy polowe. Nadmienić należy, że szkodliwe substancje związane z komunikacją
samochodową stanowią źródło zanieczyszczenia nie tylko powietrza, ale również gleby, a w konsekwencji
również wód w skutek wymywania zanieczyszczeń z powierzchni gruntu. Zaleca się, aby w sąsiedztwie dróg
prowadzić uprawy nasienne, ponieważ w nasionach nie następuje akumulacja metali ciężkich i innych
zanieczyszczeń komunikacyjnych. Miasto Gorzów Wielkopolski narażone jest na zanieczyszczenia z emisji
komunikacyjnej ze względu na lokalizację na jej terenie dróg krajowych i wojewódzkich o dużym natężeniu
ruchu. Największe narażenie emisją liniową występuje wzdłuż dróg o największym natężeniu ruchu.
Najważniejsza dla Gorzowa arteria komunikacyjna to bez wątpienia droga ekspresowa S3,
stanowiąca jego obwodnicę. Biegnie ona zachodnimi i południowymi obrzeżami miasta. Obwodnica Gorzowa
Wielkopolskiego ma łączną długość 12 km. Droga startuje na węźle Gorzów Wielkopolski Północ, na
połączeniu z drogą wojewódzką nr 130, biegnie dalej na południe do drogi wojewódzkiej nr 132, gdzie
zlokalizowano węzeł Gorzów Wielkopolski Zachód, następnie skręca na wschód i otaczając miasto od
południa dociera do drogi krajowej nr 22 i węzła Gorzów Wielkopolski Południe. W październiku 2014 roku
rozpoczęła się budowa drugiej jezdni obwodnicy Gorzowa. Planuje się, że droga będzie gotowa w 2017
roku. Razem z S3-ką biegnie w tym miejscu trasa europejska E65, o długości 3950 km, wiodąca z północy
na południe Europy. Łączy szwedzkie Malmö z miejscowością Chania w Grecji. Droga ekspresowa S3
będzie miała docelowo ok. 470 km długości i połączy Świnoujście z granicą państwa z Czechami
w Lubawce. Droga przebiegać będzie w układzie południkowym przez Szczecin, Gorzów Wielkopolski,
Zieloną Górę, Lubin i Legnicę. Trwa jej budowa na terenie województw lubuskiego i dolnośląskiego. Druga
po drodze S3 trasa w Gorzowie Wielkopolskim to krajowa droga nr 22. Jest to droga o długości ok. 460 km,
łącząca granicę państwa z Niemcami w Kostrzynie nad Odrą (województwo lubuskie) z Elblągiem
(województwo warmińsko-mazurskie). Droga krajowa nr 22 wchodzi do Gorzowa od południa ul. Kasprzaka,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
29
prowadzi Mostem Lubuskim nad Wartą i kieruje się na północ. Opuszcza Gorzów na jego północno-
wschodnich rogatkach. Przez Gorzów przebiegają także cztery drogi wojewódzkie: 130, 132, 151 i 158
(wszystkie zaczynają tu swój bieg). Pierwsza z nich to krótka, 29-kilometrowa droga, łącząca krajową DK22
w Gorzowie z krajową drogą nr 23 w położonym na zachód Barnówku. Droga wojewódzka nr 132 to trasa,
startująca na Rondzie Santockim w centrum Gorzowa (odbija od krajowej 22-ki). Droga biegnie na zachód
(po drodze przecina ekspresową S3-kę) i po 47 km dociera do Kostrzyna nad Odrą. DW151 jest bardzo
długa jak na drogę wojewódzką przystało, łącząca Rondo Kosynierów Gdyńskich w centrum Gorzowa
z położonym w województwie zachodniopomorskim Świdwinem. DW151 ma długość 136 km i biegnie przez
Łobez, Węgorzyno, Choszczno i Barlinek. Ostatnia droga wojewódzka Gorzowa Wielkopolskiego to DW158.
Jest to trasa długości ok. 50 km, startująca na wschodzie miasta (odbija od krajowej 22-ki), biegnąc do
Drezdenka
Rysunek 13 Układ drogowy Gorzowa Wielkopolskiego
Źródło: https://www.google.pl/maps
Gorzów Wielkopolski to stacja węzłowa, na której spotykają się tory z kierunku Międzyrzecza,
Krzyża, Kostrzyna oraz Myśliborza. Ostatni z wymienionych kierunków jako linia funkcjonuje obecnie tylko do
ładowni Gorzów Wielkopolski Wieprzyce, zaś dalej szlak używany był ostatnio dla dowozu kruszywa na
budowę drogi ekspresowej S3. Po jej zakończeniu linia prawdopodobnie nie będzie użytkowana, zaś
najkrótsze połączenie Gorzowa ze Szczecinem przestanie istnieć.
Stacja obecnie składa się z części pasażerskiej, którą stanowią dwie grupy torów - perony 1 i 2 dla
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
30
kierunku Krzyża, posiadające w sumie 3 tory. Obecnie używane są tylko dwa z nich (przy peronie 1), zaś tor
przy peronie 2 nie został oddany do ponownego użytku po remoncie w latach 90. Dwa kolejne perony (3 i 4)
posiadają również 3 krawędzie, służące jednak głównie obsłudze ruchu lokalnego w kierunku Międzyrzecza.
Wszystkie perony z budynkiem dworca połączone są przejściem podziemnym, zaś pomiędzy peronami 2 i 3
znajduje się grupa torów ładunkowych, wraz z magazynem ekspedycji towarowej.
Rysunek 14 Układ kolejowy Gorzowa Wielkopolskiego
Źródło: https://www.google.pl/maps
Za peronami w kierunku Kostrzyna znajduje się niewielka grupa torów towarowych, składająca się z
trzech torów głównych oraz 5 torów bocznych. Przejazd z kierunku Międzyrzecza możliwy jest zarówno
torem tranzytowym ponad grupą torów towarowych, jak i na tą grupę, poprzez skomplikowany układ
rozjazdów.
Poniżej peronów znajduje się dawna lokomotywownia, posiadająca niegdyś obrotnicę oraz suwnicę
bramową. Obecnie funkcjonuje tu zakład naprawczy wagonów towarowych. Od strony Kostrzyna odgałęziają
się również dwie bocznice.
Ruch pociągów na stacji prowadzony jest przez 4 nastawnie. Wszystkie (Go, Go1, Go3, Go4)
posiadają urządzenia elektryczne suwakowe typu Siemens&Halske, a jeszcze w latach 60. na stacji
funkcjonowały semafory kształtowe nastawiane silnikami elektrycznymi. Obecnie nad całą stacją "panuje"
sygnalizacja świetlna. Od strony Wawrowa funkcjonuje też posterunek przejazdowy, obsługujący dwa
komplety rogatek.
Ciekawostką w Gorzowie jest istniejąca estakada, prowadząca wzdłuż Warty. Obecnie istnieje na
niej tylko jeden tor, co jest skutkiem znacznego pogorszenia się jej stanu od lat 90., gdy dokonano
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
31
rozsunięcie torów szlakowych na zewnątrz konstrukcji. Po likwidacji jednego toru za estakadą wykonano
rozjazd łączący oba tory szlakowe, a całość włączono do sterowania z nastawni "Go1". Obecnie dozwolona
prędkość na estakadzie to jedynie 40 km/h, a odcinek jednotorowy ma długość 1333 metry. Po likwidacji toru
pozostała także niedokończona głowica rozjazdowa w rejonie "Go1".
Tabela 3 Drogi o najwi ększym nat ężeniu emisji liniowej na terenie miasta Gorzowa Wiel kopolskiego oraz średni dobowy ruch w 2015 roku
Nr drogi Długo ść odcinka Nazwa odcinka
Średni dobowy ruch w 2015 roku
Pojazdy silnikowe ogółem
Samochody osobowe, mikrobusy
Samochody ciężarowe z przyczepami
S3 27,930 Gr.Woj-Węzeł Gorzów Wlkp. Północ 13333 9807 2274
S3 9,079 Gorzów Wlkp./obwodnica/ 16528 10715 3635
S3 20,092 Węzeł Gorzów Wlkp.
Południe/Dk 22/- Węzeł Skwierzyna Zachód /DK 24/
17308 12048 3270
DK22 10,086 Droga 24-Gorzów Wlkp. /obwodnicaBolemina/ 6854 5024 765
DK22 3,163 Gorzów Wielkopolski /obwodnica Bolemina/ 7778 5810 789
DK22 7,027 Gorzów Wlkp.-Zdroisko 8303 6589 728 DW130 12,637 Tarnów-Gorzów Wlkp. 3173 2729 92
DW132 10,315 Nowiny Wielkie /DW 131/-Gorzów Wlkp. 6601 5677 125
DW151 11,056 Gr.Woj.-Gorzów Wlkp. 3493 3060 133
DW158 13,807 Gorzów Wlkp.-Nowe Polichno /DW 159/ 4582 4001 46
Źródło: GDDKiA
Roczna ocena jako ści powietrza
Roczną ocenę jakości powietrza w strefie lubuskiej wykonano według kryteriów dotyczących ochrony
zdrowia dla:
• dwutlenku siarki – SO2,
• dwutlenku azotu – NO2,
• tlenku węgla – CO,
• benzenu – C6H6,
• pyłu o PM10,
• pyłu zawieszonego PM2,5,
• ołowiu w pyle – Pb (PM10),
• arsenu w pyle – As (PM10),
• kadmu w pyle – Cd (PM10),
• niklu w pyle – Ni (PM10),
• benzo(a)pirenu w pyle – B(a)P(PM10),
• ozonu – O3.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
32
oraz kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla:
• dwutlenku siarki – SO2,
• tlenków azotu – NOx,
• ozonu – O3 określonego współczynnikiem AOT40.
Podstawą klasyfikacji stref w rocznej ocenie jakości powietrza są wartości:
• poziomu dopuszczalnego - oznacza poziom substancji w powietrzu ustalony na podstawie wiedzy
naukowej, w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie
ludzkie lub środowisko jako całość, który powinien być osiągnięty w określonym terminie i po tym
terminie nie powinien być przekraczany.
• poziomu docelowego - oznacza poziom substancji w powietrzu ustalony w celu unikania,
zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie lub środowisko jako
całość, który ma być osiągnięty tam, gdzie to możliwe w określonym czasie.
• poziomu celu długoterminowego - oznacza poziom substancji w powietrzu, który należy osiągnąć w
dłuższej perspektywie z wyjątkiem przypadków, gdy nie jest to możliwe w drodze zastosowania
proporcjonalnych środków – w celu zapewnienia skutecznej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska.
Oprócz w/w poziomów określony jest również poziom krytyczny, po przekroczeniu którego mogą
wystąpić bezpośrednie niepożądane skutki w odniesieniu do niektórych receptorów, takich jak drzewa, inne
rośliny lub ekosystemy naturalne, jednak nie w odniesieniu do człowieka oraz margines tolerancji, który
oznacza procentowo określoną część poziomu dopuszczalnego, o którą poziom ten może zostać
przekroczony.
W wyniku klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie, można wydzielić następujące
klasy stref:
• Dla substancji, dla których określone są poziomy dopuszczalne lub docelowe:
• klasa A – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych lub
poziomów docelowych,
• klasa B – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie
przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji (tylko dla PM2,5),
• klasa C – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne
powiększone o margines tolerancji w przypadku, gdy margines tolerancji nie jest określony –
poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe.
• Dla substancji, dla których określone są poziomy celu długoterminowego:
• klasa D1 – stężenia ozonu i współczynnik AOT40 nie przekraczają poziomu celu długoterminowego,
• klasa D2 – stężenia ozonu i współczynnik AOT40 przekraczają poziom celu długoterminowego.
• Dla substancji, dla których określone są poziomy docelowe:
• klasa A – stężenia PM2,5 na terenie strefy nie przekraczają poziomu docelowego,
• klasa C2 – stężenia PM2,5 przekraczają poziom docelowy.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
33
Tabela 4 Klasy stref i wymagane działania w zale żności od poziomów st ężeń zanieczyszczenia
Poziom st ężeń Zanieczyszczenie Klasa Wymagane działania Poziom dopuszczalny i poziom krytyczny
nie przekracza poziomu dopuszczalnego lub poziomu krytycznego
dwutlenek siarki dwutlenek azotu
tlenki azotu tlenek węgla
benzen pył PM10
ołów (PM10)
A
- utrzymanie stężeń zanieczyszczenia poniżej
poziomu dopuszczalnego oraz próba utrzymania najlepszej jakości powietrza zgodnej ze zrównoważonym rozwojem
powyżej poziomu dopuszczalnego lub poziomu krytycznego
C
- określenie obszarów przekroczeń poziomów
dopuszczalnych, - opracowanie Programu
Ochrony Powietrza POP w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu (jeśli
POP nie był uprzednio opracowany),
- kontrolowanie stężeń zanieczyszczenia
na obszarach przekroczeń i prowadzenie działań
mających na celu obniżenie stężeń przynajmniej
do poziomów dopuszczalnych Poziom dopuszczalny i margines tolerancji
nie przekracza poziomu dopuszczalnego
pył zawieszony PM2,5
A
- utrzymanie stężeń zanieczyszczenia poniżej
poziomu dopuszczalnego oraz próba utrzymania najlepszej jakości powietrza zgodnej ze zrównoważonym rozwojem
powyżej poziomu dopuszczalnego, lecz nie
przekracza poziomu dopuszczalnego
powiększonego o margines tolerancji
B
- określenie obszarów przekroczeń poziomu
dopuszczalnego, - określenie przyczyn
przekroczenia poziomu dopuszczalnego substancji w powietrzu, podjęcie działań w
celu zmniejszenia emisji substancji
powyżej poziomu dopuszczalnego
powiększonego o margines tolerancji
C
- określenie obszarów przekroczeń poziomu
dopuszczalnego oraz poziomu dopuszczalnego
powiększonego o margines tolerancji,
- opracowanie Programu Ochrony Powietrza POP
mającego na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji
(określonego dla pyłu PM2,5) Poziom docelowy
nie przekracza poziomu ozon A - działania niewymagane
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
34
Poziom st ężeń Zanieczyszczenie Klasa Wymagane działania Poziom dopuszczalny i poziom krytyczny
docelowego AOT40 arsen (PM10) nikiel (PM10) kadm (PM10)
benzo(a)piren (PM10) C
- dążenie do osiągnięcia poziomu docelowego
substancji w określonym czasie za pomocą ekonomicznie
uzasadnionych działań technicznych itechnologicznych - opracowanie lub aktualizacja Programu Ochrony Powietrza
POP, w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów docelowych w powietrzu
powyżej poziomu docelowego PM2,5 C2 - dążenie do osiągnięcia
poziomu docelowego Poziom celu długoterminowego
poniżej poziomu celu długoterminowego
ozon AOT40
D1 - działania niewymagane
powyżej poziomu celu długoterminowego D2
- dążenie do osiągnięcia poziomu celu
długoterminowego do 2020 r.
Źródło: BDL, GUS
Ocenę jakości powietrza w województwie lubuskim wykonano w oparciu o wyniki badań imisji
zanieczyszczeń powietrza przeprowadzonych w 2015 r. na terenie województwa przez Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. W ocenie wykorzystano wyniki pomiarów z 7 stałych
stacji monitoringu powietrza, w tym: 6 stacji wykonujących pomiary automatyczne i manualne
i 1 wykonującej jedynie pomiary manualne. 6 z ww. stacji to stacje działające ze względu na ochronę
zdrowia, 1 stacja funkcjonująca zarówno ze względu na ochronę zdrowia jak i ochronę roślin. Ocena jakości
powietrza pod kątem ochrony zdrowia ludzi przeprowadzona została na podstawie wyników badań z:
- 6 stanowisk pomiaru SO2,
- 6 stanowisk pomiaru NO2,
- 5 stanowisk pomiaru CO,
- 2 stanowisk pomiaru C6H6
- 6 stanowisk pomiaru pyłu zawieszonego PM10,
- 6 stanowisk pomiaru ołowiu, arsenu, kadmu i niklu zawartego w pyle zawieszonym PM10,
- 6 stanowisk pomiaru benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10,
- 6 stanowisk pomiaru O3,
- 3 stanowisk pomiaru pyłu zawieszonego PM2,5.
W ocenie jakości powietrza pod kątem ochrony roślin wykorzystano wyniki pomiarów ze stacji monitoringu
powietrza w Smolarach Bytnickich wyposażonej w analizatory dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. Stacja
w Smolarach Bytnickich, ze względu na centralne położenie, jest reprezentatywna dla całego obszaru strefy
lubuskiej.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
35
Rysunek 15 Lokalizacja stanowisk bada ń manualnych jako ści powietrza i ich zakres pomiarowy
Źródło: Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2013-2014
Rysunek 16 Lokalizacja stanowisk bada ń automatycznych jako ści powietrza i ich zakres pomiarowy
Źródło: Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2013-2014
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
36
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska wykonał ocenę jakości powietrza na podstawie pomiarów
emisji przeprowadzonych w 2015 r. za pomocą stacji Monitoringu jakości powietrza oraz na podstawie metod
wspomagających tj. analogii do wyników pomiarów automatycznych uzyskanych na innym obszarze oraz
modelowania matematycznego na poziomie krajowym. Modelowanie w ocenie za 2015 rok obejmowało: O3,
PM10, PM2,5, SO2, NO2 oraz BaP. Pomiary imisji wykazały, podobnie jak w latach ubiegłych, że głównym
problemem w zakresie zanieczyszczenia powietrza w województwie lubuskim są obserwowane powyżej
poziomów dopuszczalnych i docelowych określonych w przepisach stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz
zawartego w nim benzo(a)pirenu. W wyniku wykonanej oceny wskazano trzy strefy w województwie
lubuskim, dla których wymagane są programy ochrony powietrza: • strefa m. Gorzów Wlkp.,
• strefa m. Zielona Góra,
• strefa lubuska.
Tabela 5 Zestawienie klas stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń, uzyskane w ocenie rocznej
dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdr owia i ochrony ro ślin za 2015 r.
Strefa
podlegaj ąca
ocenie
Klasyfikacja wynikowa stref w 2014 r.
Ochrona zdrowia ludzi Ochrona ro ślin
SO2 NO
2 CO C6H6 O
3 PM10 PM2,5 As Cd Ni Pb BaP SO
2 NO
x O
3
Miasto Gorzów
Wielkopolski A A A A A/D2 C A A A A A C - - -
Strefa lubuska A A A A A/D2 A A A A A A C A A A/D
2
Źródło: : Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2013-2014
Powyższa ocena i wynikająca z niej klasyfikacja stref (wszystkie strefy zaliczone do klasy C) potwierdza
konieczność kontynuacji już opracowanych programów ochrony powietrza oraz ich aktualizacji. Zasadnym
jest także dalsze wykonywanie pomiarów pyłu zawieszonego (optymalnie - z wykorzystaniem referencyjnej
metody wagowej) - dla monitorowania kształtowania się stężeń tego zanieczyszczenia w powietrzu na
obszarze województwa i określenia efektów podejmowanych działań naprawczych.
Ponadto w 2015 r. przekroczony został poziom celu długoterminowego zawartości ozonu w powietrzu ze
względu na ochronę zdrowia ludzi jak i roślin, którego termin osiągnięcia jest wyznaczony na 2020 rok.
Należy jednak dodać, że rok 2015 był bardzo nietypowy ze względu na występowanie wysokich temperatur
i niekorzystnych warunków rozprzestrzeniania zanieczyszczeń szczególnie w lipcu i sierpniu. Miało to wpływ
na wystąpienie przekroczeń poziomów informowania społeczeństwa o ryzyku wystąpienia poziomów
alarmowych w lipcu i sierpniu na terenie województwa. W przypadku oceny poziomu docelowego ozonu
powietrzu kierowano się wskazówkami GIOŚ wskazującymi, iż seria z roku 2015 nie jest reprezentatywna
dla średniej 3-letniej i nie stanowi podstawy do oceny strefy - gdy dostępna jest jedynie kompletna seria
pomiarowa z 2015 roku w danej strefie. Jednocześnie mając dane z modelowania „Wspomaganie systemu
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
37
oceny jakości powietrza z użyciem modelowania w zakresie ozonu troposferycznego dla lat 2014 i 2015”,
w którym uwzględnione zostały stężenia tego zanieczyszczenia z 3 lat, uznano wyniki modelowania
i przyjęto, jako podstawę do oceny w strefach, w których serie w latach poprzednich były niekompletne.
Wynikiem tak przeprowadzonej oceny było zaliczenie wszystkich stref do klasy A.
Stan jakości powietrza w znaczący sposób wpływa na zdrowie i funkcjonowanie człowieka. Oddziałuje
także negatywnie na życie gospodarcze i polityczne miasta. Przekroczone poziomy niektórych substancji
narzuciły konieczność wprowadzenia pewnych ograniczeń przy opracowywaniu planów zagospodarowania
przestrzennego. Powinny być w nich uwzględniane wymogi dotyczące zaopatrywania mieszkań w ciepło
z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń z indywidualnych systemów grzewczych
oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie "przewietrzania" miasta ze szczególnym
uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie oraz zwiększenie powierzchni terenów zielonych. Ograniczenia
dotyczą także wydawania decyzji środowiskowych, a także zamówień publicznych, które uwzględniać
powinny potrzeby ochrony powietrza. Wieloletnie prognozy Generalnego Inspektora Ochrony Środowiska
przewidują obniżenie stężeń pyłu PM10 oraz PM2,5 do 2020 roku na terenie całego województwa.
Szacowane zmiany stanu jakości powietrza jeśli chodzi o pył PM2,5 i PM10 przedstawiają poniższe rysunki:
Rysunek 17 Stan jako ści powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM2,5
Klasa A
Klasa B
Klasa C
Źródło: www.gios.gov.pl
Rysunek 18 Prognoza stanu jako ści powietrza na rok 2020 - pył PM2,5
Źródło: www.gios.gov.pl
7 – 10 [µg/m3]
11 – 21[µg/m3]
21 – 40[µg/m3]
41 – 45[µg/m3]
48 [µg/m3]
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
38
Rysunek 19 Stan jako ści powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM10
Klasa A
Klasa B
Klasa C
Źródło: www.gios.gov.pl
Rysunek 20 Prognoza stanu jako ści powietrza na rok 2020 - pył PM10
Źródło: www.gios.gov.pl
Jednak, aby ta poprawa stanu jakości powietrza nastąpiła powinny zostać podjęte odpowiednie
działania ograniczające emisję substancji do atmosfery (m.in. realizacja Krajowego Programu Działań
Niskoemisyjnych, Programu Ochrony Powietrza dla Kraju, programów ochrony powietrza dla stref, w których
nastąpiły przekroczenia i Planu Gospodarki Niskoemisyjnej).
6,8 – 8,5 [µg/m3]
8,7 – 13,0 [µg/m3]
13,1 – 18,1 [µg/m3]
18,1 – 22,0 [µg/m3]
22,1 – 31,6 [µg/m3]
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
39
4.2.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2012 – 2015 w zakresie
ochrony klimatu i jako ści powietrza
Ocena jakości powietrza w województwie lubuskim wykonywana jest corocznie na podstawie wyników
badań zanieczyszczeń powietrza wykonanych przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska za
pomocą stacji monitoringu powietrza. Pomiary imisji przeprowadzone w latach 2013-2015 wykazały,
podobnie jak w latach ubiegłych, że głównym problemem w zakresie zanieczyszczenia powietrza
w województwie lubuskim są wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego w nim
benzo(a)pirenu. Badania pyłu zawieszonego PM10 wykonane w województwie lubuskim wykazały, że
warunki dopuszczalnych stężeń nie zostały zachowane na obszarze dwóch stref – miasta Gorzów Wlkp.
oraz w strefie lubuskiej.
W obu strefach stwierdzono ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego 24-godzinnego
poziomu stężenia pyłu drobnocząsteczkowego PM10 w powietrzu (wynoszącą 35 dni w roku). Stacje, na
których zarejestrowano ponadnormatywną liczbę przekroczeń, to:
- stacja w Gorzowie Wlkp., przy ul. Kosynierów Gdyńskich (LuGorzowWIOS_AUT),
- stacja w Żarach, przy ul. Szymanowskiego (LuZaryWIOS_AUT).
Wyniki badań stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu, uzyskane w
analizowanych latach, wskazują na przekroczenie poziomu docelowego (1 ng/m3) określonego dla
benzo(a)pirenu, w strefach w których prowadzono pomiary tj. w strefie m. Gorzów Wlkp., m. Zielona Góra i w
strefie lubuskiej. Wszystkie strefy zaliczono do klasy C – wymagającej opracowania programów ochrony
powietrza.
W strefie miasto Gorzów Wielkopolski wyodrębniono następujące obszary przekroczeń:
– obszar Śródmieścia ze względu na ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego poziomu
24-godzinnego pyłu zawieszonego PM10 zarówno w 2013 r., jak i 2014 r.,
– obszar miasta Gorzowa Wielkopolskiego ze względu na przekroczenie średniorocznych wartości
stężeń docelowych dla benzo(a)pirenu w 2013 r. i 2014 r.
W 2013 i 2014 roku na stanowisku pomiarowym przy ulicy Kosynierów Gdyńskich oraz na stanowisku
przy ul. Piłsudskiego nie odnotowano przekroczenia wartości średniorocznej pyłu PM10. Ponadto w
porównaniu z poprzednimi latami zmniejszeniu uległa liczba dni z przekroczeniami dopuszczalnych stężeń
dobowych.
Ze względu na ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego 24-godzinnego poziomu
stężenia pyłu drobnocząsteczkowego PM10 w powietrzu oraz przekroczenia poziomu docelowego
benzo(a)pirenu) dla strefy miasto Gorzów Wlkp. w 2007 i 2012 r. zostały opracowane programy ochrony
powietrza. W 2015 r. Sejmik Województwa Lubuskiego uchwalił aktualizacje przyjętych programów.
Konsekwentna realizacja zaplanowanych w poprzednim Programie ochrony środowiska zadań
przyczyniła się do poprawy jakości powietrza w strefie miasto Gorzów Wielkopolski. Sprawnie prowadzone
działania z zakresu termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, rozbudowy sieci ciepłowniczej i
systematyczne włączanie do miejskiej sieci centralnego ogrzewania budynków komunalnych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
40
i wspólnotowych oraz modernizacja dróg i budowa obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego znacząco wpłynęły
na jakość powietrza, przyczyniając się do redukcji przekroczeń wartości średniorocznych pyłu PM10.
Jednakże na obszarze tym powinny być prowadzone zwiększone działania naprawcze w celu dalszej
poprawy jakości powietrza. Należy kontynuować działania polegające na promowaniu budownictwa
z materiałów energooszczędnych, zwiększaniu świadomości mieszkańców jaki wpływ na stan jakości
powietrza ma nieprawidłowa eksploatacja pieców centralnego ogrzewania poprzez spalanie złej jakości paliw
energetycznych.
Tabela 6 Efekty realizacji zada ń z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012-2015 w zakresie ochrony klimatu i jako ści powietrza Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
1
Zmniejszenie zapotrzebowania na
energię cieplną, ograniczanie strat ciepła
Ocieplenie ścian
W porównaniu z poprzednimi latami ilość dni z przekroczeniami uległa
znacznemu zmniejszeniu i znajduje się na granicy normy.
2 Ograniczenie emisji niskiej Dalsza rozbudowa sieci
ciepłowniczej, przyłączy oraz węzłów
3 Zmniejszenie zanieczyszczenia
powietrza
Zieleń izolacyjna wzdłuż ulic – nasadzenia drzew
4 Zieleń izolacyjna wzdłuż ulic – nasadzenia krzewów
5 Ograniczenie pylenia Zamiatanie mechaniczne ulic, Zmywanie wodą ulic w okresie
letnim
6 Zmniejszenie
zanieczyszczenia powietrza
Likwidacja kotłowni gazowych i przyłączenie obiektów do sieci
ciepłowniczej
W programie ochrony środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na
lata 2008-2011 pojawiła się pomyłka w nazwie zadania.
Zadanie dotyczyło likwidacji kotłowni węglowych na rzecz przyłączania obiektów do sieci ciepłowniczej.
Realizacja w trybie ciągłym.
Źródło zadań: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012-2015”
4.2.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego w kwestii ochrony klimatu i jakości powietrza. Na jej podstawie zaplanowano
zadania dla miasta na lata 2016 -2020.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
41
Tabela 7: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Ochron a klimatu i jako ści powietrza
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• ocieplanie ścian, stropodachów, wymianę okien budynków mieszkalnych oraz mienia władz samorządowych
• częściowa wymiana starych pieców węglowych na nowe gazowe
• włączenie do miejskiej sieci centralnego ogrzewania wybranych budynków komunalnych i wspólnotowych
• instalacja modułów do przygotowania c.w.u. w budynkach użytkowych (likwidacja term gazowych)
• budowa sieci ciepłowniczej, przyłączy oraz węzłów
• likwidacja kotłowni gazowych i przyłączenie obiektów do sieci ciepłowniczej
• bieżące utrzymanie czystości dróg • plany wykorzystania biogazu wysypiskowego
do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem ciepła do suszenia paliwa alternatywnego;
• testowanie innowacyjnych i energooszczędnych rozwiązań z zakresu technologii oświetlenia ulicznego
• Emisja zanieczyszczeń z procesu spalania paliw w celach grzewczych
• Emisja zanieczyszczeń powstających w procesie spalania paliw w środkach transportu drogowego
• Stosowanie w sadownictwie oprysków, stanowiących źródło emisji nieprzyjemnych zapachów
• Ograniczone możliwości korzystania z energii odnawialnej w indywidualnych systemach grzewczych ze względu na bariery finansowe i techniczne
• Nadmierna strata ciepła spowodowana brakiem dostatecznej izolacji termicznej w większości budynków
SZANSE ZAGROŻENIA
• normy efektywności energetycznej i OZE (dyrektywy UE);
• normy krajowe dotyczące zapewnienia odpowiedniego poziomu energii odnawialnej i biopaliw w zużyciu końcowym;
• Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii
• Ochrona powietrza atmosferycznego poprzez dalszą termomodernizacją budynków mieszkalnych
• Stosowanie urządzeń grzewczych realizujących technologię „czystego spalania węgla”, np. kotłów nowej generacji
• Wprowadzenie polityki finansowej wspomagającej właścicieli lokali zdecydowanych do zamiany ogrzewania węglowego na ogrzewanie proekologiczne
• Wspieranie komunikacji rowerowej
• Stosowanie w gospodarstwach domowych przestarzałych konstrukcyjnie, nisko sprawnych urządzeń grzewczych
• Nieprawidłowa eksploatacja pieców centralnego ogrzewania poprzez spalanie złej jakości paliw energetycznych w postaci zasiarczonych niskokalorycznych węgli, mułów węglowych oraz odpadów komunalnych, głównie w formie tworzyw sztucznych
• ograniczenia budżetowe na realizację zadań;
• Napływ zanieczyszczeń prekursorów ozonu spoza granic województwa
Największym problemem miasta Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie ochrony klimatu i jakości
powietrza jest duże zanieczyszczenie spowodowane niską emisją oraz wzmożonym ruchem pojazdów.
Szansą na poprawę stanu tego obszaru interwencji jest dalsza termomodernizacja budynków mieszkalnych,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
42
podłączanie kolejnych budynków do sieci cieplnej, wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz
ograniczenie uciążliwości emisji z transportu samochodowego.
Należy także skupić się w dużej mierze na edukacji ekologicznej mieszkańców miasta w zakresie
ochrony powietrza uświadamiając im wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie oraz rozmiar szkodliwości
spalania odpadów w piecach domowych.
4.3. Zagro żenia hałasem
4.3.1. Analiza stanu wyj ściowego
Hałasem, zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska,
są dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz. Występujący w środowisku naturalnym hałas
spowodowany ludzką działalnością można podzielić na:
− hałas komunikacyjny;
− hałas przemysłowy (instalacyjny).
Klimat akustyczny ocenia się ilościowo przy pomocy równoważnego poziomu dźwięku A (LAeq),
wyrażonego w decybelach [dB], będącego poziomem uśrednionym w funkcji czasu. „Wymagane standardy
dotyczące klimatu akustycznego określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w
sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. 2014 poz. 112).
W rozporządzeniu zawarte są dopuszczalne poziomy hałasu dla poszczególnych rodzajów źródeł (dróg i linii
kolejowych, linii elektroenergetycznych, startów, przelotów i lądowań statków powietrznych oraz pozostałych
obiektów działalności będących źródłami hałasu), w odniesieniu do rodzaju terenów podlegających ochronie
wyróżnionych ze względu na sposób zagospodarowania i pełnione funkcje. Wskaźnikami oceny hałasu
stosowanymi w polityce długookresowej, w szczególności przy sporządzaniu map akustycznych, są:
• LDWN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB),wyznaczony w ciągu
wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (6.00-18.00), pory wieczoru (18.00-22.00) i pory
nocy (22.00-06.00),
• LN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w dB wyznaczony w ciągu wszystkich pór
nocy (22.00-06.00).
W ramach czynności kontrolnych stosowanym wskaźnikiem oceny hałasu jest poziom równoważny
LAeqD dla pory dnia (godz. 600-2200) oraz poziom równoważny LAeqN dla pory nocy (godz. 2200-600)”.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
43
Tabela 8. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wył ączeniem hałasu powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyra żone wska źnikami L Aeq D i LAeq N, które to wska źniki maj ą zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby
Lp Rodzaj terenu
Dopuszczalny poziom hałasu w dB
Drogi lub linie kolejowe 1) Pozostałe obiekty i działalno ść będąca źródłem hałasu
LAeq D
Przedział czasu
odniesienia równy 16 godzinom
LAeq N
przedział czasu
odniesienia równy 8
godzinom
LAeq D
przedział czasu odniesienia
równy 8 najmniej korzystnym
godzinom dnia kolejno po sobie
następującym
LAeq N
przedział czasu odniesienia
równy 1 najmniej
korzystnej godzinie nocy
1. a. Strefa ochronna „A” uzdrowiska b. Tereny szpitali poza miastem 50 45 45 40
2.
a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
b. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży2)
c. Tereny domów opieki społecznej d. Tereny szpitali w miastach
61 56 50 40
3.
a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego
b. Tereny zabudowy zagrodowej c. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe2)
d. Tereny mieszkaniowo-usługowe
65 56 55 45
4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców3) 68 60 55 45
Objaśnienia: 1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. 2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 3) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 poz.112).
Tabela 9. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyra żone wska źnikami L Aeq D i LAeq N, które to wska źniki maj ą zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzy stania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby
Lp Rodzaj terenu
Dopuszczalny poziom hałasu w dB Starty, l ądowania i przeloty
statków powietrznych Linie elektroenergetyczne
LAeq D
Przedział czasu
odniesienia równy 16 godzinom
LAeq N
przedział czasu
odniesienia równy 8
godzinom
LAeq D
Przedział czasu
odniesienia równy 16 godzinom
LAeq N
przedział czasu odniesienia
równy 8 godzinom
1.
a. Strefa ochronna „A” uzdrowiska b. Tereny szpitali, domów opieki społecznej c. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży1)
55 45 45 40
2.
a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego
b. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe1)
c. Tereny mieszkaniowo-usługowe d.Tereny w strefie śródmiejskiej miast
powyżej 100 tys. mieszkańców2)
60 50 50 45
Objaśnienia: 1) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 2) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 poz. 112).
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
44
Hałas jest czynnikiem stresogennym. Przy długotrwałej ekspozycji powoduje m. in. choroby układu
krążenia, choroby psychiczne i zaburzenia snu. Terenami podlegającymi ochronie akustycznej są tereny
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej, zagrodowej, tereny szpitali, szkół, domów opieki
społecznej, uzdrowisk oraz tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. Oceny stanu akustycznego środowiska
dokonuje się na podstawie wskaźników krótkookresowych i długookresowych. Wskaźniki krótkookresowe
w odniesieniu do jednej doby dla pory dnia LAeq D i dla pory nocy LAeq N mają zastosowanie do ustalania
i kontroli warunków korzystania ze środowiska. Wskaźniki długookresowe dla przedziału odniesienia
równemu wszystkim dobom w roku dla pory dzienno-wieczorno-nocnej LDWN i nocnej LN stosuje się do
prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem np. podczas sporządzania map
akustycznych i programów ochrony środowiska.
Hałas komunikacyjny
Najistotniejsze źródła hałasu na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego to komunikacja drogowa,
linie tramwajowe i linie kolejowe oraz przemysł. Układ komunikacji kołowej miasta składa się z ok. 247 km
dróg w tym ok. 180 km dróg publicznych (krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych). Składa się
z sieci ulic lokalnych i zbiorczych obsługujących oraz łączących tereny dzielnic mieszkaniowych, tereny
przemysłu i usług zarówno w części północnej jak i południowej miasta. Ulice te łączą się z trasami dróg
tranzytowych wprowadzającymi ruch do miasta. Kołowy układ komunikacyjny części północnej i południowej
miasta łączą dwa mosty na rzece Warcie i dwa mosty na Kanale Ulgi.
Komunikacja drogowa
Główną uciążliwość pod względem emisji hałasu na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego
stanowi intensywny ruch samochodowy, związany z przebiegającymi przez jej teren:
- drogą ekspresową S3 - stanowiąca obwodnicę Gorzowa Wielkopolskiego, razem z S3-ką biegnie w tym
miejscu trasa europejska E65;
- krajową drogą nr 22;
- czterema drogami wojewódzkimi 130, 132, 151 i 158;
- ulicami m.in.: Pomorska, Kazimierza Wielkiego, Kobylogórska, Strażacka, Jagiełły, Estkowskiego,
Marcinkowskiego, Kos. Gdyńskich, Szarych Szeregów.
Czynnikami wpływającymi na poziom hałasu komunikacyjnego są natężenie i płynność ruchu, procentowy
udział pojazdów ciężarowych w strumieniu pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, położenie drogi oraz
rodzaj nawierzchni, ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna, charakter obudowy
trasy i rodzaj sąsiadującej z trasą zabudowy. Hałas komunikacyjny ma dominujący wpływ na klimat
akustyczny. Poziom dźwięku poszczególnych rodzajów pojazdów przedstawia się następująco:
− Pojazdy jednośladowe 79–87 dB;
− Samochody ciężarowe 83–93 dB;
− Autobusy i ciągniki 85–92 dB;
− Samochody osobowe 75–84 dB;
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
45
− Maszyny drogowe i budowlane 75–85 dB;
− Wozy oczyszczania miasta 77–95 dB.
Hałas komunikacyjny oddziałuje w coraz większym stopniu na środowisko i zdrowie mieszkańców co
spowodowane jest wzrostem liczby środków transportu. Liczba pojazdów w mieście od 2011 roku
nieprzerwanie wzrasta, dotyczy to zarówno pojazdów osobowych, jak i ciężarowych. Dynamikę zmian liczby
pojazdów w mieście Gorzowie Wielkopolskim przedstawia wykres poniżej:
Rysunek 21 Liczba pojazdów w mie ście w latach 2011 - 2015
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Wg danych GUS w latach 2011 – 2015 liczba pojazdów samochodowych i ciągników wzrosła o 10 739
sztuki. Natomiast liczba pojazdów osobowych wzrosła o 8 753 sztuki, a ciężarowych o 852 sztuki.
Linie tramwajowe
Nieliczne tereny zagrożone hałasem tramwajowym położone są wzdłuż torowisk przy ul. Gen.
Władysława Sikorskiego, ul. Pomorskiej, ul. Kazimierza Wielkiego i ul. Kostrzyńskiej. Ruch tramwajowy
odbywa się na dwóch trasach, których długość wynosi 12,5 km, z czego większość to trasy dwutorowe
(95%). Tabor składa się z tramwajów: 105N/Na (16 szt.), 6EGTW (10 szt.), 6ZGTW (9 szt.) oraz
z historycznego wagonu Konstal N.
Linie kolejowe
Przez teren miasta przebiegają linie kolejowe o łącznej długości 33 kilometrów. Są to linie
normalnotorowe, niezelektryfikowane i na odcinkach o długości 11 kilometrów dwutorowe. Mają one istotne
znaczenie dla przewozów pasażerskich oraz transportu towarowego dla Gorzowa Wielkopolskiego
i obszarów przyległych. Najważniejsza linia 203 relacji Krzyż-Kostrzyn, biegnąca ze wschodu na zachód, po
północnym brzegu rzeki Warty. Jest to linia pierwszorzędna i dwutorowa. Ruch dobowy pociągów na tej linii
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
46
jest następujący:
• 2 pociągi pośpieszne,
• 23 pociągi osobowe,
• 9 pociągów towarowych.
Ze stacji Gorzów Główny, poprzez most na Warcie i na Kanale Ulgi, odchodzi linia 367: Gorzów Wielkopolski
– Zbąszynek. Linia ta jest linią pierwszorzędną i jednotorową.
Tereny przemysłowe
Gorzów Wielkopolski jest największym ośrodkiem przemysłowym w województwie z rozwiniętym
przemysłem chemicznym, elektronicznym, energetycznym, farmaceutycznym, lekkim, maszynowym,
metalowym, motoryzacyjnym, spożywczym, włókienniczym. Hałasem przemysłowym zagrożone są
niewielkie tereny zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie kilku zakładów przemysłowych i usługowych.
Główne źródła hałasu przemysłowego: ruch pojazdów po terenach zakładów, wentylatory i linie produkcyjne,
w przypadku zajezdni MPK wzmożony ruch tramwajów i autobusów.
Dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego opracowano Program ochrony środowiska przed hałasem,
który został przyjęty uchwałą Nr XLVIII/546/2013 Rady Miasta Gorzów Wielkopolski z dnia 24 kwietnia
2013 r. Stanowi to wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 119 ust. 1, ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r.
Prawo ochrony środowiska. Uchwalony Program zgodnie z obowiązującym prawem prezentuje kierunki
działań i proponowane rozwiązania w celu ograniczenia nadmiernego poziomu hałasu pochodzącego z
głównych jego źródeł. Zawiera zapisy zmierzające do poprawy klimatu akustycznego miasta, w tym do
nadzorowania przestrzegania standardów akustycznych przez zarządzających drogami, liniami
tramwajowymi i kolejowymi, zakładami przemysłowymi oraz przez inne podmioty odpowiedzialne za emisję
hałasu do środowiska. Merytoryczną podstawą opracowania programu jest wykonana w 2012 r. mapa
akustyczna Gorzowa Wielkopolskiego przedstawiająca diagnozę stanu środowiska akustycznego miasta i jej
aktualizacja z października 2012 r.
Tereny podlegaj ące ochronie przed hałasem
Na terenie Gorzowa Wielkopolskiego znajdują się tereny, które podlegają ochronie ze względu na
hałas. Obszary te zostały zidentyfikowane na mapie wrażliwości hałasowej wykonanej podczas realizacji
mapy akustycznej Gorzowa Wielkopolskiego. Przedstawia ona rozkład dopuszczalnych poziomów hałasu,
w zależności od sposobu zagospodarowania terenu i jego funkcji, z odniesieniem do miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku, do innych dokumentów planistycznych,
w tym do opracowań ekofizjograficznych lub studium zagospodarowania przestrzennego. Tereny chronione
zajmują ponad 1/3 powierzchni miasta. Terenami podlegającymi ochronie akustycznej są:
• tereny zabudowy jednorodzinnej,
• tereny zabudowy wielorodzinnej,
• tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej,
• tereny strefy śródmiejskiej,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
47
• tereny związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży (szkoły, internaty, przedszkola,
żłobki),
• tereny szpitali w miastach, tereny domów opieki,
• tereny rekreacyjno-wypoczynkowe (ogrody działkowe, parki).
Na podstawie wykonanej mapy akustycznej Gorzowa Wielkopolskiego, w szczególności map terenów
zagrożonych hałasem zidentyfikowano źródła, które powodują przekroczenia dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku na terenach chronionych. W tabeli poniżej przestawiono wielkość terenów
i ich narażenie na przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu drogowego, tramwajowego, kolejowego
i przemysłowego.
Tabela 10 Rodzaj i wielko ść terenów nara żonych na ponadnormatywny hałas
Lp Rodzaj obszaru
Wielko ść
obszaru
[km 2]
Wielko ść obszaru z przekroczeniami [km 2]
Hałas drogowy Hałas tramwajowy Hałas kolejowy Hałas przemysłowy
LDWN LN LDWN LN LDWN LN LDWN LN
1 Tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej
8,91 0,28999 0,05568 0,00764 0,00223 0,00311 0,00135 0,00785 0,01331
2
Tereny zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży
0,66 0,03285 0,00678 0,00001 - - - 0,00053 -
3 Tereny szpitali w miastach
0,30 0,00539 0,00032 - - - - 0,00153 0,00358
4
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i
zamieszkania zbiorowego
3,23 0,04825 0,03322 - - - - 0,00115 -
5 Tereny zabudowy zagrodowej 2,36 0,00955 0,00915 - - 0,00001 0,00018 - -
6 Tereny rekreacyjno-
wypoczynkowe 12,34 0,05301 0,04825 - - - 0,00005 0,00610 0,00352
7 Tereny mieszkaniowo-usługowe 2,24 0,12786 0,13539 - - 0,0000
* 0,0000
* 0,00118 0,00075
8 Tereny w strefie śródmiejskiej
1,13 0,03463 0,00127 0,00077 - 0,00018 - 0,00094 -
RAZEM 31,17 0,60153 0,29006 0,00842 0,00223 0,00330 0,00158 0,01928 0,02116
* wartości zerowe wynikają z zaokrąglenia liczb do 5 miejsc po przecinku
Źródło: Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla Gorzowa Wielkopolskiego (2013 r.)
Tereny zagrożone hałasem drogowym położone są wzdłuż:
- drogi krajowej Nr 3 (E65) – ul. Poznańskiej, ul. Sulęcińskiej;
- drogi krajowej Nr 22 – ul. Podmiejskiej, Trasy Nadwarciańskiej;
- drogi wojewódzkiej Nr 151 – ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego;
- drogi wojewódzkiej Nr 130 – Alei Konstytucji 3 Maja, ul. Myśliborskiej, ul. Szczecińskiej;
- drogi wojewódzkiej Nr 132 – ul. Kostrzyńskiej;
- pozostałych dróg w mieście np.: ul. Pomorskiej, ul. Kazimierza Wielkiego, ul. Kobylogórskiej.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
48
Hałas ten powodowany jest dźwiękiem generowanym przez poruszające się pojazdy i hałasem
powstającym na styku opony z nawierzchnią drogową. Na poziom hałasu w otoczeniu ww. tras
komunikacyjnych ma wpływ:
- liczba pojazdów przejeżdżających w jednostce czasu, w tym udział pojazdów ciężkich w strukturze
ruchu,
- rodzaj samochodów i ich stan techniczny,
- rodzaj, jakość i stan nawierzchni dróg,
- zmienność ruchu wymuszona przez jego określoną organizację (np. obowiązujące ograniczenia
prędkości),
- rzeczywista prędkość potoku ruchu.
Tereny zagrożone hałasem tramwajowym zlokalizowane są na niewielkich odcinkach wzdłuż torowisk
tramwajowych. Na przekroczenia hałasu szynowego wpływa:
- rodzaj taboru,
- konstrukcja i stopień zużycia szyn,
- rodzaj podłoża i konstrukcja podkładów,
- parametry ruchu (szczególnie prędkość),
- długość składów.
Tereny zagrożone hałasem przemysłowym znajdują się w sąsiedztwie zakładów produkcyjnych
i usługowych.
Znikomy zakres przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu dotyczy ruchu kolejowego w Gorzowie
Wielkopolskim, przekroczenia występują wzdłuż linii 203 relacji Krzyż-Kostrzyn.
4.3.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012 - 2015 w zakresie
zagro żenia hałasem
W poprzednim Programie Ochrony Środowiska zaplanowano dwa zadania na lata 2014 – 2015
z zakresu ograniczania hałasu: opracowanie mapy akustycznej oraz montaż ekranów akustycznych przy
głównych trasach komunikacyjnych. Mapę akustyczną wraz z jej aktualizacją udało się wykonać pod koniec
roku 2012 r., natomiast zadanie drugie realizowane jest w sposób ciągły.
W roku 2012 uchwalono Program ochrony środowiska przed hałasem dla Gorzowa Wielkopolskiego,
w którym wyznaczono kierunki działań ograniczające hałas drogowy, szynowy i przemysłowy. Założeniem
pierwszego Programu ochrony środowiska przed hałasem jest obniżenie liczby osób narażonych na
ponadnormatywny hałas w ramach realizacji niezbędnych dla miasta zadań inwestycyjnych
i organizacyjnych. Miasto realizuje na swoim terenie szereg działań, które mają na celu poprawę
infrastruktury drogowej i tramwajowej. W roku 2014 zostały uchwalone 2 miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego zawierające zapisy odnoszące się do dopuszczalnych poziomów hałasu:
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
49
• Uchwała Nr LXXIV/799/2014 Rady Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 29 września 2014 r.
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta
Gorzowa Wielkopolskiego obszaru położonego pomiędzy Al. 11 Listopada a rzeką Wartą,
• Uchwała Nr IV/20/2014 Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego z dnia 30 grudnia 2014 r.
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta
Gorzowa Wielkopolskiego obszaru położonego pomiędzy drogą ekspresową S-3,
ul. Sulęcińską i południową granicą miasta.
W tabeli poniżej przedstawiono efekty realizacji zarówno zadań inwestycyjnych, które zawarto
w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą
na lata 2012 – 2015 jak i Raporcie z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014:
Tabela 11. Efekty realizacji zada ń z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2 011 z perspektyw ą na lata 2012-2015, Raporcie z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014 w zakresie zagro żenia hałasem Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
1
Zmniejszenie narażenia mieszkańców miasta na
ponadnormatywny poziom hałasu
Ekrany akustyczne przy głównych trasach komunikacyjnych
W trakcie realizacji
2 Opracowanie mapy akustycznej Zrealizowano - opis stanu akustycznego
środowiska umożliwił wyznaczenie wolnych od zanieczyszczeń obszarów
3
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach
planowanej inwestycji: Przebudowa ulicy Karola Marcinkowskiego [ odcinek od ul. Myśliborskiej do ul. Jana Matejki (Alejki) ]. Długość: ok.147 m
W 2013 roku w ramach zadania Przebudowa ul. Marcinkowskiego od ul. Myśliborskiej do ul.
Matejki (Alejki) I etap (dokumentacja) przygotowano dokumentację projektową na
realizację inwestycji
4 Ograniczenie prędkości - ul. Kazimierza Wielkiego, ul. Siedlicka, ul. Fabryczna
Obowiązuje ograniczenie prędkości ruchu do 40 km/h
5 Ograniczenie prędkości - ul. Głowackiego Wprowadzono ograniczenie prędkości do 30 km/h na części ulicy w okolicy przedszkola
6
Odciążenie ul. Poznańskiej poprzez skierowanie ruchu tranzytowego na S3 w momencie
ukończenie odcinka drogi ekspresowej S3 Gorzów Wlkp. – Międzyrzecz
Oddany do użytku 15 maja 2014 r.
7
Ograniczenie prędkości ruchu (proponowana strefa uspokojonego ruchu). Wymiana nawierzchni o dobrych parametrach
akustycznych na ul. Marii Skłodowskiej-Curie, Długość ok. 170 m
ul. Żeromskiego – wprowadzone ograniczenie prędkości do 30 km/h
8
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach
realizacji inwestycji: Przebudowa ul. Władysława Jagiełły (odcinek od ul. Jarosława
Dąbrowskiego do ul. Franciszka Walczaka). Długość ok. 442 m
Zrealizowano w 2015 r.
9
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach
realizacji inwestycji: Przebudowa ulicy Kobylogórskiej. Długość : ok.1845 m
W 2014 roku, kontynuowano realizację etapu I. Przebudowano ulicę Kobylogórską na odcinku o
długości 542 m tj. od skrzyżowania z ul. Zagrodową do skrzyżowania z ul. Strażacką i
Wylotową. Wykonano m.in. budowę nowej konstrukcji jezdni o nawierzchni z mieszanki SMA,
budowę chodnika i ciągu pieszorowerowego. W 2015 roku, będzie przygotowywana dokumentacja projektowa na realizację inwestycji w II etapie tj.
od ul. Krótkiej do Kanału Ulgi.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
50
Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
10
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach
realizacji inwestycji: Budowa i przebudowa ulicy i torowiska ul. Kostrzyńska i Al.11-Listopada (
odcinek od Placu Słonecznego do węzła)
W ramach zadania I etapu przebudowy ulicy Kostrzyńskiej przygotowano dokumentację
projektową na realizację inwestycji
11
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach realizacji inwestycji: Przebudowa ul. J. Dekerta (odcinek od ul. Kardynała J. Wyszyńskiego do
ul. A. Czartoryskiego). Długość ok. 890 m
W roku 2014 w ramach zadania Budowa parkingów przy szpitalu wraz z przebudową ulicy
Dekerta wykonano przebudowę istniejącej ulicy na odcinku od skrzyżowania z ul. A. Czartoryskiego
do ul. J. Wyszyńskiego na długości ok. 930m. Zakres przebudowy obejmował wykonanie nowej konstrukcji jezdni wraz z nawierzchnią asfaltową,
zjazdy i budowę chodnika, ścieżki rowerowej, budowę 249 miejsc parkingowych
12
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach
realizacji inwestycji: Przebudowa ul. Dobrej (odcinek od ul. Artylerzystów do ul. Myśliborskiej). Długość ok. 1820 m
W ramach zadania Przebudowa ulicy Dobrej II etap przygotowano dokumentację projektową na realizację inwestycji. W roku 2015 zaplanowano przebudowę ulicy Dobrej na odcinku o długości 1324 m od skrzyżowania z ul. Artylerzystów do
skrzyżowania z ul. Folwarczną.
13
Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach
realizacji inwestycji: Przebudowa ul. Czereśniowej (odcinek od hali sportowej do ul.
J. Piłsudskiego). Długość ok. 580m
Realizacja w 2015 r.
14 Modernizacja torowiska: Torowisko w ul. W.
Sikorskiego od ul. E. Jancarza do ul. Dworcowej. Długość ok. 350m
Remont pojedynczego torowiska na dł. ok. 60 m 2014 r.
15 Modernizacja torowiska: Torowisko w ul. W.
Sikorskiego od ul. Dworcowej do ul. B. Chrobrego. Długość ok. 640 m
Remont pojedynczego torowiska na dł. ok. 60 m 2014 r.
16 działania promujące korzystanie z miejskich środków transportu (MZK)
Realizowane w sposób ciągły
17 Ograniczony ruch pojazdów- Osiedle Piaski – ul.
Błotna, Kazimierza Wielkiego, Puszkina, Dowbora Muśnickiego.
Wprowadzono zakaz wjazdu pojazdów ciężarowych (3,5 oraz 7t). Zakaz nie dotyczy
autobusów i służb miejskich.
18
Pod koniec 2014 r. opracowano koncepcję programowo - przestrzenną rozwoju tras
rowerowych Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Gorzowa Wlkp. Miasto obecnie pracuje nad koncepcją EuroVelo – Realizacja w
ramach przebudowy dróg, ZIT (2015-2020) i EuroVelo (2015-2020).
W trakcie realizacji
Źródło: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015, Raport z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014 Realizacja zadań ujętych w Programie przyczyniła się do poprawy klimatu akustycznego w Gorzowie
Wielkopolskim. Dalsza realizacja zadań wyznaczonych w Programie zakłada osiągnięcie zakładanych
rezultatów zmniejszenia liczby mieszkańców narażonych na ponadnormatywny hałas o ok. 25% do roku
2019.
4.3.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów miasta Gorzowa
Wielkopolskiego w kwestii zagrożenia hałasem. Na jej podstawie wyznaczono główny problem w obszarze
zagrożenia hałasem i zaplanowano cele i zadania dla miasta na lata 2016 -2020.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
51
Tabela 12. Analiza SWOT – obszar interwencji: Zagro żenie hałasem
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• planowanie systemu rozwoju sieci transportu w mieście z uwzględnieniem m.in. emisji hałasu do środowiska,
• stworzenie zintegrowanego systemu kierowania ruchem ulicznym,
• wyeliminowanie ruchu tranzytowego z obszaru miasta, w tym: budowa obwodnic zewnętrznych i wewnętrznych, • ograniczanie prędkości ruchu pojazdów na terenach chronionych akustycznie,
• tworzenie stref z zakazem lub ograniczeniem ruchu pojazdów osobowych i/lub ciężarowych w centrum miasta,
• tworzenie stref uspokojonego ruchu na terenie osiedli mieszkaniowych
• budowa ekranów akustycznych, • utrzymywanie w należytym stanie technicznym
nawierzchni drogowych, • zakaz stosowania nawierzchni o podwyższonej
hałaśliwości na terenach chronionych, • stosowanie nawierzchni o dobrych parametrach
akustycznych • wdrażanie rozwiązań usprawniających
funkcjonowanie komunikacji zbiorowej w obszarze śródmieścia,
• stworzenie systemu parkingów na obrzeżach centrum,
• rozwój alternatywnych form komunikacji w mieście,
• uwzględnianie wyników mapy akustycznej i założeń Programu w zmianach organizacji ruchu w mieście.
• bliskość źródeł hałasu w stosunku do
zabudowy mieszkaniowej
• obecność zakładów przemysłowych
niespełniających standardów jakości
środowiska pod względem hałasu
SZANSE ZAGROŻENIA
• uwzględnianie wyników mapy akustycznej w kształtowaniu przestrzeni miejskiej, w szczególności w zakresie planowania przestrzennego
• Wprowadzanie w trakcie remontów dróg nowoczesnych nawierzchni obniżających hałas
• Podczas remontów dróg stosowanie sprzętu odpowiadającego wymogom dotyczącym emisji hałasu
• Wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta
• kontrole na terenach zakładów, które powodują przekroczenia wskaźnika LDWN i LN
• Edukacja ekologiczna mieszkańców
• Wzrost liczby środków transportu • Wzrost zapotrzebowania na transport • Wysokie koszty realizacji inwestycji
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
52
Mocną stroną miasta Gorzowa Wielkopolskiego było opracowanie mapy akustycznej oraz programu
naprawczego jakim jest program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów, na których poziom hałasu
przekracza poziom dopuszczalny. Mapa akustyczna charakteryzuje bowiem klimat akustyczny Gorzowa
w sposób globalny. Obrazuje zagrożenie środowiska hałasem pochodzącym od różnych typów źródeł hałasu
tj.: drogowego, tramwajowego, kolejowego i przemysłowego. Hałas komunikacyjny stanowi główne źródło
zanieczyszczenia hałasem, może być jednak redukowany m.in. dzięki zastosowaniu nowoczesnych
nawierzchni obniżających hałas, wdrażaniu rozwiązań usprawniających funkcjonowanie komunikacji
zbiorowej w obszarze śródmieścia czy stworzeniu systemu parkingów na obrzeżach centrum. Realizacja
zadań Programu w zakresie hałasu drogowego spowoduje zmniejszenie liczby ludzi narażonych na
ponadnormatywny hałas we wszystkich poziomach przekroczeń.
4.4. Pola elektromagnetyczne
4.4.1. Analiza stanu wyj ściowego
Zanieczyszczenie środowiska promieniowaniem elektromagnetycznym (PEM) od lat wzbudza obawy
społeczeństwa. Działanie PEM na człowieka jest nieszkodliwe, dopóki jego skutki mieszczą się w granicach
wyznaczonych przez zdolności adaptacyjne organizmu. Natomiast może być szkodliwe po przekroczeniu
tych granic.
Podstawowe sztuczne źródła promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego w środowisku to:
− elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia,
− stacje radiowe i telewizyjne,
− łączność radiowa, w tym CB radio, radiotelefony i telefonia komórkowa,
− stacje radiolokacyjne i radionawigacyjne,
− stacje transformatorowe,
− sprzęt gospodarstwa domowego i powszechnego użytku oraz instalacje elektryczne.
Podstawowe regulacje prawne dotyczące ochrony przed polami elektromagnetycznymi zawiera
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. Ustawa ta definiuje pola elektromagnetyczne
jako pola elektryczne i magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz,
a ochrona przed nimi polega na utrzymaniu poziomów tych pól poniżej wartości dopuszczalnych lub co
najmniej na tych poziomach, a także zmniejszanie poziomów co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one
dotrzymane. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów
(Dz. U. z 2003 r., Nr 192 poz. 1883) określa dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku,
zróżnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla
ludności, a także zakresy częstotliwości promieniowania, dla których określa się parametry fizyczne,
charakteryzujące oddziaływanie pól na środowisko. Dla terenów mieszkaniowych wartość dopuszczalna
składowej elektrycznej wynosi 1kV/m, składowa magnetyczna dla częstotliwości 50 Hz wynosi 60 A/m. Dla
miejsc dostępnych dla ludności wartość dopuszczalna składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego
wynosi 10 kV/m, a składowej magnetycznej, dla częstotliwości 50 Hz, wynosi 60 A/m.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
53
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r., Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 672
z późn. zm.) okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku prowadzi wojewódzki
inspektor ochrony środowiska. Jednocześnie zgodnie z art. 124 wojewódzki inspektor ochrony środowiska
prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono
przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.
Począwszy od roku 2008 monitoring pól elektromagnetycznych (PEM) realizowany jest w oparciu
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu
i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U.
z 2007 r., Nr 221, poz. 1645), które określa zakres i sposób prowadzenia przez wojewódzkich inspektorów
ochrony środowiska badań poziomów pól elektromagnetycznych.
W 2015 roku dokonano pomiaru poziomów pól elektromagnetycznych w 45 punktach pomiarowych na
obszarze województwa lubuskiego, na terenach miast powyżej 50 tys. mieszkańców, pozostałych miast
i terenów wiejskich. Na każdym z wymienionych obszarów badawczych ustalono po 15 punktów
pomiarowych, zlokalizowanych w miejscach dostępnych dla ludności (zgodnie z definicją zawartą w art. 124
ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska). Przeprowadzone badania stanowią kolejny, trzyletni cykl
monitoringowy, w którym powtórzono pomiary dla tych samych lokalizacji, co w latach 2009 oraz 2012.
Lokalizację punktów monitoringu i wyniki badań PEM w roku 2015 w zestawieniu z wynikami z lat 2009
i 2012 przedstawiono poniżej:
Tabela 13 Lokalizacja punktów pomiarowych oraz wyni ki bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskieg o w latach 2009, 2012 i 2015
Lp. Współrz ędne geograficzne
punktu Lokalizacja Wyniki pomiarów [V/m]*
długo ść szeroko ść 2009 2012 2015
1 15°12´43,50´´ 52°43´56,10´´
Gorzów Wlkp. ul. Sportowa
0,37 0,78 0,44
2 15°14´35,40´´ 52°44´53,90´´ Gorzów Wlkp. ul. Wróblewskiego
0,63 1,16 1,0
3 15°15´53,20´´ 52°45´41,00´´ Gorzów Wlkp. ul. Szarych Szeregów 1,04 1,58 0,86
4 15°12´46,80´´ 52°44´12,70´´ Gorzów Wlkp. ul. Dunikowskiego
1,74 2,00 2,48
5 15°14´36,90´´ 52°45´20,50´´ Gorzów Wlkp. ul. Szwoleżerów 0,51 0,64 0,52
6 15°13´47,80´´ 52°43´49,90´´ Gorzów Wlkp. ul. Sikorskiego
0,94 1,00 1,79
7 15°13´58,20´´ 52°44´21,30´´ Gorzów Wlkp. ul. Mieszka I 0,44 0,52 <0,4
8 15°13´10,20´´ 52°44´22,70´´ Gorzów Wlkp. ul. Kochanowskiego
0,07 0,77 1,86
* Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz uzyskanych dla punktu pomiarowego. Źródło: Wyniki pomiarów monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie województwa lubuskiego w 2015 r., WIOŚ
W żadnym z wymienionych punktów pomiarowych zarówno w roku 2015 jak i poprzednich latach, nie
stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Zmierzone wartości
promieniowania elektromagnetycznego w 2015 roku wahały się w granicach: <0,4 do 2,48 [V/m]. Zgodnie
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
54
z rozporządzeniem Ministra Środowiska (Dz. U. z dnia 14 listopada 2003 r., Nr 192, poz. 1883) wartości
skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości od
3 MHz do 300 GHz (dla miejsc dostępnych dla ludności) nie powinny przekroczyć 7 [V/m].
Rysunek 22 Lokalizacja punktów pomiarowych monitori ngu pól elektromagnetycznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2009, 2012 i 2015
Źródło: Wyniki pomiarów monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie województwa lubuskiego w 2015 r., WIOŚ
4.4.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011 - 2015
w zakresie pól elektromagnetycznych
Badania monitoringowe Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska prowadzone w Gorzowie
Wielkopolskim w latach 2009, 2012 i 2015 nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych. Wartość natężenia składowej elektrycznej pola była wielokrotnie mniejsza od
dopuszczalnej i utrzymuje się ona na stałym poziomie już od kilku lat.
W poprzednim Programie Ochrony Środowiska zaplanowano działania polegające na:
- analizie wpływu na środowisko nowych obiektów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne (na
etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i pozwoleń na budowę),
- zobowiązywanie inwestorów do pomiaru emitowanego promieniowania elektromagnetycznego
i ewentualnego ograniczenia jego uciążliwości,
- prowadzenie badań pól elektromagnetycznych,
- uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól elektromagnetycznych.
Trudno jednak jednoznacznie określić stopień realizacji tych zadań, ponieważ dotyczyły one
działalności będącej w ramach działalności statutowej urzędów. Urząd Miasta w Gorzowie Wielkopolskim
przy opracowywaniu mpzp, określa szczególne wymagania wobec środowiska, również w zakresie źródeł
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
55
pól elektromagnetycznych, ponadto prowadzona jest w sposób ciągły ewidencja źródeł wytwarzających pola
elektromagnetyczne. Odnosząc wyniki badań z roku 2015 do wykonanych w latach 2009 i 2012 można
zauważyć, iż blisko połowa zmierzonych wartości oscyluje na podobnym poziomie lub jest na tyle niska, że
nie da się ich ze sobą porównać (wartości nie przekraczają poziomów oznaczalności sond pomiarowych).
W 3 punktach widoczna jest wyraźna tendencja wzrostowa w stosunku do 2009 r., natomiast w 2 punktach
zmierzone wartości były najwyższe w 2012 a w latach 2009 i 2015 uzyskane wyniki były na niższym
poziomie, w pozostałych 3 punktach zmierzone wartości były najwyższe w 2012 po czym spadły w 2015 r.
jednak nie tak nisko jak w 2009 r. Wyniki tych badań nie są jednoznaczne stąd trudno określić efekt
ekologiczny w tym zakresie.
4.4.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie pól elektromagnetycznych. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla
miasta na lata 2016 - 2020.
Tabela 14. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów natężenia pola elektromagnetycznego na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego
• Najwyższą odnotowaną wartość w województwie lubuskim wykazał pomiar w punkcie zlokalizowanym w Gorzowie Wlkp. przy ul. Dunikowskiego,
• Lokalizacja bazowych stacji telefonii komórkowej w mieście,
• duża liczba napowietrznych linii elektroenergetycznych
SZANSE ZAGROŻENIA
• Brak planów budowy nowych, dużych źródeł energii na terenie miasta
• W porównaniu do roku 2009 i 2012, w roku 2015 na terenie miasta zagrożenie od pól elektromagnetycznych nie uległo znacznemu zwiększeniu
• Plany rozbudowy, podniesienia sprawności technicznej źródeł i sieci przesyłowych oraz ich dostosowania do norm europejskich i wymagań ekologicznych
• Możliwość powstania nowych źródeł promieniowania elektromagnetycznego,
• Wystąpienie poważnych awarii • Niska świadomość społeczna o zagrożeniu
polami elektromagnetycznymi
źródło: Opracowanie własne
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie występują poważne zagrożenia w zakresie pól
elektromagnetycznych. Pewnym niebezpieczeństwem jest wzrost poziomów pól elektromagnetycznych
w niektórych punktach pomiarowych na terenie miasta w porównaniu z poprzednimi latami, nie przekraczają
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
56
one jednak dopuszczalnych wartości. W chwili obecnej nie ma także planów budowy nowych, dużych źródeł
energii na terenie całego województwa, które mogłyby spowodować istotny wzrost poziomów pól
elektromagnetycznych.
4.5. Gospodarowanie wodami
Omawiany obszar administrowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu,
obejmujący swoim zasięgiem region wodny Warty. Korzystanie z wód występujących na terenie miasta musi
przebiegać zgodnie z ustaleniami Planu Gospodarowania Wodami na Obszarze Dorzecza Odry z dnia
22 lutego 2011 roku oraz z rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej
w Poznaniu z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Warty.
Wprowadzenie rozporządzenia ma na celu osiągnięcie dobrego stanu lub potencjału wód. Zawiera ono
wymagania w zakresie jakości wód powierzchniowych, ciągłości morfologicznej cieków, wymagania
odnośnie poborów wód podziemnych oraz zachowania przepływu nienaruszalnego. Wymagania te
ukierunkowane są na spełnienie celów środowiskowych zapisanych w Planie gospodarowania wodami dla
jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych.
4.5.1. Analiza stanu wyj ściowego
Wody powierzchniowe
Gorzów Wielkopolski położony jest w dorzeczu rzeki Odry, w dolnym odcinku rzeki Warty, która
w odległości ok. 50 km od miasta uchodzi do Odry. Na terenie miasta wyróżniono trzy strefy hydrograficzne:
strefę doliny rzeki Warty, która jest osią hydrograficzną obszaru, strefę wysoczyznową i strefę równiny
sandrowej. Różnice stanów wód rzeki Warty w ciągu roku wynoszą 180 – 250 cm. Różnice między stanami
ekstremalnymi wynoszą prawie 6,0 m. Rzeka wylewa przy bardzo wysokich stanach (ponad 500 cm).
Obszar zalewowy jest ograniczony ciągami wałów przeciwpowodziowych, a Kanał Ulgi pozwala na
skierowanie części wysokich wód poza granice miasta.
Powierzchnia zlewni rzeki Warty do wodowskazu w Gorzowie Wielkopolskim wynosi 52 800 km2, co
stanowi 97% całości zlewni. Długość odcinka rzeki w granicach miasta wynosi około 10 km. Dzięki dobrej
przepuszczalności osadów dolinnych rzeka posiada bezpośrednie związki hydrauliczne z poziomem wód
gruntowych w obrębie tarasów rzecznych. Na obszarze doliny rzeki występują starorzecza, obszary
podmokłe oraz liczne systemy rowów melioracyjnych. Warta należy do rzek typowo nizinnych o
równomiernym, niewielkim spadku zwierciadła wody. Na terenie miasta jedynym dopływem rzeki Warty jest
rzeka Kłodawka (27,3 km), wypływająca z jeziora Karskie Wielkie. Obszar zlewni tej rzeki znajduje się w
obrębie osadów piaszczysto-żwirowych (ok. 80% powierzchni), utworzonych w czasie ostatniego
zlodowacenia, a ważniejszymi jej dopływami są Srebrna i Marwica. Dolną część zlewni, od Gorzowa do
Różanek i Wojcieszyc, pokrywają piaski akumulacji lodowcowej z głazami na glinach zwałowych.
Powierzchnia zlewni wynosi 324,5 km2. Ponadto w rejonie miasta istnieją liczne niewielkiej długości
bezimienne cieki w rozcięciach erozyjnych prawobrzeżnej krawędzi, odprowadzające wody bezpośrednio do
Warty.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
57
Teren miasta Gorzowa Wielkopolskiego należy do czterech jednolitych części wód powierzchniowych
rzecznych (JCWP):
• PLRW 60001718929 – Kłodawka
• PLRW 6000211899 – Warta od Noteci do Ujścia
• PLRW 600017189619 - Kanał Postomki do Lubniewki
• PLRW 6000018949 - Maszówek (Kanał Maszówek)
Wszystkie jednolite części wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zostały
przedstawione na rycinie poniżej oraz szczegółowo scharakteryzowane w tabeli 15.
Rysunek 23 Jednolite cz ęści wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa W ielkopolskiego
Żródło: http://geoportal.kzgw.gov.pl/imap/
Tabela 15. Charakterystyka jednolitej cz ęści wód powierzchniowych
Jednolita Cz ęść Wód Powierzchniowych RZEKI
Status Długo ść
JCWP [km] Ocena Stanu
Ocena Ryzyka Nieosi ągni ęcia
Celów Środowiskowych
Nazwa JCWP Europejski Kod
JCWP
Kłodawka PLRW 60001718929 Silnie
zmieniona 103,32 Umiarkowany Zagrożona
Warta od Noteci do Ujścia
PLRW 6000211899 Silnie
zmieniona 68,49 Słaby Zagrożona
Kanał Postomki do Lubniewki PLRW 600017189619
Silnie zmieniona
61,27 Umiarkowany Zagrożona
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
58
Jednolita Cz ęść Wód Powierzchniowych RZEKI
Status Długo ść
JCWP [km] Ocena Stanu
Ocena Ryzyka Nieosi ągni ęcia
Maszówek (Kanał Maszówek)
PLRW 6000018949 Sztuczna 40,69 Umiarkowany Zagrożona
Źródło: Program wodno – środowiskowy kraju, Załącznik 1, KZGW, Warszawa 2010
Trzy jednolite części wód powierzchniowych występujące na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego
posiadają status silnie zmienionej części wód, Maszówek to kanał sztuczny. Ich ogólny stan oceniono jako
umiarkowany, Warta od Noteci do Ujścia słaby oraz oceniono, że są zagrożone nieosiągnięciem celów
środowiskowych. Stan jednolitych części wód na tle regionu wodnego Warty przedstawiono na rycinie
poniżej:
Rysunek 24 Ocena stanu jednolitych cz ęści wód płyn ących w regionie wodnym Warty
Żródło: RZGW w Poznaniu
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
59
Wody podziemne
Gorzów Wielkopolski według podziału regionalnego zwykłych wód podziemnych Polski (Paczyński
red., 1993, 1995) położony jest na terenie makroregionu północno-zachodniego, na styku regionów
V – pomorskiego i VI – wielkopolskiego, przy czym południowa część miasta znajduje się w subregionie
VII – pradoliny toruńsko-eberswaldzkiej. W ramach tego podziału Gorzów Wielkopolski znajduje się
w obszarze bilansowym XVIII – Dolnej Warty. Według regionalizacji obowiązującej od 2004 r., opartej na
strukturach jednolitych części wód podziemnych (JCWPd), integrującej zagadnienia gospodarowania
wodami podziemnymi i warunków hydrogeologicznych jako podstawowych elementów wdrażania i realizacji
Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW), wprowadzanej w ramach polityki środowiskowej Unii Europejskiej,
rejon ten położony jest w obrębie JCWPd 26 i 35:
• PLGW 650035 – powierzchnia 663,54 km2, jednowarstwowa, średnia grubość 20-70 m, średnia
głębokość <100 m, ocena stanu ilościowego i chemicznego – dobry, ocena zagrożenia
nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego i chemicznego – niezagrożona;
• PLGW 650026 - powierzchnia 515,42 km2, jednowarstwowa, średnia grubość 10-60 m, średnia
głębokość 5-20 m, 20-50 m, ocena stanu ilościowego – dobry, ocena stanu chemicznego – słaby,
ocena zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego – niezagrożona i ocena zagrożenia
nieosiągnięcia dobrego stanu chemicznego – zagrożona.
Rysunek 25 Podział na jednolite cz ęści wód podziemnych (JCWPd) w regionie wodnym Warty
Źródło: RZGW w Poznaniu
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
60
Na terenie miasta i w jego pobliżu został wydzielony jeden Główny Zbiornik Wód Podziemnych GZWP
nr 137 – Pradolina Toruń-Eberswalde (Warta) w utworach dolinnych. Struktura ta znajduje się w południowej
części miasta, o niskim stopniu urbanizacji, i zajmuje niemal połowę jego powierzchni. Ze względu na
występowanie warstwy wodonośnej o swobodnym zwierciadle, pozbawionej izolacji, jest obszarem
szczególnie narażonym na możliwość bezpośredniego zanieczyszczenia. Zbiornik jest bardzo zasobny,
przewodność wynosi od 300 do ponad 1500 m2/d (średnio 650 m2/d), miąższości warstwy wodonośnej – od
20 do ponad 50 m. Potencjalne wydajności studni wynoszą od 30 do ponad 120 m3/h. Moduł zasobów
odnawialnych określono na 452 m3/d·km2, a zasobów dyspozycyjnych na 339 m3/d·km2. Pomiędzy wodami
podziemnymi i powierzchniowymi istnieją bardzo dobre kontakty hydrauliczne, co jest korzystne dla infiltracji
brzegowej. W strukturze tej zlokalizowane jest największe, infiltracyjne ujęcie komunalne Gorzowa Wlkp.
Siedlice. Ze względu na brak izolacji obszar w rejonie ujęcia charakteryzuje bardzo wysoki i wysoki stopień
zagrożenia. Dla ujęcia ustanowiona została rozporządzeniem Dyrektora RZGW w Poznaniu z dnia
1 października 2009 r. strefa ochrony ujęcia wody podziemnej (Dz. U. Nr 106, poz. 1415).
Wody podziemne występują i ujmowane są głównie w piaszczysto-żwirowych czwartorzędowych
i lokalnie mioceńskich utworach wodonośnych neogenu Ujęcia plejstoceńskie są rozmieszczone na terenie
całego miasta, natomiast ujęcia mioceńskie tylko w jego części północnej i zachodniej. W czwartorzędowym
piętrze wodonośnym można wyróżnić następujące poziomy wodonośne: poziom wód gruntowych pradoliny,
poziom wód gruntowych na wysoczyźnie oraz poziomy międzyglinowe na wysoczyźnie.
Pierwszym systemem są poziomy gruntowy oraz międzyglinowy górny, związane z płytkim krążeniem
wód w utworach czwartorzędowych. W części południowej miasta jest to fragment pradoliny toruńsko-
eberswaldzkiej, natomiast w rejonie wysoczyzny – struktura dolinna oraz forma sandru kopalnego, lokalnie
przykrytego warstwą glin o zróżnicowanej miąższości. Zasilany jest poprzez infiltrację opadów lub
z lokalnych poziomów gruntowych, a drenowany przez dolinę Kłodawki, w niewielkim stopniu przez lokalne
cieki oraz dolinę Warty. Rzędne zwierciadła wód podziemnych zmieniają się tu od 16 do ponad 50 m.
Drugi system krążenia wód podziemnych związany jest z doliną kopalną Kłodawki. Struktura ta jest
zasilana z infiltracji opadów i przesączania z górnych poziomów wód gruntowych oraz lokalnie z poziomu
mioceńskiego.
Trzeci system przepływu wód podziemnych występuje w utworach wodonośnych miocenu. Ze
względu na zaburzenia glacitektoniczne i nieliczne ujęcia jest on słabo rozpoznany. Jest zasilany lokalnie
w wyniku przesączania się wód z wyżej leżących poziomów wodonośnych. Wody tego poziomu
eksploatowane są jedynie w północnej części miasta, w ujęciu dla szpitala wojewódzkiego.
Podstawę zaopatrzenia miasta w wodę pitną i na potrzeby gospodarcze stanowią trzy ujęcia
komunalne:
• Ujęcie Centralne zlokalizowane w rejonie ulic: Kosynierów Gdyńskich, Roosevelta i Błotnej. Jest
najstarszym obecnie eksploatowanym i jedynym ujęciem znajdującym się w całości na terenie
miasta. Zostało zlokalizowane w dolnym odcinku struktury dolinnej Kłodawki, zbudowanej z utworów
piaszczysto-żwirowych plejstocenu i holocenu;
• Ujęcie Kłodawa znajduje się około 5 km na północ od centrum Gorzowa, poza granicami miasta.
Czynnych jest 7 studni, z których trzy zlokalizowane są w dolinie Kłodawki, trzy – w obrębie starego
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
61
zbiornika wodnego będącego odnogą Kłodawki, a jedna – w głęboko wciętej dolinie Srebrnej. Ujęcie
zostało uruchomione w latach 60. ubiegłego stulecia.
• Ujęcie infiltracyjne Siedlice zlokalizowane jest w dolinie Warty, na lewym jej brzegu, w rejonie ulic
Żytniej, Zielnej i Wylotowej, w obrębie wsi Ciecierzyce oraz dzielnicy Siedlice. Powstało w 1977 r.
Rysunek 26 Schemat przepływu wód podziemnych w prof ilu pionowym w rejonie Gorzowa
Wielkopolskiego
Źródło: Gorzów Wielkopolski Andrzej Wijura, Grzegorz Lichtarski, Anna Piechówka
Zagro żenia wód podziemnych
W zurbanizowanej części Gorzowa Wielkopolskiego występuje koncentracja obiektów uciążliwych
i potencjalnych ognisk zanieczyszczeń zagrażających jakości ujmowanych wód podziemnych. Występują tu
obiekty o charakterze punktowym, liniowym i obszarowym. Podczas realizacji Mapy hydrogeologicznej Polski
na terenie miasta zinwentaryzowano 58 potencjalnych ognisk zanieczyszczeń. Wszystkie awaryjne studnie
publiczne położone w różnych częściach miasta ze względu na złą jakość wód nie mogą być wykorzystane
do zaopatrzenia ludności. Obszary gdzie brak warstwy izolującej lub gdzie występują nieciągłe, o zmiennej
miąższości warstwy utworów słabo przepuszczalnych, zostały uznane za obszary o bardzo wysokim
i wysokim stopniu zagrożenia jakości wód podziemnych. Dotyczy to trzech jednostek hydrogeologicznych
wydzielonych na terenie miasta (90% obszaru) o typie izolacji „a” i „ab” (wg kryteriów przyjętych przy
realizacji MhP) oraz dwóch jednostek o typie izolacji „b” w części wschodniej. Średni czas pionowej migracji
zanieczyszczeń wynosi tu około 25 lat. W centralnej, prawobrzeżnej części miasta migracji zanieczyszczeń
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
62
do i w obrębie poziomu plejstoceńskiego sprzyjają duże spadki zwierciadła wód podziemnych w wyniku
drenażu doliny Kłodawki, powiększone przez lej depresyjny ujęcia Centralnego. Poziomy międzyglinowe na
wysoczyźnie, występujące na różnych głębokościach, tworzą struktury połączone hydraulicznie. Jedynie
w północno-zachodniej, słabo zurbanizowanej części miasta (rejon Baczyny) wydzielono niewielki fragment
jednostki o średnim stopniu zagrożenia „bc”. Rejon GZWP nr 137 w południowej części miasta to obszar
o bardzo wysokim i wysokim stopniu zagrożenia. Zbiornik położony w strefie drenażu jest potencjalnym
odbiornikiem zanieczyszczeń i ścieków odprowadzanych do Warty. Ponadto narażony jest na
zanieczyszczenia wynikające z działalności rolnictwa oraz migrację zanieczyszczeń z nieskanalizowanej
części miasta.
Jako ść wód podziemnych
W 2014 r. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie Głównego
Inspektoratu Ochrony Środowiska, wykonał badania jakości wód podziemnych (JCWPd) uznanych za
zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych oraz w celu ustalenia obecności
znaczących i utrzymujących się tendencji wzrostowych stężenia zanieczyszczeń spowodowanych
działalnością człowieka. Na obszarze województwa lubuskiego sieć pomiarowa obejmowała 9 punktów
pomiarowych. We wszystkich punktach próby pobrano dwa razy w roku (w okresie wiosennym i jesiennym).
Badania prowadzono na obszarze 4 powiatów: żarskiego – 1 punkt, żagańskiego – 1 punkt, strzelecko-
drezdeneckiego – 4 punkty i gorzowskiego – 1 punkt, oraz na obszarze miasta Gorzów Wielkopolski –
2 punkty. Badaniami objęto 4 Jednolite Części Wód Podziemnych (JCWPd) o numerach: 36 – 4 punkty, 26 –
3 punkty, 69 – 1 punkt oraz 88 – 1 punkt.
Zakres badań obejmował wskaźniki ogólne: przewodność elektrolityczna w 20 °C, odczyn pH,
temperatura °C, tlen rozpuszczony i ogólny węgiel organiczny (TOC) oraz wskaźniki nieorganiczne: jon
amonowy, antymon, arsen, azotany, azotyny, bar, beryl, bor, chlorki, chrom, cyjanki wolne, cyna, cynk,
fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt, magnez, mangan, miedź, molibden, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen,
siarczany, sód, srebro, tal, tytan, uran, wanad, wapń, wodorowęglany, żelazo, fenole.
Ocena jakości wód została wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896),
zmienione rozporządzeniem z dnia 21.12.2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych (Dz. U. 2016, poz. 85).
Jakość wody w punktach pomiarowych na terenie Gorzowa Wielkopolskiego
- punkt pomiarowy nr: 1476 - badania wykazały zadawalającą jakość wody (III klasa),
- punkt pomiarowy nr: 539 - stwierdzono niezadowalającą jakość wód (IV klasa).
W odniesieniu do 2013 roku odnotowano poprawę jakości wody w punkcie pomiarowo – kontrolnym nr 539
tj; z klasy V na klasę IV, zlokalizowanym w mieście Gorzów Wielkopolski, na obszarze JCWPd nr 26.
Zagro żenie powodziowe
Zagrożenie powodziowe na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego związane jest z rzeką Wartą
i w mniejszym stopniu z jej dopływem - Kłodawką. W przypadku wystąpienia wód wspomnianych cieków
zagrożeniem objęte są głównie tereny położone w dolinach tych rzek czyli lewobrzeżna część miasta -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
63
dzielnice Zawarcie i Zakanale. Miasto posiada wystarczającą ochronę przeciwpowodziową. Stanowi ją
system kanałów i rowów melioracyjnych odprowadzający nadmiar wód rzeki Warty. W razie wystąpienia
wysokich stanów wód, przepływ odbywa się także kanałem Ulgi, wspomaganym przez kanał Siedlicki.
Zarówno Warta jak i kanał Ulgi posiadają obwałowania przeciwpowodziowe, w postaci walów ziemnych.
Powyżej miasta Gorzowa wysokość walów Warty sięga 22,41-22,98 m n.p.m., natomiast poniżej miasta
18,98-20,36 m n.p.m. System kanałów jest stale modernizowany i odbudowywany. System biernej ochrony
przeciwpowodziowej uzupełniają przepompownie melioracyjne. Jedna z przepompowni zlokalizowana jest w
dzielnicy Zawarcie na końcowym odcinku kanału Mazowieckiego z odprowadzaniem wody do kanału Ulgi,
druga w dzielnicy Zakanale na kanale Siedlickim z odprowadzaniem wody do rzeki Warty.
Dodatkowym zabezpieczeniem dla miasta jest zbiornik retencyjny Jeziorsko, zlokalizowany
w górnym biegu rzeki Warty. Umożliwia on zmniejszenie wielkości fali powodziowej i względne
zabezpieczenie terenów położonych w dolnym biegu rzeki, w tym zmniejszenie wysokiej wody rzeki Warty
w Gorzowie Wielkopolskim. Kłodawka w granicach miasta jest uregulowana lecz nie posiada żadnych wałów
przeciwpowodziowych ani systemu odprowadzania wody.
4.5.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012-2015 w zakresie
gospodarowania wodami
W związku z występowaniem zagrożenia powodziowego na terenie miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, w aktualizowanym Programie Ochrony Środowiska zaplanowano zadanie polegające na
ochronie przeciwpowodziowej dzielnicy Zawarcie i Zakanale narażonej ryzykiem powodzi. Zadanie to
polegało na ujęciu w planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych, naprawie, budowie
i modernizacji urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń ochrony przeciwpowodziowej, poprawie
stabilności obwałowań na odcinkach wysokiego ryzyka, właściwe zabiegi agrotechniczne i melioracyjne oraz
kontroli stanu technicznego istniejących wałów.
4.5.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń
miasta Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie gospodarowania wodami. Na jej podstawie zaplanowano
zadania dla miasta na lata 2016 -2020.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
64
Tabela 16 . Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Dobry stan ilościowy i chemiczny jednolitych części wód podziemnych PLGW 650035
• Stopniowa poprawa jakości wód podziemnych
• Umiarkowany stan ekologiczny wód powierzchniowych,
• Większość terenów miasta nie jest zagrożonych ryzykiem wystąpienia powodzi,
• Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej
• Słaby stan chemiczny jednolitych części wód podziemnych PLGW 650026
• Koncentracja obiektów uciążliwych i potencjalnych ognisk zanieczyszczeń
• Zła jakość awaryjnych studni na terenie miasta
SZANSE ZAGROŻENIA
• Ograniczenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych
• Właściwe zabiegi agrotechniczne i melioracyjne;
• Naprawa, budowa i modernizację urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń ochrony przeciwpowodziowej
• Edukacja ekologiczna mieszkańców
• Lokalne podtopienia w porze wiosennych roztopów oraz podczas ulewnych opadów
• Obszary gdzie brak warstwy izolującej lub gdzie występują nieciągłe, o zmiennej miąższości warstwy utworów słabo przepuszczalnych, uznane za obszary o bardzo wysokim i wysokim stopniu zagrożenia jakości wód podziemnych,
• Rejon GZWP nr 137 w południowej części miasta to obszar o bardzo wysokim i wysokim stopniu zagrożenia
• Nadmierne stosowanie nawozów w rolnictwie i sadownictwie,
Głównymi problemami w zakresie gospodarowania wodami na terenie miasta Gorzowa
Wielkopolskiego jest wciąż niewystarczający stan wód powierzchniowych i podziemnych, wynikający głównie
z koncentracji obiektów uciążliwych i potencjalnych ognisk zanieczyszczeń wód, ściekami komunalnymi oraz
z działalności rolnictwa.
4.6. Gospodarka wodno- ściekowa
Miasto Gorzów Wielkopolski, jako członek Związku Celowego Gmin MG-6, zrealizował projekt pn.
„Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w obszarze Związku Celowego Gmin MG-6”, dofinansowany
ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Głównym
celem projektu była rozbudowa i modernizacja systemu kanalizacyjnego w obszarze Gorzowa
Wielkopolskiego oraz sąsiednich gmin. Sieć kanalizacyjna wykonana została do granicy wszystkich posesji,
które na etapie sporządzania dokumentacji projektowej były zabudowane lub też dla których obowiązywała
decyzja o pozwoleniu na budowę. Termin uzyskania efektu, tj. podłączenia do nowo wybudowanej sieci
kanalizacji sanitarnej mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskiego, zgodnie z obowiązującą Beneficjenta
umową o dofinansowaniu z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, został
określony na 31.12.2015 r. Dzięki przedsięwzięciu Gorzów Wielkopolski został wyposażony w sieć
wodociągową obejmującą ponad 99% miasta, a w sieć kanalizacyjną obejmującą ponad 96% miasta.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
65
Kilkanaście tysięcy odbiorców uzyskało dostęp do sieci kanalizacyjnej, a tysiąc do wodociągowej. Poprawiła
się bezawaryjność sieci i obiektów niezbędnych w procesie produkcji wody i oczyszczania ścieków.
4.6.1. Gospodarka wodna
Eksploatacją sieci wodociągowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zajmuje się Wydział Sieci
Wodociągowej Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gorzowie Wielkopolskim. Długość
sieci wodociągowej eksploatowanej przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gorzowie
Wielkopolskim wynosi 369,1 km.
Do zadań wydziału należy:
• eksploatacja i konserwacja sieci wodociągowej i urządzeń istniejących na niej,
• wykonywanie robót remontowych i inwestycyjnych dotyczących sieci wodociągowej na potrzeby
własne i zlecone na zewnątrz,
• usuwanie awarii sieci wodociągowej i przyłączy wodociągowych,
• konserwacja i przeglądy hydrantów przeciw pożarowych,
• konserwacja i przeglądy zasuw i nawiertek wodociągowych.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego zużycie wody w gospodarstwach domowych na
jednego mieszkańca Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r. wyniosło 31,3 m3 w porównaniu do 2011 r. 32,2 m3.
Ilość połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania wynosiła w 2015 r.
8 790 szt., czyli o 329 szt. więcej niż w 2011 roku. W tabeli poniżej przedstawione zostały najważniejsze
dane liczbowe dotyczące sieci wodociągowej:
Tabela 17 Charakterystyka sieci wodoci ągowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego (ro k
2015)
Lp. Wskaźnik Jednostka Warto ść
1 Długość czynnej sieci rozdzielczej km 372,1
2 Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
szt. 8 790
3 Woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 3 881,1
4 Ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 123 750
5 Procent ludności korzystający z wodociągu % 99,9
6 Zużycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca
m3 31,3
7 Zużycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca
m3 31,4
8 Ogólne zużycie wody dam3 6 646,5 Źródło: GUS, 2015
Eksploatowana sieć wodociągowa na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego służy do przesyłu wody
produkowanej przez 3 stacje uzdatniania wody:
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
66
• Ujęcie Centralne przy ul. Kos. Gdyńskich, Błotnej i Roosvelta zostało uruchomione w 1896 roku.
Obecnie eksploatowanych jest tu 10 studni głębinowych o głębokości 41–56 mb. i wieku od 15 do 43
lat. Teren ujęcia położony jest na południowym skłonie wysoczyzny – Równina Gorzowska –
przechodzącej na północy w pojezierze Myśliborskie, a na południu w dolinę Warty (Pradolina
Toruńsko – Eberswaldzka). Parametry ujmowanej wody przedstawia poniższa tabela:
Tabela 18 Parametry ujmowanej wody
Jako ść ujmowanej wody
barwa 50 mg pt/dm3
mętność 17,8 NTU
żelazo 6,32 mg/dm3
mangan 0,20 mg/dm3
twardość 480 Mg CaCO3/ dm3
Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl
Stacja uzdatniania:
• napowietrzanie wieżowe,
• zbiorniki kontaktowe,
• filtry pospieszne otwarte piaskowe,
• dezynfekcja przy pomocy dwutlenku chloru produkowanego na miejscu (podchloryn
sodu+kwas solny).
Pojemność zbiornika wody czystej wynosi 400 m3. Jakość wody tłoczonej do sieci poddawana jest
ciągłemu monitorowaniu w zakresie mętności, twardości oraz zawartości dwutlenku chloru. Parametry
uzdatnianej wody przedstawia poniższa tabela:
Tabela 19 Parametry uzdatnianej wody
Jako ść uzdatnianej wody
barwa 5 mg pt/dm3
mętność 0,13 NTU
żelazo <0,04 mg/dm3
mangan <0,025 mg/dm3
twardość 389 Mg CaCO3/ dm3
Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl
Maksymalna wydajność całego zakładu wynosi 9 200 m3/dobę. Aktualnie pobór wody wynosi 3 000 m3,
co stanowi 15 % ogólnego zapotrzebowania miasta. Woda dostarczana jest głównie na Os. Staszica,
Piaski i Chwalęcice.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
67
• Ujęcie Kłodawa - ujęcie wody zlokalizowane jest wzdłuż drogi Gorzów–Barlinek oraz Kłodawa–
Chwalęcice. Ujęcie uruchomione zostało w 1967r. Obecnie eksploatowanych jest tu 7 studni głębinowych
o głębokości 36 – 106 mb i wieku od 8 do 36 lat. Teren ujęcia położony jest w dolinie rzeki Kłodawki i jej
dopływów: Srebrnej i Marwicy, rozcinającej strefę krawędziową rozległej Równiny Gorzowskiej. Rzędne
terenu na Równinie sięgają 50–60 m npm., w obrębie doliny 35–40 m npm. a u jej ujścia do Warty 22–24
m npm. Rowy melioracyjne odprowadzają wody do w/w cieków. Miąższość utworów czwartorzędu
stwierdzona wierceniami na terenie ujęcia wynosi 68 – 100 m. Do głębokości 30 – 37 m dominują gliny
i pyły ilaste (mułki) związane z fazą pomorską zlodowaceniu Bałtyckiego. Poniżej zalega partia utworów
wodno – lodowcowych o miąższości 2 – 40 m, wyklinowująca się w kierunku zachodnim ze starszymi
glinami w podłożu – faza poznańska. Warstwa wodonośna występuje poniżej głębokości 33 – 38 m.
Część otworów studziennych posiada tak zwany samo wypływ, w pozostałych otworach zwierciadło wody
napięte, stabilizuje się na głębokości ~ 1,5 m ppt. Parametry ujmowanej wody przedstawia poniższa
tabela:
Tabela 20 Parametry ujmowanej wody
Jako ść ujmowanej wody
barwa 15 mg pt/dm3
mętność 2,2 NTU
żelazo 1,31 mg/dm3
mangan 0,14 mg/dm3
twardość 314 Mg CaCO3/ dm3
Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl
Stacja uzdatniania:
• napowietrzanie przy pomocy areatora ciśnieniowego
• filtry pospieszne ciśnieniowe piaskowe
• dezynfekcja przy pomocy dwutlenku chloru produkowanego na miejscu (podchloryn sodu+
kwas solny)
• woda po każdym filtrze w sposób ciągły monitorowana jest w zakresie mętności i wielkości
przepływu.
Jakość wody tłoczonej do sieci poddawana jest ciągłemu monitorowaniu w zakresie mętności oraz
zawartości dwutlenku chloru. Parametry uzdatnianej wody przedstawia poniższa tabela:
Tabela 21 Parametry uzdatnianej wody
Jako ść uzdatnianej wody
barwa 5 mg pt/dm3
mętność 0,12 NTU
żelazo <0,04 mg/dm3
mangan <0,025 mg/dm3
twardość 257 Mg CaCO3/ dm3
Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
68
Maksymalna wydajność całego zakładu wynosi 7 050 m3/dobę. Aktualnie pobór wody wynosi 5 000 m3 co
stanowi 26% ogólnego zapotrzebowania miasta. Woda dostarczana jest głównie na wieś Kłodawa,
pozostała część mieszana jest z wodą z ujęcia Siedlice i dostarczana jest między innymi na Os. Górczyn
i inne dzielnice miasta.
• Ujęcie Siedlce - ujęcie wody zlokalizowane jest wzdłuż lewego brzegu rzeki Warty, początek
w odległości ~ 3 km, natomiast koniec ~ 6 km od centrum miasta naprzeciw miejscowości Czechów.
Pierwsze studnie uruchomiono w grudniu 1977 roku. Obecnie eksploatowanych jest 30 studni
głębinowych o głębokości 35 – 57 mb i wieku od 4 roku do 20 lat. Teren ujęcia położony jest w dolinie
rzeki Warty na obszarze większej jednostki fizjograficznej: Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej, która na
tym odcinku nosi nazwę Kotliny Gorzowskiej. Powierzchnia terenu jest płaska z bardzo niewielkimi
deniwelacjami, o średniej wysokości 20 mnpm. Obszar, na którym znajdują się studnie ujęcia stanowi
terasę dolną holoceńską (zalewową) – rzeki Warty. Główny i zasadniczy poziom wodonośny tworzy
czwartorzędowy zbiornik wód podziemnych zalegający w pradolinie rzeki Warty. Warstwa wodonośna
charakteryzuje się dużą miąższością (52 – 54 m) i znacznym udziałem żwirów, otoczaków, głazów.
Lustro wody w warstwie zalega swobodnie. Parametry ujmowanej wody przedstawia poniższa tabela:
Tabela 22 Parametry ujmowanej wody
Jako ść ujmowanej wody
barwa 80 mg pt/dm3
mętność 20 NTU
żelazo 2,49 mg/dm3
mangan 0,69 mg/dm3
twardość 300 Mg CaCO3/ dm3
Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl
Stacja uzdatniania:
• napowietrzanie wieżowe
• zbiorniki kontaktowe
• filtry pospieszne otwarte piaskowe
• dezynfekcja przy pomocy dwutlenku chloru produkowanego na miejscu (podchloryn sodu+
kwas solny)
• woda po każdym filtrze w sposób ciągły jest monitorowana w zakresie mętności i wielkości
przepływu.
Pojemność zbiornika wody czystej wynosi 6000 m3. Jakość wody tłoczonej do sieci poddawana jest
ciągłemu monitorowaniu w zakresie mętności oraz zawartości dwutlenku chloru. Parametry uzdatnianej
wody przedstawia poniższa tabela:
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
69
Tabela 23 Parametry uzdatnianej wody
Jako ść uzdatnianej wody
barwa 5 mg pt/dm3
mętność 0,5 NTU
żelazo <0,04 mg/dm3
mangan <0,025 mg/dm3
twardość 300 Mg CaCO3/ dm3
Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl
Maksymalna wydajność całego zakładu wynosi 23 700 m3/dobę. Aktualnie pobór wody wynosi 11 400 m3
co stanowi 59% ogólnego zapotrzebowania miasta. Woda dostarczana jest głównie na Zamoście,
Zakanale, Śródmieście oraz w części na pozostałe dzielnice miasta i okoliczne wioski.
Miasto Gorzów Wielkopolski zaopatrywane jest w wodę poprzez sieć wodociągową
o średnicach rur od Ø 100 do 400 mm. Sieć wodociągowa na terenie miasta jest wykonana z rur
stalowych, żeliwnych PCV, PE i AC. Przewody wodociągowe z rur stalowych i AC są sukcesywnie
wymieniane na rury PE w ramach prac modernizacyjnych i inwestycyjnych prowadzonych przez PWiK
Sp. z o.o. Przyłącza wodociągowe wykonane są głównie z rur stalowych oraz PE.
4.6.2. Gospodarka ściekowa
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego występuje sieć kanalizacyjna rozdzielcza sanitarna
i deszczowa. Sieć kanalizacji sanitarnej podlega Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.,
natomiast sieć kanalizacji deszczowej podlega Wydziałowi Gospodarki Komunalnej i Transportu Publicznego
Urzędu Miasta Gorzowa. Długość sieci kanalizacji sanitarnej w Gorzowie Wielkopolskim wynosi 290,7 km
(stan na dzień 31.12.2015 r.).
Ścieki bytowo-gospodarcze
Miasto Gorzów Wielkopolski posiada rozdzielczy system kanalizacji. Odbiornikiem oczyszczonych
ścieków komunalnych jest rzeka Warta. Całość systemu jest eksploatowana przez Wydział Kanalizacji PWiK
Sp. z o.o. w Gorzowie Wielkopolskim. Ścieki komunalne poprzez układ kolektorów grawitacyjnych ø600,
ø1000, ø1200, ø1450 mm i kanałów grawitacyjnych, przepompowni i tłoczni ścieków oraz rurociągów
tłocznych doprowadzane są do Centralnej Przepompowni Ścieków przy ul. Sikorskiego 67 w Gorzowie
Wielkopolskim. Ze względu na ukształtowanie terenu i duże zróżnicowanie wysokościowe miasta,
zastosowany w mieście system kanalizacyjny ma charakter grawitacyjno – ciśnieniowy. Oprócz centralnych
przepompowni ścieków, w rejonach najniżej położonych zlokalizowano szereg pompowni lokalnych. Poprzez
układ pompowy ścieki tłoczone są dwoma rurociągami tłocznymi stalowymi ø800 mm, długości 5,60 km, do
Oczyszczalni Ścieków „GOŚ-ka” zlokalizowanej przy ul. Kostrzyńskiej 158 w Gorzowie Wielkopolskim.
W 2015 roku do Oczyszczalni Ścieków „GOŚ-ka” trafiło 6.238.000 m3 (17.090 m3/d) ścieków dopływających
kanalizacją z miasta Gorzowa Wielkopolskiego i gmin ościennych związku MG-6 oraz dostarczanymi wozami
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
70
asenizacyjnymi. Ścieków dowożonych dostarczono 84 000 m3. Stanowi to 1,3 % ogólnej ilości
oczyszczanych ścieków. Sprawność oczyszczalni jest dostosowana do aktualnych wymagań prawa –
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18.11.2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla
środowiska wodnego (Dz. U. 2014 poz. 1800). Redukcja zanieczyszczeń w roku 2015 była zgodna z w/w
Rozporządzeniem oraz pozwoleniem wodno-prawnym z dnia 13.03.2015r. Technologia oczyszczania
ścieków polega na biologicznym procesie osadu czynnego, poprzedzonym mechanicznym oczyszczeniem
ścieków: na kratach, w piaskownikach i w osadniku wstępnym.
Wody opadowe i roztopowe
Do kanalizacji sanitarnej mogą być odprowadzane ścieki bytowe i przemysłowe. Występuje natomiast
całkowity zakaz wprowadzania do niej wód opadowych oraz drenażowych. Wody te, mogą być
odprowadzane na teren własny lub do kanalizacji deszczowej. Pierwsze odcinki kanalizacji deszczowej na
terenie miasta Gorzowa Wlkp. miały charakter ogólnospławny, tj. do kanalizacji odprowadzano zarówno
ścieki opadowe, jak i sanitarne. Od lat 60. XX wieku kanalizacja deszczowa budowana była jako element
sieci rozdzielczej odprowadzającej wyłącznie wody opadowe. W związku ze znaczną rozbudową
prawostronnej części miasta, sieć kanalizacji deszczowej na tym terenie jest mocno rozbudowana
i odprowadza wody opadowe z większości terenów utwardzonych, tj. m.in. z dróg, placów oraz dachów
budynków. Głównymi odbiornikami wód opadowych na terenie północnej części miasta są rzeki Kłodawka i
Warta, a także Kanał Srebrny. W południowej części miasta sieć odwadnia głównie tereny dzielnicy
Zamoście. Odbiornikami wód opadowych z tego terenu są rzeka Warta oraz Kanał Mazowiecki. Na terenach
położonych na południe od Kanału Ulgi, w dzielnicy Zakanale, system odprowadzający wody opadowe
i roztopowe zlokalizowany jest przede wszystkim na głównych ciągach komunikacyjnych. Wody opadowe
z dzielnicy Zakanale odprowadzane są w głównej mierze do Kanału Siedlickiego oraz do sieci melioracyjnej.
W celu zidentyfikowania faktycznych potrzeb w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej oraz
uszeregowania ich realizacji w taki sposób aby wywiązać się z postanowień dyrektywy Rady Unii
Europejskiej z dnia 21 maja 1991r. (91/271/EWG) dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych utworzono
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK).
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych jest dokumentem strategicznym, w którym
oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz wyposażenia aglomeracji miejskich i wiejskich, o RLM
większej od 2000, w systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych. Program koordynuje
działania gmin i przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w realizacji infrastruktury sanitarnej na ich
terenach.
W V Aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych uwzględnionych jest
obecnie 54 aglomeracji priorytetowych województwa lubuskiego, w tym aglomeracja Gorzów Wielkopolski.
Podstawowe dane dotyczące planowanego stanu systemu kanalizacyjnego i oczyszczalni ścieków na
koniec 2015 roku na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego przedstawiają poniższe tabele:
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
71
Tabela 24 Planowany stan systemu kanalizacyjnego na dzień 31.12.2015 r. w aglomeracji Gorzów
Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacj ą Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
System kanalizacyjny (planowany stan na 31.12.2015 r. )
Gorzów Wielkopolski
liczba rzeczywistych mieszka ńców w aglomeracji 135 556
lic zba mieszka ńców korzystaj ących z systemu kanaliza cyjnego 132 389
lic zba mieszka ńców korzystaj ących ze zbiorników bezodpływowych 26 000
liczba mieszka ńców korzystaj ących z przydomowych oczyszczalni
ścieków 13 304
Długo ść sieci planowana do modernizacji [km] 11,2 km
Źródło: Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Tabela 25 Obecny i planowany stan oczyszczalni ścieków na dzie ń 31.12.2015 w aglomeracji Gorzów
Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacj ą Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
Parametry Nazwa oczys zczalni ścieków
Gorzów „GOŚ-ka”
Stan na 31.12.2006 r.
Przepustowo ść istniej ącej oczyszczalni (średnia) [m3/d] 27 000
Wydajno ść istniej ącej oczyszczalni [RLM] 23 900
Rodzaj istniej ącej oczyszczalni PUB1
Planowane na 31.12.2015 r.
Rodzaj planowanej o czyszczalni PUB1
Rodzaj inwestycji MO
Przepustowo ść oczyszczalni [m 3/d] 2 700
Wydajno ść oczyszczalni [RLM] 239 800
PUB1 – oczyszczalnia biologiczna z podwyższonym usuwaniem związków azotu (N), fosforu (P) spełniające standardy odprowadzanych ścieków dla aglomeracji ≥ 100 000 RLM, MO – modernizacja tylko części osadowej oczyszczalni, Źródło: Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Poniżej w tabeli przedstawiono ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu dla lat 2011-
2015:
Tabela 26. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach po oczyszczeniu dla roku 2011- 2015
2011
[kg/rok] 2012
[kg/rok] 2013
[kg/rok] 2014
[kg/rok] 2015
[kg/rok]
BZT5 34 096 21 913 27 152 24 261 43 416
ChZT 295 372 270 356 303 444 302 232 238 915
zawiesinaogólna 51 662 54 811 50 278 60 010 42 418
azot ogólny 75 475 60 460 52 501 60 922 44 914
fosfor ogólny 3 440 2 465 2 099 2 716 1 497
Źródło: GUS (stan na 17.10.2016 r.)
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
72
Na terenach, gdzie podłączenie sieci kanalizacyjnej było do tej pory niemożliwe lub nieopłacalne ścieki
odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych. Miasto Gorzów Wielkopolski zgodnie z prowadzoną
ewidencją zbiorników bezodpływowych posiada na dzień 31.12.2015 r. - 1293 zbiorników bezodpływowych,
z których okresowo ścieki były wywożone na punkt zlewny oczyszczalni. Ilość ich zostanie na koniec roku
2016 pomniejszona o nieruchomości, które przyłączyły się do systemu sieci kanalizacji sanitarnej w 2016 r.
53 gospodarstwa domowe wyposażone były w przydomowe oczyszczalnie ścieków. Odprowadzanie ścieków
ze zbiorników bezodpływowych powoduje ryzyko przedostawania się ścieków komunalnych do wód
powierzchniowych i podziemnych. Zbiorniki bezodpływowe mogą być nieszczelne, dlatego miasto powinno
przeprowadzać systematyczną inwentaryzację zbiorników bezodpływowych i kontrolę ich szczelności, w celu
wyeliminowania ryzyka nielegalnego zrzutu ścieków do środowiska.
Ścieki przemysłowe
Komunalna oczyszczalnia ścieków w Gorzowie Wielkopolskim, której użytkownikiem jest PWiK
Sp. z o.o., jest największym źródłem ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych z terenu miasta
i jednym z większych w województwie. Do oczyszczalni trafiają zarówno ścieki bytowe z gospodarstw
domowych, jak i przemysłowe, przy czym ok. 12% stanowią ścieki stricte przemysłowe, pozostałe ścieki
składem odpowiadają ściekom bytowym lub stanowią mieszaninę ścieków bytowych i przemysłowych. Ilość
wprowadzanych ścieków przemysłowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2011 – 2015
przedstawia poniższa tabela:
Tabela 27 Ścieki przemysłowe z terenu miasta Gorzowa Wielkopol skiego Ścieki przemysłowe miasto Gorzów Wielkopolski
[m 3]*
2011 2012 2013 2014 2015
ścieki odprowadzone ogółem 1 557 000 1 476 000 1 420 000 1 148 000 1 038 000
ścieki odprowadzone do sieci kanalizacyjnej 886 000 857 000 825 000 776 000 636 000
ścieki odprowadzone bezpośrednio do wód lub do ziemi
671 000 619 000 595 000 372 000 402 000
ścieki odprowadzone bezpośrednio do wód lub do ziemi - wody chłodnicze (niewymagające oczyszczania)
0 0 0 0 0
ścieki oczyszczane razem 667 000 617 000 594 000 370 000 400 000
Źródło: dane GUS
Ilość ścieków przemysłowych wprowadzanych z terenu miasta ogółem w latach 2011-2015 zmalała
z 1 557 000 m3 w 2011 r. do 1 038 000 m3 w 2015 r. Przyczyn tego trendu należy szukać w rosnącej cenie
wody (co wymusza oszczędności) oraz w spadku wodochłonności przemysłu (nowe technologie, brak
inwestycji w gałęzie przemysłu charakteryzujące się dużym wskaźnikiem zużycia wody). Ścieki przemysłowe
odprowadzane bezpośrednio do środowiska w roku 2015 stanowią około 38 % ogółu odprowadzanych
ścieków.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
73
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego realizowanych jest wiele projektów z zakresu gospodarki
wodno-ściekowej, można więc wnioskować, iż w następnych latach nastąpi dalszy rozwój infrastruktury
wodno-kanalizacyjnej, co w połączeniu z wzrostem świadomości ekologicznej mieszkańców
o konsekwencjach niewłaściwego gospodarowania wodami (nieracjonalny pobór wód, zrzut ścieków
bezpośrednio do środowiska), będzie powodować pomimo ciągle rosnącego zapotrzebowania na wodę,
poprawę jakości wód w perspektywie do 2020 r. W wyniku przeprowadzenia inwentaryzacji zbiorników
bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków miasto będzie miało kontrolę nad rozproszonymi
obiektami sanitacyjnymi, a tym samym zmniejszy się nielegalny zrzut ścieków do gleby i wód, co przyczyni
się do oczekiwanej poprawy jakości wód.
4.6.3. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2011 - 2015 w zakresie
gospodarki wodno- ściekowej
Według danych z GUS w 2014 roku poprawiła się ogólna jakość oczyszczonych ścieków, zarówno
komunalnych jak i przemysłowych, zmniejszył się ładunek większości zanieczyszczeń. Wskutek
przeprowadzonych inwestycji znacznie zwiększyła się liczba mieszkańców korzystających z sieci
wodociągowej. Zmniejszyło się zużycie wody na potrzeby przemysłu, a także pobór wód podziemnych przez
przemysł. Zrealizowano większość z zaplanowanych zadań. Znaczące efekty odnotowano w obszarze
zaopatrzenia w wodę, o czym świadczy wzrost udziału mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej.
W latach 2014 – 2015 zrealizowano również szereg zadań z zakresu gospodarki ściekowej, których
realizacja przyniosła znaczące efekty, o czym świadczy fakt, że długość sieci kanalizacyjnej oraz udziału
mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej, w ogólnej liczbie mieszkańców, wzrosła znacząco.
Zużycie wody na jednego mieszkańca Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r. wyniosło 31,3 m3 w porównaniu
do 2011 r. 32,2 m3 zużycie wody zmalało. Ilość połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych
i zbiorowego zamieszkania wynosiła w 2015 r. 8 790 szt., czyli o 329 szt. więcej niż w 2011 roku. Ilość
ścieków przemysłowych wprowadzanych na terenie miasta ogółem w latach 2011-2015 zmalała z 1 557 000
m3* w 2011 r. do 1 038 000 m3* w 2015 r. Najprawdopodobniej rosnąca cena wody sprawiła, że zmniejszyło
się zużycie wody w gospodarstwach domowych oraz przyczyniła się do spadku wodochłonności przemysłu
(nowe technologie, recesja, brak inwestycji w gałęzie przemysłu charakteryzujące się dużym wskaźnikiem
zużycia wody).
Tabela 28. Efekty realizacji zada ń z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2 011 z perspektyw ą na lata 2011 - 2015 w zakresie gospodarki wodno- ściekowej Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
1 Usprawnienie systemu zaopatrzenia w wodę
mieszkańców
rozbudowa i modernizacja systemu wodociągów w obszarze Gorzowa
Wielkopolskiego oraz sąsiednich gmin
zwiększyła się liczba mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej na
poziomie ponad 99%
2 Ochrona wód rozbudowa i modernizacja systemu
kanalizacji w obszarze Gorzowa Wielkopolskiego oraz sąsiednich gmin
Wzrost długości sieci kanalizacyjnej do ponad 96%
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
74
Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
3 Utrzymanie dobrej jakości wód podziemnych Monitoring wód podziemnych Stała kontrola jakości wód podziemnych
4 Podniesienie poziomu
świadomości ekologicznej mieszkańców gminy
Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody przez działania
edukacyjno-promocyjne (akcje, kampanie skierowane do wszystkich
grup społecznych)
b.d
Źródło zadań: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015”
4.6.4. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzów Wielkopolski w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla
miasta na lata 2016 -2020.
Tabela 29. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospo darka wodno- ściekowa
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Wzrost liczby mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej
• Poprawa ogólnej jakości oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych
• Monitoring sieci kanalizacyjnej
• Niski poziom świadomości społecznej o skutkach nielegalnego zrzutu ścieków komunalnych, rolniczych i przemysłowych,
SZANSE ZAGROŻENIA
• Modernizacja obiektów i urządzeń związanych z dostawą i oczyszczaniem ścieków,
• Inwentaryzacja przydomowych oczyszczalni ścieków
• Akumulacja zanieczyszczeń rolniczych w wodach podziemnych i powierzchniowych,
• Brak egzekwowania konsekwencji nielegalnego zrzutu ścieków do środowiska,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
75
4.7. Zasoby geologiczne
4.7.1. Analiza stanu wyj ściowego
Kopalinami rozpoznanymi w złożach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego są piaski i żwiry oraz
surowce ilaste ceramiki budowlanej.
Naturalne kruszywa piaszczysto-żwirowe dzielą się na dwie zasadnicze grupy: kruszywa grube
obejmujące żwiry i pospółki (kruszywo piaszczysto-żwirowe) oraz kruszywa drobne – piaszczyste.
Rozmieszczenie piasków na obszarze Polski jest na ogół równomierne, natomiast kruszywo naturalne grube
rozmieszczone jest nierównomiernie, a jego niedobór widoczny jest szczególnie w województwach
centralnych.
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego występują złoża kruszyw naturalnych – piasków i żwirów.
Występowanie złóż kruszywa naturalnego na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego, według Bilansu
zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2015 r. przedstawia poniższa tabela, a ich
przestrzenne rozmieszczenie na terenie miasta przedstawia rycina nr 27.
Tabela 30 Stan geologicznych zasobów bilansowych kr uszyw naturalnych w zło żach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego
Lp. Nazwa zło ża Stan
zagospodarowania złoża
Zasoby (tys. t) Wydobycie
(tys. t) Geologiczne bilansowe Przemysłowe
1 Deszczno-Łagodzin*
P 67 704 - -
* złoże zawierające piasek ze żwirem P – złoże o zasobach wstępnie rozpoznanych Źródło: „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2015 r.”
Podstawowe surowce do produkcji ceramiki budowlanej stanowią różnorodne skały ilaste, tworzące
z wodą plastyczną masę, podatną na formowanie, a także piaski zwane schudzającymi, które po dodaniu do
surowca ilastego poprawiają właściwości masy plastycznej. Surowce do produkcji ceramiki budowlanej
występują na terenie całej Polski. Są to zróżnicowane genetycznie i wiekowo utwory geologiczne.
Tabela 31 Stan geologicznych zasobów bilansowych su rowców ilastych ceramiki budowlanych w zło żach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego
Lp. Nazwa zło ża Stan
zagospodarowania złoża
Zasoby (tys. t) Wydobycie
(tys. t) Geologiczne bilansowe Przemysłowe
1 Gorzów
Wielkopolski Z 472 - -
Z – złoże, z którego wydobycie zostało zaniechane
Źródło: „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2015 r.”
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
76
Rysunek 27 Rozmieszczenie złó ż geologicznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopols kiego
Źródło: www.geoportal.pgi.gov.pl
Obecny stan złóż geologicznych nie wskazuje na drastyczne zwiększenie w kolejnych latach
wydobycia kruszyw naturalnych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Nie można natomiast
wykluczyć wykrycia w perspektywie do 2024 roku odkrycia kolejnych złóż kruszyw naturalnych lub złóż
innych kopalin.
4.7.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011-2015, w zakresie
zasobów geologicznych
W poprzednim Programie Ochrony Środowiska nie zaplanowano żadnych zadań w zakresie zasobów
geologicznych na lata 2014-2015. W związku z czym należy stwierdzić, że na terenie miasta nie ma potrzeby
podejmowania radykalnych działań w obszarze zasobów geologicznych. Niemniej jednak należy
kontynuować działania mające na celu kontrolę stanu wydobycia kruszyw oraz prowadzenie bazy miejsc
nielegalnej eksploatacji kruszyw.
4.7.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego, w zakresie zasobów geologicznych. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla
miasta na lata 2017-2024.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
77
Tabela 32. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasob y geologiczne
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Wielkość i przestrzenne rozmieszczenie surowców na terenie województwa lubuskiego umożliwia zaspokojenie lokalnych potrzeb mieszkańców do celów budownictwa mieszkaniowego i drogownictwa
• Znaczna ilość złóż nie jest eksploatowana
SZANSE ZAGROŻENIA
• Inwentaryzacja miejsc nielegalnej eksploatacji kruszyw
• Kontrola sposobu eksploatacji kruszyw • Zabezpieczenie obszaru występowania
udokumentowanych zasobów dla ich ewentualnej późniejszej eksploatacji
• Rekultywacja i zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych w kierunku rekreacyjnym
• Przypadki nielegalnej i niekontrolowanej eksploatacji kopalin
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie stwierdzono poważnych problemów związanych
z eksploatacją zasobów geologicznych. Wielkość i przestrzenne rozmieszczenie surowców na terenie całego
województwa lubuskiego umożliwia zaspokojenie lokalnych potrzeb mieszkańców do celów budownictwa
mieszkaniowego i drogownictwa.
4.8. Gleby
4.8.1. Analiza stanu wyj ściowego
Układ glebowy Gorzowa Wielkopolskiego charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem, co jest wynikiem
oddziaływania wód rzeki Warty oraz jej dopływu – Kłodawki, występowaniem rozlewisk i terenów
podmokłych, a także urozmaiceniem ukształtowania terenu.
Gleby naturalne dla obszaru Gorzowa są glebami bielicoziemnymi (bielicowe, rdzawe) oraz
brunatnoziemnymi (brunatne właściwe – w większości wyługowane, kwaśne i płowe). W dolinach rzecznych
głównie występują gleby aluwialne (mady rzeczne) oraz bagienne (mułowe, torfowe). Tereny podmokłe
charakteryzują się dominacją gleb zabagnianych (opadowo-glejowe, gruntowo-glejowe), bagiennych
(torfowych – torfowiska niskie i przejściowe), czarnych ziem oraz gleb pobagiennych (murszowatych
i muszowe).
Wysoki stopień różnorodności warunków naturalnych oraz zróżnicowanie intensywności działalności
człowieka wpływają na dużą zmienność możliwości produkcyjnych gleb. Najlepsze gleby, wykształcone z glin
zasobnych w składniki pokarmowe, o korzystnym stosunku wodno-powietrznym, występują
w wysoczyznowej części miasta. Są to gleby należące do 2-go i 4-tego kompleksu uprawowego – pszenno-
dobrego oraz pszenno-żytniego. Pozostałe tereny północnej części miasta charakteryzują się
występowaniem gleb gorszych, powstałych na utworach o lżejszym powierzchniowo składzie
mechanicznym. Są to gleby zaliczane do 5-tego kompleksu uprawowego, żytniego-dobrego oraz 6-tego
i 7-go żytnie słabe oraz żytnie łubinowe.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
78
Najlepsze gleby występujące w południowej części miasta (dolinnej), na terenach prawidłowo
uwilgotnionych, należą do kompleksu pszenno-dobrego oraz pszenno-żytniego. Na pozostałym obszarze tej
części miasta występują gleby o korzystnym składzie mechanicznym, ale okresowo zbyt wilgotne dla
większości cennych upraw. Zalicza się je do 8-go kompleksu uprawowego zbożowo-pastewnego mocnego.
Teren południowej części miasta charakteryzuje się występowaniem dużych kompleksów trwałych użytków
zielonych, o średniej wartości dla celów produkcyjnych.
Przemysłowa degradacja gleb na terenie Gorzowa Wielkopolskiego określana jest jako mała i średnia,
przy bardzo wysokim stopniu degradacji techniczno-rolniczej, małej lesistości (10-15%) oraz średnim
natężeniu erozji wodnej. Antropopresja, która wpływa na stosunki gruntowo-wodne oraz skład chemiczny
gleb wynika z takich czynników jak: cechy zabudowy mieszkalnej, zazielenienie miasta, stopień
industrializacji, przebieg tras komunikacyjnych przez teren zurbanizowany, regulacja stosunków wodnych
w obszarze miasta oraz rekultywacja gruntów przekształconych.
Charakterystyczną cechą gleb występujących w obrębie Gorzowa Wielkopolskiego jest duża
zmienność właściwości chemicznych. Jest to uwarunkowane wysokim stopniem rozproszenia miejsc
zanieczyszczeń (głównie zakłady przemysłowe oraz szlaki komunikacyjne), a także genezą gleb oraz
rodzajem materiału glebotwórczego. Odczyn gleb waha się od kwaśnego do obojętnego. Zasolenie nie
przekracza kilku gram na dm3. W glebach miasta Gorzowa nie występuje zanieczyszczenie metalami
ciężkimi. W granulometrycznym ujęciu, skład gleb wykazuje dużą różnorodność – od piasków luźnych po
gliny średnio zwięzłe.
Monitoring gleb
Od 1995 roku na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska realizowany jest monitoring
chemizmu gleb ornych Polski. Obowiązek prowadzenia monitoringu wynika z zapisów krajowych aktów
prawnych m.in. ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (tj. Dz.U. z 2016 poz. 672
z późn. zm.).
Ostatnie badania gleb w ramach monitoringu chemizmu gleb ornych prowadzone były w 2010 roku.
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie był zlokalizowany żaden punkt pomiarowy jakości gleb,
najbliższy punkt znajdował się w miejscowości Wojcieszyce. Gleby na tym obszarze to gleby płowe
o klasie bonitacyjnej IIIb oraz kompleksie 4 – żytni bardzo dobry (pszenno-żytni).
Odczyn gleb w zawiesinie KCl na badanym terenie w 2010 roku wzrósł w porównaniu z poprzednimi
latami i wynosił pH 5,9. Porównanie wartości środkowych nie potwierdziło jednak trendu wzrostu pH gleby.
Jako przedział optymalny dla procesów biologicznych, związanych z metabolizmem większości gatunków
roślin i mikroorganizmów glebowych przyjmuje się wartości pH od 5,5 do 7,2, mierzone w 1M KCl.
Tabela 33 Odczyn gleb ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach
Odczyn Jednostka Rok
1995 2000 2005 2010
Odczyn pH w zawiesinie H2O pH 6.6 6.3 5.9 6.8
Odczyn pH w zawiesinie KCl pH 5.3 5.1 4.8 5.9
Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
79
Porównanie wartości substancji organicznej w poszczególnych latach pozwala zauważyć trend
wzrostu zawartości próchnicy oraz węgla organicznego. Jest to korzystna tendencja, dobrze wpływająca na
produkcyjne funkcje gleb. Spośród czynników antropogenicznych na zawartość materii organicznej, w tym
próchnicy, w glebie w największym stopniu wpływają: sposób użytkowania ziemi (tzn. rolniczy, łąkowy,
leśny), intensyfikacja rolnictwa, dobór roślin uprawnych oraz poziom nawożenia organicznego.
Tabela 34 Zawarto ść substancji organicznej w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach
Substancja organiczna gleby
Jednostka Rok
1995 2000 2005 2010
Próchnica % 1.03 1.13 1.03 1.24
Węgiel organiczny % 0.60 0.65 0.60 0.72
Azot ogólny % 0.044 0.040 0.052 0.068
Stosunek C/N
13.6 16.2 11.5 10.6
Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski
W przedziale czasowym objętym programem monitoringu poziom kwasowości hydrolitycznej uległ
obniżeniu, w roku 2010 wynosił 1,65 cmol(+)*kg-1. Praktyczne zastosowanie parametru kwasowości
hydrolitycznej polega na określeniu na jej podstawie dawki wapna, równoważnej dawce czystego CaO
w t/ha, niezbędnej do neutralizacji kwasowości związanej z obecnością jonów wodoru obecnych
w roztworze glebowym jak i w kompleksie sorpcyjnym. Przyjmuje się, że powstaje konieczność wapnowania
gleb, w przypadku których dawka wapna CaO wyliczona na podstawie kwasowości hydrolitycznej przekracza
1 t ha-1, z czego wynika potrzeba wapnowania gleb na badanym terenie.
Wielkość pojemności sorpcyjnej gleby jest w zasadzie cechą stałą i nie ulega zasadniczym zmianom
o ile nie dochodzi do znacznego nagromadzenia materii organicznej (np. nawożenie organiczne) lub
wyraźnej zmiany odczynu. Pewnym zmianom podlegać może proporcja pomiędzy udziałem jonów
kwasowych i zasadowych.
Tabela 35 Właściwo ści sorpcyjne gleb ornych w punkcie pomiarowym w Woj cieszycach
Właściwo ści sorpcyjne gleby Jednostka Rok
1995 2000 2005 2010 Kwasowość hydrolityczna (Hh) cmol(+)*kg-1 2.25 2.43 2.48 1.65
Wapń wymienny (Ca2+) cmol(+)*kg-1 2.24 2.12 1.93 2.64
Magnez wymienny (Mg2+) cmol(+)*kg-1 0.29 0.23 0.11 0.21
Sód wymienny (Na+) cmol(+)*kg-1 0.03 0.06 0.01 0.08
Potas wymienny (K+) cmol(+)*kg-1 0.25 0.30 0.48 0.44
Suma kationów wymiennych (S) cmol(+)*kg-1 2.81 2.71 2.53 3.37
Pojemność sorpcyjna gleby (T) cmol(+)*kg-1 5.06 5.14 5.01 5.02
Wysycenie kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi (V)
% 55.53 52.72 50.50 67.16
Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
80
Gleby w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach w przedziale czasowym objętym programem
monitoringu charakteryzowały się średnią zawartością fosforu przyswajalnego, w 2010 roku nastąpił jego
wzrost w porównaniu z latami poprzednimi. Niedobór fosforu jest niekorzystny, ponieważ ogranicza wzrost
roślin, obniża wysokość plonu i jego jakość. Zaledwie część fosforu glebowego, obecna w roztworze
glebowym w postaci jonowej, jest dostępna dla roślin.
Tabela 36 Zawarto ść pierwiastków przyswajalnych dla ro ślin w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach
Zawarto ść pierwiastków przyswajalnych dla roślin
Jednostka Rok
1995 2000 2005 2010
Fosfor przyswajalny mg P2O5* 100g-1 12.9 9.8 11.3 14.2
Potas przyswajalny mg K2O*100g-1 7.9 10.1 11.9 18.1
Magnez przyswajalny mg Mg*100g-1 3.40 2.40 2.70 2.50
Siarka przyswajalna mg S-SO4*100g-1 0.13 0.20 0.30 0.82 Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski
Zawartości metali śladowych zostały ocenione w oparciu o Rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 9 września 2002 r. (Dz.U. Nr 165, poz. 1359) w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów
jakości ziemi, który wprowadza liczby graniczne zawartości metali, oraz wytycznych IUNG (1993), opartych
na całkowitych zawartościach metali i właściwościach gleby (odczyn, zawartość części spławialnych,
zawartość próchnicy). Rozporządzenie określa zawartości progowe dla gleb użytkowanych rolniczo w mg kg-
1. Wynoszą one: cynk - 300, kadm - 4, miedź - 150, nikiel - 100, ołów - 100, chrom – 150. W punkcie
pomiarowym w Wojcieszycach nie odnotowano przekroczenia zawartości dopuszczalnych pierwiastków
śladowych.
Tabela 37 Całkowita zawarto ść pierwiastków śladowych w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach
Całkowita zawarto ść pierwiastków śladowych
Jednostka Rok 1995 2000 2005 2010
Kadm mg*kg-1 0.19 0.18 0.15 0.19
Miedź mg*kg-1 9.2 8.7 7.7 6.4
Chrom mg*kg-1 8.8 7.8 8.9 6.8
Nikiel mg*kg-1 4.0 3.7 5.0 4.3
Ołów mg*kg-1 9.9 8.8 7.6 12.4
Cynk mg*kg-1 20.8 17.2 21.4 32.1
Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
81
4.8.2 Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą do roku 2015 w zakresie gleb
Głównym celem ochrony gleb, określonym w poprzednim Programie Ochrony Środowiska jest ich
racjonalne wykorzystanie. Realizacja tego celu opiera się na następujących działaniach:
� wzrost świadomości społeczeństwa, głównie osób uprawiających ziemię, w zakresie zasad jej
ochrony;
� uwzględnienie ochrony gleb dobrej jakości w planowaniu przestrzennym;
� zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej i zanieczyszczenia;
� zmniejszenie degradacji chemicznej i fizycznej gleb oraz gruntów;
� racjonalne zagospodarowanie gleb o słabej jakości;
� ochrona gleb przed negatywnym wpływem transportu i infrastruktury transportowej;
� monitoring gleb przy trasach komunikacji samochodowej;
� właściwe utrzymanie i odbudowa urządzeń melioracyjnych;
� zwiększenie świadomości społecznej odnośnie ochrony powierzchni ziemi i gleb;
� kontrola przestrzegania pozwoleń wodno-prawnych.
Poprzedni Program Ochrony Środowiska zakładał wykonanie następujących zadań:
1. Konserwacja rowów melioracyjnych (realizacja w latach 2008 – 2015)
2. Cmentarz dla zwierząt (realizacja w latach 2008 – 2009)
Mimo dobrej kondycji gleby na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ważne jest kontynuowanie
działań, dążących do realizacji celu wyznaczonego w poprzednim Programie Ochrony Środowiska, które
umożliwią utrzymanie obecnego stanu.
4.8.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie gleb. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla miasta na lata 2017 -
2024.
Tabela 38. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gleby
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Przewaga gleb o kompleksie uprawowym pszenno-dobrym oraz pszenno-żytnim
• Wysoki stopień rozproszenia miejsc zanieczyszczeń (zakłady przemysłowe, szlaki komunikacyjne)
SZANSE ZAGROŻENIA
• Wprowadzenie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej
• Ograniczenie zjawiska zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na grunty budowlane
• Zalesianie gruntów o niskiej przydatności rolniczej
• Racjonalne użytkowanie środków ochrony roślin i nawozów
• Wypalanie łąk i ściernisk • Wprowadzanie ścieków do gruntów
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
82
Największym problemem w ochronie gleb jest wysoki stopień antropopresji, wpływającej na dużą
zmienność stosunków gruntowo-wodnych oraz właściwości chemicznych gleb na obszarze Gorzowa
Wielkopolskiego. Stan ten wymaga systematycznego monitorowania stanu gleb, przede wszystkim przy
trasach komunikacji samochodowej, a także kontrolowania przestrzegania warunków określonych
w pozwoleniach wodno-prawnych. Ponadto istotną kwestią jest prowadzenie działań, mających na celu
zwiększanie świadomości społecznej w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb.
4.9. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów
4.9.1. Analiza stanu wyj ściowego Odpady komunalne
Uchwałą nr XXXIII/351/12 Sejmiku Województwa Lubuskiego z 19 grudnia 2012 r. zmieniającą
uchwałę w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012-2017
z perspektywą do 2020 roku przyjęty został Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata
2012-2017 z perspektywą do 2020 roku.
W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012-2017
z perspektywą do 2020 roku, zgodnie z wymogami ustawy o odpadach wyznaczono regiony gospodarki
odpadami w województwie. Region gospodarki odpadami komunalnymi stanowi obszar sąsiadujących ze
sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 000 mieszkańców.
Ponadto region gospodarki odpadami komunalnymi może obejmować sąsiadujące ze sobą gminy
z różnych województw, jeżeli przewidują to wojewódzkie plany gospodarki odpadami. W myśl
obowiązujących przepisów ustawy o odpadach, zakazuje się zbierania oraz przetwarzania zmieszanych
odpadów komunalnych, odpadów zielonych i pozostałości z sortowania odpadów komunalnych
przeznaczonych do składowania, poza regionem gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone.
Regiony muszą być tak wyznaczone, aby w pełni zapewniały samowystarczalność w zagospodarowaniu
odpadów.
Województwo lubuskie zostalo podzielone na 4 regiony gospodarki odpadami komunalnymi,
w ramach województwa lubuskiego. Mapa poniżej przedstawia podział województwa lubuskiego na regiony
gospodarki odpadami w podziale na powiaty.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
83
Źródło: „Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Miasto Gorzów Wielkopolski wchodzi w skład obszaru regionu północnego, który obejmuje 11 gmin:
� zrzeszonych w ramach związków międzygminnych:
- Celowy Związek Gmin MG-6 z siedzibą w Gorzowie Wielkopolskim: Bogdaniec, Deszczno,
Gorzów Wielkopolski, Kłodawa, Lubiszyn, Santok;
- SGO 5: Dobiegniew, Stare Kurowo, Strzelce Krajeńskie, Zwierzyn;
Rysunek 28 Mapa województwa lubuskiego z podziałem na regiony gospodarki odpadami komunalnymi
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
84
� gmina niezrzeszona: Drezdenko.
W 2014 roku liczba ludności tego regionu wynosiła 213 842 mieszkańców. Poniższa tabela przedstawia
ogólną charakterystykę regionu.
Tabela 39 Charakterystyka regionu północnego
Region północny
Liczba ludności w 2014 roku 213 842
Zmieszane odpady komunalne (20 03 01)
Masa odebranych odpadów w 2014 r. [Mg] 52 464
Masa odpadów poddanych składowaniu w 2014 r. [Mg] 0
Odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji
Masa odebranych odpadów ulegających biodegradacji, w tym odpadów zielonych w 2014 r. [Mg]
9 522
Masa odpadów poddanych składowaniu w 2014 r. [Mg] 0
Masa odpadów zagospodarowana poza składowaniem w 2014 r. [Mg]
9 522
Masa odebranych odpadów zielonych w 2014 r. [Mg] 778
Odpady inne
Masa odebranych odpadów 4 frakcji (papier, tworzywa sztuczne, szkło i metale) w 2014 r. [Mg]
2 148
Masa odebranych odpadów budowlanych w 2014 r. [Mg] 1 672 Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Poniższa mapa przedstawia obszar regionu północnego z uwzględnieniem instalacji regionalnych.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
85
Rysunek 29 Mapa regionu północnego z uwzgl ędnieniem instalacji regionalnych
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Zgodnie z prawem Unii Europejskiej Polska jest zobligowana do zredukowania ilości składowanych
odpadów. Znowelizowana ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
nakłada na gminy obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania do maksymalnie 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania – w stosunku do masy tych odpadów
wytworzonych w 1995 r. Ponadto do obowiązków gmin należy osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
86
recyklingu i przygotowania do ponownego użycia frakcji odpadów komunalnych, takich jak: papier, metale,
tworzywa sztuczne i szkło. Ustawa zobowiązuje gminy do osiągnięcia takich wskaźników do 16 lipca 2020 r.
Na podstawie liczby ludności oraz przyjętych wskaźników wytwarzania odpadów komunalnych,
dokonano obliczeń prognozowanej masy odpadów w podziale na zmieszane odpady komunalne (20 03 01),
odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone, odpady zielone, pozostałości po przetworzeniu
przeznaczone do składowania oraz odpady 4 frakcji i odpady budowlane. W poniższej tabeli przedstawiono
prognozowaną masę odpadów do zebrania/odebrania w regionie północnym w latach 2016-2022r.
Tabela 40 Prognozowana masa odpadów do zebrania/ode brania w regionie północnym w latach 2017-2022
Rodzaj/grupa odpadów
Prognozowana masa odpadów [Mg/rok]
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
Zmieszane odpady komunalne (20 03 01)
64 895 62 647 60 469 57 144 53 992 51 005 48 687
Odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone
14 765 16 327 18 051 19 939 22 006 24 265 26 771
Odpady zielone 1 206 1 334 1 475 1 616 1 753 1 885 2 044
4 frakcje (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale)
3 681 4 151 4 652 5 167 5 614 6 047 6 463
Odpady budowlane 2 186 2 220 2 254 2 287 2 321 2 356 2 390
Pozostałość po przetworzeniu, przeznaczona do składowania
32 447,5 31 323,5 30 234,5 28 572 26 996 25 502,5 24 343,5
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
W związku z przeprowadzoną analizą, jako uśrednioną minimalną moc przerobową instalacji
regionalnej dla regionu północnego przyjmuje się moce przerobowe, które przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 41 Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym – instalacje do mechanicznego przetwarzan ia odpadów komunalnych
Typ
instalacji
Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym – mechaniczno-biologiczne przetwarzanie
rok 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
MBP
część mechaniczna [Mg/rok]
36 560 35 368 34 215 32 410 30 700 29 080 27 839
część biologiczna [Mg/rok]
18 280 17 684 17 107 16 205 15 350 14 540 13 919
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
87
Tabela 42 Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym – kompostownia
Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym - kompostownia
rok 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
Kompostownia odpadów zielonych [Mg/rok]
680 753 835 916 997 1 075 1 169
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Tabela 43 Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym - składowisko
Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym -
składowisko
rok 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
Składowisko [m3] 14 061 13 603 13 159 12 465 11 808 11 185 10 707
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Podsumowując dane z powyższych tabel można wywnioskować, że minimalne moce przerobowe dla
regionalnych instalacji MBP, niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców będą zmniejszały się z roku na rok,
w wyniku prognozowanej, zmniejszającej się masy zmieszanych odpadów komunalnych (na rzecz rozwoju
selektywnego zbierania odpadów komunalnych). W związku z przewidywanym wzrostem selektywnego
zbierania odpadów zielonych oraz innych ulegających biodegradacji, minimalne moce przerobowe
regionalnych kompostowni odpadów zielonych i innych bioodpadów będą wzrastać. Rosnący poziom
odzysku i recyklingu odpadów, a także prognozowana zmniejszająca się masa pozostałości po
przetworzeniu odpadów przeznaczona do składowania, spowodują zmniejszenie minimalnych mocy
przerobowych regionalnych składowisk.
Na terenie regionu północnego istnieje obecnie 1 instalacja MBP, 1 kompostownia oraz 1 składowisko,
spełniające wymagania dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. W poniższych
tabelach przedstawiono te instalacje wraz z ich istniejącymi mocami przerobowymi. W sytuacji wystąpienia
ewentualnej awarii funkcję instalacji zastępczych będą pełniły właściwe (tego samego typu) instalacje RIPOK
z regionu centralnego.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
88
Tabela 44 Istniej ące regionalne instalacje do mechaniczno-biologiczne go przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych na terenie regionu północnego
Lp. Gmina Nazwa i adres instalacji
Podmiot odpowiedzialny za
eksploatacj ę instalacji
Przepustowo ść części
mechanicznej [Mg/rok]
Przepustowo ść części
biologicznej [Mg/rok]
1 Gorzów
Wielkopolski MBP, ul. Teatralna 49, 66-400 Gorzów Wielkopolski
INNEKO Sp. z o.o. Gorzów
Wielkopolski 58 300 31 500
Łączna przepustowość istniejących instalacji regionalnych dla mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów
58 300 31 500
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Tabela 45 Istniej ące regionalne kompostownie odpadów zielonych i inny ch odpadów ulegaj ących biodegradacji zbieranych selektywnie na terenie reg ionu północnego
Lp. Gmina Nazwa i adres instalacji Podmiot eksploatuj ący instalacj ę
Zdolno ść przerobowa
roczna [MG/rok]
1 Gorzów
Wielkopolski Kompostownia, ul. Teatralna 49,
66-400 Gorzów Wielkopolski INNEKO Sp. z o.o. Gorzów
Wielkopolski 3 500
Łączna przepustowość istniejących instalacji regionalnych dla kompostowni odpadów zielonych i innych bioodpadów ulegających biodegradacji
3 500
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Tabela 46 Istniej ące regionalne składowiska odpadów komunalnych na te renie regionu północnego
Lp. Gmina Nazwa i adres składowiska
Podmiot eksploatuj ący
instalacj ę
Pojemno ść całkowita
[m 3]
Pojemno ść wypełniona
[m 3]
Pojemno ść pozostała
[m 3]
1 Gorzów
Wielkopolski
Składowisko odpadów
komunalnych w Gorzowie
Wielkopolskim
INNEKO Sp. z o.o. Gorzów Wielkopolski
427 935 153 783 272 982
Łączna pozostała pojemność istniejących regionalnych instalacji – składowisk odpadów komunalnych [m3] 272 982
Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”
Według danych GUS na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2014 roku zebrano 32 327,08 ton
zmieszanych odpadów komunalnych (z czego 26 219,14 ton z gospodarstw domowych), co daje średnio
260,10 kg odpadów na 1 mieszkańca (z czego 211,00 kg z gospodarstw domowych). Dla porównania w roku
2010 było to odpowiednio 39 947,16 ton oraz 320,60 kg, a w roku 2005 – 49 645,30 ton i 395,40 kg.
W 2015 roku zlikwidowano w Gorzowie Wielkopolskim 7 dzikich wysypisk. W wyniku likwidacji tych
nielegalnych miejsc składowania zebrano 64,600 Mg odpadów.
W 2016 roku w ramach selektywnej zbiórki odpadów prowadzonej przez Związek Celowy Gmin MG-6,
odebrano 44,042 Mg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, 104,260 Mg odpadów z budowy,
remontów i demontażu obiektów budowlanych, 5,750 Mg zużytych opon oraz 5,710 Mg odpadów
opakowaniowych.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
89
Odpowiednia gospodarka odpadami ma pozytywny wpływ zarówno na życie społeczne jak
i gospodarkę. Mniejszy udział odpadów kierowanych na składowiska powoduje zmniejszenie
zanieczyszczenia środowiska, a co za tym idzie poprawę jakości życia mieszkańców. Wtórne wykorzystanie
odpadów zmniejsza również straty gospodarcze, gdyż niewykorzystane oznaczają marnowanie nakładów
pracy i energii potrzebnych do wydobycia surowców, produkcji i dystrybucji.
Przewiduje się, iż nowe przepisy związane z gospodarką odpadami spowodują dalszy wzrost udziału
selektywnie zebranych odpadów, ze względu na wyższe opłaty za odbieranie odpadów niesegregowanych.
Kontynuowane będą także działania mające na celu utylizację azbestu.
4.9.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011-2015 w zakresie
odpadów
W Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011
z perspektywą na lata 2011- 2015 roku oraz Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 roku wskazano pięć głównych
obszarów działań, zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości. Efekty
realizacji zadań wyznaczonych w ramach tych obszarów przedstawiono w poniższej tabeli:
Tabela 47 Efekty realizacji zada ń Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015 oraz Planu Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015
Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
1 Przywrócenie gruntom zdegradowanym wartości przyrodniczych
Rekultywacja składowiska odpadów przy ul. Śląskiej
Obecnie prowadzony jest monitoring poeksploatacyjny.
2 Zwiększenie ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów
Organizacja punktów zbiórki zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego od
mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskego i
jednostek handlowych
Korzystny wpływ na zmniejszenie częstotliwości sytuacji nielegalnego
pozbywania się odpadów.
3 Zapobieganie nielegalnemu pozbywaniu się odpadów
Likwidacja dzikich wysypisk W 2015 roku zlikwidowano 7 miejsc nielegalnego składowania odpadów.
4 Realizacja zasad gospodarki odpadami
Budowa cmentarza dla zwierząt
Możliwość zagospodarowania kłopotliwychodpadów.
5 Organizowanie zbiórki
przeterminowanych leków Zadanie realizowane od 2013 roku przez
Związek Celowy Gmin MG6
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
90
Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny
6
Pomoc osobom fizycznym w utylizacji odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest
W ramach dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze w 2014 roku unieszkodliwieniu poddano 89,5
ton azbestu, a w 2015 roku – 109,84 ton, co łącznie daje 199,34 ton.
7 Rozbudowa i modernizacja Zakładu Utylizacji Odpadów
w Chróściku
Zwiększenie efektywności pracy instalacji, do której kierowane są zmieszane odpady
komunalne oraz selektywnie zebrane odpady zielone i inne bioodpady.
8
Rozbudowa składowiska odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest w Chróściku
Zapewnienie odpowiedniej ilości instalacji w skali województwa.
9 Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa
Organizacja kampanii „Sprzątanie Świata”
Zadanie realizowane cyklicznie.
Źródło zadań: „Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do 2015 roku”
Dotychczas prowadzone działania na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego przyniosły zamierzony
efekt ekologiczny, należy jednak podjąć kolejne zadania w celu dalszej poprawy stanu środowiska.
Największym sukcesem miasta w zakresie gospodarki odpadami była rozbudowa i modernizacja INNEKO
Sp. z o.o. w Chróściku oraz likwidacja 7 nielegalnych miejsc składowania odpadów w 2015 roku.
4.9.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie gospodarki odpadami. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla
miasta na lata 2017-2024.
Tabela 48 Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospod arka odpadami
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Likwidacja dzikich wysypisk • Rozbudowa i modernizacja
INNEKO Sp. z o.o.
• Niewystarczające poziomy selektywnej zbiórki odpadów
• Główną metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie
SZANSE ZAGROŻENIA
• Zwiększenie ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów komunalnych
• Powstawanie nowych, dzikich wysypisk • Nielegalne pozbywanie się odpadów często
poprzez ich spalanie
Największym problemem w zakresie gospodarki odpadami w Gorzowie Wielkopolskim jest stosunek
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
91
ilości odpadów komunalnych poddawanych składowaniu do innych metod unieszkodliwiania. Podejmowane
inwestycje, takie jak rozbudowa i modernizacja INNEKO Sp. z o.o. oraz likwidacja miejsc nielegalnego
składowania odpadów sprzyjają poprawie stanu gospodarki odpadami. Problemem w dalszym ciągu
pozostaje niedostateczny poziom świadomości mieszkańców miasta na temat konieczności prowadzenia
segregacji odpadów „u źródła”, a także nielegalne pozbywanie się odpadów. Koniecznym jest więc
planowanie i prowadzenie działań z zakresu edukacji ekologicznej.
4.10. Zasoby przyrodnicze
4.10.1. Analiza stanu wyj ściowego
Elementami środowiska objętymi ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie
przyrody (Dz. U. 2015.1651 z późń. zm.) są następujące formy ochrony przyrody:
� parki narodowe;
� rezerwaty przyrody;
� parki krajobrazowe;
� obszary chronionego krajobrazu;
� obszary NATURA 2000;
� pomniki przyrody;
� stanowiska dokumentacyjne;
� użytki ekologiczne;
� zespoły przyrodniczo – krajobrazowe;
� ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Gorzów Wielkopolski położony jest w sąsiedztwie obszarów Natura 2000:
W bezpośrednim sąsiedztwie miasta:
� Dolina Dolnej Noteci PLB080002;
� Ostoja Witnicko-Dębniańska PLB320015;
� Murawy Gorzowskie PLH080058
� Ujście Noteci PLH080006
W dalszym sąsiedztwie miasta:
� Puszcza Barlinecka PLB080001;
� Ujście Warty PLC08000;
� Puszcza Notecka PLB300015;
� Lasy Puszczy nad Drawą PLB320016;
� Ostoja Barlinecka PLH080071
� Torfowisko Chłopiny PLH080004
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
92
Rysunek 30 Obszary chronione na terenie miasta Gorz owa Wielkopolskiego
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GDOŚ
Powierzchnia obszarów prawnie chronionych na terenie Gorzowa Wielkopolskiego wynosi 440,31 ha,
natomiast liczba pomników przyrody – 152 sztuki.
Rezerwaty przyrody
Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym,
ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów
oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Na obszarze miasta Gorzów Wielkopolski, w jego zachodniej części, znajduje się rezerwat przyrody
Gorzowskie Murawy. Powierzchnia rezerwatu to 78,3106 ha. Funkcją rezerwatu jest zachowanie zbiorowisk
roślinności kserotermicznej, szczególnie muraw ostnicowych, kłosownicowych i szczotlichowych oraz
stanowisk gatunków roślin i zwierząt.
Kompleks muraw w rezerwacie należy do najcenniejszych tego typu obiektów w Polsce Zachodniej.
Ze względu na bogactwo gatunków oraz stan zachowania zbiorowisk roślinnych, jest to niezwykle atrakcyjny
pod względem przyrodniczym obszar. Najcenniejszym zbiorowiskiem na terenie rezerwatu jest murawa
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
93
ostnicowa Potentillo – Stipetum capillatae, w której dominują trawy kępowe takie jak ostnica włosowata,
kostrzewa szczeciniasta oraz tymotka Boehmera. Obszar charakteryzuje się licznym występowaniem
dwuliściennych gatunków ciepłolubnych takich jak: szałwia łąkowa, pięciornik piaskowy czy krwawnik
panoński. Oprócz muraw ostnicowych na terenie rezerwatu występuje murawa kłosownicowa oraz
szczotlichowa. Gatunkami specjalnej troski występującymi na terenie rezerwatu są rzadkie i zagrożone
gatunki roślin kserotermicznych– m.in. pajęcznica liliowata, ostnica włosowata, ostrołódka kosmata, dzwonek
syberyjski, kruszczyk szerokolistny, goździk piaskowy, paprotka zwyczajna, pierwiosnka lekarska, kocanki
piaskowe, kruszyna pospolita, bluszcz pospolity. Rośliny te objęto ochroną gatunkową ścisłą i częściową.
Zgodnie z prawem międzynarodowym obszar ten należy do sieci Natura 2000 – Murawy Gorzowskie
PLH080058.
Obszary chronionego krajobrazu
Obszar chronionego krajobrazu to jedna z najmniej restrykcyjnych form ochrony przyrody. Obszary
takie zajmują różnej wielkości tereny, zwykle rozległe, obejmujące pełne jednostki środowiska naturalnego
takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska. Obszary te uznawane są
za cenne ze względu na wyróżniający się krajobraz, zróżnicowanie ekosystemów lub pełnioną często
funkcję korytarzy ekologicznych między ważniejszymi obszarami chronionymi, np. parkami narodowymi,
krajobrazowymi i rezerwatami. Tereny te są również istotne ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb
związanych z turystyką i wypoczynkiem.
W granicach powiatów: międzyrzeckiego, strzlecko-drezdeńskiego oraz gorzowskiego znajduje się
obszar chronionego krajobrazu Dolina Warty i Dolnej Noteci. Na terenie gminy Gorzów Wielkopolski leży
część obszaru zajmująca powierzchnię 360 ha. Całkowita jego powierzchnia to 33 888 ha. Celem ochrony
tego obszaru jest zachowanie kulturowego i przyrodniczego krajobrazu wnętrza oraz krawędzi wielkich dolin
rzecznych.
Pomniki przyrody
Według rejestru pomników przyrody przygotowanego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony
Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim na terenie miasta Gorzów Wielkopolski znajdują się 152 pomniki
przyrody. Tabela poniżej przedstawia wykaz wszystkich obiektów oraz ich lokalizację.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Tabela 49 Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego
Lp.
Poło żenie Obiekt
poddany ochronie
Nazwa obiektu Obwód na wysoko ści 1,3 m (cm)
Wys. (m)
Rodzaj skały/
minerału Inne
Powiat Gmina/ dzielnica Miejscowo ść Bli ższa
lokalizacja
Nazwa gatunkowa
polska
Nazwa gatunkowa
łacińska
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12
1 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Piotra Wawrzyniaka,
działka ewidencyjna 330/1
drzewo Klon srebrzysty Acer saccharimum 376 30 - -
2
Gorzów Wielkopol
ski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Walczaka 4, Wyszyńskiego 23 i 19, Warszawska
(plac Staromiejski), Warszawska 48
(Zespół szpitalny), działki ewidencyjne:
1048, 890, 2231, 2321
drzewo – 7 obiektów
Miłorząb dwuklapowy Ginkgo biloba 11-220 14-20 - -
3
Gorzów Wielkopol
ski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Teatralna 49, Kostrzyńska 8,
cmentarz żydowski, działki ewidencyjne: 2328, 637/1, 1830
3 stanowiska Bluszcz pospolity Hedera helix 25-53 2,5-9 - -
4
Gorzów Wielkopol
ski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Wiosny Ludów, działka ewidencyjna
1739
drzewo – 2 obiekty Wierzba biała Salix helix 350; 390 25; 31 - -
5
Gorzów Wielkopol
ski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Dąbrowskiego nad Kłodawką, ul. Strzelecka, działki ewidencyjne: 471,
1739
drzewo – 3 obiekty
Cypryśnik błotny
Taxodium distichum 238; 230; 227 23; 20 - -
6
Gorzów Wielkopol
ski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Słowiański, działka ewidencyjna
1233 drzewo Topola czarna Populus nigra 382 30 - -
7
Gorzów Wielkopol
ski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Dąbrowskiego, działka ewidencyjna
551 drzewo Robinia biała Robinia
pseudoacacia 297 30 - -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
8 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Przemysłowa 22 ZSO nr 2, działka
ewidencyjna 574/2 drzewo Grujecznik
japoński Cercidiphllum
japonicum 163 23 - -
9 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Teatralna 25 PWSzZ, działka
ewidencyjna 2534
drzewo – 2 obiekty Cis pospolity Taxus baccata 101; 104 10 - -
10 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Słowiański, na skraju polany, działka
ewidencyjna 1233 drzewo Jesion wyniosły Faxinus
excelsior 335 31 - -
11 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Teatralna 25 PWSzZ, działka
ewidencyjna 2534 drzewo
Kasztanowiec zwyczajny
Aesculus hippocastanum 310 21 - -
12 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Łokietka, działka ewidencyjna 1333
drzewo Buk pospolity Fagus sylvatica
318 21 - -
13 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Kopernika (10 szt.), ul.
Wyszyńskiego 11-13 (2 szt.) 33 (1 szt.) 41
(1 szt.), działki ewidencyjne: 882,
890
drzewo – 14 obiektów
Lipa drobnolistna Tilia cordata 218-390 24-30 - -
14 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Walczaka przy Białym Kościele,
działka ewidencyjna 2228
drzewo Lipa szerokolistna Tilia grandifolia 420 25 - -
15 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Wiosny Ludów, ul. Warszawska 83,
Walczaka, Teatralna, Kos. Gdyńskich, Chrobrego, pl.
Grunwaldzki, działki ewidencyjne: 1730, 467, 468/1, 468/2,
552, 1614, 820, 1777, 1236/2, 2532,
2534
drzewo – 83 obiekty
Platan klonolistny
Platanus acerifolia 188-430 20-36 - -
16 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Dąbrowskiego, działka ewidencyjna
471, 2545
drzewo – 16 obiektów Olsza czarna Alnus glutinosa 220-400 24-30 - -
17 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Przy drodze Małyszyn-Santocko, ul. Grobla i Zielona,
drzewo – 8 obiektów Dąb szypułkowy Quercus robur 243-550 21-30 - -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych RDOŚ w Gorzowie Wielkopolskim: „Rejestr pomników przyrody województwa lubuskiego, stan na 25 października 2016 r.”
Chrobrego, Fabryczna i
Towarowa, Park Słowiański,
Cmentarz Żydowski przy Wale Okrężnym, działki ewidencyjne: 572, 432/2, 445/6,
1765/4, 1830, 372/2, 1233, 146
18 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Park Słowiański (1 szt.) i Park Kopernika
(3 szt.), działki ewidencyjne: 1233,
882
drzewo – 4 obiekty Klon pospolity Acer
platanoides 230-290 22-29 - -
19 Gorzów
Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
Gorzów Wielkopolski
ul. Łokietka przy mostku, działka
ewidencyjna 1331 drzewo Wiąz
szypułkowy Ulmus laevis 351 25 - -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
97
Rysunek 31 Rozmieszczenie pomników przyrody w Gorzo wie Wielkopolskim
Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl
Zieleń miejska
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 poz. 1651) definiuje tereny
zieleni jako tereny wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte
roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne,
rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody
botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz cmentarze, a także zieleń towarzyszącą ulicom,
placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom oraz obiektom kolejowym
i przemysłowym. Definicja ta nie ma jednak charakteru operacyjnego i w związku z tym jest mało przydatna
z punktu widzenia zarządzania tymi terenami.
Zieleń urządzona odgrywa istotne znaczenie szczególnie dla terenów zurbanizowanych. Zieleń
urządzona to przede wszystkim obiekty przyrodnicze o formach naturalnych, półnaturalnych
i przetworzonych.
Tereny zieleni w mieście Gorzowie Wielkopolskim zajmują powierzchnię 534,140 ha. W zależności od
funkcji jaką pełnią możemy wyróżnić:
− tereny zieleni wypoczynkowej - są to: parki, skwery, zieleńce, ogródki działkowe, tereny sportowe,
− tereny zieleni specjalnego przeznaczenia - są to: pasy zieleni izolacyjnej, tereny zieleni towarzyszące
komunikacji, ogrody dydaktyczne, cmentarze,
− tereny zieleni o ograniczonym dostępie – są to tereny: towarzyszące obiektom przemysłowym,
towarzyszące zabudowie osiedlowej i indywidualnej.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
98
Tabela 50 Tereny zieleni w mie ście Gorzowie Wielkopolskim w 2015 r.
Parki spacerowo - wypoczynkowe Zieleńce Zieleń
uliczna Tereny zieleni
osiedlowej Cmentarze Lasy gminne
szt. ha szt. ha ha ha szt. ha ha 10 168,53 141 120,50 73,94 108,26 9 38,13 24,78
łącznie: 534,140 ha Źródło: Główny Urząd Statystyczny
Tabela 51 Nasadzenia i ubytki drzew i krzewów w 201 5 r. na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego
Nasadzenia drzew Nasadzenia krzewów Ubytki drze w Ubytki krzewów szt. szt. szt. szt. 70 0 128 760
Źródło: Główny Urząd Statystyczny
Lasy
W granicach miasta Gorzowa Wielkopolskiego wyróżnić można jeden zwarty kompleks leśny, o dużym
znaczeniu, ze względu na swoją powierzchnię. Zajmuje on wschodni fragment Obszaru Chronionego
Krajobrazu, związany ze strefą krawędziową wysoczyzny morenowej, biegnący od Witnicy po Gorzów.
Drzewostan tego terenu zdominowany jest przez sosnę, z domieszką drzew liściastych. Typy siedliskowe
występujące w tym kompleksie to głównie las mieszany świeży oraz bór świeży i bór mieszany świeży.
Teren, na którym znajduje się powierzchnia leśna charakteryzuje się dużym urozmaiceniem oraz dużymi
spadkami. Występowanie drzewostanu stanowi skuteczną ochronę gleb przed procesami erozji. Zgodnie
z zapisami ustawy o ochronie przyrody lasy znajdujące się w granicach administracyjnych miasta mają
charakter lasów ochronnych.
W północnej części miasta zlokalizowany jest niewielki fragment kompleksu leśnego, związany ze
zboczem doliny Kłodawki, w którym dominującym gatunkiem jest sosna, z domieszką dębu oraz brzozy.
Występujące tu typy siedliskowe to bór mieszany świeży oraz bór świeży, charakteryzujące się małą
żyznością. W miejscach o zwiększonej żyzności zauważyć można urozmaicenie podszytu.
Na terenie miasta Gorzów Wielkopolski zlokalizowane są dwa parki o leśnym charakterze. Jest to
Park Słowiański oraz Park Czechówek.
Park Słowiański przypomina las naturalny o zróżnicowanym składzie gatunkowym i wiekowym.
Występują tu gatunki rodzime, takie jak sosna, świerk, dąb i brzoza, a także gatunki obcego pochodzenia,
m.in. jedyny w mieście okaz korkowca amurskiego. Ponadto spotykane w Parku gatunki to m.in.: daglezja
zielona, żywotnik olbrzymi, klon srebrzysty, cyprysik groszkowy oraz dąb błotny.
Park Czechówek ma charakter lasku miejskiego. W jego południowej części występuje stromy stok,
porośnięty głównie przez olszę czarną i jesion wyniosły. Środkowa jego część zdominowana jest przez
sosnę pospolitą. Miejscowo występuje tu brzoza, spotkać można również pojedyncze okazy dębu, klonu,
wiązu oraz grabu. Południową oraz północno-wschodnią część Parku porasta las mieszany. Jest to
najbardziej urozmaicony, pod względem ukształtowania, fragment tego terenu.
Grunty leśne na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zajmują powierzchnię 381,65 ha (2015r.) Na
przestrzeni pięciu ostatnich lat wartość ta zmniejszyła się z 412,70 ha w 2010 r. W zarządzie Lasów
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
99
Państwowych znajduje się 100% powierzchni leśnych, będących własnością Skarbu Państwa.
Tabela 52 Powierzchnie gruntów le śnych miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r.
ogółem [ha]
grunty le śne publiczne [ha]
grunty le śne prywatne [ha] razem własno ść Skarbu
Państwa
własno ść Skarbu Państwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych
381,65 373,46 348,68 348,68 8,19
Źródło: Główny Urząd Statystyczny
Ekosystemy leśne mają pozytywny wpływ na życie ludzi. Nie tylko stanowią siedliska wielu gatunków
roślin i zwierząt, czy też są cennym materiałem opałowo-budowlanym, ale także spełniają wiele innych
ważnych funkcji. Biorą udział w procesie oczyszczania powietrza, usuwają z niego dwutlenek azotu,
dwutlenek siarki, tlenek węgla i ozon, a przede wszystkim zapewniają ciągły dopływ tlenu poprzez proces
fotosyntezy. Jest to szczególnie ważne w aglomeracjach miejskich, w których stężenie zanieczyszczeń
i pyłów jest znacznie wyższe niż na otwartych przestrzeniach. Lasy biorą udział w adaptacji do zmian
klimatu, pochłaniają hałas, stanowią funkcje estetyczne i krajobrazowe. Występowanie obszarów
chronionych i lasów wiąże się z pewnymi ograniczeniami aktywności człowieka. W zależności od formy
ochrony przyrody ograniczenia te są mniej lub bardziej restrykcyjne i obejmują zwykle działalność
inwestycyjną. Tereny objęte ochroną powinny być przede wszystkim uwzględniane w strategicznych
dokumentach planistycznych, co może w różnym stopniu wpływać na kierunki rozwoju lokalnego.
W celu ochrony zasobów przyrodniczych i zachowania obecnej ich powierzchni w kolejnych latach
należy egzekwować wymogi ochrony przyrody w dokumentach strategicznych. Brak realizacji tego zadania
stwarzać może niebezpieczeństwo utraty walorów obszarów chronionych.
4.10.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015 w zakresie
ochrony zasobów przyrodniczych
W Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2011- 2015 wyznaczono tylko jedno zadanie z zakresu ochrony zasobów
przyrodniczych, polegające na wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych w lasach. Jako źródło finansowania
tego zadania określono budżet miasta oraz Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Ponadto wykonywane były zadania nie ujęte w Programie Ochrony Środowiska, polegające na utrzymaniu
pomników przyrody oraz tworzeniu odpowiednich zapisów w prawie lokalnym służącym zachowaniu
warunków przyrodniczych miasta.
Bardzo istotne jest kontynuowanie zadania polegającego na zamieszczeniu w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego prawnych form ochrony przyrody oraz egzekwowanie tych zapisów.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
100
Ustalenia planów ochrony zasobów przyrodniczych powinny być przenoszone do miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, a brak realizacji tego zadania stwarza niebezpieczeństwo utraty
obszarów chronionych.
Tabela 53 Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na
lata 2008-2011 z perspektyw ą do roku 2015 w zakresie ochrony zasobów przyrodnic zych
Lp. Cel Zrealizowane za dania Efekt ekologiczny
1 Utrzymanie właściwej kondycji drzewostanu
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych w lasach
Zadanie realizowane w sposób ciągły
Źródło zadania: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015”
4.10.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych. Na jej podstawie zaplanowano
zadania dla miasta na lata 2017-2024.
Tabela 54: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasob y przyrodnicze
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Powierzchnia obszarów prawnie chronionych na terenie miasta Gorzów Wielkopolski stanowi 5,136% całkowitej powierzchni miasta
• Istniejące bazy turystyczne, trasy rowerowe i piesze, dają warunki do rozwoju funkcji turystyczno-wypoczynkowej
• Podatność zasobów przyrody ożywionej na zanieczyszczenia środowiska,
• Wysoki stopień rozproszenia miejsc zanieczyszczeń (zakłady przemysłowe, szlaki komunikacyjne)
SZANSE ZAGROŻENIA
• Promocja rolnictwa ekologicznego • Wprowadzenie Kodeksu Dobrej Praktyki
Rolniczej • Efektywna edukacja ekologiczna
• Postępująca suburbanizacja i wysoce wyspecjalizowane rolnictwo
• Brak świadomości wartości szaty roślinnej oraz walorów krajobrazowych miasta Gorzów Wielkopolski wśród mieszkańców
Głównym zagrożeniem w zakresie zasobów przyrodniczych na terenie miasta Gorzowa
Wielkopolskiego jest wysoki stopień specjalizacji w rolnictwie oraz niewysoki poziom świadomości
ekologicznej wśród mieszkańców. Zagrożenia te mogą powodować zubożenie naturalnych zbiorowisk
roślinnych, o mniejszej zdolności adaptacyjnej na zmieniające się warunki środowiskowe. Szansą na
poprawę obecnej sytuacji jest edukacja ekologiczna mieszkańców oraz promocja rolnictwa ekologicznego.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
101
4.11. Zagro żenia powa żnymi awariami
4.11.1. Analiza stanu wyj ściowego
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tj. Dz.U. z 2016 poz. 672
z późn. zm.) za poważną awarię uważa się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe
w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej
niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi
lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Natomiast przez poważną awarię
przemysłową rozumie się poważną awarię powstałą w zakładzie.
Podstawowym aktem prawnym w zakresie poważnych awarii jest ustawa Prawo ochrony środowiska,
w której zawarte są przepisy ogólne, instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awarii
przemysłowej, obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej, obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową oraz zagadnienie
współpracy międzynarodowej w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej o charakterze transgranicznym.
Wystąpienie poważnej awarii przemysłowej wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem środowiska naturalnego
i zdrowia ludzi. Zgodnie z art. 246 ustawy Prawo ochrony środowiska, w przypadku wystąpienia poważnej
awarii Wojewoda, poprzez Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej i Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska, podejmuje działania niezbędne do usunięcia awarii i jej skutków.
O podjętych działaniach informuje Marszałka Województwa.
W celu przeciwdziałania poważnym awariom organy Inspekcji Ochrony Środowiska:
• prowadzą kontrole podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę powstania
poważnej awarii,
• prowadzą szkolenia dla organów administracji oraz podmiotów, o których mowa w pkt. 1,
• badają przyczyny powstawania oraz sposoby likwidacji skutków poważnych awarii dla
środowiska,
• prowadzą rejestr zakładów o zwiększonym i dużym ryzyku, w rozumieniu przepisów
o ochronie środowiska,
• prowadzą rejestr poważnych awarii.
Ponadto organy Inspekcji Ochrony Środowiska współdziałają w akcji zwalczania poważnej awarii
z Państwową Strażą Pożarną oraz sprawują nadzór nad usuwaniem skutków tej awarii.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku rejestr poważnych awarii w województwie lubuskim,
prowadzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska obejmował 3 zdarzenia. Żadne z tych zdarzeń
nie miało miejsca na terenie miasta Gorzów Wielkopolski, ani na obszarze całego powiatu gorzowskiego.
W roku 2015 i 2016 na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie przeprowadzono akcji
zabezpieczenia poważnych awarii czy też akcji nadzoru transportu substancji niebezpiecznych. Prowadzone
były natomiast czynności kontrolno-rozpoznawcze oraz ćwiczenia z udziałem jednostek ochrony
przeciwpożarowej w celu przeciwdziałania poważnym awariom, a także w celu monitoringu zagrożeń
środowiska. Na terenie miasta Gorzów Wielkopolski nie występują zakłady o dużym ryzyku (ZDR) ani
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
102
zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnych awarii (ZZR).
W Urzędzie Miasta Gorzowa Wielkopolskiego funkcjonuje Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania
Kryzysowego, do którego zadań należy m.in. kontrolowanie przestrzegania zapisów Wojewódzkiego Planu
Zarządzania Kryzysowego.
Wykaz największych podmiotów gospodarczych prowadzących działalność na terenie miasta
Gorzowa Wielkopolskiego przedstawiony jest w tabeli poniżej.
Tabela 55 Wykaz najwi ększych podmiotów gospodarczych na terenie miasta Go rzowa Wielkopolskiego
Lp. Nazwa firmy Obszar działalno ści - bran ża
1 TPV Displays Polska Sp. z o.o. elektroniczna
2 Faurecia Gorzów Sp. z o.o. motoryzacyjna
3 Yetico S.A. produkcja styropianu
4 Ahrens Textil Sp. z o.o. usługi prania, czyszczenia
5 Gorzowska Fabryka Maszyn GOMA Sp. z o.o. produkcja maszyn do obróbki drewna
6 Ziel-Bruk Sp. z o. o. produkcja kostki brukowej
7 Borne Furniture Sp. z o.o. produkcja mebli
8 I.M.C. Engineering Sp. z o.o. produkcja konstrukcji stalowych
9 HMP Heidenhain-Microprint Polska Sp. z o.o. elektroniczna
10 Auto Galeria Sp. z o.o. motoryzacyjna
11 High Tech Mechatronics obróbka metali
12 SE Bordnetze Polska Sp. z o.o. motoryzacyjna
13 ENEA S.A. energetyczna
14 BAMA Polska Sp. z o.o. obuwnicza
15 Vetoquinol Biowet Sp. z o.o. farmaceutyczna
16 Fabryka Maszyn do Drewna „GOMAD” Sp. z o.o. produkcja maszyn
17 Lindo-Gobex Sp. z o.o. produkcja katalizatorów
18 HOLDING-ZREMB Gorzów S.A. metalowa
19 Mestil Sp. z o.o. produkcja części do maszyn
20 Interbud-West Sp. z o.o. budowlana
21 Inter-Sicherheits-Service Sp. z o.o. produkcja sejfów
22 Calvia Sp. z o.o. chemiczna
23 Rhodia SOLVAY Sp. z o.o. chemiczna
24 Castorama Sp. z o.o. sieć handlowa
25 Tesco sieć handlowa
26 MediaMarkt sieć handlowa
27 Obi sieć handlowa
28 Caelum Development budowlana Źródło: „Gorzów w liczbach 2016”
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
103
Potencjalnym źródłem zagrożenia na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest transport drogowy
ładunków niebezpiecznych. Przez teren miasta przebiega droga krajowa nr 22 (od granicy polsko-rosyjskiej
w Grzechotkach do granicy polsko-niemieckiej w Kostrzynie). Ocenia się, że ryzyko negatywnego
oddziaływania na mieszkańców miasta skutków ewentualnego wystąpienia poważnej awarii, wynikającej
z transportu substancji niebezpiecznych zmaleje wraz z postępowaniem prac w zakresie budowy i oddania
do użytku obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego (droga ekspresowa S3). Do tej pory zrealizowane zostały
dwa z trzech planowanych etapów budowy drogi. Prognozowany termin zakończenia budowy i oddania drogi
do użytku przypada na rok 2017.
Dla zwiększenia nadzoru przestrzegania przepisów w zakresie drogowego przewozu materiałów
niebezpiecznych prowadzone są akcje kontroli tych przewozów koordynowane przez policję, przy udziale
Państwowej Straży Pożarnej, Transportowego Dozoru Technicznego, Inspekcji Transportu Drogowego
i Inspekcji Ochrony Środowiska.
Ze względu na prowadzenie kolejnego etapu budowy obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego, co
zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnej awarii związanej z transportem substancji niebezpiecznych, a także
brak planów budowy zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia awarii, nie przewiduje się
wzrostu zagrożenia poważnymi awariami na terenie miasta.
4.11.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015 w zakresie
ochrony przed powa żnymi awariami
W poprzednim Programie Ochrony Środowiska nie zaplanowano żadnych zadań na lata 2014-2015
w zakresie ochrony przed poważnymi awariami. W związku z tym należy stwierdzić, że na terenie miasta nie
ma potrzeby podejmowania radykalnych działań w tym obszarze. Niemniej jednak należy kontynuować
działania mające na celu kontrolę oraz szkolenie podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę
wystąpienia poważnej awarii, a także prowadzić rejestr zakładów, mogących stanowić przyczynę powstania
poważnej awarii. Kontynuowanie tych zadań pozwoli zapobiec wystąpieniu ryzyka poważnych awarii
w przyszłości.
4.11.3. Analiza SWOT
Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta
Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie zagrożenia poważnymi awariami. Na jej podstawie zaplanowano
zadania dla miasta na lata 2017 -2024.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
104
Tabela 56 Analiza SWOT- Obszar interwencji: Zagro żenie powa żnymi awariami
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• Brak ZDR i ZZR na terenie miasta, • Oddanie do użytku obwodnicy Gorzowa
Wielkopolskiego, co zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnej awarii związanej z transportem substancji niebezpiecznych
• Brak precyzyjnie zaplanowanych zadań w zakresie ochrony przed poważnymi awariami
SZANSE ZAGROŻENIA
• Informowanie społeczeństwa o sposobach postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia
• Planowanie transportu z udziałem substancji niebezpiecznych z dala od skupisk ludzkich
• Transport drogowy ładunków niebezpiecznych drogą krajową nr 22 przebiegającą przez teren miasta
Głównym problemem miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest transport ładunków niebezpiecznych
drogą krajową nr 22 przebiegającą przez teren miasta. Ryzyko skażenia środowiska niebezpiecznymi
substancjami zmniejsza prowadzona w trzech etapach budowa obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego.
W celu dalszej poprawy obecnego stanu zalecane jest także planowanie transportu z udziałem substancji
niebezpiecznych z dala od skupisk ludzkich.
4.12. Działania edukacyjne
Edukacja ekologiczna jest zagadnieniem horyzontalnym dotyczącym wszystkich obszarów ochrony
środowiska i gospodarki wodnej. Według Strategii Edukacji Ekologicznej Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku, dla zrównoważonego
rozwoju kraju niezbędne są nie tylko inwestycje w nowoczesne, proekologiczne technologie i racjonalna
gospodarka zasobami naturalnymi, ale również wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa. Działania
edukacyjne prowadzone w sposób uporządkowany i systematyczny mogą w istotny, pozytywny sposób
wpłynąć na rozwój gospodarczy z poszanowaniem konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju.
Głównym celem edukacji ekologicznej jest podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej
i kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa poprzez promowanie zasad zrównoważonego rozwoju,
upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, kształtowanie
zachowań prośrodowiskowych ogółu społeczeństwa, w tym dzieci i młodzieży.
Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców jest ważnym zadaniem realizowanym zarówno
w formalnym systemie kształcenia, obejmującym wychowanie przedszkolne, szkolnictwo podstawowe,
ponadpodstawowe oraz szkolnictwo wyższe jak również poprzez organizowanie imprez, konkursów,
wycieczek, czyli edukację nieformalną.
Zagadnienie edukacji ekologicznej poruszone zostało przede wszystkim podczas Konferencji Narodów
Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” w Rio de Janeiro z 1992 roku. Podczas tej konferencji opracowana
została m.in. Agenda 21, w której wiele miejsca poświęcono edukacji ekologicznej. Realizując zalecenia
Agendy 21 Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
105
i Leśnictwa podpisały w kwietniu 1995 roku porozumienie o współpracy w zakresie edukacji ekologicznej.
Głównym punktem tego porozumienia był zapis dotyczący rozpoczęcia prac nad wspólnym przygotowaniem
Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej, której jednym z celów jest wdrożenie edukacji ekologicznej jako
edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej.
W strategii tej podjęto również temat planowania i realizowania działań w zakresie edukacji
ekologicznej na szczeblu lokalnym, w szczególności gminnym, mających na celu ukształtowanie
świadomości mieszkańców przejawiającej się w ich konkretnych działaniach związanych z troską
o otaczające ich najbliższe środowisko.
Podnoszenie świadomości ekologicznej, zmiana postaw i zachowań społeczeństwa stanowi również
główny cel Strategii Edukacji Ekologicznej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
na lata 2013 – 2016. Działania priorytetowe, wyznaczone w dokumencie, obejmują:
• zapewnienie źródeł finansowania i poprawę efektywności procesu dofinansowania przedsięwzięć
z zakresu edukacji ekologicznej;
• współpracę z WFOŚiGW i realizację Wspólnej Strategii działania;
• inicjowanie i prowadzenie szerokich konsultacji dla uzyskania nowoczesnych rozwiązań w zakresie
edukacji ekologicznej.
Konieczność prowadzenia działań z zakresu edukacji ekologicznej wynika z polskich i europejskich
aktów prawnych oraz dokumentów strategicznych, w tym z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 poz. 672 z późn. zm.).
W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska, edukacji ekologicznej poświęcony
jest dział VIII. Artykuł 77 punkt pierwszy ustanawia obowiązek uwzględniania problematyki ochrony
środowiska i zrównoważonego rozwoju w programach kształcenia ogólnego we wszystkich typach szkół.
Gmina powinna co rocznie prowadzić tematyczne akcje edukacyjne dotyczące ochrony środowiska
w placówkach edukacyjnych.
Działania edukacyjne powinny także obejmować dorosłych mieszkańców, ponieważ to oni mają
największy wpływ na obecny stan środowiska w mieście. Prowadzone działania edukacyjne powinny
dotyczyć przede wszystkim prawidłowego postępowania z odpadami, ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniami pochodzącymi z domowych kotłowni oraz podnosić ogólną świadomość ekologiczną
lokalnej społeczności.
Bardzo ważne jest planowanie i realizowanie działań w zakresie edukacji ekologicznej na szczeblu
lokalnym mających na celu kształtowanie świadomości mieszkańców, przejawiającej się w ich konkretnych
działaniach związanych z troską o otaczające ich najbliższe środowisko.
W latach 2014-2015 miasto Gorzów Wielkopolski zrealizowało siedem akcji w zakresie edukacji
ekologicznej, a poniesione na ten cel koszty wyniosły 37 846,33 zł. Zorganizowano m.in. kampanię
„Sprzątanie Świata”, „Godzina dla Ziemi” oraz kampanię edukacyjno-informacyjną pokazującą korzyści
zdrowotne i społeczne, wynikające z eliminacji niskiej emisji w ramach programu KAWKA. Podczas kampanii
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
106
rozdano 11 950 szt. ulotek, 490 szt. plakatów i 500 broszur. Dzieci i młodzież miały okazję uczestniczyć
w zajęciach edukacyjnych m.in. w Parku Narodowym Ujście Warty, w Wolińskim Parku Narodowym,
w Ogrodzie Dendrologicznym w Przelewicach, Muzeum Łąki w Owczarach oraz w Centrum Nauki Kopernik.
Wyjazdy te były zorganizowane przez placówki oświatowe oraz dofinansowane z Budżetu Miasta. W 2015
roku zakupiono dla placówek oświatowych wyposażenie pracowni (72 książki oraz 72 plansze edukacyjne).
Instytucjami i organizacjami, które mogą wspierać działania miasta w zakresie kształtowania
świadomości ekologicznej są: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Warszawie, Starostwo Powiatowe, Nadleśnictwa. Oprócz organizowania własnych działań, miasto
powinno także włączać się w akcje edukacyjne prowadzone na wyższym poziomie administracyjnym czy
organizowane przez fundacje i stowarzyszenia pozarządowe. Udział w kampaniach organizowanych
na przykład przez Ministerstwo Środowiska które udostępnia niezbędne materiały takie jak infografiki, ulotki,
poradniki itp. obniża koszty realizacji edukacji ekologicznej.
Edukacja ekologiczna jest ważnym składnikiem edukacji obywatelskiej zmierzającej do kształtowania
społeczeństwa odpowiedzialnego za swoje czyny, akceptującego zasady zrównoważonego rozwoju,
potrafiącego ocenić stan środowiska przyrodniczego oraz podejmującego świadome decyzje.
Przeprowadzanie akcji edukacyjnych ma na celu podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Przekłada się ona na poprawność zachowań mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskiego i w szerszej
perspektywie, na zwiększenie poczucia odpowiedzialności za otoczenie.
4.13. Monitoring środowiska
Źródłem informacji o środowisku jest w szczególności państwowy monitoring środowiska. Został on
utworzony ustawą z dnia 10 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 77, poz. 335 z późn.
zm.) w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska. Jest on realizowany na podstawie:
• wieloletnich programów państwowego monitoringu środowiska opracowanych przez Głównego
Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw środowiska,
• wojewódzkich programów monitoringu środowiska opracowanych przez wojewódzkiego inspektora
ochrony środowiska i zatwierdzonych przez GIOŚ.
Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2016-2020 opracowany przez GIOŚ został
zatwierdzony w dniu 1 października 2015 roku i zawiera opis zadań realizowanych na poziomie centralnym
oraz wskazuje zadania, które będą wykonywane na poziomie województwa przez wojewódzkiego inspektora
ochrony środowiska. W oparciu o ten dokument opracowano Program Państwowego Monitoringu
Środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2016-2020.
Głównym założeniem tego dokumentu jest realizowanie badań stanu środowiska w Wojewódzkim
Inspektoracie Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w czterech podsystemach:
• podsystemu monitoringu jakości powietrza,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
107
• podsystemu monitoringu jakości wód,
• podsystemu monitoringu hałasu,
• podsystemu monitoringu pól elektromagnetycznych.
System PMŚ będzie zasilany danymi o presjach wytwarzanymi w ramach innych systemów lub
obowiązków wykonywanych z mocy prawa przez inne organy administracji lub podmioty gospodarcze, jak
i danymi wytwarzanymi przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Istotnym źródłem danych o emisjach będzie
system statystyki publicznej, oraz, w przypadku wód, prowadzony przez krajowy i regionalne zarządy
gospodarki wodnej kataster wodny.
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska – odpowiedzialny za pomiary i ocenę poziomu substancji
w powietrzu – w latach 2016-2020 będzie kontynuował monitoring stężeń pyłu PM10 i PM2,5, SO2, NO2, NO,
NOx, O3, benzenu, CO, oraz Pb, As, Cd, Ni i benzo(a)pirenu w pyle PM10, stosując pomiary i modelowanie
matematyczne wybranych zanieczyszczeń zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13
września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz.
1032). Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zlokalizowane są dwa stanowiska pomiarowe (o kodach
krajowych: LuGorzKosGdy oraz LuGorzPilsud), dokumentujące m.in. następujące wskaźniki: arsen w PM10,
benzo(a)piren w PM10, nikiel w PM10, ołów w PM10 oraz pył zawieszony w PM10.
W ramach podsystemu monitoringu jakości wód powierzchniowych – wody śródlądowe, wody
przejściowe i przybrzeżne, w latach 2016-2020 na obszarze województwa lubuskiego realizowane będą
następujące zadania:
• badania i ocena stanu rzek, w tym zbiorników zaporowych;
• badania i ocena stanu jezior;
• badania i ocena jakości osadów dennych w rzekach i jeziorach;
• obserwacje elementów hydromorfologicznych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód
powierzchniowych;
• wdrażanie wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego u Rady 2013/39/UE z dnia
12 sierpnia 2013r., zmieniającej dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji
priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej.
Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska mapy akustyczne sporządza starosta dla
aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy oraz zarządzający drogą, linią kolejową lub
lotniskiem. Mapy akustyczne są przekazywane do właściwego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska, który z kolei uwzględnia informacje zawarte w nich podczas dokonywania oceny klimatu
akustycznego na terenie województwa. Na pozostałych obszarach nie objętych procesem opracowania map
akustycznych, oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje wojewódzki inspektor ochrony środowiska,
tworząc w zależności od potrzeb mapy akustyczne miast o liczbie mieszkańców poniżej 100 tys. oraz
w otoczeniu dróg, które są uciążliwe dla okolicznych mieszkańców. Na terenie miasta Gorzowa
Wielkopolskiego w 2018 roku prowadzone będą pomiary hałasu związanego z funkcjonowaniem linii
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
108
kolejowej nr 203 (Kostrzyn – Gorzów Wielkopolski).
W ramach monitoringu pól elektromagnetycznych w latach 2016-2020 dla potrzeb Państwowego
Monitoringu Środowiska zaplanowano wykonanie pomiarów przez WIOŚ w miastach oraz na terenach
wiejskich. W związku z 3 letnim cyklem pomiarowym punkty w latach 2016-2017 zostały odpowiednio
powielone w latach 2019-2020. Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zlokalizowano po 7 punktów
pomiarowych w latach 2016, 2017, 2019, 2020 oraz 8 punktów w roku 2018.
Wyniki ocen, analiz i prognoz będą udostępniane w formie drukowanej lub/i na stronach internetowych
WIOŚ w Zielonej Górze.
4.14. Nadzwyczajne zagro żenia środowiska i adaptacja do zmian klimatu
Zauważalne bezsprzecznie skutki zmian klimatu, zwłaszcza wzrost temperatury, częstotliwości
i nasilenia zjawisk ekstremalnych, występujące w ostatnim stuleciu pogłębiają się i z tego powodu stały się
przedmiotem zainteresowania rządów i społeczności międzynarodowej. Mogą powodować one coraz
częstsze występowanie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, które są coraz mocniej odczuwalne przez
ludzi oraz wiele sektorów gospodarki. Zjawiska wywoływane przez zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla
społecznego i gospodarczego rozwoju wielu krajów na świecie, w tym także dla Polski. W tym kontekście
istotne jest prowadzenie adaptacji do zmian klimatu i nadzwyczajnych zagrożeń środowiska na poziomie
gmin.
Adaptacja to proces lub zestaw inicjatyw i działań na rzecz zmniejszenia podatności systemów
przyrodniczych i ludzkich na faktyczne oraz spodziewane skutki zmian klimatu. Właściwie dobrane działania
adaptacyjne zmniejszają wrażliwość kraju na zmiany klimatyczne i będą stanowić istotny czynnik
stymulujący wzrost efektywności i innowacyjności polskiej gospodarki. Działania adaptacyjne, poprzez
realizację polityk, inwestycje w infrastrukturę i technologie, a także zmiany zachowań umożliwią uniknięcie
ryzyk i wykorzystanie szans. Zgodnie z „Strategicznym Planem Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych
na zmiany klimatu do roku 2020” zmiany klimatu należy postrzegać jako potencjalne ryzyko, które powinno
być brane pod uwagę przy tworzeniu np. mechanizmów regulacyjnych i planów inwestycyjnych, podobnie jak
brane pod uwagę są ryzyka o charakterze makroekonomicznym, czy geopolitycznym.
W ostatnich latach z powodu globalnego ocieplenia klimatu coraz częstsze i intensywniejsze stają się
fale upałów. Podobnie jak w przypadku fali mrozów, fale upałów stanowią zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza
dla dzieci i osób w podeszłym wieku, oraz osób cierpiących na przewlekłe schorzenia. Wysokie temperatury
prowadzą do zaburzeń układu krążenia, pracy nerek, układu oddechowego i metabolizmu. Instytut
Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydaje ostrzeżenia przed upałami i mrozami. Podczas okresów upałów
zaleca się pozostawanie w budynkach zwłaszcza w godzinach szacowanych skrajnych temperatur. W celu
adaptacji należy rozbudowywać systemy klimatyzacyjne w budynkach użyteczności publicznej oraz
mieszkaniach. Susze powodują także zagrożenia w lasach. Przesuszona ściółka leśna jest wtedy bardziej
podatna na zapalenie. W przypadku podwyższonego ryzyka zagrożenia pożarowego Lasy Państwowe
wprowadzają okresowy zakaz wstępu do lasu.
Wysokie temperatury i związane z nimi susze wpływają również negatywnie na różnorodność
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
109
biologiczną. Gatunki o mniejszej zdolności adaptacyjnej do zmian warunków środowiska mogą wyginąć lub
wyemigrować z danego terenu. Miejsce ustępujących gatunków będą mogły jednak zająć gatunki do tej pory
nie występujące na danym obszarze bądź występujące rzadko. Upały i skrajne mrozy mogą również
powodować zagrożenie dla upraw i hodowli zwierząt – późne przymrozki, fale upałów powodują straty
w uprawach, jak również zmniejszenie ilości pożywienia dla zwierząt hodowlanych. Podczas upałów może
również dochodzić do nadmiernych upadków w stadzie.
Wysokie temperatury niszczą także nawierzchnie dróg, tory kolejowe oraz linie energetyczne.
Powodują one zwiększone ryzyko pożarów i susz. Skrajnie wysokie i niskie temperatury mogą negatywnie
wpływać również na rolnictwo, gospodarkę wodną oraz zwierzęta i rośliny.
Wysoka temperatura sprzyja też powstawaniu silnego wiatru i trąb powietrznych. Poza oczywistymi
stratami gospodarczymi i środowiskowymi, jak powalone drzewa, zniszczone budynki, zwiększona prędkość
wiatru przyspiesza erozję wierzchniej warstwy gleb.
Wpływ zmian klimatu może ujawnić się także poprzez zmiany bilansu wodnego: szczególnie
wzmożonego odpływu, zwiększonego parowania, pogorszenia jakościowego wód śródlądowych oraz
wzrostu częstotliwości występowania ekstremalnych sytuacji hydrologicznych (susz i powodzi). Susza jest
skutkiem długotrwałych okresów bez odpadów atmosferycznych i upałów, kiedy maksymalna temperatura
dobowa osiąga wartości wyższe niż 30oC. Występowanie susz może prowadzić z kolei do zmian
w stosunkach wodnych, a w skrajnym przypadku nawet prowadzić do problemów z zaopatrzeniem w wodę.
Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego największe zagrożenie powodziowe może wystąpić w związku
z nagłym przyborem wód, mogącym zaistnieć w przypadku odwilży i długotrwałych opadów występujących
w okresie wiosennym.
Prowadzone prognozy wskazują, że w nadchodzących latach proces ocieplania się klimatu będzie się
nasilał. Co za tym idzie, będzie się także zwiększać częstotliwość występowania gwałtownych zjawisk
pogodowych takich jak powodzie, susze i huragany. Istotne jest więc jak najszybsze podjęcie działań
przystosowujących do zmian klimatu.
W związku z powyższymi uwarunkowaniami, Rząd Polski w celu ograniczenia gospodarczego
i społecznego ryzyka, związanego ze zmianami klimatycznymi, opracował Strategiczny Plan Adaptacji dla
sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do 2020 roku (SPA2020).
SPA 2020 wskazuje cele i kierunki działań adaptacyjnych, które należy podjąć w najbardziej
wrażliwych sektorach i obszarach w okresie do roku 2020:
• gospodarce wodnej,
• rolnictwie,
• leśnictwie,
• różnorodności biologicznej i obszarach prawnie chronione,
• zdrowiu,
• energetyce,
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
110
• budownictwie,
• transporcie,
• obszarach górskich,
• strefie wybrzeża,
• gospodarce przestrzennej,
• obszarach zurbanizowanych.
Zasadniczym celem działań adaptacyjnych do zmian klimatu w dziedzinie gospodarki wodnej
na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest zapewnienie pełnego zaopatrzenia w wodę ludności,
przemysłu i rolnictwa. Zadanie to jest realizowane poprzez rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.
W ramach ochrony społeczeństwa przed konsekwencjami powodzi i suszy w inwestycjach budowlanych,
transportowych i energetycznych uwzględniane są problemy gwałtownych zmian temperatury, ulewnych
opadów, oblodzenia i silnych wiatrów.
Istotnym działaniem, zmierzającym do adaptacji do zmian klimatu jest prowadzenie różnego rodzaju
akcji, zwiększających świadomość społeczeństwa. Kampanie te powinny m.in. zachęcać do racjonalnego
wykorzystania wody, poprzez jej oszczędzanie, a także zwiększać wiedzę i świadomość rolników w zakresie
zmian klimatu, aby mogli dostosowywać produkcję rolniczą oraz terminy zabiegów agrotechnicznych do
nowych warunków klimatycznych.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
111
5. Cele programu ochrony środowiska, zadania oraz ich finansowanie
Przeprowadzona analiza SWOT dla każdego z przyjętych obszarów interwencji umożliwiła
zidentyfikowanie głównych problemów środowiskowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Analiza
SWOT wykazała potencjalne zagrożenia w dziedzinie ochrony środowiska, a także kierunki działań jakie
powinny zostać podjęte dla poprawy stanu środowiska przyrodniczego oraz towarzyszącej mu infrastruktury
technicznej.
Tabela 57 Główne problemy i wyznaczone cele ochrony środowiska w Gorzowie Wielkopolskim
Obszar interwencji Stan obecny - problem Cel
Ochrona klimatu i jakości
powietrza
wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego
w nim benzo(a)pirenu
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z ruchu
samochodowego
Duża emisja zanieczyszczeń z indywidualnych systemów
grzewczych
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z
indywidualnych palenisk domowych
Mały lub średni udział odnawialnych źródeł energii
Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców
Zagrożenia hałasem
Bliskość źródeł hałasu w stosunku do zabudowy mieszkaniowej
Dalsza budowa ekranów akustycznych
Obecność zakładów przemysłowych niespełniających standardów jakości środowiska pod względem hałasu
Kontrole WIOŚ w kierunku spełniania norm hałasu.
Wzrost liczby środków transportu Ograniczenie prędkości ruchu, ograniczenie ruchu w centrum
miasta
Pola elektromagnetyczne - Utrzymanie poziomów PEM na dotychczasowym poziomie
Gospodarowanie wodami
Lokalne podtopienia w porze wiosennych roztopów oraz podczas
ulewnych opadów Ochrona przed powodzią
Zagrożenie nieosiągnięciem celów środowiskowych wszystkich JCWP
na terenie gminy
Dążenie do osiągnięcia dobrego stanu wód
Gospodarka wodno-
ściekowa
Zwiększony pobór wody w okresie letnim
Optymalizacja zużycia wody
Niski poziom świadomości społecznej o skutkach nielegalnego
zrzutu ścieków komunalnych, rolniczych i przemysłowych
Racjonalna gospodarka ściekowa
Zasoby geologiczne Ryzyko nieprzestrzegania warunków koncesji na wydobycie złóż
Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami
kopalin ze złóż
Gleby
Zanieczyszczenie punktowe wynikające z działalności zakładów przemysłowych
Ochrona gleb i zapewnienie właściwego sposobu
użytkowania powierzchni ziemi Nadmierne lub niedostosowane do potrzeb nawożenie gleb
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
112
Nieprzestrzeganie zasad określonych w pozwoleniach wodno-prawnych
Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów
Niedostateczny poziom świadomości mieszkańców o konieczności prowadzenia segregacji odpadów
Racjonalna gospodarka odpadami
Nielegalne pozbywanie się odpadów
Niewystarczający poziom odzysku odpadów na terenie miasta
Występowanie wyrobów zawierających azbest na terenie miasta
Zasoby przyrodnicze
Brak świadomości wartości szaty roślinnej oraz walorów krajobrazowych
Zachowanie różnorodności biologicznej i jej racjonalne
użytkowanie oraz zachowanie funkcji ekosystemów i walorów
przyrodniczych miasta Wpływ zanieczyszczenia powietrza i wód na florę i faunę
Malejący poziom lesistości Zwiększenie lesistości
Zagrożenie poważnymi awariami
Transport drogowy ładunków niebezpiecznych drogą krajową nr 22 przebiegającą przez teren miasta
Zapobieganie ryzyku wystąpienia poważnych awarii
przemysłowych oraz minimalizacja ich skutków
Możliwość lokalizacji zakładów przemysłowych na ternach przemysłowych
Źródło: opracowanie własne
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Tabela 58. Strategia polityki ochrony środowiska Gorzowa Wielkopolskiego - cele, kierunki oraz zadania
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
1.
Och
rona
klim
atu
i jak
oś
ci p
owie
trza
Pop
raw
a ja
koś
ci p
owie
trza
Zapotrzebowanie na ciepło (Założenia do…)
920 TJ 909 TJ
Zmniejszenie emisji pochodzącej ze spalania paliw
podczas ogrzewania budynków
Wymiana starych systemów grzewczych
na nowe bardziej przyjazne środowisku
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
2.
Ograniczenie emisji substancji do powietrza poprzez odpowiednie
zapisy w planach zagospodarowania
przestrzennego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
3. Termomodernizacja
obiektów oświatowych, budynków użyteczności
publicznej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
4. Promowanie
budownictwa z materiałów
energooszczędnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
5. Bieżąca modernizacja sieci gazowej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
6. Rozbudowa sieci
gazowej w obszarach przewidzianych do
zurbanizowania
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
7. Modernizacja sieci ciepłowniczych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, PEC Gorzów,
właściciele budynków, RPO, WFOŚ, NFOŚ
brak środków finansowych
8. Budowa wodnego akumulatora ciepła
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, PGE Górnictwo i
Energetyka Konwencjonalna
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
S.A.
9. Likwidacja procederu
spalania śmieci w przydomowych
kotłowniach
Kontrola spalania paliw w domach prywatnych – zgłoszenia nielegalnej
emisji
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
10.
Propagowanie gospodarki
niskoemisyjnej – program KAWKA
Likwidacja wysokoemisyjnych
lokalnych źródeł ciepła (kotłowni)
PGE Górnictwo i Energetyka
Konwencjonalna S.A.
brak środków finansowych
11.
Zachęcanie mieszkańców do
termomodernizacji budynków mieszkalnych (docieplanie, wymiana stolarki) – szkolenia z
pozyskiwania funduszy, dotacje
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
12.
Zwiększenie świadomości
mieszkańców co do konieczności ochrony
powietrza
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
13. Organizowanie konkursów o tematyce
ekologicznej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
14. Redukcja emisji zanieczyszczeń
powietrza w śródmieściu KAWKA
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
15.
Budowa elementów infrastruktury promującej transport niskoemisyjny
w Gorzowie Wielkopolskim
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
16. Kontrolna
inwentaryzacja źródeł niskiej emisji i
aktualizacja Planu
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego niedokładność
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
Gospodarki Niskoemisyjnej
17.
Liczba instalacji OZE na terenie
miasta (Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski)
2 - Rozwój odnawialnych źródeł energii
Promocja OZE oraz stworzenie warunków
organizacyjno – finansowych dla
stosowania OZE w indywidualnych
systemach grzewczych – szkolenia, dotacje
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
nieotrzymanie dotacji
18.
Podniesienie poziomu świadomości
mieszkańców z zakresu odnawialnych źródeł
energii
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
19.
Rozwój odnawialnych źródeł energii – w tym głównie: kotłowni na
biomasę, pomp ciepła i paneli słonecznych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
20. Uwzględnianie w mpzp potencjalnych lokalizacji
instalacji OZE
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
21.
Organizacja rajdów rowerowych i pieszych
jako promocja ekologicznych środków
transportu
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
22. Budowa ścieżek rowerowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
23. Budowa tras rowerowych EuroVelo
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
24. Budowa ścieżki nad Wartą
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
25. Budowa drogi S3 – II
jezdnia obwodnicy Gorzowa
Wielkopolskiego
GDDKiA o/Zielona Góra
brak środków finansowych
26.
27.
Modernizacja, budowa i przebudowa dróg Urząd Miasta
Gorzowa Wielkopolskiego
brak środków finansowych Program Tuptuś –
modernizacja chodników w mieście
28.
Tworzenie zieleni izolacyjnej wzdłuż ulic –
nasadzenia drzew i krzewów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
29. Ograniczenie pylenia –
zamiatanie mechaniczne ulic
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
30. Długość wybudowanych i
zmodernizowanych torowisk tramwajowych
- -
Podniesienie jakości środowiska
naturalnego poprzez minimalizację
zanieczyszczeń powietrza
Modernizacja i budowa torów tramwajowych.
Wprowadzenie systemu informacji przestrzennej
oraz monitoringu infrastruktury transportowej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
31. Rewitalizacja linii kolejowej - -
Podniesienie jakości środowiska
naturalnego poprzez minimalizację
zanieczyszczeń powietrza
Modernizacja estakady: remont estakady,
budowa peronu wraz z zadaszeniem i
niezbędną infrastruktura i wyposażeniem,
modernizację tuneli i przejść pod torami, wiat peronowych, wykonanie
małej architektury
PKP PLK Centrum Realizacji Inwestycji
Region Śląski
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
32.
-
- -
Monitoring stanu jakości powietrza
Monitoring stanu jakości powietrza
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego niedokładność
33. - -
Opracowanie i przekazanie
sprawozdania z realizacji Programu
ochrony powietrza co trzy lata.
Zarząd Województwa niedokładność
34. - -
Aktualizacja Programu ochrony powietrza co trzy lata, w przypadku
dalszej złej jakości powietrza
Zarząd Województwa niedokładność
35. - -
Prowadzenie działań na rzecz zmian
legislacyjnych oraz uczestnictwo w
spotkaniach na temat barier w realizacji
Programów ochrony powietrza
Zarząd Województwa niedokładność
36.
Zag
roże
nia
hała
sem
Zm
niej
szen
ie u
ciąż
liwoś
ci h
ałas
u dl
a m
iesz
kań
ców
mia
sta
Poziom hałasu LAeqN (WIOŚ Gorzów Wielkopolski)
LAeqN = 57,5 dB
LAeqN = 56 dB
Promocja ekologicznych
środków transportu
Rozwój systemu dróg rowerowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
37.
Infrastruktura komunikacyjna o
mniejszej emisyjności hałasu
Budowa drogi S3 – II jezdnia obwodnicy
Gorzowa Wielkopolskiego
GDDKiA o/Zielona Góra
brak środków finansowych
38. Modernizacja, budowa, przebudowa: dróg,
torów tramwajowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
39. Budowa ekranów akustycznych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
40. Rejestr obszarów, na których występuje
WIOŚ Gorzów Wielkopolski
niedokładność
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
przekroczenie norm poziomu hałasu
pochodzącego z węzłów komunikacyjnych
41.
Przeciwdziałanie powstawaniu hałasu
instalacyjnego
Wprowadzanie do mpzp zapisów sprzyjających ograniczeniu hałasem
(obszarem strefy głośnej i obszary strefy cichej)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
42. Inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
43.
Pol
a el
ektr
omag
nety
czne
Ogr
anic
zeni
e od
dzia
ływ
ania
pól
el
ektr
omag
nety
czny
ch n
a cz
łow
ieka
i ś
rodo
wis
ko
Natężenie składowej elektrycznej pola (WIOŚ Gorzów Wielkopolski)
0,4 MHz (0,1÷1000)
0,3 MHz (0,1÷1000)
Stała kontrola potencjalnych źródeł
pól elektroenergetycznych oraz minimalizacja ich
oddziaływania na zdrowie człowieka i
środowisko
Wprowadzanie do mpzp zapisów w zakresie
możliwości lokalizacji urządzeń emitujących
promieniowanie elektromagnetyczne
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
44.
Prowadzenie przez organy ochrony
środowiska ewidencji źródeł wytwarzających
pola elektromagnetyczne (zgłoszenia instalacji)
Starosta Powiatu Gorzowskiego
niedokładność
45.
Państwowy monitoring PEM w środowisku na
terenach przeznaczonych pod
zabudowę mieszkaniową oraz
miejsc dostępnych dla ludzi
WIOŚ Gorzów Wielkopolski
niedokładność
46.
Gos
poda
row
anie
w
oda
mi
Och
rona
pr
zed
pow
odzią Liczba cieków objętych ochroną
przeciwpowodziową (WZMiUW) 0 2 Minimalizacja
zagrożenia klęskami powodzi
Utrzymanie i bieżąca konserwacja rzeki Kłodawki, kanału Srebrnego oraz
RZGW Poznań brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
zbiorników wodnych
47. Zagospodarowanie wód opadowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
48. Projekty w zakresie odwodnienia
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
49.
Wprowadzanie do mpzp ograniczeń
wynikających z występowania na
terenie gminy terenów zalewowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
50.
Dąże
nie
do o
sią
gnię
cia
dobr
ego
stan
u w
ód
Liczba jednolitych części wód, których stan oceniono jako dobry
(KZGW)
0 3
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń
zawartych w ściekach komunalnych i przemysłowych
Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych i
kontrola wydanych pozwoleń
Marszałek Województwa Lubuskiego,
Starosta Gorzowski
niedokładność
51. Ograniczenie odpływu biogenów z terenów
rolniczych
Propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk
Rolniczych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
52. Liczba jednolitych części wód,
których stan oceniono jako dobry (KZGW)
2 2 Utrzymanie dobrego stanu wód
podziemnych
Monitoring wód podziemnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
53. G
ospo
dark
a w
odno
-ś
ciek
owa
Opt
ymal
izac
ja
zuży
cia
wod
y
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w
ciągu roku
6 646,5 dam3
- Ograniczenie
wykorzystywania zasobów wód podziemnych
Propagowanie zachowań sprzyjających
oszczędzaniu wody przez działania edukacyjno –
promocyjne (akcje, kampanie skierowane
do wszystkich grup społecznych)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
54. Poprawa skuteczności zaopatrzenia w wodę
Rozwój i modernizacja sieci wodociągowej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
55.
Rac
jona
lna
gosp
odar
ka śc
ieko
wa
Odsetek mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej (GUS)
96 %
-
Funkcjonowanie kompleksowego
systemu gospodarki ściekami socjalno -
bytowymi
Bieżąca inwentaryzacja mieszkańców
podłączonych do sieci kanalizacyjnej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
56. Inwentaryzacja zbiorników
bezodpływowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
57.
Bieżąca kontrola eksploatacji
indywidualnych zbiorników
bezodpływowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
58. Inwentaryzacja przydomowych
oczyszczalni ścieków
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
niedokładność
59. Rozwój i modernizacja kanalizacji sanitarnej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
60.
Rozbudowa i modernizacja systemu informatycznego oraz
monitoring sieci wodno-kanalizacyjnej (punkty
pomiarowe)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych,
niedokładność
61.
Zas
oby
geol
ogic
zne
Rac
jona
lne
i ef
ekty
wne
go
spod
arow
anie
za
soba
mi k
opal
in z
e zł
óż
Liczba wydanych koncesji na wydobycie kopalin (Starostwo
Powiatowe, Urząd Marszałkowski)
b.d. - Nadzór nad zasobami
kopalin
Kontrola przestrzegania wydanych koncesji na
wydobycie kopalin
Starostwo Powiatowe w
Gorzowie Wielkopolskim,
Okręgowy Urząd Górniczy w Warszawie
nieefektywny system kontroli
62. Liczba miejsc nielegalnego wydobycia kopalin
b.d. - Inwentaryzacja miejsc nielegalnego wydobycia
Urząd Miasta Gorzowa
niedokładność
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
kopalin Wielkopolskiego, Starostwo
Powiatowe w Gorzowie
Wielkopolskim
63. - - -
Wprowadzenie zapisów do planów
zagospodarowania przestrzennego o
niezagospodarowywaniu terenów
nieeksploatowanych złóż
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
64.
Gle
by
Och
rona
gle
b i z
apew
nien
ie w
łaś
ciw
ego
spos
obu
uży
tkow
ania
pow
ierz
chni
zie
mi
Liczba badań gleb wykorzystywanych rolniczo
b.d. - Ochrona gleb
użytkowanych rolniczo
Promowanie zasad Kodeksu Dobrych
Praktyk Rolniczych i programów
rolnośrodowiskowych
Powiatowy Zespół
Doradztwa Rolniczego w
Gorzowie Wielkopolskim
brak zainteresowania
mieszkańców
65.
Prowadzenie działalności rolniczej zgodnie z Kodeksem
Dobrej Praktyki Rolniczej
Powiatowy Zespół
Doradztwa Rolniczego w
Gorzowie Wielkopolskim,
rolnicy
brak zainteresowania
mieszkańców
66. Prowadzenie badań
określających zanieczyszczenia gleb użytkowanych rolniczo
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, Starostwo
Powiatowe w Gorzowie
Wielkopolskim, Instytut Uprawy
niedokładność
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
Nawożenia i Gleboznawstwa
(IUNG)
67.
Ochrona przed erozją wietrzną m.in. poprzez
prowadzenie odpowiednich zabiegów
agrotechnicznych i wprowadzenie zalesień
na glebach o najniższych klasach
bonitacji
Właściciele gospodarstw
rolnych, Starostwo
Powiatowe w Gorzowie
Wielkopolskim, Nadleśnictwa
brak środków finansowych
68.
Wprowadzanie do mpzp konieczności ochrony
gleb klas I-III i racjonalnego
gospodarowania ich zasobami
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
69. Powierzchnia gruntów
wymagających rekultywacji (Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski)
0 0
Zapobieganie degradacji
powierzchni ziemi
Rekultywacja terenów zdegradowanych, przywracająca im
funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, właściciele
terenów
brak środków finansowych
70.
Liczba punktów przekroczenia standardów jakości gleb (Urząd
Miasta Gorzów Wielkopolski)
b.d. -
Rejestr historycznych zanieczyszczeń
powierzchni ziemi oraz rejestr bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód w
środowisku
GDOŚ niedokładność
71. Identyfikacja oraz
sporządzanie wykazu potencjalnych
„historycznych”
Starostwo Powiatowe w
Gorzowie
niedokładność
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
zanieczyszczeń powierzchni ziemi
Wielkopolskim
72.
Gos
poda
rka
odpa
dam
i i z
apob
iega
nie
pow
staw
aniu
odp
adó
w
Rac
jona
lna
gosp
odar
ka o
dpad
ami
Ilość zebranych selektywnie odpadów (Urząd Miasta Gorzów
Wielkopolski)
34 227,50 Mg
- Uporządkowanie
gospodarki odpadami na terenie miasta
Kontrola podmiotów prowadzących
działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i
unieszkodliwiania odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego niedokładność
73. Prowadzenie
selektywnego zbierania odpadów komunalnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, podmioty zbierające
odpady
brak zainteresowania
mieszkańców
74. Inwentaryzacja miejsc
nielegalnego składowania odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego niedokładność
75. Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego
składowania odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
76. Zbieranie z dróg i utylizacja zwłok
martwych zwierząt
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
77. Odbiór z aptek przeterminowanych
lekarstw w celu utylizacji
Związek Celowy Gmin MG-6
brak środków finansowych
78. Podnoszenie świadomości
Związek Celowy Gmin MG-6
brak zainteresowania
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
mieszkańców o konieczności
selektywnej zbiórki odpadów komunalnych – korzystanie z PSZOK
mieszkańców
79.
Objęcie zorganizowanym
systemem odbierania odpadów komunalnych,
w tym systemem selektywnego zbierania
odpadów 100% mieszkańców miasta
Związek Celowy Gmin MG-6
brak środków finansowych
80.
Prowadzenie działalności
informacyjno-edukacyjnej dotyczącej
konieczności właściwego
postępowania z odpadami
niebezpiecznymi i innymi niż
niebezpiecznymi. Propagowanie
stosowania nowoczesnych
technologii skutkującym zmniejszeniem ilości
wytworzonych odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, przedsiębiorstwa
komunalne
brak zainteresowania
mieszkańców
81. Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach poziomów
Związek Celowy Gmin MG-6
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
82.
Organizowanie prelekcji i warsztatów z zakresu edukacji ekologicznej
dzieci i młodzieży szkolnej m.in. w
zakresie prawidłowej gospodarki odpadami,
ochrony powietrza, ochrony przyrody
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
83.
Ilość azbestu pozostała do unieszkodliwienia
(http://www.bazaazbestowa.gov.pl)
1 967 860 kg
- Usunięcie wyrobów
azbestowych z terenu miasta Gorzów Wielkopolski
Aktualizacja bazy informacji o ilości,
rodzaju i miejscach występowania wyrobów zawierających azbest
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego niedokładność
84.
Akcja informacyjna dotycząca możliwości
finansowania i usuwania wyrobów zawierających
azbest
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
85. Aktualizacja programu
usuwania azbestu i wyrobów zawierających
azbest
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
86. Usuwanie wyrobów zawierających azbest
właściciele nieruchomości
brak środków finansowych
87.
Wsparcie finansowe dla osób fizycznych
likwidujących azbest lub wyroby zawierające
azbest z terenu nieruchomości
położonych na terenie miasta
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
88.
Zas
oby
przy
rodn
icze
Zachowanie różnorodno ści biologicznej i jej racjonalne użytkowanie
oraz zachowanie
funkcji ekosystemów i
walorów przyrodniczych
gminy
Powierzchnia obszarów prawnie chronionych (GUS)
440,31 ha 440,31 ha
Zachowanie systemu obszarów cennych
przyrodniczo na terenie miasta Gorzów
Wielkopolski
Współpraca z instytucjami
zarządzającymi obszarami chronionymi, tj. rezerwatami przyrody i obszarami chronionego
krajobrazu
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, instytucje
zarządzające
rozbieżne cele w zakresie
ochrony środowiska
89.
Zachowanie obszarów chronionych poprzez odpowiednie zapisy w
planach zagospodarowania
przestrzennego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
nieefektywny system
planowania przestrzennego
90. Bieżąca pielęgnacja pomników przyrody
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
91.
Poprawa stanu zniszczonych cennych ekosystemów i siedlisk
przyrodniczych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, sejmik
województwa, RDOŚ, Lasy Państwowe
brak środków finansowych
92.
Respektowanie korytarzy ekologicznych w ramach planowanych
inwestycji na terenie miasta Gorzów Wielkopolski
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, prywatni
inwestorzy
nieefektywny system
planowania przestrzennego
93.
Promocja walorów przyrodniczych miasta,
w tym publikacje na stronie internetowej,
wydawanie materiałów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
edukacyjnych oraz ulotek informacyjnych
94.
Poszerzanie wiedzy o środowisku
przyrodniczym miasta
Edukacja dzieci i dorosłych w zakresie ochrony i zachowania walorów krajobrazu i
przyrody oraz promocja tych walorów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak zainteresowania
mieszkańców
95. Tworzenie ścieżek
przyrodniczo – edukacyjnych oraz tablic
informacyjnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, Nadleśnictwa,
Instytucje zarządzające
obszarami chronionymi
brak środków finansowych
96.
Nasadzenia drzew i krzewów (GUS)
- - Ochrona i utrzymanie
zieleni na terenach zurbanizowanych
Prowadzenie prac pielęgnacyjnych pasów
zieleni, skwerów i parków oraz zakładanie
nowych terenów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
97.
Ochrona i wprowadzanie
zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, rolnicy
indywidualni
brak środków finansowych
98.
Wsparcie szkół w zakładaniu i utrzymaniu terenów zielonych na terenach szklonych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
99. Wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i
Urząd Miasta Gorzowa
Brak kontroli przed
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
krzewów z terenów niebędących własnością
miasta (zgodnie z ustawą o ochronie
przyrody)
Wielkopolskiego wydaniem zezwolenia
100.
Przeprowadzenie kontroli z zakresu
nasadzeń wynikających z wydawanych decyzji
na usunięcie drzew i krzewów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego niedokładność
101.
Zw
ięks
zeni
e le
sist
oś
ci
Wskaźnik lesistości (GUS) 10%-15% -
Ochrona i prowadzenie
właściwej gospodarki leśnej
Ochrona, pielęgnacja i utrzymanie terenów
leśnych
Nadleśnictwa, Urząd Miasta
Gorzowa Wielkopolskiego
brak środków finansowych
102.
Monitoring zagrożeń antropogenicznych lasu
i zapobieganie ich skutkom (zagrożenia pożarowe, nielegalne składowiska odpadów,
nielegalna wycinka)
Nadleśnictwa, Urząd Miasta
Gorzowa Wielkopolskiego,
Straż Pożarna
niedokładność
103. Aktualizacja planu urządzenia lasów
Nadleśnictwa
niewyciągnięcie wniosków z
realizacji poprzedniego
planu
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
104. Zwiększenie lesistości,
szczególnie przez zalesianie nieużytków i
słabych gruntów rolnych
Nadleśnictwa, ARiMR, Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski, właściciele
gruntów
brak środków finansowych
105.
Zm
niej
szan
ie p
owie
rzch
ni
zdeg
rado
wan
ych
obsz
arów
m
iast
a D
bałość
o d
obro
stan
zw
ierzą
t
Powierzchnia obszarów zdegradowanych na terenie
miasta b.d. -
Rewitalizacja terenów zdegradowanych
Przywracanie lub nadawanie
zdegradowanym terenom miasta nowych funkcji gospodarczych,
edukacyjnych, turystycznych, społecznych i kulturalnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych
106. Poprawa warunków opieki nad
zwierzętami
Modernizacja schroniska dla zwierząt
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
brak środków finansowych 107.
108.
Zag
roże
nia
pow
ażn
ymi
awar
iam
i
Zap
obie
gani
e ry
zyku
w
ystą
pien
ia p
oważn
ych
awar
ii pr
zem
ysło
wyc
h or
az
min
imal
izac
ja ic
h sk
utkó
w
Liczba zdarzeń mogących powodować poważną awarię
(WIOŚ Warszawa) 0 0
Zminimalizowanie ryzyka wystąpienia zdarzeń mogących
powodować poważną awarię oraz
ograniczenie jej skutków dla ludzi i
środowiska
Uwzględnienie lokalizacji ZDR i ZZR w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, Straż Pożarna, Policja, Straż
Miejska
nieefektywny system
planowania przestrzennego
109.
Przebudowa z rozbudową istniejących budynków oraz budowa
nowego budynku Jednostki Ratowniczo-
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, województwo
lubuskie
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar
interwencji Cel
Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania
Podmiot odpowiedzialny
Ryzyka Nazwa (źródło)
Warto ść bazowa
Warto ść docelowa
Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej przy ul.
Dąbrowskiego 3
110.
Ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń
związanych z transportem materiałów
niebezpiecznych
Ograniczenie budownictwa obiektów
użyteczności publicznej i zbiorowego
zamieszkania wzdłuż szlaków, którymi prowadzony jest
transport materiałów niebezpiecznych
poprzez odpowiednie zapisy w mpzp
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, województwo
lubuskie
nieefektywny system
planowania przestrzennego
111.
Doposażenie Jednostek Ochotniczych Straży
Pożarnej w nowoczesny sprzęt
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, Starostwo
Powiatowe w Gorzowie
Wielkopolskim
brak środków finansowych
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Tabela 59. Harmonogram realizacji zada ń własnych wraz z ich finansowaniem
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
1.
Ochrona klimatu i jako ści
powietrza
Wymiana starych systemów grzewczych na nowe bardziej
przyjazne środowisku
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
2. Ograniczenie emisji substancji do powietrza poprzez odpowiednie
zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
3. Termomodernizacja obiektów oświatowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
9 733 406 3 000 000 4 600 000 1 800 000 - 19 133 406
Budżet miasta, Zintegrowane
Inwestycje Terytorialne Miejskiego Obszaru
Funkcjonalnego Gorzowa
Wielkopolskiego
-
4. Promowanie budownictwa z materiałów energooszczędnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
5. Bieżąca modernizacja sieci gazowej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
6. Rozbudowa sieci gazowej w obszarach przewidzianych do zurbanizowania
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta
7.
Sieć ciepłownicza (doprowadzenie od magistrali do budynków), węzły cieplne na sieci cieplnej EC i instalacje wewnątrz obiektów w budynkach komunalnych i użyteczności publicznej w zabudowie ogrzewanej indywidualnie w Śródmieściu
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
25 051 500 - - - - 25 051 500
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, PEC Gorzów,
właściciele budynków,
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
RPO, WFOŚ, NFOŚ
8. Kontrola spalania paliw w domach prywatnych – zgłoszenia nielegalnej emisji
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta, dotacje
-
9.
Zachęcanie mieszkańców do termomodernizacji budynków mieszkalnych (docieplanie, wymiana stolarki) – szkolenia z pozyskiwania funduszy, dotacje
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta, dotacje
-
10. Edukacja ekologiczna
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. 80 000 Budżet miasta,
dotacje -
11. Organizowanie konkursów o tematyce ekologicznej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta,
dotacje -
12. Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza w śródmieściu KAWKA
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
11 672 505 - - - - 11 672 505
Budżet miasta, środki
zewnętrzne
-
13. Budowa elementów infrastruktury promującej transport niskoemisyjny
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 1 000 000 11 000 000 Budżet miasta -
14. Kontrolna inwentaryzacja źródeł niskiej emisji i aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta, dotacje
-
15.
Promocja OZE oraz stworzenie warunków organizacyjno – finansowych dla stosowania OZE w indywidualnych systemach grzewczych – szkolenia, dotacje
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta, dotacje
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
16. Podniesienie poziomu świadomości mieszkańców z zakresu odnawialnych źródeł energii
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta, dotacje
-
17. Rozwój odnawialnych źródeł energii – w tym głównie: kotłowni na biomasę, pomp ciepła i paneli słonecznych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta, dotacje
-
18. Uwzględnianie w mpzp potencjalnych lokalizacji instalacji OZE
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
19. Budowa ścieżek rowerowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
3 236 316 1 727 509 297 000 1 389 681 4 961 018 11 611 524
Budżet miasta, RPO 2014-
2020 ZIT MOF GW
-
20. Budowa tras rowerowych EuroVelo
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
- - - 2 500 000 7 830 000 10 330 000
Budżet miasta, Interreg VA
Brandenburgia-Polska 2014-
2020
-
21. Budowa ścieżki nad Wartą
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
- - 1 050 000 - - 1 050 000
Budżet miasta, Interreg VA
Brandenburgia-Polska 2014-
2020
-
22. Modernizacja, budowa i przebudowa dróg
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
67 236
114
74 097
178 38 082 365
19 089
000 41 883 500 240 388 157
Budżet miasta, środki
zewnętrzne
-
23. Program Tuptuś – modernizacja chodników w mieście
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
200 000 200 000 200 000 200 000 600 000 1 400 000 Budżet miasta -
24. Ograniczenie pylenia – zamiatanie mechaniczne ulic
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet miasta -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
25.
Modernizacja i budowa torów tramwajowych. Wprowadzenie systemu informacji przestrzennej oraz monitoringu infrastruktury transportowej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
50 164
100
29 957
075 16 544 075
22 424
075 6 309 775 125 399 100
Budżet miasta, środki
zewnętrzne
-
26. Budowa i modernizacja torowisk (nie ujęte w etapie I)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
- - - - 15 010 000 15 010 000
Budżet miasta,
środki
zewnętrzne
27.
Zagro żenie
hałasem
Budowa ścieżek rowerowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
28. Budowa tras rowerowych EuroVelo
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
29. Budowa ścieżki nad Wartą
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
30. Modernizacja, budowa i przebudowa dróg, budowa ekranów akustycznych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
31.
Modernizacja i budowa torów tramwajowych. Wprowadzenie systemu informacji przestrzennej oraz monitoringu infrastruktury transportowej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
32. Wprowadzanie do mpzp zapisów sprzyjających ograniczeniu hałasem (obszarem strefy głośnej i obszary strefy cichej)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
33. Inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
34.
Pola
elektromagne
tyczne
Wprowadzanie do mpzp zapisów w zakresie możliwości lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
35.
Gospodarow
anie wodami
Wprowadzanie do mpzp ograniczeń wynikających z występowania na terenie miasta terenów zalewowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
36. Utrzymanie i bieżąca konserwacja rzeki Kłodawki, kanału Srebrnego oraz zbiorników wodnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. RZGW Poznań -
37. Zagospodarowanie wód opadowych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
2 726 300 11 533
700 10 140 000
12 341
000 6 059 000 42 800 000
Budżet miasta, środki
zewnętrzne -
38. Projekty w zakresie odwodnienia
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
2 726 300 11 533
700 10 140 000
12 341
000 6 059 000 42 800 000 Budżet miasta -
39. Wydawanie pozwoleń wodno prawnych i kontrola wydanych pozwoleń
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej urzędu
40. Propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet miasta -
41. Monitoring wód podziemnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet miasta -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
42.
Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody przez działania edukacyjno – promocyjne (akcje, kampanie skierowane do wszystkich grup społecznych)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet miasta -
43.
Gospodarka
wodno -
ściekowa
Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody przez działania edukacyjno – promocyjne (akcje, kampanie skierowane do wszystkich grup społecznych)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
44. Rozwój i modernizacja sieci wodociągowej
PWiK Sp. z o.o.
bd. bd. bd. bd. bd. 34 800 000,00
Budżet miasta, dotacje
-
45. Bieżąca inwentaryzacja mieszkańców podłączonych do sieci kanalizacyjnej
PWiK Sp. z o.o.
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta,
środki pomocowe
-
46. Inwentaryzacja zbiorników bezodpływowych
PWiK Sp. z o.o.
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
47. Bieżąca kontrola eksploatacji indywidualnych zbiorników bezodpływowych
Związek celowy Gmin
MG-6 Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
48. Inwentaryzacja przydomowych oczyszczalni ścieków
Związek celowy Gmin
MG-6 Koszty w ramach działalności statutowej urzędu -
49. Rozwój i modernizacja kanalizacji sanitarnej
PWiK Sp. z o.o.
bd. bd. bd. bd. bd. 30 400 000,00
Budżet miasta, środki
pomocowe
-
50. Rozbudowa i modernizacja systemu informatycznego oraz monitoringu sieci wodno-kanalizacyjnej (punkty pomiarowe)
PWiK Sp. z o.o.
bd. bd. bd. bd. bd. 2 500 000,00
Budżet miasta, środki
pomocowe
-
51. Modernizacja obiektów i urządzeń związanych z dostawą i oczyszczaniem ścieków
PWiK Sp. z o.o.
bd. bd. bd. bd. bd. 10 200 000,00
Budżet miasta, środki
pomocowe
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
52. Zasoby
geologiczne
Wprowadzenie zapisów do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta o niezagospodarowywaniu terenów nieeksploatowanych złóż
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
53. Gleby
Wprowadzanie do mpzp konieczności ochrony gleb klas I-III i racjonalnego gospodarowania ich zasobami
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
54.
Gospodarka odpadami i
zapobieganie powstawaniu
odpadów
Inwentaryzacja miejsc nielegalnego składowania odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
55. Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
10 10 10 10 40 80 Budżet miasta -
56. Zbieranie z dróg i utylizacja zwłok martwych zwierząt
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
15 15 15 15 60 120 Budżet miasta -
57. Odbiór z aptek przeterminowanych lekarstw w celu utylizacji
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
10 10 12 12 48 92 Budżet miasta -
58.
Podnoszenie świadomości mieszkańców o konieczności selektywnej zbiórki odpadów komunalnych – korzystanie z PSZOK
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
w ramach działalności miasta Budżet miasta, dotacje
-
59.
Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym systemem selektywnego zbierania odpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolski
w ramach działalności miasta Budżet miasta, dotacje
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
100% mieszkańców gminy ego
60. Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poziomów
Związek Celowy
Gmin MG-6 w ramach działalności miasta Budżet miasta,
dotacje -
61.
Organizowanie prelekcji i warsztatów z zakresu edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży szkolnej m.in. w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami, ochrony powietrza, ochrony przyrody
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta, dotacje
-
62.
Aktualizacja bazy informacji o ilości, rodzaju i miejscach występowania wyrobów zawierających azbest
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
w ramach działalności miasta Budżet miasta, dotacje
-
63. Aktualizacja programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest (co 4 lata do 2032 roku)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
40 000 - 140 000 [2019-2032]
- - 180 000 środki
samorządowe i państwowe, środki UE
-
64. Budowa kompostowni selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
3 000
000,00 - - - -
3 000 000,
00
środki własne, środki UE,
dotacje NFOŚ -
65. Zasoby
przyrodnicze
Zachowanie obszarów chronionych poprzez odpowiednie zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
66. Bieżąca pielęgnacja pomników przyrody
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
67.
Promocja walorów przyrodniczych miasta, w tym publikacje na stronie internetowej, wydawanie materiałów edukacyjnych oraz ulotek informacyjnych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
68. Prowadzenie prac pielęgnacyjnych pasów zieleni, skwerów i parków oraz zakładanie nowych terenów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
69.
Wsparcie szkół w zakładaniu i utrzymaniu terenów zielonych na terenach szklonych
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
70.
Wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z terenów niebędących własnością miasta (zgodnie z ustawą o ochronie przyrody)
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
71.
Przeprowadzenie kontroli z zakresu nasadzeń wynikających z wydawanych decyzji na usunięcie drzew i krzewów
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
72. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miasta
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
2 000 000,00
4 000 000,00
5 000 000,00
5 000 000,00
155 675,31
[2021r.]
16 155 675,31
Budżet miasta, środki
zewnętrzne -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
73. Rewitalizacja Parków: Wiosny Ludów oraz Kopernika
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
- 5 000 000,00
- - - 5 000 000,00
Budżet miasta, środki
zewnętrzne -
74.
Realizacja „Zielonego Bulwaru” w połączeniu z rewitalizacją miasta na odcinku nabrzeża rzeki od strony Zamościa od mostu Staromiejskiego wzdłuż ulicy Fabrycznej do mostu kolejowego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
- 337 000,00
- - - 337 000,00
Budżet miasta, środki
zewnętrzne -
75. Modernizacja schroniska dla zwierząt
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
- - - - 1 590 000,00
1 590 000,00
Budżet miasta -
76.
Zagro żenia
powa żnymi
awariami
Uwzględnienie lokalizacji ZDR i ZZR w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
77. Doposażenie Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnej w nowoczesny sprzęt
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -
78.
Przebudowa z rozbudową istniejących budynków oraz budowa nowego budynku Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej przy ul. Dąbrowskiego 3
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
1 000 000,00
900 000,00
- - - 1 900 000,00
budżet miasta, budżet
województwa lubuskiego, środki firm
ubezpieczeniowych
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzi
alny
Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło
finansowania
Dodatkowe
informacje
o zadaniu 2017 2018 2019 2020
2021 -
2024 Razem
79.
Ograniczenie budownictwa obiektów użyteczności publicznej i zbiorowego zamieszkania wzdłuż szlaków, którymi prowadzony jest transport materiałów niebezpiecznych poprzez odpowiednie zapisy w mpzp
Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego
Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -
Tabela 60. Harmonogram realizacji zada ń monitorowanych wraz z ich finansowaniem
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
1.
Ochrona klimatu i jako ści powietrza
Budowa infrastruktury technicznej do produkcji energii elektrycznej w technice fotowoltaicznej o mocy 0,7 MWp na
terenie SUW „Siedlice”
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
6 000 Fundusze unijne -
2. Lokalizacja ogniw fotowoltaicznych na terenach o dużym
nachyleniu i na dachach realizowanych obiektów
Gorzowski Ośrodek Technologiczny Park Naukowo
- Przemysłowy SP. z o.o.
4 000 NFOŚiGW, WFOŚiGW,
dotacja
-
3. Budowa wodnego akumulatora ciepła
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
13 900
POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
4.
Modernizacja sieci ciepłowniczych polegająca na wymianie sieci kanałowych i napowietrznych na sieci w technologii rur
preizolowanych
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
14 000
POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
5.
Likwidacja wysokoemisyjnych lokalnych źródeł ciepła (kotłowni) wraz z modernizacją sposobu zasilania budynków
zaopatrywanych w ciepło z kotłowni lokalnych
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
4 000
POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
6. Rozbudowa sieci ciepłowniczej na terenie Gorzowa Wielkopolskiego
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
17 000 POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
7.
Termomodernizacja obiektu z rozbudową istniejących budynków oraz budowa nowego budynku jednostki ratowniczo
– gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 3
Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Gorzowie
Wielkopolskim
1 387 POIiŚ 2014-2020 lub
RPO
-
8. Termomodernizacja budynku Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-
Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp. przy ul. Mickiewicza 12 B
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie
1 428
POIiŚ 2014 - 2020 + środki własne
-
9. Termomodernizacja budynku Lubuskiego Urzędu
Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. przy ul. Jagiellończyka 8
Lubuski Urząd Wojewódzki
15 691 POIiŚ 2014 - 2020 +
środki własne
-
10. Modernizacja wewnętrznej instalacji c.w.u. i cyrkulacji SM
Górczyn
Spółdzielnia Mieszkaniowa Górczyn
4 000 Środki własne
-
11. Termomodernizacja budynku Powiatowej Stacji Sanitarno-
Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie
Wlkp.
549 POIiŚ 2014 - 2020 +
środki własne
-
12. Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków
mieszkalnych
Spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe
17 140
POIiŚ 2014 - 2020, RPO Lubuskie 2020 + środki
własne
-
13. Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza w śródmieściu
Gorzowa Wlkp.
Miasto Gorzów Wlkp. – Lider projektu i PGE Górnictwo i
Energetyka Konwencjonalna S.A. – Partner projektu.
65 000
Program "KAWKA” Dotacja NFOŚiGW oraz pożyczkai WFOŚiGW
-
14. Termomodernizacja budynku i wymiana instalacji CO na
terenie Stacji Pomp przy ul. Piłsudskiego 47 w Gorzowie Wlkp.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
254 POIiŚ
-
15. Modernizacja taboru autobusowego MZK
Miejski Zakład Komunikacji
31 000 RPO + środki własne
-
16. System zrównoważonego transportu miejskiego w Gorzowie
Wlkp.
Miasto Gorzów Wlkp./Miejski Zakład Komunikacji
26 720
POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
17. System zrównoważonego transportu miejskiego w Gorzowie
Wlkp. - etap II
Miasto Gorzów Wlkp./Miejski Zakład Komunikacji
52 000
POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
18. Modernizacja floty transportowej WSSE
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie
Wlkp.
50 POIiŚ 2014 – 2020, środki własne
-
19. Budowa drogi S3 – II jezdnia obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego GDDKiA o/Zielona Góra 289 000 000 KFD
20. Rewitalizacja linii kolejowej numer 203 na odcinku Krzyż-
Gorzów Wielkopolski Modernizacja gorzowskiej estakady
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
100 000 000 100 000 000
PKP PLK Centrum Realizacji Inwestycji
Region Śląski
21. Zakład Termicznego Przekształcania Paliwa Formowanego
RDF
Gorzowski Ośrodek Technologiczny Park Naukowo
- Przemysłowy
30 000 NFOŚiGW, WFOŚiGW,
dotacja
-
22. Opracowanie i przekazanie sprawozdania z realizacji
Programu ochrony powietrza co trzy lata.
Zarząd Województwa b.d. b.d. -
23. Aktualizacja Programu ochrony powietrza co trzy lata, w
przypadku dalszej złej jakości powietrza
Zarząd Województwa
b.d. b.d. -
24.
Prowadzenie działań na rzecz zmian legislacyjnych oraz uczestnictwo w spotkaniach na temat barier w realizacji
Programów ochrony powietrza
Zarząd Województwa
b.d. b.d. -
25.
Zagro żenie
hałasem
Rewitalizacja linii kolejowej numer 203 na odcinku Krzyż-Gorzów Wielkopolski
Modernizacja gorzowskiej estakady
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
26. Budowa drogi S3 – II jezdnia obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego
Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza
27. Rejestr obszarów, na których występuje przekroczenie norm poziomu hałasu pochodzącego z węzłów komunikacyjnych WIOŚ Gorzów Wielkopolski
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
28. Pola Prowadzenie przez organy ochrony środowiska ewidencji Starosta Powiatu W ramach Budżet powiatu -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
elektromagnetycz
ne
źródeł wytwarzających pola elektromagnetyczne (zgłoszenia instalacji)
Gorzowskiego działalności statutowej
urzędu
29. Państwowy monitoring PEM w środowisku na terenach
przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludzi
WIOŚ Gorzów Wielkopolski
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
30.
Gospodarowanie
wodami
Utrzymanie i bieżąca konserwacja rzeki Kłodawki, kanału Srebrnego oraz zbiorników wodnych
WZMiUW b.d. RZGW Poznań -
31. Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych i kontrola wydanych pozwoleń
Prezydent Miasta Gorzowa Wielkopolskiego
b.d. Budżet państwa -
32. Propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, Ośrodek Doradztwa Rolniczego
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
33.
Zasoby
geologiczne
Kontrola przestrzegania wydanych koncesji na wydobycie kopalin
Prezydent Miasta Gorzowa Wielkopolskiego b.d. Budżet państwa -
34. Inwentaryzacja miejsc nielegalnego wydobycia kopalin
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
35.
Gleby
Promowanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych i programów rolnośrodowiskowych
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
36. Prowadzenie działalności rolniczej zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej
Ośrodek Doradztwa Rolniczego, rolnicy
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
37. Prowadzenie badań określających zanieczyszczenia Urząd Miasta Gorzowa W ramach Budżet państwa -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
gleb użytkowanych rolniczo Wielkopolskiego, Starostwo Powiatowe w Gorzowie Wielkopolskim, Instytut Uprawy Nawożenia i
Gleboznawstwa (IUNG)
działalności statutowej
urzędu
38.
Ochrona przed erozją wietrzną m.in. poprzez prowadzenie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych i wprowadzenie zalesień na glebach o najniższych klasach bonitacji
Właściciele gospodarstw rolnych, Starostwo Powiatowe
w Gorzowie Wielkopolskim, Nadleśnictwa
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
39. Rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych, przywracająca im funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego,
właściciele terenów
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
40. Rejestr historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz rejestr bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód w środowisku
GDOŚ
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
41. Identyfikacja oraz sporządzanie wykazu potencjalnych „historycznych” zanieczyszczeń powierzchni ziemi
Starostwo Powiatowe w Gorzowie Wielkopolskim
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
42. Gospodarka odpadami i
zapobieganie powstawaniu
odpadów
Kontrola podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów
Związek Celowy Gmin MG-6
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
43. Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych
Związek Celowy Gmin MG-6, podmioty zbierające
odpady
w ramach obowiązków statutowych
Budżet miasta -
44. Prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej Urząd Miasta Gorzowa bd. Budżet miasta -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
dotyczącej konieczności właściwego postępowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi niż niebezpiecznymi. Propagowanie stosowania nowoczesnych technologii skutkującym zmniejszeniem ilości wytworzonych odpadów.
Wielkopolskiego, przedsiębiorstwa
komunalne
45. Akcja informacyjna dotycząca możliwości finansowania i usuwania wyrobów zawierających azbest
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego
bd. Budżet miasta,
Starostwo Powiatowe, dotacje
-
46. Usuwanie wyrobów zawierających azbest właściciele nieruchomości bd. środki własne, dotacje -
47. Wsparcie finansowe dla osób fizycznych likwidujących azbest lub wyroby zawierające azbest z terenu nieruchomości położonych na terenie miasta
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego bd.
Budżet miasta, Starostwo Powiatowe,
dotacje
-
48.
Zasoby
przyrodnicze
Współpraca z instytucjami zarządzającymi obszarami chronionymi, tj. rezerwatami przyrody i obszarami chronionego krajobrazu
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, instytucje
zarządzające
W ramach działalności statutowej
urzędu
Budżet państwa -
49. Poprawa stanu zniszczonych, cennych ekosystemów i siedlisk przyrodniczych
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, sejmik
województwa, RDOŚ, Lasy Państwowe
bd. Budżet miasta,
państwa, środki Lasów Państwowych
-
50. Respektowanie korytarzy ekologicznych w ramach planowanych inwestycji na terenie miasta
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, prywatni
inwestorzy
bd. Budżet miasta, środki własne mieszkańców
-
51. Ochrona i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych
Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski, rolnicy
indywidualni
bd. Budżet miasta, środki
własne rolników, dotacje
-
52. Ochrona, pielęgnacja i utrzymanie terenów leśnych Nadleśnictwa, Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego
bd. Budżet miasta, środki nadleśnictw, dotacje
-
53. Monitoring zagrożeń antropogenicznych lasu i Nadleśnictwa, Urząd Miasta bd. Budżet miasta, środki -
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za
realizacj ę (+ jednostki wł ączone)
Szacunkowe koszty
realizacji zadania [tys.
zł.]
Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu
zapobieganie ich skutkom (zagrożenia pożarowe, nielegalne składowiska odpadów, nielegalna wycinka)
Gorzowa Wielkopolskiego, Straż Pożarna
nadleśnictw, dotacje
54. Aktualizacja planu urządzenia lasów Nadleśnictwa bd. Środki nadleśnictw, dotacje
-
55. Zwiększenie lesistości, szczególnie przez zalesianie nieużytków i słabych gruntów rolnych
Nadleśnictwa, ARiMR, Urząd Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego, właściciele gruntów
bd. Środki nadleśnictw, dotacje
-
56. Edukacja dzieci i dorosłych w zakresie ochrony i zachowania walorów krajobrazu i przyrody oraz promocja tych walorów
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, instytucje
zarządzające, Nadleśnictwa
bd. Środki nadleśnictw, dotacje
-
57. Tworzenie ścieżek przyrodniczo – edukacyjnych oraz tablic informacyjnych
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, instytucje
zarządzające, Nadleśnictwa
bd. Budżet miasta, Środki nadleśnictw, dotacje
-
58.
Zagro żenie
powa żnymi
awariami
Edukacja społeczeństwa o możliwościach zapobiegania i zasadach postępowania w przypadku wystąpienia poważnej awarii lub klęski żywiołowej
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego,
Straż Pożarna, Policja, Straż Miejska
bd. Budżet miasta - 59.
60. Doposażenie Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnej w nowoczesny sprzęt
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, Starostwo
Powiatowe
bd. Budżet miasta, Starostwo Powiatowe
-
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
148
6. System realizacji programu ochrony środowiska
Obowiązek sporządzania Programu Ochrony Środowiska przez Prezydenta Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego wynika z zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.
U. z 2016 r., poz. 672 z późn. zm.). Obowiązującym do tej pory dokumentem był Program Ochrony
Środowiska dla Miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015.
Dostosowanie polityki ochrony środowiska realizowanej na poziomie miasta do zmieniających się
uwarunkowań społecznych i gospodarczych spowodowało konieczność opracowania Programu Ochrony
Środowiska dla Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2017-2020 z perspektywą do 2024 roku -
aktualizacja. W celu przygotowania dokumentu w pełni odpowiadającemu potrzebom miasta utworzono
grupę roboczą, która została włączona w proces opracowania.
Niniejszy Program Ochrony Środowiska został wykonany przez firmę zewnętrzną, wybraną przez
Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego do realizacji tego zadania. Jednostką koordynującą ze strony
Urzędu Miasta jest Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa. W celu rzetelnego opracowania Programu
Ochrony Środowiska firma Ekolog uzyskała od instytucji zewnętrznych niezbędne informacje
o stanie środowiska oraz o planowanych do realizacji zadaniach na terenie miasta Gorzowa
Wielkopolskiego. Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta we współpracy z Wykonawcą
koordynował prace odpowiednich pracowników Urzędu Miasta oraz jednostek podległych nad
opracowywaniem harmonogramu zadań z zakresu ochrony środowiska planowanych do realizacji na terenie
miasta Gorzowa Wielkopolskiego.
Opracowanie dokumentu prowadzone było w kilku etapach. W pierwszym etapie pracy zgromadzono
materiały źródłowe oraz dane dotyczące aktualnego stanu środowiska Gorzowa Wielkopolskiego.
Pozyskano je głównie z materiałów udostępnionych przez Urząd Miasta oraz z opracowań statystycznych
Głównego Urzędu Statystycznego, a także z raportów instytucji zajmujących się problematyką ochrony
środowiska, m in.: Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Regionalnej
Dyrekcji Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.
Posiłkowano się również danymi uzyskanymi od Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wielkopolskim,
Nadleśnictwa oraz spółdzielni mieszkaniowych. Podczas opracowywania dokumentu korzystano również
z dokumentów strategicznych opracowywanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.
Na podstawie uzyskanych danych zdiagnozowano stan poszczególnych obszarów interwencji, w skład
których wchodzą; ochrona klimatu i jakości powietrza, zagrożenie hałasem, pola elektromagnetyczne,
gospodarowanie wodami, gospodarka wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarka odpadami,
zasoby przyrodnicze, zagrożenie poważnymi awariami.
Diagnoza stanu poszczególnych obszarów interwencji została przeprowadzona zgodnie z modelem
D-P-S-I-R, opracowanym przez OECD i rozwinięty przez Europejską Agencję Środowiska. Zgodnie z tym
modelem, zjawiska społeczne i gospodarcze (D – siły sprawcze, np. warunki społeczno – gospodarcze,
meteorologiczne, hydrologiczne, napływy transgraniczne) prowadzą do wywierania presji na środowisko (P –
presje, np. emisje zanieczyszczeń). W konsekwencji, zmianie ulega stan środowiska (S – zastana jakość
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
149
środowiska). Środowisko ma bezpośredni wpływ (I – wpływ stanu środowiska np. na życie społeczno –
gospodarcze) na zdrowie ludzi, na ekosystemy oraz na gospodarkę. Wpływ ten wyzwala z kolei społeczną
i polityczną reakcję (R), która kształtuje pośrednio lub bezpośrednio poszczególne elementy modelu.
W analizie obszarów interwencji, poza diagnozą stanu, uwzględniono także zagadnienia horyzontalne,
do których należy: adaptacja do zmian klimatu, nadzwyczajne zagrożenia środowiska, działania edukacyjne
oraz monitoring środowiska. W ramach każdego obszaru interwencji przeprowadzono analizę SWOT,
opisującą mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia wynikające z obecnego stanu środowiska miasta
Gorzowa Wielkopolskiego.
Następnie wyznaczono cele oraz kierunki interwencji wynikające ze zdefiniowanych zagrożeń
i problemów dla poszczególnych obszarów interwencji wyznaczonych na podstawie analizy SWOT. Ostatnim
etapem było określenie zadań mających na celu poprawę, naprawę lub przeciwdziałanie pogarszaniu się
stanu środowiska naturalnego miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Cele i zadania zostały wyznaczone zgodnie
z programami ochrony środowiska na szczeblu wojewódzkim i powiatowym. Ponadto do każdego celu
przypisane zostały wskaźniki umożliwiające monitoring realizacji POŚ. Wybrano takie wskaźniki, aby
możliwe było liczbowe przedstawienie stanu lub tendencji, które określa w sposób mierzalny wpływ
podejmowanych działań na środowisko, aby umożliwiły określenie postępu realizacji zadań. Wskaźniki te
mają być narzędziem oceny realizacji POŚ w momencie przygotowywania raportów z jego wykonania.
Projekt Programu po przyjęciu przez Radę Miasta w Gorzowie Wielkopolskim został skierowany
do zaopiniowania przez Zarząd Powiatu Gorzowskiego. Końcowym etapem zamykającym prace nad
Programem jest przyjęcie jej przez Radę Miasta w Gorzowie Wielkopolskim w formie uchwały.
Podczas wdrażania programu ochrony środowiska, ważna jest kontrola przebiegu realizacji
przyjętych w nim zadań oraz osiągnięcia postawionych celów. W tym celu należy opracować system
monitoringu i wyznaczenie komórki monitorującej prace nad przygotowaniem programu ochrony środowiska,
a następnie koordynującej jego wykonanie i prowadzenie monitoringu na etapie wdrażania programu. Jako
taką komórkę wyznaczono Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Gorzowa
Wielkopolskiego. Monitoring będzie wykonywany w dwóch zakresach: monitoring środowiskowy oraz
monitoring programowy.
Narzędziem umożliwiającym ilościową i jakościową ocenę realizacji Programu Ochrony Środowiska są
wskaźniki monitorowania. W niniejszym Programie Ochrony Środowiska w rozdziale 5 wyznaczono
wskaźniki, które będą wykorzystywane do oceny stopnia realizacji celów ochotny środowiska na lata 2017 –
2020. Po zakończeniu tego okresu miasto Gorzów Wielkopolski podsumuje stopień realizacji POŚ oraz jego
łączny efekt ekologiczny, wyrażony wartością wskaźników ekologicznych.
Monitoring środowiskowy dostarcza informacji o efektach działań w zakresie wszystkich
komponentów środowiska na terenie miasta i powinien być traktowany jako podstawa do oceny całej polityki
ochrony środowiska realizowanej na terenie miasta. Będzie on jednym z najważniejszych kryteriów,
na podstawie których zostanie utworzona kolejna aktualizacja programu. Prowadzony on będzie w głównej
mierze w ramach Programu Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa opracowanego przez
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. Na podstawie wyników tego monitoringu
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
150
WIOŚ publikuje co roku Raport o stanie środowiska oraz roczną ocenę jakości powietrza. Dane z tych
dokumentów pozwolą określić zmiany stanu środowiska na terenie miasta.
Monitoring programowy opierać będzie się na monitorowaniu realizacji poszczególnych zadań
i poziomie osiągnięcia wyznaczonych celów. Zgodnie z artykułem art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska
po dwóch latach obowiązywania programu zostanie sporządzony raport stanu realizacji programu, który
następnie zostanie przedstawiony radzie gminy. W przypadku nie wykonania zaplanowanych zadań zostanie
dokonana analiza sytuacji umożliwiająca poznanie przyczyny takiej sytuacji i dokonanie ewaluacji celów
i zadań. Kolejny raport zostanie wykonany na koniec obowiązywania niniejszego dokumentu. Po okresie
obowiązywania programu wymagane jest opracowanie kolejnej aktualizacji.
Prezydent Miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest zobowiązany do sporządzania co dwa lata raportów
z wykonania programów ochrony środowiska, które przedstawia radzie gminy. Następnie raporty są
przekazywane przez Prezydenta do Zarządu Powiatu Gorzowskiego. W raporcie zostanie dokonana
ewaluacja realizowanych zadań i poziomu osiągnięcia przyjętych wskaźników. Raporty te stanowią
syntetyczne zestawienie zadań, które w analizowanym dwuleciu powinny być zrealizowane oraz
przedstawienie, które z nich zostały zrealizowane oraz jakie były koszty. W proces ewaluacji tym samym
zostaną włączeni wszyscy interesariusze, w tym służby i inspekcje działające na terenie miasta
i odpowiedzialne za realizację zadań zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska.
W tabeli poniżej przedstawiono harmonogram monitoringu realizacji programu.
Tabela 61. Harmonogram monitoringu realizacji Programu Ochrony Środowiska na lata 2016-2020 z perspektyw ą do roku 2024 – aktualizacja dla miasta Gorzowa Wiel kopolskiego
Podejmowane działania 2017 2018 2019 2020
Monitoring stanu środowiska + + + +
Monitoring programowy – raport z realizacji programu + +
Aktualizacja programu +
Źródło: Opracowanie własne
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
151
7. Spis tabel
Tabela 1 Struktura demograficzna mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego – rok 2015 .............................. 19 Tabela 2 Ruch naturalny ludności w latach 2011-2015 ................................................................................... 20 Tabela 3 Drogi o największym natężeniu emisji liniowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego oraz średni dobowy ruch w 2015 roku .................................................................................................................... 31 Tabela 4 Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia .................. 33 Tabela 5 Zestawienie klas stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia i ochrony roślin za 2015 r. ................... 36 Tabela 6 Efekty realizacji zadań z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015 w zakresie ochrony klimatu i jakości powietrza .............................................................................................................................. 40 Tabela 7: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Ochrona klimatu i jakości powietrza ................................... 41 Tabela 8. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby ............................. 43 Tabela 9. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby ...................................................................................................................................................... 43 Tabela 10 Rodzaj i wielkość terenów narażonych na ponadnormatywny hałas .............................................. 47 Tabela 11. Efekty realizacji zadań z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015, Raporcie z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014 w zakresie zagrożenia hałasem ........................... 49 Tabela 12. Analiza SWOT – obszar interwencji: Zagrożenie hałasem ............................................................ 51 Tabela 13 Lokalizacja punktów pomiarowych oraz wyniki badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2009, 2012 i 2015................................ 53 Tabela 14. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne ................................................... 55 Tabela 15. Charakterystyka jednolitej części wód powierzchniowych ........................................................... 57 Tabela 16. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami ................................................... 64 Tabela 17 Charakterystyka sieci wodociągowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego (rok 2015) .... 65 Tabela 18 Parametry ujmowanej wody ........................................................................................................... 66 Tabela 19 Parametry uzdatnianej wody ........................................................................................................... 66 Tabela 20 Parametry ujmowanej wody ........................................................................................................... 67 Tabela 21 Parametry uzdatnianej wody ........................................................................................................... 67 Tabela 22 Parametry ujmowanej wody ........................................................................................................... 68 Tabela 23 Parametry uzdatnianej wody ........................................................................................................... 69 Tabela 24 Planowany stan systemu kanalizacyjnego na dzień 31.12.2015 r. w aglomeracji Gorzów Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych .......... 71 Tabela 25 Obecny i planowany stan oczyszczalni ścieków na dzień 31.12.2015 w aglomeracji Gorzów Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych .......... 71 Tabela 26. Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu dla roku 2011- 2015.................................. 71 Tabela 27 Ścieki przemysłowe z terenu miasta Gorzowa Wielkopolskiego.................................................... 72 Tabela 28. Efekty realizacji zadań z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011 - 2015 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej .......................................................................................................................... 73 Tabela 29. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarka wodno-ściekowa ............................................ 74 Tabela 30 Stan geologicznych zasobów bilansowych kruszyw naturalnych w złożach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .............................................................................................................................. 75 Tabela 31 Stan geologicznych zasobów bilansowych surowców ilastych ceramiki budowlanych w złożach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .................................................................................................. 75 Tabela 32. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasoby geologiczne ........................................................... 77 Tabela 33 Odczyn gleb ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach .................................................... 78 Tabela 34 Zawartość substancji organicznej w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach . 79
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
152
Tabela 35 Właściwości sorpcyjne gleb ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach ........................... 79 Tabela 36 Zawartość pierwiastków przyswajalnych dla roślin w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach ................................................................................................................................................. 80 Tabela 37 Całkowita zawartość pierwiastków śladowych w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach ............................................................................................................................................. 80 Tabela 38. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gleby .................................................................................. 81 Tabela 39 Charakterystyka regionu północnego .............................................................................................. 84 Tabela 40 Prognozowana masa odpadów do zebrania/odebrania w regionie północnym w latach 2017-2022 ......................................................................................................................................................................... 86 Tabela 41 Minimalne moce przerobowe niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców w regionie północnym – instalacje do mechanicznego przetwarzania odpadów komunalnych.............................................................. 86 Tabela 42 Minimalne moce przerobowe niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców w regionie północnym – kompostownia.................................................................................................................................................. 87 Tabela 43 Minimalne moce przerobowe niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców w regionie północnym - składowisko ..................................................................................................................................................... 87 Tabela 44 Istniejące regionalne instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych na terenie regionu północnego .................................................................................. 88 Tabela 45 Istniejące regionalne kompostownie odpadów zielonych i innych odpadów ulegających biodegradacji zbieranych selektywnie na terenie regionu północnego ........................................................... 88 Tabela 46 Istniejące regionalne składowiska odpadów komunalnych na terenie regionu północnego ........... 88 Tabela 47 Efekty realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 oraz Planu Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 ....................................................... 89 Tabela 48 Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarka odpadami ........................................................ 90 Tabela 49 Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .................................... 94 Tabela 50 Tereny zieleni w mieście Gorzowie Wielkopolskim w 2015 r. ....................................................... 98 Tabela 51 Nasadzenia i ubytki drzew i krzewów w 2015 r. na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ..... 98 Tabela 52 Powierzchnie gruntów leśnych miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r. ................................ 99 Tabela 53 Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015 w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych ............................... 100 Tabela 54: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasoby przyrodnicze ........................................................ 100 Tabela 55 Wykaz największych podmiotów gospodarczych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego . 102 Tabela 56 Analiza SWOT- Obszar interwencji: Zagrożenie poważnymi awariami ...................................... 104 Tabela 57 Główne problemy i wyznaczone cele ochrony środowiska w Gorzowie Wielkopolskim ............. 111 Tabela 58. Strategia polityki ochrony środowiska Gorzowa Wielkopolskiego - cele, kierunki oraz zadania 113 Tabela 59. Harmonogram realizacji zadań własnych wraz z ich finansowaniem .......................................... 131 Tabela 60. Harmonogram realizacji zadań monitorowanych wraz z ich finansowaniem .............................. 141 Tabela 61. Harmonogram monitoringu realizacji Programu Ochrony Środowiska na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2024 – aktualizacja dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego ........................................ 150
8. Spis rycin
Rysunek 1. Położenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle województwa lubuskiego i powiatu gorzowskiego ................................................................................................................................................... 14 Rysunek 2. Położenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle jednostek fizyczno – geograficznych .......... 16 Rysunek 3 Zmiany liczby ludności w mieście Gorzowie Wielkopolskim w latach 2011 - 2015 .................... 18 Rysunek 4 Struktura ludności miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2011-2015 .................................. 19 Rysunek 5 Stopa bezrobocia w aglomeracji Gorzów Wielkopolski ................................................................ 22 Rysunek 6 Wykres klimatyczny dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego .......................................................... 23 Rysunek 7 Rozkład temperatur i opadów w ciągu roku w mieście Gorzowie Wielkopolskim ....................... 23 Rysunek 8 Róża wiatrów roczna – stacja meteorologiczna Gorzów Wielkopolski ......................................... 24 Rysunek 9 Średnia roczna wartość temperatury powietrza w 2014 roku ........................................................ 25 Rysunek 10 Suma opadów w ciągu roku 2014 ................................................................................................ 25 Rysunek 11 Średnia roczna usłonecznienia w roku 2014 ................................................................................ 26
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja
153
Rysunek 12 Średnia roczna wartość temperatury minimalnej powietrza w 2014 roku ................................... 26 Rysunek 13 Układ drogowy Gorzowa Wielkopolskiego ................................................................................. 29 Rysunek 14 Układ kolejowy Gorzowa Wielkopolskiego ................................................................................ 30 Rysunek 15 Lokalizacja stanowisk badań manualnych jakości powietrza i ich zakres pomiarowy ............... 35 Rysunek 16 Lokalizacja stanowisk badań automatycznych jakości powietrza i ich zakres pomiarowy ......... 35 Rysunek 17 Stan jakości powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM2,5 ......................................................... 37 Rysunek 18 Prognoza stanu jakości powietrza na rok 2020 - pył PM2,5 ........................................................ 37 Rysunek 19 Stan jakości powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM10 .......................................................... 38 Rysunek 20 Prognoza stanu jakości powietrza na rok 2020 - pył PM10 ......................................................... 38 Rysunek 21 Liczba pojazdów w mieście w latach 2011 - 2015 ...................................................................... 45 Rysunek 22 Lokalizacja punktów pomiarowych monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2009, 2012 i 2015 .................................................................................. 54 Rysunek 23 Jednolite części wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ............. 57 Rysunek 24 Ocena stanu jednolitych części wód płynących w regionie wodnym Warty ............................... 58 Rysunek 25 Podział na jednolite części wód podziemnych (JCWPd) w regionie wodnym Warty ................. 59 Rysunek 26 Schemat przepływu wód podziemnych w profilu pionowym w rejonie Gorzowa Wielkopolskiego .............................................................................................................................................. 61 Rysunek 27 Rozmieszczenie złóż geologicznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .................... 76 Rysunek 28 Mapa województwa lubuskiego z podziałem na regiony gospodarki odpadami komunalnymi .. 83 Rysunek 29 Mapa regionu północnego z uwzględnieniem instalacji regionalnych ........................................ 85 Rysunek 30 Obszary chronione na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ............................................... 92 Rysunek 31 Rozmieszczenie pomników przyrody w Gorzowie Wielkopolskim ............................................ 97
9. Załączniki do programu ochrony środowiska
1. Cele środowiskowe dokumentów strategicznych