Download - Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010
![Page 1: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/1.jpg)
Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk
Hilde VlaeminckGastlezing UZA Edegem
14 okt 2010
![Page 2: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/2.jpg)
De draad van het verhaal
• Intro: laatstejaarsstudenten aan het woord (2010)• Wat is professionaliseren? • Professionaliseren geen eenduidig begrip• De kenniskwestie van professionaliseren • Soorten kennis• Solidariseren via kenniscirculatie • De bijdrage van een beroepsvereniging • Obstakels in de kennisstroom• Suggesties & waarschuwingen bij solidariseren• Conclusie
![Page 3: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/3.jpg)
Sept 2010: studenten sociaal werk aan het woord
Wat fascineert in het sociaal werk?
- “de mens an sich”- “het gevoel dat het er iets toe doet”, “soms heel kleine dingen”- “streven naar iets beter, samen op pad, iets bereiken”- “een brede rol, zeer gevarieerd” - “van een stapel naar een puzzel”, “mensen uit de goot halen”, - “altijd unieke situatie”- “het teamwerk”
Wat kwelt in het sociaal werk? - “er is nog steeds een stereotiep beeld van sociaal werk”- “te weinig geapprecieerd in samenleving”- “mensen blijven in de kou staan”- “niet alle mensen willen hulp”- “geen zekerheden, geen kant en klare oplossingen”- “dweilen met de kraan open”- “gebrek aan fierheid in het sociaal werk”
![Page 4: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/4.jpg)
Wat opvalt ….
• Vaagheid over de eigenheid van sociaal werk• De gebruikte – versleten (?) – metaforen• Bewust van de geringe maatschappelijke erkenning• De niet-begrenzing als
– Sterkte– Zwakte
• Focus op hulpverlener - cliënt• De betekenis van solidariteit
– Beperkt tot het team– Gericht op de maatschappij
![Page 5: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/5.jpg)
Wat is professionaliseren?
Professionaliseren ….
- een oud vraagstuk (Flexner, 1915: “Is social work a profession?)
- een middel om beroepsactiviteiten aanvaard te krijgen door de
voor dit beroep relevante mede-actoren (Verbruggen, A., 2007 )
- vereist:- Een specifieke kennis: the body of knowledge- Een technisch-instrumentele expertise- Een morele verantwoordelijkheid, “normatieve professionaliteit”- Een sterke beroepsvereniging
(Hermans, K. 2009; Snellen, A. 2007)
![Page 6: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/6.jpg)
Het doel van professionaliseren
• Draagt bij tot profilering en identiteit van het beroep • Een hogere sociale status en elitepositie. (Verbruggen;2007)
• Het stimuleert kennisontwikkeling• Openheid voor onderzoek • Toegankelijk voor kritisch wetenschappelijke vragen• Het dwingt tot expliciteren van normen• Verbondenheid tussen beroepsbeoefenaars• Een sterke(re) beroepsvereniging
![Page 7: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/7.jpg)
Professionaliseren, geen eenduidig begrip
• Een smalle of brede opvatting van professionaliseren– Meer nadruk op technisch-instrumentele kant– Meer nadruk op pragmatiek van de werkvloer– Meer nadruk op wetenschappelijke fundering– Meer nadruk op effectiviteit– Meer nadruk op het normatief aspect van professionaliteit
• Visies op plaats van het beroep in de samenleving – Beroep vooral focussen en afbakenen in de samenleving
• Wat behoort wél en niet (meer) tot het sociaal werk?
– Beroep zo breed mogelijk openstellen• Wat deelt het sociaal werk met andere agogische beroepen?
• Wijzigende context van de professie:– O.m. bachelors én masters– Gewijzigd welzijnsbeleid: activeren, empoweren, aanklampen– Sterke opmars van EBP eisen en PBE
![Page 8: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/8.jpg)
De kenniskwestie
We kunnen veel,
Maar we weten weinig.
(Knijn, T.)
![Page 9: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/9.jpg)
Het huis van kennis
Kennishiërarchie via de huismetafoor (Ter Horst):
Gelijkvloers: dagelijkse ervaring
1e etage: casuïstiek
2e etage: vuistregels
3e etage: specifieke strategieën
4e etage: algemene strategieën
5e etage: het theorieconcept
Bijzondere rol is weggelegd voor het trappenhuis.
![Page 10: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/10.jpg)
Solidariseren via kenniscirculatie
• Solidariteit = een gevoel van samenhorigheid, het eens zijn in beginselen en belangen én blijk geven van dit gevoel, de consequenties van de samenhorigheid te dragen. (Van Dale)
• Wat zijn de beginselen van het sociaal werk? Gaat het om gearchiveerde en algemeen toegankelijke kennis?
• Wat zijn de belangen van het sociaal werk? • Is samenhorigheid wenselijk? Of een obstakel voor
kennisontwikkeling en kritische reflectie? • Kenniscirculatie moet kritische confrontatie toelaten
vanuit de overtuiging dat daardoor kennis “groeit”.
![Page 11: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/11.jpg)
De kapstokken en sokkelkwestie
Kennisbehoeften lijken vooralsnog verschillend te liggen:
- praktijkwerkers wensen kapstokken: snel & handig, common sense
- wetenschappers en de professie willen sokkels: betrouwbaar weten en uitdagende onderzoeksvragen
![Page 12: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/12.jpg)
Soorten kennis
• Praktijkkennis: – Mondelinge kennis– Schriftelijke kennis– Kennis van en voor de praktijk
– Veeleer transfereerbaar dan algemeen geldend
• Verschil tussen:– Advanced common sense– Proto-science
• Formele en informele theorie over:– wat sociaal werk is– hoe sociaal werk wordt gedaan– de wereld van de cliënt
![Page 13: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/13.jpg)
Nog méér soorten kennis
• Expliciete kennis versus stille kennis• Practice wisdom, common sense• Schriftelijke versus mondelinge kennis• Professionele kennis = geheel van
– praktijkkennis– procedurele kennis– empirische kennis– theoretische kennis – persoonlijke kennis
• Algemeen geldende kennis vs indigenous knowledge
![Page 14: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/14.jpg)
De noodzaak van theorievorming
Is theorievorming nuttig? - Theorie kan nooit concreet genoeg zijn om praktisch
hanteerbaar te zijn. (Ter Horst)
- Theorie moet omhelst worden, want (Howe):
- Het helpt gericht observeren- Het reikt taal aan om fenomenen te benoemen- Het geeft een verklaring aan fenomenen - Het attendeert op oorzaken en mogelijke verbanden- Het anticipeert en indiceert adequate acties
![Page 15: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/15.jpg)
Over de waarde van kennis
Niveau 1: Kennis van de single case: n=1 Versus
Niveau 4: de aangetoonde effectiviteit
De bediscussieerbare waarde van “reflectie” als kennis: - worden de “goede vragen” gesteld?- de systematiek van reflecteren
![Page 16: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/16.jpg)
De bijdrage van een beroepsvereniging
- Een beroepsvereniging faciliteert kenniscirculatie- Via good practices- Via het verspreiden van actueel onderzoek- Via het stimuleren van publicaties - Via het samenbrengen van wetenschappers, praktijkwerkers,
bachelors, masters en beleidsmensen
- Een beroepsvereniging bewaakt het normatieve aspect- Via het expliciteren van professionele waarden & normen- Via het ontwikkelen van een code- Via het oprichten van een ethische commissie
![Page 17: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/17.jpg)
Obstakels in kennisstroom
• Sociaal werk is van oudsher sterk gefixeerd op individuele praktijken en ad hoc reflecties;
• De kennisbehoefte is beperkt tot dagelijkse pragmatiek;• Waardevolle kennis dreigt woordenloos achter te blijven• Kennis blijft beperkt tot het lokale (team)circuit;• Virtuele kennisontsluiting is niet meteen succes:• Tijdsgebrek als excuus.
![Page 18: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/18.jpg)
Sugggesties voor solidariseren
• Promoten van (praktijk)onderzoek• Uitdagen om sociaal werk aan niet-sociaal werk te
verhelderen• Aandacht voor taalkundige aspecten in de professie• Stimuleren van geschreven kennis & publicatie• Leerwinst en leerplezier van kennis delen benadrukken• Waarschuwen voor de valkuil van solidariseren als
consensusimperatief. Het oneens mogen en moeten zijn als voorwaarde tot kennisontwikkeling.
![Page 19: Professionaliseren, een solidariteitsvraagstuk Hilde Vlaeminck Gastlezing UZA Edegem 14 okt 2010](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0f14979591f3c8bc516/html5/thumbnails/19.jpg)
Conclusies
Een beroepsvereniging staat op het kruispunt waar:
- ervaren generatie sociaal werkers- de novicen in het vak - de bachelors- de masters - de internationaal ge-oriënteerde sociaal werkers- nieuwsgierige, vragende, argwanende wetenschappers elkaar kunnen ontmoeten.
…..daar valt veel te “rapen”.