PROJEKTOWANIE SYSTEMÓWTRANSPORTU WEWNĘTRZNEGO
PIOTR LUBIŃSKIPolitechnika Poznańska
Wydział Inżynierii Zarządzaniaul. Strzelecka 11 pok.312
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
LITERATURA: Fijałkowski Janusz Transport wewnętrzny w systemach logistycznych Wyd. Politechniki Warszawskiej 2003 (tylko czytelnia – 1 egzemplarz) Polański Alojzy Mechanizacja wewnętrznego transportu PWN W-wa 1978 (Wilda?) Wojciechowski Krystyn Transport wewnątrzzakładowy Wyd. PP 1979
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Korzeniowski A., Skrzypek M., Szyszka G. Opakowania w systemach logistycznych Wyd. ILiM 2001 Pr. zbiorowa Zarządzanie gospodarką magazynową Wyd. PWE 1997 Mat. dydaktyczne ILiM Zarządzanie transportem Wyd. ILiM 1994 Rybarczyk R. Środki transportu bliskiego i magazynowania Wyd. PP 2009 (Księgarnie)
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Korzeń Zb. Logistyczne systemy transportu bliskiego i magazynowania
tom 1 i 2 Wyd. ILiM 1998 Dzieło zbiorowe Poradnik techniczny Mechanik tom IV i V PWT W-wa 1957 (!) Katalogi branżowe (np. PROMAG S.A.)
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Transport wewnętrzny – przemieszczanie, pakowanie i magazynowanie materiałów w każdej postaci w obszarze zakładu (VW, MAN?...)
Środki transportu – maszyny i urządzenia
techniczne umożliwiające wykonanie czynności transportowych (proste i złożone)
Czynności transportowe – przewóz, przeładunek, manipulacja, przenoszenie
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Ładunek – określona ilość materiału przeznaczona do transportu i/lub magazynowania
Jednostka ładunkowa – ilość ładunku (stałego lub sypkiego) o kształcie nadanym przez opakowanie; ładunek utworzony zazwyczaj z szeregu ładunków mniejszych z zastosowaniem elementów dodatkowych (pojemnik, folia…), traktowany w procesie transportowym jako zwarta całość; cechy jednostek ładunkowych: zabezpieczone przed przypadkowym rozformowaniem, przystosowane do manipulacji i transportu, przystosowane do piętrzenia i składowania, formowane zazwyczaj w oparciu o standardowe opakowania (wymiary)
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Warunki sprawności procesu transportowo-magazynowego
- przechowywanie u nadawcy - przygotowanie do przewozu - załadunek na środki transportu - przewóz środkiem transportu - przechowywanie w magazynach
przejściowych - wyładunek na miejscu przeznaczania - przekazanie odbiorcy - przechowywanie u odbiorcy
WIADOMOŚCI WSTĘPNEPodział ładunków a. ze względu na postać techniczną - bezkształtne - plastyczne - włókniste - roślinne - sproszkowane (pyłowe) - ziarniste - kawałkowe i bryłowe - w sztukach - żywe (np. zwierzęta, kultury bakterii)b. ze względu na miejsce w procesie produkcji: - zaopatrzenie (materiały, surowce, opakowania
zbiorcze…) - proces podstawowy (półfabrykaty, dostawy
kooperacyjne, odpady…) - dystrybucja (towary handlowe, wyroby gotowe,
opakowania…)
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Podział opakowań jednostkowych
- sztywne (pojemniki, skrzynie, beczki, puszki…)
- półsztywne (kosze, tuby, opakowania z tworzyw sztucznych…)
- miękkie (worki, bele, folie…)
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Zalecane wymiary jednostek ładunkowych
- moduł podstawowy 800x1200 mm (wg PN-EN ISO 445:2002) - wymiary opakowań na palecie - pomniejszone o 5%
(760x1140 mm) - wymiary środków transportowych i pomieszczeń
magazynowych - zwiększone o luz manipulacyjny (zazwyczaj 900x1300
mm) Podstawowe wersje standardowych palet z tworzyw
sztucznych - lekkie, tzw. półpalety (800x600 mm) ładowność 100-
200kg - normalne (800x 1200 i 1000x1200 mm) ładowność do
1500kg - ciężkie (800x1200 i 1000x1200 mm) wykonane bez
zagłębień i brzegów
PROJEKTOWANIE - wstępProjektowanie systemów transportu wewnętrznego Studium wstępne przedprojektowe jako warunek sukcesu
podczas projektowania, realizacji i eksploatacji systemów transportu wewnętrznego.
Studium strategiczne dotyczy a. badania dostawców i odbiorców w ujęciu - geograficznym - jakościowym - ilościowym b. rodzaju zaspokajanych potrzeb i związanej z tym
jakości usług transportowo-magazynowych c. poziomu inwestycji i związanych z tym nakładów i
kosztów Studium funkcjonalne Studium operacyjne
PROJEKTOWANIE - wstępProjektowanie systemów transportu wewnętrznego
Studium funkcjonalne umożliwia zbadanie i określenieA. sytuacji wynikającej z rozmieszczenia dostawców i odbiorców
oraz związanych z tym środków transportu i ich kosztówB. szczegółowej listy materiałów przewidzianych do transportu, z określeniem dla każdego materiału: - zasady przyjmowania do zakładu - charakterystyki - procesu przepływu przez zakład - opakowania przemysłowego - opakowania handlowego i konfekcjonowania - składowania i wielkości zapasu - zasady wysyłki z zakładu C. rozmieszczenia punktów nadania i odbioru materiałów wewnątrz zakładu
PROJEKTOWANIE - wstęp
Projektowanie systemów transportu wewnętrznego
Studium operacyjne polega na dokonaniu wyboru urządzeń
i środków transportu oraz ich koordynacji; w ramach tego studium sporządza się kilka koncepcji rozwiązania transportu wewnętrznego uwzględniając m.in.:
- drogi dojazdowe i środki transportu zewnętrznego (samochody ciężarowe, wagony kolejowe i ich zestawy…),
- środki załadunku na pojazdy i wyładunku z pojazdów,- urządzenia do składowania- budynki i budowle (bramy, rampy…)- sposoby i środki przyjmowania i wysyłania zamówień- metody i środki sterowania transportem wewnętrznym- sposoby i środki obiegu informacji
PROJEKTOWANIE - wstęp
Projektowanie systemów transportu wewnętrznego
Wybrane warunki racjonalnego projektowania systemu transportu wewnętrznego:
- zespół różnorodnych specjalistów (konieczne duże doświadczenie)
- uwzględniać zdobycze naukowe i techniczne - wariantowość opracowania (kryteria ilościowe
i jakościowe), trud wyboru wariantu - ograniczone zastosowanie algorytmów
optymalizacyjnych
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowania systemu transportu wewnętrznego KROK 1.
określenie postaci i rodzaju materiałów przeznaczonych do przemieszczenia, formowanie jednostek transportowych, magazynowych, ładunkowych
odpowiedź na pytanie: co?- specjalne zabezpieczenie jednostek ładunkowych,
opakowania lub pojemniki- ustalenie sposobu kodowania jednostek ładunkowych lub
opakowań (tylko dla systemów automatycznych)
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK2opracowanie programu transportu
i magazynowaniaodpowiedź na pytania: co? ile?
KROK3 analiza rozkładu natężenia przepływu
materiałów na wejściu i na wyjściu oraz ustalenie natężeń miarodajnych
odpowiedź na pytania: ile? kiedy?
PROJEKTOWANIE - krokiGłówne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 4rozplanowanie zakładu pod kątem przepływu
materiałówustalenie punktów nadania i odbioru materiałów,analiza ograniczeń budowlanych,obliczenie i ustalenie natężenia przepływu materiałów na poszczególnych trasach transportowych,wstępny dobór środków transportu
odpowiedź na pytania: skąd? dokąd? ile?ewentualne założenia do projektowania nietypowych środków
transportu
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 5kształtowanie procesu transportowego z
ustaleniem środków transportu i punktów buforowania (składowania), obliczenie czasów trwania operacji w punktach stacjonarnych procesu
odpowiedź na pytanie: jak?ustalenia podstawowe dla organizacji transportu
wewnętrznego
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 6obliczenie czasów trwania cykli
transportowych (urządzenia, ludzie), sprawdzenie warunków przepływu, określenie wydajności systemu transportu wewnętrznego
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 7obliczenie potrzebnej pojemności
buforów (magazynów), kształtowanie procesów magazynowych
zasady technologii magazynowaniaprojektowanie urządzeń i budynku magazynowegoprojektowanie organizacji prac magazynowych
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 8ukształtowanie procesu przepływu informacji
i dokumentówwybór lub projektowanie urządzeń dla przepływu informacji i dokumentów
KROK 9 projektowanie podsystemu sterowania
transportem wewnętrznym
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 10opracowanie instrukcji pracy dla wszystkich
stanowisk pracy (stacjonarnych i mobilnych wg lokalnych ustaleń)
KROK 11 określenie nakładów oraz kosztów i.. …powrót do punktu 4 - opracowanie
wariantów
PROJEKTOWANIE - kroki
Główne kroki projektowaniasystemu transportu wewnętrznego
KROK 12porównanie i ocena wariantów projektu
systemu transportu wewnętrznegowybór wariantu optymalnegoprzygotowanie prezentacji
PROJEKTOWANIE - metody
Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej
- wybór najwłaściwszej technologii przemieszczenia ładunków oraz ustalenie rodzaju transportu do specyfiki przedsiębiorstwa
- pełne zharmonizowanie wykonawstwa operacji produkcyjnych i pomocniczych z przebiegiem wyrobu przez stanowiska robocze, oddziały, wydziały itp.
- dostosowanie środków transportowych i pomocniczych urządzeń transportowych do danego wyrobu
- dostosowanie pomieszczeń do potrzeb transportu i składowania + wykres Sankeya
- właściwe ustawienie maszyn i urządzeń uwzględniając konieczność (patrz kolejny slajd)
PROJEKTOWANIE - metodyMetody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej
właściwe ustawienie maszyn i urządzeń uwzględniając konieczność:
a. zmniejszenia wielkości przemieszczeń ładunków przez stworzenie, gdzie jest to możliwe, ciągów technologicznych lub skrócenie odległości między stanowiskami mającymi duże powiązanie technologiczne
b. dogodnego dostępu środków transportowych do stanowisk roboczych i miejsc składowania
c. zastosowanie pomiędzy stanowiskami środków ułatwiających transport bliski
d. dokładnego ustalenia nakładów na utrzymanie gospodarki transportowej i kosztów przemieszczania jednostki ładunku (szt., kg…), co pozwala na uwzględnienie kryterium ekono-micznego przy wyborze techniki przemieszczania ładunków
PROJEKTOWANIE - metody
Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej
Czynniki kształtujące rozwiązania organizacyjne transportu wewnętrznego:
- stopień różnorodności przewożonych ładunków- stan skupienia ładunków- kształt, ilość, ciężar ładunku- typ i wielkość produkcji- rozmieszczenie magazynów i wydziałów
przedsiębiorstwa oraz rozmieszczenie maszyn i urządzeń w wydziale
- częstotliwość dostaw materiałowych- konstrukcja budynku
PROJEKTOWANIE - metodyMetody prowadzenia prac projektowych w zakresie
organizacji gospodarki transportowej
Rozwiązania organizacyjne dla zapewnienia prawidłowej organizacji transportu:
- maksymalne ograniczenie liczby manipulacji transportowych- skracanie dróg transportowych- zapewnienie jednokierunkowości przepływu ładunków- zabezpieczenie przed cofaniem się ładunków po tej samej linii
i przed krzyżowaniem się linii transportowych- zapewnienie koordynacji procesu transportu z procesem
technologicznym- skłanianie do stosowania właściwych środków transportowych- zapewnienie elastyczności transportu, dzięki czemu zmiana
asortymentu i rozmiarów produkcji nie stwarzałaby konieczności wprowadzenia radykalnych zmian w organizacji transportu
PROJEKTOWANIE - metody
Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej
Czynniki integrujące system transportu w skali zakładu:
- nie-przedmiotowa struktura produkcyjna wydziałów
- mała odległość pomiędzy obiektami powiązanymi przepływem znacznych mas ładunków
- istniejąca sprawna forma paletyzacji
PROJEKTOWANIE - metody
Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej
Czynniki dezintegrujące system transportu wewnętrznego zakładu:
- przedmiotowa struktura produkcyjna (szczególnie dla zamkniętego cyklu produkcji)
- duże odległości pomiędzy współpracującymi wydziałami (dot. transportu wydziałowego)
- warunki ograniczające kontakty pomiędzy komórkami (materiały niebezpieczne dla zdrowia)
- zdecydowanie różne charakterystyki procesu transportowego w obsługiwanych jednostkach
DIĘKUJĄC ZA UWAGĘ……ŻYCZĘ SUKCESÓW
Transport dalekiŚRODKI TRANSPORTU DALEKIEGO
lp
RODZAJ TRANSPORTU
DROGOWY KOLEJOWY LOTNICZY WODNY RUROCIĄG1
1 KOSZTY (1t/1km) ŚREDNIE wzrost ŚREDNIE niskie WYSOKIE NISKIE b. niskie B. NISKIE
2 PRĘDKOŚĆ ŚREDNIA spadek ŚREDNIA wzrost
B. DUŻA MAŁA DUŻA
3 CZĘSTOTLIWOŚĆ B. DOBRA DOBRA DOBRA OGRANICZONA -
4 DOSTĘPNOŚĆ B. DUŻA DUŻA ŚREDNIA duża OGRANICZONA wg wielkości
5 NIEZAWODNOŚĆ B. DUŻA spadek DUŻA DUŻA b. duża OGRANICZONA B. DUŻA
Transport dalekiWYBÓR RODZAJU ŚRODKA TRANSPORTU
KLIENT PRZEDMIOT DOSTAWY POWIĄZANIA Z ISTNIEJĄCYMI
ROZWIĄZANIAMI OTOCZENIE
Transport dalekiWYBÓR RODZAJU ŚRODKA TRANSPORTU
KLIENT położenie geograficzne cechy lokalizacji punktu dostawy wielkość przewozu jedna /kilka, mała/duża,
sporadyczna/powtarzalna, wymagania terminowości ładunki powrotne moralność płatnicza klienta
Transport dalekiWYBÓR RODZAJU ŚRODKA TRANSPORTU
PRZEDMIOT DOSTAWY wielkość/kubatura masa wartość – wymagane/dostępne zabezpieczenia trwałość – pakowanie (ostrożność w przewozie) starzenie się – czas trwałości
Transport dalekiWYBÓR RODZAJU ŚRODKA TRANSPORTU
POWIĄZANIA Z ISTNIEJĄCYMI ROZWIĄZANIAMI położenie dostawcy położenie magazynów miejsce dostawy warunki finansowe – na co nas stać rozproszenie rynku i występujące
możliwości stosowane rozwiązania w zakresie
dostaw
Transport dalekiWYBÓR RODZAJU ŚRODKA TRANSPORTU
OTOCZENIE infrastruktura – drogi, kanały, lotniska, szlaki
kolejowe stosowane rozwiązania w zakresie
dystrybucji regulacje prawne i podatkowe dostępność siły roboczej i serwisu technologia – czy ją dysponujemy warunki klimatyczne