licodu.cois.it http://licodu.cois.it/?p=370

STATUTI ORGANIK I SHQIPRIS

/ Vlor, 10 prill 1914 /

Kapitulli I

Shqipria dhe territori i saj

1. Shqipria formohet si nj principat kushtetuese,sovrane dhe e trashgueshme nn garancin e t gjashtFuqive t Mdha.

2. Shqipria sht e pandashme, territori i saj sht i patjetrsueshm. Kufijt e principats jan ata q janprcaktuar nga t gjash Fuqit e Mdha. Kta kufij nuk mund t ndryshohen apo te retifikohen, vese me an tnj ligji dhe me miratimin paraprak t gjasht Fuqive t mdha.

3. Shqipria sht neutrale; neutraliteti i saj sht i garantuar nga t gjasht Fuqit e Mdha. Ky neutralitet nukprjashton t drejtn e Shqiprise pr t marr masat e nevojshme pr mbrojtjen e territorit t saj. Megjithat,porti tregtar ku do t dal hekurudha ndrkombtare q do t lidh Serbine me Adriatikun, do t i nnshtrohet njreagimi te posam, i cili do t prmbaje detyrimin q ky vend t mos fortifikohet.

4. Traktatet dhe konventat dhe marrveshjet ndrkombtare, t fardo natyre qofshin, t lidhura midis Ports dhefuqive t huaja, mbeten n fuqi n principatn e Shqiprise. Ruajtja, ndryshimi ose heqja e imuniteteve dheprivilegjeve q u njihen t huajve n baz t kapitulacioneve, i lihen nj vendimi q mund t marrin t gjashtFuqit e Mdha.

5.do person fizik apo juridik, qoft i huaj, apo vendas mund t fitoje prona n Shqipri, n prputhje me ligjet nfuqi dhe me ato q do t nxirren m von pr kt qllim nga qeveria shqiptare.

Shteti shqiptar mund t ket n dor t blej, t jap, t marr me qera ose t shese co lloj prone.

6.Pasurit vakf do t jen objekt i rregullimit t nj ligji t ri.

Kapitulli II

Sovrani

7. Froni i principats shqiptare sht i trashgueshm brenda n familjen e princit Vilhem Vidi. Trashgimi bhetn baz t parimit t parlindjes n vijn mashkullore.

8. Princi betohet prpara Asambles Kombtare pr t respektuar rreptsisht ligjet themeltare t shtetit.

9. Princi mbretrues, si kryetar i familjes princore, ka t drejtn ekskluzive t ushtroj autoritetin e vet n do gjq ka t bj me marrdhniet personale t antarve t familjes s tij, duke iu prmbajtur ligjit q ai do t nxjerrvet pr dinastin e tij.

10. Atij i lidhet nj list civile vjetore.

11. N rast mungese, smundje ose paaftsie t prkohshme, princi ka t drejt t prfaqsohet ose nga njantar i familjes s tij q ka shtetsine shqiptare ose nga nj funksionar i lart i shtetit. N rast miturie osepaaftesie q zgjat m tepr se nj vit, regjenca do t ushtrohet nga njeri prej antarve meshkuj t familjesprincore, nga ai q, prve seka rritut madhorin dhe ka shtetsin e vendit, del se sht m i afrti prsa i prkettrashgimit t fronit. N rast mungese t nj zvndzuesi t till, detyra pr t caktuar do t i lihet Kshillit tMinistrave, i cili duhet t veproje me plqimin e gjasht fuqive t Mdha. N rast urgjence, kryetari i Kshillit tMinistrave do t jet ligjrisht regjent i prkohshm. Regjenti do t gzoj, derisa t zgjas regjenca e tij, t gjithat drejtat dhe kompetencat e sovranit pr sa i prket qeverisjes s vendit.

12. Mosha e madhris pr antart e familjes princore do t caktohet nga ligji i shtpis mbretruese.

13. Pasurit e kurors, q do t jen pron ekskluzive e shtpis princore, do t jen t prjashtuara nga taksat.

14. Princi sht kryetar i administrats civile dhe ushtarake; ai disponon forcn e armatosur dhe emron oficerte saj. Ai merr pjes n brjen e ligjeve sipas dispozitave t kapitullit IV; vendimet e tij, t nxjerra dhe t botuararregullisht, quhen dekrete dhe duhet t kundrfirmohen nga kryetari i kshillit t Ministrave dhe nga ministrikompetent.

15. Me propozimin e ministrave kompetent, ai emron funksionar t lart, por ai nuk mund t krijoj funksionet reja pa nj ligj t posam.

16. Ai thrret zgjedhsit pr zgjedhjet e Asambles Kombtare. Ai thrret, mbyll dhe shprndan AsamblenKombtare.

17. Drejtesia jepet n emr t tij; ai ka t drejten e faljes dhe t amnistis si dhe t drejtn pr t dhn mimedhe tituj nderi.

18. Ai ka te drejtn t shtyp shemblltyrn e tij ose stemn e tij n monedhat, n medaljet dhe n vulatshtetrore, si dhe n do send ose objekt q prfaqson pushtetin qeveritar.

19. Ai prfundon traktate ndrkombtare.

20. Personi i princit sht i shenjt. Ai nuk prgjigjet prpara ligjit.

21. Imunitetet e antarve t familjes princore do t prcaktohen nga ligjet e ndryshme.

Kapitulli III

Popullsia

22. Jan shtetas shqiptar t gjith ata q kan lindur ose q jan vendosur n Shqipri prpara 28 nntorit t1912-s dhe q, nn qeverin osmane kan pasur nnshtetsin osmane.

23. Personat, pr t cilt bhet fjal n artikujt e mparshm, do t ken mundsin q brenda nj afati prejgjasht muajsh pas promulgimit t ktij statuti, t optojn pr nj shtetsi t huaj, por me kusht q t emigrojn.

24. do person me prejardhje shqiptare q jeton jasht vendit do t ket mundsin q, brnda nj afati q do tecaktohet nga qeveria, t konfirmoj shtetsin e tij si shqiptar me ann e nj deklerate me shkrim q duhet t iparaqes nj autoriteti kompetent.

25. Shqiptart, q kan ardhur nga viset t cilat u jan aneksuar shteteve ballkanike dhe q jan vendosur mebanim n principatn e Shqipris pas 28 nntorit 1912, do t konsiderohen si shtetas shqiptar; vese n qoftse ata nuk deklarojn t kundertn brenda gjasht muajve q prej shpalljes s Statutit Organik.

26. Gjuha zyrtare e vendit sht gjuha shqipe. Megjithat, prdorimi i gjuheve t tjera q fliten n vend, do tmund t lejohet, n trajt ndihmse dhe t prkohshme, n ato organe administrative q do t autorizohenposaerisht pr kt nga qeveria.

27. T gjith shtetasit shqiptar jan t barabart prpara ligjit.

28. Asnjri nuk mund t ushtroje vetgjyqsin n fardo forme, qoft, prndryshe do t i nnshtrohet dnimit tparashikuar nga ligji.

29. Liria individuale sht e garantuar. Asnjri nuk mund t ndiqet, t burgoset ose t cnohet sadopak n lirin etij personale, me prjashtim t rasyeve t parashikuara nga ligji dhe n format

ligjore. Askush nuk mund t prjashtohet nga dalja prpara gjykats s caktuar me ligj e as t i nnshtrohet njdnimi t parashikuar nga ligji.

30. Banesa e do shtetasi shqiptar sht e pacnueshme. Aty mund te hyhet vetm n rastet dhe n format eparashikuara nga ligjet.

31. do njeri sht i lir t zgjedh vendbanimin e tij dhe t qarkulloj npr t gjith vendin sipas kushteve q dot prcaktohen nga dispozitat e sigurimit publik.

32. Shqipria nuk ka fe shtetrore. Liria dhe ushtrimi publik i t gjitha kulteve jan t siguruara. N asnj pjes tprincipats shqiptare, ndryshimi n fe nuk mund t i vihet asnjeriu si shkak pr t prjashtuar ose pr ta cilsuar sit paaft pr sa i prket gzimit t t drejtave civile e politike, pranimit n pun shtetrore, n funksione dhendere ose prsa i prket ushtrimit t profesioneve dhe aktiviteteve t ndryshme.

33. T gjitha pasurit e fituara ligjrisht jan t pacnueshme. Askush nuk mund t privohet nga prona e tij,vese pr shkak t dobis publike n rastet e n format e prcaktuara nga ligjet dhe kundrejt nj shprblimiparaprak t drejt.

34. Konfiskimi i pasuris sht i ndaluar.

35. Arsimi sht i lir. Nn mbikqyrjen e qeveris ai ushtrohet nga persona q kan cilsit e krkuara nga ligji.Arsimi bhet falas n shkollat fillore t shtetit. Arsimi fillor sht i detyrueshem pr femijet shqiptar kudo qekzistojn shkolla t shtetit. Msimi i gjuhs shqipe sht i detyrueshm n t gjitha shkollat.

36. Sejcili sht i lir t shfaq mendimet e tij gojarisht, me shkrim dhe nprmjet shtypit n prputhje me ligjet?Nj ligj i posam do t prcaktoj modalitetet e ushtrimit t ksaj lirie.

37. E drejta pr t u mbledhur, pa pasur me vete arm, u njihet t gjith shtetasve shqiptar, me kusht q kta t uprshtaten ligjeve, q do t rregullojn ushtrimin e ksaj t drejte. Kjo liri nuk zbatohet pr mbledhjet n shesh thapt, q u nnshtrohen ligjeve t mbikqyrjes policore.

38. Shtetasit shqiptar kan t drejtn t krijojn shoqata po me kusht q n qllimet dhe n mjetet e tyre t mosket asgj t paligjshme dhe t rrezikshme pr shtetin. Nj ligj i posam do t rregulloj ushtrimin e ksaj tdrejte, me qllim q t garantohet siguria publike.

39. Me prjashtim t rasteve t caktuara me ligj, fshehtsia e letrave dhe e telegrameve sht e paprekshme.Nj ligj i posam do t prcaktoj prgjegjsin e nnpunsve qeveritar pr cnimin e fshehtsis s letravedhe t telegrameve, q u besohen zyrave t posts dhe t telegrafit.

Kapitulli IV

Legjislacioni

40. Asambleja Kombtare sht organi legjislativ i principats s Shqipris.

41. Asambleja Kombtare prbhet nga:

1) antar n baz ligji;

2) antar t zgjedhur nga popullsia;

3) antar t caktuar nga princi.

42. Jan vetiu antar (n baz ligji) t Asambles: prfaqsuesit fetar t myslimanve, t katolikve, tortodoksve, kryetari i bektashinjve, komisari i lart shqiptar pran Banks Kombtare Shqiptare.

43. Q nj njeri t zgjidhet ose t caktohet si antar i Asambles Kombtare, ai duhet t ket nnshtetsinshqiptare dhe vendbanimin brenda kufijve t principats.

44. Antart e zgjedhur t Asambles Kombtare zgjidhen me votim indirekt nga tre pr do sanxhak. Princicakton datn e zgjedhjeve.

45. Kur mbeten vende vakante, pr shkak dorheqje apo vdekjeje, antart e zgjedhur ose t caktuar pr t znkto vende, mund t i mbajn ato vetm pr aq koh sa do t zgjaste mandati i paraardhsve t tyre.

46. T gjith antart e Asambles Kombtare marrin gjat kohs q vazhdon sesioni dhe pr udhtimin, vajtje eardhje, nj shprblim prej 15 frangash n dit. Ky shprblim nuk jepet n rast mungese n seancat.

47. Antart e Asambls Kombtare q emrohen nga princi jan dhjet.

48. N nahijet kshilli komunal, i mbledhur nn kryesin e mudirit, do t zgjedh nj delegat. Ky do t shkoj nkryeqndrn e kazas dhe do t bashkohet me antart e kshillit bashkiak dhe t kshillit t kazas. Nnkryesin e kajmekamit ky trup elektoral do t zgjedh dy delegat, t cilt do t shkojn n kryeqendrn esanxhakut, ku, n marveshje me antart e kshillit t sanxhakut dhe nn kryesin e mytesafirit, do t zgjedhinme shumic absolute prfaqsuesit pr n Asamblen Kombtare. Kajmekami, mytesafiri dhe t gjithfunksionart e emruar nga qeveria, nuk kan t drejt t marrin pjes n votim. Detyra e mytesafirit dhe ekajmekamit sht vetm t kryesojn mbledhjen elektorale dhe t mbikqyrin respektimin e rregullave prkatese.N qoft se dy kandidat marrin nj numr t barabart votash ather zgjedhja bhet me short.

49. Mund t zgjidhen si antar t Asambles Kombtare shtetasit shqiptar q kan mbushur moshn 30 vjedhe q din t lexojn e t shkruajn.

50. Nnpunsit e emruar nga princi dhe nga qeveria nuk mund t zgjidhen si antar t Asambles Kombtaregjat gjith kohs q zgjatin funksionet e tyre.

51. do zgjedhje pr t qn e vlefshme duhet t marr vrtetimin e Asambles Kombtare.

52. Asambleja Kombtare mblidhet rregullisht n sesion t zakonshm do vit. Ajo thirret, shtyhet (ndrpritet),mbyllet nga princi.

53. Kohzgjatja e legjislaturs sht katr vjet.

54. Asambleja Kombtare mund t thirret n sesion t jashtzakonshm nga princi. Fillimi dhe mbarimi i sesionitt jashtzakonshm, si dhe arsyet (e thirrjes s saj ), fiksohen n vendimin e thirrjes.

55. Princi ka t drejt t shprndaj Asamblen Kombtare. Akti i shprndarjes parashikon edhe thirrjen ezgjedhsve brnda dyzet ditve.

56. N fillim t do legjislature dhe gjat gjith kohs q ajo zgjat,princi zgjedh nj kryetar midis antarve tAsambles Kombtare. Kryetari do t marr nj shprblim vjetor t prgjithshm prej 10.000 frangash. Asamblejakombtare ka dy nnkryetar, q zgjidhen prej saj pr t gjith kohn q zgjat legjislatura, menjher pasi fillonnga detyra Kryetari.

57. Me propozimin e Kryetarit t asambles kombtare, princi do emroj dy sekretar q do t merren jashtrradhve t Asambles. Ata do t ken nj rrog vjetore prej 6000 frangash.

58. Q Asambleja t mund t marr vendime t vlefshme, sht e domosdoshme q t jen t pranishm tpaktn gjysma e antarve t saj. Vendimet merren me shumicn absolute t votave t antarve t pranishm.N rast se votat ndahen n ndysh, propozimi i shqyruar quhet i hedhur posht. Nj shumic prej pes t tetashsht e domasdoshme kur sht fjala pr t votuar nj ligj, i cili i sjell ndryshime nj ligji themelor t principats.Pr zgjedhjet q bhen brnda pr brnda Asambles, shumica absolute sht e domosdoshme n votimin epare; n votimin e dyt mjafton shumica relative.

59. do antar i Asambles voton vet personalisht. Votimi bhet ose duke u ngritur ne kmb e duke u ulur, oseme thirrje nominale.

60. Nj projektligj mund t adoptohet vetm pasi t vihen n vot t gjith nenet q e prbjn.

61. Rendi i brendshem i Asambles sigurohet nga Kryetari i saj, sipas rregullores s brendshme. Asnjeri, meprjashtim t agjentve t forcs publike q jan ngarkuar t ruajn Asamblen, nuk mund t hyj me arm

brnda godins q sht rezervuar pr mbledhje.

62. Seancat e Asambles Kombtare jan publike.Peticionet duhet t i paraqiten kryetarit ose drejtprsdrejti, osenprmjet njerit prej antarve t Asambles Kombtare.

63. Asambleja mund t bj mbledhje t fshehta kurdoher q kt e krkojn t paktn nj e treta e antarvet pranishm.

64. Antart e Asambles, t cfardo kategorie qofshin, kan t njjtat t drejta, t njjta prerogative dhe tnjejtat detyra. Ata jan t lir t japin votat e tyre ose t abstenojn si dhe t shfaqin mendimet e tyre. Ato nukmund t ndiqen pr shkak t fjalimeve t tyre, t propozimeve q mund t bjn me shkrim ose t raporteve qmund t hartojn, vese n ato raste kur kt e krkojn gjasht antar, t cilt jan t detyruar t provojn sefjalimi i mbajtur apo propozimi ose raporti i shkruar prmban nj krim t parashikuar nga ligji. Ndjekja duhet tautorizohet nga Asambleja. Asnj ndjekje penale pr fakte q s kan t bjn me funksionet e tyre, nuk mund tbhet kundrejt antarve gjat kohs s sesionit, vese n rast se ajo autorizohet nga Asambleja me krkesn eprokurorit pran gjykats kompetente.

65. Asambleja prgatit dhe voton rregulloren e saj t brendshme.

66. Pr fjalimet, pr vrejtjet, pr mocionet e tyre dhe pr do shkrim q ka t bj me ushtrimin e funksioneve ttyre, antart e Asambles Kombtare duhet t prdorin gjuhn shqipe.

67. N kuadrin e pushtetit legjislativ t asambles hyjn:

1) do ndryshim i ligjeve themelore t principats;

2) ligjet q ndryshojn ose shndrrojn taksat ekzistuese;

3) ligjet q vendosin taksa t reja;

4) ligjet e buxhetit dhe ato q miratojn llogarit e nj viti buxhetor t mbyllur, duke marr parasyshmarrveshjet ndrkombtare q mund t lidhen;

5) ligjet mbi kontribucionet indirekte;

6) traktatet e tregtis dhe marrveshjet me karakter ekonomik;

7) koncesionet q angazhojn burimet e shtetit;

8) ndarjen administrative.

T gjitha vendimet q merr Asambleja Kombtare n fushn legjislative duhet t i nnshtrohen princit prsanksionim.

68. Pr t gjitha fushat e tjera princi, me propozimin e qeveris, nxjerr dekrete q kan forcn e ligjit. Ai mund tkonsultoj Asamblen Kombtare kurdoher q e quan t nevojshme.

69. N fillim t do sesioni t zakonshm vjetor projekti i buxhetit pr vitin vijues i paraqet Asambles Kombtarenga ministri i Financave. S bashku me kt projekt, ministri i Financave i paraqet Asambles Kombtarebuxhetin rektifikativ t vitit buxhetor t mbyllur. N qoft se buxheti rektifikativ nuk hartihet ne koh, ai duhet tparaqitet, jo m von se n sesion vijues.

70. N qoft se Asambleja pakson ndonj kredi t propozuar ose e suprimon fare, ajo duhet t jap shpjegimepr votn e saj dhe t tregoj ku dhe si mund t realizohet kursimi.

71. N qoft se Asambleja, pasi ka dgjuar shpjegimet, ose n qoft se ajo arrin n fund t sesionit pa votuarbuxhetin, princi me nj urdhres q nxjerr pasi ka marr nj mendim t njllojt edhe nga Kshilli i Ministrave,mund ta bj buxhetin n vazhdim t zbatueshm edhe pr vitin buxhetor vijues, por duke zbritur shumat eparashikuara pr nj nevoj t caktuar, kur kjo nevoj sht plotsuar.

Kapitulli V

Organet e qeveris

A) Ministrit dhe ministrat

72. Qeveria shqiptare prbhet nga nj Kshill Ministrash n krye t t cilit sht nj kryeministr. N rastmungese dhe paaftsie t kryeministrit, Kshilli thirret dhe kryesohet prej ministrit m t vjetr n mosh.

73. Ministrit jan kto:

Ministria e Punve t Jashtme,

Ministria e Punve t Brendshme,

Ministria e Financave,

Ministria e Drejtsis.

74. Kryetari i Kshillit sht n t njjtn koh ministr i Punve t Jashtme.

75. do ministri i caktohet si ndihms nj sekretar i prgjithshm.

76. T gjith ministrat emrohen nga princi, atij i bhet betimi dhe n rast dorheqjeje, atij i dorzohet pushteti.

77. do ministri ndahet n departamente t kryesuara nga drejtor t prgjithshm. do departament sht indar n seksione.

78. Ministria e Punve t Brendshme ka pes departamente: 1) administrata; 2) xhandarmria dhe milicia; 3)bujqsia, tregtia, lundrimi dhe industria; 4) posta dhe telegrafi; 5) shndetsia.

79. Ministria e Financave ndahet n pes departamente: 1) thesari dhe huaja publike; 2) doganat; 3) taksat,kontributet dhe monopolet; 4) llogaria e prgjithshme e shtetit; 5) punt botore.

80. Ministria e Drejtsis ndahet n tri departamente: 1) drejtsia; 2) kultet (fetare); 3) arsimi.

81. do ligj q krijon nj shrbim (publik) t ri duhet t prcaktoj edhe ministrit si dhe departamentin ku do thyj ky shrbim.

82. Kshilli i Ministrave harton projektligjet, dekretet princore si dhe urdhresat administrative t interesit tprgjithshm; ai shfaq mendimin e vet mbi shtjet q i shtrohen nga princi dhe nga ministrat e ndryshm.

83. Shkarkimi i sekretarve dhe i drejtorve t prgjithshm si dhe i shefave t seksioneve mund t bhet vetmme vendim t Kshillit t Ministrave sipas propozimit t ministrit kompetent.

84. Ministrat prgjigjen para princit. Nj ligj i posam do t prcaktoj procedurn q do t ndiqet n rastshprdorimi t pushtetit.

85. Antart e familjes princore nuk mund t emrohen ministra.

B. Organizimi i shrbimit t shtetit.

86. do person i ngarkuar me nj shrbim q i prket shtetit konsiderohet si nnpuns i shtetit.

87. T gjitha emrimet e nnpunsve bhen n prputhje me rregullat q prcaktojn edhe kushtet prkatse.

88. do nnpuns, para se t filloj nga kryerja e detyrave te tij, duhet t bj betimin e besnikris dhe trespektit ndaj princit dhe ligjeve t vendit.

89. do nnpuns q jep prova sjelljeje t mir, ndershmrie dhe aftsie n kryerjen e detyrave t tij, ka t

drejtn e gradimit dhe t shprblimeve t tjera sipas dispozitave q do t prcaktohen me rregullore t posame.

90. do nnpuns duhet t prmbush me ndrgjrgje detyrat q i jan besuar; ai duhet t ruaj fshehtsinprofesionale dhe t u bindet urdhrave t eprorve t tij, me kusht q kto urdhra t jen brenda caqeve tvendosura nga ligji.

91. do nnpuns q shkel betimin dhe nuk i kryen detyrat, mund t shkarkohet dh t ndshkohet sipasdispozitave dhe me garancit q caktohen nga ligjet.

92. Ndshkimet disiplinore, prve rasteve q hyjne n kompetencn e gjykatave t zakonshme, duhet tzbatohen sipas rregulloreve t brendshme t do ministrie. Ato jan; qortimi, pezullimi i funksioneve dhe i rrogs,shkarkimi.

93. N rast grumbullimi t detyrave shtetrore, nnpunsi do t marr vetm shprblimin m t lart qparashikohet pr kto detyra.

94. Nnpunsit q merren n pun me kontrat nuk kan t drejta t tjera kundrejt shtetit ve atyre q rrjedhinnga kontrata.

Kapitulli VI

Administrata lokale.

95. Shqipria ndahet n shtat sanxhaqe q jan: Shkodra, Elbasani, Dibra, Durrsi, Kora dhe Gjirokastra.

96. Kryeqendrat e ktyre sanxhaqeve jan qytetet, emrat e t cilave mbajn sanxhaqet vet, me prjashtim tsanxhakut t Dibrs, kryeqndra e t cilit do t caktohet nga qeveria.

97. Sanxhaqet ndahen n kaza dhe kazat n nahije.

98. Kufijt e sanxhaqeve caktohen me ligj. N caktimin e ktyre kufijve ligji merr parasysh nevojat administrative,interesat lokale dhe lehtsit e komunikacionit. Projektligji i lidhur me caktimin e kufijve administrativ duhet tparaqitet nga Ministria e Brendshme n sesionin e par t Asambles Kombtare. Deri ather, kufijt mbetenprkohsisht ato q kan qen nn administratn osmane, ve kur nj dekret i princit vendos ndryshe. Ndrkaqsanxhaku i Dibrs do t prbhet nga pjesa q mbetet prej sanxhakut t vjetr t Dibrs dhe nga tokat e vilajetit tKosovs q iu caktuan Shqipris. Pr sa u prket krahinave t Jugut, kazaja e Leskovikut q varej m par ngasanxhaku i Janins, do t futet n sanxhakun e Kors, kurse fshatrat e amris q i mbeten Shqipris, do tfuten n sanxhakun e Gjirokastrs.

99. Kufijt (e njsive administrative) mund t ndryshohen vetm me nj ligj t ri.

Sanxhaqet

100. Sanxhaku administrohet nga nj mytesarif, i cili pr t gjitha shtjet administrative prgjigjet prparaministrit t Brendshem dhe prpara ministrave kompetent pr t gjitha shtjet e tjera.

101. N rast mungese, ai ia l drjetimin e punve njerit prej antarve q jan caktuar me ligj. N rast pushimit zakonshm, i takon Ministris s Brendshme t zgjedh zvvendsin e mytesafirit.

102. Ai ka nn varsin e tij t drejtprdrejt xhandarmrin dhe policin.

103. N bashkpunim me kshillin e tij, ai cakton buxhetin e sanxhakut t tij dhe ia parashtron qeverisqendrore.

104. Ai duhet t inspektoj nj her n vit t gjitha kazat q ndodhen nn administrimin e tij.

105. Ai sht prgjegjs bashk me kryellogaritarin pr drejtimin e financave t sanxhakut t tij. Pr kt qllim,ai mund t kontrolloj, kurdoher q e gjykon t nevojshm, arkat e sanxhakut dhe t kazas.

106. Duke qen personalisht prgjegjs pr qetsin publike, aim und t marr, n rast ngutsie absolute, masat jashtzakonshme sigurimi, por me kusht q t vr menjher n dijeni pr kto qeverin qndrore.

107. Meqnse gjykatat jan t pavarura nga administrate civile, mytesafiri n asnj mnyr nuk mund tprzihet n shtjet gjyqsore. Por ai ka pr detyr t jap ndihmn dhe mbshtetjen e duhur pr ekzekutimin evendimeve.

108. Zbatimi i ligjeve dhe i dekreteve q kan t bjn me arsimin publik dhe me inspektimin e t gjithainstitucioneve shkollore hyjn n kompetencn e mytesafirit.

Kshilli i sanxhakut

109. Mytesafiri ndihmoet nga nj kshill q quhet kshilli i sanxhakut dhe q sht nn kryesin e tij.

110. Ky kshilli prbhet: 1) nga antar t caktuar me ligj (sekretari i prgjithshm, kryellogaritari, drejtori iarsimit publik, drejtori i punimeve botore, drejtori i bujqsis dhe i tregtis) dhe 2) nga antar t zgjedhur (njpr do kaza, duke prfshir edhe kazan qndrore).

111. Zgjedhjet jan indirekte dhe bhen sipas shembullit t zgjedhjeve t antarve t Asambles Kombtare.

112. Funksionet e antarve t zgjedhur zgjasin tre vjet. Kta mund t rizgjidhen.

113. Kshilli mblidhet tre muaj do vit n kryeqendrn e sanxhakut. N rast nevoje, mytesafiri mund t zgjassesionin edhe pr nj muaj tjetr.

114. Antart e zgjedhur marrin nj shprblim prej dyqint frangash n muaj gjat kohs s sesionit.

115. Vendimet merren me shumic votash. Kur votat ndahen barabar, vendos vota e kryetarit.

116. Mytesafiri nuk mund t shtyj zbatimin e nj vendimi t marr me shumic votash, vese nn prgjegjsin etij personale dhe me kusht q ai t vr menjher n dijeni ministrin kompetente.

117. shtjet q i prkasin vetm e vetm kshillit t sanxhakut t mbledhur n sesionin plenar, jan:

hartimi i buxhetit t sanxhakut;

kontrolli i administrimit t financave;

rishikimi i caktimit dhe i vjeljes s taksave dhe t takimeve;

hapja dhe funksionimi i institucioneve shkollore, prmirsimet q duhen br n to;

Studimi i projekteve, i planeve dhe i preventivave t punve botore q duhen zbatuar brnda kufijve tsanxhakut dhe q duhet t i parashtrohen qeveris qendrore pr miratim;

Shrbimet e qarkullimit e t transportit;

Prmirsimi i bujqsis dhe i blegtoris;

Prerja e drurve n pyjet q u prkasin komuneve (baltaliqet e vjetra).

Ripyllzimi i vendit.

Votimi pr qindarkat q mund t u shtohen taksave dhe tatimeve me kusht q t merret plqimi iqeveris.

Ngritja dhe mirmbajtja e spitaleve dhe e institucioneve bamirse.

Vendosja e stabilimenteve industriale e t tjer.

Shfrytzimi i madameve.

118. T gjitha shtjet e tjera mund t trajtohen e t vendosen nga mytesafiri s bashku me antart eprhershm t kshillit.

Kazat

119. Kazaja administrohet nga nj kajmekam. N rast mungese ai ia l drejtimin e punve njerit prej antarve tkshillit t tij, n radh t par m t vjetrit n mosh ndrmjet antarve t caktuar n baz ligji. N rast pushimit zakonshm i takon mytesafirit t zgjedh zvndsin e tij.

120. Kajmekami ngarkohet me ruajtjen e rendit publik e t qetsis. Pr kt qllim ai ka nn urdhrat e tij policindhe xhandarmrin. N qoft se forcat q ndodhen n kaza jan t pamjaftueshme, ai mund t i krkoj, po qenevoja, prforcime mytesafirit.

121. Financat e kazas i besohen nj llogaritari. Kajmekami sht prgjegjs pr financat e kazas me t njjtatkushte sikurse mytesafiri n sanxhak.

122. Njsoj si mytesafiri, kajmekami nuk ka t drejt t przihet n shtjet gjyqsore.

123. Kajmekami vendos pr shtjet q vijojn:

lshimi i pasaportave;

lshimi i lejeve pr gjueti dhe pr mbajtjen e armve;

legalizimi i nnshkrimeve t autoriteteve t kazas;

autorizimi i vnies n qarkullim i shrbimeve publike t transportit;

autorizimi i vendshitjeve t pijeve pas mendimit t favorshm t bashkis;

Kshilli kazas

124. Kajmekami ndihmohet nga nj kshilli q quhet kshilli i kazas.

dhe q sht nn kryesin e tij.

125. Kshilli prbhet: 1) nga antar t caktuar n baz ligji (sekretari, llogaritari, drejtori i tatimeve mbi tokat)dhe 2) nga katr antarq zgjidhen, me shumicen absolute t votueve t pranishm, prej kshillave komunale qmblidhen n kryeqendrn e kazas me thirrje t kajmekamit.

126. Funksionet e antarve t zgjedhur zgjasin tre vjet. Kta mund t rizgjidhen.

127. Kshilli funksionon gjith vitin. Ai mblidhet t paktn nj her n jav.

128. Antart e zgjedhur nuk marrin as rrog as shprblim.

129. Vendimet merren me shumicn e votive. Kur votat ndahen barabar, vendos vota e kryetarit.

130. Kajmekami nuk mund t shtyj zbatimin e nj vendimi t marr me shumic votash, vese nn prgjegjsine tij personale dhe me kusht q ai t vr menjher n dijeni mytesafirin prej t cilit varet.

131. shtjet q i prkasin vetm kshillit t kazas jane

homologimi (miratimi) i tarifave pr t drejtn e vendit n pazaret, n panairet dhe n tregjet;

homologimi i tarifave t taksave t peshimit, t vllimit dhe t matjes;

autorizimi i aksioneve pr asgjsimin e kafshve t dmshme n pyjet e komunave;

kontrolli i buxhetit dhe i llogarive t institucioneve bamirse dhe i administrimit t pasurive t tyre;

autorizimi i pranimit t dhuratave dhe legeve pr komunet dhe institucionet bamirse;

Nahijet

132. Nahija prbhet nga nj grup fshatrash t lidhura gjeografikisht dhe ekonomikisht, me nj popullsi globaleprej 4000 7000 frymsh.

133. do nahije administrohet nga nj mudir, q ndihmohet prej nj kshilli komunal.

134. Kshilli komunal prbhet nga sekretari i nahijes dhe nga katr antar t zgjedhur.

Zgjedhjet bhen me shumicn e votave nga muhart e fshatrave q prbjn nahijen, t mbledhur nkryeqendrn e nahijes nn kryesin e muhtarit t kryeqendrs.

135. Mudiri ka si detyra:

botimin dhe zbatimin e ligjeve, t dekreteve, t vendimeve dhe t urdhresave t qeveris;

regjistrimin e popullsis;

kontrollin e vjeljes s taksave dhe t tatimeve.

136. Kshilli vendos pr shtjet q vijojn:

shtje t higjens publike;

rrugt e komunikacionit midis fshatrave;

mirmbajtja e ezmave, e puseve, e cisternave, e ujsjellsve.

prmirsimi i vijave t ujit;

ujitja e tokave t punuara, kanalet vaditse, digat;

prmirsimi i bujqsis dhe i blegtoris;

kullotat komunale.

137. Hollsit e kompetencave t msiprme si dhe t gjitha kompetencat e tjera t mytesafirve, tkajmekamve, t mudirve dhe t kshillave pran tyre; do t prcaktohen me rregullore t posame. Derisa thartohen kto rregullore, administrata lokale do t vazhdoj t funksionoj si n t kaluarn.

138. Pr sa u prket shtjeve q kan t bjn me t drejtn pr t u zgjedhur, ligjet ekzistuese do t mbahenprkohsisht n fuqi, derisa t dal nj ligj i ri.

Bashkit

139. N kryeqendrat e sanxhaqeve e t kazave do t ket nj bashki, sikurse edhe n do qytet, me nj popullsiprej m tepr se 2500 frymsh.

140. Ligjet q rregullojn funksionimin e bashkive do t mbeten n fuqi derisa t dal nj ligj i ri.

Kapitulli VII

Financat

141. Administrata e financave dhe degt q varen prej saj do t organizohen sipas rregulloreve t posame.Ndrkoh, organizimi i mparshm i financave do t vazhdoj t jet n fuqi, me ndryshime, t nj rndsie tdors s dyt, q mund t i bhen me dekret princor.

142. Asnj ngarkim fiskal, ve atyre q ekzistojn; nuk mund t vihet pa ligj.

143. Asnj shpenzim nuk mund t bhet po qe se ai nuk sht parashikuar nga buxheti. N rast nevoje tngutshme, princi pasi merr edhe mendimin e Kshillit t Ministrave, mund t nxjerr nj dekret shpenzimi tjashtzakonshm, n prputhje me angazhimet ndrkombtare q mund t lidhen eventualisht. N sesionin epar t Asambles Kombtare ky shpenzim duhet t i parashtrohet Asambles pr konfirmim.

Kapitulli VIII

Punt botore

144. Departamenti i punve botore do t ket ve drejtorit t prgjithshm, nj arkitekt, nj inxhinier urash errugsh dhe nj ekspert pr punimet e kanalizimit e t tharjes. Kta nnpuns, t cilve ministria mund t u shtojdo specialist tjetr q do ta gjykoj t nevojshm, do t formoj kshillin e prhershm t seksionit.

145. Punimet me dobi publike mund t kryhen drejtprdrejt nga qeveria ose mund t u jepen koncesionsiprmarrjeve private.

146. Projektet e rrugve, q duhet t ndrtohen nga qeveria, prpilohen nga departamenti i msiprm; ato trrugve krahinore nga kshillat e sanxhaqeve dhe ato t udhve q lidhin fshatrat nga kshillat e komunave. N tdyja rastet e fundit projektet e prpiluara n kt mnyr duhet t i drgohen pr miratim departamentit t punvebotore, i cili do t mbikqyr zbatimin.

147. Shpenzimet e ndrtimit dhe t mirmbajtjes s rrugve kombtare dhe krahinore hyjn n buxhetin e shtetit.Ato t udhve t fshatrave jan n ngarkim t komunave, t cilat mund t autorizohen nga kshillat e sanxhaqeveq t vendosin taksa kalimi mund t mbahen vetm pr aq koh sa do ta gjykoj t nevojshme kshilli.

148. Mbikqyrja e ndrtimit si dhe e shrbimit t hekurudhave q do t ndrtohen n Shqipri qoft nga shteti vetapo nga shoqri koncesionare, sht n kompetencn e departamentit t punve botore, i cili,n rast nevoje,mund t marr si bashkpuntor inxhinier specialist.

Kapitulli IX

Forcat e armatsura

149. Forca e armatosur prbhet prej xhandarmris dhe prej milicis.

A) Xhandarmria

150. Meqnse organizimin e xhandarmris Fuqit e Mdha ia kan besuar Misionit Holandez, ky i fundit do thartoj rregulloren prkatse. Kjo rregullore do t hyj n fuqi vetm pasi t miratohet nga prince.

B) Milicia

151. Milicia sht nj forc ushtarake vendase territoriale dhe sedentare. Ajo z vend zakonisht n qendrat e sajdhe nuk mund t mobilizohet trsisht ose pjesrisht vese me dekret t princit.

152. Milicia ka pr detyr n koh t mbshtet eventualisht veprimet e xhandarmris pr ruajtjen e rendit publikbrnda vendit.

153. do banor vendas i principats sht i detyruar t kryej personalisht shrbimin ushtarak n radht e milicisedhe t rezervs s saj.

154. Zvndsimet nuk lejohen.

155. Prjashtohen prgjithnj nga shrbimi vetm ata q jan fizikisht t paaft.

156. Formimi dhe organizimi i milicis do t jet objekt i nj ligji t veant.

157. N rast se organizimi i milicis shtron nevojn e prdorimit t oficerve t huaj, kufizimi i parashikuar ngaKonferenca e Londrs prsa i prket prdorimit t oficerve p organizimin e xhandarmris, vlen edhe prmilicin; prjashtim mund t bhet vetm n marrveshje midis qeveris princore dhe Fuqive t Mdha.

158. N rast nevoje, princi, me dekret t posam, mund t rekuizoj kafsht e barrs dhe mjetet e transportit sidhe ushqimet, brnda kufijve dhe me kushtet e prcaktuara n t njjtin dekret.

Kapitulli X

Drejtsia

159. Autoritetet gjyqsore jan: 1) kshilli i pleqve; 2) gjykatsit paqtues; 3) gjykatat e shkalls s par; 4) gjykatate apelit.

160. Kshilli i pleqve ndodhet n do fshat, formohet sipas ligjit. Ai sht kompetent p rastet q rrjedhin ngadmet q bhen n fshat t cilat shkaktojn nj gjobitje prej dhjet deri n njqint franga.

161. Gjykatsit e paqit do t emrohen me dekret princor. Ata do t vendosen n vendet q do t caktohen medekret ministror; Ata jan kompetent t gjykojn n fushn civile, pa apel, grindjet pr shumat prej 100 deri 500franga; n fushn penale, ata shqyrtojn shkeljet e dnueshme me burgim njzet e katr orsh deri n nj jav,pa apel dhe prej nj jave deri n tre muaj, me apel.

162. Gjykatat e shkalls s par do t ngrihen n do sanxhak si dhe ato kaza ku do t shihet nevoja. Ato do tprbhen nga nj kryetar, dy ndihmsgjyqtar, nj prokuror, nj gjyqtar hetues, dy sekretar dhe dy ftues.

163. N fushn civile kto gjykata do t ken kompetenc t gjykojn, pa apel, t gjitha shtjet q kapin vlernprej m se 500 frangash deri n 1000 frangash dhe me apel t gjitha shtjet e tjera. P shtjet tregtare, ktogjykata do t shndrrohen, sikur se nn regjimin otoman, n gjykata tregtie. N fushn penale, ato do t gjykojnt gjitha krimet dhe kundravajtjet. Ve asaj, ato do t gjykojn n shkall t dyt shtjet q vijn nga gjykatsit epaqit.

Do t ket tri gjykata apeli, selit e t cilave do t caktohen nga qeveria. Ato do t prbhen nga njkryetar, katr kshilltar, nj prokuror, nj zvndsprokuror, dy kancelar, nj sekretar dhe dy ftues.

Ato jan kompetent t gjykojn n shkall t dyt t gjitha shtjet civile e penale t gjykuara nga gjykatat einstancs s par.

165. Gjyqtart jan t palvizshm. Kushtet q duhet t plotsojn gjyqtart e t gjitha kategorive lidhur meemrimin, me gradimin e tyre do t trajtohen n nj ligj t posam.

166. Ve kompetencave q parashikohen nga ky statut, gjykatsit e paqit, gjykatat e instancs s par dhegjykatat e apelit mund t ken edhe detyra t tjera q mund t u ngarkohen nga ligje t ndryshme.

167. Nj ligj i veant do t prcaktoj krijimin dhe detyrat e noteris.

168. Ngritja e nj gjykate m t lart se gjykata e apelit si dhe e do gjykate tjetr t posame lihet n gjykimin eprincit dhe t qeveris s tij.

169. Prokurori dhe zvndsi i tij e zhvillojn veprimtarin publike n t gjith sfern e juridiksionit t gjykats. Atakujdesen pr ruajtjen e rendit n gjykatat dhe pr zbatimin e vendimeve q jan dhn. Mbikqyrja e policisgjyqsore u takon atyre.

N fushn civile prokurori vepron sa her q kt e krkojn interesat e ligjit. Ai merr pjes n seancat dhejep konkluzionet e tij.

Prerogativat e konsullatave fushn gjyqsore ruhen ashtu si rrjedhin nga kapitulacionet.

Kapitulli XI

Kultet

170. T gjitha komunitetet fetare shqiptare ekzistuese njihen (nga shteti). Ky parim zbatohet edhe pr sektet endryshme myslimane. Asnj penges nuk duhet t nxirret pr organizimin

hierarkik t komuniteteve t ndryshme e as pr marrdhniet q kto mund t ken n shtje t dogms fetare,me kryetart e tyre shpirtror m t lart.

171. Komunitetet fetare n Shqipri do t ruajn pasurit e tyre.

172. Komunitetet do t vazhdojn t marrin, nn mbrojtjen e autoriteteve, t ardhurat e konsakruara nga zakoni.

173. Prjashtohen nga taksat godinat q shrbejn pr kultet, pr arsimin publik dhe pr veprat bamirse.

174. N rast se formohen komunitete fetare t reja t kulteve t ndryshme, shteti rezervon t drejtn t i njoh dhet prcaktoj t drejtat e tyre.

175. Klerikt dhe paria e t gjitha komuniteteve fetare t njohura prej shtetit do t marrin investiturn nga lartsia etij princi.

176. Rregullimi i marrdhnieve midis kishave ekzistuese n Shqipri dhe kryetarve t tyre shpirtror m tlart do t jet objekti i marrveshjeve t posame q do t lidhen midis qeveris shqiptare dhe ktyre krerve.

177. Shteti duhet t marr masa p mbajtjen e t gjitha kulteve t njohura si dhe t klerit duke caktuar pr ktqllim shumn q do t gjykoj t nevojshme n buxhetin e prgjithshm shtetror; do t ket parasysh edhepasurit e patundshme q kan aktualisht kto kulte.

Kapitulli XII

Arsimi publik

178. Mbajtja e shkollave t shtetit dhe e shkollave t komuniteteve shqiptare sht n ngarkim t shtetit. Nj ligj iposam do t rregulloj funksionimin e ktyre shkollave.

179. N shkollat vendase msimi n gjuhn shqipe sht i detyrueshm. Por msimi fetar mund t bhet vetmn gjuhn e kultit.

180. Msuesit e gjuhve t huaja mund t jen shtetas t huaj. T gjith t tjert duhet t jen shtetas shqiptar,me prjashtim t rasteve, kur ka nj autorizim t posam t qeveris.

181. Ngritja dhe funksionimi i shkollave teologjike, te mjeshtrive dhe t zanateve t arteve t bukura, si dhe i doarsimi teknik do t rregullohen me ligje t posame.

182. Qeveria mbikqyr funksionimin e t gjitha institucioneve shkollore dhe respektimin e ligjeve prkatse.

Kapitulli XIII

Prona toksore

183. N Shqipri pronat e patundshme ndahen n prona private, n prona publike dhe n pasuri t dhuruara.

184. Pronat private jan ato q u prkasin nj ose m shum personave si dhe personave juridik. do zotrimduhet t provohet me dokumente zyrtare ose me do mjet tjetr t parshikuar nga ligji otoman mbi tokat.

185. Pronat publike ose shtetrore jan dy llojesh; ato pr t cilat shteti e ka mbajtur vet t drejtn e shfrytzimitdhe ato pr t cilat shteti u ka dhn t drejtn mbi t ardhurat e komunave t ndryshme (si p.sh. baltatik ose edrejta e prerjes s drurve, mer ose e drejta e kullotjes).

186. Pasurit e dhuruara ose vakfet jan ato q u jan ln trashgim institucioneve fetare ose shkollore,fondacioneve bamirse.

187. Me daljen e Shqipris si nj shtet i pavarur e sovran, t gjitha tokat mirie kthehen n toka mulk, dmth npron private t plot e t lir.

188. Trashgimi i t gjitha pronave t patundshme do t bhet sipas dispozitave t ligjit lidhur me (tokat) mirie.

189. Leget e tokave t punueshme, t pyjeve, t kullotave, t livadheve, t vreshtave, t perimoreve n favor tinstitucioneve fetare ose shkollore, t organizatave mshiruese dhe bamirse myslimane (vakfe) jan tndaluara. Leget n favor t personave juridik, q u nnshtrohen ligjeve civile t vendit, jan t lira.

190. T ardhurat e pasurive t kushtuara (vakfeve) mund t sekuestrohen pr borxhe, juridikisht t konstatuara,t institucioneve ose t komuniteteve, t cilave kto pasuri u prkasin. Pr t siguruar t drejtat e tyre, kreditort ektyre komuniteteve ose institucioneve mund t krkojn nga gjykata civile vnien nn sekuestr t ktyrepasurive.

191. do pronar, toka e t cilit sht e ngarkuar me servitute t vendosua ligjrisht, pr t u liruar duhet t idrejtohet gjykats kompetente, e cila vendos pr lirimin dhe, po qe rasti, cakton edhe shumn, si dhe mnyrn epagimit. N qoft se nga ky servitut prfiton nj komun q nuk ka ark komunale t organizuar, shprblimi icaktuar derdhet n Bankn Kombtare, e cila u paguan kamatat vjetore personave q kan t drejt. Kapitali nukmund t preket e t prdoret vese me autorizim t posam t qeveris.

192. Hipotekimi i pronave toksore sht i lejuar. Nj ligj i veant do t rregulloj hollsirat dhe kushtet.

193. Neni 33 parashikon dhe rregullon kushtet dhe rastet e shpronsimit.

194. Qeveria duhet t hartoj sa m shpejt dy projektligje, njrin pr krijimin e nj kadastre t pronave toksore qndodhen brnda kufijve t principats, tjetrin pr ndryshimin e organizimit t vakfeve.

Kapitulli XIV

Bujqsia, tregtia, industria

195. Departamenti i bujqsis, i tregtis dhe i industris ndahen n dy seksione: a) bujqsia, b)tregtia,industria, lundrimi; q do t ken secili nga nj shef seksioni n krye.

a) Bujqsia

196. Seksioni i bujqsis do t prfshij, ve shefit t tij, nj inxhinier agronom, nj inspektor t prgjithshm tpyjeve dhe nj drejtor t kadastrs. Kta nnpuns prbjn bashkrisht kshillin e prhershm t seksionit.

197. Seksioni i bujqsis ka pr detyr t studioj masat q mund t mbrojn, t nxisin dhe t zhvillojn bujqsinn t gjitha degt e saj, pyllzimin e vendit dhe prmirsimin e racs s kafshve shtpiake. Ai duhet t kujdestpr krijimin e fermave model dhe t qndrave t ndrzimit.

198. Derisa departamenti i bujqsis t ket prpunuar dispozitat prkatse, ligjet dhe rregulloret q jan tani nfuqi n Perandorin Osmane lidhur me zbulimin, dhnien n koncesion dhe shfrytzimin e minierave, do tvazhdojn t mbahen n fuqi n Shqipri. T drejtat e koncesioneve dhe lejet e krkimeve q jan dhn nprputhje me ligjet ekzistuese, gjat regjimit t mparshm, duhet t respektohen e t mabhen nga shteti i ri.

199. Edhe ligjet e urdhresat osmane q kan t bjn me pyjet do t qndrojn gjithashtu n fuqi deri n njurdhr t dyt. Inspektori i prgjithshm i pyjeve ngarkohet me zbatimin e tyre.

b) Tregtia, industria, lundrimi.

200. Ushtrimi i veprimtarive n fushn e tregtis, t industris si dhe ushtrimi i zejeve jan t lir.

201. Pr hapjen e fabrikave dhe t uzinave duhet marr m par leja e autoriteteve kompetente, sipasrregulloreve q do t nxjerr pr kt qllim seksioni i tregtis.

202. Shteti nuk mund t vendos monopole, t cilat mund t cnonin detyrimet ekzistuese.

203. Me autorizimin e ministrit kompetent do t krijohen dhoma tregtie e industrie. do tregtar q paguan taksn efitimit mund t regjistrohet si antar i dhoms s tregtis. Kjo e fundit do t zgjedh nj komitet administrues, i cilinga ana e tij, do t zgjedh nj kryetar.

204. Dhomat e tregtis t krijuara n kt mnyr, do t prfaqsojn interesat e tregtarve dhe do t shtrohetshtja e hartimit t projektligjeve lidhur me tregtin dhe me industrin si dhe n do rast tjetr q mund t prekintersat e tregtis.

205. Lundrimi n portet dhe n ujrat territoriale shqiptare sht i lir pr anijet e t gjitha shtetsive n prputhjeme traktatet dhe marrveshjet ekzistuese.

206. do anije e flots tregtare shqiptare duhet t shnohet n regjistrat q duhet t mbahen n portet e caktuaranga qeveria shqiptare.

207. Dispozita t posame q duhet t nxirren nga ministria, do t rregullojne shtjet e matjes s kapacitetit tanijeve, t kualifikimit t kapitenve, timonierve dhe t makinistve si dhe t shrbimit t porteve.

208. Qeveria shqiptare do t caktoj, po t gjykoj t udhs, nj flamur t veant pr flotn tregtare.

Kapitulli XV

Posta, telegrafi, telefoni

209. Departamenti i posts dhe i telegrafit ndahet n dy seksione: a) posta, b) telegrafi dhe telefoni, q do t kensecili nj shef seksioni n krye.

210. Pr sa i prket administrimit t posts dhe t telegrafit n t gjitha pjest e principats ai do t jet n duart eqeveris shqiptare, por se kjo do t respektoj t drejtat e fituara qysh m par. Pr sa i prket shrbimittelefonik, qeveria, po t shoh t voliyshme, mund t ia jap si koncesion industris private.

Kapitulli XVI

Marrdhniet e jashtme

211. Kryetari I kshillit t Ministrave, n cilsin e tij si Ministr i Punve t Jashtme, shrben si ndrmjets midissovranit dhe prfaqsuesve t huaj t akredituar pran tij; ai merr masat e nevojshme pr t siguruar agremaninpr ministrat (fuqiplot) si dhe pr t u lshuar ekzekuaturat konsujve t vendeve t huaja.

Ai i paraqet sovranit pr miratim emrat e prfaqsuesve diplomatik e konsullor q jan pr t u emruar prjasht shtetit.

212. Nnpunsit e Ministris s Punve t Jashtme mund t vihen n dispozicion pa gjykim dhe pa dhn arsyete nj mase t till.

Kapitulli XVII

Konfliktet administrative

213. Pr konfliktet administrative do t krijohen gjykata t posame. Ata do t shqyrtojn ankesat e personaveqoft fizik apo juridik kundr veprimeve dhe mosveprimeve t organeve administrative pr t vn n vend njt drejt t fituar.

Ve asaj, nj ligj i veant do t prmbaj shtjet q do t u jepen pr shqyrtim ktyre gjykatave. Po ky ligj do trregulloj procedurn dhe do t caktoj afatet e apelimit.

214. Nj gjykat e instancs s par do t ngrihet n kryeqndrn e do sanxhaku. Kryatari i saj do t zgjdhetnga princi midis gjyqtarve t gjykatave t zakonshme t instancs s par t sanxhakut. Sa pr dy antart e

tjer, njeri do t jet gjykatsi i paqit i kryeqendres dhe tjetri sekretari i prgjithshm i sanxhakut ose donnpuns tjetr i deleguar nga mytesafiri.

215. Nj gjykat apeli do t ngrihet n selin e qeveris. Ajo do t prbhet nga nj kryetar i zgjedhur nga princimidis antarve t apelit dhe nga kat gjyqtar, dy prej t cilve do t caktohen nga ministri i Drejtsis midisgjyqtarve t zakonshm t vendit dhe dy t tjert: njeri nga ministri i Brendshm dhe tjetri nga ai i Financave,midis kshilltarve t dikastereve t tyre. N rast se dalin pengesa pr antart, duhet t caktohen zvends.

216. Seancat e gjykatave t lartprmndura do t jen publike.

GC