K. czołowa — os frontalisa. łuska czołowa — squama
frontalis b. guz czołowy — tuber
frontalec. łuk brwiowy — arcus
superciliarisd. brzeg nadoczodołowy —
margo supraorbitalise. otwór nadooczodołowy /
wcięcie nadoczodołowe — foramen supraorbitale / incisura supraorbitalis
• szew czołowy — sutura metopica
• kresa czołowa — linea temporalis
b
a
c
d
e
f
g
K. czołowa — os frontalis
i
h
l
k
j
h. h. wyrostek jarzmowy — processus zygomaticusi. bruzda zatoki strzałkowej górnej — sulcus sinus sagittalis superiorisj. grzebień czołowy — crista frontalisk. otwór ślepy — foramen cecuml. dołeczki ziarenkowate (Pachoniego) — foveolaeł. ł. część oczodołowa — pars orbitalism. dół gruczołu łzowego — fossa glandulae lacrimalisn. wcięcie sitowe — incisura ethmoidaliso. zatoka czołowa — sinus frontalis
łm
no
określanie strony:• szew wieńcowy jest położony tylnie i wygięty przednio-bocznie, co oznacza,
że szwy strzałkowy i wieńcowy nie stykają się pod kątem prostym• zatoka czołowa, położona przednio-przyśrodkowo jest często odsłonięta w
uszkodzonych fragmentach• kresy skroniowe skręcają bocznie i słabną w kierunku tylnim
K. czołowa — os frontalis
wzrost: k. czołowa kostnieje z 2 punktów kostnienia, przedzielonych szwem czołowym, który zwykle zrasta się w 2 r.ż.
pomyłki: może być pomylona k. ciemieniową
K. czołowa — os frontalis
K. ciemieniowa — os parietalis
a. kąt czołowy — angulus frontalis
b. kąt klinowy — angulus sphenoidalis
c. kąt potyliczny — angulus occipitalis
d. kąt sutkowy — angulus mastoideus
e. guz ciemieniowy — tuber parietalis
g. kresa skroniowa górna — linea temporalis superior
h. kresa skroniowa dolna — linea temporalis inferior
i. otwór ciemieniowy — foramen parietale
j. prążki ciemieniowe — striae parietalis
a
b
c
d
egh
i
j
K. ciemieniowa — os parietalis
k. dołeczki ziarenkowate (Pachoniego) — foveolae granulares (Pachoni)
g
l. bruzda zatoki esowatej — sulcus sinus sigmoidei
l
k
określanie strony:• rowki oponowe biegną pionowo wzdłuż szwu wieńcowego, a bardziej
poziomo przy szwie łuskowym• szew wieńcowy ma mniej skomplikowany, bardziej zygzakowaty kształt• najgrubsze są kąty potyliczny i sutkowy• kąt sutkowy po stronie wewnętrznej posiada zatokę• szew łuskowy leży bocznie i dolnie, a prążki ciemieniowe są wygięte
tylnogórnie
K. ciemieniowa — os parietalis
wzrost: k. ciemieniowa kostnieje z punktu kostnienia położonego w okolicy guza ciemieniowego.Kąty k. ciemieniowej nie są zosyfikowane w chwili narodzin i tworzą ciemiączka
pomyłki: może być pomylona z k. czołową, potyliczną lub skroniową
K. ciemieniowa — os parietalis
• część skalista • łuska k. skroniowej• część bębenkowa• część sutkowa
A
CD
B
K. skroniowa — os temporalis
K. skroniowa — os temporalisa. część łuskowa — pars
squamosab. przewód słuchowy zewnętrzny
— meatus acusticus externusc. grzebień nadprzewodowy
— crista suprameaticad. grzebień nadsutkowy — crista
supramastoideae. wyrostek sutkowaty —
processus mastoideus
a
e
b
cd
K. skroniowa — os temporalis
l i
fg
h
f. otwór sutkowy — foramen mastoideumg. wcięcie sutkowate — incisura mastoideah. guzek stawowy — tuberculum articularei. dół żuchwowy — fossa mandibularisj. część bębenkowa — pars tympanicak. wyrostek rylcowaty — processus styloideusl. otwór rylcowo-sutkowy — foramen stylomastoideumł. pochwa wyrostka rylcowatego — vagina processus styloideim. dół szyjny fossa jugularisn. kanał tętnicy szyjnej — canalis caroticus
ł
k
j
m
n
K. skroniowa — os temporalis
s r
q
q. wcięcie ciemieniowe — incisura parietalis
r. przewód słuchowy wewnętrzy — meatus acusticus internus
s. bruzda zatoki — esowatej sulcus sinus sigmoidei
K. skroniowa — os temporaliso.część skalista — pars
pertosap.wyrostek jarzmowy —
processus zygomaticusp
o
określanie strony:• na wyrostku sutkowym, wierzchołek wyrostka jest skierowany dolnie a cały
wyrostek jest wygięty do przodu• część skalista, przewód słuchowy wewnętrzny znajduje się tylnie a całość
zwęża się przednio-przyśrodkowo• fragmenty łuski, powierzchnia szwu łuskowego pokrywa kość ciemieniową• wyrostke jarzmowy, guzek stawowy jest położony tylnio, górna krawędź łuku
jest najcieńsza a szew skroniowo-jarzmowy biegnie od tylniodolnego w kierunku przedniogórnym
K. skroniowa — os temporalis
wzrost: kostnieje z 8 punktów kostnienia podczas życia płodowego. W chwili narodzin tylko 3 punkty pozostają aktywne: cz. łuskowa, cz. skalisto-sutkowa i pierścień bębenkowy annulus tympanicus
pomyłki: brak
K. skroniowa — os temporalis
K. potyliczna — os occipitalisa. otwór wielki — foramen magnumb. guzowatość potyliczna zewnętrzna
— protuberantia occipitalis externac. kresy karkowe najwyższa i górna —
lineae nuchae suprema et superiord. kresa karkowa dolna — linea
nuchae inferiore. grzebień potyliczny zewnętrzny —
crista occipitalis externaf. kłykcie potyliczne — condyles
occipitalesg. dół kłykciowy — fossa condylarish. kanał kłykciowy — canalis
condylarisi. kanał nerwu podjęzykowego —
canalis hypoglossalis
a
b
c
d
e
f
gh
i
K. potyliczna — os occipitalis
m
o
n
l,ł
j
i
i. kanał nerwu podjęzykowego — canalis hypoglossalis
j. wyrostek szyjny — processus jugularis
k. wcięcie szyjne — incisura jugularisl. wyniosłość krzyżowata —
eminentia cruciformisł. guzowatość potyliczna
wewnętrzna — protuberantia occipitalis interna
m. bruzda zatoki strzałkowej górnej — sulcus sinus sagittalis superioris
n. grzebień potyliczny wewnętrzny — crista occipitalis interna
o. bruzda zatoki poprzecznej — sulcus sinus transversi
k
wzrost: k. potyliczna przy narodzinach składa się z 4 części: łuski, części bocznych i cz. podstawnej. Łuska i cz. boczne zrastają się ok. 4 r.ż., a ok. 6 r.ż. przyrasta do nich cz. podstawna. Chrząstkozrost klinowo-potyliczny najczęściej zrasta się pomiędzy 18 a 25 r.ż.
pomyłki: może być pomylona z łopatką i k. czaszki
K. potyliczna — os occipitalis
określanie strony:• za pomocą szwu węgłowego• dla samych kłykci krawędź otworu wielkiego znajduje się przyśrodkowo i
nieco tylnie• dół kłykciowy jest położony tylnie a kanał nerwu podjęzykowego biegnie
przedniobocznie do tylnoprzyśrodkowo
K. potyliczna — os occipitalis
K. szczękowa — os maxillaris
a. wyrostek jarzmowy — processus zygomaticus
b. otwór podoczodołowy — foramen infraorbitale
c. dół nadkłowy — fossa canina
d. wyrostek czołowy — processus frontalis
• otwór gruszkowaty — apertura pyriformis
f. wyrostek zębodołowy — processus alveolaris
g. łęki zębodołowe — juga alveolaria
h. kolec nosowy przedni — spina nasalis anterior
i. grzebień łzowy przedni — crista lacrimalis anterior
a
b
c
d
e
f
g
h
i
K. szczękowa — os maxillaris
ł
ł. zębodoły — alveoli dentalesm. otwór przysieczny — foramen incisivumn. bruzda podniebienna większa — sulcus palatinus major n
m
określanie strony:• wyrostek czołowy, cieńszy brzeg jest położony przednio-bocznie,
powierzchnia przyśrodkowa jest podziurawiona naczyniami krwionośnymi a grzebień łzowy przedni jest położony bocznie
• fragmenty z zębodołami ułatwiają określenie stron kości, lecz w innych przypadkach może być konieczne użycie materiału porównawczego
K. szczękowa — os maxillaris
wzrost: każda k. szczękowa ma dwa punkty kostnienia: szczękowy i na kości przysiecznej. Łączą się one wcześnie, ok. 9 m-ca ż.pł. ale szew przysieczny może zostać zachowany
pomyłki: może być pomylona z innymi k. czaszki
K. szczękowa — os maxillaris
b. kanał podniebienny większy — canalis palatinus major
c. blaszka pionowa — lamina perpendicularis
K. podniebienna — os palatinum
b
c
d. kolec nosowy tylny — spina nasalis posterior
e. wyrostek piramidowy — processus pyramidalis
de
K. podniebienna — os palatinum
f. blaszka pozioma — lamina horizontalis
g. otwór podniebienny większy — foramen palatinum major
h. otwory podniebienne mniejsze — foramina palatina minora
K. podniebienna — os palatinum
fgh