Download - Taith Trwy'r Beibl (Sampl)
Lois RockAndrew Rowland
Addasiad Cymraeg: Dafydd Ifans
Ta ithtrwy’rBe ib l
Cynllunio’r daithTaith 1 Dechrau’r daith
Taith 2 Abraham yn mynd ar daith bell
Taith 3 Ŷd yn yr Aifft
Taith 4 Mynydd Sinai
Taith 5 Ar y fferm yng ngwlad Canaan
Taith 6 Dinas y Philistiaid
Taith 7 Y brifddinas: Jerwsalem
Taith 8 Y gelyn o Asyria
Taith 9 Wrth afonydd Babilon
Taith 10 Llys brenhinol Persia
Taith 11 Congl fach o’r Ymerodraeth
Taith 12 Y daith i Fethlehem
Taith 13 Nasareth
Taith 14 Taith bysgota o Gapernaum
Taith 15 Crwydro bryniau Galilea
Taith 16 Galilea a thu hwnt
Taith 17 Gartref ym Methania
Taith 18 Wythnos yn Jerwsalem
Taith 19 Rhannu’r newyddion da
Taith 20 Dros fôr a thir
Mynegai i enwau pobl a lleoedd
Cynnwys
Pam mynd yno?I Gristnogion, y Beibl yw’r llyfr pwysicaf yn hanes y byd.
Mae adran hynaf y Beibl yn cynnwys llyfrau sanctaidd, neu ysgrythurau yr Iddewon. Mae’r adran fwyaf newydd yn cynnwys hanesion am Iesu Grist sy’n arbennig o bwysig i Gristnogion. Gelwir y darnau hynny y Testament Newydd a gelwir yr ysgrythurau Iddewig yr Hen Destament.
Bydd y llyfr hwn yn mynd â chi ar daith drwy amser. Dyma gyfle i chi alw draw i weld rhai o’r digwyddiadau pwysicaf a fu yn amser y Beibl. Mae hanesion y Beibl rhwng 2,000 a 3,000 blwydd oed. Hen Destament
Ysgrifennwyd y rhan fwyaf o’r storïau yn Hebraeg, iaith yr Iddewon. Ysgrifennwyd yr hanesion am Daniel, sydd wedi eu lleoli ym Mabilon a Phersia, mewn Aramaeg.
Testament NewyddAramaeg oedd yr iaith a siaradai’r Iesu. Er hynny, fe ysgrifennwyd llyfrau amdano mewn Groeg – iaith a oedd yn ddealladwy ym mhobman yn amser Iesu.
Erbyn hyn, mae’r Beibl wedi ei gyfieithu i nifer o ieithoedd modern. Gallwch deithio drwy’r
Beibl yn Gymraeg.
Rhai geiriau i’w cofioShalom (Hebraeg): cyfarchiad bob dydd sy’n golygu ‘heddwch’Abba (Aramaeg): ‘dad’Crist (Groeg): ‘brenin’
Cynllunio’r daith
5
Ieithoedd defnyddiol
Y MÔR CANOLDIR
YR EIDAL
GROEG
YR AIFFT
Mynydd Sinai
ISRAEL
PALESTINAJerwsalem
TWRCI
Mynydd Ararat
AFON TIGRIS
AFON EWFFRATES
IRAC
IRAN
AFON NEIL
Y CILGANT FFRWYTHLON
SYRIA
Mae storïau’r Beibl yn digwydd yn y tiroedd sydd ar lannau dwyreiniol y Môr Canoldir. Yn y canol ceir cilgant o dir sy’n cael ei ddyfrhau gan afonydd pwysig. Roedd yn lle da iawn i dyfu cnydau. Roedd yno hefyd ddigon o borfa i ddefaid, geifr a gwartheg. Y cilgant ffrwythlon hwn yw lleoliad rhai o storïau hynaf y Beibl.
6
Dechrau’r daith
Mae’r Beibl yn dechrau gyda storïau sy’n mynd yn ôl i’r dechreuad. Caent
eu hadrodd a’u hailadrodd gan rieni i’w plant hyd yn oed cyn iddynt gael eu
hysgrifennu.
Tiroedd y Beibl. Defnyddir enwau’r gwledydd fel y maent heddiw.
Taith 1
7
Arch NoaMae stori’r Beibl am Noa yn sôn am ddilyw mawr. Roedd Duw am olchi drygioni’r byd yn lân a dechrau o’r newydd. Daeth Duw o hyd i un dyn da, Noa, a dywedodd wrtho am adeiladu cwch anferth i achub yr anifeiliaid. Ar ôl y dilyw, yn ôl y stori, fe laniodd yr arch ar Fynydd Ararat.
Ceir hafau hir, sych yng ngwledydd y Beibl fel arfer. Mae’r gaeafau’n oerach, a dyna pryd y bydd y rhan fwyaf o’r glaw yn disgyn. Anaml y ceir llifogydd mawr, ond gall cawodydd o law trwm achosi fflachlif ac i’r afonydd orlifo.
Mae’n bosib cael eira ar dir uchel yn y gaeaf. Ceir capan o eira ar Fynydd Ararat drwy gydol y flwyddyn oherwydd ei fod mor uchel.
Gardd EdenMae hanes y Creu yn y Beibl yn dweud bod
Duw, yn y dechreuad, wedi plannu gardd yn Eden. Câi’r ardd ei dyfrhau gan bedair
afon, gan gynnwys afon Tigris ac afon Ewffrates. Roedd yr ardd yn baradwys o gartref i’r dyn cyntaf, Adda, a’r ferch gyntaf, Efa. Temtiwyd Adda ac Efa i fwyta ffrwyth a oedd wedi ei wahardd iddynt. Wrth fwyta’r ffrwyth, gadawsant
bob math o bethau drwg i mewn i’r byd.
Tip teithio
Abraham yn mynd ar daith bell
8
Ur
Haran
CANA
AN
Y MÔR
CANOLDIR
YR AIFFT
Yn y Beibl mae hanes pobl Israel yn dechrau gydag Abraham. Dechreuodd taith Abraham yn ninas Ur. Aeth Tera, tad Abraham, â’r teulu i Haran. Pan oedd Abraham wedi tyfu’n ddyn credai fod Duw yn ei alw i fynd i Ganaan, ac i sefydlu ei gartref yno.
Roedd Abraham angen symud o le i le i chwilio am borfa i’w anifeiliaid. Roedd ef a’i deulu yn byw mewn pebyll.
Gweision yn coginio
Gweision yn cloddio ffynnon
Merched yn gwehyddu brethyn
Mae’r map hwn yn dangos taith Abraham o’i gartref cyntaf i Ganaan.
Taith 2
Yr addewidAddawodd Duw i Abraham y byddai’n dad i genedl fawr. Hwy fyddai pobl arbennig Duw a châi’r holl fyd fendith drwyddynt hwy.
9
Mae’n rhaid
i bawb sy’n
dilyn taith
Abraham
gerdded.
Bydd
sandalau neu
esgidiau lledr yn addas.
Ar brydiau bydd y daith
yn dilyn ffyrdd masnach
prysur. Dro arall
byddwch yn teithio dros
borfeydd garw.
Asynnod fydd yn
cario’r paciau trwm.
Bydd yna gert ychen
ar gael bob amser i’ch
cario am ran o’r daith os
byddwch wedi blino.
Symud o le i leYng ngwlad Canaan, roedd Abraham a’i deulu yn byw bywyd crwydrol gyda’r praidd. Pan fu prinder glaw, a dim llawer o fwyd i ddyn nac anifail, teithiodd Abraham i’r Aifft. Dychwelodd ymhen amser a mynd yn gyfoethog: roedd ganddo breiddiau a gwartheg yn ogystal ag aur ac arian.
Gweision a’u teuluoedd
Sara ac Isaac
Abraham
Bechgyn yn dysgu hela gyda bwa a saeth
Plant yn helpu i ofalu am y praidd
Tip teithio