2
nwtk dy pwqr
proSw - blmo iv`c vwirs ey jwiedwd
nrISw - proSw dI i^dmqgwr
AMqnI - vYins dw vpwrI
bswnI - AMqnI dw im`qr
SIlk - XhUdI
mrwko dw Sihzwdw - proSw dw Xwck
lrNyzo - jYsIkw dw pRymI
fUk - vYins dw fUk
grSwno - AMqnI qy bswnI dw im`qr
slIrwno - AMqnI qy bswnI dw im`qr
3
Act-I
Scene-I
(vYins Sihr iv`c) pRvyS
(AMqnI Aqy bswnI)
AMqnI:- A`Cw, ieh qW d`s swihbw hY ikhVI? ijhdI Kwqr qUM ksmW KweI
iPrdw, ikhVw qUM ieho ijhw vwAdw krIN bYTw auhdy nwl ijhdy leI
ieMnw lMbw sPr qYA krn bwry soc irhw[
bswnI:- blmo ngr ijs nUM ny kihMdy
auQoN dI ieh suMdrI
kI – kI gux d`sW mYN auhdy …………
nwm proSw v`jdw auhdw
sUrj bMnI ichrw auhdw
mu`K qy ijvyN psm suinhrI[
kI d`sW myry Brw AMqnI, hr pwsy ausdI KUbsUrqI dI crcw hY, dUr –
dUr qoN ausdy pRymI aus nUM pwaux leI Aw rhy ny[ jy myrI vI phuMc huMdI
qW mYnUM p`kw XkIn hY ik auh myrI ho jWdI[
AMqnI:- qYnUM pqw hY ik myrw swrw kwrobwr smMudr dy nwl juiVAw hY[ ies vyly
myry kol koeI pYsw nhIN hY qy nw hI myry smuMdrI jhwz mwl lY ky kMfy l`gy
ny, ijnHW nUM gihxy r`K ky mYN qYnUM pYsw lY dyvW[ iPr vI mYN koiSS krdw
hW jy koeI myry nwl ilKq–pVq kr ky mYnUM auDwr dy dyvy[ ……… qW
jo qUM AwpxI supinAW dI rwxI blmo pwr proSw nUM pw sky[ qUM icMqw nw
kr, kuJ nw kuJ qW kr hI lvWgy[
4
Scene-II
(blmo mihl iv`c) pRvyS
(proSw Aqy nrISw)
proSw:- nrISw, swrw ku`J Awpxy h`Q v`s ik`Qy huMdw hY[ jy ies qrHW ho skdw qW
A`j J`ugIAW-JoNpVIAW vwly mihlW dy mwlk huMdy[ qUM myrI byvsI dyK ieh
cox Sbd mYnUM ikMnw cu`Bdw hY jo mYnUM psMd nhIN aus nUM mYN nwNh nhI kih
skdI[ ikfI ivfMbnw hY ik iek ijauNdI DI moey bwp dI vsIAq nwl
b`JI hoeI hY[
nrISw, ieh koeI Cotw mslw nhIN, nw mYN ivAwhI jw skdI hW qy
nw hI mYN mu`kr skdI hW[
nrISw:- quhwfy ipqw bhuq cMgy ienswn sI qy kihMdy ny ik cMgy ivAkqIAW nUM
mrn smyN ku`J cMgw su`Jdw hY[ iesy leI aunHW ny mrn smyN ieh vsIAq
bxweI hY, ijs dy iv`c iqMn sMdUk ny, sony, cWdI qy qWby dy[ ijhVw ienHW
iv`c luky ArQW nUM lB leygw ausy nwl quhwfw ivAwh hoxw inSicq hY qy
ieh g`l vI p`kI hY ik ijhVw ienHW sMdUkW iv~coN shI dI pCwx krygw
auh hI quhwnUM s`cw ipAwr krdw hovygw[
pr qusIN Awpxy mn dI g`l d`so[ ik quhwfw idl ienHW SwhI
XwckW iv`coN iksy qy AwieAw hY?
nYplz dy Sihjwdy bwry quhwfw kI ivcwr hY?
proSw:- mYnUM qW ies qrHW lgdw hY ik auh Awp iksy GoVy dw b`cw hY qW hI qW
hr vyly GoiVAW dIAW glW krdw rihMdw[ nwly auh ieh vI bVy mwx
nwl d`sdw hY ik mYnUM GoVy dIAW KurIAW vI TokxIAW AwauNdIAW[
qYnUM nhIN lgdw ik auhdw ipauy p`kw luhwr hovygw?
5
nrISw:- qy auh dUsrw, jrmn jvwn sYksnI fUk dw BqIjw, auhdy bwry kI iKAwl
hY?
proSw:- soPI huMidAW bhuq hI GtIAw qy SrwbI hwlwq ivc hor vI bdqr[ jy
ikDry iehny mYnUM ij`q vI ilAw qW mYN ies qoN ip`Cw Cufwaux dw koeI nw
koeI h`l l`B hI lYxw[
nrISw:- qusIN ies qrHW nhIN kr skdy jy aus ny TIk sMdUk l`B ilAw qW qusIN
Awpxy ipqw dI KwihS qoN mu`kr nhIN skdy, blik quhwnUM hr hwlq ivc
aus nUM Apxwauxw hI pvygw[
proSw:- qW iPr qUM ies qrHW kr ik glq sMdUk aupr Srwb dw AMnw glws r`K
dyvI[ mYnUM p`kw XkIn hY ik ausny iglws vwly sMdUk v`l hI B`jxw hY[
vyK nrISw, Aijhy SrwbI qoN bcx leI mYN kuJ vI kr skdI hW[
nrISw:- quhwnUM frn dI koeI loV nhIN hY, mYN swirAW dy ierwdy BWp ley hn, ieh
quhwnUM ibnW qklIP id`iqAW ie`Qo vwps muV jwxgy ikauNik ienHW iv`coN
koeI vI ieMnw smJdwr nhIN ik quhwfy ipqw dI phylI nUM buu`J sky qy aunHW
smJ Aw geI hY ik sMdUk vwlI Srq ij`qy ibnW auh quhwnUM pw nhIN
skdy[
proSw:- mYnUM bVI KuSI hY ik ijMny vI mYnUM prnwaux leI Awey ny ienHW iv`coN koeI
ieho ijhw nhI ijs qy mYN mrdI hovW[ bs myrI ieh hI duAw hY ik myry
ipqw dI Awqmw nUM SWqI rhy qy myry kolo koeI ieho ijhw PYslw nw ho jwvy
jo ik ipqw jI dI vsIAq dy iKlwP hovy[
nrISw:- swihbw… quhwnUM Xwd hY ik quhwfy ipqw dy vkq ie`k ivdvwn ie`Qy
AwieAw sI?
6
proSw:- hW ……… hW ……… bswnI
Xwd AY mYnUM[
nrISw:- TIk swihbw, shI pCwixAw qusIN[ auh bMidAW ‘coN bMdw sI, ijs qy myrI
nzr vI peI sI qy nwly quhwfI vrgI KUbsUrqI qy qW iksy ieho ijhy bMdy
dw hI h`k bxdw hY[
proSw:- mYnUM sB Xwd hY[
qYnUM pqw hY, jo qUM kih rih rhI ey auh myry mn dI g`l hY[
Scene-III
(vYins) pRvyS
(SIlk, bswnI Aqy AMqnI)
SIlk:- A`Cw, iqMn hzwr ASrPIAW[
bswnI:- jI hW, iqMn mhIinAW leI[
SIlk:- iqMn mhIinAW leI, A`Cw[
bswnI:- ijhdy bdly AMqnI ny b`J jwxw ijvyN ik mYN quhwnUM d`isAW hI hY[
Silk:- AMqnI b`J jwaugw …… A`Cw[
bswnI:- iPr qyrw kI ierwdw hY?
kuJ d`syNgw mYnUM?
SIlk:- iqMn hzwr ASrPIAW qy nwly iqMn mhIinAW leI AMqnI b`Jdw hY[
bswnI:- kI mYN qyrI hW smJW?
SIlk:- vYsy AMqnI hY qW bMdw vDIAw[
7
bswnI:- qUM kdy auhdy bwry iksy qoN mUMho ku`J mwVw suixAw?
SIlk:- hI …… hI ……… hI ………
nw nw[ myry kihx dw mqlb ieh nhI sI, auh Krw bMdw hY[
myry kihx dw mqlb sI ik EhnUM jwmnI bxwauxw TIk rhygw[ bMdw hY
vI BrosymMd qy zmwnq dyx jogw vI, iqMn hzwr ASrPIAW vI[
mYnUM qyrI ieh slwh mnzUr hY[
bswnI:- bs, qUM myry qy Brosw r`K[
SIlk:- TIk hY[ mYnUM qyry qy XkIn kr lYxw cwhIdw[
vYsy, kI mYN ie`k vwr AMqnI nUM iml skdNw?
bswnI:- (AMqnI dw pRvyS)
ieh hY AMqnI
SIlk:- (mn iv`c)
hm………… ikfw cMgw bxdw ey, lokW nUM ibnW ivAwj qoN pYsy dy ky,
pUry vYins Sihr iv`c ivAwj dw ryt Krwb kr r`iKAw ies ny[ idl qW
krdw eyhnUM AYsI mwr mwrW ik myry swry bdly pUry ho jwx[ lwhnq hY
myrI kOm qy jy mY iehnUM bdlw ley ibnW C`f dyvwN[ hux ieh myry h`QIN
ciVAw hY ……… swrI purwxI ksr pUrI krWgw[
bswnI:- SIlk ………… qUM sux irhw hYN?
8
SIlk:- hW hW[
pr ies vyly mYN Ajy qYnUM kuJ nhIN dy skdw[ v`fI rkm hY, iqMn hzwr
ASrPIAW[
pr qusIN koeI iPkr nw kro[ ieh kMm jldI hI ho jwvygw[
AMqnI:- SIlk, mYN Awpxy leI krzw kdy nw lYNdw, qy auh vI ivAwj vwlI
sOdybwzI nwl, jo myry ivhwr dy ault hY[ pr ieh sB mYN Awpxy dosq
leI hI kr irhw[
SIlk:- AMqnI, qUM Aksr mYnUM GtIAw ienswn grdwinAw hY, qy myrI qulnw glI
dy Avwrw ku`qy nwl krdw irhw[ myry XhUdI pihrwvy qy qUM Qu`kdw irhw[
myry kMm kwj nUM qUM byeImwnI vwlw d`isAw[
qYnUM Xwd hY?... qUM myrI dwVHI au`qy Q`uikAw sI qy ies qrHW l`q mwrI
sI ijvyN mYN ie`k ku`qw hovW[ qy hux qUM kI socdw hY ik A`j ies glI dy
kuqy kol ie`ko vyly ieMny pYsy hoxgy qYnUM dyx leI?
AMqnI:- idl qW A`j vI myrw qyry qy Q`ukx nUM krdw qy dur-dur krn nUM krdw[ jy
qUM A`j pYsy dyxy ny qW ivhwr dI gl kr qy jy mukrr smyN AsIN qYnUM pYsy
nhIN moVdy qW qUM hrjwny vjo k`F leI jo k`Fxw swfy h`fW coN[
SIlk:- gusw ikauN krdw ey[ mYN qW hux dosq bxnw cwhuMdw, ipAwr pwauxw
cwhuMdw qy auh sB Bu`lxw cwhuMdw jo myry nwl hoieAw[
mYN quhwfI loV vI pUrI krnw cwhuMdw qy bdly iv`c vI mYnUM ku`J nhIN
cwhIdw, pr hW ies smyN jo myry mn ivc cl irhw auh qusIN sux nhI
rhy[
AwE, iPr notrI dy cldy hW qy jo vI Awpxw smJOqw huMdw aus
9
auqy mohr lvw ilAweIey[
(mzwk nwl)
qy jy im`QI qrIk qy mYnUM myrI rkm vwps nhIM imldI qW iPr
hrjwny vjoN A`D syr mws qyry srIr dw k`t ilAw jwvygw[ mnzUr hY
sOdw?
AMqnI:- iblkul mnzUr hY[ ilK dyvo jo ilKxw iPr AsIN vI khWgy ik XhUdI ny
swfy qy bVI imhrbwnI kIqI[
bswnI:- nhIN AMqnI, qYnUM myrI Kwqr Aijhw ku`J krn dI loV nhIN[ ies qoN cMgw
qW ieh hY ik mYN AwpxI loV iv`c hI PisAw rhW[
AMqnI:- qUM fr ikauN irhw ey ! myry nwl ku`J Aijhw neI hox vwlw[ ieh iqMn
mhIinAW dI g`l kr irhw[ mYN iehdy ih`sy dw swrw krzw do mhIinAW
iv`c lwh dyxw[
10
Act-II
Scene-I
(blmo) pRvyS
(morwko dw Sihzwdw Aqy proSw)
morwko dw
Sihzwdw :-
SihzwdI……… mYnUM myry rMg dy kwrx nw Tukrwauxw[ jy qusIN myry lhU
dw kqrw-kqrw dyKo qW ies iv`c quhwfy leI isrP muh`bq hY…………
muh`bq
proSw:- dyKo Sihzwdy, Awpxy vr dI cox krnw myry h`Q iv`c nhIN[ ieh qW ies
gl qy inrBr krdw hY ik mYnUM pwaux leI myry ipqw muqwibk r`KI SrqW
nUM kOx pUrw krdw hY[
morwko dw
Sihzwdw :-
jy ieh gl hY qW ilAwE auh sMdUk, ijhdy ivc myrI iksmq dw PYslw
bMd hY, krIey AjmwieS[
proSw:- qusIN ie~k mOkw lY ky dyK lau[ pr myrIAW 3 SrqW hn[
jy qusIN myry q~k phuMcx vwly sMdUUk dI shI pCwx kr lEgy qW mYN quhwfI
ho jwvWgI[ pr jykr qusIN AsPl rhy qW ieh 3 g~lW Xwd r~Kxw[
pihlI…qusIN ijhVw vI sMdUUk cuxogy aus bwry iksy kol izkr nhIN
krogy[
dUsrI… jykr qusIN shI sMdUk cuxn iv~c AsPl rhy qW izMdgI iv~c
kdy vI ivAwh nhIN kr skdy[
qy qIsrI… jykr quhwfI iksmq ny myry q~k phuMcx leI quhwfw swQ nw
id~qw qW qusIN ibnw k~uJ boly ie~QoN cly jwEgy[
morwko dw
Sihzwdw :-
mnzUr…
11
proSw:- TIk hY[ ies dy leI pihlW crc iv`c jwxw qy soNh Kwxw zrUrI hY[ rwq
dy Kwxy qoN bwAd iksmq dw PYslw sMdUkW dI cox krygI[
Scene-II
(vYins) pRvyS
(jYiskw)
jYiskw:- lYNslwt……… mYnUM APsos hY ik qYnUM myry ipqw dI nOkrI C`fxI pY rhI
hY[ qyry nwl qW ies Gr dw mwhOl KuSgvwr sI[
(QoVw soc ky)
A`Cw sux lYNslwt, myrI ieh ic`TI Awpxy nvyN mwlk lryNzo q`k zrUr
phuMcw dyxw[
Scene-III
(vYins) pRvyS
(SIlk Aqy jYiskw)
SIlk:- mYnUM aunHW ny rwq dI rotI qy bulwieAw hY…… (QoVw ru`k ky) pr mYN aunHW
dy ikauN jwxw? ieh nhIN ik auhnUM myry nwl ipAwr hY qy qW s`idAw
…… cwplUsI krdy ny myrI[
jYiskw ………… myrI DIey ……… mgroN Gr dw iKAwl r`KIN[
jYiskw:- (gu`sy qy KuSI nwl)
Alivdw myry ipqw, jy A`j myrI iksmq myry h`k iv`c hoeI qW qUM
AwpxI bytI gvweNygw qy mYN Awpxw bwp[
12
Scene-IV
(vYins) pRvyS
(jYiskw Aqy lryzoN)
jYiskw:- (fr dy nwl ip`Cy dyKdI hY)
kOx hY qUM?
lryzoN:- lrNyzo, qyrw ipAwr[
jYsIkw:- (su`K dw swh lYNdI hoeI swmwn iek`Tw krdI hY) ieh pYsy qy gihxy PV,
A`gy Awpxy kMm Awauyxgy[
Scene-V
(blmo) pRvyS
(morwko dw Sihzwdw, proSw Aqy nrISw)
morwko dw Sihzwdw sMdUkW nUM dyKdw hY qy aunw dy Awly duAwly GuMmdw hY
morwko dw
Sihzwdw:-
ies sony dy sMdUk qy kI iliKAw hY?
“ijhVw myrI cox krygw
ausnUM lBy jo auh locdw[”
(A`gy v`Ddw hY)
qy ieh cWdI dw sMdUk kI kih irhw hY?
“ijhVw myrI cox krygw
Awpxw bxdw h`k pweygw[”
hm…… qy qWby dw ?
“ijhVw myrI cox krygw
aus ny sB ku`J dwA qy lwauxw[”
13
proSw:- sux Sihzwdy, ienHW ivcoN iksy iek sMdUk iv`c myrI qsvIr hY, jykr qUM
AwpxI isAwxp nwl aus nUM l`B lvNy qW mYN iesy GVI qoN qyrI ho
jWvwgIO[
morwko dw
Sihzwdw:-
hy prmwqmw! myrw mddgwr hovIN[ clo iPr dyKdy hW ik ieh qWby dw
sMdUk kI kih irhw hY,
“ijhVw myrI cox krygw
aus ny sB ku`J dwA qy lwauxw[”
sB kuJ ! kwhdI Kwqr ! (h`sdw hoieAw)
ies qWby leI?
pr bMdy cMgy dI Aws iv`c sB ku`J dwA qy lw hI idMdy ny[
(A`gy v`Ddw hY)
cWdI dw sMdUk ic`ty kuAwrI rMgq vwlw,
“ijhVw myrI cox krygw
Awpxw bxdw h`k pweygw[”
hm… soc smJ lY[
Awpxy bxdy h`k aup`r Awpxw hI h~k jmwauxw AwpxI hyTI krn
vWg hY[
(A`gy v`Ddw hY)
qWby vwly sMdUk iv`c qW proSw nhIN ho skdI[
cWdI vwly ivc ho skdI hY,
pr proSW vrgw kImqI hIrw sony dy sMdUk ivc hI SoBdw hY[
14
ieh hI auh sMdUk hY, ijs iv`c proSw iml skdI hY[
morwko dw
Sihzwdw:-
mYnUM sony dy sMdUk dI cwbI idE, mYN iesy dI cox krdw hW[
proSw:- lE Sihzwdy! quhwfI iksmq kI cwbI[
sMdUk Koldw hY, pr qsvIr nhIN imldI
morwko dw
Sihzwdw:-
mYN AwpxI kIqI imhnq nUM Awp guAw ilAw hY[ qUM v`sdI rih proSw[
mYN hux qYnUM Alivdw vI kI khW………..
jd Awpxw koeI irSqw hI nhIN bx sikAw[
15
Act- III
Scene-I
(vYins) pRvyS
(SIlk, slIrwno, AMqnI Aqy grSwno)
SIlk:- myrI bytI hI myrI dyh qy myrw KUn sI, pr A`j qW myrw Awpxw KUn hI
pwxI ho igAw[
slIrwno:- c`l koeI nw, jo hoxw sI ho igAw[ pr qYnUM AMMqnI dy jhwz fu`bx bwry
koeI Kbr imlI?
SIlk:- (Gbrwht nwl) kI? iek hor burI Kbr[
(g`usy nwl) AMqnI qUM myrw bhuq v~fw nukswn krweyNgw[
AMqnI:- SIlk myrI g~l qW sux[ ikRpw krky myrI g~l qW sux[
(slIrwno nMU) ieh qW iek inS&l pRwrQnw hY[
(SIlk nMU) myry qy rihm kr Aqy ieh A~D syr mws dI mMg nUM C~f dy[
mYN qyry A~gy h~Q joVdw hW[
SIlk:- hux auh Awpxy iekrwrnwmy dw iPkr kry[ mYnUM sUdKor kihMdw sI nw[
hux mYN iehdy mws dy tukiVAW nwl m`CIAW nUM kuMfI pwau[ ies nwl myrw
nukswn qW pUrw nhIN hoxw, pr ienHW iesweIAW pRqI myry bdly dI A`g
zrUr m`TI ho jwvygI[
ieh mYnUM byie`zq krdw irhw[ myrw lKW dw nukswn kIqw[ myry
kMm nUM hkwrq nwl dyiKAw[ ieh swry ip`Cy aus nUM iks g`l dI iSkwieq
sI? ieh… ik mYN XhUdI hW?
kI XhUdIAW dIAW A`KW nhIN huMdIAW?
XhUdI dy h`Q nhIN huMdy, AMg, srIr, Aihsws, cyStw, vyg swfy
16
jIvn dw ih`sw nhIN? kI AsIN vI auh hI Kwxw nhIN KWdy ? aunHw hI
hiQAwrW nwl ibMny jWdy, aunHW hI rogW nwl ibmwr huMdy, aunHw hI ielwjW
rwhIN rwzI huMdy[ iksy iesweI vwgUM grmI qy srdI iv`c srdI dw in`G
mwxdy[ jy qusIN swfy sUAw coBdy ho qW kI swfy lhU nhIN inkldw? jy
qusIN swfy kuqwVI k`Fo kI AsI h`sdy nhIN? jy qusIN swfy nwl D`kw kro
qW kI AsI bdlw nhIN lvWgy? jy AsI bwkI g`lW iv`c quhwfy vrgy hW
qW AsIN ies g`l iv`c vI quhwfy qy jWvwgy[ jy ie`k XhUdI iesweI nwl
D`kw kry qW ausdI hlImI kI kihMdI hY- bdlw lY[ qy jy iesweI XhUdI
nwl izAwdqI kry qW swfI imswl kI kihMdI hY- iblkul bdlw
ijhVI rIq qusIN swnUM isKwauNdy ho mYN aus qy Aml krUMgw, sKqI
nwl blik jo mYN is`iKAw sgoN do guxw v`D ky aus qy pUrny pwauNgw[
(vwh! vwh! ikMnI KuSI dI Kbr hY)
hux mYN aus qoN bdlw lvWgw[
Scene-II
(blmo) pRvyS
(bswnI, proSw Aqy nrISw)
proSw:- koeI vI sMdUk cuxn qoN pihlW cMgI qrHW soc lE, ikauNik qusIN jwxdy ho
ik jykr quhwfy vloN glq sMdUk dI cox huMdI hY qW qusIN mYnUM guAw
dyaugy[ mYN qW ieh hI cwhuMdI hW ik qusIN hI shI sMdUk dI pCwx kro qy
mYN quhwnUM qknIk vI d`s skdI hW, pr mYN Aijhw krky Awpxy ipqw
nwl DoKw nhIN krWgI[
qyrIAW A`KW iv`c jwdU hY, ijs ny myry idl dy do ih`sy kr id`qy
ny[ ijs dy iek ih`sy iv`c myrw ipAwr qy dUsry ih`sy iv`c myrw Prz hY[
17
bswnI:- mYnUM iek vwr AwpxI iksmq Azmw lYx idE[
(sMdUkW kol lY jWdI hY)
proSw:- AwE,
ienHW iv`coN iek sMdUk iv`c mYN bMd hW qy jykr qusIN mYnUM scmuc ipAwr
krdy ho qW mYN ienHW sMdUkW iv`coN quhwnUM iml jwvWgI[
bswnI:- (sMdUkW v`l dyKdw hY)
mnu`K hmySw bwhrI idKwvy krky hI DoKw KWdw hY ikauNik ijhVw ienswn
AMdroN frpok hovy auh hI SyKIAW mwrdw qy ijhVw sohxI puSwk pwvy auh
hI AMdroN Asl kMgwl huMdw hY[ ies leI ies sony dy sMdUk nUM qW nhIN
cuxWgw[
pr mYN qW ies qWby dy sMdUk nUM cuxWgw jo koeI idKwvw nhIN
krdw qy koeI JUT nhIN boldw[
proSw:- myry fr Aqy icMqw au`qy KuSI ny ij`q pw leI hY[
bswnI:- (sMdUk nUM Koldw hY)
kI hY ies sMdUk iv`c?
KUbsUrq proSw dI qsvIr[
(qsvIr nUM kFdw hY qy inhwrdw hY)
vwh! iks mhwn ic`qrkwr ny ies KUbsUrqI nUM icqirAw hY[ kI ies
qsvIr dIAW A`KW bol rhIAW ny jW myrIAW A`KW hI mYnUM DoKw dy rhIAW
ny[ ienHW A`KW dI gihrweI iv`c qW koeI vI fuu`b skdw hY[
byh`d KUbsUrq[
18
(proSw v`l vyKdw hY)
ipAwrI proSw, A`j myrI iksmq ny mYnUM DrqI qoN Asmwn q`k phuMcw
id`qw hY, pr mYnUM XkIn nhIN ho irhw, ies leI ipAwrI proSw, qUM
Awpxy ipAwry bolW nwl myrI ij`q qy mohr lgw[
proSw:- myry ipAwry bswnI, qusIN dyKdy ho ik mYnUM myry jIvn iv`c iksy cIz dI
kmI nhIN hY[ mYN jo kuJ hW aus iv`c sMquSt hW, pr iPr vI A`j mYN
quhwfy leI 100 guxw, hzwr guxw hor KUbsUrq hoxw cwhuMdI hW qy 10
hzwr guxw hor AmIr[ hux q`k mYN hI ies v`fI hvylI dI mwlkx qy
ienHW nOkrW dI rwxI sI, pr hux ieh hvylI, ieh nOkr qy Kud mYN quhwfI
hW[ ipAwry bmwnI, ies AMgUTI dy nwl hI ieh sB kuJ quhwfw huMdw hY[
pr jykr qusIN ies AMgUTI nUM guAw id`qw qW auh swfI pRym kQw dw AMq
qy myry leI v`fw duKWq swibq hovygw[
bswnI:- mYN ikhVy Sbdw nwl AwpxI KuSI ibAwn krW[ qusI XkIn kro ipAwrI
proSw, ies AMgUTI nwl hI ies bmwnI dw idl DVkygw qy AMgUTI qoN
ibnW ies idl dI DVkx bMd ho jwvygI[
lryNjo dw Awgmn
lryNjo:- mubwrk bswnI qy SihzwdI proSw[
(ie`k ic`TI PVwauNdw hY)
qy AMqnI ny vI quhwnUM Adb slwm ikhw hY[
bswnI ic`TI pVHdw hy qy Gbrw jWdw hY, proSw bswnI dy bdldy hwv-Bwv dyKdI hY[
proSw:- ies ic`TI iv`c jrUr koeI burI Kbr hovygI[ kI scum`c ieMnI burI ik
quhwfy vrgy bhwdr bMdy dw rMg pIlw pY jwvy? mwP krnw bswnI hux mYN
quhwfI pqnI dw h`k r`KdI hW ies leI mYnUM Kbr d`so[
19
bswnI:- ipAwrI proSw, ienW kwgzW ivc ilKy A`Kr gl-GotU hn[ qUM myrI
AwriQk siQqI bwry cMgI qrHW jwxdI hY[ pr Asl iv`c myrI hwlq
bhuq bdqr hY[
s`c qW ieh hY ik mYN AwpxI loV leI Awpxy ipAwry dosq nUM
ausdy duSmx dy h`QW ivc dy idqw hY[ ieh kwgz nhIN blik ausdw
srIr hY qy ieh A`Kr nhIN blik ausdy srIr qy hoey zKm hn[
(slIrwno v`l dyKdw hY)
pr slIrwno ieh ikvyN ho skdw hY ik v`K-v`K dySW ivc gey
jhwzW iv`coN ie`k vI vYins vwips nhIN muiVAw[
slIrwno:- ie`k vI nhIN[
pr duK dI g`l qW ieh hY ik iekrwrnwmy dw smW Kqm ho cu`kw
hY qy hux AsIN aus XhUdI mnuK dy srIr AMdr iCpy jwnvr nUM dyK rhy
hW jo Awpxy hI vrgy mnu`K dw nwS krn leI quilAw hoieAw hY[ auh
hr roz fUk qy AMqnI ivru`D sKq kdm cu`kx leI zor dy irhw hY, qy
auh AwpxI eIrKw BrI mMg nUM bdlx leI vI iqAwr nhIN[
proSW:- (bswnI nUM) kI ieh hI quhwfw auh ipAwrw im`qr hY jo muSikl iv`c
PisAw hY[
bswnI:- auh myrw bhuq hI Kws im`qr hY[ ausdw idl bhuq idAwlU hY[ auh swfy
iesweI Drm dw mwx hY, ijsdy vrgw ies pUry ietlI Sihr iv`c koeI
nhIN[
proSw:- aus ny XhUdI nUM ikMny pYsy dyxy hn?
bswnI:- myry krky ausny XhUdI nUM 3 hzwr ASrPIAW dyxIAW hn[
20
proSw:- isrP 3 hzwr ASrPIAW? aus XhUdI nUM 6 hzwr ASrPIAW dy
id~qIAW jwxgIAW[ 6 hzwr qW kI mYN Awpxy pqI dy ipAwry im`qr leI
36 hjwr ASrPIAw dyx leI vI iqAwr hW[
pr pihlW AwpW nMU igrjy jw ky ivAwh krwauxw cwhIdw hY qy iPr qusIN
qurMq hI vYins Awpxy dosq dI r`iKAw leI cly jwxw[
Scene-III
(blmo) pRvyS
(proSw, nrISw Aqy lryNzo)
nrISw lryNzo qy proSw g`l kr rhy hn[
proSw:- myrw mMnxw hY ik jo mnuK iek dUsry dy nwl smyN nMU su`K nwl ibqwauNdy
hox auh qmIz qy suBwA pKNo vI bhuq rldy huMdy hn qy mYnMU XkIn hY ik
myry pqI dw ipAwrw dosq AMqnI vI auhnW dI qrHW bhwdr qy Xog purS
hovygw[
lryNjo mYN qYnMU hmySw iemwndwr qy s`cw hI pwieAw hY qy mYnMU Aws hY ik
mYN qYnMU ie`dwN hI pwvWgw[ ieh ic`TI lE qy ijMnI jldI ho sky blwrIE
iv`c myry Brw dy kol jwE qy jo vI smwn auh dyvy auh myry qk jld qoN
jld phuMcw idE[
(lryNjo clw jWdw hY[)
proSw:- nrISw, swnMU myry pqI nMU d`sy ibnW qy aunHW qoN pihlW vYins phuMcxw
pvygw[ myry idmwg iv`c ie`k qrkIb hY!
nrISw:- qrkIb? pr auh qW AwpW nMU pCwx lYxgy[
proSw:- hW, auh swnMU dyKxgy pr pihcwx nhIN skxgy, ikauNik AwpW AOrq dy
pihrwvy iv`c nhIN blik mrd dy pihrwvy iv`c hovWgIAW[ jldI c`l qy
bwkI glW mYN qYnMU rsqy ivc d`sWgI[
21
Act – IV
Scene-I
(vYins dI Adwlq iv`c) pRvyS
(fUk, AMqnI, grSwno, SIlk, bswnI, nrISw Aqy proSw)
Adwlq dw idRS
fUk:- mYnMU qyry leI APsos hY[ qUM aus ienswn nMU jvwbdyh hY jo p`Qr idl
duSmx hY[ iblku`l byrihm[ ijs iv`c mwsw ijMnI vI dXw nhIN hY[
AMqnI:- mYN jwxdw hW, aus dy gu`sy qy eIrKw qoN mYnMU koeI kwnMUn nhIN bcw skdw[
eysy leI qW mYN ausdy A`iqAwcwr, kTorqw qy gusy nMU sihx krnw sivkwr
kr ilAw hY[
fUk:- XhUdI nMU Adwlq iv`c pyS kro[
grSwno:- lE jnwb auh Aw igAw[
(SIlk Adwlq dy AMdr AwauNdw hY)
fUk:- (SIlk vl dyKdw hY) SIlk, ieh swry lok smJdy ny qy mYN vI, ik qyrI
byrihmI AMq iv`c rihm iv`c bdl jwvygI[ swnMU XkIn hY ik qUM ies
ABwgy vpwrI dy srIr iv`coN AwpxI A`D syr mws dI mMg nMU C`f dyvyNgw[
AsIN qyry qoN rihm dI Aws r`Kdy hW, SIlk[
SIlk:- mYN jo cwhuMdw hW ausdI bynqI mYN kr cu`kw hW[ mYN soNh KwDI hY ik ies
iekrwrnwmy dy muqwbk jo mYnMU imldw hY aus nMU pUrI qrHW vsUlWgw[ jykr
qusIN myrI kwnMUnI mMg nMU TukrwauNdy ho qW Awpxy Sihr dy inXm, pRbMD,
kwnMUn qy nwgirk suqMqrqw dy AiDkwrW nMU TukrwauNdy ho[
qusIN mYnMU pu`Cdy ho ik mYN ies (AMqnI v`l) bykwr ijhy srIr iv`coN A`Dw
22
syr mws hI ikauN lYxw cwhuMdw hW, iqMn hzwr ASrPIAW ikauN nhIN? qW
mYN ies pRSn dw auqr dyxw zrUrI nhIN smJdw[ mYN nhIN jwxdw ik
AMqnI dy iKlwP myry idl iv`c ieMnI nPrq ikauN hY[ eysy leI qW mYN
Srq pUrI nw hox krky ausdw muAwvzw mMg irhw hW jdik ies iv`c myrw
3 hzwr ASrPIAW dw nukswn hY[
bswnI:- (gu`sy nwl) hy byrihm XhUdI!
ieh qW qyry inAwN dw koeI jvwb nhIN bxdw[
SIlk:- mYN qYnMU au`qr dy ky qyrI sMquStI krn ie`Qy nhIN AwieAw[
AMqnI:- bswnI, qYnMU SIlk nwl bihs krn dI koeI loV nhIN[ qusIN ijMnw mrzI
zor lw lwE pr ies nwl XhUdI dy idl nMU bdl nhIN skdy[ ies leI
qusIN ivAwrQ hI koiSS nw kro blik myry nwl auh hI ivvhwr kro jo
kwnMUn muqwibk TIk hY[
bswnI:- SIlk, mYN qYnMU 3 hzwr ASrPIAW dI QW 6 hzwr ASrPIAW dyx leI
iqAwr hW[
SIlk:- 3 hzwr ASrPIAW dw QW 36 hzwr ASrPIAW vI mYnMU idE qW vI mYN
nhIN lvWgw[ mYnMU bs swfy iekrwrnwmy muqwbk ies iesweI leI szw
cwhIdI hY[ mYN hor ku`J nhIN mMgdw[
fUk:- ijs mnu`K AMdr iksy dUsry mnu`K leI rihm nhIN auh Awpxy r`b A`gy
rihm dI Aws ikvyN r`Kdw hovygw?
SIlk:- prmwqmw dy ikhVy inAW qoN mYN frwN? mYN ikhVw pwp kIqw hY? quhwfy
iv`coN ikMinAwN ny gulwm KRId r`Ky ny qy qusIN auhnW qoN giDAW, kuiqAW qy
K`crW dI qrHW kMm lYNdy ho[ ikauN? isrP ies leI ik qusIN aunHW nMU
KRIidAw hY[ qW iPr mYN vI iehdw (AMqnI vl) A`Dw syr mws bVI v`fI
23
kImq qy KrIidAw hY! auh myrw hY qy mYN lY ky rhUNgw[ jykr qusIN mYnMU
ienkwr krdy ho qW lwAnq hY quhwfy inAwN qy[
mYN ienswP leI KVw hW,
jvwb idE kI mYnMU inAw imlygw?
(nrISw dw pRvyS huMdw hY, vkIl dy klrk dy rUp iv`c)
(nrISw fUk nMU ie`k ic`TI idMdI hY)
(fUk ic`TI v`l dyKdw hY)
fUk:- kI qusIN bYlwrI dy fwktr koloN Awey ho?
nrISw:- jI jnwb, mYN fwktr koloN hI AwieAw hW, aunHW quhwnMU Piqh bulweI hY[
(ies dOrwn SIlk cwkU iq`Kw krdw hY)
bswnI:- (Gbrw ky) SIlk! qUM Awpxw cwkU ikauN iq`Kw kr irhw hYN?
SIlk:- (AMqnI v`l) aus dIvwlIey qoN zmwnq cukwaux leI[
fUk:- (ic`TI pVH ky) blwrIE qoN fwktr ny ie`k ivdvwn vkIl nMU swfI
Adwlq ivc ByijAw hY[
(nrISw v~l) ikQy ny auh?
nrISw:- auh ie`Qy hI ny[ auh bs ieh jwnxw cwhuMdy sI ik qusIN aunHW nMU AMdr
Awaux dI iejwjq idMdy ho jW nhIN[
fUk:- zrUr, bVI KuSI nwl[
(proSw dw Awgmn vkIl dy kpiVAW iv`c)
kI qusIN hI fwktr vloN Awey ho?
24
proSw:- jI hwN jnwb[ mYN hI fwktr vloN AieAW hW qy mYnMu pUrw mslw pqw hY
(Awlw-duAwlw dyKdw hY)
b`s mYnUM ieh d`so AMqnI ikhVw hY qy SIlk ikhVw?
(AMqnI qy SIlk A`gy AwauNdy hn)
proSw:- kI qUM hY SIlk?
SIlk:- hW myrw nW SIlk hY[
proSw:- qUM AswDwrn mMg kr irhw hYN SIlk[ pr ieh kwnMUn dy ihswb nwl TIk
hY[ jykr qUM fitAw rhygw qW vYins dw kwnMUn qYnMU rok nhIN skdw[
proSw:- (AMqnI v`l) qy quM iesdy AiDkwr iv`c hYN[
(ru~k ky) ieh qyrw nukswn kr skdw hY[
AMqnI:- quhwfw kihxw TIk hY[
proSw:- qUM iekrwrnwmy nMU mMndw hY?
AMqnI:- hW mYN mMndw hW[
proSw:- (gu`sy iv`c) iPr qW XhUdI nMU hI rihm krnw peygw[
SIlk:- koeI mYnMU smJw skdw hY ik mYN rihm ikauN krW?
proSw:- ijvyN vrKw AMbr iv~coN Awpxy Awp brsdI hY auvyN hI rihmq vI idl dy
AMdroN Awp muhwry pYdw huMdI hY[ ies nUM pRwpq krx vwlw qW Pl pwauNdw
hI hY sgoN rihmq krx vwlw vI mhwn huMdw hY[ ie~k rwjy dy mukt nwloN
rihmq iv~c izAwdw SkqI huMdI hY[ rwj Bwg SkqI Aqy Swno SOkq dw
pRqIk huMdw hY pr rihmq rwjy dy idl AMdr v~sx vwlI dYvI SkqI huMdI
25
hY jo inAW dw pwln krvwauNdI hY[
ies leI … XhUdI… jy qUM inAW mMgdw hYN qW rihm krnw vI isK[ mYN
bhuq ku~J kih id~qw hY[ jy qUM Ajy vI AwpxI mMg qy AiVAw irhw qW
Adwlq AMqnI nUM szw dyx leI mjbUr hovygI[
SIlk:- myry krmW dw Pl mYN hI Bogxw hY[ ies smyN mYN inAw cwhuMdw hW[ myrw
iekrwrnwmw …… myrI Srq …… myrw inAW …… auh hI szw ……
b`s[
proSw:- kI AMqnI krz nhIN cu`kw skdw?
bswnI:- jI hW, iblkul cukw skdw hY[ mYN Adwlq dy iv`c ausdy vloN pYsy dyx
leI iqAwr hW[ jykr ieh kwPI nhIN qW mYN SIlk nMU 3 hjwr
ASrPIAW dI QW 10 guxw ASrPIAW dyx leI iqAwr hW[ qy jykr
SIlk nMU ieh svIkwr nhIN qW mYN Adwlq A`gy ieh bynqI krdw hW ik
auh ie`k vwrI Awpxw kwnMUn bdl dyvy qW jo ies byyrihm SYqwn dI ieh
ie`Cw pUrI nw ho sky[
proSw:- ieh nhIN ho skdw, vYins ivc AijhI koeI SkqI nhIN jo sQwipq
kwnMUnW nMU bdl sky[ ies nwl qW rwj iv`c ikMnIAW hI burweIAW dwKl
ho jwxgIAW[ nhIN …… ieh nhIN ho skdw[
SIlk:- (KuSI dy nwl) bhuq KUb[ vYins ivc inAW krn leI A`j b`uDImwn Aw
igAw hY[
proSw:- kI mYN ie`k vwrI Srqnwmw dyK skdw hW
SIlk:- lE bu`DImwn vkIl ieh lE[
(iekrwrnwmw pVHdI hY)
proSw:- SIlk qYnMU qyrI id`qI hoeI rkm nwloN 3 guxw v`D id`qw jw irhw[
26
SIlk:- mYN Awpxy prmwqmw dI soNh KwDI hY qy kI mYN AwpxI Awqmw au`qy soNh
qoVn dw Bwr cVHwvw? nhIN, BwvyN swrw vYins mYnMU dy idE qW vI nhIN[
proSw:- iPr qW mslw swP hY[ AMqnI iekrwr nwmy nMU pUrw nhI kr sikAw[
ies leI XhUdI nMU Srq muqwibk AMqnI dy srIr iv`coN A`Dw syr mws
k`Fx dw pUrw hk hY[ pr SIlk ie`k vwr iPr qUM soc lY, 3 guxW rkm
lY lY qy mYnMU ieh iekrwrnwmw r`d krn dI iezwjq dy dyy[
SIlk:- iekrwrnwmy iv`c ilKI geI Srq nMU pUirAw hox id`qw jwey[ myrw ierwdw
bdl nhIN skdw[ mYN bynqI krdw hW ik qusIN Awpxw PYslw suxw idE[
aus kwnMUn dy nwm qy ijs dI qusIN ie`zq krdy ho qy duhweI idMdy ho[
AMqnI:- mYN vI Adwlq A`gy pRwQnw krdw hW ik mYnMU myrI bxdI szw id`qI jwvy[
proSw:- qW iPr TIk hY [aus dy cwkU leI Awpxw sInw iqAwr kr lY[
SIlk:- vwh mhwn inAweI, qUM s`cmu`c buDImwn hY[
proSw:- pr kI qyry kol mws qolx leI qrwjU hY?
SIlk:- iblku`l iqAwr hY[
proSw:- AMqnI qUM ku`J kihxw cwhuMdw hY?
AMqnI:- mYN ijAwdw kuJ nhIN kihxw cwhuMdw[ mYN qW mOq dw swhmxw krn leI
iqAwr hW[ bswnI Alivdw, du`KI nw hovIN ik qyry krky A`j myry qy ieh
smW AwieAw hY qy mynMU jwn qoN h`Q Doxy pY rhy ny[ bwkIAW dI iksmq
eynI cMgI ik`Qy hY ijMnI ik myrI[ lok grIbI krky qrHW qrHW dy du`K Bogdy
hn, mYnUUM qW mOq AYsI ijMdgI qoN Cutkwrw dyx leI AweI hY[ AwpxI
pqnI nMU myry v`loN Su`B ieCwvW dyvIN qy myry bwry aus nMU zrUr d`sxw ik mYN
qyrw ikMnw vDIAw im`qr sI[
27
bswnI:- AMqnI mYN AwpxI bIvI nMU AwpxI jwn qoN ijAwdw ipAwr krdw hW pr
myrw jIvn, myrI pqnI qy ies sMswr nMU mYN qyyry jIvn qoN aupr nhIN
r`Kdw[ s`c kihMdw hW ik ies SYqwn qoN qYnMU bcwaux leI mYN sB kurbwn
kr skdw hW[
proSw:- qyrI ieh g`l sux ky qyrI pqnI KuS nhI hovygI[
SIlk, ies vpwrI dw A`Dw syr mws qyrw hY, ieh Adwlq qYnMU idMdI hY[
SIlk:- hy j`j qUM mhwn j`j hY[
proSw:- qy ieh mws qUM ausdI CwqI iv`coN kF skdw ey qy kwnMUn qYnMU iejwzq idMdw
hY[
SIlk:- vwh bu`DImwn j`j, kI szw hY[ c`lo iqAwr ho jwE[
proSw:- ru`ko… ku`J hor vI hY pr ieh iekrwr nwmw qYnMU lhU dI ie`k bUMd vIN nhIN
idMdw[ swP SbdwN ivc iliKAw hY “A`Dw syr mws”[ qUM ausdy srIr
iv`coN A`Dw syr mws k~F skdw ey pr jykr mws ktdy smyN aus iesweI dy
lhU dI iek bUMd vI tpkI qW qyyry h`Q Aqy qyrI jwiedwd vYins dy kwnMUn
muqwbk zbq kr leI jwxgy[
SIlk:- ieh kI kwnMUn hY?
proSw:- qUM inAW qy zor idMdw hY qW ivSvws r`K inAW imlygw[ ijMnHW qUM cwhuMdw hY
aus qoN vI izAwdw[
SIlk:- iPr mYnMU 3 guxW Dn lY idE qy iesweI nMU jwx idE[
bswnI:- Awh lY pYsy[
proSw:- ru`ko… jldI nw kro[ XhUdI ny inAW dI mNg kIqI hY[ aus nUM pUrw inAW
imlygw[ aus nMU 3 hzwr ASrPIAW nhIN blik isr& inAW cwhIdw hY,
28
jo iekrwrnwmy muqwibk hI hovygw[
ies krky qUM mws k`tx leI iqAwr ho jw[ KUn nw fulwauxw[ nw izAwdw
k`txw nw G`t, isrP A`Dw syr mws[ jykr QoVHw vI ijAwdw jW G`t k`t
ilAw qW qyrI mOq hY qy qyrI swrI jwiedwd zbq kr leI jwvygI[
SIlk:- mYnMU myrI rkm hI moV idE qy mYnMU jwx idE[
bswnI:- Awh lY myry kol iqAwr hY[
proSw:- nhIN, ausny Adwlq iv`c swP ienkwr kIqw hY ies leI ausdw
iekrwrnwmw qy isr& Srq pUrI kro[
SIlk:- qwN kI mYnMU myry bxdy pYsy vI vwips nhIN imlxgy?
proSw:- iekrwrnwmw muqwibk qYnMU Srq pUrI krn dI AwigAw qoN ibnHW ku`J nhIN
imlxw qy Srq vI qynMU Awpxy joi^m qy pUrI krnI pvygI[
SIlk g~usy iv~c bwhr jwx lgdw hY[
proSw:- ru`k XhUdI… vYins dw kwnMUn kihMdw hY ik jykr ieh swbq ho jwvy ik
koeI ivdySI isDy jW Ais~Dy FMg nwl iksy nwgirk dI jwn lYxw cwhy qW
aus nwgirk nMU AiDkwr hY ik auh mwrn dI koiSS krn vwly dI A`DI
zmIn pRwpq kr lvy[ bwkI A`DI srkwr dy Kzwny iv`c jwvygI qy mwrn
vwly dw jIvn fUk dI dXw qy inrBr krdw hY[ quM ies smyN Kqrnwk
siQqI iv`c hY, ikauNik ieh iblkul swP hY ik quM isDy qy Ais~Dy FMg
nwl AMqnI dI jwn lYx dI koiSS kIqI hY[ ies qrHW qUM ies jurm dw
mujirm swbq huMdw hY[ qUM cwhy qW fUk qoN dXw dI BIK mMg skdw ey[
fUk:- hux qUM jwx lvyNgw ik qyrI Awqmw qy swfI Awqmw iv`c kI Prk hY[ qyry
mwPI mMgx qoN pihlW hI mYN qYnMU mwP krdw hW qy qYnUM jIvn dwn idMdw
hW[ qyrI A`DI jwiedwd AMqnI kol qy A`DI rwj dy ih`sy jwvygI pr jy qUM
29
pCqwvw kryNgw qW qyrI szw isrP jurmwny iv`c bdl id`qI jwvygI[
proSw:- qusI rwj dw ihsw C`f skdy ho pr AMqnI dw nhIN[
SIlk:- nhIN, qusIN myrw jIvn vI lY lau[ jd swrI sMpqI hI lY lvogy qW myry
jIvn dw kI lwB?
proSw:- AMqnI... kI qUM ies qy dXw kr skdw hY?
AMqnI:- mYN fUk qy Adwlq A`gy pRwQnw krdw hW ik rwj Awpxw A~Dw jurmwnw
mwP kr dyvy qy bwkI A`DI jwiedwd ieh mYnMU dy dyvy qW jo mYN aus ih`sy nMU
iesdI mOq qoN bwAd aus ienswn nMU dy skW ijs nwl iesdI bytI dw
ivAwh hoieAw hY[ ies irAwieq leI mYN ies A~gy do SrqW r`Kdw hW[
pihlI ieh ik ieh qurMq hI iesweI Drm kbUl kry qy dUsrI Srq ieh
ik ieh Adwlq ivc hI vsIAq bxwvy ijs Anuswr iesdI jwiedwd dw
A`Dw ihsw dwmwd qy bytI nMU imly[
fUk:- iesnMU Aijhw hI krnw pvygw nhIN qW jo mwPI ies nMU imlI hY, auh
vwips lY leI jwvygI[
proSw:- munSI, vsIAq dy dsqwvyz iqAwr kro[
SIlk:- mYN bynqI krdw hW ik mYnMU ie`Qo jwx dI AwigAw idqI jwvy[ myrI
qbIAq TIk nhIN[ dsqwvyj myry kol Byj id`qy jwx mYN dsqKq kr
dyvWgw[
(SIlk qy fUk cly jWdy hn)
bswnI:- ipAwry im`qr quhwfI bu`DI nwl hI AsIN ies musIbq ivcoN bwhr in`kl
sky hW[ ies leI SIlk nMU id`qIAW jwx vwlIAW 3 hzwr ASrPIAW
AsIN quhwfI syvw iv`c dyxw cwhuMdy hW[
30
AMqnI:- ies qoN ielwvw AsIN sdw leI quhwfy ipAwr Aqy syvw leI iKdmqgwr
rhWgy[
bswnI:- jnwb jy PIs dy qOr qy nhIN qW swfI Xwdgwr dy qOr qy koeI qohPw lYNdy
jwvo[
proSw:- jy qusIN ieMnW kih rhy ho (AMqnI vl) qW qusIN Awpxy ieh dsqwny dy
idE qy (bswnI v`l) quhwfI Xwd iv`c mYN quhwfy qoN ieh AMgUTI lvWgw[
bswnI:- mYN vYins Sihr dI kImqI qoN kImqI cIz quhwfy A`gy pyS kr skdw hW
pr ies AMgUTI leI mYnMU mwP krnw[
AMqnI:- ipAwry bswnI ieh AMgUTI auhnW nMU dy dy[ kI ausdI imhnq qy myrI
dosqI qYnUM eyny vI ipAwry nhIN ik qyrI pqnI dI AwigAw nMU bdl skx?
bswnI AMgUTI dy idMdw hY
proSw:- mYN quhwfw DMnvwd krdw hW[
31
Act- V
Scene-I
(blmo) pRvyS
(proSw, AMqnI, bswnI Aqy nrISw)
proSw:- Awi^r r~b dI myhr hoeI[
myry suAwmI, quhwfw Gr Awaux qy svwgq hY[
bswnI:- DMnvwd proSw[ myry im~qr dw vI svwgq kr[ ieh hY AMqnI ijs dw mYN
kdy vI dyxw nhIN dy skdw[
proSw:- (AMqnI nUMN) jnwb quhwfw ies Gr iv~c svwgq hY[
(bswnI nUMN) qynUM ies dw AihswnmMd hoxw cwhIdw hY[
(AMqnI nUMN) ij~QoN q~k mYnUM pqw hY[
AMqnI:- ij`dW vI hY hux mYN Awzwd hW[
proSw:- (bswnI dy h~Q v~l vyKdy hoey) mYN qynUMN is~Dw-is~Dw d~sxw cwhuMdI hW ik
auh AMgUTI jo qyrI pqnI dy ipAwr dI inSwnI vjoN ivSvws Aqy sOhW
nwl qyrI auMglI iv~c huMdI sI[ ijs nUMN qUM kdy vI Alg nhIN sI kr
skdw qy hux qUM aus AMgUTI qoN bgYr ieQy KVHw hY?
bswnI:- (nwl g~l krdy hoey) ies qoN cMgw qW mYN Awpxw K~bw h`Q hI k~t idMdw
qy kihMdw ik AMgUTI nUMN bcwauNdy hoey h`Q k~itAw igAw[
bswnI:- (proSw nUMN) mYN qyry nwl JUT nhIN bol skdw[ auh AMgUTI hux myry kol
nhIN hY[
proSw:- qUM JUTw hY[ mYN qyry nwl Enw icr nhIN rih skdI jdoN qk mYN auh AMgUTI
nhIN dyK lYNdI[
32
bswnI:- (proSw nUMN) ipAwrI proSw, jy qYnUM pqw huMdw ik mYN nW cwhuMdy hoey vI auh
AMgUTI iks nUM Aqy ikauN id~qI, qW qYnUM myry qy AYnw gu~sw nw AwauNdw[
proSw:- qy jy qYnUM aus AMgUTI dI kdr huMdI jW aus nUM dyx vwly dI AihmIAq dw
QoVHw ijhw vI Aihsws huMdw qW qUM aus nUM Awpxy qoN v~K nw krdw[ jy qUM
idloN koiSS krdw qW aus AMgUTI nUM koeI vI nhIN sI lY skdw[ mYnUM
lgdw hY ik auh AMgUTI qUM iksy dUjI AOrq nUM dy id~qI hY[
bswnI:- nhIN proSw[ mYN sONh Kw ky kihMdw hW ik auh AMgUTI iksy AOrq nUM nhIN
sgoN vkIl nUM id~qI hY[ aus nyN myry koloN 3000 ASrPIAW lYx qoN ienkwr
kr id~qw sI qy isrP AMgUTI dI mMg kIqI[ mYN aus nUM kwPI mnHw kIqw
pr auh nrwz hoeI jWdw sI qy mjbUrI iv~c mYnUM auh AMgUTI aus nUM dyxI
peI[ mYnUM Srm Aqy aus dy Aihswn ny Gyr ilAw sI[ myrw Awqm-
snmwn mYnUM iDkwr irhw sI ik mYN AYnw Aihswn PrwmoS ikvyN ho skdw
hW?
mwP krnw proSw, jy qUM auQy huMdI qW qUM vI aus vkIl nUM auh AMgUTI qohPy
vjoN dy dyNdI[
proSw:- aus vkIl nUM myry Gr qoN dUr rKIN jo myrI Anmol AMgUTI nUM lY igAw[
bswnI:- proSw mYnUM mjbUrI iv~c kIqy ies AprwD leI mwP kr dy[ mYN Awpxy
ienHW imqrW swhmxy qyrIAW suMdr A~KW dI sONh KWdw hW ik A`gy qoN koeI
vwAdw nhIN qoVWgw[
proSw:- sONh? myrIAW A~KW dI sONh? do A~KW, do qsvIrW qy do sONhW dw mu~l hI
kI hY?
bswnI:- mYnUM mwP kr dy[ mYN idloN kihMdw hW ik A`gy qoN koeI vwAdw nhIN qoVWgw[
33
AMqnI:- mYN iek vwrI qW Awpxw jIvn ie~s dy leI dwA qy lgw id~qw sI qy mYN
iPr ies dI zmwnq dy skdw hW[ jy ieh vwAdw qoVygw qW mYN ies
Kwiqr AwpxI jwn vI dy dyvWgw[
proSw:- qW Pyr qUM jwimn hoieAw iesdw?
(AMqnI nUM AMgUTI idMdy hoey)
aus nUM ieh AMgUTI dy dy qy ies nUM kih dy ik ies dI cMgI qrW ihPwzq
kry[
AMqnI:- Awh lY bswnI[ ies AMgUTI dI riKAw krx dI sONh Kw[
bswnI:- hYN… ieh qW auhI AMgUTI hY jo aus vkIl nUM id~qI sI[
proSw:- mYN ieh AMgUTI aus vkIl qoN leI hY[
(ruk ky aus v~lH vyKdI hY)
qYnUM nhIN pqw ik ieh AMgUTI myry kol iks qrW AweI hY?
(h~sdI hoeI)
mYnUM mwP kr idE bswnI[
(c~l ky AMqnI nUM iek kwgz idMdy hoey)
ies iv~c iliKAw hY ik quhwfy mwl nwl l~dy hoey iqMn jhwz Acwnk
bMdrgwh qy Aw gey hn[
AMqnI:- qusIN mYnUM jIvn Aqy jIivkw id~qI hY[
bswnI:- (proSw nUM) ipAwry vkIl qUM hux myry nwl c~l[
swry h~sdy hn qy styj ‘qy AwpxI QW KVy rihMdy hn[