![Page 1: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/1.jpg)
Watermanagement
01-10-2012
![Page 2: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/2.jpg)
Inhoud
• Watermanagement en de ondergrond?• Klimaat, menselijk handelen en het
landschap• Uitdagingen en oplossingen• Casus
![Page 3: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/3.jpg)
Nederland en water
LandschapOndergrond
WatersysteemKLIMAAT
MENSELIJKE INVLOED
![Page 4: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/4.jpg)
De natuur en water
8.000 v. Chr.5.000 v. Chr1.800 v. Chr50 n. Chr.800 n. Chr.
Duinen
Rivierklei en -zand
Veen
![Page 5: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/5.jpg)
De mens en water: watermanagement
![Page 6: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/6.jpg)
Klimaat
• Temperatuur stijging• Zeespiegelstijging• Neerslagtoename• Droge perioden• Bodemdaling
![Page 8: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/8.jpg)
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOEDLandbouw
![Page 9: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/9.jpg)
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOEDIndustrie
![Page 10: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/10.jpg)
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOEDSteden
![Page 11: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/11.jpg)
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOEDSteden
![Page 12: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/12.jpg)
Locatie Bodem en water
• Hoog Nederland• Laag Nederland• Stedelijk gebied• Ondergrond (veen / zand / klei / grind /
leem)
![Page 13: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/13.jpg)
Hoog Nederland Stuwwallen
• Hoge zandbulten• Diepe grondwaterstanden• Infiltratiegebieden
Wateraspecten• Veel neerslag • Natte dalen • Sprengen
![Page 14: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/14.jpg)
Hoog NederlandHoge zandgronden Oostelijk
• Dekzanden, zwerfkeien, keileemafzetting
• Wisselende grondwaterstanden
Wateraspecten
• Keileem dun freatisch pakket• Vennen• Beken in lage delen
– veelal vergraven of gekanaliseerd
![Page 15: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/15.jpg)
Hoog Nederland Hoge zandgronden Zuidelijk
• Dekzanden• Noord-Zuid georiënteerde
riviertjes
Wateraspecten• Vennen• Rivieren• Grote kanalen• Vervening
![Page 17: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/17.jpg)
Laag Nederland Kust en Waddenzee
• Zandaanvoer (Zuid naar Noord)• Duinen en dijken• Wadden: wandelen
Wateraspecten• Kwel en verzilting• Zeekleiafzetting• Overstromingen• Drinkwatervoorziening
![Page 19: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/19.jpg)
Laag Nederland Zeekleigebied
• Bewoning op natuurlijke terpen en heuvels
• Landwinning – kwelders bedijken– Inpoldering
Wateraspecten• Kreken• Inversie van het landschap door
inklinking bodem• Zeedijken
![Page 21: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/21.jpg)
Laag Nederland Veengebied
• Diep gelegen• Bodemdaling• Grootschalige afgraving en inpoldering
Wateraspecten• Slechte bodemdoorlatendheid• Hoge grondwaterstanden• Zoute kwel
![Page 22: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/23.jpg)
Laag Nederland Rivierengebied
• Veel grind en grof zand in diepe ondergrond
• Complexe bovenste laag• Laagland: meandering
Wateraspecten• Bedijking uiterwaarden• Kwel stromen vanuit de rivier• Kanalisatie en normalisatie• Ruimte voor de rivier
![Page 25: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/25.jpg)
Stedelijk gebied
• Vaak zand of veengrond in west-Nederland
• Verharde gebieden• Alternatieven voor
waterberging
![Page 28: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/28.jpg)
Uitdagingen nu
• Waterberging in de stad• Kustbescherming verbeteren• Omgaan met verzilting• Kritisch rivierpeil• Ruimte voor de rivier
![Page 29: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/29.jpg)
Uitdagingentoekomst
• Klimaatverandering– neerslag– stijging van rivierpeil en zeewaterpeil– langere droge periodes
• Bevolkingsgroei• Urbanisatie
– bodemdaling– meer watergebruik– minder ruimte
![Page 31: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/31.jpg)
Oplossingen
• IJsselmeerpeil verhogen• Beekherstel• Zandmotor• Ruimte voor de rivier• Waterwonen• Water in de wijk• Dijken versterken
![Page 32: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/32.jpg)
Watertoets
• Sinds 2000 water als mede ordenend principe
• Verplicht aandacht voor water in ruimtelijke plannen
• Overleg verantwoordelijke overheden• Maatregelen om water te beschermen
tegen ons / ons te beschermen tegen water• Vastgelegd in waterparagraaf
![Page 34: Watermanagement 01-10-2012. Inhoud Watermanagement en de ondergrond? Klimaat, menselijk handelen en het landschap Uitdagingen en oplossingen Casus](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062513/5551a0ef4979591f3c8b9d9b/html5/thumbnails/34.jpg)
Casus
Beschrijf voor de Waalhaven en / of de Rijnhaven:- Wat voor type landschap dit van oorsprong is- Welke menselijke ingrepen hier hebben
plaatsgevonden- Welke waterproblemen je hier kunt
verwachten- Welke oplossingen er in Rotterdam worden
gezocht voor deze problemen