![Page 1: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/2.jpg)
Środowisko
20%
Opieka medyczna
10% Genetyka
20%
Tryb życia 50%
Według Raportu Lalonda można wyróżnić cztery główne czynniki
wpływające na stan naszego zdrowia.
![Page 3: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/3.jpg)
Czynniki chemiczne
Substancje chemiczne
organiczne i nieorganiczne np.
Cd, Pb, Hg, pestycydy, PCV3
Czynniki biologiczne
bakterie, wirusy, grzyby,
pasożyty
Czynniki fizyczne
Hałas, promieniowanie,
oświetlenie
Czynniki
atmosferyczne
Nasłonecznienie, temperatura,
ciśnienie
Sytuacje
nadzwyczajne
Katastrofy przemysłowe, awarie
nadzwyczajne
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 30% wszystkich chorób na świecie spowodowanych jest szkodliwym wpływem czynników środowiskowych, a 40% z nich dotyczy dzieci poniżej piątego roku życia.
![Page 4: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/4.jpg)
Stan nadwrażliwości - wywołany ekspozycją na swoisty antygen (alergen)
Choroba nabyta (ale można dziedziczyć skłonność do alergii) Alergia (alergia atopowa) - w odniesieniu do nadwrażliwości
na alergeny środowiskowe, indukujące syntezę immunoglobulin IgE
u niektórych osób (ok. 10% populacji)-predyspozycja do reagowania w sposób chorobowy na tolerowane przez inne osoby substancje naturalne, wdychane lub spożywane, np. alergiczny sezonowy i całoroczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa atopowa, atopowe zapalenie skóry, alergiczne zapalenie spojówek, alergia pokarmowa
podstawy do rozpoznania alergii: objawy kliniczne, dodatnie próby skórne wywołane przez alergen/antygen, obecność w surowicy swoistych przeciwciał typu IgE
![Page 5: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/6.jpg)
histamina • do poszerzenie naczyń obwodowych i zwiększenie
ich przepuszczalności, • skurcz mięśni gładkich dróg oddechowych, przewodu
pokarmowego i macicy • przyspieszenie akcji serca i skurcz tętnic wieńcowych
![Page 7: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/7.jpg)
Przyczyny:
• Najczęściej w wyniku alergi (IgE), obrzęk może zostać wywołany przez uczulenie na leki (penicylina, sulfonamidy, NLPZ) pokarm (orzechy ziemne, włoskie, kiwi, owoce morza) substancje wziewne, a czasem przez ukąszenie owada.
• autoimmunologiczne (IgG), (układowy toczeń rumieniowaty, hipereozynofilia)
• niedobór inhibitora składnika C1 dopełniacza (wrodzony i nabyty), autosomalna dominująca (mutacje genu w
chromosomie 11)
![Page 8: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/10.jpg)
Receptor to wyspecjalizowane komórki, w odbieraniu konkretnych bodźców ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego. Morfologicznie receptorem może być : Wolne, bezosłonkowe
(bezmielinowe), zakończenie obwodowe neuronu czuciowego,
Wyspecjalizowane neurony Odrębne, wyspecjalizowane
komórki receptorowe (komórki zmysłowe)
Czopki i pręciki
Neurony
Komórki rzęsate
![Page 11: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/11.jpg)
SEKWENCJA ZJAWISK ZWIĄZANA Z ODBIOREM BODŹCÓW
Stale zachodzące zmiany w środowisku wewnętrznym oraz zewnętrznym stanowią bodźce będące podstawą regulacji procesów zachodzących w organizmie. Za pośrednictwem receptorów następuje przetwarzanie energii bodźca w potencjały czynnościowe, które drogami czuciowymi dostarczane są do ośrodkowego układu nerwowego (OUN), gdzie następuje integracja ośrodkowa. OUN zbiera, analizuje i przechowuje informacje, które może wykorzystać do sterowania czynnościami organizmu. Przetworzenie w ośrodkowym układzie nerwowym polega na wielokierunkowej analizie docierającego sygnału w korze mózgowej w wyniku której może wystąpić: Uświadomienie odczucia Wyzwolenie odpowiedzi odruchowej i zmiana zachowania
![Page 12: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/13.jpg)
Potencjał receptorowy Potencjał generujący • depolaryzacji (−70 mV do
+40mV) • hiperpolaryzacji (ok. -80 mV)
![Page 14: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/14.jpg)
Potencjał komorkowy/
błonowy Potencjał czynnościowy
Szum Integracja
sensoryczna
Energia bodźca Depolaryzacja
Wyładowania elektryczne
Neurony OUN
Potenciał Generujący
Potencjał progowy
Próg pobudliwości bodziec progowy bodziec adekwatny
Znaczna krótkotrwała depolaryzacja Wszystko albo nic
Układ ergotropowy Układ trofotropowy
![Page 15: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/15.jpg)
1. Bodźce chemiczne (zanieczyszczenie powietrza, gleby i wody),
2. bodźce radiacyjne (promieniowanie słoneczne),
3. bodźce akustyczne (hałas),
4. bodźce termiczno-wilgotnościowe (temperatura i wilgotność powietrza),
5. bodźce mechaniczne (wiatr, ciśnienie atmosferyczne),
![Page 16: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/17.jpg)
Malanopsyna- barwnik chronobiologiczny
ipRGCs intrinsically photosensitive retinal ganglion cells
![Page 18: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/20.jpg)
ciało kolankowate boczne
jądra nadskrzyżowaniowe
Przedpokrywowe jądra oliwki
![Page 21: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/21.jpg)
Szyszynka (epiphysis, pineal gland) – narząd okołokomorowy wielkości ziarna grochu i masie ok. 170 mg, położona jest w międzymózgowie, nad III komorą mózgu.
![Page 22: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/22.jpg)
Pinealocyty
![Page 23: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/23.jpg)
Melatonina (N-acetylo-5-metoksytryptamina)
Stężenie melatoniny jest bardzo małe w ciągu dnia (0-25 pg/ml), zaczyna wzrastać około godzinny 22 z max 24 a 4h rano (40-150 pg/ml)
Najsilniejsze działanie tłumiące wydzielanie melatoniny wywiera światło zielone i niebieskie o długości fali 500-560nm,
najsłabsze – światło czerwone >600nm
5-
hydroksytry
ptofanu
5-hydroksytryptamina
NAT
N-acetylo-5- hydroksytryptamina
N-acetylo-5-metoksytryptamina
![Page 24: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/24.jpg)
receptory melatoninowe zlokalizowane są głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, przede wszystkim w części guzowatej przysadki i jądrach nadskrzyżowaniowych i przedwzrokowych podwzgórza,
w mniejszej ilości w jądrze przykomorowym wzgórza, korze mózgowej i hipokampie
nerkach, nadnerczach, przewodzie pokarmowym, wątrobie, narządach i tkankach układu immunologicznego.
Ponad 90% krążącej we krwi melatoniny ulega szybkim
przekształceniom metabolicznym w wątrobie: hydroksylacji w pozycji 6, po której następuje sprzęganie 6-hydroksymelatoniny z kwasem siarkowym lub, w znacznie mniejszym stopniu, glukuronowym.
![Page 25: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/25.jpg)
Melatonina pełni rolę biochemicznego zegara biologicznego, regulującego czas trwania procesów fizjologicznych przebiegających w rytmie dobowym cykl sen — czuwanie, okołodobowy rytm wydzielania hormonów rytm procesów odpornościowych rytm temperatury ciała Częstość skurczów serca Ciśnienie tętnicze Diureza Rytm pór roku reguluje funkcje rozrodcze (hamuje uwalnianie hormonów
gonadotropowych w przysadce i rozwój gonad), hamuje popęd płciowy Reguluje przyjmowanie pokarmów
Najwyższym poziomom melatoniny w ciągu doby towarzyszy z jednej
strony najniższa temperatura, a z drugiej – szczyt uczucia znużenia i zmęczenia oraz spadek koncentracji i aktywności psychofizycznej
![Page 26: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/26.jpg)
brzuszno-boczne jądro
przedwzrokowe (ventrolateral preoptic nucleus – VLPO)
![Page 27: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/28.jpg)
homeostatyczne zapotrzebowanie na sen (określane jako proces S)
rytm okołodobowy (określany jako proces C)
![Page 29: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/29.jpg)
Deaktywacja obszarów paralimbicznych (przednia część zakrętu obręczy i przednia część wyspy) z równoczesnym uniezależnieniem się funkcji wydzielniczej od zewnętrznych bodźców daje poczucie wypoczynku po przebudzeniu
![Page 30: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/30.jpg)
Procesy neurobiologiczne regulujące sen są bardzo złożone. Do najważniejszych układów neuroprzekaźnikowych związanych ze snem zaliczamy:
Układ GABA –. leki nasenne i uspokajające.
Układ histaminowy
Układ serotoninowy – odgrywa on ważną rolę w promowaniu snu głębokiego i hamowaniu snu REM. Niedobór serotoniny jest odpowiedzialny m.in. za zaburzenia snu w przebiegu depresji.
Układ noradrenergiczny – nadmierną aktywność tego układu i wynikającą z tego gorszą jakość snu obserwuje się często u osób zestresowanych, z zaburzeniami lękowymi oraz u pacjentów cierpiących na choroby układu krążenia np. tych ze zbyt wysokim ciśnieniem tętniczym krwi.
Układ cholinergiczny – neurony cholinergiczne, produkujące acetylocholinę, promują sen REM i związane są z procesami pamięci. Zaburzenia ich funkcji i zmniejszenie ilości snu REM obserwuje się u pacjentów z zaburzeniami pamięci, szczególnie z otępieniem typu Alzheimerowskiego.
Układ melatoninowy
Układ adenozynowy – układ ten promuje sen, powodując senność, jest ona tym większa, im dłuższy czas upłynął od ostatniego okresu snu. Senność powodowaną przez adenozynę częściowo blokuje zawarta w kawie kofeina.
![Page 31: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/31.jpg)
Zaburzenia wydzielania melatoniny:
depresja wiosenna – migreny + fotofobie, trudności z zasypianiem (zbyt mało melatoniny)
depresja jesienna (ang. seasonal affective disorder, SAD) – senność, obniżenie nastroju, wzmożony apetyt (zbyt dużo melatoniny)
Praca zmianowa
Antagonisci receptorów β-adrenergicznych
aspiryna i ibuprofen
![Page 32: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/32.jpg)
Do somatycznych skutków niedoboru snu możemy zaliczyć
podwyższenie ciśnienia tętniczego,
zmniejszenie tolerancji glukozy,
zwiększenie liczby markerów zapalnych,
spadek poziomu leptyny,
wzrost stężenia kortyzolu w godzinach wieczornych,
wzrost stężenia białka C-reaktywnego
![Page 33: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/33.jpg)
ACTH
Max:6 rano, minimum: 18
Max kortyzolu i aldosteronu: 6-8 rano po czym zmniejsz się osiągając minimum między 20 a 4 w nocy.
GH
Max: wczesne godzinny wieczornych (18) i nocnych (max sen folnofazowy SEM) Maximum wydzielania uzależnione jest też od stężenia glukozy we krwi
PTH
Max: 2 a 4, po czym zmniejsza się do godziny 8 i następnie utrzymuje się na stałym poziomie do 20 po czym występuje powolne jego zwiększenie
FSH i LH
Max:wczesne godzinny poranne (5), minimum: godziny popołudniowych (14)
Nie ma przekonujących danych, które przemawiałby na istnienie istotnych różnic stężeń LH w różnych porach dnia
TSH
Max: 6-8h rano
Wydzielanie TSH jest pulsacyjne, co 1,8 h.
T4 i T3
Max: około 9 rano, minimum :15-17. Stosunek T4do T3 nie zmienia się w ciągu doby. zmiany stężenia tych hormonów w ciągu doby mogą być odbiciem wahań powinowactwa białek transportujących .
![Page 34: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/34.jpg)
Insulina i glukagon Duże wahania
stężenia we krwi tych hormonów są związane przede wszystkim z posiłkami i zmianami stężenia glukozy we krwi
Max stężenia insuliny i glukagonu występuje we wczesnych godzinach porannych (7-8)
![Page 35: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/35.jpg)
Zjawisko „morningsurge” Poranny wzrost ciśnienia –aktywacja współczulna: aktywacja rec. alfa -skurcz naczyń –wzrost poziomu adrenaliny –reakcja ortostatyczna (wydzielanie A i NA)
![Page 36: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/36.jpg)
liczba epizodów wieńcowych nasila się w okresie porannym, ze szczytem między godz. 6-10 rano, co koreluje dodatnio z: wzrostem poziomu katecholamin porannym wzrostem ciśnienia tętniczego wzrostem częstości akcji serca wzrostem aktywności proagregacyjnej płytek krwi
Wykazano ponadto szczyt częstości występowania epizodów sercowo-naczyniowych (i nagłych zgonów) w poniedziałki
Dusznica bolesna Napady niskoskurczowej formy dusznicy bolesnej występuje
najczęściej rano a najrzadziej wieczorem, co jest uzależnione od periodyki zmian tonusu dużych naczyń wieńcowych
![Page 37: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/38.jpg)
290-315 nm
![Page 39: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/39.jpg)
krzywica i osteomalacja
nadmiar niezmineralizowanej macierzy + niedostateczne tymczasowe wapnienie chrząstek nasadowych
Przerost chrząstki nasadowej wywołany niedostatecznym tymczasowym wapnieniem i niezdolnością komórek chrząstki do dojrzewanie i tworzenie prawidłowych układów palisad,
Odkładanie się macierzy osteoidu na nieprawidłowo zmineralizowanych pozostałościach chrząstki,
Pękanie przebudowanej chrząstki zastąpionej przez macierz osteoidu oraz powiększenie i boczna ekspansja połączeń chrzętno-kostnych,
Nieprawidłowy, nadmierny wzrost naczyń włosowatych i fibroblastów w nieuporządkowanej strefie wzrostu, wynikający z mikrozłamań i nacieków na nieprawidłowo zmineralizowaną kość
Deformacja szkieletu spowodowana utratą strukturalnej sztywności w obrębie rozwijających się kości,.
protruzja mostka (klatka piersiowa kurza)
bruzda Harrisona
lordoz lędźwiowąa i łukowate wygięcie kończyn dolnych na zewnątrz.
craniotabes
![Page 40: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/41.jpg)
Hipoksja hipoksyczna wywołana obniżeniem prężności tlenu we wdychanym powietrzu
Hipoksja hipoksemiczna, prowadząca w wyniku obniżenia prężności tlenu we krwi (niedokrwistość, zmiany wiązania O2 przez hemoglobinę)
Hipoksja krążeniowa lub zastoinowa (ischemiczna), wywołana zmniejszonym przepływem krwi przez tkanki
Hipoksja cytotoksyczna powstającą przy dostatecznym dopływie tlenu do tkanek, który nie może być wykorzystany na skutek uszkodzenia komórkowych układów enzymatycznych
W organizmie człowieka o przepływie tlenu z atmosfery do mitochondriów decydują następujące czynniki: - wentylacja płuc - dyfuzja pęcherzykowo-włośniczkowa w płucach - krążenie krwi (przepływ krwi) - dyfuzja w tkankach
Hipoksemia – prowadzące do hipoksji obniżenie ciśnienia cząstkowego tlenu we krwi tętniczej (PaO2)
![Page 42: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/43.jpg)
Adaptacja: Morfologiczna czynnościowa Hormonalna
Ciśnienie atmosferyczne na Mont Everest wynosi ok. 253 mm Hg, a ciśnienie parcjalne tlenu – ok. 42 mm Hg (powietrze nawilżone).
![Page 44: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/44.jpg)
zwolnienie
procesów
metabolicznych
obkurczanie łożyska tętniczego +
przyspieszenie częstotliwości i siły
skurczów serca (wzrost rzutu serca)
hipoksemia
mobilizacja rezerw energetycznych (glukozy z wątroby i wolnych kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej)
![Page 45: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/45.jpg)
Ten stosunkowo prosty mechanizm jest dość skuteczny przy k r ó t k o t r w a ł e j ekspozycji na obniżone ciśnienie parcjalne tlenu do wysokości ok. 3 000 m.
Powyżej tej wysokości spadek ciśnienia i związany z tym spadek prężności tlenu w pęcherzykach staje się coraz silniejszym bodźcem powodującym zjawisko hiperwentylacji,
Jest to naturalna reakcja adaptacyjna, prowadząca jednak, poprzez „wypłukiwanie" CO2 z krwi, do zjawiska zasadowicy oddechowej.
Konsekwencją jest gorsze zaopatrzenie mózgu w tlen poprzez upośledzenie przepływu krwi. Możliwości adaptacyjne organizmu są niestety ograniczone
![Page 46: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/46.jpg)
Obraz kliniczny ostrej choroby wysokogórskiej (OChW)
• często mało charakterystyczny;
• ból głowy, brak apetytu, mdłości, wymioty, zmęczenie, zwroty głowy, problemy ze snem i zasypianiem (zaburzenia snu
• W fazie zaostrzenia choroby mogą pojawić się takie objawy jak: zaburzenia świadomości, omamy, niewyraźna mowa, ataksja, pojawienie się objawów ogniskowych, drgawki
• Obecne są objawy wywołane sympatykotonią, takie jak:
- tachykardia
- obniżone ciśnienie tętnicze
- szybki oddech
- rozszerzone źrenice
- blada, zimna i spocona skóra
![Page 47: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/47.jpg)
Dalszy podaż tlenu prowadzi do szeregu z a b u r z e ń narządowych
Rozszczelnienia śródbłonków, tzn. sytuacji, w której ściany naczyń krwionośnych stają się przepuszczalne dla składników krwi.
Konsekwencją tego stanu rzeczy jest rozwinięcie się, dwóch najgroźniejszych i najgorzej rokujących form choroby wysokościowej
wysokościowego obrzęku mózgowego (HACE)
wysokościowego obrzęku płucnego (HAPE)
![Page 48: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/49.jpg)
Obraz kliniczny:
• Ciśnienie tętnicze krwi staje się nieoznaczalne, tętno słabo napięte i ledwo wyczuwalne („nitkowate”)
• Poziom świadomości chorego jest znacznie obniżony
• Obecne parametry niewydolności nerek (oliguria i anuria, retencja ciał azotowych we krwi) oraz hipoksemii i kwasicy
![Page 50: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/50.jpg)
W terminalnym stadium wstrząsu organizm chorego praktycznie przestaje reagować na stosowane leczenie i najczęściej dochodzi do zgonu
![Page 51: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/52.jpg)
Temperatura i wilgotność powietrza mogą działać zarówno hartująco jak i obciążająco na organizm człowieka, zależnie od intensywności tych bodźców. Te dwa elementy wraz z promieniowaniem słonecznym i prędkością wiatru kształtują odczuwalne warunki termiczne Nasilenie incydentów kardiologicznych obserwuje się głównie: wzrost temperatury minimalnej powietrza o co najmniej 4°C z dnia na dzień front chłodny Zmiana frantów atmosferycznych Ekstremalnie wysoka i niska temperatura powietrza wysoka wilgotność powietrza (e>18.8 hPa)
w czasie krótkookresowych zmian pogody obserwuje się nasilenie objawów choroby niedokrwiennej serca, podwyższenie częstości zawałów mięśnia sercowego oraz zwiększenie wahań ciśnienia tętniczego krwi Za przyczynę tych dolegliwości uważa się zwiększenie obciążenia serca, spowodowane koniecznością dostosowania krążenia krwi w skórze do potrzeb układu termoregulacji, który odpowiedzialny jest za utrzymanie stałej temperatury wewnętrznej w czasie nagłych zmian warunków atmosferycznych
![Page 53: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/53.jpg)
bezosłonkowe zakończenia dendrytów reagujące na różnicę temperatur pomiędzy receptorem a przedmiotem.
Występują w skórze a ich całkowita ilość szacowana jest na 2 mln.
Dośrodkowe włókna nerwowe reagują na zmianą częstotliwość wyładowań w określonym zakresie temperatury.
![Page 54: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/54.jpg)
Rdzeniowo
wzgórzowa boczna
Lissauera
A
C
układ
limbiczny
kora czuciowa zakręt zaśrodkowy
boczna
Sznur boczny
C
podwzgórze
Rdzeń przedłużony jądra szwu i miejsce sinawe
Rdzeń kręgowy - elementy termowrażliwe,
umieszczone na ścianach rdzenia 25-50%
tego, co w podwzgórzu
![Page 55: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/55.jpg)
Ośrodek termoregulacji: podwzgórze
przednia cześć ośrodek eliminacji ciepła (reguluje jego utratę)
tylna część ośrodek zachowania ciepła (odpowiedzialny za zatrzymywanie ciepła w organizmie i stymulacje jego wytwarzania).
![Page 56: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/56.jpg)
• podwzgórze
![Page 57: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/57.jpg)
Set point ~36,6
Hipotermia <35 °C
Hipertermia >41 °C
Eutermia (Gorączka)
Eutermia (Anapireksja)
Ca2+
Na+
Stosunek Ca2+/Na
Temperatura odniesienia (set point), będąca wypadkową aktywności wrażliwych na ciepło i zimno neuronów podwzgórza jest
porównywana z temperaturą rejestrowaną przez termoreceptory skóry i krwi dopływającej. Różnica między tymi temperaturami
prowadzi do wygenerowania proporcjonalnego do jej wielkości sygnału aktywującego termoefektory odpowiedzialne za
wydzielanie lub utratę ciepła
![Page 58: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/58.jpg)
Reakcje autonomiczne na ciepło (polegające na pozbywaniu się ciepła) to: 1. rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze, 2. przemieszczenie krwi z narządów wewnętrznych do skóry, 3. zwiększenie objętości krwi, 4. przyspieszeni krążenia, 5. zwiększenie minutowej objętości wyrzutowej serca 6. przyspieszenie oddychania, 7. pocenie się. 8. zwiększenie wydzielania potu, Jednocześnie uruchamiane są mechanizmy zmniejszające wytwarzanie ciepła: 1. zmniejszenie apetytu, 2. apatia, 3. zmniejszenie hormonów tarczycy 4. zwolnienia przemiany materii
![Page 59: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/59.jpg)
rozszerzenie naczyń krwionośnych (zwiększenie skórnego przepływu krwi)
wzmożone wydzielanie potu
przyśpieszenie akcji serca i oddychania
pobudzenie ośrodka hamującego drżenie mięśniowe w śródmózgowiu
![Page 60: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/60.jpg)
Reakcje autonomiczne na zimno to: 1. skurcz naczyń skórnych 2. przemieszczenie krwi do narządów wewnętrznych, 3. zagęszczenie krwi, 4. skurcz mięśni przywłosowych Reakcje zwiększające wytwarzanie ciepła to: 1. wytwarzanie hormonów tarczycy, 2. wytwarzanie adrenaliny i noradrenaliny, 3. wzmożenie przemiany materii, 4. wzrost czynności ruchowej 5. wzrost łaknienia 6. Dreszcze
![Page 61: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/61.jpg)
Współczulny układ nerwowy
Nerwy somatomotoryczne
Transmisja adrenergiczna Beta-receptory
Transmisja adrenergiczna Alfa-receptory
Transmisja cholinergiczne (hamowanie kumaryną)
Brązowa tkanka tłuszczowa
Termogeneza bezdrżeniowa
Układ naczynowo-ruchowy skurcz naczyń skórnych
Izolacja termiczna
Mięśnie szkieletowe
Termogeneza drżeniowa
Ruchy dowolne
Reakcje behawioralne
Reakcje organizmu na zimno
uwalnianie amin katecholowych I glikoortykosteroidów
wzrost uwalniania hormonów tarczycy
![Page 62: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/62.jpg)
układ współczulny
noradrenalina przyspiesza metabolizm komórek mięśni szkieletowych i komórek tkanki tłuszczowej.
rdzeń nadnerczy adrenalina
spalanie glukozy w wątrobie i w mięśniach szkieletowych oraz metabolizm tkanki tłuszczowej. Ograniczenie strat ciepła w następstwie skurczu naczyń krwionośnych skóry, wolniejszy przepływ osocza przez nerki i spadek filtracji w kłębuszkach nerkowych
Kora nadnerczy pod wpływem ACTH
glikokortykoidy przyspieszają rozpad białek w wątrobie Kortyzol- Zwiększa spoczynkowe zużycie energii, hamuje rozszerzenie naczyń, zwiększa dostępność wolnych kwasów tłuszczowych
Tarczyca pod wpływem TSH
zwiększenie metabolizmu wewnątrzkomórkowego w organizmie działają bezpośrednio
T3i T4
![Page 63: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/63.jpg)
reumatoidalne zapalenia stawów (rzs).
Max rano
U przeszło 80% tych chorych nasilają się dolegliwości podczas przejścia frontów chłodnych, przy spadku temperatury i w czasie silnych wiatrów
![Page 64: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/64.jpg)
Na zależność pomiędzy występowaniem zaostrzeń choroby wieńcowej oraz zawałów serca a porą roku zwrócono uwagę już w latach trzydziestych, kiedy to opisano częstsze występowanie zawałów serca jesienią i zimą, rzadsze wiosną i sporadyczne w czerwcu.
Obserwację tę potwierdziły dalsze badania,
zwracające uwagę zwłaszcza na większą liczbę zawałów serca przy niskiej temperaturze otoczenia i spadek zachorowalności w miesiącach cieplejszych. Te spostrzeżenia potwierdzają się także w przypadku typowych bólów dławicowych - ich występowania przy wyjściu z ciepłego pomieszczenia na zimne powietrze.
![Page 65: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/65.jpg)
Cechuje się najlepiej zaznaczoną sezonowością występowania dolegliwości. Znane jest powszechnie zjawisko narastania liczby nowych zachorowan lub zaostrzeń choroby wrzodowej późną jesienią i wczesną wiosną.
Równocześnie zaobserwowano, że powikłania choroby wrzodowej w postaci krwawienia z górnego przewodu pokarmowego - w tym także perforacja wrzodu - występują częściej w czasie ciepłych frontów atmosferycznych.
Ciepła i wilgotna pogoda wpływa na zwiększenie dolegliwości związanych z owrzodzeniem żołądka i jelit
Jedna z hipotez, opierająca się na psychosomatycznym charakterze choroby, zakłada, że chorzy z zaburzeniami czynnościowymi układu wegetatywnego o charakterze nerwicowym większą wrażliwość na promieniowanie nadfioletowe niż. Promieniowanie nadfioletowe pobudza wydzielanie histaminy, a w następstwie kwasu solnego. U chorych ze spaczoną reaktywnością na ten zakres promieniowania powoduje to w konsekwencji ryzyko rozwinięcia choroby wrzodowej
histamina
![Page 66: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/66.jpg)
Szczególną wrażliwość na zmiany warunków atmosferycznych wykazują chorzy na schizofrenię, przy czym istotne są tu zmiany ciśnienia atmosferycznego, niezależnie od ich kierunku, a także napływ mas gorącego i suchego powietrza. Czynniki te prowadzą do częstszych okresów pobudzenia, jak też ich cięższego przebiegu. Stwierdzono także istotną zależność między występowaniem udarów mózgu a warunkami pogodowymi. W jednym z badań klinicznych wyodrębniono, wraz z określeniem ilościowym, trzy czynniki, których współistnienie znacząco podnosi częstość występowania udarów. Są to: obniżenie temperatury powietrza i wzrost ciśnienia atmosferycznego w przeddzień oraz wzrost wilgotności w dniu zachorowania.
![Page 67: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/67.jpg)
Przykłady chorób meteotropowych:
Choroby gośćcowe
Choroba wieńcowa
Choroby alergiczne
Padaczka
Nieżyt nosa, gardła, krtani
Grypa
Choroby psychiczne
Wrzody żołądka i dwunastnicy
Dolegliwości towarzyszące meteoropatii
Przyczyny dolegliwości związane z pogodą
nagłe zmiany ciśnienia - 56%
niskie ciśnienie - 46%
pora jesienno-zimowa - 36%
deszcz - 32%
silny wiatr 31%
brak słońca przez dłuższy czas - 24%
skoki temperatury - 22%
zbieranie sie na deszcz - 20%
zmiana pór roku - 19%
parna i duszna pogoda - 17%
wysokie ciśnienie - 16%
upały - 15%
duże zachmurzenie - 13%
brak słońca / światła - 13%
burze - 6%
Dolegliwości fizyczne towarzyszące meteoropatii (65%): 1. ospałość / senność – 37% 2. uczucie zmęczenia – 35% 3. trudności z koncentracją – 15% 4. bezsenność – 10% 5. jest mi słabo, mam uczucie duszności – 8% 6. nadpobudliwość – 8% Dolegliwości psychiczne towarzyszące meteoropatii (53%): 1. pogorszony nastrój – 31% 2. drażliwość, podenerwowanie – 24% 3. brak energii / chęci do działania – 21% 4. uczucie rozbicia – 12% 5. apatia – 7% 6. inne – 1% (Dane: Badanie MillwardBrown SMG/KRC, 2005 r. , N 485 – respondenci, miewający dolegliwości związane z pogodą.) Dla usystematyzowania rodzajów reakcji meteorotropowych, stosuje się klasyfikację Carry'ego. W zależności od oddziałujących czynników meteorologicznych wyróżnia się w niej trzy typy reakcji meteorotropowych: Typ W: osoby odczuwające dolegliwości przy przechodzeniu ciepłego frontu, natomiast dobrze znoszące zwłaszcza klimat górski. Typ G: mieszany (najszerzej reprezentowany) - stanowią go osoby reagujące zarówno na fronty ciepłe, jak i zimne. Typ K: osoby odczuwające dolegliwości przy przechodzeniu chłodnego frontu, a dobrze znoszące łagodny, ciepły klimat; osoby te są skłonne do przeziębień i nerwi
![Page 68: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/68.jpg)
Głównym bodźcem radiacyjnym jest promieniowanie słoneczne w trzech zakresach długości fal elektromagnetycznych:
nadfioletowym <0,400 um,
widzialnym 0,400-0,780 um.
podczerwonym >0,780 um.
![Page 69: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/69.jpg)
![Page 70: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/70.jpg)
Do oceny rumieniotwórczego oddziaływania promieniowania UV stosowana jest tzw. minimalna dawka rumieniowa (MED). 1 MED (Minimal Erythemal Dose) - to efektywna dawka promieniowania UV powodująca wystąpienie rumienią na nieeksponowanej wcześniej skórze człowieka
Czas bezpiecznego (bez żadnej ochrony) przebywania na słońcu latem w Polsce wynosi przeciętnie <20 min dla typu skóry I, dla typu II - 20 min. III - 30 min, IV - około 40 min
![Page 71: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/71.jpg)
• Przynależą do układu immunologicznego skóry (skin immune system, SIS).
• Posiadają zdolność fagotytowania
• Usuwają ROS • wydzielają acetylocholinę
![Page 72: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/72.jpg)
![Page 73: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/73.jpg)
Do oceny rumieniotwórczego oddziaływania promieniowania UV stosowana jest tzw. minimalna dawka rumieniowa (MED). 1 MED (Minimal Erythemal Dose) - to efektywna dawka promieniowania UV powodująca wystąpienie rumienią na nieeksponowanej wcześniej skórze człowieka
Czas bezpiecznego (bez żadnej ochrony) przebywania na słońcu latem w Polsce wynosi przeciętnie <20 min dla typu skóry I, dla typu II - 20 min. III - 30 min, IV - około 40 min
![Page 74: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/74.jpg)
• Przynależą do układu immunologicznego skóry (skin immune system, SIS).
• Posiadają zdolność fagotytowania
• Usuwają ROS • wydzielają acetylocholinę
![Page 75: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/75.jpg)
![Page 76: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/76.jpg)
cytokrynia Zanik ekspresji E-kadheryny powoduje, że melanocyty zostają wyzwolone spod kontroli keratynocytów. Mogą wtedy wchodzić w interakcje z fibroblastami, komórkami śródbłonka, bądź same ze sobą. Towarzyszy temu pojawienie się N-kadheryny, co obserwuje się przy czerniaku złośli
receptor MCR1
Melanocyty
MITF
TYR DCT katalaza
UV keratynocytach
prohormon
proopiomelanokortyna
(POMC)
α-melanokortyna
(α-MSH)
![Page 77: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/77.jpg)
A cornerum, B licidum, C granulosum, D spinosum E basale
Na proces melanogenezy stymulująco wpływają także: • witamina D3, • histamina, • β-endorfiny (POMC), • interleukiny (IL-1α, IL-1β), • prostaglandyny E2, D2, • leukotrieny • niektóre metale (złoto, srebro,
miedź, żelazo). Czynnikami hamującymi są natomiast: • melatonina, • kortykosterydy, • INF-g, • TNFα, • kwas askorbinowy
![Page 78: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/78.jpg)
Plamy soczewicowate słoneczne (Lentigo Solaris)
• lentigo maligna
![Page 79: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/79.jpg)
• Ostuda (melasma) • Włókniak skóry (Dermatofibroma)
![Page 80: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/80.jpg)
Melanoma in situ (lentigo maligna) (4x)
Liczne, pojedyncze melanocyty rozmieszczone są głównie w warstwie podstawnej naskórka. W skórze właściwej widoczne zmiany o typie elastosis oraz nacieki zapalne
• Lentigo solaris (2x) • Wydłużenie wpukleń
międzybrodawkowych zawierających dużo melaniny i przybierających postać poronnych zawiązków włosowo-łojowych. W skórze właściwej nacieki zapalne.
![Page 81: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/81.jpg)
![Page 82: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/82.jpg)
Melanoma desmoplasticum (10x) Czerniak desmoplastyczny Powierzchnia guza owrzodziała. Pod strupem (górna część obrazu)
widoczne są wydłużone komórki o różnokierunkowym ułożeniu.
![Page 83: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/83.jpg)
![Page 84: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/84.jpg)
Promieniowanie ultrafioletowe, ze względu na małą energię i znaczną długość fali, jest intensywnie pochłaniane przez DNA.
Głównym efektem działania promieni UV na DNA jest tworzenie dimerów pirymidynowych C-C, C-T a zwłaszcza dimerów T-T pomiędzy atomami C5 i C6 jednej reszty pirymidyny, a tymi samymi atomami węgla drugiej pirymidyny.
Wynikiem tej reakcji jest powstanie pierścienia cyklobutanowego, który powoduje zbliżenie sąsiadujących pirymidyn, odkształcenia w szkielecie cukrowofosforanowym DNA, prowadzące w rezultacie do delecji takiego dimeru.
![Page 85: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/85.jpg)
![Page 86: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/86.jpg)
![Page 87: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/87.jpg)
Xeroderma pigmentosum (skóra pergaminowata barwnikowa, XP) AR
Skóra pergaminowa wywoływana jest 8 mutacjami genów zaangażowanych w naprawę DNA.
pod wpływem promieniowania UV dochodzi do powstawania na skórze rumienia, bolesnych pęcherzy, owrzodzeń, przebarwień. Ostatnim ogniwem ewolucji tych zmian są nowotwory złośliwe skóry — rak płaskonabłonkowy, podstawnokomórkowy i czerniak złośliwy
Najcięższą odmianą XP jest tzw. zespół de Sanctis-Cacchione, gdzie zmiany skórne typowe dla XP współistnieją z oligofrenią, niedorozwojem fizycznym, głuchotą i ataksją.
zespół Cockayne’a AR,mutacja ERCC8, małogłowie, wodogłowie, kacheksja, przedwczesne starzenie, karłowatość, atrofia skóry, arterioskleroza, postępująca utrata słuchu, deficyt poznawczy, spastyczność, ataksja, retinopatia barwnikowa oraz atrofia oczna
Trichotiodystrofia, zespół Taya (ang. trichothiodystrophy, TTD) –nieobjawiająca się nieprawidłową strukturą włosów i paznokci. Przyczyną schorzenia jest mutacja w jednym z dwóch genów kodujących podjednostki helikazy TFIIH
Test kometowy
![Page 88: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/88.jpg)
Fotodermatozy idopatyczne Wielopostaciowe osutki świetlne (PLE) to
najczęstsza postać fotodermatozy u dzieci i dorosłych. Prowokowana jest głównie przez promieniowanie UVA. Wyróżnia się dwie główneodmiany kliniczne: Świerzbiączkę letniąi opryszczkę letnią
Pokrzywka słoneczna (świetlna) Actinic reticuloid jest bardzo ciężką postacią
fotodermatozy występującą w 90% przypadków u mężczyzn po 60 roku życia. Zapalne zmiany skórne fotyczna miejsc odsłoniętych (twarz kark, ręce). Okresowo obejmują całą skórę (erytrodermia). Choroba ma przewlekły przebieg. W miarę trwania procesu chorobowego, w obrębie zajętych okolic rozwija się nasilona lichenizacja skóry, a niekiedy zmiany naciekowe przypominające chłoniaki
![Page 89: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/89.jpg)
Fotodermatozy egzogenne
Odczyny fototoksyczne powstają na drodze uwalniania wolnych rodników przez substancje chemiczne będące w kontakcie ze skórą. Wynikiem tego procesu jest uszkodzenie struktur komórkowych i rozwój ostrej reakcji zapalnej, która występuje u wszystkich osób po każdorazowym zadziałaniu substancji fototoksycznej i promieni UVA.
antrachinon, eozyna, róż bengalski, furokumaryny, oraz leki (amiodaron, tetracykliny, furosemid, naproksen, sulfonamidy)
Odczyny fotoalergiczne powstają pod wpływem substancji uczulającej i promieniowania UV, jednak występowanie tych odczynów nie jest tak bezpośrednio związane z dawką leki i promieniowania jak w przypadku odczynów fototoksycznych
![Page 90: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/90.jpg)
Fotodermatozy endogenne porfiria skórna późna
(niedobór dekarboksylazy uroporfirynogenu lub wyniku uszkodzenia wątroby (alkohol, leki))
Porfiria erytropoetyczna AR; (mutacja w genie UROS (UROIIIS) - dla syntazy uroporfirynogenu III), na chromosomie 10.
Pelagra (pella agra - "szorstka skóra") zwana także rumieniem lombardzkim
![Page 91: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/91.jpg)
Pb Tetrametyloołów LD50=120 Tetraetyloołów LD50=250mg
Losy w organizmie Wchłania się z żołądka i jelita cienkiego (poprzez żyłę wrotną dostaję się do
krwiobiegu) w 90% wydalany z kałem Wchłonięty przez drogi oddechowe przechodzi bezpośrednio do krwiobiegu
(około 40-10% Pb z powietrza osadza się w płucach; tlenki osadzają się w głębszych odcinkach układu tchawiczowo oskrzelowego); wydalany głównie przez nerki z moczem 76%, z kalem 16%
Alkilowe połączenia ołowiu wchłaniają się również przez nieuszkodzoną skórę
Pula szybkowymienna: wątroba, serce, nerki i krew obwodowa T1/2= 20-30 dni Pula wolnowymienna: tkanka kostna (stanowi odzwierciedlenie ekspozycji;
ponieważ wzrasta przez cały czas) T1/2=10-20 lat Bardzo łatwo przenika przez łożysko
![Page 92: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/92.jpg)
![Page 93: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/93.jpg)
Pierścienie Cabota
Nakrapiania zasadochłonne
![Page 94: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/94.jpg)
Zatrucie ostre (100ug/100cm3)
Ostra encefalopatia
Pieczenie w ustach, wymioty, kolka jelitowa, biegunka,
Spadek ciśnienia krwi, zwolnienie czynności pracy serca
Zgon w ciągu kilkunastu godzin lub kilku dni (podrażnienie ośrodkowego układu oddechowego i naczynioruchowego)
![Page 95: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/95.jpg)
Zatrucie przewlekłe
Zaburzenia układu krwiotwórczego,
Inhibicja syntezy hemoglobiny , skrócenie życia RBC
Pobudzenie erytropoezy
Retykulocytoza
Niedokrwistość
Zwiększona aktywność aminotransferazy asparginowej
Zaburzenia OUN głównie u dzieci, ostra encefalopatia ołowiacza ; stany otępienia, niepokój, drżenie mięśniowe, zaburzenia pamięci i koncentracji (zaburzenia psychiczne i słabe wyniki w nauce u dzieci leczonych)
U dorosłych w Obwodowy UN
Zakłócenia przewodzenia włókien motorycznych nerwów kończyn górnych
Włókna ruchowe (odcinkowa demielinizacja, zmiany w aksonie), głównie porażenie prostowników
Objawy opadania ręki
Zaburzenia snu
Ostra niewydolność nerek (okres utajenia 20); proksymalny odcinek
Guzy nerki
Kolka ołowicza
Wypadanie włosów
Głuchota
U dorosłych wynik prawidłowy to poniżej 20 µg/dl. Nieco większy poziom niekoniecznie musi być groźny. Leczenie zaleca się u dorosłych, u których występują objawy ołowicy. Leczenie jest też zalecane w przypadku poziomów ołowiu we krwi ponad 60 µg/dl. U dzieci wynik prawidłowy to poniżej 10 µg/dl.
Czarne obrazy 1816-1823
![Page 96: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/96.jpg)
Hg Pary rtęci Metylortęć Dimetylortęć
Losy w organizmie Wchłania się przez drogi oddechowe (ekspozycja zawodowa, pary rtęci);
w 80% jest zatrzymywana w organizmie; po dostaniu się do krwiobiegu ulega utlenowaniu w RBC (1:2), proces utlenowania rtęci jest niecałkowity a pozostała rtęć elementarna odkłada się głównie w OUN (metylortęcioglutation): około 45% aerozoli rtęci (0,16 um) wydalane są z moczem w ciągu 24h
Odkłada się głównie w OUN i nerkach (metalotioneiny) oraz we włosach (jest proporcjonalna do zawartości we
Przenika przez łożysko Metylortęć w osoczu tworzy ligandy z grupami sulfhydrylowymi
(glutationu, cysteiny i glicyny)
![Page 97: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/97.jpg)
Zatrucie ostre (głównie ekspozycja zawodowa na pary rtęci)
Ostre zapalenie oskrzeli, śródmiąższowe zapalanie płuc, zgon z powodu niewydolności oddechowej
Krwotoczne zapalenie jelit odwodnieniem i ostra niewydolnością krążeniową
Ślinotok, zapalenie błon śluzowych, pieczenie w przełyku, krwiomocz, bezmocz, uremia
Uszkodzenie nerek i OUN
Może przejść w postać przewlekłą
![Page 98: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/98.jpg)
Zatrucie przewlekłe
Niecharakterystyczne objawy ogólne; osłabienie, ból głowy, wypadanie włosów i zębów,
Później pojawia się ślinotok zapalenie błon sluzowych i dziąseł, biegunki
OUN
Micromercuralismus – zaburzenia snu, uwagi i koncentracji, zaburzenia pamięci, wzmożona pobudliwość nerwowa
Erethismus mercurialis – stan nieśmiałości i trwogi, duża wrażliwość, zmienność nastroju, potliwość, wzrost tętna, dermografizm
Termor mercurialis- drżenie palców, rąk ramion, głowy, encefalopatia rtęciowa w której dominują zaburzenia móżdżkowe
Polyneuropathia mercurialis – zmiany w obwodowym układzie nerwowym
Choroba Minamata (1956-70) Choroba Niigata (1965) Irak (1971-1972)
![Page 99: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/99.jpg)
Tlenek węgla
Siarczek karbonylu (COS)
Tlenochlorek węgla (fosgen)
Losy w organizmie
Wchłania się głównie przez układ oddechowy, znacznie słabiej przez skórę i błony śluzowe
Wydalany jest przez płuca
Przenika przez łożysko
![Page 100: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/100.jpg)
Wiąże się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę
wykazuje 210x większe powinowactwo do hemoglobiny niż tlen
W pierwszej fazie szybkość wiązanie z hemoglobiną jest bardzo duża, później maleje aż do ustalanie się stanu równowagi.
Reakcja jest odwracalna lecz przebiega 10x wolniej niż z oksyhemoglobiną
Stężenie 60mg/m znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia dusznicy bolesnej
![Page 101: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/101.jpg)
Zwalniają oksydacyjne procesy metaboliczne Wiąże się z oksydazą cytochromowa co prowadzi do
zahamowania oddychania tkankowego wiąże się z cytochromem P-450 i mioglobiną (3x
silniej niż z hemoglobiną) Rozwija się ostra kwasica metaboliczna (pirogronian
mleczan) Najszybciej ulegają uszkodzeniu układ sercowo-
naczyniowy i OUN
W biopsji pośmiertnej stwierdza się bardzo liczne krwawienie i ogniska martwicze, silne przekrwienie wątroby, nerek i śledziony, kory mózgowej i rdzenia przedłużonego
![Page 102: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/102.jpg)
4%- brak objawów 2-8%- błędy w badaniach testowych 9-10%- znaczne błędy w badaniach testowych 11-20% - ból głowy, poszerszenienie naczyń krwionośnych, złe samopoczucie,
senność 21-30% - ból i zawroty głowy, tętnienie w skórnicach, wiotkość kończyn 31-40% - silny ból głowy, oszołomienie, wrażenie ciemności, nudności , wymioty,
spłycony i przyśpieszony oddech, różowa skóra 41-50% - objawy jak wyżej, zaburzenie czynności serca, obniżenie temperatury
ciała 51-60% - objawy jak wyżej, oddech Cheyne-Stokesa 61-70%- śpiączka, przerywana drgawki, upośledzona czynność serca, możliwość
śmierci 71-80% - zanikające tętno, porażenie oddychania, zgon
Śmiertelna dawka CO wynosi 1450 mg- m 3. Długotrwałe narażenie na małe stężenia CO prowadzi z czasem do adaptacji, przejawiającej się początkowo zwiększeniem liczby czerwonych krwinek, ale później do niedokrwistości w wyniku upośledzenia układu krwiotwórczego.
![Page 103: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/103.jpg)
Cyjanowodór i cyjanki Amigdalina Ester metylowy i etylowy Celuloid acetonitryl
Losy w organizmie Wchłaniany przez układ pokarmowy (cyjanohydryna; HCl) Wchłania się przez płuca i skórę Jony cyjankowe są przekształcane przez siarkotransferazę
tiosiarczanową do tiocyjanianów (rodanków) (wątroba); wydalany jest moczem
Pozostała cześć jest utleniana do ditlenku węgla i mrówczanów (wydalany z moczem) 80%
Ditlenek węgla i HCN wydalany jest przez płuca 5%
![Page 104: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/104.jpg)
łączą się z kationami, metaloproteinami i enzymami Szczególne powinowactwo wykazują do trójwartościowego
kationu żelaza cytochromu a3, (mleczanowa kwasica metaboliczna).
Zatrucie ostre Bladoróżowa krew, brak sinicy Działa depresyjnie na OUN Tachykardia i podwyższone ciśnienie krwi (następnie
obniżenie; wstrząs kardiogenny) 300mg/m3 szybki zgon 200mg/m3 zgon po 10 min 120-150 mg/m3 zgon po 0,5 -1h 20-40 mg/m3 słabe objawy po wielu godzinach narażenia
![Page 105: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/105.jpg)
Zatrucia rozwijające się od kilku do 30 min Drapanie w gardle; paląco-gorzki smak; ślinotok;
drętwienie ust i krtani; utrudniona mowa mdłości wymioty; kołatanie serca
Okres duszności: ból i uczucie ucisku w okolicy serca ; rzadkie i głębokie oddechy; zwolnione tętno; silna duszność; rozszerzenie źrenic; wytrzeszcz gałek ocznych
Okres drgawek: utrata przytomności , kurczowe zwarcie mięśni szczęki
Okres porażenie; mimowolne oddawanie moczu i kału; całkowita utrata czucia i odruchów; zanik oddechu
1984 w Bhopalu (Indie ) wydarzyła się największa katastrofa chemiczna podczas której śmierć ponisło 3 tyś osób a 200 tyś uległo zatruciu w skutek przedostania się do atmosfery izocyjanianu metylu
![Page 106: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/106.jpg)
Ditlenek siarki
Losy w organizmie
Wchłania się przez skórę i drogi oddechowe; bardzo dobrze przenika przez błony śluzowe(4-6 ug/m3 absorpcja wynosi 85%)
W organizmie tworzy z wodą kwas siarkowy które następnie dysocjują do siarczanów (VI) i disiarczynów (VI)
Ulega oksydacji przy udziale oksydazy siarczanowej do sulfonianów i siarczanów (wydalane głównie z moczem)
![Page 107: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/107.jpg)
Zatrucie ostre Podrażnienie błon śluzowych i spojówek Ostry nieżyt dróg oddechowych Podrażnienie dolnych partii płuc, przekrwienie, obrzęk i wysięk Drażni błony śluzowe skurcz oskrzeli Zapalnie oskrzeli i tchawicy Obrzęk płuc /ostry skurcz oskrzeli/uduszenie / zgon
Zatrucie przewlekłe Zaburzenia smaku; Zapalanie spojówek Nieżyt dróg oddechowych Ból głowy nudności wymioty Pobudzenie psychoruchowe Zapalenie płuc i oskrzeli
![Page 108: Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka · wyróżnić cztery główne czynniki wpływające na stan naszego zdrowia. Czynniki chemiczne Substancje chemiczne ... gonadotropowych](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022020416/5c7779d109d3f229578be7d7/html5/thumbnails/108.jpg)
Smog (S02> 3,5mg/m3)
W Londynie, w dniach 5-9 XII 1952 r. maksymalne stężenie dobowe S02 w nasyconym parą wodną powietrzu osiągnęło 3830 pg- m 3, a pyłu 4460 pg- m 3, w tym koncentrację PM 10 oszacowano na 3000 pg- m 3.
Większość ofiar wielkiego smogu zmarła na skutek niewydolności płuc oraz hipoksji.
Zanieczyszczenie powietrza pyłem węglowym, drobinami popiołu, dymem i tlenkami siarki doprowadziło do śmierci ponad 12 tys. ludzi. Część z nich, ok 4 tys., zmarła bezpośrednio w trakcie smogu, śmierć kolejnych nastąpiła po jego zakończeniu w skutek chorób dróg oddechowych