1

ขอเสนอ ตอการจดท ารางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. .... โดย เครอขายกลมคนรกหลกประกนสขภาพและรฐสวสดการ พฤศจกายน 2557

บททวไป อ านาจอธปไตย ศกดศรความเปนมนษยและความเสมอภาค

สาระส าคญ หมายเหต

- อ านาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทย พระมหากษตรยผทรงเปนประมข ทรงใชอ านาจนนทางรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน

- การปฏบตหนาทของรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญ และหนวยงานของรฐ ตองเปนไปตามหลกนตธรรม

- ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคล ยอมไดรบความคมครอง

- บคคลใด ไมวาเหลาก าเนด เพศ หรอศาสนาใด ยอมอยในความคมครองแหงรฐธรรมนญนเสมอกน

- กลมชาตพนธและชนเผาพนเมองยอมอยในความคมครองแหงรฐธรรมนญนเสมอกน

เปนเนอหาส าคญทตองคงไว -เพมความชดเจนวาดวย ชนเผาพนเมอง และกลมชาตพนธ ตองไดรบการคมครองโดย รฐธรรมนญนเชนกน รวมกบพลเมองทอยในประเทศไทยดวย

หมวดประชาชน สทธ เสรภาพ และหนาทพลเมอง

สวนท ๑ สทธพลเมอง

สาระส าคญ หมายเหต ๑. พลเมอง คอ บคคลผมสญชาตไทย รวมถงผทตงถนฐานดงเดมหรอถาวรและยงไมไดรบสญชาตไทย ๒. ภารกจของรฐตอสทธเสรภาพ - การใชอ านาจของรฐตองเคารพศกดศรความเปนมนษย - สทธและเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไวโดยชดแจง โดยปรยาย

หรอ โดยค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ยอมได รบความคมครองและผกพนรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญ และหนวยงานของรฐโดยตรงในการตรากฎหมาย การใชบงคบกฎหมาย และการตความกฎหมายทงปวง

-เปนเนอหาส าคญทตองคงไว -ตองคมครองสทธกลมชาตพนธ ชนเผาพนเมอง คนไทยพลดถน ทยงอยระหวางรอพสจนสถานะบคคล หรอยงไมไดรบการรบรองสถานะบคคล (เพมตงถนฐานถาวรเพราะจะมกลมคนทอาจจะไมสามารถพสจนไดวาอยมานาน(ดงเดม) แตมการอยถาวรมานานแลวเชนกลมคนไทยพลดถน)

2

สาระส าคญ หมายเหต ๓. หลกการใชสทธเสรภาพ - บคคลยอมอางศกดศรความเปนมนษยหรอใชสทธและเสรภาพ

ของตน โดยไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคลอน - บคคลยอมสามารถใชสทธทางศาลเพอบงคบใหรฐตองปฏบต

ตามบทบญญตในหมวดนไดโดยตรง ๔. หลกการจ ากดสทธเสรภาพ - รฐจะออกกฎหมายจ ากดสทธ เสรภาพของประชาชนท

รฐธรรมนญนบญญตไวไมได เวนแตอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอการทรฐธรรมนญนก าหนดไวและเทาทจ า เปน โดยไมขดตอพนธกรณระหวางประเทศ และจะกระทบกระเทอนสาระส าคญแหงสทธและเสรภาพนนมได

- กฎหมายขางตนตองใชบงคบเปนการทวไป มความแนนอนชดเจน ไมมผลใชบงคบเปนการยอนหลง ไมขดหรอแยงกบหลกสทธเสรภาพ

สวนท ๒ ความเสมอภาค

สาระส าคญ หมายเหต - บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตาม

กฎหมายเทาเทยมกน - ชาย หญง และบคคลทมเพศวถไมตรงกบเพศก าเนด มสทธเทา

เทยมกน - การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคล เพราะเหตแหงความ

แตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ชาตพนธ ชนเผาพนเมอง ภาษา เพศ เพศวถ อาย ความพการ สขภาพ สภาพทางกาย สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจ หรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญต แหงรฐธรรมนญ จะกระท ามได

- มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและ เสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน ยอมไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม

- การก าหนดเรองสดสวนหญงชายในทกมาตรการ

-เพอใหเกดความชดเจนและครอบคลมวาไมมการเลอกปฏบตบคคลทมเพศวถไมตรงกบเพศก าเนด -เพอยนยนวา สขภาพ เชน คนทตดเชอเอชไอว ตองไมถกกดกนในสทธขนพนฐาน สทธบคคล การรบเขาท างาน ตองไมมการบงคบตรวจเลอดกอนเขาท างาน หรอกอนเขากจกรรมออมทรพย ประกนชวต ฌาปนกจ ฯลฯ

สวนท ๓ สทธในครอบครว

สาระส าคญ หมายเหต - บคคลทมเพศวถไมตรงกบเพศก าเนด มสทธกอตงครอบครว และไดรบ

การยอมรบจากรฐ เชนเดยวกบคสมรส - ครอบครวมสทธทจะครองเรอนตามหลกศาสนา จารตประเพณ ความพง

พอใจของตน

-เพอใหเกดความชดเจนและครอบคลมวาไมมการเลอกปฏบตบคคลทมเพศวถไมตรงกบเพศก าเนด -เพอค านงถง การสมรสตามแบบศาสนาอสลาม ทมภรรยาทไดรบการรบรองตามกฎศาสนามากกวาหนง

3

สวนท ๔ สทธในการไดรบสวสดการจากรฐ สาระส าคญ หมายเหต

- บคคลตองไดรบบรการสวสดการจากรฐ ในเรองการศกษา สาธารณสข การเลยงดบตร การมงานท า การยงชพอยางมคณภาพของคนพการ ทพลภาพ ผมอายเกน ๖๐ ป มบ านาญประชาชน การจดสรรทดนท ากน การมทอยอาศย รวมถงการบรรเทาทกขอยางเรงดวนในกรณภยพบตทางธรรมชาต

- เดก เยาวชน คนพการ คนสงอายซงไมมคนดแล มสทธไดรบการเลยงดจากรฐ ทงนใหค านงถงการด าเนนการทเหมาะสมและสอดคลองกบวฒนธรรมทองถน ประเพณความเชอและหลกศาสนา

- บคคล กลมบคคล และชมชน มสทธจดระบบสวสดการ โดยไดรบการคมครอง สงเสรม สนบสนน จากรฐและองคกรปกครองสวนทองถน

-เพอยนยนวา สทธของทกคน ไมตองมเลอกปฏบตเฉพาะคนจน ผยากไร แตตองไดรบสทธนเสมอกน -เพอยนยนใหเหนสทธของพลเมองทตองเลยงดบตรโดยล าพง กรณครอบครวเลยงเดยว -เพอรบรองสภาพสงคมผสงอาย ในทามกลางความเหลอมล าของการกระจายรายได ทท าใหมผสงอายยากล าบาก และขาดบ านาญพนฐาน -เพอปฏรป นโยบายดานสงคม จากแนวคดเรอง การสงคมสงเคราะห เปนสทธผสงอาย ทจะไดรบหลกประกนทางรายไดไปตลอดชวตเมอสงวย มระบบบ านาญประชาชนส าหรบทกคนเปนบ านาญพนฐาน

สวนท ๕ สทธในการไดรบบรการสาธารณสข

สาระส าคญ หมายเหต - บคคลยอมมสทธเสมอกนในบรการสาธารณสขทไดมาตรฐาน โดย

เสมอภาคกน รวมถงการไดรบหลกประกนทางสขภาพระบบเดยวทมมาตรฐาน และมคณภาพ และไดรบการชดเชยความสยหายจากการรบบรการสาธารณสขนนๆ

- บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนโรคและขจดโรคตดตอจากรฐ โดยไมเสยคาใชจาย

- บคคลยอมมสทธเขาถงหลกประกนดานอาชวอนามย ความปลอดภย และสภาพแวดลอมทเหมาะสมปลอดภยในการท างาน

เพอยนยนการปฏรประบบหลกประกนสขภาพวา ตองเปนระบบเดยว มาตรฐานเดยว กองทนเดยวจากรฐ เพราะเปนสทธของบคคล โดยเสมอภาคกน

สวนท ๖ สทธผบรโภค

สาระส าคญ หมายเหต - สทธของบคคลและชมชนทจะฟองรองผประกอบการทกอใหเกด

ผลกระทบ - สทธทจะไดรบความชวยเหลอดานกฎหมายในกระบวนการยตธรรม

ทางอาญา การใหค าปรกษา การเปนตวแทนดานกฎหมายในทกขนตอน

- สทธผบรโภคตองไดรบความคมครองตามมาตรฐานสากล ในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนในการแกไขเยยวยา การเยยวยาความเสยหาย รวมถงการรวมตวเพอพทกษสทธของผบรโภค

- ใหมองคการอสระเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระจากรฐ ซงประกอบดวยตวแทนผบรโภค ท าหนาทใหความเหนเพอประกอบการพจารณาของหนวยงานรฐ ในการตราและบงคบใชกฎหมายและกฎระเบยบขอบงคบ และใหความเหนในการก าหนดมาตรการตางๆ เพอคมครองผบรโภค รวมทงตรวจสอบและรายงานการกระท าหรอละเลยการกระท า อนเปนการคมครองผบรโภค ทงน ใหรฐสนบสนนงบประมาณในการด าเนนการขององคการดงกลาว

4

สวนท ๗ สทธในกระบวนการยตธรรม สาระส าคญ หมายเหต

- การทรมาน ทารณกรรม การลงโทษประหารชวต หรอการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรม จะกระท ามได

- ในกรณทมการกระท าซงกระทบตอสทธและเสรภาพของผเสยหาย พนกงานอยการหรอบคคลอนใดเพอประโยชนของผเสยหาย มสทธรองตอศาลเพอใหสงระงบหรอเพกถอนการกระท าเชนวานนรวมทงจะก าหนดวธการตามสมควรหรอการเยยวยาความเสยหาย ทเกดขนดวยกได

- บคคลไมตองรบโทษอาญา เวนแตไดกระท าการอนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท านนบญญตเปนความผดและก าหนดโทษไว และโทษทจะลงแกบคคลนนจะหนกกวาโทษทก าหนดไว ในกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท าความผดมได

- ในคดอาญาตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจ าเลยไมมความผดกอนมค าพพากษาอนถงทสด แสดงวาบคคลใดไดกระท าความผด จะปฏบตตอบคคลนน เสมอนเปนผกระท าความผดมได

- ผเสยหาย ผตองหา โจทก จ าเลย คกรณ ผมสวนไดเสย หรอพยานในคดมสทธไดรบ การปฏบตท เหมาะสมในการด าเนนการ ตามกระบวนการยตธรรม

- สทธทจะไดรบความชวยเหลอดานกฎหมายในกระบวนการยตธรรมทางอาญา การใหค าปรกษา การเปนตวแทนดานกฎหมายในทกขนตอนของการด าเนนคด รวมทงการจดใหมการระงบขอพพาททางเลอก หรอกระบวนการยตธรรมสมานฉนท และสทธทจะไดรบความชวยเหลอทางแพงตามสมควร

- สทธทจะไดรบการสนบสนนและคมครองจากรฐในการใชสทธในกระบวนการยตธรรม โดยใหมกองทนในการสนบสนน

- ในคดอาญา ผตองหาหรอจ าเลยมสทธไดรบการสอบสวนหรอการพจารณาคดทถกตอง รวดเรว และเปนธรรม โอกาสในการตอสคดอยางเพยงพอ การตรวจสอบหรอไดรบทราบพยานหลกฐาน ตามสมควร การไดรบความชวยเหลอ ในทางคดจากทนายความ และการไดรบการปลอยตวชวคราว”

- สทธชมชนทจะฟองหนวยงานราชการ หนวยงานของรฐ ราชการสวนทองถน หรอองคกรของรฐ เพอใหปฏบตหนาทในการคมครองสทธในสงแวดลอมทด สทธชมชน และสทธของประชาชน

การยกเลก โทษประหารชวต

สวนท ๘ สทธของบคคลทขบเคลอนเพอประโยชนสาธารณะ

สาระส าคญ หมายเหต บคคล กลมบคคล และองคกรทางสงคม ทด าเนนงานในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานซงเปนทยอมรบตามหลกสากล มสทธทจะไดรบการสนบสนน คมครองจากรฐ. จากความรนแรง การขมข การตอบโต และการเลอกปฏบต

5

สวนท ๙ สทธของผใชแรงงาน สาระส าคญ หมายเหต

- ผใชแรงงานมสทธทจะไดรบการคมครอง การไมถกเลอกปฏบตในการจางงาน และมคาจางทเปนธรรม

- สถานประกอบการและสภาพการท างานตองมความปลอดภย สอดคลองกบระบบอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน เมอเกดอบตเหต รฐตองมคาชดเชย เยยวยาความเสยหายอนเกดจากการท างาน

- แรงงานตองมหลกประกนทางสงคมและสวสดการทเกยวของ ทงในระหวางการท างานและเกษยณอายท างาน ทงนใหมระบบบ านาญทสามารถท าใหแรงงานสามารถด ารงชพไดตลอดชวต

- มสทธไดรบการพฒนาฝมอแรงงาน - มสทธในการกอตงและเขารวมสหภาพแรงงาน ไดรบการคมครอง

และมระบบแรงงานสมพนธทสอดคลองกบสภาพการจางงานและบรบทผใชแรงงานทกกลม

สอดคลองกบอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 87 และ 98

สวนท ๑๐ สทธเกษตรกร

สาระส าคญ หมายเหต เกษตรกรมสทธทจะไดรบการสงเสรม และคมครอง ใหมความมนคงในปจจยการผลต ทรพยากร สภาพแวดลอมทเหมาะสม การจางแรงงาน การจดท าสญญาทางการเกษตรทเปนธรรม การอนรกษและพฒนาพนธกรรม วถการผลต วถชวต วฒนธรรม การพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยน

สวนท ๑๑ สทธกลมชาตพนธ และชนเผาพนเมอง

สาระส าคญ หมายเหต - กลมชาตพนธและชนเผาพนเมอง มสทธไดรบความคมครองภายใต

หลกวถวฒนธรรม โดยรฐสงเสรม คมครอง เขตคมครองทางวฒนธรรม - สนบสนนใหเกดสภาชาตพนธ ชนเผาพนเมอง

สอดคลองกบปฏญญาสหประชาชาต วาดวยสทธชนเผาพนเมอง

สวนท ๑๒ สทธในทรพยสน

สาระส าคญ หมายเหต - การเวนคนจะกระท ามได เวนแตเพอประโยชนสาธารณะ ทไมกระทบ

ตอการด ารงชวตของคนในชมชน โดยไดรบราคาทเปนธรรม สอดคลองกบราคาตลาด และบคคล ชมชน องคกรชมชน มสทธรองคดคาน

- การคนอสงหารมทรพยทไดเวนคนไปใหแกเจาของเดมหรอทายาท ตองไมเรยกคนคาทดแทนทไดชดใชไป

- อสงหารมทรพยทเวนคนไปแลวและไมไดใชประโยชน ใหคนแกเจาของและทายาท โดยไมมคาใชจาย

- การค านวณคาเวนคน ตองค านงถงสทธทจะไดรบผลประโยชนทเกดขนในการใชประโยชนอสงหารมทรพย ทรพยสน ทเวนคน

- เพอใหการเวนคนอสงหารม ทรพยกระท าเฉพาะทจ าเปน และตองใชเพอประโยชนของประเทศชาตและประชาชนอยางแทจรง

- เนองจากเจาของอสงหารม ทรพยทรฐเวนคนไดรบความเสยหายแลวเมอมการเวนคน แมจะมการคนอสงหารมทรพยทเวนคนใหแกเจาของเดมหรอทายาทภายหลงกไมควรเรยกคนคาทดแทนทชดใชไปหรอไมควรเรยกคนเตมจ านวนเพอเปนการเยยวยาความเสยหายทไดรบ

6

สวนท ๑๓ สทธและเสรภาพในการศกษา สาระส าคญ หมายเหต

- บคคลมสทธไดรบการศกษา และเลอกการศกษาทเหมาะสมกบตนเอง ไมนอยกวา ๑๕ ป ทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย โดยเฉพาะกลมผยากไร คนพการหรอทพพลภาพ หรอผอยในสภาวะยากล าบาก หรอบคคลไรสทธสถานะ กลมชาตพนธ และชนเผาพนเมอง ตองไดรบการดแลเปนพเศษ

- การจดการศกษาทางเลอก ของประชาชนทกระดบ บคคล ครอบครว กลมบคคล องคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรตลอดชวต ยอมมสทธในการเลอกจดการศกษา ทเหมาะสมกบตนเอง ครอบครว องคกร และชมชน โดยไดรบการคมครอง สงเสรม สนบสนน จากรฐ อยางเสมอภาค เทาเทยม เปนธรรม และเปนไปไดจรง

- คนพการมหลากหลายประเภท ตองค านงใหครบถวนทกประเภท โดยเฉพาะกลมบกพรองทางการเรยนร การอานหนงสอ

- การกระจายอ านาจ การจดการศกษาใหกลม องคกร ทมความเฉพาะไดด าเนนการเอง หรอชมชนทตองการจดการศกษาทสอดคลองกบวฒนธรรม ชมชน กยอมด าเนนการได

สวนท ๑๔ สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน

สาระส าคญ หมายเหต - บคคลยอมมสทธไดรบขอมลทเกยวของกบขอตกลงรวมระหวางประเทศ

จากภาครฐ ค าชแจงและเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถนกอนการอนญาตหรอการด าเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมสขภาพอนามย คณภาพชวตหรอสวนไดเสยส าคญอนใดทเกยวกบตน

- สทธของบคคลในการรบทราบ และเขาถงขอมล ขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยงานราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน

- การยกเวนสทธในการเขาถงขอมล ตองมขอบเขตจ ากด มหลกเกณฑทชดเจน ไมเปนอ านาจของเจาหนาทในการใชดลยพนจ

- บคคลมสทธฟองรองในฐานะผเสยหายจากการกระท าของรฐ องคกรทองถน เมอไดรบทราบขอมล หรอพบขอมล ทเสยหาย ทเปนการทจรต

การเขาถงขอมลขาวสารนนๆ ตองค านงถงการจดใหกบคนพการทกประเภท คนสงวย โดยเฉพาะกลมคนทอานหนงสอไดชา ตองการตวหนงสอขนาดใหญ หรอการจดท าสญลกษณทเขาใจงายแทนตวหนงสอ

สวนท ๑๕ สทธชมชน ชมชนทองถน และชมชนทองถนดงเดม

สาระส าคญ หมายเหต - ชมชน ชมชนทองถน ชมชนทองถนดงเดม ผมบานแตไมมเลขทบาน มสทธ

และมสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การอนรกษภมปญญาทองถน จารตประเพณ รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน

- ชมชน องคกรชมชน มสทธรวมกบรฐและองคกรปกครองสวนทองถนในการออกกฎหมาย ระเบยบ และขอก าหนดทองถนเพอรองรบ และอนวตรการใชสทธในเรองน

7

สวนท ๑๖ สทธในทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม สาระส าคญ หมายเหต

- ประชาชนทกคนมสทธทจะเขาถงการใชทดน การอยในสงแวดลอมทด เพอการด ารงชวต ความเปนอย สขภาวะ ภายใตหลกการพฒนาทยงยน

- ประชาชนทไรทอยอาศย มสทธเขาถงและใชประโยชนในทดนเพออยอาศย - รฐตองมหนาทตองสงเสรม และคมครองสทธน - บคคลทไดรบผลกระทบจากสงแวดลอมทไมด มสทธโดยล าพง โดยรวมกบ

ผอน หรอโดยรวมกบรฐด าเนนการปกปอง คมครอง และฟนฟ สงแวดลอมนน โดยรฐตองสนบสนนดานงบประมาณ และขอมลทางวชาการ

- ทดน ทรพยากรธรรมชาตเปนของประชาชน - การก าหนดการใชประโยชนทดน ทรพยากรธรรมชาต ตองเปนไปตามหลก

ฉนทานมตรวมของสงคม - ประชาชนมสทธในการอนรกษฟนฟ เขาถงและรบผลประโยชนอยางเสมอ

ภาคและเปนธรรมภายใตหลกการพฒนาทยงยน

สวนท ๑๗ สทธในการก าหนดการพฒนา

สาระส าคญ หมายเหต - ประชาชนในทองถน อ าเภอ จงหวด ภมภาค มสทธทจะก าหนดทศทางและ

การท าแผนการพฒนาทองถนของตนเอง - ผทไดรบผลกระทบหลกจากกจกรรมหรอโครงการพฒนาตองเปนผตดสนใจ

หลกในการด าเนนกจกรรมหรอโครงการนน - ประชาชนยอมมสทธไดรบประโยชนจากการพฒนาอยางเปนธรรม - ประชาชนมสทธทจะไดรบการเยยวยาและชดเชยความเสยหายทงระยะสน

ระยะยาว อนเกดจากการพฒนา คลอบคลมครอบครว ชมชน และวถวฒนธรรม

- รฐตองจดใหมการประเมนผลกระทบสงแวดลอม สขภาพ และสงคม ในระดบยทธศาสตร กอนการก าหนดกจกรรมหรอโครงการ

- กจกรรมหรอโครงการทจะมผลกระทบตอชมชนตองจดใหมการจดท ารายงานผลกระทบสงแวดลอม สขภาพ และสงคม ในบรเวณกวางครอบคลมผลกระทบทอาจเกดขน รวมทงการรบฟงความเหนจากองคการอสระดานสงแวดลอมและสขภาพ

- กระบวนการจดท าและอนมตรายงานผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ ตองด าเนนการโดยหนวยงานทเปนอสระ

ควรมมาตรการถอนใบอนญาตสมปทาน ทนท เมอพบความเสยหาย หรอสงทกอใหเกดผลกระทบ มลภาวะตางเชน การสรางขยะพษ กากสารพษ กากสารเคม กากของเสย

สวนท ๑๘ สทธการมสวนรวมของประชาชน และชมชนในกระบวนการนโยบายสาธารณะ

สาระส าคญ หมายเหต การมสวนรวมในทกระดบ ทกกลม รวมถงกลมทมความบกพรองทางการเรยนรการสอสาร ตงแตการรบรขอมล การแสดงความเหน การรวมปรกษา การรวมตดสนใจ รวมวางแผน การรวมด าเนนงาน และการรวมตดตาม/ตรวจสอบ

นโยบายสาธารณะ เชน นโยบายดานสขภาพ การควบคมราคายา โครงการพฒนา โครงการขนาดใหญ โครงการสมปทาน การแปรรปรฐวสาหกจ การสงเสรมนโยบาย BOI การพฒนาประเทศทตองค านงถงเศรษฐกจ และความปลอดภย การจดการภยภบต เขตการคาเสร

8

สวนท ๑๙ เสรภาพในการชมนมและการสมาคม สาระส าคญ หมายเหต

บคคลยอมมเสรภาพในการชมนมโดยสงบ ปราศจากอาวธ การสมาคม การรวมกนเปนกลม องคกร การแสดงความคดเหน การแสดงออก เสรภาพสอมวลชน โดยรฐตองคมครอง อ านวยความสะดวก ไมใชความรนแรง การขมข หรอตดการสอสารทกรปแบบ -มสทธชมนมแมไมม รฐธรรมนญ

การไปใชสทธเลอกตง

สาระส าคญ หมายเหต ๑.ใหการมสวนรวมในการเลอกตงเปนเพยงสทธในการเลอกตง ไมตองก าหนดใหเปนหนาท ๒. การใชสทธเลอกตงผทจะใชสทธตองมการลงทะเบยนวาจะใชสทธในพนทใดโดยไมตองใชสทธตามพนททตนมชออยในทะเบยนบาน ๓. การแสดงสทธเลอกตงผแทนทกระดบ ใหผมสทธเลอกตงสามารถเลอกผสมครในพนททตนเองประสงคใชสทธได

๑.เนองจากการเลอกตง ผมาใชสทธเลอกตงตองเปนพลเมองทมความตนตวทางการเมองเพอใหการเมองไทยมคณภาพ ๒.การบงคบใหการเลอกตงเปนหนาทไมท าใหผมาใชสทธเลอกตงมากขน ประชาชนจะมาใชสทธเลอกตงมากหรอนอยขนอยกบความสนใจความตนตวทางการเมอง และการรณรงคหาเสยงของผลงสมครรบเลอกตง ๓. ผ ใ ชแรงงานท ย ายถนมาท า งานในทต งสถานประกอบการ ซงมการตดขาดจากภมล าเนาทองถนหรอชอตามทะเบยนบานจรง ดงนนการทผใชแรงงานสามารถเลอกตงผแทนทอยในพนทตงของสถานประกอบการได จะท าใหผใชแรงงานถกยอมรบในฐานะฐานเสยงและปญหาในสถานประกอบการไดรบการแกไข ทงนใหมการออกแบบกระบวนการเลอกตงทแรงงานและกลมทโยกยายมาท ามาหากน มาเปนประชากรแฝงในพนทตงโรงงาน โดยเฉพาะเงอนไขหรอระยะเวลาในการอยอาศย

หมวด แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ สวนท ๑ บททวไป

- เปนเจตจ านงใหรฐตรากฎหมายและก าหนดนโยบายบรหารราชการแผนดน - แผนการบรหารราชการรายป และแผนการตรากฎหมายทจ าเปน - แถลงนโยบายและรายงานตอรฐสภา - พรรคการเมองตองแสดงนโยบายทจะด าเนนการตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

แนวนโยบายพนฐานดานการศกษา สาระส าคญ หมายเหต รฐตองจดใหมงบประมาณเพยงพอส าหรบทกคนในการไดรบการศกษา 15 ป รวมถงการชวยเหลอครอบครวใหสามารถสงเดกเขาเรยนได การจดใหมกองทนการศกษาส าหรบผเรยนในระดบปรญญาตรทผกตดกบการเปนอาสาสมคร และการมรายไดหลงจบการศกษา พฒนาคณภาพและมาตรฐานจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบ ใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สอดคลองกบบรบท ฐานทรพยากร และวถ

- ยกเลกกองทนกยมเพอการศกษา เปลยนเปนกองทนการศกษาทไมใชใหก แตผรบทนใชคนในรปแบบอาสาสมครท างาน หรอการใชคนเมอมรายได โดยไมมดอกเบย

- การกระจายอ านาจใหองคกรชมชนทองถนมสวนรวมในการจดการศกษา

9

สาระส าคญ หมายเหต ชวต วฒนธรรม ชมชนทองถน กลมชาตพนธและชนเผาพนเมอง ทมความแตกตางหลากหลาย จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอการพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพคร และบคลากรทางการศกษา ใหเทาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทย รกทองถน ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข สงเสรมและสนบสนนการกระจายอ านาจ และจดสรรงบประมาณอยางเทาเทยม เปนธรรม เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน ชมชน องคกรทางศาสนา องคกรชมชน กลมบคคล เอกชน และบคคล สามารถจดและมสวนรวมในการจดการศกษา เพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษา ใหสอดคลองกบบรบทและวถชวต วฒนธรรม ชมชนทองถน ทมความแตกตางหลากหลาย สงเสรมและสนบสนนใหผมสวนในการจดการศกษาในทกกลมบคคล กลมองคกร มการศกษาวจย ในศลปวทยากรแขนงตางๆ รวมถงงานวจยดานการจดการศกษา การพฒนาบคลากรทางการศกษา และพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบบรบท วถชวต วฒนธรรมชมชนทองถน ทมความแตกตางหลากหลาย และเผยแพรขอมล ผลการศกษาวจย สสาธารณะ

- ในชวงทผานมารฐสนบสนนงบประมาณจดการศกษาเฉพาะหนวยงานของรฐเทานน

- การศกษานอกระบบรฐ ควรมองคกรอสระมารบผดชอบโดยตรง ควบคม ก ากบ เพราะทผานมามการเลอกปฏบตในการจดสรรงบประมาณจากภาครฐ

แนวนโยบายดานสาธารณสข

สาระส าคญ หมายเหต รฐตองจดบรการสาธารณสขใหกบพลเมองทกคนบนผนแผนดนไทย โดยเปนระบบบรการมาตรฐานเดยว มคณภาพ ทงนระบบหลกประกนสขภาพแหงชาตตองเปนระบบเดยว รฐตองจดสรรงบประมาณใหเพยงพอในการทจะบรการสขภาพอยางทวถง เทาเทยม และเปนธรรม รฐตองจดใหมคลนกโรคจากการท างาน ทมแพทยดานอาชวอนามย ความปลอดภยในการท างาน ทครอบคลม ทวถงในพนททวประเทศ รฐตองจดบรการสขภาพทค านงถงเพศวถและระบบอนามยเจรญพนธทครอบคลม ทวถง และเขาถงไดทกวย รฐตองกระจายอ านาจในการจดบรการสาธารณสขใหองคกรทองถนและองคกรชมชน

เนองจากในชวงทผานมามความเหลอมล าในการบรหารจดการดานสขภาพของ ๓ กองทน ท าใหมความจ าเปนตองรวมการบรหารระบบหลกประกนสขภาพใหเปนกองทนเดยว เดมผมปญหาสถานะบคคลเขาไมถงหลกประกนสขภาพแหงชาต เพราะส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดตความตามมาตรา ๔ ของ พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๕

แนวนโยบายดานทอยอาศย

สาระส าคญ หมายเหต รฐตองมมาตรการในการสนบสนนใหบคคลผไรทอยอาศย หรอไมมความมนคงในทอยอาศย ใหสามารถเขาถงทอยอาศยอยางทวถง โดยค านงถงการมคณภาพชวตและการมสวนรวมในการก าหนดความเหมาะสมในการมทอยอาศยของบคคลเหลานนเปนส าคญ รฐตองสนบสนนใหมกองทนเพอทอยอาศย ส าหรบผทไมมความมนคงในทอยอาศย

สทธทอยอาศยเปนสทธพนฐานของพลเมอง ตองครอบคลมธนาคารทดน โฉนดชมชน ทผานมาผานการเคหะแหงชาต บานเอออาทร เทานน

10

แนวนโยบายดานหลกประกนการมงานท า สาระส าคญ หมายเหต

รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคมสวสดการ โดยใหมการบงคบใชหรอใหมกฎหมายวาดวยการจดใหมการออมเพอการด ารงชพในยามชราแกประชาชนและเจาหนาทของรฐอยางทวถง และใหชดเจนในเรองการสงเสรมใหประชากรวยท างาน มงานท า คมครองแรงงานเดกและสตร จดระบบแรงงานสมพนธและระบบไตรภาคทผท างานมสทธเลอกผแทนของตน จดระบบประกนสงคม รวมทงคมครองใหผท างานทมคณคาอยางเดยวกนไดรบคาตอบแทน สทธประโยชน และสวสดการทเปนธรรมโดยไมเลอกปฏบต

แนวนโยบายดานการจดการภยภบต

สาระส าคญ หมายเหต รฐตองสงเสรมใหชมชนทองถนมศกยภาพในการภยพบต ทงทเกดจากภยธรรมชาต และทเกดจากมนษย ในการเตรยมปองกน บรหารจดการภยพบต และการฟนฟ เยยวยา ชวยเหลอ

แนวนโยบายดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม

สาระส าคญ หมายเหต -ใหมการปฏบตตามกฎหมายอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม คมครองสทธเสรภาพ อ านวยความยตธรรม

-ใหความรและความชวยเหลอทางกฎหมายแกประชาชน -ใหประชาชนและองคกรวชาชพมสวนรวมในกระบวนการยตธรรม และการชวยเหลอประชาชนทางกฎหมาย

สนบสนนการด าเนนงานขององคกรเอกชนทใหความชวยเหลอทางกฎหมายแกประชาชน และผไดรบความ รนแรงในครอบครว -รฐตองจดใหมกระบวนการไกลเกลยระดบชมชน ทมองคกรระดบชมชนทองถนขนมาท าหนาทดานการเขาถงกระบวนการยตธรรม ทสอดคลองกบบรบทชมชนทองถนแหงนน

รวมถงรฐตองสงเสรม สนบสนน ศนยยตธรรมชมชน ใหมความเขมแขงในการท าหนาทเชอมโยง ประสานกระบวนการยตธรรม ระหวางประชาชน ผเสยหาย หนวยงานรฐทเกยวของ

-รฐตองจดใหมทนายประจ าทองถน ทมหนาทโดยตรงในการชวยเหลอทางคดประชาชน -รฐตองจดใหมกองทนยตธรรม ส าหรบการด าเนนการทเกยวของในกระบวนการยตธรรม เชน การจางทนายในการด าเนนคดโดยตรง

-รฐตองรบรองสถานะกลมองคกรชมชนใหสามารถประกนตวผตองหาได

ควรมกองทนเพอสนบสนนองคกรชวยเหลอประชาชนดานกฎหมาย เพอใหเกดความเปนธรรมตอความหลากหลายของปญหาทเกดขนในชมชนทองถน ทงความเปนเพศ ชาตพนธ ฐานะทางเศรษฐกจ วย อาชพ รฐตองสนบสนนงบประมาณในการจางทนายประจ าชมชนทองถน ปญหาของขอจ ากดเจาหนาทรฐในการประกนตว

แนวนโยบายดานการตางประเทศ

สาระส าคญ หมายเหต รฐตองใหขอมลทเกยวของกบการเจรจาเขตการคาเสร หรอการท าสญญาระหวางประเทศ และตองจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชน ทงกอนและหลงการเจรจา การท าสญญาทมผลผกพนดานการคา การลงทน หรอเปนภาคพนธสญญาระหวางประเทศ รฐตองค านงถงผลกระทบตอความมนคงทางเศษรฐกจ สงคม วถชวตและ

มาตรา ๑๙๐ ลดรอนการท าอนสญญาฉบบตางๆทไมเกยวของกบเรองผลกระทบทางเศรษฐกจ จ าเปนตองพจารณาเปน ๒ ระดบ คอ ทไปลงนามไวแลวตองมการแกไขในกฎหมายในประเทศ กบ

11

สาระส าคญ หมายเหต วฒนธรรม รวมทงผลผกพนดานงบประมาณของประเทศอยางมนยส าคญ ตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภา รฐตองมกฎหมายวาดวยการก าหนดขนตอนและวธการจดท าหนงสอสญญาทมผลกระทบ ตอความมนคงทางเศรษฐกจหรอสงคมของประเทศอยางกวางขวาง หรอมผลผกพนดานการคา หรอการลงทน อยางมนยส าคญ รวมทงการแกไขหรอเยยวยาผไดรบผลกระทบจากการปฏบตตาม หนงสอสญญาดงกลาวโดยค านงถงความเปนธรรมระหวางผทไดประโยชนกบผทไดรบผลกระทบ จากการปฏบตตามหนงสอสญญานนและประชาชนทวไป

รฐตองด าเนนการทเกยวของกบความตกลงระหวางประเทศ โดยถอเปนเรองตองน าเขาสการพจารณาของกระบวนการทางรฐสภา ยกเวนเฉพาะขอตกลงระหวางประเทศทเกยวของกบสทธมนษยชนของประชากรกลมตางๆ

ทยงไมลงนาม ใหพจารณาวาฉบบใดควรเขาสภา และไมควรเขาสภา

แนวนโยบายดานเศรษฐกจ

สาระส าคญ หมายเหต ๑)ในกรณทนกลงทนของไทยไปลงทนในตางประเทศ หากคนในรฐชาตนนไดรบผลกระทบตองรบผด และด าเนนการตามขนตอนตามกฎหมายของไทย ๒) ก าหนดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐเกยวกบการสนบสนนระบบเศรษฐกจทเปนธรรม ยงยน ไมผกขาด และคมครองผบรโภค ๓) ก าหนดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐเกยวกบการควบคมการรกษาวนยการเงนการคลง และปรบปรงระบบการจดเกบภาษใหมความเปนธรรม สอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจและสงคมเพอลดความเหลอมล า ๔) ก าหนดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐเกยวกบการกระจายรายไดอยางเปนธรรม สงเสรมใหประชากรวยท างานมงานท า ๕) ก าหนดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐเกยวกบการคมครองและรกษาผลประโยชนของเกษตรกรในการผลตและการตลาด สงเสรมใหสนคาเกษตรไดรบผลตอบแทนทเปนธรรม รวมทงสงเสรมการรวมกลมของเกษตรกรทกรปแบบ เพอวางแผนการเกษตรและรกษาผลประโยชนรวมกนของเกษตรกร ๖) ก าหนดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐเกยวกบการใหมโครงสรางหรอโครงขายขนพนฐานของกจการสาธารณปโภคขนพนฐานของรฐอนจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชน และระบบบรหารจดการขนสงทงภายในและระหวางประเทศ ๗) รฐตองสงเสรม คมครอง กลม องคกรชมชน ธรกจ ทด าเนนการตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจอนทรย เศรษฐกจชมชน เพอใหมความเขมแขงและความสามารถทจะด ารงอยได บนระบบการแขงขนและเศรษฐกจผกขาด ๘) ปรบปรงกฎหมายหรอมนโยบายทจะควบคมก ากบกจการของนกลงทนไทย ทไปลงทนในตางประเทศ โดยตองปฏบตตามกฎหมายไทย กรณทกฎหมายของประเทศทไปลงทน มมาตรการดานสงแวดลอมและสทธมนษยชนต ากวามาตรฐานของไทย ๙) รฐตองก าหนดนโยบายและมาตรการทางกฎหมายทจ าเปนและเหมาะสม เพอไมใหมหรอลดผลกระทบขามพรมแดน จากกจกรรมหรอโครงการทด าเนนการในประเทศเพอนบาน

๑) ระบบเศรษฐกจตองมความสอดคลองกนทงระบบ และตองมการแขงขนทเสรและเปนธรรม ๒) การใชจายเงนของภาครฐตองมการวางแผนอยางเปนระบบและรดกม การก าหนดวนยการเงนการคลงจะสงผลใหการท างานของภาครฐในการบรหารประเทศเกดประสทธภาพและประสทธผล ๓) การทรายไดหรอทรพยสนกระจกตว จะเกดปญหาความเหลอมล าทางเศรษฐกจ การกระจายรายไดอยางเปนธรรมและทวถงจะลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจ และเกดการจางงาน ๔) ภาคเกษตรถอเปนจดยทธศาสตรทประเทศไทยไดเปรยบและควรสงเสรมเพอพฒนาใหเกดความมนคงทางอาหารและพลงงาน ๕) พนฐานเกยวสงอ านวยความสะดวกเปนปจจยส าคญในการสงเสรมใหเศรษฐกจเกดการเตบโต ๖) นโยบายดานสาธารณะ สงแวดลอม สงคม และสขภาพ ตองไดรบการพจารณาเปนส าคญ

12

สาระส าคญ หมายเหต ๑๐) รฐตองปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการใหสมปทาน การท าสญญารวมทนระหวางประเทศ หรอการยนยอมใหอนญาโตตลาการเปนผตดสนขอพพาท ในประเดนทเกยวของกบนโยบายสาธารณะ ๑๑) รฐตองก าหนดนโยบายเกษตรกรรมยงยนเปนแนวทางหลกในการพฒนาประเทศ และใหมพนทไมต ากวารอยละ ๕๐ ของพนทเกษตรกรรม ๑๒) รฐตองสงเสรมและคมครองพนธกรรม ระบบการผลตแบบจารตประเพณ องคความร และการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทแหลงอาหารของชมชน ๑๓) รฐตองยกเลกหรอใหการสนบสนนนโยบายการลงทน

ครอบคลมพนทเกษตรอยางนอยรอยละ ๕๐ ภายในระยะเวลา ๑๐ ป

แนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

สาระส าคญ หมายเหต -หมวดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐใหคงหลกการตามรฐธรรมนญป ๒๕๕๐ แตใหเพมหลกการใหรฐจดใหมการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมในระดบยทธศาสตรของนโยบาย แผน และแผนงาน (SEA) ตามหลกการพฒนาทยงยน ตวอยางรางกฎหมาย มาตรา . . . ( ๘๕ ) “ร ฐต อ งด า เน นการตามแนวนโยบายด านท ด น ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงตอไปน (๑) ก าหนดแผนการใชประโยชนทดนใหครอบคลมทวประเทศ โดยใหค านงถงความสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ทงผนดน ผนน า วถชวต วฒนธรรมของชมชนทองถน และการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ โดยตองใหประชาชนในพนททไดรบผลกระทบจากแผนการใชประโยชนทดนนนมสวนรวมในการตดสนใจดวย (๒) กระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม โดยการออกกฎหมายภาษทดนอตรากาวหนา และด าเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธหรอสทธในทดนเพอทอยอาศย ประกอบเกษตรกรรมอยางทวถง โดยการปฏรปทดนหรอวธอน รวมทงจดหาแหลงน าเพอใหเกษตรกรมน าใชอยางพอเพยงและเหมาะสมแกการเกษตร (๓) จดใหมการวางผงเมอง พฒนา และด าเนนการตามผงเมองอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอประโยชนในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน (๔) จดใหมแผนการบรหารจดการทรพยากรน าและทรพยากรธรรมชาตอนอยางเปนระบบและเกดประโยชนตอสวนรวม (๕) ใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล (๖) สงเสรม บ ารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอม จดใหมการประเมนดานสงแวดลอมระดบยทธศาสตรของนโยบาย แผน และแผนงาน ตามหลกการพฒนาทยงยน ตลอดจนควบคมและก าจดภาวะมลพษทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวตของประชาชน โดยประชาชน ชมชนทองถน และองคกรปกครองสวนทองถน ตองมสวนรวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน (๗) รฐตองคมครองพนทเกษตรกรรมและเกษตรกรรายยอย มใหไดรบผลกระทบจากนโยบายการพฒนา การสมปทาน อตสาหกรรม พาณชยกรรม การ

- การเพมเตมใหรฐตองจดใหมการท า (SEA) ท าใหมการวางแผนระยะยาวและสามารถคาดการณสถานการณดานสงแวดลอมในอนาคตได

- องคกรอสระดานการบรหารจดการทดน การกระจายการถอครองทดน

13

สาระส าคญ หมายเหต พฒนาเมอง และภยพบต - จดใหมกฎหมายจดตงองคกรอสระในการวางแผนการใชทดน ทรพยากร

ธรรมชาต และผงเมอง โดยมหลกการดงไปน - ก าหนดหลกการใชทดน ทค านงถงระบบนเวศน และ วถชวตชมชนทองถน

ทรพยากรธรรมชาต และยงยนโดยประชาชนมสวนรวม - กระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม - รฐตองกระจายอ านาจในการบรหารจดการทดน ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ใหแกชมชนและองคกรปกครองสวนทองถน - จดใหมแผนบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต และใหประชาชนมสวนรวมใน

การสงวน บ ารงรกษาและใชประโยชนอยางยงยน - ประเมนผลกระทบสงแวดลอมระดบยทธศาสตร - รฐตองสนบสนนกองทนใหแกประชาชนและชมชน ในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ สงแวดลอมและสขภาพ - ก าหนดมาตรการภาษในการจดการทดนและสงแวดลอม - สงเสรม บ ารงรกษา คมครองคณภาพสงแวดลอม มลพษ โดยประชาชน ชมชน

ทองถน และองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน

- รฐตองจดใหมระบบขอมลเรองทดนเปนขอมลสาธารณะ แนวนโยบายดานวทยาศาสตร ทรพยสนทางปญญา และพลงงาน

สาระส าคญ หมายเหต - ใหคงมาตรา ๘๖ (๑) - สงเสรมการประดษฐหรอการคนคดเพอใหเกดความรใหม รกษาและพฒนาภม

ปญญาทองถนและภมปญญาไทย รวมทงใหความคมครองทรพยสนทางปญญาทไมผกขาดทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถน

- สงเสรม สนบสนน การวจย พฒนาและใชประโยชนจากพลงงานทดแทนซงไดจากธรรมชาต และเปนคณตอสงแวดลอม

- รฐตองก าหนดใหมการถายทอดเทคโนโลยการลงทนจากบรษททมาลงทนในประเทศ เพอยกระดบการพฒนาฝมอแรงงาน

การคมครองทรพยสนทางปญญาตองค านงถงประโยชนรวมโดยเฉพาะทรพยสนทางปญญาทมตนก าเนนจากทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถนดงเดม ตองไมใหเกดการผกขาด

สวนท ๑๐ แนวนโยบายดานการมสวนรวมของภาคประชาชน

สาระส าคญ หมายเหต - รวมก าหนดนโยบายและวางแผนพฒนา ชาตและทองถน - รวมตดสนในทางการเมอง ในการวางแผนการพฒนาและบรการสาธารณะ - สงเสรม สนบสนนการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน ในการตรวจสอบ

อ านาจรฐ - สงเสรมใหประชาชนมความเขมแขงทางการเมองจดใหมกฎหมายจดตง

กองทนสงเสรมการพฒนาภาคประชาสงคมใหเขมแขง สนบสนนการรวมตวในลกษณะเครอขายทกรปแบบ

- สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมพฒนาการเมอง

- ปฏรปสภาพฒนาการเมองและกองทนพฒนาการเมองภาคพลเมองใหเปนอสระ

- บทบาทสภาพลเมอง เชน มหนาทในการท าประชามต

14

สาระส าคญ หมายเหต - ตองค านงถงสดสวนของหญงและชาย รวมถงบคคลเพศวถทใกลเคยงกน - รฐตองสนบสนนการด าเนนการสภาพลเมอง ซงเปนองคกรทพลเมองสามารถ

ใชอ านาจในการตรวจสอบ เสนอ ตดตามนโยบายพนฐานแหงรฐ รวมถงการเสนอกฎหมายภาคประชาชน

- รฐตองกระจายอ านาจใหชมชนทองถน องคกรปกครองสวนทองถน เพอการตดสนใจในกจการของทองถนอยางอสระ

หมวด รฐสภา

สภาผแทนราษฎร

สาระส าคญ หมายเหต -ม สส. 2 แบบคอ แบบบญชรายชอ และแบบเขตเลอกตง -จ านวน สส. ทงสองแบบใหมจ านวนใกลเคยงกน -จ านวน สส. ไมควรเกน 350 คน -วธไดมาซงจ านวน สส.ทง 2 แบบ คอใหน าคะแนนของพรรคการเมองทไดในระบบบญชรายชอมาคดค านวณเพอใหทราบจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคการเมองนนจะไดทงหมด น าผลการเลอกตงในระบบแบงเขตมาพจารณา หากไดจ านวนทนงนอยกวาตวเลขทค านวณจากระบบบญชรายชอ กใหเพมจ านวนท ส.ส. ใหพรรคการเมองนนใหไดเทากบจ านวนทค านวณไดในระบบบญชรายชอ

แตกรณทไดทนงในระบบแบงเขตเลอกตงเกนกวาจ านวนทค านวณไดในระบบบญชรายชอ กใหพรรคการเมองนนได ส.ส. ในระบบแบงเขตทงหมด โดยจะไมได ส.ส. ในระบบบญชรายชอ โดยผทไดรบการเลอกตงตองมคะแนนเกนรอยละ ๕๐ ของผมาใชสทธเลอกตง ทงนถาคะแนนไมถงรอยละ ๕๐ ใหผทมคะแนนล าดบท ๑ และ ๒ ตองเขารบการเลอกตงใหม

เพอใหจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละพรรคการเมองไดรบจากการเลอกตงเปนไปตามสดสวนทสะทอนออกมาจากเจตนารมณของประชาชนอยางแทจรง เพราะคะแนนรวมของระบบบญชรายชอ ทงประเทศจะเปนตวสะทอนสดสวนจ านวนทนงในสภาไดดทสด การใ ชระบบเลอกต ง เสยงขางมากเดดขาด (Absolute Majority System) จะท าใหไดตวแทนของประชาชนในเขตเลอกตงทสะทอนเจตนารมณของประชาชนในเขตเลอกตงนนมากทสด เพราะผทชนะการเลอกตงคอผทไดรบคะแนนนยมมากกวากงหนงหรอใกลเคยงมากทสด

การลงทะเบยนการเพอใชสทธเลอกตงนอกเขตเลอกตง ก าหนดใหประชาชนทประสงคจะใชสทธเลอกตงในเขตใด

สามารถลงทะเบยนการใชสทธเลอกตงไดในเขตทตองการ โดยอยางนอยตองมจดยดโยงหรอเกยวของสมพนธ เชน ประกอบอาชพอยในเขตเลอกตง มถนทอยในเขตเลอกตง เปนตน -การลงทะเบยนเลอกตง (Election Registration)

ก าหนดใหประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตง คอผทไดลงทะเบยนขอใชสทธเลอกตง (Registration Voter) โดยใหสทธเฉพาะผทไดลงทะเบยนประสงคจะเลอกตงเทานนเปนประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตง - สส. ไมจ าเปนตองสงกดพรรคการเมอง

เพอใหประชาชนทอาศยอยในเขตเลอกตงหนงๆ มสทธเลอกบคคลทเปนตวแทนของตนในเขตเลอกตงนนๆ แมวาบคคลนนจะไมไดมชอในทะเบยนบาน ทตงอยในเขตเลอกตงนน แตเปนผทไดด ารงชวตปกตอยในเขตเลอกตงนน ทงน กเพอใหคนทอาศยหรอประกอบอาชพในเขตเลอกตงหนงๆ มสทธเลอกผแทนในเขตเลอกตงเขาไปท าหนาทในฝายการเมอง เนองจากแนวคดวาควรก าหนดใหการเลอกตงเปนสทธ ไมใชหนาท ดงนน เมอเปนสทธ หากใครประสงคจะใชสทธเพอการมสวนรวมทางการเมองกตองแสดงความประสงคจะใชสทธเลอกตง ทงนเพอใหเปนการเลอกตงทมคณภาพ คนทใชสทธเลอกตงกควรเปนคนท ใหความสนใจและตดสนใจอยางรอบคอบในการลงคะแนนเสยงเลอกตง ซงวธดงกลาวจะท าใหผทเปน Active Citizen หรอ พลเมองทมความกระตอรอรน

15

สาระส าคญ หมายเหต ไดเปนผตดสนใจทางการเมอง ซงเปนการสนบสนนและสงเสรมการแนวคดการเมองภาคพลเมอง

เสนอใหใชระบบการเลอกนายกรฐมนตรโดยตรงจากประชาชน โดยไมตองใหสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนผใหความเหนชอบ และเหนวานายกรฐมนตร ไมจ า เปนตองเปนสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกพรรคการเมอง การถอดถอนนายกรฐมนตร เปนอ านาจของวฒสภา และพลเมองเขาชอเสนอใหวฒสภาถอดถอน

(๑) การใหประชาชนเลอกนายกรฐมนตรโดยตรงเปนการสะทอนเจตนารมณของประชาชนอยางแทจรง การใหสมาชกสภา ผแทนราษฎรเปนผเลอกนายกรฐมนตรแทนประชาชนเปนการมอบอ านาจใหโดยอสระ ซงไมมหลกประกนวาจะเลอกคนทประชาชนสวนใหญของประเทศตองการ (๒) นายกรฐมนตรทมาจากการเลอกตงโดยตรงจะมแรงจงใจใหท าหนาทบรหารราชการแผนดน เพอประโยชนแกประชาชนมากกวาเพอประโยชนของพรรคการเมองและสมาชก สภาผแทนราษฎรในพรรคการเมองทสนบสนนตน

วฒสภา

สาระส าคญ หมายเหต คงใหมวฒสภาไว โดยทบทวนบทบาทและอ านาจหนาทของวฒสภาใหเปนทพงของประชาชนไดอยางแทจรงในงานดานนตบญญต ทงนใหทมาของวฒสมาชกม 2 ระดบ คอ ระดบท ๑ มาจากการเลอกตงโดยตรงในระดบจงหวด กบระดบท ๒ มาจากการเลอกตงกนเองภายในจากกลมอาชพ กลมชาตพนธและชนเผาพนเมอง

เหนควรก าหนดใหผด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาตองไมมความใกลชดหรอมความสมพนธกบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอผด ารงต าแหนงทางการเมอง ไมวาระดบชาตหรอระดบทองถน และรวมถงไมควรใหผทพนจากการด ารงต าแหนงในทางการเมองดงกลาวสามารถเปนสมาชกวฒสภาไดโดยไมเวนวรรค

นอกจากน เหนควรก าหนดขอหามการด ารงต าแหนงของสมาชกวฒสภาในการด ารงต าแหนงอน เชน รฐมนตร ต าแหนงทางการเมองอน หรอต าแหนงในองคกรอสระตามรฐธรรมนญ รวมถงควรหามไปด ารงต าแหนงรฐมนตร หรอต าแหนงทางการเมองอน ภายหลงสนสดการเปนวฒสภาโดยมก าหนดระยะเวลาการเวนวรรคไว

เพอใหไดบคคลทมความเปนอสระและเปนกลาง

ปราศจากการแทรกแซงจากบคคลหรอกลมบคคลหรอกลมการเมองใดๆ ทจะมอทธพลตอการท าหนาทของสมาชกวฒสภา

โดยทวฒสภาเปนองคกรทใหคณใหโทษแกบคคลไดในเรองการแตงตงหรอถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง นอกจากนยงมหนาทส าคญในการพจารณากลนกรองรางกฎหมาย การท าหนาทของวฒสภาตองเปนกลาง ปราศจากการแทรกแซงทางการเมอง แตทผานมามความพยายามจะแกไขเกยวกบคณสมบตของผด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภา โดยไมตองการใหจ า ก ดบพการ ค ส มรส หร อบ ต รของผ ด า ร งต า แหน งสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองเขามาเปนสมาชกวฒสภา ซงการกระท าดงกลาวจะน าไปสค าวลทวา “สภาผวเมย” หรอ “สภาพนอง” เพราะมแนวโนมวาหากไมจ ากดคณสมบตดงกลาวไวจะท าใหไดสมาชกวฒสภาทเปนเ ค ร อญ า ต ห ร อ ผ ท ม ค ว าม ใ กล ช ด จ า กฝ า ยก า ร เ ม อ ง อนสงผลตอการท าหนาทของสมาชกวฒสภาทตองเปนกลางปราศจากการแทรกแซง

16

การตราพระราชบญญต สาระส าคญ หมายเหต

รางกฎหมายภาคประชาชนทเสนอตอรฐสภาแลว ใหรฐสภาพจารณาตอเนอง แมวาจะมการยบสภากตาม สมาชกรฐสภาชดใหมตองพจารณารางกฎหมายทเสนอโดยประชาชนตอไป เนองจากรางกฎหมายเหลานเกดจากเจตจ านงของประชาชนทตองการมสวนรวมทางการเมองโดยตรง

หมวด การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน

สาระส าคญ หมายเหต

การเขาชอเสนอกฎหมาย ๑. เมอประชาชนไดรวบรวมรายชอไมนอยกวา หนงหมนคนเพอเสนอรางพระราชบญญตตอประธานรฐสภาแลว ตองใชเวลาไมเกนสามเดอนในการน ารางพระราชบญญตฉบบดงกลาวยนตอรฐสภา เพอพจารณารบหลกการของรางพระราชบญญตในวาระแรก ๒. ประชาชนมสทธเขาชอรองขอตอประธานรฐสภาเพอใหรฐสภาพจารณารางพระราชบญญตการทวไป เวนแตเปนกรณในหมวดพระมหากษตรยหรอรางพระราชบญญตทขดกบหลกการพนฐานของการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมข ๓. ในกรณทรฐสภาไมเหนดวยกบหลกการของรางพระราชบญญตของประชาชนหรอไมกระท าการใดๆ ภายในเวลาทกฎหมายก าหนด รางพระราชบญญตของประชาชนนนจะถกเสนอใหประชาชนผมสทธเลอกตงออกเสยงประชามตในขนสดทาย (Final Vote) วาจะปฏเสธหรอยนยนรางพระราชบญญตดงกลาว ๔. คณะกรรมาธการวสามญตองมผแทนของประชาชนทเขาชอจ านวนไมนอยกวา ๑ ใน ๓ ๕. รางกฎหมายทเปนกฎหมายการเงนสามารถเสนอตอรฐสภาไดโดยตรง โดยไมตองผานการพจารณาเหนชอบจากนายกรฐมนตร

-กรณทร ฐสภาไมยอมหยบยกรางพระราชบญญตของประชาชนขนพจารณา สงผลใหรางพระราชบญญตของประชาชนบางฉบบรอเขาวาระหนงนานเกอบสบป และในกรณทรฐสภาไมเหนดวยกบหลกการของรางพระราชบญญตของประชาชน -เพอก าหนดกรอบเวลาใหชดเจน และอดชองวางในกรณทรฐสภาไมยอมหยบยกรางพระราชบญญตของประชาชนขนพจารณา สงผลใหรางพระราชบญญตของประชาชนบางฉบบรอเขาวาระหนงนานเกอบสบป -เพอเปด โอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการตราพระราชบญญตไดอยางเตมท ตามแนวประเทศเยอรมน -เพออดชองวางในกรณทรฐสภาไมเหนดวยกบหลกการของรางพระราชบญญตของประชาชน ทงทเปนเจตจ านงของประชาชนทตองการใหแกไขกฎหมายหรอบญญตกฎหมายใหมเพอแกไขปญหา ตามแนวประเทศอเมรกาในบางมลรฐและประเทศสวตเซอรแลนด

-สภาพลเมอง หรอประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวาหนงพนคน มสทธเขาชอรองขอใหนายกรฐมนตรคณะรฐมนตร หรอรฐมนตร ชแจงเกยวกบการบรหารราชการแผนดนในเรองทเกยวของกบ สทธและเสรภาพของประชาชน แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ เรองทกระทบถงประโยชนของประชาชนหรอประโยชนของสาธารณะ -ประชาชนสามารถเขาชอเพอรเรมใหมการลงคะแนนเสยง เพอถอดถอนนกการเมองระดบชาตและระดบทองถนได

- เพอใหประชาชนมสทธในการขอใหรฐบาลชแจง แถลงขอเทจจรง ปญหา อปสรรค การบรหารราชการแผนดนของรฐบาล

- เพอใหประชาชนสามารถตดตาม ประเมนผล และตรวจสอบการบรหารราชการแผนดนของรฐบาล ทงนก าหนดกรอบในเรองสทธและเสรภาพ แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ และเร องทกระถงประโยชนของประชาชนหรอประโยชนสาธารณะ

การเขาชอถอดถอนนกการเมอง ประชาชนผมสทธเลอกตง ๕,๐๐๐ คน เขาชอถอดถอนตอ

ในกรณทนกการเมองไมสามารถปฏบตหนาทไดตามต าแหนง ประชาชนในพนทสามารถถอดถอนได

17

สาระส าคญ หมายเหต ประธานวฒสภา เพอใหวฒสภามมตถอดถอน นายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภา ผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด หรออยการสงสด ทมพฤตการณร ารวยผดปกต ฯลฯ (มาตรา ๒๗๐) ออกจากต าแหนงได การลงประชามต ๑.ในกรณทรฐสภาไมรบหลกการของรางพระราชบญญตของประชาชนหรอไมกระท าการใดๆ ภายในเวลาทกฎหมายก าหนด ๒. การออกเสยงประชามตอาจจดใหเปนการออกเสยงเพอตดสนใจ โดยเสยงขางมากของผมสทธออกเสยงประชามตในปญหาทจดใหมการออกเสยงประชามต เวนแตจะมกฎหมายบญญตไวเปนการเฉพาะ

เพอใหสอดรบกบขอเสนอ ในกรณทรฐสภาไมรบหลกการของรางพระราชบญญตของประชาชน

การออกเสยงประชามต - คณะรฐมนตร โดยการหารอกบประธานสภาผแทนฯ

ประธานวฒสภา อาจจดใหมการออกเสยงประชามต - มกฎหมายใหออกเสยงประชามต - ประชาชนเขาชอ ๑๐,๐๐๐ คน ใหท าประชามต โดยม

คณะกรรมการพจารณาวาจะด าเนนการหรอไม - ประชามตระดบทองถน ใหรเรมโดยประชาชนรอยละ ๕

ของผมสทธเลอกตง -สภาพลเมองมหนาทท าประชามต

การตรวจสอบนโยบายพนฐานแหงรฐ ใหประชาชนไดรบการสนบสนนในการแสดงออกของการใชสทธตรวจสอบนโยบายพนฐานแหงรฐในกรณทรฐบาลและหนวยงานของรฐไมปฏบตตามนโยบายพนฐานแหงรฐตามรฐธรรมนญ (เชนในรปแบบกองทน)

หมวด การเงน การคลง และงบประมาณ

สาระส าคญ หมายเหต

รฐตองจดใหมระบบการคลงเพอสงคมโดยปฏรประบบภาษ เพอขจดความเหลอมล า และน ามาจดระบบรฐสวสดการ การกระจายอ านาจทางการคลงและการจดเกบภาษ ใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนผจดเกบภาษ และบรหารจดการโดยตรง

การด าเนนนโยบายการคลง ควรใหความส าคญกบการคลงเพอสงคม การใชการคลงเพอสรางสวสดการใหประชาชนโดยเสมอภาคกน เชน การคลงดานสขภาพ การบรหารการคลงระบบหลกประกนสขภาพอยางมประสทธภาพ การคลงแบบรวมหม การคลงดานการศกษา การคลงดานระบบบ านาญแหงชาต ซงควรเปนระบบเดยว มการก ากบควบคมการด าเนนกจการกองทนเพอบ านาญ รวมกน การออกแบบก ากบควบคมใหเกดประสทธภาพ โปรงใส

18

หมวด ศาล

สาระส าคญ หมายเหต - ใหมการจดตงศาลช านญการพเศษดานสงแวดลอม และ

ศาลแรงงานแยกออกจากศาลยตธรรม

ใหมการปฏรปกระบวนการยตธรรม ดงน - ใหมกระบวนการเดนเผชญสบ - ใหมระบบไตสวนแทนการกลาวหา - ในกรณศาลแรงงาน ศาลเดกและเยาวชน ใหมการ

ปฏรปวธพจารณา คณสมบต ระบบการคดสรร และระยะเวลาในการด ารงต าแหนงของผพพากษาสมทบ

- ผพพากษาตองมความเชยวชาญเฉพาะ มแรงจงใจในการท างาน และกระบวนการพจารณาตองค านงถงวถชวต จารตประเพณ กลมชาตพนธ และชนเผาพนเมองของชมชนทองถนนนๆ

- คดอาญาทเกยวของกบครอบครว ใหมาอยในการพจารณาศาลเดกและเยาวชน

คดบางประเภทมลกษณะพเศษทแตกตางจากคดอาญาและคดแพง ทตองมกระบวนวธพจารณาคดทแตกตาง ตองการมผพพากษาทมความร ความเขาใจ ทกษะ ความเชยวชาญเฉพาะดาน แตศาลช านญพเศษทมอยในปจจบนยงไมสามารถสรางความเปนธรรมใหกบคความทมอ านาจ สถานภาพทแตกตางผพพากษาตองโยกยายจงขาดความเชยวชาญเฉพาะดาน เปนตน

หมวด องคกรอสระตามรฐธรรมนญ

ปรบวธการสรรหาคณะกรรมการองคการอสระ โดยตลาการไมควรใชอ านาจบรหาร โดยใหมการสรรหาทยดโยงกบภาคประชาชน สาระส าคญ

องคการอสระดานสงแวดลอมและสขภาพ - ปฏรประบบการจดท ารายงานผลกระทบสงแวดลอม และรายงานผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ โดยใหหนวยงาน

กลางทด าเนนงานโดยอสระเปนผด าเนนกระบวนการจดจาง และตดตามการปฏบตตามรายงาน โดยองคกรเจาของโครงการเปนผรบผดชอบคาใชจาย

- ปรบระบบคณะกรรมการผช านาญการซงท าหนาทอนมตรายงานใหมความโปรงใส ประกอบดวยผมความรความสามารถ ประชาชนมสวนรวมรวมพจารณา และตดสนใจในการด าเนนการโครงการหรอกจกรรมทสงผลกระทบตอชมชน

- - ใหมองคกรอสระดานสงแวดลอมและสขภาพท าหนาทใหขอมลและจดการรบฟงความคดเหนจากประชาชน และใหความเหน - ประกอบการพจารณากอนด าเนนการ โครงการ เปนองคกรคขนานกบองคกรอสระทด าเนนการจดท ารายงาน - คณะกรรมการปฏรปกฎหมาย

- หนวยงานอสระ - ปรบปรงและพฒนากฎหมายของประเทศ - ปรบปรงกฎหมายใหเปนไปตามรฐธรรมนญ - สนบสนนการพฒนากฎหมายของภาคประชาชน - รฐสภาตองน าความคดเหนของคณะ กรรมการปฏรปกฎหมายเขาสการพจารณา

19

สาระส าคญ องคกรเพอการปฏรปกระบวนการยตธรรม - หนวยงานอสระ - ปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานของหนวยงานทเกยวของกบกระบวนการยตธรรม

การสรรหากรรมการในองคกรอสระและองคกรตามรฐธรรมนญ - ปรบกระบวนการสรรหา เปนใหองคกรทท าหนาทในดานทเกยวของ และภาคประชาชนมสวนรวม ในการสรรหา โดยน าไป

บญญตไวในกฎหมายเฉพาะของแตละองคกร - ยกเวน กกต.และ ปปช.

ผตรวจการแผนดน - ตรวจการท างานของรฐ ทงหนวยงานและบคคล รวมทงองคกรในกระบวนการยตธรรม - น าเรองเสนอศาลรฐธรรมนญ กรณกฎหมายใดมปญหาความชอบดวยรฐธรรมนญ - น าเรองเสนอศาลปกครอง

องคกรอยการ - อสระ - เพมอ านาจหนาทสอบสวนขอเทจจรงของเรองกอนสงฟองหรอไมฟองคดตอศาล

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต - อสระ - ใหมการปรบปรงกระบวนการสรรหาคณะกรรมการสทธมนษยชนโดยใหสรรหาตามกระบวนการรฐธรรมนญ พ.ศ.๒๕๔๐ - ตรวจสอบการกระท าละเมดสทธมนษยชน - เสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญ ศาลปกครอง และด าเนนคดแทนผเสยหาย - เสนอนโยบาย ศกษาวจย และสงแสรมความรวมมอดานสทธมนษยชน - จดท ารายงานสถานการณสทธมนษยชนประจ าป

สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต - ใหยกเลก

คณะกรรมการทดนแหงชาต คณะกรรมการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - อสระ - บญญตไวในแนวนโยบายพนฐานแหงรฐในท านองเดยวกบคณะกรรมการปฏรปกฎหมายและคณะกรรมการปฏรป

กระบวนการยตธรรม องคการสอสาธารณะ - อสระ - ก ากบ ดแล และกระจายการสอสารเพอสงคม - จดใหมกองทนสอสาธารณะทเพยงพอตอการด าเนนงาน องคการปฏรป - จดใหมองคกรทรบผดชอบเรองการปฏรปประเทศอยางตอเนอง ทมระยะเวลาชดเจน ทงนใหก าหนดไวในบทเฉพาะกาล

หมวด การปกครองสวนทองถน

สาระส าคญ หมายเหต - บญญตเรององคกรปกครองสวนทองถนใหสอดคลอง

กบหลกสทธชมชนและแนวนโยบายพนฐานแหงรฐในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดย อปท.ตองรบฟงความคดเหนและใหชมชนรวม

-สนบสนนใหมองคกรปกครองสวนทองถนทเปนอสระจาก ราชการสวนกลาง และสวนภมภาค -ยกเลกราชการสวนภมภาค ใหมจงหวดทเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญแทน

20

สาระส าคญ หมายเหต พฒนา พจารณาและตดสนใจ และ อปท.ตองสนบสนนงบประมาณใหกบชมชน

- กระจายอ านาจไปยงชมชนและทกภาคสวนมใชมงเนนแตกระจายอ านาจให อปท. เทานน

- อสระ ปกครองตนเอง ตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน (ใหมการเลอกตงทงหมด)

- รฐกระจายอ านาจดานการคลงและการจดเกบภาษ - ทองถนใดมลกษณะทจะปกครองตนเองได ยอมมสทธ

จดตงเปนองคกรปกครองสวนทองถน - รฐตองพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกร

ปกครองส วนท อ งถ นขนาด ใหญ โ ดยค าน งถ งเจตนารมณของประชาชนในจงหวด การเลอกตงผวาราชการ

- การจดตงสภาพลเมองในระดบจงหวด ระดบทองถน เพอใหประชาชนไดใชสทธทางตรง และเปนพนทสรางการมสวนรวม การก าหนดทศทาง การวางแผนพฒนาเมอง

- ก าหนดกรอบเวลา กฎหมาย และกระบวนการประชามต ใหทองถนทมลกษณะจะปกครองตนเองไดน าไปปฏบต

-การใหความส าคญกบสภาพลเมอง โดยใหพลเมองทกคนในพนทนนๆ คอระดบทองถน ระดบจงหวด ใชเปนพนทในการออกเสยง ใหความเหน น าเสนอขอเสนอ การหาทางแกปญหา รวมกน โดยมการออกแบบทเหมาะสม ประชาชนทกกลมมสทธเขารวมในสภาพลเมอง