Drogi Polaków do wolności

„Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo,

Zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska”

J.

Piłsudski

Polacy, którzy po trzecim rozbiorze w 1795 roku utracili swe państwo. 123 lata zaborów był to okres, w którym Polacy udowodnili, że zasługują na

swoje państwo. Nigdy nie zrezygnowali z prób

odzyskania niepodległości. Przez ten czas nasi rodacy

niejednokrotnie chwytali za broń, próbując wywalczyć wolność...

Polska w wyniku trzech

rozbiorów straciła

niepodległość.

W 1772 roku straciła

część ziem, w 1793 kolejne tereny,

natomiast w 1795

zniknęła z mapy

Europy, na długie,

długie lata..

Początkowo Polacy swoje nadzieje wiązali z Napoleońską

Francją. Niestety okres ten przyniósł jedynie utworzenie

w 1807 roku Księstwa Warszawskiego, które zostało

w 1815 roku zlikwidowane mocą decyzji Kongresu

Wiedeńskiego.

W kolejnych latach, Polacy podejmowali próby odzyskania niepodległości organizując powstania narodowowyzwoleńcze, takie

jak:

Powstanie listopadowe wybuchło w nocy z 29/30 listopada 1830 roku,

"zaczynaliśmy walkę nierówną i pełna niebezpieczeństwa, walkę

rozpaczy, może nawet konieczności, ale nie nadziei i zwycięstwa. Kto wie czyli w księgach przeznaczenia nie

było zapisanem, iż my tylko ją zacząć mieliśmy, aby inni, nasi

następcy, mieli kiedyś po długich kolejach i przemianach z chwałą jej

dokonali".

Powstanie Krakowskie 1846 r. Było jedynym polskim zrywem narodowo-wyzwoleńczym wymierzonym przeciwko trzem okupantom jednocześnie: Rosji,

Prusom, Austrii. Nie tylko w zamierzeniach ale również w praktyce i formalnie ponieważ były to tzw. "państwa

opiekuńcze" Rzeczypospolitej Krakowskiej. Do powstańczych walk, starć i

wystąpień zbrojnych doszło na terenie Krakowa i Galicji, Wielkopolski oraz Królestwa Kongresowego a więc we

wszystkich trzech Zaborach.

Było to największe polskie powstanie narodowe wywołane przeciwko Rosji.

Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 w byłym Wielkim Księstwie Litewskimi

trwało do jesieni 1864. Spowodowane zostało narastającym terrorem jaki państwo rosyjskie siało na ziemiach

polskich. Powstanie styczniowe zostało zakończone militarną klęską

Polaków.

…czy wielkopolskie w 1848 oraz inne. Próby te nie przyniosły oczekiwanych rezultatów w postaci zrzucenia jarzma zaborów,

ale sprawiały, że sprawa polska była cały czas obecna na arenie międzynarodowej. Zrywy te powodowały, że młode

pokolenie, urodzone nie znające smaku niepodległości przez cały ten okres nie zapomniało o sprawie polskiej.

O niepodległość walczyli również poeci i pisarze z Adamem Mickiewiczem na czele. Również kompozytorzy tacy jak

Fryderyk Chopin czy Ignacy Paderewski.

"My z Tobą Boże rozmawiać chcemy,lecz "Vater unser" nie rozumiemyi nikt nie zmusi nas Ciebie tak zwać,boś ty nie Vater, lecz Ojciec nasz".anonimowy wiersz napisany przez dzieci wrzesińskie 1901

Istotną rolę odegrała również młodzież szkolna, która

buntując się przeciwko nauce religii w języku niemieckim zorganizowała strajk dzieci

we WrzEśni w 1901r. Kolejny strajk szkolny, miał miejsce w

1906 r., ogarnął głównie Poznańskie. Przybrał on masowy charakter i był największym tego typu

wystąpieniem w Europie.

Przewaga militarna naszych zaborców była zbyt duża, by podejmowane przez Polaków próby przyniosły niepodległość. Powstanie dwóch wrogich sobie obozów militarnych

Trójprzymierza i Trójporozumienia postawiło przeciwko sobie naszych zaborców.

Rywalizacja pomiędzy tymi blokami, jak też skomplikowana sytuacja polityczna na świecie, stała się przyczyną wybuchu I wojny światowej

w 1914 roku .

W okresie poprzedzającym jej wybuch wśród Polaków ukształtowały się dwie główne orientacje polityczne.

Prorosyjska skupiono wokół Romana Dmowskiego oraz proaustriacka, której przedstawicielem był Józef

Piłsudski. Pierwsza z orientacji zakładała walkę u boku państw Ententy, widząc największego wroga w

Niemczech. Druga natomiast zakładała walkę u boku Austro - Węgier, widząc największe zagrożenie dla

Polaków w Rosji.

Symbolem odzyskania niepodległości przez Polskę było przybycie do Warszawy

Józefa Piłsudskiego i przekazanie mu przez Radę Regencyjną władzy 11

listopada 1918 roku.

W 1918 roku, po ponad stu latach udało się odbudować niepodległą Polskę. Państwo nie idealne, mające swoje problemy, ale wolne i w pełni suwerenne. Dzieło to było zasługą

całego narodu, który nie pozwolił się zrusyfikować, czy zgermanizować, i pomimo

kolejnych klęsk powstańczych chwytał za broń przypominając światu o tym, "że jeszcze

Polska nie zginęła" .

Na Śląsku bój o wolność trwał jeszcze parę lat i trzeba było trzech powstań w latach 1919-

1921 by część tej dzielnicy Polacy mogli przyłączyć do swojego państwa.

W 1920 roku po raz kolejny naród okazał, że jest godny być narodem. 15 sierpnia,

w dniu Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, bolszewicy zostali zatrzymani na przedpolach Warszawy, pod Ossowem. W wyniku udanej

kontrofensywy Józefa Piłsudskiego bolszewicy zostają odrzuceni na wschód. Karta się odwraca.

Istnienie II Rzeczpospolitej przerwał wybuch II wojny

światowej. 1 IX 1939 r. Niemcy zaatakowały Polskę, 17 IX - ze wschodu uderzył

Związek Radziecki. Po miesiącu walk Niemcy i ZSRR dokonały kolejnego rozbioru

Polski. 

Na załamanie się terroru politycznego przyszło Polakom czekać do 1956 r. Po śmierci Bolesława

Bieruta (przywódcy PZPR) i robotniczych rozruchach w Poznaniu (28 VI) doszło także do zmiany ekipy

rządzącej Polską. Gomułka szybko wycofał się jednak z liberalnego kursu "polskiego października". PZPR nadal sprawowała niepodzielną władzę w państwie.

Koniec rządów Gomułki nastąpił na skutek wystąpień robotniczych.

W grudniu 1970 r., po decyzji władzy o podwyżkach cen, na terenie Wybrzeża doszło

do strajków i walk robotników z milicją i wojskiem; zginęło kilkadziesiąt osób.

W latach 70-tych Polska Rzeczpospolita Ludowa przeżywała okres "prosperity". Dzięki zagranicznym kredytom zapełniły się sklepy,

powstawały nowe zakłady przemysłowe, podniósł się poziom życia obywateli. Pierwszy

kryzys nastąpił w 1976 roku (zamieszki w Radomiu i Ursusie).

Koniec "propagandy sukcesu" (jak określano okres rządów Gierka) nastąpił

w 1980 roku. Przez Polskę przetoczyła się szczególnie silna fala strajków (po kolejnej

podwyżce cen). Nie bez znaczenia dla atmosfery zmian i wolności oraz wzrostu odwagi

reprezentacji pracowniczych były wydarzenia w Kościele Katolickim. W 1978 roku krakowski

kardynał Karol Wojtyła został wybrany papieżem i jako Jan Paweł II odbył pielgrzymkę do kraju

(1979). Miliony ludzi, uczestniczących w spotkaniach z Papieżem, doświadczyło nie tylko odnowy religijnej, ale również wzmocniły poczucie

tożsamości obywatelskiej. Ludzie poczuli się społeczną siłą.

W obliczu kryzysu gospodarczego i wzrastającej roli "Solidarności", generał Jaruzelski zdecydował się pod naciskiem ZSRR na rozwiązanie siłowe - 13 XII 1981 r. wprowadzony został w PRL stan wojenny, kilka tysięcy działaczy opozycyjnych internowano, strajki rozbijano przy pomocy wojska (16 XII w kopalni "Wujek" zginęło 9 górników). Wielu działaczy opozycji i podziemnego

ruchu związkowego skazano na karę więzienia, innych zmuszono do emigracji.

Stan wojenny (oficjalnie zakończony w lipcu 1983) nie rozwiązał polskich problemów. Gospodarka nadal nie

mogła wyjść z kryzysu, opór społeczny przeciw władzy nie malał (podsycały go kolejne pielgrzymki papieża

Jana Pawła II - 1983, 1987 - i przyznanie przewodniczącemu "Solidarności" Lechowi Wałęsie

Pokojowej Nagrody Nobla). 

..Polska droga do demokracji - "okrągły stół"W 1988 r. rozpoczęły się rozmowy przedstawicieli

kierownictwa PZPR z opozycją.

Zimą 1989 r. w wyniku obrad "Okrągłego Stołu" podpisano porozumienie przewidujące m.in.

przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów do Sejmu i do Senatu.

Wybory 4 VI 1989 r. przyniosły zwycięstwo "Solidarności". Rozpoczął się okres Rzeczypospolitej

Polskiej (nazywanej III Rzeczpospolitą). Polacy stali się wolni…