DRUŠTVENO-GEOGRAFSKE

ODLIKE EVROPE

STANOVNIŠTVO

Stanovništvo svijeta je neravnomjerno razmješteno na Zemljinoj površini Faktori takve neravnomjerne gustine naseljenosti su : prirodni i antropogeni

PRIRODNI FAKTORI

reljef: nizije su gusto naseljene – zapodnoevropska nizija planinske oblasti su rijetko naseljene – Alpi

prirodna bogatstva: neke oblasti obiluju prirodnim bogatstvima –željezna ruda,ugalj i dr., a neke su vrlo oskudne u tim izvorima

klima: neke oblasti su pod uticajem povoljnih klimatskih uslovaa za život ljudi –zapadnaEvropa sa atlantskom klimom, dok su neke oblasti vrlo surove klime – pustinje ili stalno zaleđene oblasti

politički uticaji: neke zemlje su stabilnih političkih prilika i pogodne za život – Njemačka,dok su neke države pod stalnom političkom i, nekada, vojnom presijom

ekonomskih faktora: ekonomski razvijeni prostori su oduvjek privlačni ljudima za razliku od zemalja u razvoju, odnosno nerazvijenih regija

oko 90% svjetske populacije živi na oko 10% kopna na Zemljinoj kugli

gustina naseljenosti za cijelu Zemlju iznosi 45 st/km² prosječna gustina naseljenosti Evrope 90-95st/km²

ANTROPOGENI FAKTORI:

početkom 2003. u Evropi je živelo oko 814 miliona stanovnika Evropi pripada 7% kopna i 11% stanovništva svijeta

udio evropskog stanovništva u ukupnom broju stanovnika u svijetu opada zbog niske stope prirodnog priraštaja

Evropsko stanovništvo raste najsporije-0,12% godišnje Većina zemalja se nalazi u posljednjoj fazi demografske tranzicije

0100

400500

200300

600700

800

Porast broja stanovnika EvropeBroj stanovnika u milionima

gustina i razmještaj stanovnika veoma su neravnomjerni

najveća gustina naseljenosti je u pojasu ležišta uglja (od starog gromadnog gorja Engleske, preko Holandije (387st/km²) Belgije (337st/km²), Njemačke(233st/km²)-Rur i Sar, Češke i Poljske sve do Dombasa

razvoj jake industrije uzrokovao je snažno naseljavanje u te

Evropske prostore

u južnoj Evopi jedino se sjeverna Italija jako industrijalizovala i postigla veliku gustinu naseljenosti

u novije vrijeme veliki je priliv stanovništva iz Azije, pogotovo Kine, u potrazi za boljim životom

najrjeđe je naseljena sjevrna Evropa: Island(3st/km²);Norveška(13st/km²);Ruska Federacija(8st/km²)

Gustina naseljenosti

Masovno doseljavanje stanovništva u gradove

Povećanje gustine stanovanja u gradu

Promjene funkcija grada od stambeno-industrijske prema stambeno-uslužnoj

Јačanje gravitacionog uticaja grada na okollinu

Rast gradova u visinu i širinu

Eksplozivan rast gradske populacije

Metropolitenski regioni nastaju širenjem velikih gradova, kada se oni spajaju sa okolnim manjim prigradskim naseljima (Veliki London, Veliki Pariz..)

Kada dva ili više gradova širenjem srastu u integralnu urbanu cjelinu ,nastaje konurbacija

U Rursko-Rajnskoj konurbaciji u Njemačkoj sraslo je 12 gradova

Oko 75% stanovništva Evrope živi u gradovima

MOSKVA-13,5mil. LONDON 8,5mil PARIZ 10,5mil BERLIN 3,7mil

Evropu odlikuje nizak prirodni priraštaj 2%ᵒ visok prirodni priraštaj ima Albanija većina zemalja ima nizak prirodni priraštaj 20-ak zemalja ima negativan prirodni priraštaj

Prirodni prira

štaj

najduži životni vijek među muškarcima u Evropi imaju stanovnici Islanda(78),

najkraće se živi u: Ruskoj Federaciji (59),

žene najduže žive u: San Marinu (84,2) , u cijeloj Evropi stanovništvo stari, ali ne podjednako u svim

zemljama

najviše starog stanovništva ima: Italija(18,2%),

u većini evropskih zemalja taj procenat se kreće od 12 % do 17 %

samo 20% stanovništva je mlađe od 14 godina

MIGRACIJE nakon Velikih geografskih otkrića prisutne su velike migracije ka

Novom svijetu. veliki broj mladih ljudi odlazi na privremeni rad u druge zemlje radnika migranata ima najviše u Njemačkoj i Francuskoj

Svi narodi Evrope pripadaju grupi INDOEVROPSKIH naroda

smatra se da je njihovo početno prebivalište bilo u južnoj Rusiji, odakle su se selili prema Evropi i južnoj Aziji

danas naseljavaju dijelove centralne i južne Azije

PODJELA INDOEVROPLJANA

Tri najbrojnije grupe indoevropljana su:

SloveniGermaniRomani

SLOVENI

SLOVENI su najbrojnija etnička grupa naroda u EvropiNaseljavaju najveće dijelove jugoistočne,istočne i srednje

Stari Sloveni su živjeli na velikoj teritoriji između Baltičkog mora na sjeveru i Karpata i rijeke Dnjepar na jugu

PODJELA SLOVENASloveni se prema pravcima seobe i

sličnostima dijele na tri velike grupe

ZAPANI SLOVENI JUŽNI SLOVENI ISTIČNI SLOVENI

1. Česi2. Slovaci3. Poljaci4. Lužički Srbi

1. Srbi2. Hrvati3. Bugari4. Slovenci5. Makedonci6. Crnogorci

1. Rusi2. Bjelorusiо3. Ukrajinci

GERMANI

GERMANI obuhvataju veliku , jezički i plemenski srodnu grupu indoevropskih naroda

Pradomovina Germana je južna Švedska,Danska i Sjeverno-njemačka nizija (između Vezera i Odre)

Iz tog područja su se mnogobrojna plemena još u praistorijsko doba širila na istok,zapad i jug spuštajući se do Dunava i Karpata

GERMANSKI NARODI1. Goti

1. Ostrogoti 1. Nijemci2. Vizigoti 2.Englezi3. Franci 3. Danci

2. Burgundi 4. Flamanci3. Gepidi 5.Holanđani4. Langobardi 6.Šveđani5. Alemani 7.Norvežani6. Saksonci 8.Islanđani7. Bavarci8. Vandali9. Angli10.Sasi

ROMANI Ovi narodi su naseljavali područje Italije U njih su spadaliLatini,Oski,Umbri i dr. Od ovihnaroda su nastali Rimljani, od kojih će

mješanjem sa drugim narodima nastati Romani Romanski narodi u Evropi su:

1. Italijani, 2. Francuzi, 3. Španci, 4. Rumuni, 5. Portugalci

OSTALI NARODI

GRCIALBANCI BASKI KELTI

MAĐARILAPONCI LITVANCI TURCIESTONCI

većina evropskih jezika ima zajednički korijen u indo-evropskom

jezik koji je najviše uticao na ostale jeste latinski, koji je prvo bio službeni jezik Rimskog Carstva, zatim jezik crkve i napokon jezik intelektualaca, da bi danas nestao kao živi jezik, ali sačuvao se kao korijen hiljada riječi u svim evropskim jezicima

najveće porodice jezika Evrope su: slovenski: ruski, ukrajinski, bjeloruski, poljski, češki,

slovački, lužičko-srpski, srpski, hrvatski, bošnjački, slovenski, makedonski i bugarski

germanski: njemački, engleski, holandski, danski, švedski, norveški i islandski

romanski jezici: francuski, španski, portugalski, talijanski i rumunski

u autohtone jezike Evrope spadaju novogrčki i albanski

od jezičnih grupa: Ugro-finsku grupu jezika kojima se govori u Mađarskoj i Finskoj

najstariji jezici Evrope su : Baskijski- Španija

retoromanski - Švajcarska gaelski jezik koji se još

govori jedino u Velsu

JEZIČKA STRUKTURA

RELIGIJE EVROPE

1.PRAVOSLAVLJE2.KATOLIČANSTVO3.PROTESTANTIZAM4.ISLAM5.JUDEIZAM...

Evropske civilizacije Feničani su svoju civilizaciju stvorili još 2 000 godina

p.n.e.

Kasnije Grci stvaraju svoje kolonije a nakon njih Rimljani

Sredozemlje: područje razvoja mnogih ranih civilizacija, naseljeno još od praistorije

Lavlja kapija u Mikeni

 Rim Grčka

KartaginaFenikija

Bartolomeo Diaz

1487.Rt Dobre nade

Kristifor Kolumbo1492.otkriće Amerike

Vasko de Gama1497. Put za Indiju

Fernando MagelanPut oko svijeta

Džems Kuk1770. otkriće Australije

Francisko Pizaro Kortez Južna Amerika

NAJVEĆE DRŽAVE EVROPE

RUSKA FEDERACIJA

DRŽAVNA UREĐENJAVećina država su uređene kao RepublikeMonarhije:VelikaBritanija,Belgija,Holandija,Luksemburg,Danska,Švedska,Norveška,Španija Lihtenštajn,Monako

NAJMANJE DRŽAVE EVROPE

ANDORA SAN MARINO MALTA LUKSEMBURG MONAKO

VATIKAN

Vatikan je najmajna država na svijetu(teokratska država) površina Vatikana iznosi nešto manje od 1 km² i ima oko

1.000st. ova država je prije svega poznata po sjedištu pape,poglavara

katoličke crkve postoji kao papska država u sklopu Rima već od srednjeg

vijeka naziv državice potiče od brežuljka Monte Vatikano na kome se

nalazi sjedište rimskog pape svaki turista koji dođe u Rim obavezo posjeti trg i crkvu svetih

Petra i Pavla Vatikan je takođe bankarska i kapitalistička sila.